T M Jaarverslag 2008

T¬M Jaarverslag 2008

Kerncijfers (bedragen in euro’s) 31.12.2008

31.12.2007

31.12.2006

2.197.962

2.672.621

2.664.193

49.552.022

75.116.213

75.546.226

MIXFONDS

Aantal uitstaande aandelen Totaal intrinsieke waarde (voor resultaatbestemming) Intrinsieke waarde per aandeel

22,54

28,11

28,36

Beurskoers per aandeel

22,57

28,15

28,55

0,80

0,60

0,60

1,12%

1,26%

1,24%

6.777.179

6.510.252

5.991.170

102.333.559

178.538.608

154.924.716

Dividend(voorstel) per aandeel Total expense ratio*

AANDELENFONDS


15,10

27,42

25,86


14,96

27,40

26,20

0,30

0,20

0,20

1,29%

1,43%

1,28%

3.917.135

3.787.450

4.175.299

108.606.218

106.846.218

122.807.644


O B L I G AT I E F O N D S


27,73

28,21

29,41


27,81

28,14

29,68

1,00

1,00

0,90

1,09%

1,13%

1,11%

Aantal uitstaande aandelen Mixfonds

2.197.962

2.672.621

2.664.193

Aantal uitstaande aandelen Aandelenfonds

6.777.179

6.510.252

5.991.170

Aantal uitstaande aandelen Obligatiefonds

3.917.135

3.787.450

4.175.299

2

2

2

12.892.278

12.970.325

12.830.664

260.491.799

360.501.039

353.278.586


TRIODOS MEERWAARDEFONDS NV

Prioriteitsaandelen Totaal aantal aandelen

Totaal intrinsieke waarde

* De total expense ratio geeft weer wat de kosten zijn van een beleggingsfonds als percentage van het gemiddelde fondsvermogen over een boekjaar. Het betreft de kosten exclusief de kosten van beleggingstransacties, interestkosten en de kosten die verband houden met het toe en uittreden van deelnemers gerelateerd aan de gemiddelde intrinsieke waarde.

Triodos Meerwaardefonds nv JAARVERSLAG 2008

I N F O R M AT I E V O O R A A N D E E L H O U D E R S

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

24 april 2009

Ex-dividenddatum

28 april 2009

Betaaldatum dividend

6 mei 2009

TlMeerwaardefonds

Inhoud 5

Duurzaam beleggen in beursgenoteerde ondernemingen

7

Bericht van de Raad van Commissarissen

9

Verslag van de Directie

24

Algemene gegevens

27

Jaarrekening 2008 van Triodos Meerwaardefonds NV

55

Bijlage A. Beleggingsportefeuilles per 31 december 2008

65

Bijlage B. Bedrijven in portefeuille per 31 december 2008

87

Bijlage C. Duurzaamheidonderzoek

91

Raad van Commissarissen

92

Directie

93

Adressen

94

Colofon

Alle foto’s in dit jaarverslag betreffen bedrijven waar Triodos Meerwaardefonds in belegt.

Duurzaam beleggen in beursgenoteerde ondernemingen

T

riodos Meerwaardefonds belegt wereldwijd in beursgenoteerde ondernemingen met als doel deze bedrijven te stimuleren een bijdrage te leveren aan een menswaardige maatschappij met aandacht voor mens, milieu en cultuur. Triodos Meerwaardefonds selecteert ondernemingen die voldoen aan strikte criteria op sociaal en milieugebied en gaat met hen een dialoog aan hierover. De afdeling van Triodos Fonds Management die het duurzaamheids onderzoek uitvoert en de bedrijven op deze criteria toetst, is aangesloten bij een groot internationaal research netwerk voor duurzaam beleggen. De toetsing vindt in drie stappen plaats.

S TA P 1 : D U U R Z A M E A C T I V I T E I T E N

Hiertoe behoren activiteiten die bijdragen aan een schone aarde, klimaatbescherming of gezond leven. Ondernemingen die meer dan 50% van de omzet halen uit producten of diensten die positief bijdragen aan deze drie thema’s komen in aanmerking voor opname in het Triodos beleggingsuniversum.

S TA P 3 : M I N I M U M E I S E N

Tot slot moeten alle geselecteerde onder nemingen voldoen aan strikte minimumeisen. Dit betekent dat bedrijven vrij moeten zijn van betrokkenheid bij bijvoorbeeld kernenergie, kinderarbeid en milieudelicten. Op basis van het duurzaamheidonderzoek stelt Triodos Fonds Management het Triodos beleggingsuniversum samen. Het financieeltechnisch beheer is in handen van Delta Lloyd Asset Management, dat binnen dit universum in bedrijven belegt die naar verwachting het hoogste financiële rendement opleveren. Triodos Meerwaardefonds is een initiatief van Triodos Fonds Management bv en Delta Lloyd Asset Management nv en bestaat uit drie subfondsen: een mixfonds, dat is opgericht in 1997, een aandelen- en obligatiefonds die opgericht zijn in 2000. Triodos Fonds Management en Delta Lloyd Asset Management zijn in het bezit van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten en voldoen daarmee aan de Wet op het financieel toezicht.

S T A P 2 : B E S T- I N - C L A S S

Ondernemingen die geen typisch duurzame producten of diensten leveren kunnen in aanmerking komen voor belegging als ze op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) worden gerekend tot de ‘best-in-class’ binnen hun sector. De onder nemingen worden getoetst aan de hand van ruim 70 criteria verdeeld over drie thema’s: milieu, samenleving en corporate governance. De beste 50% van de ondernemingen binnen een specifieke sector komt in aanmerking voor belegging.

Het Finse Nokia is ’s werelds grootste producent van mobiele telefoons en scoort bovengemiddeld op alle duurzaamheidthema’s en behaalt de hoogste score in de sector op het thema samenleving. Foto: Nokia

TRIODOS MEERWAARDEFONDS - JAARVERSLAG 2008

5

Philips Electronics Philips is wereldleider op gebied van (gloei)lampen, maar richt zich nu ook steeds meer op medische systemen. Philips presteert goed op duurzaamheidgebied en draagt veel bij aan het behalen van de Millennium Ontwikkelings Doelstellingen. Het bedrijf maakt ook duurzame en betaalbare producten voor mensen in ontwikkelingslanden, vaak ter ondersteuning van basisbehoeften. Bijvoorbeeld verlichtingssystemen op zonne-energie voor gebieden waar geen elektriciteit is. Foto: Philips

Bericht van de Raad van Commissarissen A A N D E A L G E M E N E V E R G A D E R I N G VA N A A N D E E L H O U D E R S

O

vereenkomstig het bepaalde in artikel 23 van de statuten heeft de Directie de jaarrekening over het boekjaar 2008 opgemaakt. Mede gezien de in dit verslag opgenomen verklaring van de accountant Ernst & Young adviseren wij u de jaarrekening vast te stellen. Tevens delen wij u mede dat de Raad van Commissarissen overeenkomstig het bepaalde in artikel 27 van de statuten heeft besloten tot de resultaatbestemming, opgenomen in dit verslag. De Raad van Commissarissen is in de verslag periode vier keer bijeen geweest. Tijdens deze vergaderingen heeft de Raad zich gebogen over het beleggingsbeleid van het fonds. Tevens zijn onder andere de contacten met de toezicht houder, het halfjaarbericht, het jaarverslag en de marketing van het fonds aan de orde gekomen. De Raad is tevreden over het gevoerde beleid en de samenwerking met de Directie. Volgens het rooster van aftreden zijn de heer Peter Kok, de heer Jan Paul van Soest en de heer Freek Vergunst in april 2009 aan de beurt om af te treden. Zij stellen zich alledrie her benoembaar. De Raad van Commissarissen stelt voor de heer Peter Kok, de heer Jan Paul van Soest en de heer Freek Vergunst te her benoemen voor een tweede termijn.

Amsterdam, 26 februari 2009 Pierre Aeby Marjolein Elings-van Hooidonk (voorzitter) Peter Kok Jan Paul van Soest Lizzy Venekamp Freek Vergunst


7

TNT Het Nederlandse TNT is een van Europa’s grootste postbedrijven. TNT behoort in de sector tot de top qua duurzaamheid. Op sociaal gebied onderscheidt het bedrijf zich door een goed personeelsmanagement, aandacht voor veilig transport en bijdragen aan het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties. Verder werkt TNT met succes aan het terugdringen van uitstoot van broeikasgassen. Foto: TNT

Verslag van de Directie R E S U LT A T E N

Triodos Meerwaardefonds kijkt terug op een bewogen jaar. De belangstelling voor het Aandelen- en het Obligatiefonds nam ook in 2008 toe. Het aantal uitstaande aandelen steeg.

Bij het Mixfonds nam het aantal uitstaande aandelen af. Het fondsvermogen nam, als gevolg van de wereldwijd dalende beurskoersen, in 2008 af met eur 100 miljoen tot eur 260,5 miljoen, een daling van 27,7%.

De ontwikkeling van het vermogen van de drie fondsen was als volgt: (bedragen in miljoenen euro’s) Per 31.12.2008

Triodos Meerwaarde Mixfonds

Per 31.12.2007

Procentuele stijging/daling

49,6

75,1

-34,0%

Triodos Meerwaarde Aandelenfonds

102,3

178,5

-42,7%

Triodos Meerwaarde Obligatiefonds

108,6

106,9

1,6%

Totaal

260,5

360,5

-27,7%

Rendement Intrinsieke waarde 2008

Benchmark * 2008


-15,4%

-12,3%


-43,2%

-41,6%


3,2%

-2,5%

De rendementen zijn berekend inclusief herbelegging van dividenden. Rendement op basis van intrinsieke waarde (inclusief herbelegging dividend) per 31 december 2008

1 jaar

3 jaar

5 jaar


-15,4%

-4,1%

1,11%

Triodos Sustainable Mixfonds Index*

-12,3%

-3,5%

2,1%


-43,2%

-11,5%

-2,7%

Triodos Sustainable Equities Index*

-41,6%

-12,1%

-2,5%

Triodos Meerwaarde Obligatiefonds Triodos Sustainable Bond Index*

3,2%

1,0%

3,0%

-2,5%

-0,2%

2,1%

Bron: Delta Lloyd Asset Management

* Zie voor een toelichting hierop pagina 10


9

Waardeontwikkeling Triodos Meerwaarde Aandelenfonds over de afgelopen 5 jaar*

175

Rendement op basis van beurskoers 150

inclusief herbelegging dividend

125

Benchmark* Triodos Sustainable Equities Index

100 75 dec-03

Referentie index MSCI World Index dec-04

dec-05

dec-06

dec-07

dec-08 Bron: vwd group

Waardeontwikkeling Triodos Meerwaarde Obligatiefonds over de afgelopen 5 jaar*

120



110

Benchmark*

105

Triodos Sustainable Bond Index

100

Referentie index

95 dec-03

Citigroup EuroBig ex EGBI > 1 jaar dec-04

dec-05

dec-06

dec-07

dec-08 Bron: vwd group

Waardeontwikkeling Triodos Meerwaarde Mixfonds over de afgelopen 5 jaar*

140



120

Benchmark*

110

40% Triodos Sustainable Equities Index 60% Triodos Sustainable Bond Index

100 90 dec-03

Referentie index dec-04

dec-05

dec-06

dec-07

dec-08

40% MSCI World Index 60% Citigroup EuroBig ex EGBI > 1 jaar Bron: vwd group

* Triodos Meerwaardefonds vergelijkt zijn resultaten met een duurzame benchmark en een niet duurzame referentie index. Voor Triodos Meerwaarde Aandelenfonds is er sinds 2004 een vergelijking met de Triodos Sustainable Equities Index. Dit is een benchmark die een indicatie geeft van het bruto rendement van het duurzame universum waarin het fonds kan beleggen voor aftrek van transactiekosten en zonder enige beleggingsbeperking. Deze laatste twee kenmerken gelden wel voor de fondsen zelf, wat gedeeltelijk het verschil in het resultaat verklaart. Met ingang van 2005 is een dergelijke duurzame index ook beschikbaar voor Triodos Meerwaarde Obligatiefonds, namelijk de Triodos Sustainable Bond Index. De index voor Triodos Meerwaarde Mixfonds bestaat uit 60% van de Sustainable Bond Index en 40% van de Sustainable Equities Index.

10


DUURZAAM BELEGGINGSUNIVERSUM

Het duurzame beleggingsuniversum van Triodos Meerwaardefonds is in 2008 uitgebreid met 44 bedrijven, waardoor ultimo 2008 in 403 bedrijven kan worden belegd. In 2008 zijn 510 ondernemingen beoordeeld op duurzaamheid. Dit is een stijging van 12% ten opzichte van 2007. De groei van het beleggingsuniversum is vooral het gevolg van het toegenomen aantal sectorstudies en daarnaast van een groei van het aantal bedrijven uit duurzame sectoren, zoals medische technologie, milieutechnologie en duurzame energie. In 2008 zijn 32 sectorstudies uitgevoerd, tegenover 23 in 2007. Bijlage B bij dit jaarverslag beschrijft de ondernemingen waarin het fonds belegt en de redenen waarom ze in de portefeuille van het fonds zijn opgenomen. Verder staan de ondernemingen vermeld die gedurende 2008 uit de portefeuille van het fonds verwijderd zijn.

DUURZAAMHEIDCRITERIA

Het fonds hanteert een groot aantal duurzaamheidcriteria bij de selectie van bedrijven voor belegging. Dit zijn kwalitatieve criteria. Het researchteam van Triodos Fonds Management dat voor Triodos Meerwaardefonds de duurzaamheidselectie verzorgt, volgt de ontwikke lingen op het gebied van wet- en regelgeving, trends en gedrag van ondernemingen op de voet om de criteria zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij actuele maatschappelijke ontwikkelingen. Periodieke aanscherping van ieder criterium maakt dat het fonds gericht blijft op het selecteren van de echte koplopers binnen een sector. In 2008 zijn een aantal duurzaamheidcriteria van het fonds aangescherpt. Hieronder volgt een overzicht van de wijzigingen. Op www.triodos.nl is een beschrijving van de duurzaamheidcriteria te vinden die het fonds toepast. • Mensenrechten: het ontbreken van beleid bij bedrijven die een groot risico lopen om betrokken te zijn bij het schenden van mensenrechten is toegevoegd als reden voor uitsluiting. De aanscherping heeft betrekking op mensen rechten buiten de werkomgeving. Denk hierbij aan burgerlijke en politieke rechten. Verder speelt de toegang tot basisbehoeften zoals voedsel, water en onderkomen een rol. In het verleden werden bedrijven alleen uitgesloten van belegging als zij rechtstreeks en op


significante wijze bijdroegen aan of profiteerden van structurele en grove schendingen van mensenrechten door de overheid of andere partijen. Omdat vaak niet bekend is of dit soort schendingen plaatsvinden, zijn de eisen aan gescherpt voor bedrijven, die werkzaam zijn in landen die bekend staan om frequente mensenrechtenschendingen en in sectoren waarvan de kans op betrokkenheid bij schendingen groot is. Deze bedrijven moeten aantonen dat ze zich bewust zijn van de risico’s door tenminste een adequaat beleid te hebben geformuleerd op dit gebied. • Milieu- en ecosysteemschade: deze minimum eisen zijn uitgebreid met specifieke eisen aan het gebruik van palmolie en van visserij. Voor de aanplant van oliepalmplantages worden vaak grote stukken tropisch regenwoud gekapt en volgens de nieuwe eis moeten bedrijven die palmolie gebruiken aantonen dat deze van duurzame herkomst is. Op dezelfde manier moeten bedrijven die vis in hun producten verwerken laten zien dat deze vis is gevangen of gekweekt op een manier die niet schadelijk is voor milieu of biodiversiteit. • Wapens: vanaf 1 januari 2009 is iedere vorm van financiële betrokkenheid van financiële instellingen bij clustermunitie en anti-persoonsmijnen reden voor uitsluiting van belegging. Dit is, in tegenstelling tot voorheen, onafhankelijk van de omvang van de belegging en geldt ook voor beleggingen in fondsen met geld van derden, tenzij het gaat om volledig passief beheerde indexfondsen.

ACTIEF AANDEELHOUDERSCHAP

Triodos Meerwaardefonds stelt zich ten doel om duurzaam gedrag van bedrijven te stimuleren. Voor de invulling van de verantwoordelijkheid als actief aandeelhouder van deze onder nemingen maakt het fonds gebruik van een aantal instrumenten. Deze instrumenten zijn onder te verdelen in de volgende categorieën: 1. stimuleren bewustzijn 2. overtuigen 3. beïnvloeden AD 1. STIMULEREN BEWUSTZIJN

Met enkele honderden in 2008 onderzochte bedrijven is contact gezocht over de duurzaamheid van de bedrijfsvoering om te onderzoeken of de bedrijven voldoen aan de eisen van het fonds. Al deze bedrijven ontvingen schriftelijk

11

Renewable Energy Corporation Het Noorse Renewable Energy Corporation (REC) is een belangrijke speler in zonne-energie. Het bedrijf is ‘s werelds grootste producent van silicium voor toepassingen in de zonne-energie. REC richt zich bovendien op de gehele productieketen van zonne-energie. Foto: Oliver Helbig

een uitvoerig onderbouwde beoordeling van de duurzaamheid van hun bedrijfsvoering. In 24 gevallen ontstond hierdoor een aanvullende dialoog. Dit leidde in het geval van de Britse drankfabrikant Diageo en het Amerikaanse Kimberly-Clark, dat gespecialiseerd is in papier producten voor persoonlijke verzorging, tot een positieve bijstelling van het oordeel. Ook bedrijven die al opgenomen zijn in het duur zame beleggingsuniversum worden actief gevolgd om te bewaken dat zij permanent aan de minimumeisen van het fonds blijven voldoen. In het geval van Tesco en Deutsche Telekom heeft dit in 2008 geleid tot een tussentijds negatieve bijstelling van het oordeel. De Britse autoriteiten onderzochten Tesco de afgelopen jaren meerdere malen op misbruik van haar marktdominantie en de omgang met toeleveranciers. Het bedrijf ontving regelmatig kritiek hierover. Triodos Fonds Management heeft een aantal vragen gesteld en is daarover met het bedrijf in gesprek gegaan. De uitkomsten van dit gesprek, de officiële aanbevelingen gedaan door de Competition Commission in Engeland en de formele reacties van het bedrijf op deze aanbevelingen hebben aanleiding gegeven om het bedrijf uit te sluiten van belegging. Tesco neemt de kritiek onvoldoende serieus en neemt onvoldoende maatregelen om de kritiek weg te nemen. Deutsche Telekom is betrokken geweest bij een groot afluister schandaal. Het bedrijf wordt ervan verdacht haar eigen managers te hebben bespioneerd. Ondanks het feit dat men op de hoogte was van het schandaal, duurde het nog bijna een jaar voordat het bedrijf over de misstanden rapporteerde. In de tussentijd heeft het onvoldoende maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat dit soort praktijken niet meer voorkomen. Ook de antwoorden op onze vragen leverden niet het gewenste resultaat op. Het bedrijf is daarom van belegging uitgesloten. AD 2. OVERTUIGEN

In januari 2008 heeft Triodos Fonds Management de grens voor indirecte betrokkenheid bij wapens aangescherpt voor financiële onder nemingen. Naar aanleiding hiervan ontvingen de 56 onder nemingen die begin 2008 waren opgenomen in het beleggingsuniversum, een verzoek om informatie om te beoordelen of zij voldeden aan het aangescherpte criterium. Tegelijkertijd is aangekondigd dat vanaf 1 januari 2009 iedere vorm van financiële betrokkenheid bij producenten van cluster -


munitie en anti-persoons mijnen reden is voor uitsluiting. Dit geldt ook voor beleggingen in fondsen met geld van derden tenzij het gaat om volledig passief beheerde indexfondsen. Met een groot deel van de 56 benaderde instellingen is uitgebreid contact geweest. Menige instelling startte een uitvoerig intern onderzoek en overleg en overwoog aanscherping van het eigen beleid of stelde dit vast. Uiteindelijk bleken 12 financiële onder nemingen niet aan onze aangescherpte eisen te voldoen. Deze zijn in de loop van 2008 uit het beleggingsuniversum verwijderd. Nog negen bedrijven zijn verwijderd, omdat ze niet meer voldeden aan andere criteria of overgenomen werden. 35 bedrijven voldeden aan de aan scherping, waarvan 24 ook aan de nultolerantie voor clustermunitie en anti-persoonsmijnen. Met de overige 11 uit deze groep en 14 instel lingen die in 2008 voor het eerst geselecteerd werden is contact of zij per 1 januari 2009 voldoen aan het nieuwe vereiste. Deze gesprekken vinden op dit moment nog volop plaats. Triodos Fonds Management neemt mede namens Triodos Meerwaardefonds sinds 2007 deel aan de Rondetafelgesprekken Maatschap pelijk Verantwoord Ondernemen (mvo) en proef dieren, die de Vereniging Proefdiervrij organiseert. In deze gesprekken buigen belanghebbenden zich over mvo en de manier waarop bedrijven en instellingen omgaan met dier proeven. In het kader van de activiteiten van deze Ronde tafel nam een vertegenwoordiger van Triodos Fonds Management deel aan een gesprek met het ministerie van vws over transparantie en het overheidsbeleid voor dierproeven. De Ronde tafel werkt ook aan een position paper proefdierbeleid. Triodos Fonds Management neemt daarnaast regelmatig deel aan expert bijeenkomsten voor het delen van kennis en ervaring op uiteen lopende gebieden van (onderzoek naar) mvo. Zo nam Triodos Fonds Management in december 2008 deel aan een workshop van het Global Reporting Initiative (gri) over de verbetering van de mensenrechten indicatoren die deel uitmaken van de richtlijnen voor duurzame verslaglegging van het gri. AD 3. BEÏNVLOEDEN

Triodos Meerwaardefonds maakte voor het vijfde achtereenvolgende jaar gebruik van zijn

13

stemrecht als aandeelhouder. In de verslag periode is op 69 aandeelhoudersvergaderingen gestemd. In bijna de helft van de gevallen betrof het voorstellen over beloning van management en commissarissen, waar het fonds bij een kwart van de voorstellen tegen heeft gestemd vanwege excessieve beloning, zwakke ijkpunten en/of onduidelijke procedures. Indien mogelijk ontvangen bedrijven vooraf informatie over het stemgedrag van het fonds. De uitvoering van het stemrecht vond plaats in overeenstemming met de vernieuwde stem richtlijnen van Triodos Fonds Management. Deze kunt u vinden op www.triodos.com. Triodos bereidt de stellingname van het fonds voor in samenwerking met European Corporate Governance Service, een onafhankelijke research- en adviesorganisatie gespecialiseerd in corporate governance. Het fonds zette voor de eerste keer in samenwerking met andere investeerders een eigen punt op de agenda van een aandeelhouders vergadering. Het agendapunt had betrekking op het verbeteren van het welzijn van kippen bij toeleveranciers van Tesco. De resolutie om de leefomstandigheden van de kippen te verbeteren heeft 9% van de stemmen gekregen. Dit in eerste oogopslag lage percentage is in de Angelsaksische omgeving toch vaak aanleiding voor een onderneming om haar beleid aan te scherpen. Triodos wacht het vervolg dan ook met interesse af. In 2008 heeft het fonds ook haar mening gegeven op de aandeelhoudersvergadering van Wolters Kluwer. Wolters Kluwer is een belangrijke afnemer van papier, zowel voor haar gedrukte producten als voor haar eigen kantoren. Onze vragen hadden betrekking op het ontbreken van actuele informatie en concrete doelstellingen op het gebied van gecertificeerd en gerecycled papiergebruik. In een aanvullend gesprek heeft Wolters Kluwer toegezegd dat het bedrijf actief met dit verbeterpunt aan de slag gaat. De website

(www.triodos.com) toont het stembeleid van Triodos Meerwaardefonds en het stemgedrag per onderneming en rapporteert over de dialoog die het fonds voert met ondernemingen.

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN

In 2008 vond een duidelijke trendbreuk plaats met het gunstige scenario van de voorbije vijf jaren. De door te hoge schulden in onroerend goed veroorzaakte kredietcrisis vormde vanaf augustus 2007 de achterliggende oorzaak voor deze ontwikkelingen. Vooral vanaf medio september 2008 daalde de economische activiteit enorm als gevolg van een onwaarschijnlijk grote dreun voor de Amerikaanse financiële sector. Die klap werd uitgedeeld op een moment dat er nog geen duidelijkheid was welke stimuleringspolitiek er gevoerd zou gaan worden, wat leidde tot verlammende onzekerheid. Pas in de loop van oktober ontpopten zich de contouren van consistente reddingsplannen voor het bankwezen. In het vierde kwartaal waren de regeringen druk met het opstellen van fiscale stimuleringsprogramma’s, terwijl wereldwijd de Centrale Bankiers via renteverlagingen probeerden de economie aan te zwengelen. Echter, al deze hulp kwam te laat om te voorkomen dat de dynamiek van negatief sentiment en onzekerheid vat kreeg op de bedrijvigheid. In het vierde kwartaal viel de wereldeconomie dan ook het best te typeren als een brede en diepe recessie. Eurozone-obligaties rendeerden volgens de iboxx Overall euro index 9,1% over het jaar en fungeerden daarmee zoals gebruikelijk als belangrijkste vluchthaven in tijden van stress. Daartegenover stond een daling van 37,6% in de msci index voor aandelen wereldwijd (in euro). Ook andere, meer risicovolle beleggings categorieën leverden in, zoals ondernemingsobligaties, termijncontracten op grondstoffen, hedge funds en onroerend goed.

Economische kerncijfers 2007 t/m 2009

Land

Groei nationaal product (jaar op jaar) 2007 2008 2009*

Inflatie (jaareinde) 2007 2008

2009*

VS

2,0%

1,2%

-1,8%

4,1%

0,0%

0,5%

Eurozone

2,7%

0,9%

-1,5%

3,1%

1,6%

0,8%

Japan

2,4%

0,0%

-1,3%

0,7%

0,8%

0,0%

* verwachtingen

14

Bron: Research, Delta Lloyd Asset Management


De opvallendste verandering in het econo mische beeld van 2008 was de toegenomen onzekerheid over groei en inflatie. In het afgelopen halve decennium bleven de jaarlijkse veranderingen in de economische activiteit en het prijsniveau beperkt. In 2008 niet. Zo kwam er in het verslagjaar een eind aan een reeks van vijf jaren waarin de wereldeconomie met meer dan 4% groeide. Wereldwijd nam de activiteit in 2008 slechts met 3% toe, terwijl de voorspel lingen voor 2009 op 1% staan. Ook de inflatie fluctueerde flink. Tussen 2002 en eind 2007 varieerde de inflatie in de Eurozone tussen 1,5% en 2,5%. Daarna liep ze op tot 4,1% in juli van het verslagjaar om nadien weer snel te dalen naar 1,6% per ultimo 2008. Analisten verwachten dat de belangrijkste economieën in de loop van 2009 prijsdalingen zullen ervaren. Hogere prijzen op de belangrijke grondstofmarkten en ook de vrees voor te hoge lonen in de Eurozone wakkerden de angst voor blijvend hoge inflatie aan. Met de daling van de olieprijs van boven 140 Amerikaanse dollar per vat in juli 2008 tot 40 dollar aan het eind van het jaar, sloeg de inflatieangst om in vrees voor deflatie. Overcapaciteit en werkloosheid droegen vooral in de vs in de loop van het tweede halfjaar bij aan de vrees voor deflatie. Uit de cijfers bleek daar al dat marges waren gekrompen. De Eurozone kende in het eerste kwartaal van 2008 nog een ongekende economische groei, gedragen door de investeringsvraag uit opkomende markten als China en Rusland. Bovendien zorgde een zachte winter voor relatief sterke bouwactiviteit. Na het eerste kwartaal ging de teruggang van de wereldhandel en de verminderde concurrentiepositie als gevolg van de gestegen euro parten spelen. Bovendien besloegen de gestegen prijzen voor noodzakelijke goederen als olie en voeding een steeds groter deel van het budget. Volgens de definitie bevond de Eurozone zich in het derde kwartaal al in recessie. Pas in de loop van het tweede halfjaar liepen grondstofkosten terug. De malaise in de financiële sector deed echter de positieve effecten daarvan teniet. De lichte krimp in de economie van rond de zomer sloeg daarop om in een daling van economische activiteit van meer dan 4% op jaarbasis in het vierde kwartaal. In de Verenigde Staten continueerde de daling van de activiteit in de huizenbouw in een


onveranderd zeer hoog tempo. Verder drukte vermogensdaling als gevolg van de gezakte huizenprijs de consumptiegroei. Consumptie kwam ook niet blijvend op gang met de belastingteruggave in de maanden voor de zomer. Alhoewel de verkiezing van Obama in november voor enige hoop op economisch betere tijden zorgde, was het grote leed in de financiële sector toen al geschied. Zo daalde in het vierde kwartaal de verkoop van auto’s met meer dan eenderde ten opzichte van een jaar eerder. Het Verenigd Koninkrijk kende veel van dezelfde ontwik kelingen als de Verenigde Staten, met dien verstande dat het land niet beschikt over een belangrijke reservevaluta. Japan kon zich niet aan de wereldwijde economische malaise onttrekken. Deze op uitvoer gerichte economie zag haar concurrentiekracht verminderen door een continu in waarde stijgende yen en plotseling afzwakkende invoervraag uit de vs en China. De groei van de Chinese economie bleef in 2008 relatief hoog met 9,9% over de eerste drie kwartalen van het jaar. Daarna kwam de groei alsnog sterk onder druk. In november kondigde de regering een heel groot pakket aan extra bestedingen aan, terwijl de Centrale Bank overging op een stimulerend beleid. Met deze acties leek China beter het jaar uit te komen dan Rusland en India die last kregen van hun tekort op de betalingsbalans. De vierde grote opkomende economie, Brazilië, maakte net als Rusland een minder jaareinde door vanwege gedaalde grondstofopbrengsten.

AANDELENMARKTEN

2008 was het tweede achtereenvolgende jaar met negatieve rendementen voor aandelen. De msci World Index daalde in twaalf maanden met 37,6%, gemeten in euro (free index nr). Ter vergelijking: de index stond in juni 1997 al op hetzelfde niveau als waarop het afgelopen jaar afgesloten werd. De dagelijkse schommelingen op de aandelenbeurzen kwamen in het vierde kwartaal op recordhoogte uit. In de tweede helft van het jaar liet de Nederlandse aex index meerdere malen schommelingen van 8% of meer zien binnen een beursdag. Alle 10 sectoren van de msci wereldindex daalden in 2008 in waarde. De beste sector was

15

Walt Disney De Amerikaanse film en mediagigant Walt Disney is het op een na grootste bedrijf in de mediasector. Walt Disney is wereldwijd bekend door zijn activiteiten op het gebied van film, muziek, uitgeverij, radio, televisie en pretparken. Walt Disney heeft zijn arbeidsomstandighedenbeleid verbeterd door een gedragscode voor fabrikanten en onderaannemers op te stellen waarin eisen voor de bestrijding van discriminatie, kinderarbeid, en gezondheid en veiligheid op de werkvloer zijn vastgelegd. Foto: Walt Disney

de sector gezondheidszorg met een gemiddelde waardedaling van 17%. Met de andere sectoren uit de top van 2008 heeft de gezondheidszorg gemeen dat het weinig gevoelig voor de conjunctuur is. Uiteindelijk waren de berichten uit de sector niet positief. Geneesmiddelen fabrikanten hebben nog steeds problemen met hun pijplijn aan nieuwe producten en de bijwerkingen van oude producten. Er werd in 2008 volop verder geherstructureerd in deze sector. Aan de onderkant van de ranglijst over 2008 staat de financiële sector (-51%). Bij de finan ciële conglomeraten vonden grote afschrijvingen van hypotheken en andere activa plaats. De vijf grote Amerikaanse investeringsbanken die aan het begin van 2008 nog overeind stonden gingen in surseance, werden overgenomen of zijn bezig zich om te vormen tot banken onder toezicht van de autoriteiten. Andere banken werden gered door de overheid via kapitaal injecties, garanties van financiering of aankoop van activa. De beleggingsmaatschappijen en ontwikkelaars van onroerend goed, die ook binnen de financiële sector vallen, hadden het in het vierde kwartaal net zo zwaar te verduren als de banken. Afnemende kantoorwerkgelegenheid, minder hotelovernachtingen en lagere winkelverkopen drukten de sector. De sector staat bekend om een lange doorlooptijd van projecten, waardoor nog veel vastgoed in aanbouw op oplevering wacht. De prijzen van commercieel vastgoed zijn in 2008 ingezakt, zeker ook omdat de financiering steeds moe i lijker werd en investeringsbanken en zwaar gefinancierde onroerend goed beleggers hun vastgoedportefeuilles moesten liquideren. Sectorrendementen wereldwijd (incl. dividend) in EUR

Financieel

-51,2%

Energie

-34,5%

Basismaterialen

-47,2%

Consumenten basis

-18,8%

Consumenten extra

-38,3%

Gezondheidszorg

-17,0%

Industrieel

-39,8%

Infotechnologie

-40,8%

Telefonie

-28,8%

Nutsbedrijven

-25,1% Bron: MSCI, Datastream


Ook de sector basismaterialen kwam voor het eerst in jaren in de onderste regionen terecht. Het geeft aan hoe onverwacht de daling van grondstoffenprijzen zich aandiende in de zomer van 2008. Bovendien maakte men zich voor deze sector in grotere mate dan elders zorgen over de financiële stabiliteit van de balansen. Overheden hebben via de reddingsacties vanaf september een belangrijkere rol in de financiële sector verkregen. De onzekerheid over het verlenen van tijdelijke overheidsleningen aan twee grote Amerikaanse automobielfabrikanten bepaalde in de laatste twee maanden van het jaar het beurssentiment in belangrijke mate. Steeds meer sectoren deden een beroep op de overheid. Liquiditeit was een belangrijk fenomeen in de wereldwijde aandelenmarkt van 2008. Beleggers die met geleend geld hadden belegd werden soms gedwongen aandelen te verkopen wat een extra koersdrukkend effect had. Autoriteiten hebben gedurende een aantal weken proberen te voorkomen dat beleggers konden profiteren van short posities in financiële waarden. Alleen in Moskou vond men dat de chaos zo groot was dat de beurs een aantal dagen gesloten is geweest. De opkomende markten werden in 2008 meer geraakt door de kredietcrisis dan verwacht. Met name beurzen van landen met een slechte betalingsbalans, zoals Rusland en India, moesten de massale terugtrekking van inter nationaal risicokapitaal met een daling van de beurs koersen bekopen. Gemiddeld daalden de koersen in opkomende markten meer dan elders. De Amerikaanse aandelenmarkt rendeerde minder slecht dan de meeste andere. Wat betreft de regionale verdeling waren er naast de fase waarin de economische cyclus zich bevond en het gevoerde beleid nog twee belangrijke zaken die verschillen bepaalden. Zowel de sector weging van een regio als de valuta-invloed waren van belang voor de performance van 2008. De euro was in 2008 relatief zwak, vooral ten opzichte van de Japanse yen, maar ook ten opzichte van de dollar. Minder dan in voorbije jaren gebruikelijk, ging in 2008 een stijging van een bepaalde valuta gepaard met een relatief zwakke performance van de eigen aandelenmarkt en omgekeerd. Dat impliceerde dat aandelenbewegingen minder dan gebruikelijk werden afgedempt door valutabewegingen.

17

Regionale aandelenrendementen (incl. dividend) in EUR

Wereld

-37,6%

Noord Amerika

-35,0%

Europa

-43,6%

Pacific

-33,1%

Opkomende markten

-50,9% Bron: MSCI, Datastream

R E N T E E N VA L U TA

RENTEMARKT

De rentemarkt stond het eerste half jaar in het teken van inflatie en het tweede half jaar in het teken van de recessie. Oplopende olie- en grondstofprijzen zorgden voor stijgende inflatie en een hogere rente in Europa in het eerste halfjaar. In de loop van 2008 werd de impact van de kredietcrisis steeds duidelijker en groter in omvang. Nadat in de zomer de olieprijs en de inflatie over hun top bleken, daalden de rentes wereldwijd in snel tempo. Staats obligaties waren ook gevraagd vanwege de afnemende economische groeiverwachtingen, uit hoofde van hun functie als vluchthaven bij een afnemend vertrouwen in de financiële sector en omwille van grote illiquiditeit op de financiële markten. Het Amerikaanse Stelsel van Centrale Banken,

Rente 3-maands Euribor

de fed, verlaagde in het begin van het jaar de beleidsrente van 4,25% naar 2% vanwege de toenemende problemen op de Amerikaanse hypotheekmarkt en ter bestrijding van de negatieve impact daarvan op de financiële instellingen. In maart moest desondanks de investeringsbank Bear Stearns gered worden met hulp van de fed. De Europese Centrale Bank (ecb), die zich altijd al meer op het onder controle houden van de inflatie richt, had toen nog altijd de focus op de oplopende inflatie. Begin juli verraste de ecb door de rente zelfs te verhogen. Toen in september de problemen in de finan ciële sector toenamen en Lehman Brothers failliet ging, was het voor de centrale banken wereldwijd duidelijk dat de gevolgen voor de economie onafwendbaar waren wat noodzaakte tot forse renteverlagingen. Het vertrouwen in financiële instellingen viel volledig weg en banken durfden geen geld meer aan elkaar uit te lenen. De fed verlaagde vervolgens de beleidsrente verder naar een bandbreedte tussen de 0% en 0,25%. De ecb verlaagde de rente het laatste kwartaal van 2008 in drie stappen van 4,25% naar 2,5%. Daarnaast verruimden de centrale banken hun kredietfaciliteiten om zo veel mogelijk liquiditeit te verschaffen. Overheden schoten te hulp met ondermeer kapitaalinjecties in en nationalisaties van financiële instellingen.

2007 Q4

2008 Q1

2008 Q2

2008 Q3

2008 Q4

4,50%

4,35%

5,13%

4,44%

3,09%

4,03%

3,43%

3,98%

3,82%

2,25%

4,33%

3,90%

4,58%

4,01%

2,94%

Rente 10-jaars rente Verenigde Staten Rente 10-jaars rente Duitsland

Bron: MSCI, Datastream

Return IBOXX staats, EUR

2007 Q4

2008 Q1

2008 Q2

2008 Q3

2008 Q4

2008

0,8%

2,3%

-2,9%

3,8%

5,9%

9,1%

0,4%

1,1%

-2,0%

0,2%

2,7%

2,0%

1,46

1,58

1,58

1,40

1,39

Return IBOXX niet-staats, EUR USD per EUR, eind

Bron: MSCI, Datastream

18


VA L U TA M A R K T E N

Op valutair gebied gebeurde er in 2008 ook veel. De euro steeg initieel met 10% naar 1,58 versus de Amerikaanse dollar om vervolgens meer dan 20% te verliezen op 1,25. De euro sloot het jaar per saldo bijna 5% zwakker op 1,39. Het Britse pond verloor ten opzichte van de euro meer dan 30%. Het Verenigd Koninkrijk bleek erg gevoelig voor de kredietcrisis vanwege de grote overeenkomsten met de Verenigde Staten; een consument, die te veel geleend heeft en een overgewaardeerde huizenmarkt. De Japanse yen nam in waarde toe. De sterk door de overheid gereguleerde koers van de Chinese yuan steeg tot het midden van 2008 zeer gelijkmatig met ongeveer 7% ten opzichte van de Amerikaanse dollar.

TRIODOS MEERWAARDE AANDELENFONDS

BELEGGINGSBELEID

Het afgelopen jaar was een van de slechtste jaren voor aandelenbeleggingen in de historie. Begonnen als een crisis in de financiële sector, werden de gevolgen voor de reële economie in de loop van het jaar steeds beter zichtbaar en daalden de aandelenmarkten fors. Het rendement van het fonds bleef achter bij de Triodos Sustainable Equities Index*. Rekeninghoudend met de gevolgen van de crisis hebben we in de portefeuille een onderwogen positie in financiële waarden aangehouden. Dit leverde uiteindelijk een positieve bijdrage aan de relatieve performance. In de loop van het jaar verdwenen diverse commerciële banken en verzekeraars uit het universum. De opbrengsten zijn herbelegd in zogenaamde ‘specialty financials’ zoals beurzen, asset managers en vastgoed. De sectoren gezondheidszorg, telecom en nutsbedrijven hielden de daling beperkt. De overweging van deze sectoren in de portefeuille droeg dan ook positief bij aan het rendement. De onderwogen positie in de sector nuts bedrijven is iets teruggebracht door de participatie in de beursgang van edp Renovaveis, een Portugese operator van windmolenparken in diverse Europese landen. Aandelen gericht op duurzame vormen van energie kenden een erg volatiel koersverloop. Naast de afgenomen bereidheid van banken om

alternatieve energieprojecten te financieren, was er de zorg dat de gedaalde olieprijs tot lagere politieke inspanning voor alternatieve energieprojecten zou leiden. Mogelijke negatieve gevolgen op de omzet- en winstontwikkeling van aandelen zoals Vestas (windenergie) en First Solar (zonne-energie) zetten de aandelenkoersen fors onder druk. Door het afnemende consumentenvertrouwen presteerden de overwogen consumentsectoren tegenvallend. De relatieve performance ten opzichte van de index werd ook negatief bepaald door de ‘short squeeze’ in Volkswagen, dat niet in de portefeuille gevoerd werd. Porsche maakte bekend de meerderheid van de aandelen te willen verwerven, hierdoor ontstond een tekort aan vrij verhandelbare aandelen en schoot de koers omhoog. Binnen de portefeuille werd de weging van de meer cyclische consumentensectoren verlaagd na de teleurstellende koersontwikkelingen en slechte vooruitzichten van de (Engelse) detailhandelsbedrijven. Ook de cyclische sectoren basis materialen en informatietechnologie droegen negatief bij aan het (relatieve) rendement. VOORUITZICHTEN

De gevolgen van de kredietcrisis zullen in de reële economie verder zichtbaar worden. Door de daling van de vermogenswaarde, de beperkte beschikbaarheid van krediet en verslechterde inkomensvooruitzichten zullen consumenten minder gaan consumeren. Bedrijven zullen zeer sterk aarzelen bij hun beslissing om te inves teren. De diepte van de economische recessie bepaalt het marktsentiment en het effect daarvan op omzet- en winstverwachtingen van het bedrijfsleven. Bovendien hebben beleggers vertrouwen nodig. We verwachten dat op het moment dat de kredietmarkt weer normaliseert, de aandelenmarkt zich ook weer zal richten op structurele groeithema’s zoals het oplossen van het energievraagstuk en de aanpak van klimaatverandering. In afwachting hiervan zal het fonds defensiever gepositioneerd blijven. DIVIDENDVOORSTEL

De directie stelt voor om over het boekjaar 2008 een dividend uit te keren van eur 0,30 per gewoon aandeel Triodos Meerwaarde Aandelenfonds.

* De Triodos Sustainable Equities Index is een maatstaf voor de prestatie van de bedrijven voorkomend op de beleggingslijst die Triodos Fonds Management maandelijks opstelt ten behoeve van het vaststellen van het beleggingsuniversum van het Fonds.


19

Hennes & Mauritz Hennes & Mauritz is de grootste modeketen in Zweden. Het bedrijf verkoopt voordelige, trendy kleding en accessoires. H&M heeft winkels over de hele wereld, maar voornamelijk in Europa. H&M heeft geen eigen fabrieken, maar werkt samen met een groot aantal leveranciers. Het bedrijf onderscheidt zich door een pro-actief beleid ter voorkoming van kinderarbeid. Daarnaast onderscheidt H&M zich door haar milieuprogramma’s, onder andere met een toenemend gebruik van biologische katoen. Foto: H&M

T R I O D O S M E E R W A A R D E O B L I G AT I E F O N D S

BELEGGINGSBELEID

De performance van Triodos Meerwaarde Obligatiefonds is positief beïnvloed doordat we 2008 begonnen met een onderweging naar achtergesteld bankpapier en cyclische bedrijven. We hebben bewust gematigd geïnvesteerd in hybride schuldpapier van banken en we hadden geen posities in banken in de vs. Gedurende het jaar hebben we het belang in financiële waarden bijna geheel afgebouwd door afscheid te nemen van Aviva, Axa, Credit Suisse, ing, Rabobank, National Australia Bank en Sallie Mae. Als gevolg van onze negatieve visie op de financiële sector en de economie, hebben we de vrijkomende middelen belegd in veilige staatsgerelateerde instellingen zoals de Bank Nederlandse Gemeenten, Europese Investerings Bank en Nederlandse Waterschapsbank. Daarnaast hebben we, omdat we een vertraging in de reële economie verwachtten, ervoor gekozen een onderwogen positie in cyclische bedrijfsleningen op te bouwen. Dat hebben we gedaan door Adecco obligaties te verkopen. Ook hebben we een groot aantal cyclische namen in het beleggingsuniversum bewust niet in portefeuille genomen. Daarbij moet gedacht worden aan bouwmaterialen producenten zoals Lafarge, bouwmarkt exploitant Kingfisher, reclamebureau wpp en auto-onderdelen leverancier Valeo. De spreads van deze bedrijven zijn in 2008 sterk opge lopen. Telecommunicatie is de enige sector waarin het fonds wel substantieel in belegd is gebleven. VOORUITZICHTEN

De economische vooruitzichten voor 2009 zijn onverminderd negatief. De vertraging in de reële economie zal leiden tot hogere werkloosheid, verminderde consumentenbestedingen, lagere investeringen en uiteindelijk meer faillissementen. Hoewel we relatieve waarde zien in ‘investment grade’ schuldpapier, zeker ten opzichte van aandelen en staatspapier, zal de discipline aan onze kant zich richten op het vermijden van faillissementen en het langzaam opbouwen van kwalitatief aantrekkelijke posities. We zien wel een bodem in de waardering van bankpapier, enerzijds omdat overheden steun bieden en signalen afgeven dit te zullen blijven doen en anderzijds omdat de afschrijvingen al een top hebben bereikt.


DIVIDENDVOORSTEL

De directie stelt voor om over het boekjaar 2008 een dividend uit te keren van eur 1,00 per gewoon aandeel Triodos Meerwaarde Obligatiefonds.

TRIODOS MEERWAARDE MIXFONDS

BELEGGINGSBELEID

Het obligatiedeel van het Meerwaarde Mixfonds heeft in 2008 een relatief hoog resultaat behaald. De performance is positief beïnvloed doordat we het jaar begonnen met een onderweging naar achtergesteld bankpapier en cyclische bedrijven. Bewust is er met mate geïnvesteerd in hybride schuldpapier van banken terwijl we geen posities in banken in de vs aanhielden. Tenslotte kozen we ervoor om, omwille van onze negatieve visie op de economische groei, een onderwogen positie in cyclische bedrijfsleningen op te bouwen. Per saldo bleef de Triodos Sustainable Equities Index (-41,6%) achter bij de msci wereldindex voor aandelen (-37,7%). Het gemiddelde rendement op de aandelen in Triodos Meerwaarde Mixfonds was lager dan van de benchmark. De onderweging in de financiële sector droeg positief bij aan het relatieve resultaat. In de financiële sector voerden we een aantal aanpassingen in portefeuille door, mede inspelend op de snel veranderende werkelijkheid bij finan ciële dienstverleners. We brachten verder de onderweging in nutsbedrijven terug. Gedurende de eerste zes maanden van 2008 hield Triodos Meerwaarde Mixfonds een onderweging van de aandelenpositie aan ten gunste van de liquiditeiten. Bij het begin van de daling van de grondstoffenprijzen medio juli hebben we, op een eerder vastgesteld koersdoel, het aandelenpercentage teruggebracht. De resterende onderweging heeft ook in de tweede helft van het jaar nog een positieve bijdrage aan het resultaat geleverd. In de loop van oktober werd ons duidelijk dat de inflatieverwachtingen in de komende kwartalen zouden dalen. Daarop is een begin gemaakt om de overweging in liquiditeiten om te zetten naar obligaties. Omwille van markttiming was dit aan het eind van het jaar nog niet geëffectueerd. Het rendement van Triodos Meerwaarde Mixfonds bedroeg –18,0% (op basis van netto intrinsieke waarde).

21

VOORUITZICHTEN

Het scenario voor economische groei en inflatie vormt de belangrijkste input voor onze keuze van beleggingscategorieën. Over de periode medio 2008 tot medio 2011 gaat ons basis scenario uit van een gemiddelde economische groei van 0% in de g7 landen. De grootste daling van groei zal plaatsvinden in het laatste kwartaal van 2008 en het eerste kwartaal van 2009. Langzamerhand zullen de effecten van stimuleringsprogramma’s zichtbaar worden. Een “normale” groei van 2,5% behoort naar onze mening pas in 2011 weer tot de mogelijkheden. Gelet op het lange termijn scenario, verdisconteren aandelen mogelijk nog niet het te verwachten slechte nieuws over bedrijfs winsten. Bovendien zullen de teleurstellingen en verrassingen ten aanzien van het econo mische nieuws voor veel volatiliteit zorgen. We vinden het nog te vroeg om onze onder weging in aandelen te neutraliseren. Mocht het economische beeld voorlopig onduidelijk blijven, dan zal een duidelijk aantrekkelijk waarderings niveau ook aanleiding kunnen vormen de stap terug in aandelen te nemen. Het gemiddelde prijspeil tendeert de komende kwartalen waarschijnlijk verder omlaag. In de vs overigens vanwege de inherent grotere flexibiliteit harder dan in de Eurozone. Negatieve inflatiecijfers vormen een onderdeel van het basisscenario voor beide regio’s. Verdere verruiming van de geldmarkt blijft aannemelijk. Tot de ongebruikelijke instrumenten die dat mogelijk moeten maken behoort ook het opkopen van schuldpapier. Uit dien hoofde en omdat er in de economische neergang voldoende vraag naar obligaties zal zijn, hanteren we een overwogen positie op deze

categorie. Bij verdere transacties in de vast rentende waarden zal het overheidsbeleid ten aanzien van garantiestelling en aankopen door Centrale Bankiers naar verwachting een rol spelen. De ongebruikelijk fors ingezette stimuleringspolitiek bergt het gevaar van hoge inflatie op termijn in zich. Hierop zal wellicht in de loop van het jaar geanticipeerd moeten worden. DIVIDENDVOORSTEL

De directie stelt voor om over het boekjaar 2008 een dividend uit te keren van eur 0,80 per gewoon aandeel Triodos Meerwaarde Mixfonds.

VERKLARING OMTRENT DE BEDRIJFSVOERING

Delta Lloyd Asset Management en Triodos Fonds Management beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering, die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen. Wij hebben gedurende het afgelopen boekjaar verschillende aspecten van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan zou moeten worden geconcludeerd dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfs voering als bedoeld in artikel 121 van het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaren wij als beheerder voor Triodos Meerwaarde Fonds nv te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Besluit gedragstoezicht

Beleggingsresultaten Hieronder worden de totale beleggingsresultaten van Triodos Meerwaardefonds weergegeven over de afgelopen vijf jaar, gesplitst naar inkomsten, kosten en waardeveranderingen. (bedragen in duizenden euro’s)

Inkomsten Kosten

2008

2007

2006

2005

2004

11.483

11.906

11.208

8.709

5.670

-3.683

-4.685

-3.966

-2.922

-1.946

Waardeveranderingen

-98.881

3.128

9.932

15.271

5.169

Totaal beleggingsresultaat

-91.081

10.349

17.174

21.058

8.893

22


financiële ondernemingen. Ook hebben wij niet geconstateerd dat de bedrijfsvoering niet effectief en niet overeenkomstig de beschrijving functioneren. Derhalve verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2008 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd.

RISICO

De fondsen streven naar vermogensgroei op de langere termijn. Uitgangspunt van het beleggingsbeleid van elk fonds is dat bij de selectie van beleggingen de factoren People, Planet en Profit worden beoordeeld. Hierbij staat Profit voor een verantwoord rendement en risico. People staat voor menswaardigheid, voor verantwoord omgaan met medewerkers, klanten, leveranciers en de sociale omgeving waarin wordt geopereerd. Planet staat voor aandacht voor duurzaamheid, voor verantwoord omgaan met natuurlijke hulpbronnen, afval en omgeving. Het beleggingsuniversum wordt bepaald door de factoren People en Planet. Binnen het beleggingsuniversum worden de uiteindelijke beleggingskeuzes gemaakt op basis van de factor Profit.

Het door Triodos Meerwaardefonds gehanteerde beleggingsuniversum is geen afspiegeling van de diverse landenindices. De performance van de Fondsen kan van deze indices dan ook tijdelijk zowel in positieve als in negatieve zin afwijken. Triodos Meerwaardefonds belegt niet in derivaten, tenzij ten behoeve van het afdekken van bepaalde risico’s. Beleggingen kunnen zowel in euro als in vreemde valuta luiden. De aan deze beleggingen verbonden valutarisico’s worden in principe niet afgedekt. Indien daar echter naar de mening van de directie aanleiding toe bestaat, zal Triodos Meerwaardefonds maatregelen treffen om deze risico’s te beperken. Voor een nadere uiteenzetting van de risico’s wordt verwezen naar het prospectus.

Amsterdam/Zeist, 26 februari 2009 De directie Delta Lloyd Asset Management nv Triodos Fonds Management bv

De fondsen hebben geen specifieke sectorfocus. De fondsen beleggen hoofdzakelijk in de landen van de Europese Unie, de Verenigde Staten en Japan. De aard van de vermogenswaarden waarin wordt belegd, en daarmee het risico- en rendementsprofiel, is verschillend per fonds. Triodos Meerwaarde Aandelenfonds belegt hoofdzakelijk in aandelen van beursgenoteerde ondernemingen. Triodos Meerwaarde Obligatiefonds belegt hoofdzakelijk in obligaties. Triodos Meerwaarde Mixfonds belegt hoofd zakelijk in aandelen en obligaties. De fondsen zijn onderhevig aan marktrisico, oftewel het risico uit hoofde van prijs wijzigingen van de beleggingen. De omvang van dit risico neemt toe naarmate de beweeglijkheid van de koersen groter is. Door middel van een zorgvuldige selectie en spreiding van de beleggingen van de fondsen wordt gepoogd om het marktrisico te mitigeren. Ondanks dit beleid kan niet worden uitgesloten dat een belegging een tegenvallende ontwikkeling te zien geeft.


23

Algemene gegevens ALGEMEEN

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE

Triodos Meerwaardefonds nv is opgericht op 20 februari 1997. De vennootschap is een beleggingsmaatschappij met veranderlijk kapitaal. De statuten zijn laatstelijk gewijzigd bij akte van 3 augustus 2006. De vennootschap is statutair gevestigd te Amsterdam en is ingeschreven in het Handelsregister te Amsterdam onder nummer 33.052.584.

Met ingang van 1 januari 2009 dienen Triodos Fonds Management en Delta Lloyd Asset Mangement als beheerders van beleggings fondsen zogeheten Principles of Fund Governance op hun website te plaatsen. Deze principles zijn een vorm van zelf regulering waarbij de Dutch Fund And Asset Management Association (dufas) richtlijnen en best practices heeft aangegeven. Het doel van de principles is het geven van nadere richtlijnen voor de organisatorische opzet en werkwijze van (retail) fondsbeheerders. Triodos Fonds Management en Delta Lloyd Asset Management hebben deze richtlijnen gevolgd en beleid geformuleerd dat te vinden is op de websites www.triodos.nl en www.deltalloydassetmanagement.com.

De vennootschap is sinds 2 mei 1997 genoteerd aan de Officiële Markt van de effectenbeurs Euronext Amsterdam nv. Vanaf 26 februari 2007 wordt de vennootschap worden verhandeld via het handelssysteem van Euronext Fund Services. BELEGGINGSPROFIEL

Met ingang van mei 2000 heeft het fonds een paraplustructuur. Dit houdt in dat het aan delenkapitaal is verdeeld in series gewone aandelen en twee prioriteitsaandelen (zie Overige Gegevens). Elke serie vormt een fonds. Elk fonds heeft een eigen beleggingsbeleid, risicoprofiel en koersvorming. De fondsen zullen zich houden aan de stringente regels die gelden voor een Instelling voor Collectieve Beleggingen in Effecten (icbe) met betrekking tot het beleggen.

HALFJAARBERICHT

Naast het jaarverslag vindt tevens tussentijdse berichtgeving plaats door middel van een halfjaarbericht. PROSPECTUS

Het prospectus, gedateerd 31 mei 2007, is van kracht. FINANCIËLE BIJSLUITER

Uitgegeven zijn de series: • serie a, Triodos Meerwaarde Mixfonds. Dit fonds belegt hoofdzakelijk in aandelen, obligaties en onderhandse leningen die passen binnen het beleggingsuniversum. Onder normale omstandigheden zal er maximaal 20% aan liquiditeiten in het fonds worden aan gehouden; • serie b, Triodos Meerwaarde Aandelenfonds. Dit fonds belegt hoofdzakelijk in aandelen van beursgenoteerde ondernemingen die naar de mening van de directie goede winstverwach tingen hebben en die passen binnen het beleggingsuniversum. Onder normale omstandig heden zal er maximaal 20% aan liquiditeiten in het fonds worden aangehouden; • serie c, Triodos Meerwaarde Obligatiefonds. Dit fonds belegt hoofdzakelijk in obligaties en onderhandse leningen. Onder normale omstandigheden zal er maximaal 20% aan liquiditeiten in het fonds worden aangehouden.

24

Voor Triodos Meerwaardefonds is een financiële bijsluiter opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico’s. Loop geen onnodig risico, lees de financiële bijsluiter.

DUURZAAMHEIDVERSLAGLEGGING

Triodos Meerwaardefonds wordt beheerd door Delta Lloyd Asset Management nv en door Triodos Fonds Management bv. De laatste is een volle dochter van Triodos Bank nv. Alle beleggingsfondsen rapporteren afzonderlijk over hun resultaten in een jaarverslag. De medewerkers van Triodos Fonds Management bv die betrokken zijn bij het beheer van de fondsen zijn in dienst bij Triodos Bank. Alle aspecten van sociaal beleid, waaronder ook het beloningsbeleid, worden verantwoord in het jaarverslag 2008 van Triodos Bank. Het jaar verslag van Triodos Bank is een integraal duurzaamheidverslag. Bij het opstellen van dit verslag wordt gebruik gemaakt van de richt lijnen van het Global Reporting Initiative (gri).


Deze richtlijnen bieden een internationaal consistent verslagleggingsraamwerk voor informatie over de resultaten van een onder neming, in het bijzonder op het gebied van maatschappelijke en milieuaspecten. Voor het verslag van 2008 maakt Triodos Bank gebruik van de derde generatie richtlijnen die in oktober 2006 zijn gepubliceerd door gri en de Financial Services Sector Supplements ‘Milieuprestaties’ en ‘Sociale prestaties’ van gri, die voor het eerst zijn gepubliceerd in november 2002. Meer informatie over gri en de richtlijnen is te vinden op www.globalreporting.org. Triodos Meerwaardefonds belegt wereldwijd in beursgenoteerde ondernemingen die een sterke financiële positie combineren met goede prestaties op sociaal en milieugebied. Deze prestaties worden beoordeeld op grond van de minimumeisen alsmede op grond van wie tot de best presterende ondernemingen in zijn sector behoort. Enkele interessante gri-indicatoren die van belang zijn voor dit fonds zijn die van de Financial Services Sector Supplements, in het bijzonder de indicatoren die betrekking hebben op maatschappij en milieu, investeringsbeleid, het recht om te stemmen, het stembeleid en stemrichtlijnen. Verdere gegevens over de maatschappelijke en milieuprestaties van Triodos Bank en haar beleggingsfondsen zijn te vinden in het jaar verslag van Triodos Bank, te downloaden op www.triodos.nl.

DIRECTIE

De Directie wordt gevormd door Triodos Fonds Management bv en Delta Lloyd Asset Management nv. De samenstelling hiervan is: Delta Lloyd Asset Management nv Jaco Aardoom Peter Knoeff Alex Otto Triodos Fonds Management bv Marilou van Golstein Brouwers Diane Griffioen Bas Rüter Hans Schut In 2009 zal Triodos Fonds Management fuseren met Triodos Investment Management bv. Per 1 januari 2009 is deze fusie organisatorisch geïmplementeerd. De juridische fusie, waarin Triodos Fonds Management haar collega-bv zal overnemen, waarna de nieuwe entiteit Triodos Investment Management bv zal gaan heten, zal eind juni 2009 plaatsvinden. Teneinde de organisatorische fusie in januari te kunnen implementeren zijn de beide directeuren van Triodos Investment Management, mevrouw Marilou Van Golstein Brouwers en de heer Hans Schut, toegevoegd aan de directie van Triodos Fonds Management, die daarmee nu bestaat uit vier personen. Deze fusie is een interne, organisatorische aangelegenheid binnen Triodos Groep en heeft geen gevolgen voor Triodos Meerwaardefonds of de aandeelhouders van het fonds.

K L I M A AT N E U T R A A L O N D E R N E M E N

Triodos Bank is volledig CO 2 -neutraal. Het beleid van de bank is gericht op het verminderen van broeikasgassen. Daarbij worden drie stappen onderscheiden. Ten eerste streeft de bank ernaar zoveel mogelijk energiebesparende maatregelen te nemen. Ten tweede wordt het resterende noodzakelijke energieverbruik, waar mogelijk, betrokken uit duurzame bronnen. Ten derde wordt het restant aan CO 2 -emissie gecompenseerd door CO 2 -credits te kopen. De emissie van broeikasgassen wordt berekend volgens de methode van het Greenhouse Gas Protocol, een initiatief van World Business Council for Sustainable Development en het World Resources Institute. Binnen Triodos Bank wordt het gebruik van vluchtige organische stoffen en stoffen die de ozonlaag afbreken zoveel mogelijk vermeden.


S A M E N S T E L L I N G R A A D VA N COMMISSARISSEN

De Raad van Commissarissen bestaat uit: Pierre Aeby Marjolein Elings-van Hooidonk (voorzitter) Peter Kok Jan Paul van Soest Lizzy Venekamp Freek Vergunst

25

Jaarrekening 2008 van Triodos Meerwaardefonds 28

Balans per 31 december 2008

30

Winst- en verliesrekening over 2008

31

Kasstroomoverzicht over 2008

32

Toelichting op de balans en de winsten verliesrekening

Het Zweedse bedrijf Getinge is een producent van medische apparatuur. Het bedrijf voert dierproeven uit, maar het verfijnen, vervangen en verminderen hiervan staan centraal in het proces. Foto: Getinge


27

Balans per 31 december 2008 (voor resultaatverdeling)

(bedragen in duizenden euro’s)

Ref.*

Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Mixfonds

Aandelenfonds

Obligatiefonds

Fonds NV

Fonds NV

31.12.2008

31.12.2008

31.12.2008

31.12.2008

31.12.2007

A C T I VA

BELEGGINGEN

Obligaties

1.

27.785

—

85.085

112.870

143.312

Aandelen

1.

18.481

98.710

—

117.191

203.950

—

1

—

1

2.700

2.700

21.951

27.351

6.000

48.966

101.411

107.036

257.413

353.262

113

706

—

819

549

Valutatermijncontract Deposito’s bij kredietinstellingen

1.

VORDERINGEN

Dividendbelasting Dividend Interest

32

174

—

206

207

643

—

1.876

2.519

3.856

26

61

91

178

488

—

—

—

—

23

814

941

1.967

3.722

5.123

38

462

39

539

3.475

38

462

39

539

3.475

49.818

102.814

109.042

261.674

361.860

Onafgewikkelde effectentransacties

2.

Overige

OVERIGE ACTIVA

Liquide middelen

T O TA A L

3.

* Zie toelichting op de balans en winsten verliesrekening, beginnende op pagina 32

28



Ref.*

Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Mixfonds

Aandelenfonds

Obligatiefonds

Fonds NV

Fonds NV

31.12.2008

31.12.2008

31.12.2008

31.12.2008

31.12.2007

PA S S I VA

EIGEN VERMOGEN

Geplaatst en gestort 4.

10.990

33.886

19.586

64.462

64.851

Agio

aandelenkapitaal

4.

43.554

116.935

88.402

248.891

254.523

Overige reserves

4.

7.090

32.329

-1.199

38.220

30.778

-12.082

-80.816

1.817

-91.081

10.349

49.552

102.334

108.606

260.492

360.501

5.

—

—

—

—

27

2.

135

145

162

442

42

131

335

274

740

1.051

—

—

—

—

239

266

480

436

1.182

1.359

49.818

102.814

109.042

261.674

361.860

Onverdeeld resultaat

KORTLOPENDE SCHULDEN

Kredietinstellingen Onafgewikkelde effectentransacties Gelieerde partijen Overige

T O TA A L



29

Winst- en verliesrekening over 2008 Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Mixfonds

Aandelenfonds

Obligatiefonds

Fonds NV

Fonds NV

2008

2008

2008

2008

2007

1.

2.498

4.254

4.635

11.387

11.788

1.

-5.123

-13.896

-2.705

-21.724

-4.385

1.

-8.767

-69.356

966

-77.157

7.513

6.

26

44

26

96

118

-11.366

-78.954

2.922

-87.398

15.034

716

1.862

1.105

3.683

4.685

716

1.862

1.105

3.683

4.685

-12.082

-80.816

1.817

-91.081

10.349


Ref.*

SOM DER OPBRENGSTEN

Opbrengsten uit beleggingen Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Overige bedrijfsopbrengsten

SOM DER BEDRIJFSLASTEN

Beheerskosten en rentelasten

R E S U LTA AT

7.


30


Kasstroomoverzicht over 2008 Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Triodos

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Meerwaarde

Mixfonds

Aandelenfonds

Obligatiefonds

Fonds NV

Fonds NV

2008

2008

2008

2008

2007

-12.082

-80.816

1.817

-91.081

10.349

5.123

13.896

2.705

21.724

4.385


KASSTROOM UIT BELEGGINGSACTIVITEITEN

Resultaat Gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Ongerealiseerde waarde-

8.767

69.356

-966

77.157

-7.513

Aankopen van beleggingen (1)

veranderingen van beleggingen

-64.199

-57.775

-131.802

-253.776

-246.264

Verkopen van beleggingen (2)

74.530

49.847

127.364

251.741

243.833

256

-234

1.069

1.091

876

-146

-343

-61

-550

-33

12.249

-6.069

126

6.306

5.633

Toename(-)/afname(+) van kortlopende vorderingen Toename(+)/afname(-) van kortlopende schulden (3)

KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN

Ontvangen bij (her-)plaatsing eigen aandelen Betaald bij inkoop eigen aandelen Dividenduitkeringen

NETTO KASSTROOM

2.241

13.672

14.528

30.441

35.526

-14.137

-7.734

-10.898

-32.769

-32.144

-1.586

-1.327

-3.687

-6.600

-6.509

-13.482

4.611

-57

-8.928

-3.127

-1.233

-1.458

69

-2.622

2.506

-76

-208

-3

-287

84

-1.309

-1.666

66

-2.909

2.590

1.347

2.128

-27

3.448

858

38

462

39

539

3.448

-1.309

-1.666

66

-2.909

2.590

VA L U TA R E S U LTAT E N O P LIQUIDE MIDDELEN

TOENAME(+)/AFNAME(-) LIQUIDE MIDDELEN

M U TAT I E L I Q U I D E M I D D E L E N

Stand primo verslagperiode Stand ultimo verslagperiode Toename(+)/afname(-) liquide middelen

(1) Aankopen van beleggingen -/- mutatie in schulden uit hoofde van onafgewikkelde effectentransacties (2) Verkopen van beleggingen -/- mutatie in vorderingen uit hoofde van onafgewikkelde effectentransacties (3) Exclusief schulden aan kredietinstellingen Onder beleggingsactiviteiten worden de kasstromen uit beheeractiviteiten opgenomen. Kasstromen uit transacties met aandeelhouders worden, onder aftrek van directe belastingen, verantwoord onder financieringsactiviteiten.


31

Toelichting op de balans en winsten verliesrekening W A A R D E R I N G S - E N R E S U LT A A T B E P A L I N G S G R O N D S L A G E N

ALGEMEEN

Triodos Meerwaardefonds NV is opgezet volgens een paraplustructuur waarbij het kapitaal van de vennootschap verdeeld is in series gewone aandelen. Elke serie vormt een afzonderlijk fonds met een eigen beleggingsbeleid, risicoprofiel en koersvorming. Ultimo 2008 (2007: idem) zijn de volgende series gewone aandelen uitgegeven: Serie a: Triodos Meerwaarde Mixfonds Serie b: Triodos Meerwaarde Aandelenfonds Serie c: Triodos Meerwaarde Obligatiefonds In de jaarrekening wordt informatie verstrekt omtrent de afzonderlijke fondsen. Voorts wordt getotaliseerde informatie weergegeven zodat informatie over de gehele vennootschap wordt verstrekt. Er zijn bij oprichting twee prioriteitsaandelen geplaatst met een nominale waarde van EUR 5,-. Delta Lloyd Levensverzekering NV en Stichting Triodos Holding houden ieder één prioriteitsaandeel. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 185.000.010 verdeeld in: prioriteitsaandelen met een maatschappelijk kapitaal van EUR 10,- (2 aandelen), serie a met een maatschappelijk kapitaal van EUR 30.000.000 (6.000.000 aandelen), serie b met een maatschappelijk kapitaal van EUR 75.000.000 (15.000.000 aandelen), serie c met een maatschappelijk kapitaal van EUR 75.000.000 (15.000.000 aandelen), serie d met een maatschappelijk kapitaal van EUR 2.500.000 (500.000 aandelen), serie e met een maatschappelijk kapitaal van EUR 2.500.000 (500.000 aandelen). Per 1 september 2005 is de Wet toezicht beleggingsinstellingen herzien en per 1 januari 2007 opgenomen in de Wet financieel toezicht. In het kader van de herziene wetgeving is door de beheerders een vergunning verkregen en is de beleggingsmaatschappij opgenomen in een register dat wordt gehouden door de Autoriteit Financiële Markten. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9 boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving alsmede de bepalingen in de Wet financieel toezicht. De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. De jaarrekening luidt in euro’s. ACTIVERING EN PASSIVERING

Activering op de balans vindt plaats zodra het fonds contractpartij is (‘recognition’). Bij het niet langer opnemen in de balans (‘derecognition’) is primair bepalend of de economische voordelen en risico’s zijn overgedragen. BELEGGINGEN

De beleggingen worden gewaardeerd tegen de actuele waarde. De waarde van de effectenportefeuille is berekend aan de hand van de beurs- en de valutakoersen aan het einde van de verslagperiode. VORDERINGEN

Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, eventueel rekening houdend met een voorziening voor oninbaarheid. LIQUIDE MIDDELEN

Als liquide middelen worden aangemerkt de rekening-couranttegoeden bij banken, mogelijk aanwezige

32


kasvoorraden alsmede uitstaande (termijn-)deposito’s voor zover deze niet tot de beleggingen worden gerekend. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. HERWAARDERINGSRESERVE

Op grond van wettelijke bepalingen moet een herwaarderingsreserve worden gevormd voor ongerealiseerde positieve waardevermeerderingen van incourante beleggingen. Deze herwaarderingsreserve, die per actief wordt gevormd, wordt ten laste van het onverdeeld resultaat gebracht. Dit houdt in dat het bedrag van de herwaarderingsreserve niet voor uitdeling in aanmerking kan komen. KORTLOPENDE SCHULDEN

Kortlopende schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. KORTLOPENDE SCHULDEN AAN GELIEERDE PARTIJEN

Kortlopende schulden aan gelieerde partijen hebben betrekking op de verplichtingen per verslaggevingdatum van het fonds aan dochtermaatschappijen van Delta Lloyd NV dan wel van Triodos Bank NV. INTRINSIEKE WAARDE EN OPEN-END STRUCTUUR

De berekening van de intrinsieke waarde per aandeel van de beleggingsmaatschappij geschiedt door de intrinsieke waarde te delen door het aantal uitstaande aandelen. De intrinsieke waarde wordt iedere beursdag vastgesteld en uitgedrukt in euro. Daarbij worden de beursgenoteerde effecten gewaardeerd tegen de slotkoersen na de cut-off time van de beleggingsmaatschappij (‘forward pricing’). Waardering van beleggingen van de beleggingsmaatschappij in Aziatische markten geschiedt op basis van fair value pricing. Bij deze systematiek wordt niet alleen rekening gehouden met gedane koersen, maar ook met de te verwachten noteringen aan de hand van andere relevante indices op financiële markten. Het blijft immers te allen tijde zaak de intrinsieke waarde nauwkeurig vast te stellen volgens maatschappelijk aanvaardbare waarderingsgrondslagen, ook in een situatie met sterk fluctuerende koersen, teneinde (in- en uittredende, maar ook zittende) beleggers in de beleggingsmaatschappij niet te benadelen als gevolg van vaststelling van de intrinsieke waarde op basis van achterhaalde gegevens. De cut-off time is bepaald op 16.00 (cet), omdat dan alle beurzen nog open zijn c.q. nog open gaan. De Beheerder heeft uit het oogpunt van transparantie en eenvoud een vast percentage voor een op- of afslag vastgesteld: Triodos Meerwaarde Mixfonds: 0,15% Triodos Meerwaarde Aandelenfonds: 0,20% Triodos Meerwaarde Obligatiefonds: 0,10% Deze op- of afslag dient ter dekking van de door de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds te maken gemiddelde transactiekosten, op lange termijn, bij inkoop of plaatsing van eigen aandelen. De hoogte is bepaald op basis van de reële aan- en verkoopkosten met betrekking tot de effecten waarin het fonds belegt. De Beheerder kan dit percentage aanpassen indien dit lange termijn gemiddelde als gevolg van markt omstandigheden is gewijzigd. Het resultaat van deze op- of afslag komt geheel ten goede aan c.q. ten laste van de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds zodat deze daarmee de aan- en verkoopkosten van de onderliggende effecten kan voldoen. Zittende beleggers worden hierdoor beschermd tegen de kosten die de fondsen van Triodos Meerwaardefonds moet maken om eigen aandelen uit te geven of in te kopen. Omdat de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds beleggen in liquide effecten vinden transacties van de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds naar de mening van de Beheerder plaats zonder aanmerkelijke invloed op de koersen van de effecten waarin wordt belegd. De open afslag die voor ‘marktimpact’ wordt gehanteerd is daarom nihil. VERWERKING MEEGEKOCHT DIVIDEND

Vanaf het begin van het nieuwe boekjaar tot en met de datum van dividenduitkering vindt aandelenemissie plaats inclusief het uit te keren dividend over het vorige boekjaar. Dit meegekochte dividend wordt in eerste instantie ten gunste van het agio gebracht. Het te betalen dividend, betrekking hebbende op de nieuw uitgegeven aandelen, wordt bij uitbetaling ten laste van het agio geboekt.


33

TRANSACTIEKOSTEN

Aankoopkosten worden direct ten laste van de verkrijgingsprijs van de beleggingen gebracht. Verkoopkosten worden ten laste van de vervreemdingsprijs van de beleggingen gebracht. Dientengevolge vormen de aankoopen verkoopkosten onderdeel van de (on-) gerealiseerde waardeveranderingen van de beleggingen. Transacties via gelieerde partijen zijn tegen marktconforme voorwaarden en tarieven uitgevoerd. BEHEERSKOSTEN

De beleggingsmaatschappij heeft geen personeel in dienst (2007: idem), maar wordt beheerd door de directie, bestaande uit Delta Lloyd Asset Management NV en Triodos Fonds Management BV De directie berekent voor haar werkzaamheden een maandelijkse vergoeding. De beheervergoeding luidt als volgt: Triodos Meerwaarde Mixfonds

1,05% per jaar


1,30% per jaar


1,00% per jaar

De vergoeding wordt berekend over de intrinsieke waarde van het desbetreffende fonds per kwartaal ultimo. Dagelijks vindt reservering van deze vergoedingen plaats ten laste van de genoemde fondsen. De vergoeding wordt in de verlies- en winstrekening verantwoord in de rubriek Beheerskosten en rentelasten. SERVICE FEE

De externe kosten betreffende onder meer de diensten van externe juridische en fiscale adviseurs en externe kosten die verband houden met de verslaglegging worden betaald van de ingehouden service fee. De service fee wordt uitsluitend in rekening gebracht voor reëel gemaakte externe kosten. Per fonds gelden de volgende maximale service fees per jaar: Triodos Meerwaarde Mixfonds

0,20%


0,25%


0,20%

De service fee wordt berekend over de intrinsieke waarde van het desbetreffende fonds per kwartaal ultimo en op dagelijkse basis gereserveerd ten laste van het desbetreffende fonds. V R E E M D E VA L U TA

Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op transactiedatum. Activa en passiva luidende in vreemde valuta worden omgerekend naar euro’s tegen de valutakoers op balansdatum. Uit de omrekening voortvloeiende valutaverschillen worden in de winsten verliesrekening verantwoord onder het hoofd (on-)gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen. OPBRENGSTEN UIT BELEGGINGEN

Onder opbrengsten uit beleggingen worden verantwoord de verdiende interest en gedeclareerde dividenden. De niet in contanten uitgekeerde dividenden worden op het moment van verkrijging gewaardeerd tegen reële waarde en tegen deze waarde in de winsten verliesrekening verantwoord. Onder opbrengsten uit beleggingen worden niet-verrekenbare buitenlandse bronheffingen op dividenden in mindering gebracht. GEREALISEERDE EN ONGEREALISEERDE WAARDEVERANDERINGEN VAN BELEGGINGEN

De gerealiseerde waardeveranderingen worden bepaald door op de verkoopopbrengst (inclusief verkoopkosten) de balanswaarde aan het begin van het boekjaar dan wel de gemiddelde kostprijs gedurende het boekjaar in mindering te brengen. De ongerealiseerde waardeveranderingen worden bepaald door op de balanswaarde ultimo boekjaar de gemiddelde kostprijs (inclusief aankoopkosten) gedurende het boekjaar dan wel de balanswaarde aan het begin van het boekjaar in mindering te brengen. De aan- en verkoopkosten van beleggingen vormen derhalve onderdeel van de (on-) gerealiseerde waarde veranderingen van beleggingen. OMLOOPFACTOR

De omloopfactor, ofwel Portfolio Turnover Rate geeft de omloopsnelheid van de activa weer en wordt als volgt berekend: [(Totaal 1 – Totaal 2) / X] * 100 Totaal 1: het totaal bedrag aan effectentransacties (effectenaankopen + effectenverkopen) van de beleggingsinstelling gedurende het jaar

34


Totaal 2: het totaal bedrag aan transacties (uitgifte + inkopen) van deelnemingsrechten van de beleggingsinstelling gedurende het jaar X: de gemiddelde intrinsieke waarde van de beleggingsinstelling. De gemiddelde intrinsieke waarde van de beleggingsinstelling is de som van de intrinsieke waarden gedeeld door het aantal waarnemingen. Hierbij wordt de som van de intrinsieke waarde gebaseerd op de cijfers per 31 december van het voorafgaande boekjaar, 31 maart, 30 juni, 30 september en 31 december van het onderhavige boekjaar of vergelijkbare data bij een afwijkend boekjaar. Het aantal waarnemingen is altijd vijf (tenzij sprake is van een verkort of verlengd boekjaar). De waarnemingen worden als gewogen gemiddelde beschouwd, waarbij de bedoelde tijdstippen worden gewogen in de verhouding 0,5:1:1:1:0,5. T O TA L E X P E N S E R AT I O

De kostenratio, ofwel de Total expense ratio wordt afgerond op twee decimalen en wordt berekend door de totale kosten te delen door de gemiddelde intrinsieke waarde van de beleggingsinstelling. 1. De gemiddelde intrinsieke waarde van de beleggingsinstelling is de som van de intrinsieke waarden gedeeld door het aantal waarnemingen. Hierbij wordt de som van de intrinsieke waarde gebaseerd op de cijfers per 31 december van het voorafgaande boekjaar, 31 maart, 30 juni, 30 september en 31 december van het onderhavige boekjaar of vergelijkbare data bij een afwijkend boekjaar. Het aantal waarnemingen is altijd vijf (tenzij sprake is van een verkort of verlengd boekjaar). De waarnemingen worden als gewogen gemiddelde beschouwd, waarbij de bedoelde tijdstippen worden gewogen in de verhouding 0,5:1:1:1:0,5. 2. Onder totale kosten worden begrepen alle kosten die in de verslagperiode ten laste van het resultaat alsmede ten laste van het eigen vermogen worden gebracht. De kosten van beleggingstransacties en rentelasten worden buiten beschouwing gelaten, evenals de kosten verband houdend met het toe- en uittreden van deelnemers, voor zover deze gedekt worden uit de ontvangen open afslagen. RISICO’S

De beleggingsmaatschappij streeft naar vermogensgroei op de langere termijn bij een aanvaardbaar risico. Daarbij wordt gestreefd naar een rendement ten minste gelijk aan dat van de respectieve benchmarks. De beleggingsmaatschappij belegt hoofdzakelijk in beursgenoteerde effecten. De aard van de beleggingen bepaalt mede het risico- en rendementsprofiel. MARKTRISICO

Marktrisico’s voor beleggingen worden beïnvloed door een veelheid van factoren, waaronder de vooruitzichten met betrekking tot de economische groei, het inflatietempo en de prijsontwikkeling op de valutamarkten. Hoe groter de fluctuatie in de ontwikkeling van deze factoren, des te groter het marktrisico is. Naarmate de spreiding over regio’s en sectoren afneemt, neemt het marktrisico toe. Een algemeen risico betreft het risico van koersen prijswijzigingen van de beleggingen. Als gevolg van prijswijzigingen zal de waarde van beleggingen in aandelen of daarmee vergelijkbare beleggingen, leningen en obligaties fluctueren. Het rendement op aandelen of daarmee vergelijkbare beleggingen wordt hoofdzakelijk gerealiseerd na de gedeeltelijke of volledige verkoop van die beleggingen. In de regel zal dit pas geschieden geruime tijd nadat de belegging heeft plaatsgevonden. De waarde van beleggingen in leningen en obligaties fluctueert als gevolg van veranderingen in marktrentes. Voor veranderingen in marktrentes is de verwachte ontwikkeling van de inflatie een belangrijke factor. Hoe langer de gemiddelde looptijd van een portefeuille obligaties, des te groter is het marktrisico. RENTERISICO

Indien één van de Fondsen belegt in effecten die hoofdzakelijk bestaan uit obligaties en onderhandse leningen, dan zal het rendement van dat Fonds grotendeels afhankelijk zijn van de ontwikkelingen op de kapitaalmarkt. Afhankelijk van de samenstelling van de portefeuille zal een verandering van de rentevoet op de kapitaalmarkt een positief of een negatief effect kunnen hebben op de resultaten van dat betreffende Fonds. Het Fonds kan ten behoeve van het afdekken van renterisico’s beleggen in derivaten. R E L AT I E F R E N D E M E N T S R I S I C O

De waardefluctuaties van de effecten waarin is belegd kunnen in positieve en negatieve zin afwijken van die opgenomen in de vergelijkingsmaatstaf van de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds. Ingeval sprake is van een negatieve afwijking bestaat het risico dat de doelstelling van één of meerdere van de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds niet wordt gehaald. Teneinde deze risico’s te beheersen hanteert de Beheerder beleggings restricties met betrekking tot de uitvoering van het vermogensbeheer. Deze beleggingsrestricties


35

beogen een voldoende mate van spreiding van de beleggingen over regio’s, bedrijfstakken en bedrijven te bewerkstelligen. I N F L AT I E R I S I C O

Het inflatierisico brengt met zich mee dat het rendement van de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds wordt aangetast door waardevermindering van de euro. In de rentevergoeding op obligaties en leningen is in beginsel rekening gehouden met een toekomstige ontwikkeling van de inflatie. LANDENRISICO

In principe beleggen de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds wereldwijd, dus het landenrisico is aanwezig. Het risico van een algehele crisis in één of meerdere landen door politieke, monetaire dan wel andere oorzaken (bijvoorbeeld systeemrisico) is moeilijk in te perken anders dan door spreiding in de beleggingen. R I S I C O T E N A A N Z I E N VA N W E T- E N R E G E L G E V I N G

Algemene, financiële en fiscale wet- en regelgeving zijn aan veranderingen onderhevig. Gunstige omstandig heden ten tijde van toetreding kunnen ten nadele wijzigen en vice versa. RISICO MET BETREKKING TOT OPSCHORTEN OPEN - ENDSTRUCTUUR

Er kunnen zich situaties voordoen waarin het Fonds genoodzaakt is de inkoop of uitgifte van Aandelen voor langere tijd te staken. Dit kan betekenen dat Aandelen in het Fonds gedurende langere tijd niet kunnen worden verkocht of gekocht. VA L U TA R I S I C O

Aan beleggingen buiten de Eurozone zijn valutarisico’s verbonden. Indien wordt belegd in obligaties genomineerd in vreemde valuta wordt het valuta risico afgedekt. Indien wordt belegd in aandelen en/of andere effecten worden de aan deze beleggingen verbonden valutarisico’s in principe niet afgedekt. Indien daar echter naar de mening van de Beheerder aanleiding toe bestaat, zal de Beheerder maatregelen treffen om deze risico’s te beperken. In het jaarverslag van Triodos Meerwaardefonds zal ten aanzien van beleggingen waarbij sprake is van valutarisico’s worden vermeld of en in hoeverre er maatregelen zijn getroffen om deze risico’s te beperken. TEGENPARTIJ RISICO

Een uitgevende instelling of een andere tegenpartij kan in gebreke blijven. Bij aan- en verkooptransacties met betrekking tot effecten zullen over het algemeen slechts kortlopende vorderingen ontstaan waardoor het risico laag is, aangezien levering plaatsvindt tegen (vrijwel) gelijktijdige ontvangst van de tegenprestatie. VERHANDELBAARHEID RISICO

De mate van verhandelbaarheid van de Aandelen hangt voornamelijk samen met de mate van verhandelbaarheid van de effecten waarin de Fondsen beleggen. Alle Fondsen beleggen hoofdzakelijk in effecten die aan een officiële gereglementeerde effectenbeurs zijn genoteerd, hoofdzakelijk in de landen van de Europese Unie, de Verenigde Staten, Japan en Australië. In het algemeen is dan ook sprake van een zodanige verhandelbaarheid van effecten dat aan- en verkopen van effecten tijdig kunnen worden uitgevoerd. De mate van verhandelbaarheid van de effecten waarin wordt belegd, hangt onder meer samen met de transactievolumes ter beurze. Deze neemt toe naarmate deze volumes groter zijn. De verhandelbaarheid is van invloed op de hoogte van de feitelijke aankoopen verkoopkoersen. Ter beperking van de verhandelbaarheidrisico’s wordt in het algemeen belegd in goed verhandelbare, beursgenoteerde effecten. Onder bijzondere omstandigheden zal een Fonds voor korte of langere tijd geen Aandelen kunnen uitgeven of inkopen. Oorzaken hiervan kunnen onder meer zijn het disfunctioneren van de beurs (bijvoorbeeld door computerstoringen) waaraan het Fonds is genoteerd (Euronext Amsterdam) of het disfunctioneren van een of meer effectenbeurzen, waaraan de beleggingen van het Fonds zijn genoteerd. C O N C E N T R AT I E R I S I C O

Het concentratierisico is het risico dat zich voor kan doen indien Triodos Meerwaardefonds een grote concentratie van beleggingen heeft op bepaalde markten. Ter beperking van dit risico worden verschillende vermogenstitels gespreid over diverse sectoren en regio’s.

36


RISICO MET BETREKKING TOT PARAPLU-STRUCTUUR

Triodos Meerwaardefonds NV is gestructureerd als een paraplufonds waarbij sprake is van één juridische entiteit met een ongedeeld vermogen. Dit betekent dat bij een eventueel negatief vermogenssaldo van een Fonds verliezen naar rato ten laste worden gebracht van de reserverekeningen van de andere Fondsen. Aangezien de financiering van de beleggingen van elk Fonds vrijwel uitsluitend met eigen vermogen geschiedt, is een dergelijke gebeurtenis in de praktijk nagenoeg uitgesloten. RISICO EROSIE FONDSVERMOGEN

Triodos Meerwaardefonds heeft de status van fiscale beleggingsinstelling. Dit betekent dat het resultaat van Triodos Meerwaardefonds is onderworpen aan een tarief vennootschapsbelasting van 0%, mits aan de voorwaarden wordt voldaan die aan de status van fiscale beleggingsinstelling zijn verbonden. Eén van de voorwaarden voor de status van fiscale beleggingsinstelling is dat het Fonds de voor uitdeling beschikbare winst, exclusief de niet-gerealiseerde waardeveranderingen, binnen acht maanden na afloop van het boekjaar aan de Aandeelhouders uitkeert (de doorstootverplichting). Onder omstandigheden kan het voorkomen dat de fiscale jaarwinst hoger uitvalt dan het behaalde jaarresultaat, waardoor de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds meer dividend uit kunnen keren dan het behaalde jaarresultaat. Het gevolg kan zijn dat het fondsvermogen van de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds door de dividenduitkering afneemt. RISICO BIJ AFWIKKELING EFFECTENTRANSACTIES

Dit risico heeft betrekking op het feit dat een afwikkeling via het betalingssysteem niet plaatsvindt, zoals verwacht, omdat de betaling of levering van de verkochte respectievelijk gekochte effecten door de tegenpartij niet, of niet op tijd of niet zoals verwacht plaatsvindt. Alle transacties voor zover het de levering van effecten betreft worden afgewikkeld volgens het principe ‘levering tegen betaling’. Alle transacties voor zover het de betaling van gekochte effecten betreft geschieden tegelijk met de ontvangst van de gekochte effecten. AFGELEIDE FINANCIËLE INSTRUMENTEN RISICO

Het gebruik van afgeleide financiële instrumenten is toegestaan. Dit zijn complexe producten die geregeld een hefboomwerking kennen, waardoor de gevoeligheid van de Fondsen van Triodos Meerwaardefonds voor marktbewegingen worden vergroot. Door gebruik te maken van risicomanagementsystemen wordt gepoogd dit risico op een aanvaardbaar niveau te houden. GRONDSLAGEN VOOR KASSTROOMOVERZICHT

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen kasstroom uit beleggingsactiviteiten en financieringsactiviteiten. Onder liquide middelen zijn posten begrepen welke vrij ter beschikking staan aan de beleggingsinstelling, onder voorbehoud van eventueel opgenomen margeverplichtingen. F I S C A L E S TAT U S

De beleggingsmaatschappij heeft de fiscale status van beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969. Als gevolg hiervan is de fiscale winst onderworpen aan een tarief vennootschapsbelasting van 0%, mits de beleggingsinstelling aan een aantal voorwaarden voldoet. Op grond van de wettelijke vereisten dient de fiscale winst binnen acht maanden na afloop van het boekjaar aan de aandeelhouders te worden uitgekeerd. DIVIDENDBELASTING

Uitgekeerde dividenden aan aandeelhouders zijn onderworpen aan dividendbelasting. De dividendbelasting bedraagt in beginsel 15%. Op de afdracht van deze dividendbelasting mag een vermindering worden toegepast ter grootte van de Nederlandse dividendbelasting en buitenlandse bronbelastingen die ten laste van het fonds is ingehouden (de zogenaamde afdrachtvermindering). GELIEERDE PARTIJEN

Triodos Meerwaardefonds NV maakt gebruik van de diensten van Delta Lloyd Asset Management NV en Triodos Fonds Management BV, aan Triodos Meerwaardefonds NV gelieerde partijen. De diensten betreffen het uitvoeren van aan deze partij uitbestede werkzaamheden, zoals uitvoering van het beleggingsbeleid. Alle diensten en transacties vinden plaats tegen marktconforme tarieven.


37

Delta Lloyd Asset Management NV is aangesteld als medebeheerder en administrateur van het fonds. Triodos Fonds Management BV is aangesteld als medebeheerder van het fonds.

38


Triodos Meerwaarde Mixfonds 1. BELEGGINGEN

Boekwaarde

Aankopen

(On-)

Verkopen

Boekwaarde

gerealiseerde (bedragen in

waarde-

duizenden euro’s)

veranderingen 31.12.2007

31.12.2008

Obligaties

42.626

32.631

-1.029

-46.443

27.785

Aandelen

27.620

13.673

-12.785

-10.027

18.481

Deposito’s

2.500

18.000

—

-17.800

2.700

72.746

64.304

-13.814

-74.270

48.966

Totaal

Valutaresultaten op liquide middelen

-76 -13.890

A A N V U L L E N D E I N F O R M AT I E

Niet-beursgenoteerde effecten De beleggingsportefeuille bevat ultimo verslagperiode geen niet-beursgenoteerde beleggingen (2007: idem). Deposito’s De deposito’s hebben een looptijd korter dan 2 weken. Omloopfactor De omloopfactor over de verslagperiode bedraagt 136 (over 2007: 101). Transactiekosten De transactiekosten voor de aan- en verkoop van de effecten bedragen EUR 90.621 (2007: EUR 39.003). Hiervan is 0% (2007: 3,44%) in rekening gebracht door gelieerde partijen. De kosten die rechtstreeks verband houden met het aan- en verkopen van de beleggingen, zoals transactiekosten, zijn begrepen in de aan- en verkoopprijs van de beleggingen. Beleggingen 31.12.2008

31.12.2007

Bedrijfsobligaties

57%

59%

Aandelen

38%

38%

Deposito’s

5%

3%

100%

100%

Totaal


39

Duration De duration is een maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie of een portefeuille obligaties. Het is de gewogen gemiddelde looptijd van alle cash flows (coupons en aflossing van de hoofdsom) van een obligatie, waarbij het gewicht van elke kasstroom wordt bepaald door het relatief belang van die kasstroom. Als vuistregel kan worden aangehouden: stijgt of daalt de marktrente met 1%, dan fluctueert de waarde van de obligatie met 1% maal de duration. De in onderstaande tabel opgenomen cijfers geven de duration weer, opgesplitst naar looptijd. Duration 2008

2007

0 < 3 jaar

0,51

0,01

3 < 7 jaar

2,19

2,89

7 < 12 jaar

0,11

0,75

12 < 20 jaar

0,00

0,00

< 20 jaar

1,03

0,00

Totaal

3,84

3,65

Bijlagen Overige toelichtingen omtrent beleggingen zijn opgenomen in de bijlagen.

2 . V O R D E R I N G E N E N S C H U L D E N U I T H O O F D E VA N O N A F G E W I K K E L D E E F F E C T E N T R A N S A C T I E S

Deze posten zijn tijdelijk van aard en ontstaan ten gevolge van het feit dat tussen de contractdatum van een beleggingstransactie en de betaaldatum een periode van drie dagen kan liggen.

3. LIQUIDE MIDDELEN

Liquide middelen staan ter vrije beschikking.

40


4. EIGEN VERMOGEN

(bedragen in duizenden euro’s) 31.12.2008

31.12.2007

30.000

30.000

Stand primo verslagperiode

13.363

13.321

Nieuw geplaatste aandelen

—

86

-2.827

-640

454

596

10.990

13.363


53.059

52.850


—

403

Ingekochte eigen aandelen

-11.310

-2.978

Herplaatste eigen aandelen

1.919

2.778

18

-1

-132

7

43.554

53.059

7.776

6.131

M A AT S C H A P P E L I J K K A P I TA A L

(bestaande uit 6.000.000 gewone aandelen van EUR 5,00 nominaal) G E P L A AT S T E N G E S T O R T A A N D E L E N K A P I TA A L

Per 31.12.2008 zijn er 2.197.962 gewone aandelen van EUR 5,00 nominaal geplaatst en gestort

Ingekochte eigen aandelen * Herplaatste eigen aandelen Stand ultimo verslagperiode AGIO

Meegekocht dividend eigen aandelen Resultaat verkoop ingekochte eigen aandelen Stand ultimo verslagperiode OVERIGE RESERVES

Stand primo verslagperiode Uitgekeerd dividend Toevoeging resultaat voorgaande verslagperiode Stand ultimo verslagperiode

-686

—

—

1.645

7.090

7.776

918

3.244

O N V E R D E E L D R E S U LTA AT

Stand primo verslagperiode Resultaat lopende verslagperiode Uitgekeerd dividend Toevoeging aan overige reserves Stand ultimo verslagperiode

-12.082

918

-918

-1.599

—

-1.645

-12.082

918

* Het fonds heeft per einde verslagperiode 113.018 ingekochte eigen aandelen (2007: 8.731).

5. SCHULDEN AAN KREDIETINSTELLING

Betreft het negatieve saldo bij de bank.

6. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN

Onder overige bedrijfsopbrengsten zijn verantwoord de ontvangen kostenopslag en -afslag bij uitgegeven, ingekochte en herplaatste aandelen. Onder dit hoofd is tevens de aan de directie verstrekte vergoeding inzake de marketing-, verkoop- en distributiekosten, groot EUR 20.274 (2007: EUR 3.275) verantwoord.


41

7. BEHEERSKOSTEN EN RENTELASTEN

(bedragen in duizenden euro’s) 2008

2007

Beleggingskosten

22

94

Toezichtkosten

13

9

Bewaarloon en bankkosten

24

32

636

794

Accountantskosten

7

9

Commissarissen

5

6

Animateurskosten

6

9

Rentelasten

3

—

716

953

2008

2007

Beheervergoeding

Totaal

T O TA L E X P E N S E R AT I O


Beheerskosten (exclusief rentelasten)

713

953

Gemiddelde intrinsieke waarde

63.545

75.461

Total expense ratio

1,12%

1,26%

Beheervergoeding De directie wordt gevoerd door Delta Lloyd Asset Management NV en Triodos Fonds Management BV. Uit dien hoofde is een beheervergoeding verschuldigd. De beheervergoeding over de verslagperiode aan de directie bedraagt EUR 635.339. De vergoeding is ten laste van het resultaat over de verslagperiode verantwoord. Het honorarium over de verslagperiode voor de Raad van Commissarissen bedraagt totaal EUR 5.155 en is ten laste van het resultaat gebracht. (bedragen in euro’s)

De heer drs. J.F. Vergunst

EUR 1.060**

De heer J.P. van Soest*

EUR 1.250**

Mevrouw Mr. M.M. Elings-van Hooidonk*, voorzitter Mevrouw Drs. M.G.E. Venekamp

EUR 1.785 EUR 1.060**

De heer P.H. Aeby

geen beloning toegekend

De heer Mr. P.J.W.G. Kok


* BTW is verschuldigd indien een commissaris een zelfstandige ondernemer is. Omdat het fonds BTW niet terug kan vorderen is dit een extra last voor het fonds. ** inclusief inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet.

42


Triodos Meerwaarde Aandelenfonds 1. BELEGGINGEN

Boekwaarde

Aankopen

(On-)

Verkopen

Boekwaarde


waarde-

duizenden euro’s)


Aandelen

176.330

43.320

-83.044

-37.895

98.711

—

14.600

—

-11.900

2.700

176.330

57.920

-83.044

-49.795

101.411

Deposito’s Totaal

31.12.2008


-208 -83.252


Niet-beursgenoteerde effecten De beleggingsportefeuille bevat ultimo verslagperiode geen niet-beursgenoteerde beleggingen (2007: idem). Deposito’s De deposito’s hebben een looptijd korter dan 2 weken. Omloopfactor De omloopfactor over de verslagperiode bedraagt 41 (over 2007: 43). Transactiekosten De transactiekosten voor de aan- en verkoop van de effecten bedragen EUR 144.035 (2007: EUR 235.965). Hiervan is 0% (2007: 0,38%) in rekening gebracht door gelieerde partijen. De kosten die rechtstreeks verband houden met het aan- en verkopen van de beleggingen, zoals transactiekosten, zijn veelal begrepen in de aan- en verkoopprijs van de beleggingen.


43

Sectorverdeling 31.12.2008

31.12.2007

Financiële sector

12,0%

16,4%

Informatietechnologie

11,4%

10,4%

Telecommunicatie

7,9%

4,6%

Energie

2,7%

11,3%

Duurzame consumptiegoederen*

9,1%

11,6%

Niet-duurzame consumptiegoederen Gezondheidszorg Basisgoederen Kapitaalgoederen Nutsbedrijven

8,1%

5,5%

15,3%

11,5%

5,9%

5,6%

24,7%

21,4%

2,9%

1,7%

100,0%

100,0%

* Aandelen gericht op duurzame vormen van energie-opwekking, waaronder zon- en windenergie, staan deels ingedeeld bij de sector energie en deels bij de sector kapitaalgoederen.

Geografische verdeling 31.12.2008

31.12.2007

Canada

1,6%

1,7%

Duitsland

8,1%

8,7%

Frankrijk

6,3%

6,8%

Nederland

9,9%

10,8%

Scandinavië

8,8%

9,3%

Verenigd Koninkrijk

13,7%

19,5%

Verenigde Staten

31,0%

26,3%

Verre Oosten

12,7%

9,4%

Zwitserland

2,5%

1,4%

Overig

5,4%

6,1%

100,0%

100,0%




3. LIQUIDE MIDDELEN


44


4. EIGEN VERMOGEN


31.12.2007

75.000

75.000


32.551

29.956


1.367

2.595

-1.800

-1.956


1.768

1.956

Stand ultimo verslagperiode

33.886

32.551


112.356

100.869


4.577

11.596


-5.934

-8.842


5.868

8.842

-24

-34

92

-75

116.935

112.356




Ingekochte eigen aandelen *

AGIO

Meegekocht dividend eigen aandelen Resultaat verkoop ingekochte eigen aandelen Stand ultimo verslagperiode OVERIGE RESERVES

Stand primo verslagperiode Toevoeging resultaat voorgaande verslagperiode Stand ultimo verslagperiode

22.902

9.210

9.427

13.692

32.329

22.902

10.730

14.890

-80.816

10.730


Stand primo verslagperiode Resultaat lopende verslagperiode Uitgekeerd dividend

-1.303

-1.198

Toevoeging aan overige reserves

-9.427

-13.692

-80.816

10.730


* Het fonds heeft per einde verslagperiode 6.434 ingekochte eigen aandelen (2007: geen).


Onder overige bedrijfsopbrengsten zijn verantwoord de ontvangen kostenopslag en -afslag bij uitgegeven, ingekochte en herplaatste aandelen. Onder dit hoofd is tevens de aan de directie verstrekte vergoeding inzake de marketing-, verkoop- en distributiekosten, groot EUR 37.060 (2007: EUR 17.541) verantwoord.


45



2007

Beleggingskosten

32

95

Toezichtkosten

13

12


35

46

1.764

2.249

Accountantskosten

7

9

Commissarissen

5

6

Animateurskosten

6

9

—

18

1.862

2.444

2008

2007

Beheervergoeding

Rentelasten Totaal



Beheerskosten Gemiddelde intrinsieke waarde Total expense ratio

1.862

2.426

144.806

169.516

1,29%

1,43%

Beheervergoeding De directie wordt gevoerd door Delta Lloyd Asset Management NV en Triodos Fonds Management BV Uit dien hoofde is een beheervergoeding verschuldigd. De beheervergoeding over de verslagperiode bedraagt EUR 1.763.505 en is ten laste van het resultaat over de verslagperiode verantwoord. Het honorarium over de verslagperiode voor de Raad van Commissarissen bedraagt totaal EUR 5.155 en is ten laste van het resultaat gebracht. (bedragen in euro’s)


EUR 1.060**


EUR 1.250**


EUR 1.785 EUR 1.060**

De heer P.H. Aeby




* BTW is verschuldigd indien een commissaris een zelfstandige ondernemer is. Omdat het fonds BTW niet terug kan vorderen is dit een extra last voor het fonds. **inclusief inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet.

46


Triodos Meerwaarde Obligatiefonds 1. BELEGGINGEN

Boekwaarde

Aankopen

(On-)

Verkopen

Boekwaarde


waarde-

duizenden euro’s)


31.12.2008

Obligaties

100.686

57.085

-1.736

-70.950

85.085

Deposito’s

3.500

74.867

—

-56.416

21.951

104.186

131.952

-1.736

-127.366

107.036

Totaal


-3 -1.739


Niet-beursgenoteerde effecten De beleggingsportefeuille bevat ultimo verslagperiode geen niet-beursgenoteerde beleggingen (2007: idem). Deposito’s De deposito’s hebben een looptijd korter dan 2 weken. Omloopfactor De omloopfactor over de verslagperiode bedraagt 101 (over 2007: 121). Transactiekosten De transactiekosten voor de aan- en verkoop van de effecten bedragen EUR 0 (2007: 4.554). Hiervan is 0% (2007: 99,8%) in rekening gebracht door gelieerde partijen. De kosten die rechtstreeks verband houden met het aan- en verkopen van de beleggingen, zoals transactiekosten, zijn begrepen in de aan- en verkoopprijs van de beleggingen. Beleggingen Verdeling van de portefeuille naar rating

AAA AA

31.12.2008

31.12.2007

51,3%

36,3%

0,1%

9,5%

A

14,9%

29,7%

BBB

13,1%

21,1%

Geen rating toegekend Deposito’s


0,1%

0,0%

20,5%

3,4%

100,0%

100,0%

47

Verdeling van de portefeuille naar debiteur 31.12.2008

31.12.2007

Bedrijfsleningen

79,5%

96,6%

Deposito’s

20,5%

3,4%

100,0%

100,0%

Duration De duration is een maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie of een portefeuille obligaties. Het is de gewogen gemiddelde looptijd van alle cash flows (coupons en aflossing van de hoofdsom) van een obligatie, waarbij het gewicht van elke kasstroom wordt bepaald door het relatief belang van die kasstroom. Als vuistregel kan worden aangehouden: stijgt of daalt de marktrente met 1%, dan fluctueert de waarde van de obligatie met 1% maal de duration. De in onderstaande tabel opgenomen cijfers geven de duration weer, opgesplitst naar looptijd. Duration 2008

2007

0 < 3 jaar

0,44

0,06

3 < 7 jaar

1,68

2,47

7 < 12 jaar

0,29

0,49

12 < 20 jaar

0,60

0,24

< 20 jaar

0,68

0,00

Totaal

3,69

3,26




3. LIQUIDE MIDDELEN


48


4. EIGEN VERMOGEN


31.12.2007

75.000

75.000


18.937

20.876

Ingekochte eigen aandelen *

-1.968

-3.122


2.617

1.183


19.586

18.937

89.108

98.074


-8.930

-14.606


12.026

5.634

-101

81




AGIO


Meegekocht dividend eigen aandelen Uitgekeerd dividend Resultaat verkoop ingekochte eigen aandelen Stand ultimo verslagperiode

-3.586

—

-115

-75

88.402

89.108

100

4.818

OVERIGE RESERVES

Stand primo verslagperiode Uitgekeerd dividend

—

-3.758

Toevoeging resultaat voorgaande verslagperiode

-1.299

-960


-1.199

100



-1.299

-960

Resultaat lopende verslagperiode

1.817

-1.299

Toevoeging aan overige reserves

1.299

960


1.817

-1.299

* Het fonds heeft per einde verslagperiode 483.390 ingekochte eigen aandelen (2007: 423.572).

5. SCHULDEN AAN KREDIETINSTELLING

Betreft het negatieve saldo bij de bank.


Onder overige bedrijfsopbrengsten zijn verantwoord de ontvangen kostenopslag en -afslag bij uitgegeven, ingekochte en herplaatste aandelen. Onder dit hoofd is tevens de aan de directie verstrekte vergoeding inzake de marketing-, verkoop- en distributiekosten, groot EUR 20.165 (2007: EUR 504) verantwoord.


49



2007

Beleggingskosten

33

93

Toezichtkosten

13

10


19

25

1.022

1.135

Accountantskosten

7

9

Commissarissen

5

6

Animateurskosten

6

9

—

1

1.105

1.288

2008

2007

Beheervergoeding

Rentelasten Totaal



Beheerskosten Gemiddelde intrinsieke waarde Total expense ratio

1.105

1.287

101.716

114.041

1,09%

1,13%

Beheervergoeding De directie wordt gevoerd door Delta Lloyd Asset Management NV en Triodos Fonds Management BV Uit dien hoofde is een beheervergoeding verschuldigd. De beheervergoeding over de verslagperiode bedraagt EUR 1.022.112 en is ten laste van het resultaat over de verslagperiode verantwoord. Het honorarium over de verslagperiode voor de Raad van Commissarissen bedraagt totaal EUR 5.155 en is ten laste van het resultaat gebracht. (bedragen in euro’s)


EUR 1.060**


EUR 1.250**


EUR 1.785 EUR 1.060**

De heer P.H. Aeby




* BTW is verschuldigd indien een commissaris een zelfstandige ondernemer is. Omdat het fonds BTW niet terug kan vorderen is dit een extra last voor het fonds. ** inclusief inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet.

Amsterdam/ Zeist, 26 februari 2009 De directie Delta Lloyd Asset Management NV Triodos Fonds Management BV

50


Overige gegevens R E S U LT A A T B E S T E M M I N G

In overeenstemming met artikel 27 van de statuten bepaalt de Raad van Commissarissen welk gedeelte van de uit de vastgestelde jaarrekening blijkende winst wordt gereserveerd. Ten laste van de winst die niet wordt gereserveerd, wordt eerst op de prioriteitsaandelen een dividend uitgekeerd ten bedrage van 6% van het nominale bedrag van dat aandeel. Het overgebleven bedrag van de winst wordt uitgekeerd aan de houders van gewone aandelen.

V O O R S T E L R E S U LT A A T B E S T E M M I N G

De Raad van Commissarissen en de directie stellen voor om een dividend uit te keren van EUR 0,80 per gewoon aandeel Triodos Meerwaarde Mixfonds van EUR 5,- nominaal uit de overige reserves en het resultaat 2008 in mindering te brengen op de overige reserves. De Raad van Commissarissen en de directie stellen voor om een dividend uit te keren van EUR 0,30 per gewoon aandeel Triodos Meerwaarde Aandelenfonds van EUR 5,- nominaal uit de overige reserves en het resultaat 2008 in mindering te brengen op de overige reserves. De Raad van Commissarissen en de directie stellen voor om een dividend uit te keren van EUR 1,00 per gewoon aandeel Triodos Meerwaarde Obligatiefonds van EUR 5,- nominaal en het resterende gedeelte van het resultaat 2008 toe te voegen aan de overige reserves. Door uitkering van genoemde dividenden wordt voldaan aan de voor beleggingsinstellingen geldende fiscale uitdelingsverplichting.

B I J Z O N D E R E R E C H T E N VA N H E T P R I O R I T E I T S A A N D E E L

Delta Lloyd Levensverzekering NV en Stichting Triodos Holding houden ieder één prioriteitsaandeel. De voornaamste rechten van de prioriteit zijn het beslissen over het aantal leden van de directie en de Raad van Commissarissen en het voordragen van nieuwe leden van de directie en de Raad van Commissarissen. T O TA A L P E R S O O N L I J K B E L A N G D I R E C T I E

De leden van de directie hadden per 31 december 2007 en per 31 december 2008 een totaal belang als bedoeld in artikel 122 Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen in het aandelenkapitaal van de volgende ondernemingen: (bedragen in euro’s) Marktwaarde 31.12.2008

Marktwaarde 31.12.2007

ABN-AMRO

—

52.182

KPN

—

1.109

Reed Elsevier

—

1.292

1.211

2.867

Ahold

114

—

Totaal

1.325

57.450

Aandelen

TNT


51

Interface Het Amerikaanse Interface is de grootste producent van tapijten ter wereld. Interface ontwikkelt en gebruikt natuurlijke producten voor tapijten, om zo recycling van gebruikte materialen te vergemakkelijken. Het bedrijf maakt ook breed gebruik van gerecyclede materialen in de producten. Interface is daardoor een goed voorbeeld van hoe een bedrijf met een doorsnee product zijn duurzaamheidsprestaties kan optimaliseren. Foto: Interface

A A N : D E R A A D VA N C O M M I S S A R I S S E N E N D I R E C T I E VA N T R I O D O S M E E R W A A R D E F O N D S N V A C C O U N TA N T S V E R K L A R I N G

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2008 van Triodos Meerwaardefonds NV te Amsterdam bestaande uit de balans per 31 december 2008 volgens pagina 28 en 29 en de winsten verliesrekening over 2008 volgens pagina 30 met de toelichting gecontroleerd. VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE DIRECTIE

De Directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E A C C O U N TA N T

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de Directie van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. OORDEEL

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Triodos Meerwaardefonds NV per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amsterdam, 26 februari 2009 Ernst & Young Accountants LLP w.g. J.C.J. Preijde RA


53

Bijlage A Beleggingsportefeuille per 31 december 2008 T R I O D O S M E E R W A A R D E M I X F O N D S ( O B L I G AT I E S )

Munt

Nom.

soort

Waarde

Obligaties

Koers

Effectief

Marktwaarde

in %

Rendement

(bedragen in

(x1.000)

duizenden euro’s)

EUR

908

4,625% BMW US 03-20/02/2013

EUR

1.499

3,875% Bank Nederlandse Gemeenten 08-21/02/2013 101,08

3,59

1.515

EUR

1.462

7,125% British Telecom 01-15/02/2011

104,02

5,18

1.521

EUR

867

3,125% Caisse d’Amort de Soc 05-12/7/10

100,83

2,56

874

EUR

500

3,250% Caisse d’Amort de Soc 25/04/13

99,94

3,26

500

EUR

327

3,625% Carrefour 05-06/05/2013

97,16

4,35

318

EUR

284

4,375% Carrefour 03-15/06/2011

101,68

3,64

289

EUR

100

3,375% Agence Francaise D 05-16/11/2015

98,95

3,55

99

EUR

1.277

3,625% Cie Finance Foncier 06-16/01/2012

99,75

3,71

1.274

EUR

50

2,375% Cie Finance Foncier 29/01/09

99,93

3,14

50

EUR

57

4,000% Cie Finance Foncier 04-7/11

101,07

3,55

58

EUR

28


101,21

3,98

28

EUR

426


102,21

3,90

435

EUR

568


103,24

4,16

586

EUR

1.504

4,250% Dexia Mun. Agency 03-20/02/2013

101,32

3,90

1.524

EUR

894

3,250% Deutsche Generale Hyp. Bank 05-19/01/2012 100,30

3,15

897

EUR

28

5,500% Deutsche Generale Hyp. Bank 00-01/04/2010 103,19

2,85

29

EUR

284

5,125% Deutsche Post Fin. 02-04/10/2012

103,41

4,12

293

EUR

1.731

99,83

4,54

1.728

EUR

834

3,625% Europese Investerings bank 06-15/10/2011

102,32

2,75

853

EUR

1.93

4,000% Europese Investerings bank 05-15/10/2037

98,83

4,07

1.907

4,500% Deutsche Telekom 06-25/10/2013

5,72

872

EUR

71

100,34

3,37

71

EUR

568

3,000% France Telecom 05-14/10/2010

98,74

3,73

561

EUR

751

7,250% France Telecom 03-28/01/2003

108,19

4,98

813

EUR

1.987

3,750% Hypothek Bank in Essen 06-28/09/2012

101,21

3,40

2.011

EUR

568


101,76

3,48

578

EUR

57

5,500% ING Bank 00-16/06/2010

100,50

5,11

57

EUR

85

4,125% Kommunalkredit 07-07/02/2014

101,26

3,85

86

EUR

1.53

4,500% KPN 04-21/07/2011

99,39

4,75

1.521

EUR

568

5,000% KPN 07-13/11/2012

96,92

5,91

551

EUR

1

4,250% Nederlandse Waterschapsbank 08-21/11/2013 102,62

3,65

1.026

EUR

550

3,875% Nationwide 06-05/12/2013

96,32

4,60

530

EUR

750

7,625% SNS Bank 00-29/06/2049

68,50

11,19

514

EUR

1.205

3,875% TNT 05-01/06/2015

86,96

6,41

1.048

EUR

568

5,375% TNT 07-14/11/2017

89,92

6,93

511

EUR

43

100,96

3,93

43

3,625% Vodafone 05-29/11/2012

95,31

4,97

953

4,125% Volkswagen 06-2011

98,75

4,67

1.261

EUR

1

EUR

1.277

3,500% Eurohypo AG 04-30/09/2011

96,05

4,250% Toyota Motor Corp. 07-02/05/2012

Totaal Obligaties

27.785

DSM is een van de voortrekkers binnen de chemische sector als het gaat om duurzaamheidsaspecten. Foto: DSM


55

TRIODOS MEERWAARDE MIXFONDS (AANDELEN)

Land

Aantal

Fonds

Marktwaarde (bedragen in duizenden euro’s)

Australië

18.870

AGL Energy Ltd

145

19.980

Westpac Banking Corp.

171

Totaal Australië Oostenrijk

316 3.760

BWT Ag

41

Totaal Oostenrijk België

41 30

KBC Groep NV

1

Totaal België Canada

1 5.740

Potash Corp. of Saskatchewan

Totaal Canada Denemarken

303 10.590 9.490

Novo Nordisk As

386

Vestas Wind Systems As

387

Totaal Denemarken Finland

773 28.480

Nokia Oyj

316

Totaal Finland Frankrijk

316 8.830

Carrefour Sa

243

5.740

Groupe Danone

248

2.210

Ppr

103

6.620

Schneider Electric Sa

351

1.880

Sperian Protection (Bacou Dalloz)

1.300

Unibail

Totaal Duitsland

56

84 138

Totaal Franrijk Duitsland

303

1.167 Adidas Ag

141

15.600

5.190

Deutsche Post Ag

184

13.020

Fresenius Medical Care Ag

438

8.500

Henkel Kgaa-Vorzug

192

1.660

Manz Automation Ag

4.970

Q-Cells Ag

126

7.280

Roth & Rau Ag

108

9.830

Sap Ag-Common

248

69

1.506


Griekenland

10.710

Coca-Cola Hellenic Bottling Comp.

Totaal Griekenland Japan

111 14.300 9.200 37.000 5.800

Asahi Pretec Corp.

200

Daiwa Securities Ltd Japan

154

Denso Corp. Horiba Ltd

102

JS Group Corp.

136

23.400

Konica Minolta Holdings Inc.

126

9.600

Nihon Kohden Corp.

160

29.000

Nomura Holdings Inc.

167

23.600

Sharp Corp.

119

5.800

Shimano Inc.

161

Toyota Motor Corp.

299 1.807

31.130

Koninklijke Ahold NV

28.370

Arcadis NV

266

11.140

Koninklijke DSM NV

204

37.970

ING Groep N.V

278

11.260

Philips Electronics NV

156

24.431

Reed Elsevier NV

206

22.520

SNS Reaal

13.140

TNT NV

181

4.740

Tomtom

25

9.490

Wolters Kluwer

Totaal Nederland

128

DNB NOR ASA

98

14.020

Renewable Energy Corp. As

93 191

28.150

EDP Renovaveis Sa

141 141

10.260

Gamesa Corp. Tecnologica Sa

131

33.110

Telefonica Sa

525

Totaal Spanje Zweden

88

35.210

Totaal Portugal Spanje

274

1.806

Totaal Noorwegen Portugal

67

12.500

Totaal Japan

Noorwegen

116

Canon Incorporated

10.400

13.300

Nederland

111

656 19.050 7.620

Getinge

163

Hennes & Mauritz

213

Totaal Zweden


376

57

Zwitserland

5.740

Adecco

6.850

Julius Baer Holding

183

Swisscom

137

600

138

Totaal Zwitserland Groot-Brittanië

458 19.980

3i Group Plc

57

94.700

Arm Holdings Plc

86

51.220

BG Group Plc

20.750

British Land Co Plc

120

BT Group Plc

188

65.680

Cable & Wireless

108

14.130

Clipper Windpower Plc

23.620

Diageo Plc

238

13.140

Intertek Group Plc

108

Johnson Matthey Plc

109

132.790

9.490

512

11

13.140

Land Securities Group Plc

127

65.780

Man Group Plc

164

37.750

Smith & Nephew Plc

173

14.533

United Utilities Group Plc

352.670

Vodafone Group Plc

Totaal Groot-Brittanië Verenigde Staten

2.609 6.730 660 11.480 4.740

58

Beckman Coulter Inc.

212

CME Group Inc..

98

Dentsply International Inc.

232

Dionex Corp.

152

10.490

Donaldson Co Inc.

253

11.810

Ebay Inc.

118

7.730

Edwards Lifesciences Corp.

304

9.490

Enernoc Inc.

4.740

First Solar Inc.

9.490

Fuel Tech Inc.

51 467 72

15.120

Hain Celestial Group Inc.

207

12.250

Insituform Technologies

173

18.990

Interface Inc.

5.850

Totaal Verenigde Staten

95 513

63

Itron Inc.

267

14.240

Juniper Networks Inc.

178

28.480

Medtronic Inc.

640

6.730

Ormat Technologies Inc.

154

8.500

Pentair Inc.

144

11.480

Praxair Inc.

488

10.490

Qualcomm Inc.

269

8.610

Rockwell Automation Inc.

199

3.200

Simon Property Group Inc.

122

4.740

State Street

133

7.400

Sunpower Corp

196

28.601

Taiwan Semiconductor

162

14.460

The Walt Disney Co

235

13.250

Waste Management Inc.

314 5.903


Totaal Aandelen

18.481

Deposito’s bij kredietinstellingen

2.700

Totaal beleggingen Triodos Meerwaarde Mixfonds

48.966

TRIODOS MEERWAARDE AANDELENFONDS

Land

Aantal

Fonds

Marktwaarde (bedragen in duizenden euro’s)

Australië

100.000

AGL Energy Ltd

150.000

Westpac Banking Corp.

Totaal Australië Oostenrijk

2.050 20.000

BWT Ag

Totaal Oostenrijk Canada

30.000

Potash Corp. of Saskatchewan

55.600

Novo Nordisk

2.025

50.000

Vestas Wind Systems

2.039 4.064

150.000

Nokia

Totaal Finland Frankrijk

1.581 1.581

Totaal Denemarken Finland

220 220

Totaal Canada Denemarken

768 1.282

1.665 1.665

47.000

Carrefour Sa

1.293

30.000

Groupe Danone

1.295

12.000

Ppr

35.000

Schneider Electric Sa

10.000

Sperian Protection (Bacou Dalloz)

447

Unibail

767

7.200 Totaal Frankrijk


559 1.855

6.216

59

Duitsland

28.200

Adidas Ag

88.900

Deutsche Post Ag

1.049

765

69.000

Fresenius Medical Care Ag

2.320

45.000

Henkel Kgaa-Vorzug

1.017

8.500

Manz Automation Ag

355

26.000

Q-Cells Ag

658

39.000

Roth & Rau Ag

52.000

Sap Ag-Common

581 1.312

Totaal Duitsland Griekenland

8.057 56.400

Coca-Cola Hellenic Bottling

Totaal Griekenland Japan

587 75.000

Asahi Pretec Corp.

48.000

Canon Incorporated

200.000

609 1.050

Daiwa Securities Ltd Japan Denso Corp.

348

55.000

Horiba Ltd

537

65.000

JS Group Corp.

708

Konica Minolta Holdings Inc.

673

50.000

Nihon Kohden Corp.

831

164.000

Nomura Holdings Inc.

944

125.000

Sharp Corp.

628

30.000

Shimano Inc.

70.000

Toyota Motor Corp.

831 1.578

Totaal Japan

9.568 165.000

Koninklijke Ahold NV

1.450

150.000

Arcadis NV

1.410

Koninklijke DSM NV

1.100

ING Groep NV

1.616

60.000 220.400 60.000

Philips Electronics NV

129.850

Reed Elsevier NV

120.000

830 1.093

SNS Reaal

470

70.000

TNT NV

963

25.000

Tomtom

130

50.000

Wolters Kluwer

677

Totaal Nederland Noorwegen

9.739 204.300 75.000

DNB NOR ASA

568

Renewable Energy Corp. As

498

Totaal Noorwegen Portugal Totaal Portugal

60

831

30.000

125.000

Nederland

587

1.066 150.000

EDP Renovaveis SA

750 750


Spanje

55.000 176.400

Gamesa Corp. Tecnologica Sa Telefonica Sa

Totaal Spanje Zweden

3.497 103.222 40.000

Getinge Hennes & Mauritz

Totaal Zweden Zwitserland

30.000

Adecco

36.200

Julius Baer Holding

971

Swisscom

797

Totaal Zwitserland

720

2.488 105.900

3i Group Plc

302

500.000

Arm Holdings Plc

453

273.000

BG Group Plc

110.000

British Land Co Plc

707.100

BT Group Plc

354.200

CABLE & WIRELESS

75.000 125.000

Clipper Windpower Plc Diageo Plc

2.736 635 1.001 581 56 1.258

70.000

Intertek Group Plc

575

50.000

Johnson Matthey Plc

573

70.000

Land Securities Group Plc

675

354.800

Man Group Plc

882

200.000

Smith & Nephew Plc

918

77.272 1.862.000

United Utilities Group Plc Vodafone Group Plc

Totaal Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten

884 1.119 2.003

3.500

Verenigd Koninkrijk

701 2.796

507 2.710 13.862

35.000 3.200

Beckman Coulter Inc. CME Group Inc.

60.000

Dentsply International Inc.

25.000

Dionex Corp.

1.101 477 1.213 803

54.700

Donaldson Co Inc.

62.000

Ebay Inc.

40.600

Edwards Lifesciences Corp.

50.000

Enernoc Inc.

26.500

First Solar Inc.

50.000

Fuel Tech Inc.

80.000

Hain Celestial Group Inc.

65.000

Insituform Technologies

916

Interface Inc.

332

100.000 31.000

Itron Inc.

75.000

Juniper Networks Inc.

150.000

Medtronic Inc.

1.318 620 1.597 266 2.616 379 1.093

1.414 940 3.374

35.000

Ormat Technologies Inc.

798

47.900

Pentair Inc.

812

60.000

Praxair Inc.

2.548

55.000

Qualcomm Inc.

1.411


61

45.000

Rockwell Automation Inc.

18.000

Simon Property Group Inc.

685

25.000

Statestreet

704

41.900 150.756

1.039

Sunpower Corp.

1.110

Taiwan Semiconductor

853

75.000

The Walt Disney Co

1.218

70.000

Waste Management Inc.

1.661

Totaal Verenigde Staten

31.298

Totaal Aandelen

98.710


2.700

Valutatermijncontract

1

Totaal beleggingen Triodos Meerwaarde Aandelenfonds

101.411

T R I O D O S M E E R W A A R D E O B L I G AT I E F O N D S

Munt

Nom.

soort

Waarde

Obligaties

Koers

Effectief

Marktwaarde

in %

Rendement

(bedragen in

(x1.000)

duizenden euro’s)

NLG

5.000

5.500% Bank Ned. Gem. 97-15/01/2008

100,03

4,60

2.270

EUR

2.648

3,375% BMW Finance 04-4/11

97,99

4,83

2.595

EUR

662

4,125% BMW Finance 06-24/01/2012

96,17

5,51

637

EUR

2.118

4,625% BMW US Cap 03-20/02/2013

96,05

5,72

2.034

EUR

1.500

5,500% Groupe Danone 08-06/05/2015

104,27

4,70

1.564

EUR

5.962

3,875% Bank Ned. Gemeenten 08-21/02/2013

101,08

3,59

6.026

EUR

132

4,000% Bank Ned. Gemeenten 04-15/07/2014

101,38

3,72

134

EUR

3.408

7,125% British Telecom 01-15/02/2011

104,02

5,18

3.545

EUR

2.024

3,125% Caisse d’Amort de Soc 05-12/7/10

100,83

2,56

2.041

EUR

1.000


99,94

3,26

999

EUR

6.500


103,22

4,05

6.708

EUR

763

3,625% Carrefour 05-06/05/2013

97,16

4,35

741

EUR

662

4,375% Carrefour 03-15/06/2011

101,68

3,64

673

EUR

200

3,375% Agence Francaise 05-16/11/2015

98,95

3,55

198

EUR

2.978


99,75

3,71

2.970

EUR

50

2,375% Cie Finance Foncier 29/01/09

99,93

3,14

50

EUR

132

4,000% Cie Finance Foncier 04-7/11

101,07

3,55

133

EUR

67


101,21

3,98

68

EUR

992


102,21

3,90

1.014

EUR

1.323


103,24

4,16

1.366

EUR

3.508

4,250% Dexia Mun. Agency 03-20/02/2013

101,32

3,90

3.554

EUR

2.085

3,250% Deut.Generale Hyp.Bank 05-19/01/2012

100,30

3,15

2.091

EUR

67

5,500% Deut.Generale Hyp.Bank 00-01/04/2010

103,19

2,85

69

EUR

662

5,125% Deutsche Post 02-04/10/2012

103,41

4,12

684

EUR

2.250

95,54

5,91

2.150

62

5,250% DSM 07-17/10/2017


EUR

4.037

4,500% Deutsche Telekom 06-25/10/2013

99,83

4,54

4.030

EUR

3.110

3,625% Europese Investerings Bank 06-15/10/2011

102,32

2,75

3.182

EUR

1.323


101,80

3,60

1.347

EUR

4.500


98,83

4,07

4.447

EUR

132


108,00

3,10

143

EUR

165

3,500% Eurohypo AG 04-30/09/2011

100,34

3,37

166

EUR

1.323

3,000% France Telecom 05-14/10/2010

98,74

3,73

1.306

EUR

1.986

7,250% France Telecom 03-28/01/2003

108,19

4,98

2.149

EUR

4.662


101,21

3,40

4.718

EUR

1.323


101,76

3,48

1.346

EUR

132

5,500% ING Bank 00-16/06/2010

100,50

5,11

133

EUR

199

4,125% Kommunalkredit 07-07/02/2014

101,26

3,85

202

EUR

4.534

4,500% KPN 04-21/07/2011

99,39

4,75

4.506

EUR

1.023

5,000% KPN 07-13/11/2012

96,92

5,91

992

EUR

3.450

4,250% Nederlandse Waterschapsbank 08-21/11/2013 102,62

3,65

3.541

EUR

1.350

3,875% Nationwide 06-05/12/2013

96,32

4,60

1.300

EUR

1.700

7,625% SNS Bank 00-29/06/2049

68,50

11,19

1.165

EUR

3.045

3,875% TNT 05-01/06/2015

86,96

6,41

2.648

EUR

1.323

1.190

EUR

99

EUR EUR

89,92

6,93

4,250% Toyota Motor Corp. 07-02/05/2012

5,375% TNT 07-14/11/2017

100,96

3,93

100

1.400

6,875% Vodafone 08-04/12/2013

106,36

5,37

1.489

2.978

4,125% Volkswagen 06-2011

98,75

4,67

2.941

Totaal Obligaties

85.085


21.951

Totaal beleggingen Triodos Meerwaarde Obligatiefonds


107.036

63

Deutsche Post Deutsche Post is in 2006 in een sectorstudie onderzocht. Het bedrijf behoorde bij de beste 50% binnen de sector. Uit deze sectorstudie bleek echter ook dat het bedrijf een joint venture had met het Birmese bedrijf Myanmar Post. Deze joint venture is eind 2006 afgestoten. Het bedrijf voldoet verder aan de minimumeisen, daarom is het bedrijf in 2007 toegevoegd aan het duurzame beleggingsuniversum. Foto: Deutsche Post

Bijlage B Bedrijven in portefeuille per 31 december 2008 3I GROUP

milieu de beste scores zien. Het werknemersbeleid is

Het Britse bedrijf 3i Group houdt zich vooral bezig

gebaseerd op de conventies van de International

met vermogensbeheer en ‘durfkapitaal’. Het bedrijf

Labour Organisation. Adidas heeft kwantitatieve

heeft één van de grootste investeringsfondsen op de

doelen vastgesteld voor het elimineren van het

effectenbeurs in Londen. Het risicodragend kapitaal

gebruik van gevaarlijke stoffen. Daarnaast maakt het

heeft 3i Group voornamelijk gestoken in bedrijven in

bedrijf deel uit van een initiatief dat een standaard

de gezondheidszorg, software en IT, en ook in

voor duurzamere katoenproductie ontwikkelt. Het

bedrijfsovernames. Qua duurzaamheid behoort 3i

leveranciersbeleid is buitengewoon transparant.

Group tot de beste 50% van de sector. Voor wat

Adidas hanteert fundamentele arbeidsrechten voor

Corporate Governance betreft, heeft 3i Group een

de werknemers van leveranciers en controleert de

goed beloningsbeleid. Beloning is echter nog niet

naleving hiervan systematisch. De filantropische

gekoppeld aan duurzame doelstellingen. Er zijn

activiteiten van het bedrijf dragen bij aan de

voldoende onafhankelijke leden in de raad van

millenniumdoelen voor ontwikkelingslanden. Adidas

bestuur. 3i Group onderscheidt zich in de sector

is niet substantieel betrokken in een aantal uit -

vooral door het hebben van richtlijnen voor duur-

sluitingscriteria, waaronder bont, dierproeven en

zame inkoop: het bedrijf wil bijvoorbeeld geen

schending van mensenrechten en voldoet daarmee

leveranciers die kinderarbeid gebruiken of die

aan de minimumeisen.

onvoldoende voorzieningen hebben om veiligheid en gezondheid van medewerkers te garanderen.

AGENCE FRANÇAISE DE DÉVELOPPEMENT

Bovendien houdt 3i Group rekening met sociale en

Agence Française de Développement richt zich

milieuaspecten bij investeringskeuzes. 3i stelt zich

met zijn financieringen op economische groei en

tevens tot doel om klimaatneutraal te zijn in 2010,

armoedebestrijding. Veel van de activiteiten dragen

hetgeen nogal vooruitstrevend is in de sector.

direct bij aan het behalen van de Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen. Tevens probeert het

ADECCO

bedrijf door financieringen bij te dragen aan het

Het Zwitserse Adecco is ‘s werelds grootste uitzend-

behoud van het milieu, het ter beschikking stellen

organisatie. Het bedrijf heeft meer dan 150.000

van gezondheidszorg en bescherming van het

klanten wereldwijd. Binnen de sector laat het bedrijf

culturele erfgoed. Het bedrijf behoort net tot de

een top duurzaamheidprestatie zien. Op het gebied

best presterende bedrijven in de sector. Voordat het

van bedrijfsethiek, samenleving, klanten en toe -

bedrijf een project financiert wordt een sociale en

leveranciers scoort het bedrijf het hoogst binnen de

milieu-effectrapportage uitgevoerd. Desalniettemin

sector. Op de overige thema’s scoort het bedrijf

is het bedrijf bekritiseerd vanwege financiële betrok-

bovengemiddeld. De bedrijfscode bevat informatie

kenheid bij grootschalige dammen. Het bedrijf lijkt

over anticorruptie. Het bedrijf heeft een klokken-

zich echter bewust van de mogelijke risico’s die aan

luidersregeling, een 24/7 hotline en procedures voor

deze projecten kleven en probeert deze risico’s actief

anonieme meldingen geïntroduceerd. Een aantal

te managen en te minimaliseren.

dochterondernemingen heeft ISO 9000 certificering. De code is ook van toepassing op toeleveranciers.

AGL

Het bedrijf is bij een aantal controverses op het

Australian Gas Light (AGL) levert gas en elektriciteit

gebied van corporate governance, schenden van

aan burgers, bedrijven en aan industriële klanten.

mensenrechten en schenden van wet- en regelgeving

AGL is opgericht in 1837. AGL steekt veel tijd in het

betrokken. Deze controverses zijn als niet significant

ontwikkelen van nieuwe centrales en netwerken,

beoordeeld.

daarbij gebruik makend van onder andere thermische en hernieuwbare energiebronnen, maar ook in

ADIDAS

betrouwbare levering aan klanten. AGL behaalde de

Het Duitse Adidas is de op één na grootste

beste score in de sector en onderscheidt zich van alle

producent van sportartikelen ter wereld en behaalt

andere bedrijven door een duurzame benadering van

in een studie van 13 bedrijven uit dezelfde sector

de bedrijfsvoering. De voorbeeldige rapportage laat

ook de tweede plaats wat duurzaamheidprestatie

een sterke gedragscode zien, die ook geldt voor de

betreft. Het bedrijf laat in de thema’s werknemers en

hele leveranciersketen. AGL beschouwt medewerkers


65

als essentieel voor het succes en heeft dan ook

wel een milieubeleid en werkt met milieu-

uitgebreide programma’s voor training, gezondheid

indicatoren, maar er zijn geen programma’s of

en veiligheid. Het bedrijf heeft een Life Guard

specifieke doelen gevonden ten aanzien van het

programma geïmplementeerd dat aanvullend is op de

verminderen van de milieu-impact. Er is ook geen

ISO 9001 certificering. AGL koopt ook duurzame

informatie over de ISO 14001 norm beschikbaar.

energie in en legt zich toe op het verminderen van

In de absolute analyse is niets gevonden over

de uitstoot van broeikasgassen in de keten.

betrokkenheid bij belangrijke controverses. ARM is minimaal betrokken bij schending van mensen-

AHOLD

rechten, tengevolge van aanwezigheid van het

Ahold heeft haar hoofdkantoor in Nederland. Ahold

bedrijf in China en andere ‘hoge risico’ landen.

is een supermarkt en foodservices-onderneming. Het

Conclusie is dat ARM Holdings niet wezenlijk

bedrijf behaalde de derde plaats in de relatieve

betrokken is bij belangrijke controverses en dat het

analyse van deze sector, vergeleken met acht andere

bedrijf voldoet aan de minimumeisen.

bedrijven. Ahold publiceert jaarlijks een duurzaamheidrapport. Ten aanzien van haar klanten heeft

ASAHI PRETEC

Ahold een uitgebreid beleid op het gebied van

Het Japanse bedrijf Asahi Pretec is gespecialiseerd in

genetische modificatie en de gevolgen voor de

de recycling van metalen, onder andere uit foto-

gezondheid. Ahold is er voorstander van om deze

grafisch materiaal, tandartspraktijken en juwelen.

producten binnen Europa te labellen. Ahold heeft

Daarnaast helpt het bedrijf bij sanering van indus-

een gedragscode waarin vrijheid van vereniging en

trieel afval en verricht het metingen ten behoeve

anti-discriminatie zijn opgenomen en die voor het

van milieucertificering. De producten van Asahi

hele bedrijf geldt. Het bedrijf heeft een gedetail-

Pretec bijdragen aan een schoner milieu en het

leerd milieubeleid en de implementatie van

bedrijf voldoet aan de minimumeisen.

milieuprogramma’s vinden lokaal plaats op basis van lokale eisen. Het beleid richt zich op o.a. energie-

BANK NEDERLANDSE GEMEENTEN

efficiëntie, milieuverbetering van logistiek en

Bank Nederlandse Gemeenten is een gespecialiseerde

verpakkingsmateriaal. Alle Ahold-vestigingen bieden

bank, van en voor overheden en instellingen voor

een biologisch assortiment. Ahold was betrokken bij

het maatschappelijk belang. Haar klanten zijn

een ernstig boekhoudschandaal met een rechtszaak

decentrale overheden, corporaties en instellingen in

als gevolg. Het bedrijf heeft echter geloofwaardige

Nederland op het gebied van nut, zorg en onderwijs.

stappen ondernomen door haar intern corporate

BNG voldoet aan de minimumeisen en is in de

governance beleid en bijbehorend monitoring-

portefeuille opgenomen als financiële dienstverlener

systeem te wijzigen.

voor duurzame activiteiten.

ARCADIS

B E C K M A N C O U LT E R

Het Nederlandse Arcadis is een internationaal

Het Amerikaanse bedrijf Beckman Coulter maakt in

opererend ingenieursbureau actief op het gebied

de eerste plaats laboratorium benodigdheden die

van infrastructuur, gebouwen, milieu en communi-

voor diagnostiek worden gebruikt door ziekenhuizen

catie. Het bedrijf richt zich zowel op de publieke als

en andere instellingen in de gezondheidszorg.

de private sector. In het algemeen scoort Arcadis

Daarnaast maakt het bedrijf pH-meters, centrifuges

gemiddeld in de verschillende duurzaamheidthema’s.

en andere instrumenten die farmaceutische bedrijven

Een positieve uitschieter is de aandacht die het

en universiteiten gebruiken in hun onderzoek. De

bedrijf besteedt aan bedrijfsethiek.

producten van Beckman Coulter worden niet door middel van dierproeven getest. Sommige producten

ARM

van het bedrijf, die bedoeld zijn voor diagnose,

Het Britse ARM Holdings ontwikkelt microprocessors

kunnen ook worden gebruikt voor gentechnologie

en geeft tevens licenties uit voor andere produ-

maar worden daar niet specifiek voor ontwikkeld.

centen. ARM Holdings scoort goed op gebied van

Het bedrijf is in de portefeuille opgenomen als

duurzaamheid in vergelijking met andere bedrijven

onderneming die een bijdrage levert aan de

in dezelfde sector. ARM is bijvoorbeeld erg sterk op

gezondheid van mensen.

het gebied van bedrijfsethiek. Het bedrijf heeft een gedragscode dat zich richt op kwesties van

BWT

omkoperij en corruptie en werkt aan een klokken-

Best Water Technology (BWT) richt zich met zijn

luidersregeling. Het bedrijf blijft onder het sector-

activiteiten op de hele watercyclus, van de bron tot

gemiddelde op het gebied van milieu. ARM heeft

terug naar de aarde. Het bedrijf uit Oostenrijk is in

66


staat om alle water te zuiveren, of het nu drink-

duurzaamheidthema’s achter zich en scoort het

water, proceswater voor de industrie of afvalwater

beste. Het bedrijf besteedt veel aandacht aan het

is. Al naar gelang de vraag kunnen zelf ontwikkelde

milieu, vooral duurzame consumptie en productie,

filters worden ingezet, waterverzachters, des-

klimaatverandering en energiegebruik. Het bedrijf

infecterende UV en ozonmachines. Daarnaast maakt

heeft als ambitie om klimaatneutraal te zijn in 2009.

BWT specialistische membranen van een hoge

British Land heeft inkooprichtlijnen met aandacht

kwaliteit die worden gebruikt in brandstofcellen.

voor zowel sociale als milieuaspecten.

Het maken van producten die bijdragen aan

Toeleveranciers worden hierop geselecteerd. Het

duurzame ontwikkeling is de kern van de filosofie

enige thema waarop het bedrijf achterblijft is

van het bedrijf. BWT let dan ook voortdurend op de

bedrijfsethiek.

milieu-impact van de apparaten die het ontwikkelt. BRITISH TELECOM BG GROUP

British Telecom (BT Group) verzorgt IT- en telefoon-

Het Engelse BG Group is actief in de winning,

diensten, breedband- en internetproducten en

productie en raffinage van olie en gas. Daarnaast is

bijbehorende diensten. BT eindigt op de eerste

het bedrijf actief in de distributie van gas en in

plaats in de vergelijking op duurzaamheidaspecten

energieopwekking. Hoewel ook betrokken bij

met 15 andere Europese telecombedrijven. BT scoort

oliewinning, is BG Group vooral gefocust op gas.

bijvoorbeeld goed op gebied van corporate gover -

BG Group behoort tot de 50% beste bedrijven in de

nance. BT is transparant over de beloningen van de

sector op duurzaamheidgebied. Het bedrijf heeft een

directie en koppelt een deel van de beloning aan

goed beleid op gebied van mensenrechten. BG Group

duurzaamheiddoelstellingen. BT Group heeft ook

heeft programma’s ontwikkeld om de lokale

een goed beleid ten aanzien van klanttevredenheid

bevolking te betrekken bij haar activiteiten en nieuwe

en verantwoorde marketing. BT Group is verder sterk

projecten. Soms zet het bedrijf zelfs externe consul-

op het gebied van mensenrechten met betrekking

tants in om dit proces te bewaken. BG Group zorgt

tot toeleveranciers en aannemers. Het bedrijf sluit

ook goed voor haar werknemers en heeft belangrijke

zich aan bij de internationale arbeidsnormen van de

programma’s om de gezondheid en veiligheid van

ILO (internationale arbeidsorganisatie) en bij de

haar werknemers te waarborgen. BG Group’s belang-

universele mensenrechten, zoals opgesteld in de

rijke activiteiten zijn ISO 14001 gecertificeerd. Verder

Universal Declaration of Human Rights van de VN.

probeert het bedrijf haar CO2-emissies te verminderen

Zoals de meeste telecombedrijven is BT licht

en rapporteert het alle relevante milieucijfers.

betrokken bij activiteiten als gokken en pornografie, door distributie hiervan via internet en mobiele

BMW

telefoonnetwerken. BT heeft echter goede maat-

Het Duitse Bayerische Motoren Werke (BMW) is een

regelen genomen om misbruik van internet te

van Europa’s bekendste autofabrikanten. Het bedrijf

voorkomen, en negatieve aspecten van deze

voert merken als BMW, Mini en Rolls Royce. Verder

onderwerpen te bestrijden.

maakt het bedrijf software onder de naam ‘softlab’. Het bedrijf presteert bovengemiddeld op de thema’s

CABLE & WIRELESS

klanten, medewerkers en toeleveranciers. Op het

Cable & Wireless is een Brits telecombedrijf met

gebied van milieu scoort het bedrijf gemiddeld. Alle

activiteiten over heel de wereld. Het bedrijf biedt,

productielocaties van BMW zijn gecertificeerd

naast telecommunicatie, ook breedband tv, en

volgens de ISO 9000 standaard. Eén van de belang-

draadloze telefonie en internet. Cable & Wireless

rijkste aandachtsgebieden voor BMW is veiligheid.

heeft gemiddelde of bovengemiddelde scores op

Het bedrijf heeft het beleid voor medewerkers

duurzaamheidthema’s. Het bedrijf behoort daarom

afgestemd op de kernconventies van de International

tot de beste 50% van de sector op dit gebied. Cable

Labour Organisation. Het beleid strekt zich uit tot de

& Wireless is goed op het gebied van sociale

toeleveranciers van BMW en het bedrijf is gestart

aspecten, zoals arbeidsvoorwaarden en beleid om de

met het controleren op naleving van dit beleid.

toegang tot de ‘digitale samenleving’ te bevorderen. Dit is belangrijk, aangezien netwerken en communi-

BRITISH LAND

catie steeds meer via het internet gaan. Mensen die

British Land is een grote Britse vastgoedbeleggings-

hier weinig of geen toegang toe hebben, krijgen

maatschappij. Onder het vastgoed zitten veel

daardoor een achterstand. Cable & Wireless heeft

kantoren en detailhandel (warenhuizen, super-

activiteiten in de Malediven, waar de vrijheid van

markten, winkelcentra). In een recente studie laat

meningsuiting wordt beperkt door de overheid.

het bedrijf zijn concurrenten op vrijwel alle

Gelukkig is de situatie daar sterk verbeterd en gaat


67

Cable & Wireless hier op een verantwoorde manier

op het gebied van vrijheid van vereniging, diversiteit

mee om. Cable & Wireless voldoet verder aan alle

en minimumlonen. Het bedrijf heeft programma’s

minimumeisen van Triodos Bank en is daarmee

geïmplementeerd om de diversiteit te vergroten.

geselecteerd voor de beleggingsproducten.

Carrefour heeft zich gecommitteerd aan het milieu en focust op reductie van milieubelasting. Het bedrijf

CADES

heeft een aantal programma’s geïmplementeerd om

CADES is een Frans publiek bedrijf dat door de

de milieuprestatie te verbeteren, bv. door reductie

Franse minister van Economie, Financiën en Industrie

van CO2-uitstoot, verbetering van de logistiek, en

en door de minister van Sociale Zekerheid gecon-

het elimineren van gebruik van CFK’s.

troleerd wordt. De missie van CADES is afbetalen van

Milieuprestatie-indicatoren zijn beschikbaar.

de sociale zekerheidsschuld; bijdragen aan het

Carrefour verkoopt ook biologische producten.

algemene budget van de Franse regering; en het

Het bedrijf heeft verder een beleid gericht op de

uitvoeren van betalingen aan verschillende sociale

fundamentele arbeidsrechten, tegen kinderarbeid en

zekerheidsfondsen en organisaties. CADES opereert

gedwongen arbeid, voor vrijheid van vereniging of

alleen in Frankrijk. In vergelijking met andere

compensatie.

bedrijven met dezelfde activiteiten, behoort CADES tot de beste 50% op duurzaamheidgebied. CADES

CLIPPER WINDPOWER

scoort gemiddeld op alle duurzaamheidthema’s en

Het van oorsprong Britse bedrijf Clipper Windpower

bovengemiddeld op het thema corporate

is opgericht in 2001 en is gevestigd in de Verenigde

governance.

Staten. Clipper is ontwikkelaar en eigenaar van windturbines en windenergieprojecten. Op de korte

CANON

termijn ligt de focus op de ontwikkeling van

Het Japanse Canon produceert printers en andere

windenergieprojecten waarbij Liberty turbines (het

computerrandapparatuur. Tevens maakt het bedrijf

eerste high tech product van Clipper) worden

producten die gebruikt worden bij de fabricage van

geïnstalleerd. Het bedrijf heeft een aanzienlijke

halfgeleiders en lenzen voor televisieopnames. Over

portefeuille voor de ontwikkeling van windenergie-

het geheel genomen scoort Canon hoog op

projecten. Clipper maakt en verkoopt ook turbines

duurzaamheid in vergelijking met bedrijven in

aan derden; deze strategische ontwikkeling zal

dezelfde sector. Canon is vooral goed op gebied van

steeds belangrijker worden op de middellange en

medewerkers en milieu. Het bedrijf heeft een

lange termijn.

antidiscriminatiebeleid, uitgebreide opleidingsprogramma’s voor medewerkers en controleert

CME GROUP

werkgerelateerde ongevallen, om die beter te

Chicago Mercantile Exchange Group (CME Group) is

kunnen voorkomen. Canon rapporteert opleidings-

het bedrijf achter de beurs van Chicago. Deze staat

dagen per medewerker. Canon maakt gebruik van

bekend om de grote diversiteit van financiële

groene inkoopvoorwaarden en het merendeel van

diensten. De beurs verhandelt grondstoffen,

haar activiteiten valt onder ISO 14001 certificering.

aandelen van bedrijven, termijncontracten voor

Het bedrijf heeft kwantitatieve doelstellingen

energietoeleveranties en biedt tevens de

geformuleerd om de milieuprestatie te verbeteren.

mogelijkheid om te beleggen in weersvoorspel-

Bij het ontwerpen van producten wordt naar de

lingen. CME rapporteert uitvoerig over bedrijfsethiek

milieu-impact van de gehele levenscyclus gekeken.

met een gedragscode die o.a aandacht besteedt aan het voorkomen van omkoping en corruptie. Ook

CARREFOUR

heeft het bedrijf een goede ‘klokkenluidersregeling’.

Het Franse Carrefour verkoopt gevarieerde voedings-

CME heeft een liefdadigheidsstichting en doet

producten, beheert hypermarkten, supermarkten,

verslag van de donaties die worden gedaan. Over

gemakswinkels, discount winkels, en zelfbedienings-

sociaal beleid en milieu doet het bedrijf maar

groothandels. Het bedrijf behoort tot de beste 50%

beperkt verslag.

van de sector op duurzaamheidgebied. Carrefour was in het verleden betrokken bij een substantiële

COCA-COLA HELLENIC BOTTLING

controverse rondom beloning, maar heeft maat-

Het Griekse bedrijf Coca-Cola Hellenic Bottling

regelen genomen om de standaarden van het

(CCHBC) is één van de grootste bottelaars van

bedrijfsbestuur te verbeteren, inclusief een

frisdrank in Europa. Het bedrijf bottelt niet alleen

vernieuwd beloningsbeleid. Het bedrijf publiceert

merken van Coca-Cola, maar ook een reeks

een jaarlijks duurzaamheidrapport, dat extern wordt

frisdranken van andere fabrikanten. Het bedrijf doet

geverifieerd. Carrefour heeft een medewerkersbeleid

het goed op duurzaamheidgebied in vergelijking

68


met andere bedrijven in deze sector. CCHBC gebruikt

DANONE

het kwaliteitssysteem van Coca-Cola, dat gecertifi-

Het Franse Danone is een van ‘s werelds grootste

ceerd is volgens de sociale, hygiëne, en milieu-

zuivel- en waterproducenten en wereldleider in

standaarden ISO 9001, ISO 14001, HACCP en OSHAS

bewerkte zuivelproducten. Ieder jaar publiceert

18001. Zelfs de leveranciers van CCHBC moeten aan

Danone een CSR-rapport. Duurzaamheid wordt in

dergelijke standaarden voldoen. CCHBC is ook

het algemeen als “de Danone manier” betiteld; zo

begonnen met het introduceren van een nieuwe

noemt het bedrijf zijn inspanningen op het gebied

standaard op gebied van voedselveiligheid. CCHBC

van sociale verantwoordelijkheid. Danone behaalt

besteedt verder veel aandacht aan gezondheidsas-

hoge scores voor de meeste duurzaamheidthema’s,

pecten van haar producten en promoot de

met name voor ‘toeleveranciers’. Het bedrijf heeft

frisdranken op een verantwoordelijke manier. Het

trainingsprogramma’s en geeft advies aan boeren.

bedrijf gebruikt geen gemodificeerde ingrediënten

Alleen op het gebied van Corporate Governance

in de frisdranken. CCHBC doneert verder veel aan

scoort Danone net onder het gemiddelde. Omdat

goede doelen en publiceert over haar activiteiten op

Danone zich bewust is van zijn rol in het handhaven

dit gebied. Tenslotte heeft het bedrijf een uitgebreid

van de gezondheid van consumenten heeft het

milieubeleid dat ondersteund wordt door concrete

bedrijf principes aangenomen voor het ontwikkelen

programma’s.

van gezondere producten, het delen van kennis met wetenschappers en geneeskundigen en het

CRÉDIT FONCIER

verzorgen van heldere informatie ten behoeve van

De kernactiviteiten van het Franse Crédit Foncier zijn

consumenten. Danone steunt gezondheidspro-

het financieren van vastgoed (hypotheken) en

gramma’s, bijvoorbeeld op het gebied van lichame-

aanverwante diensten, zoals investeringen en advies.

lijke activiteiten. Het bedrijf is transparant ten

Crédit Foncier behoort tot de betere bedrijven in de

aanzien van het gebruik van genetisch gemanipu-

sector op duurzaamheidgebied. Het bedrijf levert

leerde ingrediënten, maar dit verschilt wel per land.

niet veel informatie over duurzaamheidkwesties,

Verder heeft Danone een breed milieubeleid, groene

maar er zijn wel aan aantal positieve punten. Het

inkoopvoorwaarden en is ongeveer 40% van de

bedrijf neemt deel aan een project genaamd

productielocaties ISO 14001 gecertificeerd.

‘Fédération Habitat et Humanisme’. Dit project verzorgt huisvesting voor families die in moeilijke

DENSO

situaties leven. Het bedrijf onderschrijft de definitie

Denso uit Japan is een grote fabrikant van auto-

van duurzame ontwikkeling van de VN. Het heeft

onderdelen die zijn producten levert aan veel van

ook een onderdeel in het jaarrapport gewijd aan

‘s werelds bekende automerken. Denso kwam goed

duurzame ontwikkeling gericht op klanten,

uit de bus in het duurzaamheidonderzoek en

werknemers en milieu. Crédit Foncier past milieu-

behoort tot de best presterende bedrijven op dit

criteria toe bij de keuze voor het kopen of huren van

gebied in de sector. Het bedrijf doet veel aan

benodigdheden zoals telefoons, computers, kantoor-

onderzoek en ontwikkeling op gebied van milieu-

meubilair en auto’s. Het bedrijf heeft ook zeven

prestaties van de producten en kijkt kritisch naar de

windparken gefinancierd om duurzame energie te

productlevenscyclus. Ook is het bedrijf alert op

bevorderen.

duurzaamheid in het inkoopbeleid. Wat de ISO 9000 certificering van de fabrieken betreft, is Denso in lijn

DAIWA SECURITIES

met de ontwikkelingen in de sector.

De Japanse investeringsmaatschappij Daiwa Securities handelt in effecten voor particulieren en

DEUTSCHE GENOSSENSCHAFTS-

bedrijven en verleent aanverwante diensten aan

HYPOTHEKENBANK

bedrijven, met name in Japan. Daiwa Securities

De Deutsche Genossenschafts-Hypothekenbank

behoort tot de koplopers binnen de sector en scoort

(DGHB) is een Duitse specialist op het gebied van

ruim bovengemiddeld op zijn rol in de samenleving,

vastgoedfinanciering. Verder verstrekt de bank

en voor klanten, werknemers en milieu. Sinds 2002

leningen aan de publieke sector. De bank scoort

publiceert het bedrijf jaarlijks een duurzaamheid-

bovengemiddeld in vergelijking met andere

verslag. Het bedrijf investeert in principe met een

bedrijven in de sector op het gebied van duurzaam-

duurzaamheidperspectief. Milieurisico’s worden

heid. Hoewel het bedrijf niet veel informatie

meegenomen in de analyse en medewerkers krijgen

publiceert over duurzaamheidkwesties, zoals de

training om het milieubewustzijn te vergroten. Het

meeste bedrijven in de sector, heeft het wel beleid

bedrijf biedt verschillende duurzame beleggings-

op een aantal belangrijke zaken, zoals antiwitwas-

fondsen aan in Japan.

praktijken, het bevorderen van diversiteit onder


69

werknemers en een maximum aantal werkuren.

heidrapportage en heeft de ‘Global Compact’ van de

Verder steunt het bedrijf wetenschappelijke,

VN getekend, waarin belangrijke duurzaamheid -

culturele en sociale projecten en organisaties.

principes zijn opgetekend. Dexia heeft een goed corporate governance beleid, vooral op gebied van

DEUTSCHE POST

beloningen, en rapporteert hierover. Beloningen van

Deutsche Post is in 2006 onderzocht in een nieuwe

het management zijn echter nog niet gekoppeld aan

sectorstudie. Op basis van de studie bleek het bedrijf

duurzaamheiddoelstellingen. Het milieuprogramma

bij de beste 50% van de bedrijven binnen de sector

van Dexia behelst duidelijke doelstellingen en

te behoren. Echter, uit deze studie bleek ook dat het

programma’s om CO2 uitstoot te verminderen en het

bedrijf een joint venture had met het Birmese bedrijf

gebruik van duurzame energie te vergroten. De bank

Myanmar Post. Deze joint venture is eind 2006

houdt ook rekening met milieuaspecten bij het

afgestoten. Aangezien deze joint venture de enige

verstrekken van leningen en andere producten.

reden was om Deutsche Post niet te selecteren en omdat het bedrijf verder voldoet aan de minimum-

DIAGEO

eisen van het fonds is het in 2007 alsnog toegevoegd

Het Britse Diageo presteert goed op duurzaamheid-

aan het duurzame beleggingsuniversum.

gebied in vergelijking met een groot aantal andere bedrijven in de sector ‘dranken’. Dit bedrijf produ-

DEUTSCHE TELEKOM

ceert zowel sterk alcoholische dranken als bier,

Deutsche Telekom is het grootste telecommunicatie-

onder andere bekende merken als Guinness Stout,

bedrijf in Europa en een van de grootste in de

Johnnie Walker en Smirnoff Vodka. Diageo maakt

wereld. Het bedrijf laat binnen de sector een mooie

zich sterk voor het behalen van de Millennium

score zien op het gebied van duurzaamheid. In alle

Ontwikkelingsdoelstellingen, bijvoorbeeld door het

afzonderlijke thema’s scoort het bedrijf boven-

bestrijden van HIV/Aids in Afrika. Diageo besteedt

gemiddeld. Het bedrijf onderscheidt zich vooral op

ook veel aandacht aan het voorlichten van klanten

het gebied van milieu. Zo zijn er programma’s

over de gezondheidsrisico’s van haar producten.

geïmplementeerd op het gebied van afvalma-

Diageo is vaak bekritiseerd vanwege de verkoop van

nagement en inkoop van milieuvriendelijke

alcoholisch producten die attractief zijn voor

producten. Daarnaast maakt het milieu onderdeel

jongeren, (met name voorverpakte mixdrankjes).

uit van de ontwikkeling van nieuwe producten. Het

Diageo is echter vooruitstrevend bezig met het

bedrijf was eerder uitgesloten van belegging op

bevorderen van een verantwoordelijk gebruik van

grond van het voeren van telefoontoestellen van

alcohol. Zo heeft Diageo als eerste tv-spotjes

eigen merk, zonder dat het bedrijf beleid had

geïntroduceerd die de negatieve effecten van

geformuleerd over het gebruik van coltan. Deutsche

alcohol tonen. Uit onderzoek is gebleken dat deze

Telecom heeft eind 2005 een beleidsdocument over

spotjes direct effect hadden op de mening en

het gebruik van coltan opgesteld en toegestuurd aan

gebruik van kijkers ten aanzien van alcohol.

het research team van Triodos Fonds Management. Op basis hiervan is het oordeel herzien en is

DNB NOR

Deutsche Telecom destijds toegelaten in het

Het Noorse bedrijf DnB Nor is de grootste financiële

beleggingsuniversum. Echter halverwege 2008, na

dienstverlener van het land. Met een aantal

een update van het onderzoek, blijkt Deutsche

merknamen zoals DnB Nor, Vital, Nordlandsbanken

Telekom tot op het hoogste niveau betrokken bij een

en Postbanken biedt het bedrijf een groot pakket

spionageschandaal. Deutsche Telekom is daarom

van financiële diensten, zowel aan particuliere

verwijderd uit het beleggingsuniversum en aandelen

klanten als aan het bedrijfsleven - van de scheep-

zullen zo spoedig mogelijk worden verkocht.

vaart tot de energiesector. Het duurzaamheidverslag van de bank volgt de richtlijnen van het Global

DEXIA

Reporting Initiative (GRI) en is tevens extern

De Belgische bank Dexia ontstond in 1996 door de

geverifieerd. Het rapport beschrijft het beleid van de

fusie tussen de Franse bank Crédit Local en de

bank om omkoping, corruptie en witwassen van geld

Belgische bank Crédit Communal. Dexia heeft een

tegen te gaan. Ook heeft de bank een goede

leidende positie in gemeentelijke financieringen in

klokkenluidesrregeling. DnB heeft aandacht voor de

Europa. Dexia is ook actief op het gebied van private

toegang tot financiële diensten voor minder draag-

banking, vermogensbeheer en fondsenadministratie.

krachtige klanten en de bank is ook actief op gebied

Vergeleken met concurrenten scoort Dexia boven-

van microfinanciering. DnB streeft naar beperking

gemiddeld op duurzaamheid. Dexia gebruikt het

van het energiegebruik en bijna de helft van het

‘Global Reporting Initiative’ voor haar duurzaam-

energiegebruik is afkomstig van hernieuwbare

70


bronnen. Ook betrekt de bank duurzaamheid-

de vele producten en diensten die eBay aanbiedt

aspecten bij de kredietbeoordelingen en tevens stelt

zijn er veel kanttekeningen met betrekking tot de

de bank eisen op het gebied van duurzaamheid aan

beleggingscriteria van de Triodos fondsen. Zo

leveranciers. Het bedrijf verstrekt weinig informatie

verkoopt het bedrijf - onder voorwaarden -

over het beloningsbeleid van de bestuurders.

producten met bont, producten waarvoor dierproeven zijn verricht en - volgens berichten -

DONALDSON

zelfs ivoor. Daarnaast worden via eBay pesticiden en

Donaldson is een Amerikaanse fabrikant van filters

militair materieel verkocht. Ook worden de betaal-

voor motoren en industriële producten. De instroom-

diensten gebruikt voor online gokspelen en wordt

filters houden de motoren schoner en laten ze

pornografisch materiaal verkocht. Bovengenoemde

efficiënter werken, terwijl de uitlaatfilters de

kanttekeningen betreffen echter voornamelijk de

uitstoot van schadelijke stoffen verminderen. Het

producten die klanten via eBay aanbieden. Het

bedrijf produceert ook katalysatoren, die schadelijke

bedrijf heeft veel maatregelen genomen om verkoop

emissies verminderen, en producten die stof en

van ongewenste of illegale producten te voorkomen.

schadelijke gassen van industriële processen

Daarmee voldoet eBay ondanks genoemde kant-

verzamelen. Het gebruik van deze producten draagt

tekeningen aan de minimumeisen van het fonds.

wezenlijk bij aan de emissiereductie van machines en verkeer. Donaldson heeft een aantal militaire

EDP RENOVÁVEIS

contracten, maar produceert en verkoopt geen

EDP Renováveis produceert duurzame energie, met

wapens of producten die op maat gemaakt zijn voor

name windenergie. Het is de vierde windenergie-

wapens en die essentieel zijn voor het functioneren

producent ter wereld. EDP Renováveis is de recent

van wapens. Het bedrijf opereert in landen waar

afgesplitste duurzame energietak van het Portugese

volgens het research team van Triodos Fonds

energiebedrijf EDP. Het bedrijf heeft windmolens in

Management een hoog risico bestaat op schending

Spanje, Portugal, Frankrijk en de Verenigde Staten.

van mensenrechten, maar de producten en diensten

Ook zijn windprojecten in ontwikkeling in België,

van Donaldson zijn niet strategisch of anderszins

Polen en Brazilië. Daarnaast is EDP Renováveis

gerelateerd aan zulke schendingen.

betrokken bij de productie van energie uit biomassa en vooral kleinschalige waterkrachtcentrales.

DSM

Het Nederlandse DSM heeft de afgelopen decennia

EUROHYPO

een forse omschakeling gemaakt van mijnbouwbedrijf

De Duitse bank Eurohypo is een van Europa’s grote

en producent van basisgrondstoffen naar producent

hypotheekspecialisten. De kernactiviteiten van het

van fijne chemicaliën, farmaceutische producten,

bedrijf zijn financiering van commercieel vastgoed,

plastics, voedingsmiddelen en industriële chemicaliën.

de openbare sector, en investeringen in vastgoed in

DSM is een van de voortrekkers in de chemische sector

Europa en de VS. Eurohypo scoort bovengemiddeld

als het gaat om duurzaamheidaspecten. Het bedrijf

op duurzaamheidgebied in de sector. Eurohypo heeft

stelt vergaande milieudoelen en bereikt goede

duidelijk beleid op verschillende aspecten van

prestaties op dit gebied. Rond dierproeven en

duurzaamheid zoals het tegengaan van witwassen

genetische modificatie heeft het bedrijf heldere

van geld, klanttevredenheid en beloningsstructuur.

standpunten. Zo past DSM alleen dierproeven toe op

Het bedrijf verstrekt geen leningen aan wapen-

medische producten en uitsluitend als dit wettelijk

gerelateerde transacties of voor milieuonvriendelijke

verplicht is en reiken de activiteiten omtrent

projecten. Het bedrijf heeft de UNEP-verklaring van

genetische modificatie niet verder dan de toepassing

banken over milieu en duurzame ontwikkeling

op micro-organismen. Ten opzichte van sectorgenoten

ondertekend. Eurohypo steunt sociale, liefdadig-

presteert DSM bovengemiddeld.

heids- en academische activiteiten in Duitsland.

E B AY

EUROPEAN INVESTMENT BANK

Het Amerikaanse bedrijf eBay is een online shopping

De Luxemburgse European Investment Bank (EIB)

gigant die veilingsites beheert, maar ook sites voor

verstrekt leningen aan Europese bedrijven en

verkoop van producten tegen een vaste prijs. eBay

infrastructurele projecten gericht op de minder

biedt ook online betalings- en communicatie-

ontwikkelde landen van de Europese Unie. Verder

diensten. eBay presteert goed op duurzaamheid-

verstrekt het bedrijf ontwikkelingshulp aan een

gebied. Het bedrijf ondersteunt diverse gemeen-

aantal niet-Europese landen. De bank is in handen

schapsinitiatieven en scoort hoog op bedrijfsethiek,

van de lidstaten van de Europese Unie. Het bedrijf

corporate governance en medewerkers. Vanwege

behoort tot de beste 50% van de bedrijven in zijn


71

sector. Deze performance wordt vooral veroorzaakt

verbreding gezocht met activiteiten in de zonne-

door een pro-actieve houding ten aanzien van

energietechnologie. Het bedrijf zoekt naar activi-

bedrijfsethiek, milieu en toeleveranciers. Alle

teiten die synergievoordeel kunnen opleveren tussen

projecten die EIB financiert worden in een vroeg

de verschillende bedrijfsactiviteiten op gebied van

stadium onderzocht op mogelijke milieuvoordelen en

duurzame energie.

milieurisico’s. Het bedrijf heeft een groot aantal programma’s om de impact van onder andere water,

GETINGE

energie en afval op het milieu te verminderen. EIB

Getinge is een Zweeds bedrijf dat medische

heeft een beleid op het gebied van Corporate

apparatuur maakt. De producten voor langdurige

Governance, maar met weinig details.

verpleging verbeteren de werkomgeving voor de medewerkers en de kwaliteit van het leven van de

FRANCE TELECOM

bewoners van verpleeghuizen. Daarnaast maakt het

Het Franse telecommunicatiebedrijf France Telecom,

bedrijf complete werkstations voor operaties,

hier vooral bekend onder de naam Orange, is

eenheden voor intensive care en hart-longmachines.

wereldwijd een belangrijke aanbieder van tele-

Het bedrijf voert dierproeven uit, maar het verfijnen,

communicatiediensten. Het bedrijf is zowel actief op

vervangen en verminderen hiervan staan centraal in

de markt van de vaste als de mobiele telefonie.

het proces.

Daarnaast levert de onderneming diensten op het gebied van datatransmissie en kabeltelevisie. France

HAIN CELESTIAL

Telecom presteerde een aantal jaren geleden boven-

Hain Celestial Group produceert, verkoopt en

gemiddeld op het gebied van duurzaamheid en was

distribueert natuurlijke, biologische en andere

geselecteerd voor belegging. Echter, in een nieuwe

voedingsmiddelen. Het assortiment bevat onder

studie in 2008 blijkt France Telecom op basis van

andere thee, snacks, vegetarische producten,

duurzaamheidaspecten niet meer tot de beste 50%

afslankproducten, kosjer producten en verzorgings-

in de sector te behoren. Daarom is het bedrijf

producten. Het Amerikaanse bedrijf verkoopt zijn

inmiddels niet meer geselecteerd, en aandelen zullen

producten aan supermarkten, natuurvoedingwinkels

dan ook zo spoedig mogelijk worden verkocht.

en distributeurs. Het bedrijf test zijn producten niet op dieren en heeft een sterk beleid gericht tegen het

FRESENIUS MEDICAL CARE

gebruik van genetisch gemodificeerde ingrediënten.

Het Duitse Fresenius Medical Care (FMC) is de grootste leverancier ter wereld van producten en

HENKEL

diensten voor mensen die nierdialyse nodig hebben.

Het Duitse bedrijf Henkel maakt allerlei producten

Het bedrijf behoort tot de beste in de sector qua

voor het huishouden en voor persoonlijke

duurzaamheid. Eén van de onderwerpen van de

verzorging, zoals wasmiddelen, cosmetica en

gedragscode van FMC is de kwaliteit van de dienst-

schoonmaakmiddelen. Bekende merken in Nederland

verlening en een deel van de Europese klinieken is

zijn onder andere Persil, Schwarzkopf, Diadermine,

gecertificeerd volgens ISO 9001. Hoewel het bedrijf

Fa en Pritt. Henkel is binnen deze sector duidelijk de

weinig informatie over milieuzorg publiceert, zijn

nummer één op duurzaamheidgebied. Het bedrijf

alle Europese productielocaties gecertificeerd

heeft een uitstekend milieubeleid, dat vergezeld

volgens ISO 14001. FMC is wettelijk verplicht om

gaat met milieuprogramma’s en duidelijke milieu-

dierproeven uit te voeren om de veiligheid van de

doelstellingen. Helaas heeft Henkel nog geen

producten te testen. Het bedrijf heeft beleid dat

doelstelling om het gebruik van duurzame energie te

waarborgt dat bij deze dierproeven de drie V’s

verhogen. Henkel heeft verder goede arbeids-

(Verminderen, Verfijnen, Vervangen) in acht worden

voorwaarden en goed beleid op arbeidsrechten,

genomen.

zoals vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen. Deze arbeidsrechten zijn overal van

GAMESA

toepassing, en gelden ook voor onderaannemers.

Het Spaanse Gamesa is een van de grootste produ-

Henkel controleert de naleving van het beleid. Een

centen en installateurs in de sector duurzame

ander positief punt is dat Henkel in principe geen

energie. Het bedrijf maakt windmolens en beheert

dierproeven voor het testen van producten gebruikt.

windparken in tal van landen. Gamesa verkocht zijn luchtvaartdivisie in 2006 en concentreert zich

HENNES & MAURITZ

sindsdien op technologie voor de productie van

Hennes & Mauritz is de grootste modeketen in

duurzame energie. Gamesa was aanvankelijk vooral

Zweden. Het bedrijf verkoopt betaalbare, trendy

actief op gebied van windenergie en heeft inmiddels

kleding en toebehoren. H&M heeft winkels over de

72


hele wereld, maar voornamelijk in Europa. Daarnaast

genomen door Eurohypo AG, die ook voldoet aan de

is er een aparte postorderservice. H&M heeft geen

minimumeisen van het fonds.

eigen fabrieken, maar werkt samen met een groot aantal leveranciers. Een substantieel deel van de

ING

productie is in Europa. De rest voornamelijk in Azië,

De Nederlandse ING Group is één van de grootste

met China als één van de grootste toeleveranciers.

financiële dienstverleners ter wereld. Het bedrijf

Het bedrijf onderscheidt zich vooral door een pro-

biedt bankdiensten, verzekeringen en vermogens-

actief beleid ter voorkoming van kinderarbeid en

beheer aan in meer dan 50 landen. ING Group

verbetering van arbeidsomstandigheden bij leveran-

behoort tot de beste bedrijven in de sector. Het

ciers in ontwikkelingslanden. Als er toch misstanden

bedrijf spreekt zich uit voor de toegankelijkheid van

aan het licht komen, loopt H&M hier niet voor weg,

economische mogelijkheden voor minder bedeelden

maar probeert het de situatie te verbeteren. H&M

en steunt de ontwikkeling van microkredieten. Als

zet zich ook in voor het behalen van de Millennium

één van de weinige bedrijven in de sector spreekt

Doelstellingen en vooral voor het gevecht tegen

het ook leveranciers aan op duurzaamheid. ING

HIV/Aids in ontwikkelingslanden. Daarnaast onder-

Group heeft zich ten doel gesteld om klimaat-

scheidt het bedrijf zich door het aantal en de

neutraal te opereren en heeft een doelstelling voor

kwaliteit van milieuprogramma’s. Zo wordt er

de hoeveelheid duurzame energie die wordt

bijvoorbeeld steeds meer gebruikgemaakt van

ingekocht. ING weegt sociale en milieucriteria mee in

biologische katoen in de collectie en moeten alle

de kredietverlening en heeft de Equator Principles

leveranciers zich houden aan een verbod op het

voor projectfinanciering ondertekend. Ook heeft het

gebruik van bepaalde chemische middelen.

bedrijf een defensiebeleid, waarvan de geleidelijke stopzetting van financiering van bedrijven die

HORIBA

controversiële wapens produceren deel uitmaakt.

Het Japanse Horiba is een belangrijke fabrikant van analytische - en meetapparatuur. Horiba-producten

INSITUFORM

worden gebruikt in onderzoek en ontwikkeling en

Insituform is een Amerikaans bedrijf dat zich toelegt

bij kwaliteitscontroles in bijna iedere tak van

op onderhoud en herstel van buizen, pijpleidingen

industrie en voor wetenschappelijk onderzoek. De

en rioleringen. Het bedrijf heeft technologie

technologie helpt bijvoorbeeld autofabrikanten bij

ontwikkeld waarmee het leidingen en buizen kan

de ontwikkeling van brandstofefficiënte motoren

onderhouden en herstellen van binnenuit, wat veel

met lage emissies. Bovendien speelt Horiba’s lucht-

graafwerk en overlast bespaart. Ook levert het

vervuilingsapparatuur om zure regen te meten een

bedrijf behandelingen tegen roest en slijtage van

steeds belangrijkere rol bij het vinden van oplos-

leidingen en buizen, en diensten op het gebied van

singen voor dringende en wereldwijde milieu-

ondertunneling. De producten en diensten van

problemen. Het bedrijf publiceert sinds 2001 een

Insituform dragen bij aan kwaliteit, efficiëntie en

veelomvattend Sociaal en Milieujaarverslag, het

veiligheid van rioleringen, waterleidingen en pijp-

heeft een CSR-promotiesysteem en een corporate

leidingen voor olie en helpen zo verspilling en

governance-systeem ingesteld. Horiba heeft tevens

vervuiling te beperken.

een geïntegreerd managementsysteem ten aanzien van kwaliteit (ISO 9001), milieu (ISO14001) en

INTERFACE

gezondheid & veiligheid (OHSAS 18001).

Het Amerikaanse Interface is de grootste producent van tapijten ter wereld. Buitengewoon is de

HYPOTHEKENBANK IN ESSEN

algemene nadruk op milieuvriendelijke productie.

De focus van de Duitse Hypothekenbank in Essen is

Interface ontwikkelt en gebruikt natuurlijke

gericht op leningen aan nationale en internationale

producten voor tapijten, om zo recycling van

debiteuren in de publieke sector. Bovendien

gebruikte materialen te vergemakkelijken. In

verstrekt de bank hypotheken voor zowel bedrijfs-

overeenstemming hiermee worden gerecyclede

panden als woningen. De Hypothekenbank in Essen

materialen breed gebruikt in de producten. Een

behoort tot de beste 50% van bedrijven in de sector

levenscyclusonderzoek van tapijten toont aan dat

qua duurzaamheid. Het bedrijf publiceert beperkt

90% van de CO2-emissies buiten het productieproces

informatie over duurzaamheidkwesties, zoals veel

plaatsvinden. Daarom heeft Interface de Cool Carpet

bedrijven in de sector, behalve over corporate

TM optie geïntroduceerd, die klanten de

governance. Het bedrijf onderscheidt zich door een

mogelijkheid biedt de levenscyclusemissies van hun

gedegen beloningsbeleid voor de Raad van Bestuur.

tapijt te compenseren door de aankoop van emissie-

De Hypothekenbank in Essen is begin 2008 over-

reductiecertificaten. Ten minste 20% van de in 2005


73

verkochte tapijten werden verkocht met Cool Carpet.

beloningsbeleid. Ook heeft het bedrijf een goed

Interface betrekt 13% van de benodigde energie van

milieubeleid waarin ook kwantitatieve doelen

duurzame bronnen; vier locaties gebruiken zelfs

gesteld worden. Het bedrijf loopt ook voor op de

100% groene stroom. Het bedrijf publiceert een

meeste concurrenten als het gaat om ISO 14001

digitaal duurzaamheidverslag dat voldoet aan richt-

certificatie van de vestigingen. En het bedrijf maakt

lijnen van het Global Reporting Initiative. In het

een aantal producten die milieuvervuiling vermin-

verslag wordt uitvoerig melding gedaan van beleid,

deren, zoals katalysatoren voor auto’s en industriële

betrokkenheid en kerngegevens, zoals gebruik van

machines. Verder steunt Jonhson Matthey de

materialen en productie van afval. Interface is een

universele verklaring voor de rechten van de mens

goed voorbeeld van wat een bedrijf met een

en de belangrijkste conventies van de Internationale

doorsnee product kan doen om aan duurzaamheid-

arbeidsorganisatie (ILO).

eisen te voldoen. JS GROUP INTERTEK

JS Group is een Japanse fabrikant van bouw-

Het Britse Intertek is een belangrijke leverancier van

materialen. Het bedrijf is een holding, ontstaan na

testen inspectiediensten. Het bedrijf biedt onder

de fusie van twee grote producenten van bouw -

andere inspectie- en certificatiediensten aan klanten

producten: Tostem en Inax. JS Group maakt

die betrokken zijn bij petroleum en petrochemische

bouwproducten voor de particuliere en commerciële

industrieën en voert ook analytische testen uit van

markt, verleent diensten in de onroerend goed

consumenten-, farmaceutische en voedings-

markt en heeft een doe-het-zelfketen. Het bedrijf

producten. Daarnaast levert Intertek product-

besteedt veel aandacht aan productkwaliteit en is

veiligheidstesten van consumentengoederen,

grotendeels ISO 9001 gecertificeerd. Op het gebied

prestatietesten van elektronische apparaten en voert

van milieubeleid loopt JS Group voorop in de sector.

controles uit voor overheidsdiensten bij import en

Het bedrijf is grotendeels ISO 14001 gecertificeerd,

verscheping. Het bedrijf scoort bovengemiddeld ten

stelt concrete doelen voor CO2-reductie en werkt aan

aanzien van bedrijfsethiek, klanten en de rol in de

het terugdringen van materiaalgebruik.

samenleving. Intertek publiceert geen afzonderlijk CSR-rapport, maar heeft een nalevingscode op het

JULIUS BÄR

gebied van bedrijfsethiek.

Het Zwitserse bedrijf Julius Bär, opgezet door de familie Bär, is voornamelijk vermogensbeheerder.

ITRON

Klanten zijn vooral de meer welgestelde particulieren,

Het Amerikaanse Itron is gespecialiseerd in alles wat

maar ook institutionele beleggers, zoals pensioen-

nodig is voor het meten en registreren van water-,

fondsen. Het bedrijf scoort bovengemiddeld op de

gas- en electriciteitsverbruik. Het bedrijf ontwikkelt

meeste duurzaamheidthema’s. Julius Bär is erg goed

en produceert software en apparatuur voor het

op het gebied van klantenservice en besteedt veel

meten, registreren en verzamelen van verbruiks-

aandacht aan kwaliteit en tevredenheid van klanten.

gegevens, waaronder apparatuur voor draadloze

Julius Bär heeft verder een uitgebreid milieubeleid en

datacommunicatie. De producten van Itron maken het

een ‘groen’ inkoopbeleid. Julius Bär heeft ook goede

mogelijk het verbruik van gas, water en electriciteit

richtlijnen voor corporate governance.

goed te meten. Zowel consumenten als nutsbedrijven krijgen met deze producten een goed inzicht in het

JUNIPER NETWORKS

verbruik. Dit inzicht kan bijdragen aan efficiënter

Juniper Networks, met het hoofdkwartier in de

verbruik, bijvoorbeeld door het opsporen van lekken,

Verenigde Staten, ontwerpt en verkoopt netwerk-

of het aanpassen van consumptiepatronen.

infrastructuur voor privé en publieke netwerken. Juniper Networks behoort tot de beste bedrijven in

J O H N S O N M AT T H E Y

de sector op duurzaamheidgebied. Het bedrijf scoort

Johnson Matthey is een chemisch bedrijf uit het

het hoogst vergeleken met sectorgenoten op de

Verenigd Koninkrijk. Het bedrijf produceert

thema’s Bedrijfsethiek en Klanten. Voor zijn klanten

gespecialiseerde chemische producten, stoffen voor

heeft het bedrijf een formeel beleid op het gebied

de farmaceutische industrie, verf en coatings voor de

van kwaliteit en klanttevredenheid en dat wordt

glas- en keramische industrie, maar ook brandstof-

wereldwijd toegepast. Juniper heeft een

cellen. In het vergelijkende duurzaamheidonderzoek

KwaliteitsManagementSysteem met TL 9000

plaatst Jonhson Matthey zich bij de beste bedrijven

standaard; dit certificaat voor de telecommunicatie-

in de sector. Het bedrijf presteert goed wat

industrie is gebaseerd op de ISO 9000 norm. Volgens

corporate governance betreft, met een uitgebreid

de minimumeisen van het fonds moeten produ-

74


centen van apparaten voor draadloze communicatie

van vermogensbeheer en -management. Het bedrijf

een verklaring hebben over de herkomst van coltan

publiceert een duurzaamheidrapport. Hierin wordt

om te voorkomen dat coltan uit DR Congo wordt

uitvoerig aandacht besteed aan de milieu-

gehaald. Coltan is een metaalhoudend erts dat veel

programma’s van de bank. Zo zijn duurzame inkoop-

gebruikt wordt in elektrische apparaten, maar

programma’s aanwezig, maakt het bedrijf gebruik

waarvan de handel in DR Congo gebruikt wordt voor

van groene energie en heeft het doelstellingen

het financieren van gewapende conflicten. Juniper

geformuleerd op het gebied van CO2-uitstoot.

verstrekte zo’n verklaring op verzoek.

Daarnaast screent het bedrijf zijn klanten op betrokkenheid bij wapens, kinderarbeid en kernenergie.

KADANT

Het Amerikaanse bedrijf Kadant is een toeleverancier

K O N I C A M I N O LTA

voor de papierverwerkende industrie. Het bedrijf is

Het Japanse Konica Minolta fabriceert en verkoopt

gespecialiseerd in processen voor hergebruik van

computerrandapparatuur en is actief in de foto-

papier. De toepassingen, machines en besturings-

grafiebusiness. Op duurzaamheidgebied staat het

systemen zijn gericht op het efficiënter en schoner

bedrijf bovenaan binnen de sector, vooral op gebied

maken van de papierindustrie. Dit kan gaan om het

van corporate governance, klanten en toe-

schoonmaken van de papierrollen van machines, het

leveranciers. Het bedrijf heeft een gedragscode

schoonmaken en verwijderen van inkt, het efficiënter

waarin anti-corruptie aan de orde komt en heeft een

snijden van papier en ook het recyclen van afvalwater.

klokkenluiderregeling geïmplementeerd. Het bedrijf

Kadant bouwt en exploiteert ook pulp- en papier-

heeft een veelomvattend kwaliteitsbeleid en

fabrieken en ontwikkelt en verkoopt technologie voor

productveiligheidsbeleid. Ongeveer 70% van de

het verwerken van houtpulp. De pulp en papierfa-

productielocaties is ISO 9001 gecertificeerd. Konica

brieken van Kadant hebben een gesloten watercircuit,

Minolta rapporteert over teruggehaalde producten

waardoor het waterverbruik aanzienlijk vermindert en

vanwege veiligheidsredenen en is daarom trans-

het vervuilde water op efficiënte wijze gezuiverd kan

parant over problemen met producten. De inkoop-

worden. Kadant produceert verder bouwproducten

richtlijnen omvatten sociale aspecten en zijn ook van

van afval zoals plastic en restproducten.

toepassing op toeleveranciers.

KBC

KPN

Het Belgische bedrijf KBC levert bancaire diensten

Het Nederlandse KPN biedt allerlei telecommuni-

aan meer dan 10 miljoen klanten. Belangrijke

catiediensten aan, zoals vaste telefonie, mobiele

activiteiten zijn retail bankdiensten, vermogens-

telefonie en internetdiensten. KPN behoorde in 2005

beheer, verzekeringen en private banking. KBC

tot de best presterende bedrijven binnen de sector,

behoort tot de beste 50% bedrijven in de sector op

met hoge scores op de thema’s Bedrijfsethiek,

duurzaamheidgebied. KBC publiceert duurzaamheid-

Klanten en Milieu. KPN kon geselecteerd worden

rapporten die extern geverifieerd worden volgens

voor het beleggingsuniversum van Triodos Bank. In

een internationale standaard (ISAE 3000) en de

een nieuwe vergelijkende studie van Europese

duurzaamheidrichtlijnen van het Global Reporting

telecombedrijven in 2008 blijkt KPN echter op

Initiative. De bank heeft beleid op toegang tot

duurzaamheidgebied niet meer tot de beste

bankdiensten voor minder bedeelde klanten. KBC

bedrijven te behoren. Collega’s of concurrenten

doet het ook goed op milieugebied. De bank heeft

hebben KPN ingehaald. KPN doet het nu juist minder

een groen inkoopbeleid en doelstellingen ten

goed op de thema’s Klanten, Werknemers en Milieu.

aanzien van het terugdringen van CO2 emissies en

KPN is daarom uitgesloten van het beleggings-

het vergroten van het gebruik van duurzame

universum van het fonds. De aandelen zullen zo snel

energie. KBC gebruik verder duurzaamheidcriteria bij

mogelijk worden verkocht.

een aantal van de beheerde fondsen. KBC heeft haar beleid aangescherpt ten aanzien van investeringen

LAND SECURITIES

in de wapenindustrie en is transparant over de

Het Britse Land Securities is een projectontwikkelaar

betrokkenheid bij controversiele projecten.

met een portefeuille waarin projecten in het centrum van Londen een hoofdrol spelen. Het bedrijf

KOMMUNALKREDIT AUSTRIA

presteert als één van de beste in de sector op het

Het Oostenrijkse Kommunalkredit is een groep van

gebied van duurzaamheid. Het valt daarbij op dat

banken gespecialiseerd in het financieren van

Land Securities in alle duurzaamheidthema’s actief is.

projecten in de publieke sector. Tevens biedt het

Behalve de gebruikelijke standaarden voor bedrijfs-

bedrijf consultancy aan en diensten op het gebied

ethiek en corporate governance rapporteert het


75

bedrijf ook over zijn maatschappelijke donaties en

N AT I O N W I D E B U I L D I N G S O C I E T Y

het heeft niet alleen beleid, maar ook monitoring-

Nationwide Building Society (NBS) is een van de

activiteiten voor leveranciers. Ook klanttevredenheid

grootste Engelse hypotheekbanken. Het bedrijf is

ontbreekt niet in het beleid en Land Securities

werkzaam in Groot-Brittanië en Isle of Man. In

onderschrijft de algemene verklaring van mensen-

vergelijking met andere bedrijven in de sector heeft

rechten van de Verenigde Naties. Naast milieubeleid

NBS een goed duurzaamheidbeleid. Het bedrijf

heeft het bedrijf ook doelen gesteld voor de reductie

besteedt veel aandacht aan de samenleving,

van CO2-emissies.

deugdelijk bestuur, medewerkers en toeleveranciers. Het bedrijf biedt actief financiële diensten aan voor

MAN GROUP

sociale woningen. Verder houdt het bedrijf

Het Britse bedrijf Man Group is vernoemd naar de

zorgvuldig de hoogte van financiële schulden die

grondlegger van het bedrijf, James Man. Het bedrijf

personen aangaan in de gaten. Voor zijn interne

is gespecialiseerd in beleggingsproducten, effecten-

bedrijfsvoering heeft het bedrijf diversiteits- en

makelarij en vermogensbeheer. Man Group is vooral

milieuprogramma’s. Verder rapporteert het bedrijf

gespecialiseerd in hedgefondsen en alternatieve

over CO2-uitstoot en percentage duurzame energie.

investeringen. Het bedrijf scoort bovengemiddeld op

Sinds 2005 is alle energie van het bedrijf duurzaam

bijna alle duurzaamheidthema’s. Man Group doet

opgewekt. Verder heeft het bedrijf een duurzaam

het vooral goed op het gebied van bedrijfsethiek,

inkoopbeleid. Bij de leverancier van bedrijfskleding

met een helder beleid en programma’s ter

bijvoorbeeld wordt actief twee keer per jaar de

voorkoming van corruptie, omkoperij, het witwassen

arbeidsomstandigheden gecontroleerd.

van geld en een goede klokkenluiderregeling. Het bedrijf heeft verder een goed beloningsbeleid voor

D E N E D E R L A N D S E W AT E R S C H A P S B A N K

het management, hoewel beloning nog niet

De Nederlandse Waterschapsbank (NWB) richt zijn

gekoppeld is aan duurzaamheidprestaties. Positief is

diensten exclusief op de overheidssector. NWB draagt

ook dat Man Group de UN Global Compact onder-

zorg voor de financiering van provincies, gemeenten

schrijft en zichzelf verplicht tot het respecteren van

en waterschappen en verstrekt langlopende

universele mensenrechten en arbeidsrechten. Verder

kredieten aan instellingen voor de volkshuisvesting,

heeft Man Group een goed milieubeleid, hoewel het

de gezondheidszorg en het onderwijs. Daarnaast is

nog niet veel concrete doelstellingen heeft op dit

NWB ‘huisbankier’ van de waterschappen.

gebied. NIHON KOHDEN M A N Z A U T O M AT I O N

Nihon Kohden is opgericht in 1951 en gevestigd in

Manz Automation, gevestigd in Duitsland, maakt

Tokyo, Japan. Het bedrijf is wereldleider op het

technologisch geavanceerde productiesystemen voor

gebied van medische elektronische apparatuur. De

zonnecellen. Het bedrijf maakt machines zowel voor

belangrijkste exportproducten van het bedrijf zijn

de dunne flexibele zonnecellen als voor de zonne-

onder andere patiëntenmonitoren, elektro-encefalo-

cellen van silicium. Verder maakt het bedrijf

grafen, elektrocardiografen, defibrillatoren, cardiaal

machines voor de productie van LCD-schermen en

catheterisatie-instrumenten en bloedanalysatoren.

voor geavanceerde bewerking van metaal, steen en

Verder draagt het bedrijf actief bij aan de

hout. Het bedrijf is geselecteerd vanwege de

vooruitgang van de medische technologie met innova-

bijdrage die het levert aan de ontwikkeling en

tieve producten en technologieën zoals hartslag

productie van zonne-energietechnologie.

oximetrie, de technologie om uitwendig zuurstof in het bloed te meten. Het bedrijf heeft een duidelijk

MEDTRONIC

beleid ten aanzien van dierproeven, inclusief het

Het Amerikaanse Medtronic biedt medisch-

reduceren van het aantal dieren, het gebruik van

technologische oplossingen voor mensen met

andere methodes indien mogelijk en het verfijnen van

chronische ziekten als diabetes, hartproblemen,

de testen. Het hoofdkwartier en twee van de

neurologische aandoeningen en vaatziekten. Het

productielocaties zijn ISO 14001 gecertificeerd.

bedrijf voert dierproeven uit die wettelijk verplicht zijn, maar heeft beleid om deze proeven te

NOKIA

verminderen, verfijnen en vervangen. Medtronic is

Het Finse Nokia is ‘s werelds grootste producent van

ook betrokken geweest bij een aantal controverses

mobiele telefoons. Inmiddels richt het bedrijf zich

rond productveiligheid, maar het heeft een uitstekend

ook op de nieuwe markt van mobiel internetten.

kwaliteitssysteem en het bedrijf is transparant over de

Nokia scoort bovengemiddeld op alle duurzaamheid-

veiligheidsprestaties van de producten.

thema’s en behaalt de hoogste score in de sector op

76


het thema samenleving. Nokia heeft als beleid om

P E N TA I R

zijn producten voor een zo breed mogelijke klanten-

Het bedrijf Pentair uit Minnesota in de Verenigde

groep mogelijk te maken. Verder steunt het bedrijf

Staten produceert waterzuiveringstechnologie en

doelen die zich met name richten op het voorzien in

vooral thermische behuizing voor gevoelige elektro-

basisbehoefte. Verder onderscheidt het bedrijf zich

nische apparatuur. De waterdivisie ontwikkelt en

door zijn uitgebreide leverancierscontract waarin

produceert systemen voor het transport, de zuivering

arbeidsomstandigheden zoals kinderen dwang-

en de opslag van water. De waterdivisie van het

arbeid, toegang tot vakbondsvrijheid, arbeidstijden

bedrijf realiseert het grootste deel van de omzet.

en beloning zijn opgenomen. Nokia heeft tevens een standpunt ingenomen ten aanzien van de herkomst

PHILIPS

van coltan, een metaalhoudend erts dat veelal in DR

Het Nederlandse Philips heeft zes productdivisies:

Congo wordt gedolven en vervolgens gebruikt wordt

Consumenten Electronica, Halfgeleiders, Verlichting,

om interne gewapende conflicten te financieren.

Huishoudelijke Apparatuur, Persoonlijke Zorg en Medische Systemen. Philips is wereldleider op gebied

NOMURA

van (gloei)lampen, maar richt zich nu voornamelijk

Nomura is een van de grootste Japanse effecten-

op medische systemen. Philips presteert goed op

kantoren. Nomura biedt een breed scala aan

duurzaamheidgebied. Opmerkelijk is dat Philips veel

diensten waaronder effectenhandel en beleggingen

doet om bij te dragen aan het behalen van de

voor particulieren en financiële instellingen,

zogeheten Millenniumdoelen. Het bedrijf maakt ook

projectfinanciering voor bedrijven en overheid en

duurzame en betaalbare producten voor mensen in

begeleiding van fusies en overnames. Nomura is

ontwikkelingslanden, vaak ter ondersteuning van

actief in wel 30 landen, maar het grootste deel van

basisbehoeften. Een voorbeeld hiervan is verlich-

de omzet wordt gerealiseerd in de thuismarkt Japan.

tingssystemen op zonne-energie voor gebieden of

Het bedrijf gebruikt de richtlijnen van het Global

woningen waar geen elektriciteit is. Voorheen was

Reporting Initiative (GRI) voor het jaarverslag.

Philips niet geselecteerd voor belegging vanwege

Nomura heeft een beleid voor groen inkopen en

betrokkenheid bij wapens. Dit kwam vooral doordat

voor het reduceren van energiegebruik. Ook biedt

Philips nauw betrokken was bij de ontwikkeling van

Nomura enkele duurzame beleggingsfondsen en

de ‘Joint Strike Fighter’. Philips heeft echter de

ontwikkelt het activiteiten in de emissiehandel.

divisies afgestoten die zich hier mee bezig hielden.

NOVO NORDISK

P I N A U LT P R I N T E M P S R E D O U T E

Het Deense Novo Nordisk is een koploper op gebied

Het Franse Pinault Printemps Redoute (PPR) is actief

van zorg voor diabetici, met een groot scala aan

in de detailhandel en luxe goederen. Het bedrijf

producten op dit gebied, zoals insuline. Daarnaast

richt zich in de detailhandel op elektronische

biedt Novo Nordisk, onder de naam NovoCare,

goederen en huishoudelijke apparaten, mode-

materiaal en diensten aan voor onderwijs en training

accessoires en schoonheidsartikelen, meubelen en

van doktoren en patiënten over diabetes. Novo

culturele producten. PPR behoort tot de beste 50%

Nordisk behoort tot de 50% van de best presterende

bedrijven in de sector op duurzaamheidgebied. Het

bedrijven op duurzaamheidgebied in de sector. Novo

bedrijf stelt milieu-eisen aan leveranciers. PPR heeft

Nordisk gebruikt wel dierproeven, waar het fonds

voor leveranciers een beleid waarin onder andere

minimumeisen voor stelt, maar alleen voor medische

gezondheid en veiligheid, kinderen dwangarbeid

doelstellingen. Het bedrijf heeft een goed beleid ten

aan de orde komen. In de gedragscode van het

aanzien van dierproeven, gericht op het vermin-

bedrijf zijn ook vrijheid van vereniging en anti-

deren, verfijnen en vervangen van dierproeven. Novo

discriminatie opgenomen. Het grootste gedeelte

Nordisk is vooral actief in het terugdringen van het

van PPR’s cosmetica is dierproefvrij. Dierproeven

aantal dierproeven benodigd. Verder gebruikt Novo

worden alleen uitgevoerd wanneer deze wettelijk

Nordisk genetische manipulatie en genetisch

vereist zijn. Een aantal ontwerpers in de dochter-

gemodificeerde organismen om het productieproces.

onderneming Gucci Group gebruiken bont en

Het bedrijf heeft echter goed beleid over dit gebruik

speciale leersoorten, maar een ander deel van de

en heeft goede veiligheidsmaatregelen genomen.

ontwerpers gebruikt deze materialen expliciet niet.

Novo Nordisk loopt voorop met een verantwoorde

Het gebruik van bont is zeer minimaal.

manier van omgaan met stamcelonderzoek. Tenslotte heeft het bedrijf een aantal initiatieven op gebied

P O TA S H

van gezondheidszorg in ontwikkelingslanden.

Potash is een Canadees bedrijf en wereldleider in de productie van potas (kaliumcarbonaat). Het bedrijf


77

maakt verder stikstof voor kunstmest en fosfaten

maar is deels van Nederlandse origine. Het bedrijf

voor wasmiddelen en veevoer. Het bedrijf heeft een

publiceert wettelijke, zakelijke, wetenschappelijke,

hoge score op het duurzaamheidthema corporate

medische en educatieve informatie. Het bedrijf

governance. Dit is mede omdat duurzaamheid-

scoort op duurzaamheidaspecten. Reed Elsevier

prestaties in de beloning van de topmanagers zijn

publiceert een jaarlijks duurzaamheidrapport. Het

meegenomen. Het bedrijf erkent vakbondsrechten

bedrijf heeft een redactioneel beleid, inclusief

van werknemers en heeft tevens een antidiscrimi-

redactionele audits en heeft een ethische marketing

natiebeleid. Ook heeft het bedrijf duidelijke doelen

code. Reed Elsevier onderschrijft de basis conventies

op het gebied van gezondheid en veiligheid van

van de Internationale Labour Organisation (ILO) voor

werknemers. Qua certificering op dit gebied loopt

arbeidsrechten en heeft een anti-discriminatiebeleid.

het bedrijf echter wat achter bij zijn concurrenten.

Het bedrijf werkt aan diversiteit onder werknemers. Reed Elsevier heeft verder een gedragscode voor

PRAXAIR

leveranciers waarin milieucriteria zijn opgenomen.

Praxair is een Amerikaans bedrijf dat zich richt op

Reed Elsevier werkt aan het terugdringen van haar

industriële gassen zoals zuurstof, stikstof, koolzuur,

energieverbruik en heeft tevens milieuprogramma’s

argon, helium en waterstof. Binnen de groep van

om bijvoorbeeld het gebruik van duurzame energie

industriële gasproducenten scoort het bedrijf boven-

en milieuvriendelijk papier te stimuleren.

gemiddeld. Praxair heeft doelstellingen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en is

R O C K W E L L A U T O M AT I O N

daar de afgelopen jaren ook goed in geslaagd.

Het Amerikaanse Rockwell Automation is één van de

Verder financiert het bedrijf maatschappelijke

grootste producenten ter wereld van onderdelen van

projecten en is het aangesloten bij internationale

elektrische systemen en motoren. Een belangrijk deel

initiatieven op het gebied van duurzaam onder-

van de vestigingen heeft het milieucertificaat op

nemen. Op het gebied van werknemers publiceert

basis van ISO14001. Het bedrijf hanteert milieu-

het bedrijf echter weinig.

doelen, onder andere voor energieverbruik en afvalproductie, en boekt daarin goede vorderingen.

QUALCOMM

Ook op sociaal gebied wordt gewerkt met certifi-

Qualcomm heeft zijn hoofdzetel in de Verenigde

caten en wordt onder meer een laag ziekteverzuim

Staten. Het bedrijf is pionier op het gebied van

gerealiseerd.

‘Code-Division Multiple Access’ (CDMA-) technologie. Deze technologie wordt toegepast voor draadloze

ROTH & RAU

communicatie en satellietgrondstations. Qualcomm

Roth & Rau is een Duitse producent van zonne-

scoort - vergeleken met sectorgenoten - het hoogst

energietechnologie. Het bedrijf produceert systemen

op het thema ‘samenleving’. Qualcom vindt het

voor de coating van silicium zonnecellen. De anti-

belangrijk dat iedereen toegang heeft tot infor-

reflectiecoating van Roth & Rau draagt bij aan een

matie- en communicatiehulpmiddelen. Verder steunt

efficiënte omzetting van zonlicht in energie en

het bedrijf projecten en initiatieven op gebied van

verbetert zo het rendement van zonnecellen. Het

opvoeding, gezondheid, welzijn, cultuur en kunst.

bedrijf ontwikkelt verder plasma- en ionentechno-

Het bedrijf heeft verklaringen van leveranciers

logie om de doeltreffendheid van de fabricage van

ontvangen dat ze geen coltan uit Congo betrekken

zonne-energieproducten te verbeteren. Roth & Rau is

voor de producten van Qualcomm.

een toonaangevend bedrijf in deze sector. Van de omzet komt het overgrote deel uit de activiteiten

R E N E W A B L E E N E R G Y C O R P O R AT I O N

voor de zonne-energie-industrie.

Het Noorse Renewable Energy Corporation (REC) is een belangrijke speler in zonne-energie. Het bedrijf

SAP

is ‘s werelds grootste producent van silicium voor

Het Duitse bedrijf SAP is een toonaangevende

toepassingen in de zonne-energie. REC richt zich op

leverancier van software voor het plannen van

de gehele productieketen van zonne-energie. Het

bedrijfsmiddelen en voor het integreren van

bedrijf heeft drie divisies; REC Silicon, REC Wafer en

backoffice functies als distributie, boekhouding,

REC Solar. In 2006 heeft het bedrijf aangekondigd

human resources en productie. Het bedrijf behoort

dat het van plan is de grootste componentenfabriek

tot de best presterende bedrijven in de sector qua

voor zonne-energie te bouwen in Noorwegen.

duurzaamheid. Met name in de thema’s bedrijfsethiek, samenleving, corporate governance en

REED ELSEVIER

klanten laat het een goede prestatie zien. SAP is

Reed Elsevier is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk,

aangesloten bij de UN Global Compact. Het bedrijf

78


heeft Corporate Citizenship Guidelines ontwikkeld

voor het omgaan met omkoping en corruptie

om de betrokkenheid bij de samenleving vorm te

daarnaast is er een klokkenluidersregeling. Het

geven. Daarnaast heeft het een kwaliteitssysteem

bedrijf geeft financiële steun aan initiatieven voor

geïmplementeerd dat ontwikkeling, ondersteuning

kinderen in gevaarlijke gebieden en aan onderwijs.

en IT over de hele wereld omvat. Dit systeem is

Biografieën van directieleden worden gepubliceerd,

gecertificeerd volgens ISO 9001. De informatie over

evenals het beloningsbeleid.

werknemersbeleid en milieuzorg laat echter nog te wensen over.

SMITH & NEPHEW

Het Britse Smith & Nephew is opgericht in 1856. SCHNEIDER ELECTRIC

Inmiddels is het bedrijf uitgegroeid tot een koploper

Het Franse Schneider Electric legt zich toe op het

op het gebied van technisch innovatieve en vooruit-

vervaardigen van benodigdheden voor de distributie

strevende medische toepassingen gericht op het

van elektriciteit en voor industriële regeleenheden

herstel van mensen na een ziekte of ongeval. Het

en automatisering. Schneider Electric behoort tot de

bedrijf is gespecialiseerd in hulpmiddelen voor

best presterende bedrijven in de sector, waarbij het

botverbindingen en wondverzorging. Daarnaast

in de meeste duurzaamheidthema’s bovengemiddeld

maakt Smith & Nephew endoscopische apparatuur

scoort. Het bedrijf heeft een duurzaam ontwikke-

voor inwendig onderzoek. Het bedrijf heeft een

lingsbeleid en besteedt bijvoorbeeld veel aandacht

naam opgebouwd in het lanceren van innovatieve en

aan het terugdringen van energieverbruik. Het

kostenefficiënte nieuwe producten. Smith & Nephew

bedrijf heeft de UN Global Compact ondertekend.

doet enig onderzoek op het gebied van genetische modificatie, maar heeft daarover een zorgvuldig

SHARP

beleid. Ook heeft het bedrijf een goed beleid voor

Het Japanse Sharp is bekend om zijn consumenten-

het uitvoeren van noodzakelijke dierproeven.

elektronica en is een grote producent van elektronische componenten en computer hardware. Sharp

SNS REAAL

specialiseert zich vooral in LCD-producten. Sharp is

Het Nederlandse SNS Reaal Groep verstrekt bank-,

één van de beste bedrijven in de sector consument-

investerings- en verzekeringsproducten gericht op de

electronica op gebied van duurzaamheid. Het bedrijf

Nederlandse markt. In de sectoranalyse laat het

scoort hoog op de thema’s milieu en (toe)-

bedrijf een duidelijke verbetering zien ten opzichte

leveranciers. Sharp heeft een veelomvattend milieu-

van de vorige studie. Waar voorheen de scores

beleid en programma’s ter ondersteuning van dit

gemiddeld waren laat het bedrijf nu een boven-

beleid. Sharp stelt zichzelf ook concrete doelen op

gemiddelde score zien in vrijwel alle thema’s. Milieu

milieugebied. Sharp was betrokken bij een aantal

scoort zelfs het allerhoogste in de sector. Het bedrijf

rechtszaken die te maken hebben met patenten,

heeft een gedetailleerd milieubeleid en een

productveiligheid en antitrustwetgeving. Dit type

duurzaam inkoopbeleid. Het bedrijf gebruikt

conflicten komt vaak voor binnen de sector. De

uitsluitend duurzame energie, en milieu is een

controverses zijn als niet-materieel beoordeeld.

belangrijk criterium voor de beleggingsproducten. Ook op het gebied van bedrijfsethiek en mede -

SHIMANO

werkers scoort het bedrijf goed. Belangrijke

Sinds de opgericht in 1921 heeft Shimano zich

aandachtsgebieden zijn het uitsluiten van

ontwikkeld tot een toonaangevende producent van

discriminatie en het stimuleren van diversiteit.

fietsonderdelen. Naast fietsonderdelen maakt het bedrijf ook vishaken, producten voor de auto-

SPERIAN PROTECTION

industrie en snowboards. Het bedrijf is over de hele

Het Franse Sperian Protection, voorheen Bacou-

wereld aanwezig en heeft productie en verkoop

Dalloz genaamd, is gespecialiseerd in uitrustingen

activiteiten in meer dan 22 landen.

voor persoonlijke veiligheid. Het bedrijf onderscheidt daarin hoofdbescherming (ogen, gezicht, gehoor,

SIMON PROPERTY

ademhaling), bescherming bij het vallen en lichaams-

Het Amerikaanse bedrijf Simon Property ontwikkelt

bescherming (handschoenen, veiligheidsschoenen en

en beheert vooral winkelcentra en outlets in Noord-

bescherming tegen verontreinigingen). Tot de

Amerika, Europa en Azië. Wat duurzaamheid betreft

kernwaarden van Sperian Protection behoren respect

behoort het bedrijf tot de 50% best presterende

voor mensen en klanttevredenheid. Bij de selectie

binnen de sector. Simon Property scoort als beste van

van leveranciers weegt het bedrijf ook de duurzaam-

de sector op het thema bedrijfsethiek. Simon

heidprestaties mee.

Property heeft een gedragscode geïmplementeerd


79

S TAT E S T R E E T

procestechnologie, bibliotheek- en IP-opties en

Het Amerikaanse State Street is gespecialiseerd in

voorloper in andere technologische aspecten van

beleggingsdiensten, zoals beheer en mandaten. Ook

metaalgieterij, zoals het maken van maskers en het

geeft het bedrijf beleggingsadvies. Het bedrijf scoort

verpakken en testen van halfgeleiders. TSMC behoort

het beste op duurzaamheid in zijn sector. Vooral op

tot de best presterende 50% bedrijven in de sector

het gebied van toeleveranciers, medewerkers en het

op duurzaamheidgebied. Het bedrijf maakt een

milieu laat het bedrijf zijn branchegenoten achter

milieu-, veiligheids- en gezondheidsjaarverslag,

zich. Het bedrijf heeft een milieubeleid en is lid van

waarin onderwerpen als milieumanagement, welzijn

UNEP FI en het Carbon Disclosure Project.

van mensen, reductie van bedrijfsrisico’s en bedrijfs-

Doelstellingen om de negatieve impact op het milieu

verantwoordelijkheid behandeld worden.

te beperken zijn aanwezig. Ook streeft het bedrijf een divers medewerkersbestand na en heeft het

TELEFÓNICA

beleid op het gebied van bedrijfsethiek.

Telefónica, officieel Telefónica Group, uit Spanje is één van de grotere telecombedrijven. Naast tele-

SUNPOWER

communicatie biedt het bedrijf ook internetdiensten,

Het Amerikaanse Sunpower is opgericht in 1985.

datatoegang en ‘Pay TV’. Bekende merken van

Het bedrijf houdt zich bezig met de ontwikkeling,

Telefónica zijn Movistar, O2, Terra en Imagenio.

productie en verkoop van producten voor de

Telefónica behoort tot de beste 50% van de tele-

opwekking van zonne-energie en van beeld- en

combedrijven in Europa op duurzaamheidgebied. Dit

infrarood detectors gebaseerd op zonne-energie

is een grote vooruitgang ten opzichte van drie jaar

technologie. De verkoop van het bedrijf is vooral

geleden, toen het bedrijf nog onder de grens van

gericht op markten waar door middel van subsidies

50% zat. Telefónica heeft uitstekend beleid om

de markt van zonne-energie wordt gestimuleerd.

corruptie en omkoperij tegen te gaan. Verder betrekt

De beelddetectors worden vooral toegepast in de

het bedrijf de lokale gemeenschap bij nieuwe

medische sector.

projecten, en probeert het de toegang tot economische kansen te vergroten met behulp van ‘digitale’

SWISSCOM

hulpmiddelen. Dit wordt ook wel het verkleinen van

Het Zwiterse bedrijf Swisscom is gespecialiseerd in

de ‘digital divide’ genoemd, de (economische en

telecommunicatiediensten. Swisscom levert

sociale) kloof tussen mensen met toegang tot de

producten en diensten voor mobiele en vaste

digitale wereld, en mensen zonder deze toegang.

telefonie, datacommunicatie en het uitbesteden van het verzorgen van IT-infrastructuur. De Zwitserse

TNT

confederatie is voor 52% eigenaar van het bedrijf.

Het Nederlandse TNT (voorheen TPG) behoort tot

Swisscom behoort tot de beste 50% in de sector op

Europa’s grootste postbedrijven. Naast de postbe-

gebied van duurzaamheid. Swisscom scoort vooral

zorging, die in 1998 is afgesplitst van voormalig

hoog op milieugebied. Het heeft een groen inkoop-

staatsbedrijf PTT, is TNT actief in expresdiensten en

beleid, waardoor het kiest voor inkopen bij bedrijven

tot voor kort ook in logistiek, maar deze divisie is in

met een goed milieumanagement en voor producten

2006 afgestoten. De Nederlandse staat heeft het

met milieuvoordelen. Swisscom heeft een hoog

aanvankelijke aandeel van 35% inmiddels terugge-

niveau van milieucertificering, zowel binnen de

bracht tot 10%. TNT behoort in de sector tot de top

eigen groep als voor haar (toe)leveranciers. Swisscom

qua duurzaamheid. Op sociaal gebied onderscheidt

eist verder van haar toeleveranciers dat ze de

het bedrijf zich door een goed personeels-

herkomst van coltan kunnen verzekeren, een

management, aandacht voor veilig transport en

belangrijk issue in de telecomsector. Coltan is een

bijdragen aan het Wereldvoedselprogramma van de

metaalhoudend erts veelal gedolven in DR Congo,

Verenigde Naties. Verder wordt met succes gewerkt

waar het vaak gebruikt wordt om de oorlog te

aan het terugdringen van uitstoot van broeikas-

financieren. Swisscom behoort tot de beste 50%

gassen. Heldere doelstellingen ontbreken echter nog

bedrijven binnen de sector.

op dit gebied. Sinds 2005 brengt het bedrijf jaarlijks een uitvoerig duurzaamheidverslag uit.

TA I WA N S E M I C O N D U C T O R M A N U FA C T U R I N G COMPANY

TOMTOM

Taiwan Semiconductor Manufacturing Company

Het Nederlandse Tomtom biedt elektronische

(TSMC) is gevestigd in Taiwan en is de eerste en

navigatieproducten die werken met gegevens van

grootste halfgeleidergieterij op contractbasis van de

het Global Positioning Systeem (GPS). TomTom

wereld. Het bedrijf is leider op het gebied van

behoort tot de beste bedrijven in de sector op

80


duurzaamheidkenmerken. Het bedrijf scoort het

corporate governance is het bedrijf transparant over

hoogst op het thema Bedrijfsethiek. Het anti-

de biografieën van directeuren en heeft het een

corruptiebeleid is sterk en iedereen kan ethische of

goed en helder beloningsbeleid. Op milieugebied

belangenconflictkwesties melden zonder het risico

heeft het bedrijf projecten om gebouwen milieu-

van vergelding. Ten aanzien van het thema werk-

vriendelijk te maken, energie efficiënt te benutten,

nemers zorgt de gedragscode voor een formeel

afval te beperken en de impact van activiteiten op

beleid op het gebied van vrijheid van vereniging en

biodiversiteit te beoordelen. Het bedrijf heeft aan-

anti-discriminatie. Het bedrijf heeft een gezond-

gekondigd met geselecteerde stakeholders te gaan

heids- en veiligheidsbeleid. Tomtom opereert in

werken om de impact op het milieu te verminderen.

China, daarom werd er onderzocht of het bedrijf een beleidsverklaring heeft ten aanzien van vrijheid van

UNITED UTILITIES

vereniging. Het bedrijf heeft zo’n beleid in zijn

Het Britse United Utilities levert water en elektri-

gedragscode. Wat de rechten van de medewerkers

citeit door heel Groot-Brittannië. Het bedrijf publi-

betreft, volgt het bedrijf de ILO-conventie en

ceert een stakeholder-rapport dat extern geveri-

verklaart dat het mensenrechten à la de Verenigde

fieerd is en een antidiscriminatiebeleid. United

Nationale Verklaring van Mensenrechten respecteert.

Utilities is transparant over de energiemix (herkomst

Het bedrijf heeft op verzoek ook verklaringen

van de geleverde elektriciteit). De gedragscode

overlegd van leveranciers dat het metaalhouden

verbiedt het aannemen van geschenken en steek-

erts coltan, veel gebruikt wordt in condensatoren,

penningen. United Utilities betrekt milieucriteria bij

niet uit de DR Congo komt en Tomtom zodoende

het inkoopproces.

niet bijdraagt aan de financiering van de burgeroorlog aldaar. Tomtom blijkt ook in mindere mate

V E S TA S

betrokken bij overtreding van wetgeving ten aanzien

Het Deense Vestas is de grootste producent van

van patentschendingen. Deze zaken zijn nog niet

windturbines en heeft turbines over de hele wereld

rond, daarom wordt betrokkenheid wat dit criterium

geïnstalleerd. De onderneming is aanwezig in alle

betreft minimaal gevonden.

belangrijke markten. Vestas draagt met haar producten bij aan het terugdringen van klimaat-

T O Y O TA M O T O R

verandering en het terugdringen van de milieu-

Het Japanse Toyota Motor is een grote autofabrikant.

gevolgen van de verbranding van fossiele brand-

Het bedrijf is bekend om zijn hybride auto’s en

stoffen. De Deense en een groot deel van de

gasaangedreven auto’s, pick-ups, minibusjes en SUVs.

buitenlandse bedrijfsonderdelen zijn ISO 14001

Het bedrijf maakt ook vorkheftrucks en bouwt

(milieuzorg), ISO 9001 (kwaliteitszorg) en OHSAS

huizen. Daarnaast biedt het financiële diensten aan.

18001 (zorg voor veiligheid en gezondheid) gecerti-

Het bedrijf presteert goed op het gebied van bedrijfs-

ficeerd. Al sinds 2000 brengt Vestas een milieu-

ethiek en klanten en laat op het gebied van milieu

jaarverslag uit met ook veel aandacht voor sociale

zelfs al zijn branchegenoten achter zich. Het bedrijf

aspecten.

heeft een concept ontwikkeld voor veiligheid van auto’s. Ook voor medewerkers heeft het bedrijf

VODAFONE

verschillende veiligheid en ontwikkelingsprogramma’s

Het Britse Vodafone levert mobiele telecommuni-

geïmplementeerd. Alle productielocaties zijn ISO

catiediensten over de hele wereld. Het bedrijf

14001 gecertificeerd. Verder gaat het bedrijf uiterst

voorziet een groot aantal abonnementhouders van

zorgvuldig teweeg met het selecteren van toe-

diensten en is hierdoor een sterke speler in de sector.

leveranciers. Toyota is lid van het UNEP Mobility

Vodafone voldoet aan de minimumeisen van het

Forum.

fonds en behoort tot de 50% best presterende ondernemingen binnen de sector. Het bedrijf scoort

UNIBAIL-RODAMCO

hoog op sociaal beleid. Zo heeft Vodafone een

Het Franse Unibail-Rodamco exploiteert winkelcentra

uitgebreid beleid over werknemersrechten en

en kantoren in Europa. Wat duurzaamheid betreft

mensenrechten. Daarnaast is Vodafone het enige

behoort het bedrijf tot de 50% best presterende

bedrijf in de sector (draadloze telefonie) dat een

binnen de sector. Unibail-Rodamco scoort als beste

programma heeft ontwikkeld om de zogenaamde

van de sector op het thema maatschappij. Het bedrijf

‘Digital Divide’ tegen te gaan (digitale uitsluiting).

heeft een ethische code waarmee omkoping en

Het beleid richt zich op het verwijderen van barrières

corruptie wordt tegengegaan, maar een klokkenlui-

voor toegang tot de benodigde technologie, zoals

dersregeling ontbreekt nog. Unibail-Rodamco is lid

het aanpassen van technologie aan mensen met een

van het Global Compact van de VN. Voor wat betreft

beperking en het uitbreiden van voorzieningen in


81

ontwikkelingslanden. Vodafone heeft tevens een

in geothermische verwarming en koeling van

beleid voor het gebruik van coltan (een metaal-

gebouwen. Geothermische verwarming en koeling

houdend erts dat in mobiele telefonietoestellen

zijn milieuvriendelijk, omdat er geen sprake is van

verwerkt wordt en onder meer in het door burger-

emissies zoals CO2, CO en andere broeikasgassen.

oorlog verscheurde DR Congo wordt gedolven).

Ook zorgen geothermische systemen voor een lagere

Vodafone heeft tevens een goed milieubeleid dat

piekbelasting van elektriciteitcentrales, hetgeen de

gepaard gaat met concrete doelstellingen.

bouw van kostbare nieuwe centrales uitstelt. Het grootste deel van de omzet behaalt WaterFurnace

VOLKSWAGEN

met de fabricage van systemen, een klein gedeelte

Het Duitse Volkswagen (VW) produceert jaarlijks vijf

wordt verdiend met installatie.

miljoen auto’s, vrachtauto’s en busjes met merken als Audi, Seat, Skoda en Lamborghini. Volkswagen laat

WESTPAC BANKING

een goed resultaat zien duurzaamheidgebied en

Westpac Banking is een grote Australische bank met

vooral ten aanzien van de thema’s samenleving,

vestigingen in Australië, Nieuw Zeeland en de

medewerkers, milieu en toeleveranciers. Op het

eilanden in de Pacific. Het bedrijf biedt investerings-

gebied van bedrijfsethiek laat het alle branchege-

en financiële diensten aan particuliere en instituti-

noten voor zich. Het bedrijf heeft een uitgebreid

onele klanten. Westpac is koploper binnen de sector

sociaal beleid en programma’s. Vrijwel alle produc-

op duurzaamheidgebied. De bank heeft beleid op

tielocaties zijn ISO 14001 gecertificeerd. Het bedrijf

veel duurzaamheidthema’s en is medeondertekenaar

heeft doelstellingen om de CO2-uitstoot van het

van een groot aantal sectorinitiatieven op gebied

wagenpark te verminderen. Het bedrijf is ook bezig

van duurzaamheid zoals de Wolfsberg Principles, de

met de ontwikkeling van hybride auto’s.

Equator Principles voor projectfinanciering, de UN Global Compact en de UNEP Finance Initiative. De

WA LT D I S N E Y

bank heeft een uitgebreid personeelsbeleid en -

De Amerikaanse film en mediagigant Walt Disney is

programma’s en onderschrijft de principes van de

het op een na grootste bedrijf in de sector. Walt

Internationale Labour Organisation. Westpac heeft

Disney is actief op het gebied van film, muziek,

een algemeen formeel vrijwilligersprogramma en

uitgeverij, radio, televisie en pretparken. De naam en

doneert een flink deel van de winst aan liefdadig-

faam van het bedrijf zijn wereldwijd bekend dankzij

heidsorganisaties. De bank heeft beleid voor leveran-

de verspreiding van de films en de talrijke speel-

ciers waarin sociale, ethische en milieuprestaties

goedversies van de filmhelden. In de vergelijkende

worden meegenomen.

duurzaamheidanalyse behoort Walt Disney tot de beste 50% van de bedrijven in de mediasector. Het

W O LT E R S K L U W E R

bedrijf heeft de laatste jaren het arbeidsomstandig-

Het Nederlandse Wolters Kluwer is een multimedia-

hedenbeleid verbeterd met een gedragscode voor

uitgever. Het is een van de leidende professionele

fabrikanten en onderaannemers, waarin eisen voor

uitgevers van Europa en verspreidt informatie over

de bestrijding van discriminatie, kinderarbeid, en

belasting en wettelijke zaken, zakelijke informatie,

gezondheid en veiligheid op de werkvloer zijn

medische en wetenschappelijke gegevens en onder-

vastgelegd. In het onderzoek is vastgesteld dat het

wijsinformatie door middel van elektronische en

bedrijf serieuze stappen neemt om de arbeidsom-

gedrukte uitgaven. Het bedrijf behoort tot de beste

standigheden te verbeteren. Ondanks enkele aantij-

50% bedrijven binnen de sector op duurzaamheid-

gingen over misstanden in fabrieken voldoet het

gebied. Wolters Kluwer actualiseerde in 2005 zijn

bedrijf aan de minimumeisen van het fonds.

Duurzaam Ondernemerschapsrapport. De waarden en zakenprincipes van Wolters Kluwer behelzen een

WASTE MANAGEMENT

uitgebreid beleid tegen omkoperij en corruptie en

Het Amerikaanse Waste Management biedt uitge-

een klokkenluidersregeling. De principes omvatten

breide diensten aan op het gebied van afval en milieu,

tevens onderwerpen als klanttevredenheid en diver-

zoals het verzamelen van afval en het exploiteren van

siteit onder medewerkers. Wolters Kluwer heeft een

verzamelstations, stortplaatsen en recyclefabrieken.

basaal milieubeleid en heeft enkele programma’s

Het bedrijf probeert creatieve oplossingen te vinden

geïmplementeerd om bijvoorbeeld het energiever-

voor energiewinning uit afval en zijn inzet op het

bruik te verminderen en milieuprestaties van

gebied van veiligheid en milieu zijn lovenswaardig.

leveranciers te verbeteren. Wolters Kluwer controleert de invloed die het heeft op het milieu en publi-

W AT E R F U R N A C E

ceert relevante indicatoren voor CO2-uitstoot en het

WaterFurnace is een Canadees bedrijf gespecialiseerd

percentage kringlooppapier.

82


V E R K O P E N O P B A S I S VA N

verstrekken over relaties met wapenproducenten. Het

DUURZAAMHEIDSPERFORMANCE

bedrijf is uit het universum verwijderd.

AVIVA

DEERE & CO

Het Britse Aviva is de grootste verzekeraar in Groot-

Deere & Co. is één van ’s werelds grootste

Brittanië. Het bedrijf biedt zowel verzekeringen als

producenten van landbouwwerktuigen, zoals

financiële diensten aan. Binnen de sector is het

tractoren, oogstmachines en grondbewerkings -

bedrijf een koploper op het gebied van duurzaam-

machines. Tevens produceert het bedrijf grasmaaiers,

heid. Voor ieder thema presteert Aviva boven-

kettingzagen, motoronderdelen en (bos)bouw-

gemiddeld en voor de meeste thema’s zelfs het beste

machines. In een recent opgeleverde sectorstudie

binnen de sector. Helaas voldoet het bedrijf niet aan

blijkt dat Deere & Co. niet langer behoort tot de

het aangescherpte wapenscriterium van Triodos

beste 50% van haar sector op duurzaamheidgebied

Fonds Management. Het bedrijf heeft aandelen en

en het bedrijf is daarom verwijderd uit het

obligaties uitstaan in wapenbedrijven. Het bedrijf is

universum.

uit het universum verwijderd. DELL AXA

Het Amerikaanse Dell produceert desktop pc’s,

Het Franse Axa is één van ‘s werelds grootste

notebooks en netwerkservers. Daarnaast verkoopt

financiële dienstverleners. Binnen de sector presteert

het bedrijf randapparatuur en software van andere

het bedrijf op ieder duurzaamheidthema bovenge-

producenten. In tegenstelling tot andere producen-

middeld. Het bedrijf heeft een beleid op het gebied

ten van computerhardware verkoopt Dell recht-

van klanttevredenheid waarin staat vermeld dat het

streeks aan de gebruiker, zonder tussenhandel. In

bedrijf eerlijke informatie verstrekt aan klanten en

2004 behoorde Dell tot de beste 50% van bedrijven

waarin het de vertrouwelijkheid van klantinformatie

op duurzaamheidgebied. Het bedrijf scoorde vooral

waarborgt. Het bedrijf heeft een aantal kwaliteits-

hoog op de onderwerpen deugdelijk bestuur, werk-

programma’s. Tevens houdt het bedrijf regelmatig

nemers en milieu. Bijvoorbeeld door gecertificeerde

enquêtes om de klanttevredenheid te meten. Helaas

gezondheids- en veiligheidsprogramma’s voor alle

voldoet het bedrijf niet aan het aangescherpte

werknemers en succesvolle milieuprogramma’s. Deze

wapenscriterium van Triodos Fonds Management. Er

milieuprogramma’s waren gericht op het maken van

was bewijs gevonden voor financieringen van Axa

energiezuinige computers, het terugdringen van

aan wapenproducenten, maar Axa wilde hier geen

energiegebruik en om afval te verminderen, te

uitsluitsel over geven. Axa is daarom uitgesloten

hergebruiken of te recyclen aan het einde van de

voor beleggingen.

levenscyclus van het product. In 2008 is Dell opnieuw onderzocht. Dell bleek geen beleid te hebben op de

C O M M O N W E A LT H B A N K O F A U S T R A L I A

herkomst van coltan, dat Dell gebruikt in haar

De Commonwealth Bank of Australia (CBA) biedt

producten. Coltan, een metaalhoudend erts, wordt

bankdiensten aan voor de particuliere en de zakelijke

veel gedolven in DR Congo, waar de opbrengsten

markt, waaronder verzekeringen en investerings-

vaak gebruikt worden om de burgeroorlog te finan-

diensten, creditcards, leningen, deposito’s,

cieren. Verwerkers van Coltan dienen hier alert op te

beleggingsfondsen en pensioenproducten. Het bedrijf

zijn volgens de minimumeisen van Triodos Fonds

is één van de grootste verstrekkers van hypotheken

Management. Aangezien het bedrijf niet meer

en creditcards en één van de grootste geldschieters in

voldoet aan de minimumeisen, is het verwijderd uit

Australië. Het bedrijf publiceert geen duurzaamheids-

het beleggingsuniversum.

of CSR-rapport. Toch behoort het bedrijf tot de best presterende bedrijven in haar sector dankzij conse-

IRISH LIFE & PERMANENT

quente inspanningen van het bedrijf op het gebied

Irish Life & Permanent, uit Ierland, is één van de

van maatschappelijk verantwoord ondernemen. CBA

kleinste van de grotere levensverzekeraars. Naast

treedt op tegen omkooppraktijken en corruptie. De

levensverzekeringen verkoopt het bedrijf ook andere

bank heeft een milieubeleid, maar is onduidelijk over

verzekeringen en particuliere financiële diensten.

haar managementsystemen en milieuprestaties. De

Irish Life is alleen in Ierland actief. Het bedrijf doet

bank ondersteunt projecten waarbij ouderen worden

het qua duurzaamheid vooral goed met betrekking

geholpen en geeft speciale groepen vrijstelling van

tot de omgang met klanten en met betrekking tot

kosten. Helaas voldoet het bedrijf niet aan het

deugdelijk bestuur. Het bedrijf zorgt ook voor goede

aangescherpte wapenscriterium van Triodos Fonds

rapportage, bijvoorbeeld over het beloningssysteem.

Management. Het bedrijf wilde geen informatie

Helaas voldoet het bedrijf niet aan het aange-


83

scherpte wapenscriterium van Triodos Fonds

bedrijf behoort tot de beste 50% bedrijven binnen de

Management. Het bedrijf geeft aan te investeren in

sector op duurzaamheidgebied. Zo scoort het bedrijf

wapenbedrijven en wilde hier niets aan veranderen.

bovengemiddeld op bedrijfsethiek op basis van haar

Het bedrijf is uit het universum verwijderd.

anti-witwasbeleid, anti-corruptiebeleid en klokkenluidersregeling. Het bedrijf heeft geen milieubeleid.

KELDA GROUP

Ook is het bedrijf geen lid van sectorinitiatieven zoals

De Kelda Group levert water, zuivert water en

de Equator Principles en het UNEP Finance Initiative.

behandelt verontreinigd water. Het Engelse bedrijf

Helaas voldoet het bedrijf niet aan het aangescherpte

levert haar diensten aan 4,7 miljoen mensen en

wapenscriterium van Triodos Fonds Management. Het

140.000 bedrijven. Kelda laat een bovengemiddeld

bedrijf heeft geen gegevens verstrekt over eventuele

resultaat zien op het gebied van deugdelijk bestuur,

relaties met wapenproducenten. Het bedrijf is uit het

haar rol in de samenleving en bedrijfsethiek. Het

universum verwijderd.

bedrijf heeft een uitgebreid anti-corruptiebeleid en een klokkenluidersregeling. In de sectorspecifieke

W H AT M A N

criteria ten aanzien van milieu laat het bedrijf ook

Whatman bestaat al sinds 1740. Het internationaal

een goede prestatie zien. In 2008 is het bedrijf van

operererend Engelse bedrijf heeft zich gespeciali-

de beurs gehaald doordat het overgenomen is door

seerd in de fabricage van precisiefilters en

Saltaire Water.

membranen en doet tevens veel onderzoek voor ontwikkeling van nieuwe producten. Whatman’s

TESCO

filterproducten worden veel toegepast in medische

Het Britse Tesco runt supermarkten in Groot-

apparaten en als basismaterialen voor medische

Brittannië, Ierland, Centraal-Europa en Azië. Tesco is

diagnoses. Ook vinden de producten van Whatman

tevens betrokken bij financiële diensten door Tesco

hun weg naar laboratoria en zuiveringsinstallaties

Personal Finance en is wereldleider in online verkoop

om milieuvervuiling te voorkomen. In 2008 is

van kruidenierswaren. Het bedrijf publiceert jaarlijks

Whatman overgenomen door General Electric.

een duurzaamheidverslag. Tesco heeft de conventies

General Electric voldoet niet aan de minimumeisen

van de International Labour Organisation onderdeel

van Triodos Fonds Management (onder andere op

gemaakt van haar mensenrechtenbeleid, dat van

gebied van wapens en kernenergie).

toepassing is op zowel vaste als tijdelijke medewerkers en dat kwesties als vakbondsvrijheid, antidiscriminatie, lonen en arbeidsuren omvat. Tesco’s

VERKOPEN OM FINANCIEEL TECHNISCHE

milieubeleid richt zich op een breed scala aan

REDENEN

vraagstukken. Tesco werkt met leveranciers aan verbetering van prestaties op het gebied van het

MARKS & SPENCER

milieu. Het bedrijf is open over kwantitatieve doelen

Marks & Spencer is de grootste verkoper van kleding

om energieverbruik en het gebruik van verpakkings-

in Engeland. De warenhuizen bieden naast kleding

materiaal te verminderen. Tesco heeft een groot

ook voedsel en huishoudelijke artikelen aan. Marks &

aandeel in de Britse biologische markt en verkoopt

Spencer behaalde de allerhoogste score op duur-

fair trade producten. Tesco is betrokken bij een

zaamheidgebied in de sector. Marks & Spencer meet

controverse ten aanzien van haar leveranciers, waar

wekelijks klantentevredenheid. Het bedrijf heeft uit-

het misbruik van zou maken (druk op de prijzen)

gebreid beleid voor haar werknemers en verzamelt

door de belangrijke positie die Tesco voor hen

ook kwantitatieve gegevens over haar werknemers-

inneemt. De zaak is ook onderzocht door de

bestand. Marks & Spencer laat de andere bedrijven

Europese Commissie. Omdat Tesco onvoldoende

in de sector ver achter zich wanneer het gaat om

heeft aangetoond dat het verantwoord omgaat met

duurzaam beleid voor (werknemers van leveranciers.

haar leveranciers en het tot veel media aandacht

Het bedrijf heeft een wereldwijd inkoopbeleid voor

leidde in Groot-Brittanie, is het bedrijf uitgesloten

leveranciers. Hierin zijn onder meer milieu- en

van belegging.

mensenrechtencriteria opgenomen. Leveranciers worden door externe partijen op naleving van de

US BANCORP

criteria gecontroleerd.

US Bancorp behoort tot de tien grootste banken van de Verenigde Staten. Het bedrijf biedt diverse

NEXT

financiële producten en diensten aan zoals consu-

Next verkoopt kleren, meubels en huishoudelijke

menten- en zakelijke financiering, hypotheken,

artikelen in meer dan 350 winkels in Engeland en

vermogensbeheer, leasing en verzekeringen. Het

Ierland. Next behoort tot de beste 50% bedrijven in

84


de sector qua duurzaamheid. Het bedrijf scoort

autofabrikanten over de hele wereld. Bijna alle

vooral hoog op de thema’s klanten en leveranciers.

fabrieken van PSA zijn ISO 14001 gecertificeerd.

Next heeft programma’s geïntroduceerd om klanten-

Verder heeft het bedrijf veel duurzaamheid-

tevredenheid te stimuleren en klachten op te lossen.

programma’s en doelstellingen, waaronder het

Daarnaast werkt het bedrijf nauw samen met leve-

verlagen van de frequentie van ongelukken.

ranciers om de kwaliteit en veiligheid van producten

Resultaten van programma’s worden gepubliceerd.

te garanderen. De winkels bieden speciale diensten aan klanten met handicaps. Next heeft een gedrags-

RABOBANK

code opgesteld voor leveranciers. Speciale trainingen

Rabobank is een financiële dienstverlener op

worden aan leveranciers aangeboden om de inhoud

coöperatieve grondslag met een breed aanbod van

van de gedragscode te verhelderen. Naleving van de

financiële diensten en (groene) producten. Rabobank

gedragscode wordt door Next gecontroleerd.

onderscheidt zich van haar sectorgenoten vooral op het gebied van bedrijfsethiek. Het bedrijf heeft

PEARSON

beleid op het gebied van corruptiebestrijding en het

Pearson publiceert tekstboeken voor onderwijs,

witwassen van geld. Verder heeft de bank uitge-

bedrijven en consumenten. Pearson verzorgt onder

breide procedures beschreven die ervoor zorg dragen

andere testen softwarediensten en interactieve

dat het beleid wordt nageleefd in de organisatie.

producten voor specialisten. Bovendien publiceert

Rabobank is lid van de World Business Council for

het bedrijf kranten, tijdschriften en specialisten -

Sustainable Development, SPI-Finance en het United

informatie, en verzorgt financiële marktgegevens,

Nations Environmental Programme Financial

analyses en aanverwante diensten voor financiële

Initiative. Andere gebieden waarop het bedrijf zich

instellingen, handelaren en investeerders. Pearson is

onderscheidt van haar branchegenoten zijn haar

opgericht in 1844, het hoofdkantoor is gevestigd in

rol in de samenleving, klanten, milieu en toe-

het Verenigd Koninkrijk. Het bedrijf behaalde de

leveranciers.

hoogste duurzaamheidscore binnen de sector. Pearson geeft sinds 2004 jaarlijks een duurzaamheid-

SOLARWORLD

rapport uit en publiceert ook een afzonderlijk

SolarWorld uit Duitsland is een toonaangevende

milieuverslag op basis van AA1000 principes. Het

speler in de internationale markt voor zonne-

bedrijf heeft een kwaliteits- en redactioneel beleid.

energie. Het bedrijf is actief in onderzoek naar en

Pearson is deels ISO 9000 gecertificeerd, het heeft

ontwikkeling van zonne-energie, de productie van

een goed werknemersbeleid en is stich-

complete installaties voor de opwekking van zonne-

ter/medeondertekenaar van het VN Global Compact.

energie en is ook betrokken bij planning, bouw en

In 2003 lanceerde Pearson een vierjarenplan om de

beheer van zonne- en windenergieparken. Het

diversiteit onder werknemers te vergroten. Pearson

bedrijf verwerft vrijwel alle inkomsten uit duurzame

heeft een veelomvattend milieu- en papierinkoop-

energieproducten. SolarWorld heeft de gehele

beleid met daarin milieucriteria ten aanzien van

productieketen ingericht op duurzaamheid.

onwettig hakken van bomen en de herkomst uit

Kwaliteitscontrole is een belangrijk onderdeel van

gecertificeerde bossen. Het bedrijf is lid van het

het gehele productieproces. De activiteiten van

‘WWF UK Forest & Trade Network’. Het bedrijf

SolarWorld dragen bij aan de ontwikkeling van

heeft kwantitatieve doelen om CO2-uitstoot te

duurzame energie.

verminderen en publiceert relevante milieuindicatoren.

SOLON

Solon is opgericht in 1997 in Berlijn. Het bedrijf is PSA PEUGOT

een van de grootse producenten van fotovoltaïsche

Het Franse PSA Peugeot, met het hoofdkwartier in

zonnepanelen en specialist op het gebied van de

Parijs, haalt 80% van haar omzet uit de fabricage

integratie van fotovoltaïsche technologie in

van auto’s. Het bedrijf maakt twee merken; Peugeot

gebouwen. Ongeveer 70% van de nieuwe gebouwen

en Citroën. Peugeot is het best verkochte merk in

van de Duitse regering in Berlijn maakt gebruik van

Frankrijk en het tweede best verkochte merk in

deze technologie van Solon. De producten van Solon

Europa. Naast het maken en verkopen van auto’s,

dragen bij aan de ontwikkeling van duurzame

heeft Peugeot ook nog andere activiteiten, zoals het

energie.

maken van auto-onderdelen en diverse motorvoertuigen, en is het bedrijf actief in de transport-

SUZLON

en logistieke sector. PSA scoorde het beste op

Suzlon integreert advies, ontwerp, productie,

duurzaamheidaspecten, vergeleken andere grote

bedienings- en onderhoudsdiensten om klanten te


85

voorzien van windenergie. Suzlon is een Indiaas bedrijf en qua grootte de vijfde windturbinefabrikant van de wereld, met een aandeel van meer dan 6% in de wereldwijde windenergiesector. Het bedrijf is de absolute marktleider in Azië en zal haar producten voornamelijk in de Aziatische en Amerikaanse markten blijven verkopen. Deze markten hebben de hoogste groeicijfers. De geïntegreerde strategie van Suzlon is erop gericht om nauw samen te werken met bekende investeerders en om windparken met honderden windturbines te ontwerpen en te realiseren, inclusief het grootste windpark van Azië met meer dan 250 MW. De activiteiten van Suzlon dragen bij aan de ontwikkeling van duurzame energie.

86


Bijlage C Duurzaamheidonderzoek Het selecteren van beursgenoteerde ondernemingen

S TA P 3 : M I N I M U M E I S E N

voor opname in het Beleggingsuniversum van Triodos

Na het selecteren van specifiek duurzame onder-

is een nauwkeurig proces. Triodos Meerwaardefonds

nemingen (stap 1) en het bepalen van de ‘best-in-

NV belegt in ondernemingen die voldoen aan onze

class’ ondernemingen (stap 2), worden onder-

sociale en milieucriteria. Ondernemingen worden

nemingen getoetst op basis van de eigen

gescreend op basis van een groot aantal verschil-

minimumeisen van Triodos Bank. Ondernemingen

lende criteria. Dit proces bestaat uit de volgende

die zijn geselecteerd voor opname in het beleggings-

stappen:

universum van Triodos mogen niet betrokken zijn bij activiteiten die de totstandkoming van een

S TA P 1 : D U U R Z A M E A C T I V I T E I T E N

duurzame, menswaardige samenleving op de lange

Als duurzame producten of diensten worden die

termijn wezenlijk belemmeren.

activiteiten aangemerkt die bijdragen aan een schone aarde, klimaatbescherming of gezond leven. Omdat deze activiteiten significant bijdragen aan

DUURZAME ACTIVITEITEN

duurzame ontwikkeling worden deze onder -

Als duurzame producten of diensten worden die

nemingen niet onderworpen aan stap 2 van het

activiteiten aangemerkt die bijdragen aan een

selectieproces. Ondernemingen die meer dan 50%

schone aarde, klimaatbescherming of gezond leven.

van hun omzet behalen uit duurzame producten of diensten komen in aanmerking voor opname in het

SCHONE AARDE

Triodos Beleggingsuniversum.

Wij stellen ons ten doel om met onze beleggingen op de beurs ondernemingen te stimuleren een

S TA P 2 : B E PA L E N B E S T- I N - C L A S S

positieve bijdrage te leveren aan een schone aarde

ONDERNEMINGEN

en duurzame oplossingen voor milieuvervuiling. Dit

Ondernemingen die geen typisch duurzame

is urgent omdat onze natuurlijke omgeving steeds

producten of diensten leveren kunnen in aanmerking

zwaarder onder druk komt te staan. Ondernemingen

komen voor belegging als ze op het gebied van

die actief zijn op dit terrein zijn veelal betrokken bij

maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)

nieuwe ontwikkelingen op het gebied van milieu-

worden gerekend tot de ‘best-in-class’ binnen hun

technologie die vervuiling voorkomen en die helpen

sector. Om te bepalen of een grote onderneming

de aarde schoon te maken. Ook ondernemingen die

behoort tot de ‘best-in-class’, wordt aan de hand van

gespecialiseerd zijn in registratie van milieu-

ten minste zeventig generieke en sectorspecifieke

verontreiniging en energieverbruik rekenen wij

duurzaamheidcriteria een score toegekend aan het

binnen de thema.

beleid en de prestaties van die onderneming op het gebied van duurzaamheid. De gehanteerde

K L I M A AT B E S C H E R M I N G

duurzaamheidcriteria zijn verdeeld over drie thema’s:

Wij stellen ons ten doel om met onze beleggingen

milieu, samenleving en corporate governance.

op de beurs ondernemingen te stimuleren die een positieve bijdrage leveren aan de bestrijding van

De totale duurzaamheidscore van de onderneming

klimaatverandering. Klimaatverandering is een

wordt vervolgens vergeleken met die van andere

ernstige bedreiging voor het functioneren van de

ondernemingen binnen dezelfde sector. De beste

aarde en dus ook van de mens en vraagt een wereld-

50% van de ondernemingen binnen een specifieke

wijde aanpak door overheden, bedrijven en burgers.

sector komt in aanmerking voor opname in het

Ondernemingen die wij binnen dit thema met onze

Triodos Beleggingsuniversum.

belegging willen stimuleren zijn actief in duurzame

Voor het Triodos Values Pioneer Fund volgt voor

energieproductie door gebruikmaking van natuur-

kleine en middelgrote ondernemingen die geen

lijke hulpbronnen, zoals zon, wind, golfslag en

specifiek duurzame producten of diensten leveren

aardwarmte. Ook ondernemingen die betrokken zijn

nog een stap. Alleen wanneer een onderneming

bij opslag van energie en vergroting van energie-

binnen de sector wordt beschouwd als een echte

efficiëntie scharen wij onder dit thema.

leider op het gebied van duurzame bedrijfsprocessen kan deze als MVO-leider in aanmerking komen voor

GEZOND LEVEN

belegging.

Wij stellen ons ten doel om met onze beleggingen op de beurs ondernemingen te stimuleren die een


87

positieve bijdrage leveren aan een gezond leven

aanwenden. Hiertoe moet worden onderzocht of

voor iedereen. Dit willen we bereiken door te

ondernemingen eisen stellen aan hun leveranciers of

investeren in bedrijven die oplossingen bieden voor

bepaalde stimulansen bieden. Ook de duurzaamheid

problemen in de gezondheidszorg. Te denken valt

van de relaties die ondernemingen onderhouden met

aan medische technologie, medicijnen gericht op

klanten en concurrenten wordt onderzocht. Dit

ziektes in ontwikkelingslanden, schoon drinkwater

omvat een analyse van de klanttevredenheid en de

en innovatieve gezondheidszorg. Andere activiteiten

kwaliteit en veiligheid van de geleverde producten

die wij relevant achten binnen dit thema zijn onder

van de onderneming. Tevens wordt beoordeeld of de

andere geneesmiddelen op basis van natuurlijke

onderneming het principe van vrije concurrentie

ingrediënten en voedingsmiddelen afkomstig uit de

respecteert en een verantwoorde marketing van

biologische landbouw.

producten en diensten toepast.

Naast de bovengenoemde duurzame activiteiten

3 . C O R P O R AT E G O V E R N A N C E

kunnen in specifieke situaties of in het kader van

Dit thema omvat een analyse van de ondernemings-

nieuwe ontwikkelingen ook andere duurzame

structuur en de bedrijfsethiek en integriteit van het

activiteiten in overweging worden genomen. Dit kan

bedrijf. Hierbij wordt gekeken naar de onafhanke-

bijvoorbeeld activiteiten betreffen die gericht zijn op

lijkheid en de beloning van bestuurders (belonings-

producten of diensten die een specifiek belang

structuur), evenals naar de kwaliteit van de admini-

hebben vanuit milieu- of sociaal oogpunt.

stratieve verslaglegging als voorwaarde voor de continuïteit van de onderneming. Een integere bedrijfsvoering is een belangrijke voorwaarde voor

B E P A L E N V A N B E S T- I N - C L A S S

een duurzame relatie tussen een onderneming en

ONDERNEMINGEN

haar belanghebbenden.

De duurzaamheidcriteria zijn onderverdeeld in de volgende drie hoofdthema’s: MINIMUMEISEN 1. MILIEU

Triodos Bank hanteert drie soorten minimumeisen bij

Dit thema omvat een analyse van de inrichting van

de selectie van te financieren ondernemingen.

het bedrijfsproces en de aard van de geleverde producten. Ondernemingen met een inefficiënte

1. Productgerelateerd: Ondernemingen worden

bedrijfsvoering of verouderde of verspillende

uitgesloten van financiering wanneer ze een van de

producten dragen onnodig bij aan de uitputting van

hieronder beschreven producten maken of verkopen

natuurlijke hulpbronnen en vervuiling. Om hun

of diensten leveren. Als drempel voor uitsluiting

bestaansrecht op lange termijn te rechtvaardigen is

geldt 5% van de bedrijfsomzet of 5% van de wereld-

het noodzakelijk dat ondernemingen zich inspannen

marktomzet van een product. Triodos Bank onder-

om hun negatieve invloed op de natuurlijke

scheidt daarnaast drie producten waarin enige omzet

omgeving te minimaliseren.

direct leidt tot uitsluiting: de productie van meest persistente organische verontreinigende stoffen,

2. SAMENLEVING

kernenergie en wapens. Voor deze producten geldt

Binnen dit thema wordt onderzocht op welke wijze

bovendien een strikt maximum voor indirecte

bedrijven hun maatschappelijke rol vervullen. Dit

betrokkenheid. Zie hiervoor de beschrijving van de

thema omvat relaties met de gemeenschap, werknemers, aannemers, klanten en concurrenten.

eisen hieronder. 2. Procesgerelateerd: Ondernemingen worden uitge-

Ondernemingen vervullen een rol in zowel de lokale

sloten van financiering wanneer ze herhaaldelijk,

gemeenschap waarin zij opereren, als in de samen-

significant en zonder gedragsverandering betrokken

leving als geheel. Een goede omgang met

zijn bij controversiële activiteiten. Naast de

werknemers is een belangrijke voorwaarde voor het

hieronder genoemde controversiële activiteiten is

succes van een onderneming op lange termijn. Er

ook het leveren van een actieve bijdrage aan de

wordt daarom een analyse gemaakt van de arbeids-

totstandkoming van zeer controversiële projecten

voorwaarden, arbeidsomstandigheden en arbeids -

reden voor uitsluiting, tenzij voldoende garantie

verhoudingen. Daarnaast wordt gekeken naar de

aanwezig is dat de invloed van de onderneming

mate waarin een brede inzetbaarheid van werk-

wordt aangewend om de mogelijk negatieve

nemers bevorderd wordt. Gegeven de tendens om

gevolgen van het project zoveel mogelijk te

(een deel van) het productieproces uit te besteden

beperken. Het betreft met name grote dam-

wordt onderzocht hoe ondernemingen hun invloed

projecten, de aanleg van olie- en gaspijpleidingen

88


en mijnbouwprojecten. Bij deze projecten gaat het

Milieugevaarlijke stoffen

meestal om een optelsom van procesgerelateerde

Ondernemingen die stoffen produceren of verkopen

uitsluitingscriteria zoals de schending van mensen-

die een bedreiging vormen voor mens en milieu,

rechten, milieuschade en corruptie.

zoals pesticiden. Voor de meest gevaarlijke persis-

3. Voorzorgsprincipe: Ondernemingen die actief zijn in

tente organische verontreinigde stoffen geldt

sectoren met een verhoogd duurzaamheidrisico

bovendien dat indirecte betrokkenheid via deel-

worden uitgesloten van financiering, tenzij zij een

nemingen met een waarde van meer dan EUR 100

proactief beleid voeren om controverses te

miljoen of 1% van de eigen participaties leidt tot

voorkomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor bedrijven

uitsluiting van financiering.

die actief zijn in mijnbouw, olie- en gaswinning of de verkoop van alcoholische producten. Dit beleid

Pornografie

wordt zo veel mogelijk getoetst aan internationale

Ondernemingen die pornografische producten

codes en conventies of andere relevante bench-

produceren, vertonen, verkopen of distribueren.

marks. Tabak Het kan voorkomen dat producten, diensten of

Ondernemingen die tabaksproducten produceren en

bedrijfsprocessen niet vallen onder een van de

ondernemingen die dergelijke producten onder

bovenstaande criteria maar wel een significante

eigen merk verkopen.

belemmering vormen voor duurzame ontwikkeling. In dergelijke gevallen kan dat ook tot uitsluiting

Wapens

leiden. Indien voor dergelijke producten, diensten of

Ondernemingen die wapens, specifiek ontworpen

processen een eenduidige minimumeis voorhanden

onderdelen voor wapens en wapengerelateerde

is, zal die worden opgenomen in onderstaande lijst.

diensten produceren en verkopen. Hieronder worden zowel conventionele wapens als niet-conventionele

Hieronder volgt een opsomming van de producten

wapens, zoals nucleaire, chemische en biologische

procesgerelateerde activiteiten die leiden tot

wapens en integrale wapensystemen, verstaan. De

uitsluiting van financiering van een onderneming.

drempelwaarde voor indirecte betrokkenheid bij wapens is EUR 100 miljoen. Deze drempel is van

P R O D U C T G E R E L AT E E R D

toepassing voor deelnemingen in bedrijven die betrokken zijn bij wapens in het algemeen en voor

Bontindustrie

obligatiebelangen en leningen die zijn verstrekt aan

Ondernemingen die dieren vangen of houden voor

producenten en distributeurs van controversiële

hun huid/pels. Ondernemingen die specifieke

wapens. Verder is de maximaal toelaatbare eigen

diensten verlenen aan de bontindustrie en onder -

financiële betrokkenheid van banken bij wapens in

nemingen die bontproducten verkopen.

het algemeen 2,5%. Bovendien wordt van banken per 1 januari 2009 verwacht dat zij een nulbeleid

Kansspelen

toepassen voor aandelenbelangen, obligaties en

Ondernemingen die kansspelen ontwerpen, produ-

leningen die verband houden met ondernemingen

ceren of verkopen. Ondernemingen die financiële

die betrokken zijn bij de productie en verkoop van

diensten leveren die aan kansspelen gerelateerd zijn.

antipersoonsmijnen en clusterbommen. Hierbij geldt een uitzondering voor passief beheerde fondsen die

Kernenergie

direct zijn gerelateerd aan een index.

Ondernemingen die kernenergie, kernenergie centrales of specifieke onderdelen voor het

Bio-industrie

opwekken van kernenergie produceren, verkopen

Ondernemingen die specifieke producten of diensten

of distribueren. Ondernemingen die de gebruikte

leveren aan boerderijen, dierentransportbedrijven en

brandstof transporteren of betrokken zijn bij de

slachthuizen die gebruik maken van dieren die

opslag van kernafval.

voortkomen uit de intensieve veehouderij.

Daarnaast worden ondernemingen uitgesloten van

Ondernemingen die diervoeding produceren,

financiering indien ze indirect betrokken zijn bij

verwerken of verkopen zonder minimumeisen te

kernenergie via deelnemingen in andere bedrijven

stellen aan het veehouderijsysteem of alternatieven

en die deelnemingen een waarde vertegen-

te bieden. Ondernemingen die producten leveren en

woordigen van meer dan EUR 100 miljoen of 1%

diensten verlenen voor transport en slacht van

van de eigen participaties.

dieren zonder beleid dat het lijden van de dieren beperkt.


89

Dierproeven

kunnen ondernemingen zich schuldig maken aan het

Ondernemingen die niet-medische producten

toebrengen van schade aan het milieu en aan eco-

verkopen die op dieren zijn getest of die proeven

systemen. Getoetst wordt of een onderneming

toepassen voor niet-medische doeleinden zonder dat

aandacht heeft voor biodiversiteit en het voorkomen

deze wettelijk verplicht zijn. Het gebruik van

van klimaatverandering en ontbossing. Zo wordt

dierproeven voor medische doeleinden wordt toege-

onder meer onderzocht of ondernemingen die

staan, mits het dierenleed en het aantal gebruikte

gebruik maken van palmolie, visserijproducten of

dieren zo veel mogelijk wordt beperkt en er waar

bosbouwproducten zich bewust zijn van de niet-

mogelijk alternatieven gebruikt worden.

duurzame aspecten van deze producten en maatregelen nemen om betrokkenheid te voorkomen.

Genetische modificatie

Ondernemingen die het milieu frequent en in

Ondernemingen die producten vervaardigen met

ernstige mate schade toebrengen kunnen ook

behulp van genetische modificatie, tenzij het

worden uitgesloten van financiering als zij hiervoor

product een duidelijke meerwaarde heeft en onder

niet gerechtelijk zijn of worden vervolgd (bijvoor-

strikt gecontroleerde omstandigheden wordt

beeld in landen waar wet- en regelgeving onvol-

geproduceerd. Bij gebruik van dieren geldt

doende ontwikkeld zijn).

bovendien als eis dat het een medisch product betreft dat zonder genetische modificatie niet kan

Corporate governance

worden vervaardigd. Ondernemingen die genetisch

Dit betreft onder andere ondernemingen waarbij

gemodificeerde producten verwerken of verkopen en

ernstige onregelmatigheden in de boekhouding

niet pro-actief zijn in het zoveel mogelijk vermijden

worden vastgesteld. Tevens valt onder dit criterium

van genetisch gemodificeerde grondstoffen.

het beloningsbeleid van bedrijven. Als het belonings-

Ondernemingen die consumenten geen alternatief

beleid belangrijke morele bezwaren met zich

product zonder genetische modificatie bieden.

meebrengt of strijdig is met lokale of internationale standaarden kan dit leiden tot uitsluiting.

P R O C E S G E R E L AT E E R D

Overtreding van wetgeving, gedragscodes of Schending van arbeids- en mensenrechten

conventies

Ondernemingen die fundamentele arbeidsrechten

Ondernemingen die frequent en in ernstige mate

ernstig en frequent schaden. Ook ondernemingen

wetten, gedragscodes of conventies hebben

die, als gevolg van de combinatie van hun

geschonden, tenzij er bewijs is van een structurele

activiteiten en de landen waarin zij opereren,

verandering binnen de onderneming die leidt tot

waarschijnlijk betrokken zullen zijn bij dergelijke

ingrijpende gedragsverandering. De volgende

schendingen maar er geen blijk van geven dat zij

criteria worden afgewogen:

zich daarvan bewust zijn. Fundamentele arbeids-

Overtreding van internationale voorschriften en

rechten omvatten rechten ten aanzien van de

conventies: dit betreft schending van onder andere

voorkoming van kinderarbeid, discriminatie, dwang-

internationale milieuconventies en relevante

arbeid en vakbondsvrijheid, het recht op collectieve

gedragscodes. In een aantal sectoren wordt van

onderhandelingen, een gezonde en veilige werkplek

bedrijven verwacht dat ze sectorspecifieke codes

en salaris- en werktijdengerelateerde rechten.

naleven. Dit betreft bijvoorbeeld de richtlijnen van

Daarbij wordt uitgegaan van de fundamentele

de World Commission on Dams, certificaten voor de

conventies van de International Labour Organisation

herkomst van hout (bijvoorbeeld FSC), vis (MSC) en

en de OESO-richtlijnen. Ook ondernemingen die

diamanten (volgens het Kimberley Proces), de WHO-

rechtstreeks en op significante wijze bijdragen aan

code (code voor marketing van babymelkvervangers)

of profiteren van structurele en grove schendingen

en meer in het algemeen de richtlijnen van de

van mensenrechten door de overheid of andere

Wereldbank.

partijen worden uitgesloten.

Overtreding van wetten: dit betreft schending van onder andere regels voor productaansprakelijkheid,

Corruptie

nationale milieustandaarden en -voorschriften,

Ondernemingen die frequent veroordeeld zijn voor

arbeidswetgeving, marketingwetgeving en wetten

gevallen van corruptie, omkoping of het witwassen

tegen kartelvorming.

van geld. Milieuschade Ook zonder het overtreden van wet- en regelgeving

90


Raad van Commissarissen D E H E E R P. A E B Y ( 1 9 5 6 )

voorzitter Stichting Aquarius Alliance, bestuurslid

Pierre Aeby is lid van de directie (CFO) van Triodos

van de Creative Biomass Foundation en lid van de

Bank NV. Uit hoofde van deze functie bekleedt hij

Raad van Commissarissen van Triodos Groenfonds NV.

binnen Triodos Groep nog een aantal andere func-

Jan Paul van Soest is voor het eerst benoemd in

ties, onder andere bestuurslid van Luxemburgse

2005. Volgens het rooster van aftreden loopt zijn

fondsen Triodos SICAV I en Triodos SICAV II. Pierre

eerste zittingstermijn af in 2009. Jan Paul van Soest

Aeby is voor het eerst benoemd in 2006. Volgens het

heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen

rooster van aftreden loopt zijn eerste termijn af in

aandelen in Triodos Meerwaardefonds.

2010. Pierre Aeby heeft de Belgische nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Meerwaardefonds.

MEVROUW DRS M.G.E VENEKAMP (1949)

Lizzy Venekamp is directeur stichting Opportunity in M E V R O U W M R M . M . E L I N G S - VA N

Bedrijf en Opportunity Advies BV. Lizzy Venekamp is

HOOIDONK (1964)

voor het eerst benoemd in 2003. Volgens het rooster

Marjolein Elings-van Hooidonk is notaris bij Van

van aftreden loopt haar tweede zittingstermijn af in

Rhijn Notarissen in Zeist. Daarnaast is zij secretaris

2011. Lizzy Venekamp heeft de Nederlandse natio-

van het bestuur van de Monté Verloren Stichting,

naliteit en bezit geen aandelen in Triodos

bestuurslid van de Van Tellingen Pul Stichting en

Meerwaardefonds.

voorzitter van de Raad van Commissarissen van Triodos Groenfonds NV. Marjolein Elings-van

D E H E E R D R S J . F. V E R G U N S T ( 1 9 4 6 )

Hooidonk is voor het eerst benoemd in 2003.

Freek Vergunst is directeur van Cordares

Volgens het rooster van aftreden loopt haar tweede

Vermogensbeheer. Daarnaast is hij lid van de Raad

zittingstermijn af in 2011. Marjolein Elings-van

van Commissarissen van Triodos Groenfonds NV.

Hooidonk heeft de Nederlandse nationaliteit en

Freek Vergunst is voor het eerst benoemd in 2005.

bezit geen aandelen in Triodos Meerwaardefonds.

Volgens het rooster van aftreden loopt zijn eerste zittingstermijn af in 2009. Freek Vergunst heeft de

D E H E E R M R P. J . W . G . K O K ( 1 9 5 4 )

Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in

Peter Kok is lid van de Raad van Bestuur (CFO) van

Triodos Meerwaardefonds.

Delta Lloyd NV. Daarnaast is hij bestuurslid van de Dutch Fund Association, bestuurslid van de Dutch Securities Institute, voorzitter van de Raad van Commissarissen van Delta Lloyd Beleggingsfondsen, voorzitter van de Raad van Commissarissen van Ohra Beleggingsfondsen en lid van de Raad van Commissarissen van Triodos Vastgoedfonds NV en Triodos Groenfonds NV. Peter Kok is voor het eerst benoemd in 2005. Volgens het rooster van aftreden loopt zijn eerste zittingstermijn af in 2009. Peter Kok heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen aandelen in Triodos Meerwaardefonds. D E H E E R I R J . P. V A N S O E S T ( 1 9 5 5 )

Jan Paul van Soest is directeur van Jan Paul van Soest – Advies voor Duurzaamheid BV. Daarnaast is hij voorzitter van de Stichting Centrum Landbouw en Milieu, lid van de Raad van Commissarissen van CLM BV, bestuurslid van de Energy for All Foundation, bestuurslid van de Stichting Ontwikkeling Mondiaal Leiderschap, mededirecteur van The Edge International School for Leadership and Spirituality, mededirecteur Carbon Stars BV, voorzitter van de Raad van Commissarissen van BioShape BV, voorzitter Vereniging Netwerk Vitale Landbouw en Voeding,


91

Directie De Directie van Triodos Meerwaardefonds wordt

World Banking, de Board van International

gevoerd door Delta Lloyd Asset Management NV en

Association of Microfinance Investors en is bestuurs-

Triodos Fonds Management BV.

lid bij Max Havelaar Stichting. Daarnaast is zij bestuurslid bij Stichting Triodos Sustainable Trade

De Directie van Delta Lloyd Asset Management

Fund en Stichting Triodos Renewable Energy for

bestaat uit:

Development Fund.

D E H E E R D R S J . P. A A R D O O M ( 1 9 6 0 )

M E V R O U W D R S D . G R I F F I O E N C FA ( 1 9 7 1 )

Jaco Aardoom is CEO van Delta Lloyd Asset

Diane Griffioen is statutair directeur van Triodos

Management. Hij werkt sinds 1977 in de financiële

Fonds Management BV. Zij is in deze functie

dienstverlening. Jaco Aardoom begon in 1988 bij

verantwoordelijk voor de sales, marketing en

OHRA als portefeuillebeheerder, werd vervolgens

productmanagement activiteiten van Triodos Fonds

Hoofd Beleggingen en werd in 1992 directeur OHRA

Management en Triodos Investment Management.

Asset Management. Sinds 2002 is hij directievoorzitter van Delta Lloyd Asset Management.

DE HEER IR J.S. RÜTER (1969)

Voorheen werkte hij als beleggingsadviseur/

Bas Rüter is statutair directeur van Triodos Fonds

portefeuillebeheerder bij Fortis.

Management BV en Triodos Real Estate Investment Management BV. Hij is binnen deze rechtspersonen

D E H E E R P. K N O E F F R B A ( 1 9 5 7 )

onder meer verantwoordelijk voor de business

Peter Knoeff is CFO van Delta Lloyd Asset Manage-

development activiteiten. Daarnaast is hij verant-

ment. Hij werkt sinds 1978 in de financiële dienst-

woordelijk voor de beleggingsfondsen die duurzaam

verlening. Peter Knoeff begon in 1993 bij OHRA als

investeren op effectenbeurzen wereldwijd en tevens

manager Financiële Zaken, werd er vervolgens

voor Triodos Cultuurfonds en Triodos Vastgoedfonds.

Controller en Directeur Finance & Control. Sinds 2005

Tevens is Bas Rüter bestuurder van het Luxemburgse

is hij Chief Financial Officer van Delta Lloyd Asset

fonds SICAV I. Bas Rüter is voorzitter Beraad

Management. Tot 1993 werkte hij als accountant bij

Groenfondsen van de Nederlandse Vereniging van

Deloitte & Touche.

Banken, lid van de Raad van Commissarissen van Sustainalytics BV en bestuurslid van Triodos

DE HEER A.H. OTTO (1959)

Sustainable Trade Fund. Tenslotte is hij lid van de

Alex Otto is CIO van Delta Lloyd Asset Management.

Raad van Toezicht van de Natuur- en Milieufederatie

Hij werkt sinds 1981 in de vermogensbeheer branch.

Utrecht en het Nederlands Migratie Instituut.

Alex Otto is in 1999 bij Delta Lloyd Asset Management begonnen als Hoofd van het

D E H E E R I R J . F. S C H U T ( 1 9 5 3 )

Aandelenteam. Sinds 2002 is hij Chief Investment

Hans Schut is statutair directeur van Triodos

Officer. Voorheen werkte hij als fondsbeheerder

Investment Management BV en van Triodos Fonds

Europa bij Shell Pensioenfonds.

Management BV. Hij is verantwoordelijk voor fondsen die venture capital verstrekken en voor

De Directie van Triodos Fonds Management bestaat

fondsen die investeren in duurzame energie projec-

uit:

ten, zowel in Europa als in ontwikkelingslanden. Hij is bestuurslid van de Stichting Triodos Renewable

M E V R O U W D R S M . H . G . E . VA N G O L S T E I N

Energy for Development Fund, commissaris bij NOAX

BROUWERS (1958)

BV en lid van de Board of Directors van SEKEM

Marilou van Golstein Brouwers is als statutair

Holding in Egypte.

directeur van Triodos Investment Management BV en Triodos Fonds Management BV verantwoordelijk voor de internationaal opererende fondsen die investeren in Emerging Markets (Latijns-Amerika, Afrika, Azië en Oost-Europa). Deze fondsen zijn actief op het gebied van microfinanciering en fair trade financiering. Marilou van Golstein Brouwers is lid van de Board of Directors van Kasfh Microfinance Bank in Pakistan, de Board of Trustees van Women’s

92


Adressen Kantooradres

Raad van Commissarissen

Triodos Meerwaardefonds NV

Dhr. P. Aeby

Utrechtseweg 60

Mw Mr M.M. Elings-van Hooidonk (voorzitter)

Postbus 55

Mr P.J.W.G. Kok

3700 AB Zeist

Ir J.P. van Soest

Telefoon 030 693 65 00 (algemeen)

Mw Drs M.G.E. Venekamp

Telefoon 030 693 65 11 (Informatie & Advies)

Drs J.F. Vergunst

Fax 030 693 65 55 www.triodos.nl

Depotbank Kas Bank NV

Amstelplein 6

Spuistraat 172

Postbus 1000

1012 VT Amsterdam

1000 BA Amsterdam Telefoon 020 594 34 33

Betaalkantoor

Fax 020 294 27 06

Kas Bank NV

www.deltalloydassetmanagement.nl

Spuistraat 172 1012 VT Amsterdam

Directie Delta Lloyd Asset Management NV

Accountant

Vertegenwoordigd door:

Ernst & Young Accountants LLP

Drs J.P. Aardoom RBA

Antonio Vivaldistraat 150

P.A. Knoeff RA

1083 HP Amsterdam

A.H. Otto Triodos Fonds Management BV Vertegenwoordigd door: Drs M.H.G.E. van Golstein Brouwers Drs D. Griffioen CFA Ir J.S. Rüter Ir J.F. Schut


93

Colofon Triodos Meerwaardefonds NV Jaarverslag 2008 Oplage 800 exemplaren Verschijning maart 2009 Grafisch ontwerp omslag Studio Ron van Roon, Amsterdam Lay out Vocking in vorm, Nieuwegein Drukwerk Drukkerij Pascal, Utrecht Voor reacties of vragen over dit verslag kunt u contact opnemen met Triodos Bank via de adresgegevens op pagina 93. Het verslag is ook beschikbaar en te downloaden via: www.triodos.nl

Dit jaarverslag is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier.

94


T M Jaarverslag 2008

Recommend Documents