Table des matières Inhoudstafel
Avant-propos – Voorwoord Contexte historique : le passé réserve toujours des surprises
7 11
Jean-Pierre Buyle
I. Notions de banque et d’établissement de crédit : déspécialisation II. Libertés d’établissement et de prestation de services en matière bancaire III. Uniformisation et renforcement des règles relatives à l’accès et aux conditions d’exercice des banques IV. Contrôle et surveillance V. Conclusion
13 13 15
De instelling ‘bank’
17
11 12
Jan Cerfontaine
I. Inleiding II. De universele banken III. De schaduwbanken IV. Conclusie
17 18 20 24
(Instellingen voor) elektronisch geld in & uit de Bankwet
27
Régine Feltkamp
I. II.
Een regeling voor (instellingen voor) elektronisch geld (Instellingen voor) elektronisch geld in de Bankwet A. Uitgifte elektronisch geld B. Instellingen voor elektronisch geld
III. (Instellingen voor) elektronisch geld uit de Bankwet A. Wet Statuut Betalingsinstellingen B. Wet Betalingsdiensten
IV. Besluit anthemis
27 30 30 31 33 34 37 38
199
inhoudstafel
De interne organisatie van banken
39
Kristof Macours
I.
Het algemeen belang verantwoordt de sterke reglementering van de interne organisatie van banken A. De prudentiële dimensie van bancaire governance B. Internal governance C. Invloed van de financiële crisi?
II.
Enkele bouwstenen van internal governance: een duaal bestuur, gespecialiseerde bestuurscomité’s, remuneratie…
39 39 40 41
III. Tot slot
43 43 44 45 46
Détention d’actions et de participations par les établissements de crédit
49
A. Splitsing tussen raad van bestuur en directiecomité B. Een verplicht auditcomité C. Beloningsbeleid
Benoît Feron
I. Introduction II. Principe de base : droit de détenir des droits d’associés A. Prises de participation dans le secteur financier B. Prises de participation dans d’autres secteurs C. Le futur ?
Les fonds propres des établissements de crédit
49 50 50 52 53 55
Marc Peters
I. Introduction II. La genèse : Bâle I III. Bâle II A. Risques de crédit B. Risques de marché C. Risques opérationnels
IV. Leçons immédiates de la crise financière : Bâle 2,5 V. Leçons structurelles de la crise financière : Bâle III VI. Vers Bâle IV ?
200
56 56 59 61 62 62 64 65 68
anthemis
table des matières
Geschikt bevonden? Aandeelhouderstransparantie in financiële instellingen
69
Marieke Wyckaert
Les règles applicables aux dirigeants des établissements de crédit
75
Jean Cattaruzza
Introduction I. Qui peut diriger un établissement de crédit ? II. Création d’un comité de direction III. Incompatibilités IV. Octroi de crédits à des dirigeants V. Respect des dispositions légales relatives aux services et aux activités d’investissement VI. Paiements effectués à des dirigeants dans les deux ans précédant la faillite de l’établissement de crédit VII. « Soft law »
75 75 77 78 80
La comptabilité des banques
83
80 81 81
Jean-Louis Servais
Introduction I. Le cadre comptable légal II. Présentation des comptes annuels des établissements de crédit III. Principes comptables généraux IV. Principes comptables spécifiques V. Les comptes consolidés VI. Normes IFRS VII. Conclusions
83 84 85 86 86 86 87 88 88 89
Fusions de banques et cessions d’activités bancaires
91
A. La Loi comptable B. L’A.R. comptable
Benoît Vandervelde
I.
Le contrôle prudentiel A. Nature du contrôle B. Champ d’application C. Procédure
II.
Portée de la décision de la Banque nationale
anthemis
91 91 92 94 95
201
inhoudstafel
Les mesures de redressement bancaire
99
Yves Herinckx
I. II. III. IV.
Conditions, objet et procédure Champ d’application Évaluation de l’indemnité de nationalisation Mécanismes de netting
Du contrôle révisoral
100 102 102 104 107
Robert Peirce
I. Au niveau de la mission de droit privé II. Au niveau de la mission de droit public III. À la suite des crises financières IV. Conclusion
107 108 110 111
Twintig jaar Bankwet – Het banktoezicht bij de Nationale Bank van België
113
Koen Algoet
I. Nieuwe toezichtsarchitectuur: van one peak naar two peaks in 2011 II. Deugdelijk bestuur III. Toezicht op systeemrelevante instellingen en hun strategische beslissingen IV. Kapitaaltoereikendheid V. Toezichtcolleges VI. Single supervisory system (“banking union”)
116 117 118 120
Twintig jaar Bankwet – Het toezicht op de banken door de FSMA
121
113 115
Annemie Rombouts
I. Situering II. Het toezicht van de FSMA op de kredietinstellingen vanuit verschillende invalshoeken A. Toezicht op de naleving van de gedragsregels B. Producttoezicht C. Toezicht op de organisatie van de kredietinstellingen vanuit het oogpunt van de naleving van de gedragsregels
III. Toezichts- en handhavingsinstrumenten A. Toezichtsinstrumenten B. Handhavingsinstrumenten C. Slotbeschouwingen
202
121 124 125 128 131 133 133 133 135
anthemis
table des matières
Depositobescherming: evolutie sinds de eerste richtlijn uit 1994
137
Herman Debremaeker
I. II.
Ten geleide De bescherming in België voorafgaand aan de Europese richtlijn inzake depositogarantiestelsels III. De bescherming ingevoerd in 1995 door de richtlijn inzake depositogarantiestelsels IV. De oprichting in 1999 van het Beschermingsfonds voor deposito’s en financiële instrumenten V. Verhoging van de garantie vanaf eind 2008 en oprichting van een Bijzonder Beschermingsfonds VI. Huidige stand van het regelgevend kader in de EU VII. Huidige stand van de Belgische wetgeving VIII. Nieuwe regelgevende initiatieven in de pijplijn IX. Verwachte evolutie
138
Compliance in een nieuw regelgevend kleedje
145
138 139 140 140 141 142 143 143
Inez De Meuleneere
I. Beheersing van risico en interne controle II. Historiek A. B. C. D.
Trend naar reglementering van de bankactiviteit Het eerste optreden van compliance in de Belgische regelgeving begin jaren negentig De officiële intrede in de Bankwet Twin Peaks: van één naar twee toezichthouders
III. De circulaire van de Bank en de FSMA van 4 december 2012 inzake de compliance-functie A. B. C. D.
Toepassingsveld ratione personae Werkdomeinen van de compliance-functie Opdrachten van de compliance-functie Governance van de compliance-functie
Grensoverschrijdende activiteiten door Belgische kredietinstellingen: draagwijdte en limieten van het Europees paspoort
145 146 146 147 147 148 149 149 149 149 151
155
Michel Tison
I.
Benutting van het Europees paspoort door kredietinstellingen naar Belgisch recht A. Toepassingsgebied ratione personae: kredietinstellingen en gespecialiseerde financiële dochtervennootschappen B. Toepassingsgebied ratione operationis: “bankwerkzaamheden” C. Vormen van grensoverschrijdende activiteit: opening van bijkantoor of rechtstreekse dienstverlening
II.
Prudentieel toezicht: van home country control naar single supervisory mechanism
anthemis
156 157 159 160 161
203
inhoudstafel
III. Conclusie
163
Les covered bonds
165
Frédéric Heremans
I.
Introduction, cadre légal et définition
IV. Liquidation à l’encontre de l’émetteur V. Conclusion
165 165 165 166 166 166 167 167 168 168 169 171 172
L’exercice d’une activité bancaire en Belgique par un établissement de crédit relevant du droit d’un autre État membre
173
II.
A. Introduction B. Cadre légal C. Définition
Les covered bonds belges
A. Dénomination B. Structures d’émission des covered bonds belges C. Conditions d’émission des covered bonds belges
III. Les actifs de couverture
A. Importance et nature des actifs de couverture B. Dissociation des actifs de couverture au sein d’un « patrimoine spécial »
Catherine Houssa
I. II.
L’accès à l’activité bancaire en Belgique
A. Établissement d’une succursale B. La libre prestation de services
Obligations et contrôle
A. Les succursales B. La libre prestation de services
L’intérêt général en droit bancaire : 20 ans après
174 174 176 178 178 181
183
Éric Balate
L’exercice d’activités bancaires en Belgique par des établissements de crédit établis en dehors de l’Espace Économique Européen
189
André-Pierre André-Dumont
De Boekhouding van bijkantoren van buitenlandse kredietinstellingen
193
Damien Walgrave
I. Reglementair kader II. Activiteiten van bijkantoren III. Organisatie van bijkantoren en boekhoudkundige aspecten
193 194 196
Table des matières – Inhoudstafel
199
204
anthemis
