Jaarverslag Spectrum Wonen
2008 2008
JAARVERSLAG 2008
Naam van de corporatie
: Spectrum Wonen
Gemeente van vestiging
: Lochem
Adres
: Larenseweg 28 7241 CN Lochem
Postadres
: Postbus 123 7240 AC Lochem
Telefoon
: 0573-222077
Telefax
: 0573-222079
Internet
: www.spectrumwonen.nl
E-mail
:
[email protected]
Nummer Kamer van Koophandel : 41041708 BTW nummer
: NL.8021.42.138.B.01
Nummer Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen
: 2762
Aangesloten bij
: Aedes, vereniging van woningcorporaties
Deelnemer
: Bedrijfstakcode voor woningcorporaties
3
4
INDEX Pagina Verslag Raad van Commissarissen
7
Verklaring Raad van Commissarissen
13
Volkshuisvestingsverslag/Jaarverslag
15
•
Beredeneerd verslag
15
•
Volkshuisvestingsverslag
31
Kengetallen
53
Jaarrekening •
Geconsolideerde balans per 31 december 2008
•
Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2008 57
•
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
59
•
Toelichting waarderingsgrondslagen
61
•
Toelichting op de geconsolideerde balans
73
•
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
81
•
Overige informatie
85
•
Balans per 31 december 2008
88
•
Winst- en verliesrekening 2008
91
•
Toelichting op de balans 93
•
Toelichting op de winst- en verliesrekening
54
97
Accountantsverklaring Bijlagen 101 •
Overzicht renteresultaat
102
•
Financiële gegevens verbindingen
103 5
6
VERSLAG RAAD VAN DE COMMISSARISSEN
1.
AAN DE STAKEHOLDERS VAN SPECTRUM WONEN Begin januari 2008 zijn de directeur/bestuurder en Spectrum Wonen in goed overleg uit elkaar gegaan. Uiteindelijk hebben we besloten dat het, ook in de lijn van de afgelopen beleidsplannen, goed is om te onderzoeken of een fusie met collega corporatie De Goorse Volkswoning (Hof van Twente) een volkshuisvestelijke meerwaarde biedt. Medio maart is er een intentieovereenkomst gesloten over een eventuele fusie tussen beide organisaties. In december is uiteindelijke een fusieovereenkomst gesloten en een positieve beslissing op de fusie van het Ministerie ontvangen. Adjunct-directeur de heer D.W. Nijenhuis is gedurende dit jaar waarnemend bestuurder geweest.
Per 1 januari 2009 is een nieuwe organisatie een feit: VIVERION.
Hierbij bieden wij u de opgemaakte jaarrekening over 2008 aan. Deze omvat de balans, de winst- en verliesrekening, de daarbij behorende toelichting, alsmede het (volkshuisvestings)verslag over het afgelopen boekjaar. Deze jaarrekening is door de PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. gecontroleerd en goedgekeurd, zoals blijkt uit de accountantsverklaring die u in dit verslag aantreft. We kunnen ons met deze stukken verenigen en stellen de bestuurder voor de jaarrekening 2008 overeenkomstig vast te stellen, welke vaststelling overeenkomstig artikel 9 lid 1a van de statuten de bestuurders voor haar bestuur en de Raad van Commissarissen (RvC) voor het door hem gehouden toezicht tot volledige decharge zal strekken.
2.
WERKWIJZE RAAD VAN COMMISSARISSEN
A. Toezicht De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken binnen de corporatie en de met haar verbonden ondernemingen. Ook staat de Raad het bestuur, gevraagd en ongevraagd, met advies ter zijde. De Raad weegt bij zijn functioneren de belangen van de corporatie (en de met haar verbonden ondernemingen) en de belangen van de betrokkenen af. De bestuurder is belast met het besturen van de corporatie, hetgeen onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor: • • • • • •
de realisatie van de doelstellingen van de corporatie; de strategie; de financiering; het beleid; de resultatenontwikkeling; het beleid ten aanzien van deelnemingen van de corporatie. 7
Het bestuur legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Het bestuur richt zich bij de vervulling van haar taak naar het belang van de corporatie en de met haar verbonden ondernemingen en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van de bij de corporatie betrokken stakeholders af. De bestuurder verschaft de Raad van Commissarissen tijdig alle informatie die nodig is voor het uitoefenen van de taak van de Raad van Commissarissen. De bestuurder is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving, het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie en voor de financiering van de corporatie. De bestuurder rapporteert hierover en bespreekt de interne risicobeheersings- en controlesystemen met de Raad van Commissarissen en haar auditcommissie.
B. Governance Code De Raad van Commissarissen hecht grote waarde aan een transparant ondernemingsbestuur, waarin de belangen van alle belanghebbenden op geëigende wijze wordt meegewogen. De Raad van Commissarissen en de bestuurder hebben met grote belangstelling kennis genomen van de Governance Code Woningcorporaties (hierna: de “Code”). Naar mening van de Raad van Commissarissen en de bestuurder is de Code een goed instrument om het vertrouwen van de maatschappij in een eerlijke, integere en transparante gang van zaken binnen Spectrum Wonen te verduidelijken.
C. Verantwoording In 2008 kwam de volledige Raad van Commissarissen 5 maal regulier bijeen en in verschillende subcommissies in verband met de fusie veel vaker. Belangrijke onderwerpen in de reguliere vergaderingen waren: • • • • • • • • • • •
perioderapportages; goedkeuring huurprijsbeleid 2008; meerjarenplanning 2008-2012; goedkeuring jaarverslag 2007, alsmede de jaarrekening; treasury jaarplan 2008 organisatie; rapportage Centraal Fonds en Waarborg Fonds Sociale woningbouw (WSW); verbindingen; fiscaliteit; risicomanagement; projecten (investeringen).
De RvC vergaderingen vinden in de regel plaats in aanwezigheid van de adjunct directeur/plaatsvervangend bestuurder aangevuld met de Manager Financiën & Control. Naast de reguliere vergaderingen van de Raad van Commissarissen, waarbij de voltallige Raad van Commissarissen aanwezig is, is een aantal keren in “klein comité” vergaderd, met name ter voorbereiding op de normale vergadering van de Raad van Commissarissen. Tevens is er in kleiner comité met het oog op de fusie vergaderd. Tenslotte is er in een kleiner comité met afgevaardigden van de RvC (met mandaat) vergaderd over besluiten betrekking hebbende op/ter voorbereiding op de fusie. De voorzitter van de RvC en een lid van de RvC zijn tevens aanwezig geweest bij vergaderingen van het managementteam ten behoeve van de organisatorische besluitvorming. 8
De frequentie van de rapportage door de bestuurder aan de Raad van Commissarissen is vastgesteld op drie maal per jaar (periode rapportage). Het jaarverslag 2007, het accountantsverslag en de managementletter zijn besproken met de accountant. De accountant, zijnde PricewaterhouseCoopers, werkt in opdracht van de Raad van Commissarissen. Over iedere periode van vier maanden levert de plaatsvervangend bestuurder een rapportage die is gebaseerd op de prestatievelden zoals die in het BBSH zijn opgenomen. Daarbij wordt tevens inzicht gegeven in de aanpak en het verloop van de bouwkundige projecten. Ook over de verkoop van bestaande (huur) woningen wordt gerapporteerd. Een te verwachten financieringsbehoefte/-overschot wordt aangegeven met hierbij de koppeling naar de begroting en het treasury jaarplan en daarbij de (eventuele) acties.
Auditcommissie De Raad van Commissarissen heeft in 2004 twee van haar leden te weten de heren J.C.J. Huiskes en P.M. Bieshaar, benoemd om op te treden als de auditcommissie van de Raad van Commissarissen. De heer J.C.J. Huiskes is in januari 2008 afgetreden als lid van de RvC en er is geen nieuw lid benoemd in de auditcommissie. Derhalve bestond de auditcommissie in 2008 alleen uit de heer P.M. Bieshaar. De auditcommissie is ingesteld om met name de financiële rapportage en aspecten, inclusief de risicobeheersing, met de bestuurder en de manager Financiën & Control te bespreken. De auditcommissie is in het verslagjaar driemaal bijeengekomen. Onderwerpen, die tijdens deze bijeenkomsten aan bod kwamen, waren: het jaarverslag 2007, de perioderapportages en de meerjarenbegroting 2008-2012. De auditcommissie brengt tijdens de reguliere vergadering van de Raad verslag uit aan de Raad van Commissarissen en geeft een advies over de voorliggende rapportage en financiële documenten.
3.
SAMENSTELLING RAAD VAN COMMISSARISSEN De functieprofielen van de leden van de Raad van Commissarissen zijn in overeenstemming met de adviezen van de Commissie Intern Toezicht Woningcorporaties. De commissarissen beschikken over de vereiste kennis en inzichten om de volkshuisvestingsprestaties en bedrijfsmatige aanpak in algemene zin en specifiek te kunnen beoordelen. De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de leden onafhankelijk ten opzichte van elkaar, het bestuur en welk deelbelang dan ook kunnen functioneren. De commissarissen hebben geen (neven) functies die tegenstrijdig zijn aan het belang van Spectrum Wonen. De leden van de Raad van Commissarissen onderhouden op geen enkele wijze andere zakelijke relaties met Spectrum Wonen. Een gedrags- en integriteitscode is daartoe door elk lid ondertekend. Er hoefde in 2008 ook geen beroep gedaan te worden op deze codes.
9
Op 31 december 2008 was de Raad van Commissarissen als volgt samengesteld: Voorzitter Naam : Ir. H.G.B. Spekhorst Leeftijd : 53 jaar Beroep : directeur Aveco-de Bondt Relevante nevenfuncties : n.v.t. Benoemd per : 1 januari 2002 Aftredend per : 1 januari 2011 Lid beoordelingscommissie
Vicevoorzitter Naam : A. Rosenberg Leeftijd : 67 jaar Beroep : oud-directeur SNS Bank Gelderland Relevante nevenfuncties : bestuurslid van een maatschappelijke organisatie Benoemd per : 1 januari 2002 Aftredend per : 1 januari 2010 Lid beoordelingscommissie
Lid Naam Leeftijd Beroep Relevante nevenfuncties Benoemd per Aftredend per Lid auditcommissie
: P.M. Bieshaar : 48 jaar : hoofd administratie & juridische zaken : n.v.t. : 1 januari 2002 : 1 januari 2009
Naam Leeftijd Beroep Relevante nevenfuncties Status Benoemd per Aftredend per
: L.L. Vis : 45 jaar : juriste : mediator : benoemd op voordracht Huurdersvereniging Lochem-Holten : 1 januari 2007 : 1 januari 2011
Lid
10
Wijzigingen in samenstelling van de Raad van Commissarissen De zittingstermijn van de heer J.C.J. Huiskes is per 1 januari jl. verstreken. Met het oog op de fusiebesprekingen is er voor gekozen om de vacature nog niet op te vullen. Met de zittende commissarissen waren afspraken gemaakt over het schema van aftreden. Conform de Governance Code is overeengekomen dat de zittingstermijnen maximaal 4 jaar bedragen, met de mogelijkheid tot herbenoeming. In het kader van de fusie zal er overleg plaats vinden over de samenstelling van de nieuwe RvC en het nieuwe aftredingschema. Honorering De honorering van de leden van de Raad van Commissarissen is afgestemd op de functie-eisen en vastgesteld na extern advies. De totale beloning van de Raad van Commissarissen bedroeg in 2008 € 20.798 per jaar ( 2007: € 24.954), waarbij de honorering van de voorzitter 1,5 maal die van de leden bedraagt. De leden van de Raad ontvangen naast hun honorering geen vaste onkostenvergoedingen. Wel kunnen zij gemaakte kosten declareren. De beloning voor de directeur/bestuurder is vastgesteld op basis van het functieprofiel en de richtlijnen van de commissie Izeboud (2004). Naast het vaste salaris is er geen sprake van een variabel salaris. Over 2008 heeft de directeur/bestuurder een bezoldiging over de periode van januari t/m mei ad € 89.545 (geheel 2007: € 103.732) ontvangen. De bezoldiging omvat periodiek betaalde beloningen zoals salaris, vakantiegeld, doorbetaling bij vakantie, ziekte en ontslagvergoeding. Ook zijn er door Spectrum Wonen pensioenpremies ad € 10.200 (2007: € 23.000) afgedragen. Tevens is een auto ter waarde van € 37.200 ter beschikking gesteld.
4.
FINANCIËLE VERSLAGGEVING, INTERNE CONTROLE EN EXTERNE ACCOUNTANT
A. Financiële verslaggeving De bestuurder is verantwoordelijk voor de kwaliteit en de volledigheid van de openbaar gemaakte financiële informatie. De Raad van Commissarissen ziet er op toe dat de bestuurder deze verantwoordelijkheid vervult.
B. Rol, beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant De externe accountant wordt benoemd door de Raad van Commissarissen. De auditcommissie en de bestuurder hebben in 2008 het functioneren van de accountant besproken. De bezoldiging van en de opdrachtverlening tot het uitvoeren van controlewerkzaamheden door de externe accountant is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen op voorstel van de auditcommissie en na overleg met de bestuurder.
11
C. Interne controle functie De Raad van Commissarissen, en in het bijzonder de auditcommissie, heeft kennis genomen van het risicobeheersingssysteem dat Spectrum Wonen in gebruik heeft en ondersteunt de bestuurder bij verdere maatregelen ter verbetering van de risicobeheersing. De Manager Financiën & Control rapporteert aan de bestuurder en is verantwoordelijk voor de verdere optimalisatie van de risicobeheersing.
D. Relatie en communicatie van de externe accountant met de colleges van de corporatie De externe accountant woont de vergadering van de Raad van Commissarissen bij waarin over de vaststelling of goedkeuring van de jaarrekening wordt besloten. De externe accountant rapporteert zijn bevindingen betreffende het onderzoek van de jaarrekening (het accountantsverslag) aan de bestuurder, de Raad van Commissarissen en de auditcommissie. De onafhankelijkheid met betrekking tot de externe accountant is vastgelegd in het protocol “Onafhankelijkheid van de externe accountant van Spectrum Wonen”.
5.
TENSLOTTE Ondanks een hoge werkdruk bij medewerkers vanwege de fusievoorbereidingen heeft Spectrum Wonen zich ook in 2008 geprofileerd als actieve en ondernemende maatschappelijke organisatie. Niet alleen op het terrein van projectontwikkeling heeft de organisatie zich gemanifesteerd, ook de maatschappelijke activiteiten hebben in toenemende mate de aandacht gekregen. De organisatie heeft naast alle fusie perikelen tijd gevonden voor verdere verbetering van professionaliteit, klantgerichtheid en kwaliteit. De Raad van Commissarissen spreekt haar waardering en complimenten uit over de wijze waarop de adjunct directeur/plaatsvervangend bestuurder en de medewerkers van Spectrum Wonen zich hebben ingezet voor de onderneming en haar huurders.
Lochem, ……………. 2009
H.G.B. Spekhorst Voorzitter Raad van Commissarissen
12
VERKLARING RAAD VAN COMMISSARISSEN De Raad van Commissarissen van Viverion is van oordeel dat dit verslag een getrouw beeld geeft van de activiteiten over het jaar 2008. Zij kan instemmen met de weergave van de financiële positie en de besteding van de middelen.
De heer H.G.B. Spekhorst voorzitter
Mevrouw D.W. Boerboom vicevoorzitter
De heer B. Admiraal
De heer P.M. Bieshaar
De heer W.H. van Heek
De heer A. Rosenberg
Mevrouw L.L. Vis
Lochem, ……………….. 2009
13
14
VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG/JAARVERSLAG Beredeneerd verslag 1.
ONTWIKKELINGEN OVERHEIDSBELEID
Het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) bevat de regels waaraan woningcorporaties (en gemeentelijke woningbedrijven) zich moeten houden. Volgens het besluit dienen hun werkzaamheden op het terrein van de volkshuisvesting te liggen. Het BBSH noemt zes prestatievelden: kwaliteit van de woningen, verhuur van de woningen, betrekken van bewoners bij beleid en beheer, financiële continuïteit, leefbaarheid en wonen en zorg. Verder geeft het BBSH regels over de verslaglegging en het toezicht op woningcorporaties. Van groot belang voor corporaties is ook de Nota Wonen, die VROM in 2000 heeft gepubliceerd. Volgens de nota wordt het werkdomein voor corporaties verbreed tot 'wonen, woondiensten en woonmilieus'. Twee belangrijke ontwikkelingen in 2008 zijn de invoering van de vennootschapsbelasting en de overlegwet. Woningcorporaties zijn vanaf 1 januari 2008 verplicht om over alle activiteiten vennootschapsbelasting (VPB) te betalen, ook over het verhuren van woningen. Het Belastingplan 2008 is duidelijk over de nieuw ontstane fiscale positie van corporaties. Fiscaal gezien worden corporaties gekenmerkt als een onderneming. In dat kader heeft de koepel Aedes overeenstemming bereikt met de Belastingdienst over de volledige tekst en toelichting van de vaststellingsovereenkomst bij integrale vennootschapsbelasting. VSO2 betreft onder meer de openingsbalans, projectontwikkelingen en tussenvormen. In 2008 is gewerkt aan de nieuwe Overlegwet. Op 1 januari 2009 is de nieuwe Wet op het Overleg Huurders Verhuurder (WOHV), kortweg de Overlegwet genoemd, van kracht geworden. Daarmee zijn de meeste bepalingen over het overleg tussen verhuurders en hun huurdersorganisaties samengevoegd in de Overlegwet. De Overlegwet geldt voor alle verhuurders, dus zowel corporaties als particuliere verhuurders.
2.
REGIONALE SAMENWERKING
In Gelderland neemt Spectrum Wonen deel aan het kiesplatform van Aedes. In dit platform worden zaken besproken en afgestemd die hebben te maken met de koepelorganisatie Aedes. Verder maakt Spectrum Wonen deel uit van de ACO, een samenwerkingsverband van de Achterhoekse woningcorporaties. Binnen de ACO heeft Spectrum Wonen in het verleden deelgenomen aan een aantal werkgroepen om zaken gezamenlijk uit te werken. In 2008 is deze samenwerking gelet op het fusievoornemen op een laag pitje gezet. In de regio Twente heeft in 2008 geen overleg plaatsgevonden anders dan met de collega-corporaties in de gemeenten. Het betreft dan in hoofdzaak informatie en afstemming rondom gemeentelijke aangelegenheden. Spectrum Wonen neemt deel aan de Regionale Geschillencommissie Oost Gelderland. Deze commissie draagt zorg voor de afhandeling van geschillen voor een achttal woningcorporaties in Gelderland.
15
3.
ONTWIKKELINGEN BELEID EN SAMENWERKING GEMEENTE LOCHEM
Met de gemeente Lochem heeft periodiek ambtelijk overleg plaatsgevonden. Naast de gemeente en Spectrum Wonen neemt aan dat overleg ook collega-corporatie De Groene Waarden uit Gorssel deel. Ondermeer is gesproken over: • samenvattende ruimtelijke visie; • ontwikkeling diverse projecten; • kwalitatief woonprogramma; • kernvoorraad; • Starterslening; • prestatieafspraken; • overleg over/evaluatie van Woonvisie. Met de gemeente is overleg gevoerd over, respectievelijk samengewerkt bij een aantal (nieuwe) projecten. Deze projecten zijn: De planontwikkeling voor stadswoningen aan de Zuiderbleek op de plek van het voormalige Groene Kruisgebouw; De ontwikkeling van Molengronden II (oostelijk deel) met de invulling van een 2-tal gebouwen voor respectievelijk 10 en 20 appartementen, 12 goedkope koopwoningen en een school voor blinden (Bartiméus), kinderdagopvang in combinatie met ca. 10 appartementen; Planontwikkeling voor herstructurering Zuiderenk II, deelgebied I, 2e fase. Hierin zijn 27 woningen gesloopt en 32 ruim opgezette eengezinswoningen teruggebouwd; Planontwikkeling voor een projectmatige invulling van het voormalige terrein Staring College aan de C. van Disselweg. Het afgelopen jaar is er uitvoerig overleg geweest met omwonenden en betrokken partijen voor de 1e fase op het voormalig RSG-terrein; Planontwikkeling voor herontwikkeling Julianaweg; Onderzoeken haalbaarheid project “Etalage naar de Toekomst”.
4.
ONTWIKKELINGEN BELEID EN SAMENWERKING GEMEENTE HOF VAN TWENTE
In 2008 is er overleg gevoerd tussen de in Hof van Twente werkzame corporaties en de gemeente. Met de gemeente is overleg gevoerd over, respectievelijk samengewerkt bij een aantal (nieuwe) projecten. Deze projecten zijn: In Diepenheim: • De ontwikkeling van een medisch centrum met 11 appartementen ( 6 koop, 5 huur) op de plaats van het voormalige gemeentehuis aan het Looiersplantsoen; • De uitbreiding en interne verbouwing van het bestaande woon-zorgcomplex aan het Marsmansland; • Sloop van 8 woningen en bouw van 14 vervangende nieuwbouwwoningen aan de Lindelaan. In Markelo: • Realisatie van 36 appartementen met zorg voor senioren in het gebied Noordachteresch. In december 2007 heeft de Gemeente Hof van Twente een Woonconferentie georganiseerd voor het maatschappelijk middenveld en de corporaties. Aanleiding hiertoe was het in 2007 uitgevoerde Woningmarktonderzoek door de Regio Twente. Vooral de demografische ontwikkelingen laten zien dat de Gemeente Hof van Twente een krimpgemeente is. De vraag is nu of de gestelde bouwambities nog realistisch zijn. In 2008 is een start gemaakt met het opstellen van een nieuwe Woonvisie. 16
5.
ONTWIKKELINGEN BELEID EN SAMENWERKING GEMEENTE RIJSSEN-HOLTEN
Met de gemeente Rijssen-Holten heeft in 2008 regelmatig op een plezierige wijze incidenteel overleg plaatsgevonden. Spectrum wonen is volop betrokken in het opstellen van een nieuwe Woonvisie. Er is door een afvaardiging van de afdeling Marketing & Support deelgenomen aan een projectgroep voor de nieuw op te stellen Woonvisie en een projectgroep voor “Holten Hogerop”. Na het definitief vaststellen van de nieuwe Woonvisie in 2009 zal er een start worden gemaakt met het maken van prestatieafspraken. Met de gemeente is overleg gevoerd over, respectievelijk samengewerkt bij een aantal (nieuwe) projecten. Deze projecten zijn: In Rijssen: • Herontwikkeling van inbreidingslocatie Watermolen-Zuid; • Sloop en vervangende nieuwbouw van Parkstede; • Veeneslagen-West, nieuwbouw 13 appartementen in samenwerking met de Van der Bentstichting. In Holten: • Project Lageweg in Holten, bouw van 6 levensloopbestendige huurwoningen; • Haalbaarheidsonderzoek plan de Kol in Holten, “Holten Hogerop”; • Sloop van 8 woningen en bouw van 14 vervangende nieuwbouwwoningen in het gebied aan de Wansinkstraat.
6.
SAMENWERKING MET ANDERE CORPORATIES
In 2008 is nauw en veelvuldig samengewerkt met De Goorse Volkswoning. Deze samenwerking had alles te maken met het voornemen om beide organisaties te laten fuseren. Deze samenwerking vond op allerlei terreinen plaats en op alle niveaus. Alle inspanningen hebben uiteindelijk een goed resultaat opgeleverd waardoor de nieuwe organisatie Viverion per 1 januari 2009 kon worden geëffectueerd. De samenwerking met de andere corporaties in de drie gemeenten van ons werkgebied is goed te noemen. Zowel op ambtelijk als bestuurlijk niveau vindt periodiek overleg plaats. Dit overleg is veelal projectgerelateerd. Daarnaast is veelvuldig overleg gevoerd omtrent plannen in het kader van wonen, welzijn en zorg alsmede de totstandkoming van prestatieafspraken met de gemeente. In Lochem wordt ondermeer samengewerkt met De Groene Waarden met betrekking tot wonen, welzijn en zorg en opplusprojecten met betrekking tot toegankelijkheid. Met de corporaties in de Achterhoek wordt beperkt samengewerkt in de ACON (Werkgroep Assurantiecollectief Corporaties Oost Nederland). Met de woningcorporatie Goed Wonen uit Twello is samengewerkt op het terrein van treasury. Hierbij worden vooral afspraken gemaakt over de geldstromen bij beide corporaties. In 2007 is een treasurystatuut opgesteld dat in 2008 is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. De treasurycommissie wordt bijgestaan door een externe deskundige.
17
7.
COLLEGIALE ONDERSTEUNING
Spectrum Wonen beschikt over een sterke financiële positie. Spectrum Wonen heeft besloten om voor (een deel van) het eigen vermogen het maatschappelijk rendement te laten prevaleren boven het financieeleconomisch rendement. Dit maatschappelijke rendement probeert Spectrum Wonen te realiseren door: - het voor eigen rekening nemen van onrendabele toppen; - het verstrekken van leningen aan andere corporaties; - het bijdragen aan onrendabele projecten elders via schenking; - het verstrekken van exploitatiesubsidies ten behoeve van het realiseren van woningen en eventueel bijkomende zaken voor de doelgroepen. Daarbij wordt de volgorde aangehouden van lokaal, regionaal, nationaal. Collegiale ondersteuning is in 2008 verleend aan: Jaarlijkse bijdrage
Naam Wst. Ons Huis, Nieuwekerk a/d IJssel Totaal
€ 39.700 € 39.700
Vervaljaar 2013
Reeds verleend € 158.800 € 158.800
Het verstrekken van jaarlijkse bijdragen wordt verkozen boven collegiale financiering door middel van het aangaan en weer verstrekken van leningen. Op deze wijze wordt niet alleen veel administratieve rompslomp, maar ook verkleining van onze eigen financieringsruimte voorkomen. Eenmalige bijdragen zijn verstrekt aan:
Naam
Bijdrage
Wst. Beter Wonen, Loenen Woonbedrijf Ieder1 (Wonen boven Winkels), Deventer Woonbedrijf Ieder1, Deventer Woonbedrijf Ieder1, Deventer Woonbedrijf Ieder1, Deventer Housing Association South Africa (HASA) Totaal
€ 158.800 € 453.750 € 2.268.900 € 1.361.250 € 2 .268.900 € 680.700 € 7.192.300
Jaar van verstrekken 1997 2000 2004 2000 t/m 2004 2005 2006
Naast genoemde steun neemt Spectrum Wonen deel aan het Wooninvesteringsfonds (WIF) dat werkt met goedkope leningen van kapitaalkrachtige corporaties ten behoeve van corporaties die niet zelf voor het realiseren van voldoende betaalbare huurwoningen kunnen zorgdragen. De volgende leningen zijn verstrekt: Naam Wooninvesteringsfonds (WIF) Totaal
8.
Lening
Rente
Vervaljaar
€ 2.500.000 € 2.500.000
3,09%
2014
DEELNEMINGEN 18
Ter beperking van risico’s heeft Spectrum Wonen een structuur in het leven geroepen die overzichtelijkheid en transparantie nastreeft. Deze structuur bestaat uit:
Stichting Spectrum Wonen
Spectrum Holding B.V.
Spectrum Ontwikkeling I B.V.
Spectrum Ontwikkeling II B.V.
Spectrum Ontwikkeling III B.V.
Spectrum Holding B.V. Spectrum Holding B.V. is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en is gevestigd te Lochem. De vennootschap heeft ten doel: a. werkzaam zijn op het gebied van volkshuisvesting, welzijn, zorg en dienstverlening; b. het oprichten van- het deelnemen in- het zich op andere wijze interesseren bij- het voeren van bestuur over- alsmede het financieren van ondernemingen van welke aard ook en het geven van zekerheid ten behoeve van derden waaronder begrepen het verstrekken van borgstellingen; c. het in eigendom verwerven, hebben, exploiteren en bezwaren van registergoederen met al hetgeen daartoe behoort, daartoe gerekend kan worden en daarmee verband houdt; d. al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin genomen verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. De kernactiviteit in 2008 was het deelnemen in, alsmede het financieren van ondernemingen die werkzaam zijn op het gebied van de volkshuisvesting. Spectrum Holding B.V. is een 100% dochter van Stichting Spectrum Wonen. Er heeft consolidatie binnen de toegelaten instelling plaatsgevonden. Voor de overige gegevens verwijzen wij u naar de bijlage.
19
Spectrum Ontwikkeling I B.V. Spectrum Ontwikkeling I B.V. is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en is gevestigd te Lochem. De vennootschap heeft ten doel: a. Het (doen) realiseren van bouwwerken alsmede het participeren in samenwerkingsverbanden gericht op het aannemen van bouwwerken en het (doen) verrichten van onderhoudswerkzaamheden ten behoeve van ondermeer Stichting Spectrum Wonen, de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid “Spectrum Holding B.V.” of andere dochtermaatschappijen daarvan en/of andere (rechts)personen en ondernemingen, in welke vorm ook, een en ander met inachtneming van het bepaalde in het Besluit beheer sociale-huursector (BBSH); b. Het oprichten van- het deelnemen in- het zich op andere wijze interesseren bij- het voeren van bestuur over- alsmede het financieren van ondernemingen van welke aard ook en het geven van zekerheid ten behoeve van derden waaronder begrepen het verstrekken van borgstellingen; c. Het in eigendom verwerven, hebben, exploiteren en bezwaren van registergoederen met al hetgeen daartoe behoort, daartoe gerekend kan worden en daarmee verband houdt; d. Al hetgeen met vorenstaande in de ruimste zin genomen verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. De kernactiviteit in 2008 was het participeren in een samenwerkingsverband gericht op het aannemen van bouwwerken. Spectrum Ontwikkeling I B.V. is een 100% dochter van Spectrum Holding B.V. Er heeft consolidatie binnen de toegelaten instelling plaatsgevonden. Spectrum Ontwikkeling I B.V. participeert voor 50% in de Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. De Ontwikkelingscombinatie heeft in 2008 29 koopappartementen en 2 commerciële ruimtes in Lochem gerealiseerd. Voor de overige gegevens verwijzen wij u naar de bijlage.
Spectrum Ontwikkeling II B.V. Spectrum Ontwikkeling II B.V. is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en is gevestigd te Lochem. De vennootschap heeft ten doel: a. Het (doen) realiseren van bouwwerken op aannemen van bouwwerken en het (doen) verrichten van onderhoudswerkzaamheden ten behoeve van ondermeer Stichting Spectrum Wonen, de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid “Spectrum Holding B.V.” of andere dochtermaatschappijen daarvan en/of andere (rechts)personen en ondernemingen, in welke vorm ook, een en ander met inachtneming van het bepaalde in het Besluit beheer sociale-huursector (BBSH); b. Het oprichten van- het deelnemen in- het zich op andere wijze interesseren bij- het voeren van bestuur over- alsmede het financieren van ondernemingen van welke aard ook en het geven van zekerheid ten behoeve van derden waaronder begrepen het verstrekken van borgstellingen; c. Het in eigendom verwerven, hebben, exploiteren en bezwaren van registergoederen met al hetgeen daartoe behoort, daartoe gerekend kan worden en daarmee verband houdt; d. Al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin genomen verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn.
20
De kernactiviteit in 2008 was het participeren in een samenwerkingsverband gericht op het aannemen van bouwwerken. Spectrum Ontwikkeling II B.V. is een 100% dochter van Spectrum Holding B.V. Er heeft consolidatie binnen de toegelaten instelling plaatsgevonden. Spectrum Ontwikkeling II B.V. participeert voor 33 1/3% in de De Cloese V.O.F. De Cloese V.O.F. heeft ten doel het ontwikkelen en realiseren van woningbouw bij kasteel De Cloese in Lochem. Voor de overige gegevens verwijzen wij u naar de bijlage.
Spectrum Ontwikkeling III B.V. Spectrum Ontwikkeling III B.V. is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en is gevestigd te Lochem. De vennootschap heeft ten doel: a. Het (doen) realiseren van bouwwerken alsmede het participeren in samenwerkingsverbanden gericht op het aannemen van bouwwerken en het (doen) verrichten van onderhoudswerkzaamheden ten behoeve van ondermeer Stichting Spectrum Wonen, de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid “Spectrum Holding B.V.” of andere dochtermaatschappijen daarvan en/of andere (rechts)personen en ondernemingen, in welke vorm ook, een en ander met inachtneming van het bepaalde in het Besluit beheer sociale-huursector (BBSH); b. Het oprichten van- het deelnemen in- het zich op andere wijze interesseren bij- het voeren van bestuur over- alsmede het financieren van ondernemingen van welke aard ook en het geven van zekerheid ten behoeve van derden waaronder begrepen het verstrekken van borgstellingen; c. Het in eigendom verwerven, hebben, exploiteren en bezwaren van registergoederen met al hetgeen daartoe behoort, daartoe gerekend kan worden en daarmee verband houdt; d. Al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin genomen verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. In 2008 hebben er geen activiteiten plaatsgevonden. Spectrum Ontwikkeling III B.V. is een 100% dochter van Spectrum Holding B.V. Er heeft consolidatie binnen de toegelaten instelling plaatsgevonden. Voor de overige gegevens verwijzen wij u naar de bijlage.
Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. is een vennootschap onder firma en is gevestigd te Hilversum. De vennootschap heeft ten doel: a. het verrichten van haalbaarheidsonderzoeken met betrekking tot de mogelijke door de vennootschap in de gemeente te entameren vastgoedprojecten; b. de ontwikkeling en realisatie van het/de project(en) in de gemeente; c. het aangaan van (een) overeenkomst(en) met de gemeente terzake de ontwikkeling en realisatie van het/de project(en); d. de koop/verkoop en overdracht van de ingevolge 2.1.b. en 2.1.c. gerealiseerde vastgoedobjecten. Het verrichten van alle handelingen, die noodzakelijk zijn ter bevordering van het vorenstaande, valt binnen het doel van de vennootschap. De kernactiviteit in 2008 was de ontwikkeling en realisatie van het project Brouwershof in de gemeente Lochem. 21
Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. is een 50% dochter van Spectrum Ontwikkeling I B.V. De andere participant in de V.O.F. is Vaartpoort XVII B.V. De penvoering geschiedt bij Vaartpoort XVII B.V. te Hilversum. Er heeft (proportionele) consolidatie binnen de toegelaten instelling plaatsgevonden. Voor de overige gegevens verwijzen wij u naar de bijlage.
De Cloese V.O.F. De Cloese V.O.F. is een vennootschap onder firma en is gevestigd te Deventer. De vennootschap heeft tot doel: a. De verwerving, herontwikkeling en exploitatie/vervreemding, het bouw- en/of woonrijp (doen) maken voor bebouwing, de bebouwing van gronden respectievelijk de verbouw van de bestaande opstallen, gelegen op het terrein van De Cloese en het verkrijgen en vervreemden van (bouw)productierechten teneinde maximale winst te genereren. De kernactiviteit in 2008 was het maken van plannen hoe het terrein van De Cloese te ontwikkelen. De Cloese V.O.F. is een 33 1/3% dochter van Spectrum Ontwikkeling II B.V. De overige participanten zijn Van Wijnen Ontwikkelingsgronden Oost B.V. en Van Wijnen Groep Projectontwikkeling B.V. De laatste partij heeft in 2008 het aandeel van Varese Vastgoedontwikkeling B.V. overgenomen. De penvoering geschiedt bij Van Wijnen Projectontwikkeling Oost B.V. te Arnhem. Er heeft (proportionele) consolidatie binnen de toegelaten instelling plaatsgevonden. Voor de overige gegevens verwijzen wij u naar de bijlage.
Triax Vastgoed B.V. Triax Vastgoed B.V. is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en is gevestigd te Deventer. De vennootschap heeft ten doel: a. De (her)ontwikkeling van vastgoed binnen het gebied waarin de corporaties projectontwikkelingsactiviteiten in algemene zin wensen uit te voeren, de aan- en verkoop van vastgoed, herverkaveling van vastgoed, samenvoeging van vastgoed, splitsing van vastgoed, sloop en realisatie van woningen, winkelvoorziening, commerciële voorzieningen, welzijnsvoorzieningen, parkeervoorzieningen, groenvoorzieningen en verkeersinfrastructuur in het marktgebied, zowel ten behoeve van de betaalbare huursector, de vrije huursector en de koopsector, alsmede het aantrekken van financieringen ten behoeve van vorenstaande; b. Al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin genomen verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. In 2008 hebben er geen activiteiten plaatsgevonden. Triax Vastgoed B.V. is een 33 1/3% dochter van Stichting Spectrum Wonen. De overige vennoten zijn Woningstichting Goed Wonen te Twello en Woonbedrijf Ieder1 te Deventer. Er heeft geen consolidatie binnen de toegelaten instelling plaatsgevonden. Voor de overige gegevens verwijzen wij u naar de bijlage.
22
Stichting Landvast Spectrum Wonen is bestuurder van de Stichting Landvast. Deze stichting neemt deel in de commanditaire vennootschap VTV Beheer. Daarin is het recht van vruchtgebruik van een aantal woningen van Woonbedrijf Ieder1 uit Deventer overgedragen aan Spectrum Wonen. De verhuurtaak van deze woningen is opgedragen aan Woonbedrijf Ieder1 in het kader van een zogenaamde “kruisconstructie”.
9.
INTERNE ORGANISATIE
Bestuur Spectrum Wonen heeft een structuur waarin het bestuur wordt gevormd door de directie. In december 2007 is in goed overleg besloten de samenwerking tussen de directeur/bestuurder de heer P. Koburg en Spectrum Wonen te beëindigen. Zijn taak werd vanaf januari 2008 waargenomen door de heer D.W. Nijenhuis. Raad van Commissarissen Als statutair toezichthoudend orgaan fungeert de Raad van Commissarissen. Deze heeft tevens een adviserende rol en klankbordfunctie voor de directie. De Raad van Commissarissen bestond per 31 december uit vier leden. De Raad van Commissarissen vergadert normaliter driemaandelijks in de volledige samenstelling. Gelet op het fusievoornemen is de Raad van Commissarissen in 2008 meerdere malen bijeen geweest. Als lid die op voordracht van de huurdervertegenwoordiging uit Lochem-Holten is benoemd heeft zitting mevrouw L.L. Vis en op voordracht van de huurdervertegenwoordiging Rijssen, Diepenheim en Markelo heeft de heer P.M. Bieshaar zitting in de Raad van Commissarissen. Meer informatie is opgenomen in het verslag van de Raad van Commissarissen. Bedrijf Uitgangspunt voor de interne organisatie van Spectrum Wonen is een professionele en klant- en marktgerichte organisatie. De missie en visie voor Spectrum Wonen in het beleidsplan 2006-2008 is: “Wonen op maat, sterk door samenwerking”. Voor de interne organisatie betekent dit een omslag van bouwen naar wonen en borging van klantgerichtheid. Om deze lijn verder te ontwikkelen en daarnaast het streven naar kwaliteitsverbetering en professionaliteit is eind januari besloten fusiegesprekken aan te gaan met De Goorse Volkswoning. Al eerder waren dergelijke gesprekken gevoerd maar deze hebben destijds niet geleid tot verdere samenwerking. De omstandigheden begin 2008, zowel bij Spectrum Wonen als bij De Goorse Volkswoning, waren echter anders en hebben al vrij snel geleid tot het ondertekenen van een intentieovereenkomst. Daarna zijn onder begeleiding van externe adviseurs alle facetten om te komen tot een gefuseerde organisatie uitgewerkt en hebben geleid tot de nieuwe organisatie Viverion.
23
De organisatiestructuur zag er per 31 december als volgt uit:
Raad van Commissarissen
Directeur/bestuurder (1 fte) D.W Nijenhuis (waarnemend)
Vastgoed (4 fte) Manager D.W. Nijenhuis
Financiën & Control (5,5 fte) Manager B.J. Schekman
Marketing (6 fte) Manager H.J. Mekking
(tevens Adjunct-directeur)
Projectontwikkeling (4 fte) Manager G.H. Schepers
Wonen (9,5 fte) Manager a.i. B. Schlief
10. PERSONEEL Personele zaken Zoals eerder aangegeven is in goed overleg tussen directeur/bestuurder en de Raad van Commissarissen besloten het dienstverband met de directeur/bestuurder te beëindigen. Dit heeft zijn beslag gekregen in januari. Op eigen verzoek is op 18 september de heer H.A.J. Meussen, manager van de afdeling Wonen, vertrokken. Hij ambieerde een functie buiten de nieuwe fusieorganisatie. Zijn plaats is tijdelijk waargenomen door een interim-manager, mevrouw B. Schlief. Met alle medewerkers hebben medio dit jaar functioneringsgesprekken plaatsgevonden. In verband met de fusie en plaatsingsgesprekken zijn aan het eind van het jaar geen beoordelingsgesprekken gevoerd. Gedurende het jaar hebben wij stagiaires gehad van verschillende schoolopleidingen.
Arbeidsvoorwaarden Alle functies zijn ingedeeld op basis van het Handboek Functie-indeling Woondiensten. Eind 2007 konden medewerkers weer hun keuze aangeven voor het Woondiensten Cafetaria Systeem voor 2008. Een aantal medewerkers heeft hiervan gebruik gemaakt waarbij het merendeel heeft gekozen voor vakbondscontributie en/of extra vrije uren. In december konden medewerkers hun keuze maken voor 2009.
24
De medewerkers ontvangen een vergoeding in kader van de Zorgverzekeringwet. Hiertoe zijn evenals in 2007 afspraken gemaakt via de ACON. De bij de ACON (Achterhoekse woningcorporaties) aangesloten corporaties hebben een collectief contract afgesloten met Menzis voor de basisverzekering met twee aanvullende pakketten.
Medezeggenschap Eind 2007 zijn verkiezingen uitgeschreven en is er een nieuwe ondernemingsraad (OR) samengesteld, bestaande uit vier medewerkers. Per 31 december hebben hierin zitting mevrouw A.I. de Graaf en de heren H.H.W. Heyting, H. Kluin en H. Rietberg. Voor de OR heeft 2008 voor een groot deel in het teken gestaan van de voorgenomen fusie tussen Spectrum Wonen en De Goorse Volkswoning met ingang van 1 januari 2009. Samen met de OR van De Goorse Volkswoning is zij als OR-platform het fusietraject ingegaan. Dit OR-platform is samengesteld uit alle leden van beide ondernemingsraden. SBI Training en Advies heeft het OR-platform begeleid in het gehele traject. De nadruk heeft hierbij gelegen op de totstandkoming van een secundair arbeidsvoorwaardenpakket voor de medewerkers van de nieuwe organisatie.
Overleg directie en OR-platform Het OR-platform is gestart met driewekelijks (indien noodzakelijk) te overleggen met de directeur/bestuurder van De Goorse Volkswoning en de waarnemend directeur van Spectrum Wonen. Verder in het jaar is de frequentie van deze overleggen toegenomen. De volgende belangrijke onderwerpen zijn hierin aan de orde geweest: • intentieverklaring fusie; • meerwaardeonderzoek van de nieuwe fusieorganisatie; • afdelingsplannen; • het sociaal plan; • organigram, organisatie- en formatieplan; • secundaire arbeidsvoorwaarden.
Bijeenkomsten voor medewerkers Tijdens dit fusietraject hebben een drietal bijeenkomsten tussen de OR van Spectrum Wonen en haar achterban plaatsgevonden. In de eerste bijeenkomst, half februari heeft de OR de mening van de medewerkers ten aanzien van de fusie gepeild. Het eerste voorstel van de directie over de secundaire arbeidsvoorwaarden is in de volgende bijeenkomst besproken. Tijdens de laatste personeelsbijeenkomst in december, heeft onder andere het principeakkoord over de secundaire arbeidsvoorwaarden tussen de directie en het OR-platform centraal gestaan. In april is een gezamenlijk overleg georganiseerd voor de medewerkers van De Goorse Volkswoning en Spectrum Wonen. In deze bijeenkomst hebben de vakbonden FNV, CNV en de Unie een toelichting gegeven op het sociaal plan.
25
Adviesaanvraag fusie Conform artikel 25 van de WOR heeft de OR op een aantal onderdelen tijdens het traject deeladviezen uitgebracht. Daarnaast heeft zij gebruik gemaakt van haar instemmingsrecht op het sociaal plan en de secundaire arbeidsvoorwaarden. Medio december heeft de OR schriftelijk haar advies gegeven op het voorgenomen besluit tot fusie.
Jaarlijks overleg met Raad van Toezicht Jaarlijks dient de directeur/bestuurder de algemene gang van zaken te bespreken met de OR in aanwezigheid van een lid van de Raad van Commissarissen. In 2008 heeft dit overleg niet plaatsgevonden. De intentie voor 2009 is dit gesprek wel te plannen. Alle functies zijn ingedeeld op basis van het Handboek Functie-indeling Woondiensten.
Opleidingen Medewerkers worden gestimuleerd opleidingen te volgen gericht op kennisvergroting en doorgroeimogelijkheden. Verder is het “bijblijven” bij ontwikkelingen van eminent belang. Door diverse medewerkers zijn één of meerdaagse cursussen gevolgd in kader van zijn of haar functie.
Bedrijfsgezondheidsdienst Alle zaken rondom bedrijfsgezondheid zijn door ons ondergebracht bij de Arbo-unie vestiging Nijverdal. Hiermee is een contract gesloten dat met name is gericht op het verzuimbeleid en omvat verder een aantal mogelijkheden voor aanvullende diensten. Met de Arbo-unie zijn afspraken gemaakt die in hoofdzaak bestaan uit verzuimbegeleiding en adviestaken. Wij beschikken over een preventiemedewerker en vier gediplomeerde bedrijfshulpverleners.
26
Ziekteverzuim Het ziekteverzuim in 2008 bedroeg 4,40%. De afgelopen jaren vertoonde het ziekteverzuim het volgende beeld: 5,0% 4,5% 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 2003
2004
2005
2006
2007
2008
11. OVERIGE ZAKEN Automatisering Ibis Main In 2007 is gebleken dat de conversie van het meerjarenonderhoudssysteem van Damen Consultants naar het NCCW minder eenvoudig was dan men had voorzien. Dit heeft tot gevolg dat dit traject een doorloop heeft gekend tot in 2008. In 2008 is besloten in verband met de fusie om dit op een laag pitje te zetten. Square De implementatie van Square is begin 2008 in verband met de op handen zijnde fusie met De Goorse Volkswoning op een laag pitje gezet. Eind augustus is de implementatie weer opgepakt en is de 1e bijeenkomst van de werkgroep Square gestart. De werkgroep bestond uit 6 personen, 3 van Spectrum Wonen en 3 van De Goorse Volkswoning. Square is per 1 januari 2009 geïmplementeerd. NCCW/BIS wordt TOBIAS SG Er is besloten om in de nieuwe fusieorganisatie verder te gaan met TOBIAS SG. Begin 2009 wordt er een start gemaakt met de voorbereidingen voor de implementatie van TOBIAS SG. Naar verwachting zal in het najaar 2009 de overstap gemaakt worden naar TOBIAS SG.
27
Woonruimte Bemiddeling Systeem Vanaf 1 juli is het nieuwe Woonruimte Bemiddelingsysteem toegankelijk voor het gehele bezit van Spectrum Wonen en kan iedereen via het internet op zoek naar een woning. Eind augustus is een plan van aanpak samen met de collega’s van De Goorse Volkswoning opgesteld voor uitbreiding met het woningbezit in Goor. Vanaf 1 januari 2009 is het systeem actief voor het gehele bezit van de fusieorganisatie. Webmail Alle medewerkers van Spectrum Wonen hebben sinds het voorjaar de mogelijkheid om vanaf hun huisadres de webmail te benaderen.
P.R. en Communicatie Spectrum Wonen heeft een sponsorbeleid. Het doel van sponsoring (en advertenties) ligt enerzijds op het maatschappelijke vlak en anderzijds op naamsbekendheid. Sponsoring gebeurt op verzoek van organisaties of instellingen waarbij wij ons voornamelijk proberen te richten op lokale evenementen (bv. jaarlijks dorpsfeest), op jeugdgerichte activiteiten van (sport)clubs, evenementen voor gehandicapten (bv. gehandicapten voetbal) en/of ouderen en evenementen in het kader van de woonomgeving en de leefbaarheid (bv. tuinkeuringen). Conform het sponsoringbeleid zijn giften/donaties verstrekt en is een aantal advertenties geplaatst in publicaties van instellingen en verenigingen. Daarbij is de nadruk gelegd op activiteiten en projecten op buurt- en wijkniveau welke als doel hebben de woonomgeving en leefbaarheid te verbeteren. De regionale pers wordt actief ingeschakeld voor het verspreiden van informatie over nieuwe ontwikkelingen en projecten. Spectrum Wonen heeft in 2008 bijgedragen aan het blad SR. voor actieve senioren in de Gemeente Lochem. Dit blad is viermaal verschenen in samenwerking met Stichting Ouderenwerk Lochem. In verband met het terugtrekken van SOL, is besloten om in 2009 niet verder te gaan met het uitgeven van de SR. Huisstijl Het verder uitbreiden van een nieuwe brochurelijn is in verband met de fusie op een laag pitje gezet. Aan het opzetten van het nieuwe huisstijl/logo en naam voor de fusieorganisatie is volop gewerkt. Met betrekking tot de nieuwbouwprojecten heeft Spectrum Wonen afgelopen jaar een actieve rol gespeeld door regelmatig kijkmiddagen voor nieuwe bewoners te organiseren op de bouw. Ook is er de nodige aandacht besteed aan hoogste punt, 1e steenlegging, oplevering etc.
Overige externe contacten Met de Arbo-unie is een contract met betrekking tot arbo-zaken. In twee gevallen heeft intensiever contact plaatsgevonden met de Arbo-unie. Met de landelijke koepelorganisatie Aedes vinden contacten plaats in de vorm van het directeurenoverleg dan wel informatiebijeenkomsten. Voor de uitwerking van het strategisch voorraadbeleid worden wij ondersteund door het adviesbureau FMAdvies uit Oss. Dit bureau bouwt en implementeert het daarvoor te maken geautomatiseerde systeem.
28
In 2007 is begonnen met bijstelling van het beleid om te komen tot een vernieuwde missie en visie dat moet leiden tot een nieuw beleidsplan voor de jaren 2008 tot 2012. Dit traject zou in 2008 worden afgerond. Gelet echter op het fusievoornemen is dit traject niet verder afgemaakt. Na de fusie zal voor de nieuwe organisatie een nieuw beleidsplan worden ontwikkeld. Ten behoeve van de fusie is een meerwaardeonderzoek gehouden dat is uitgevoerd door Deloitte. Dit heeft geresulteerd in een positieve rapportage en vervolgens in de intentieovereenkomst voor fusie met De Goorse Volkswoning. Met PricewaterhouseCoopers heeft zeer intensief contact plaatsgevonden. Deze adviesorganisatie heeft het fusieproces begeleid op bestuurlijk en operationeel niveau. In het kader van de fusie zijn verder contacten geweest met enkele andere externe adviseurs die een bijdrage hebben geleverd aan operationele zaken als nieuwe huisvesting, huisstijl, communicatie en begeleiding van medewerkers en ondernemingsraad.
29
30
Volkshuisvestingsverslag 1.
ALGEMEEN
Overeenkomstig de regelgeving van het Besluit Beheer Sociale Huursector mag een toegelaten instelling slechts werkzaam zijn op het gebied van de volkshuisvesting. Door middel van dit verslag legt Spectrum Wonen verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de prestatievelden. Achtereenvolgens komen aan de orde: - huisvesten van doelgroepen; - kwaliteit in standhouden van het woningbezit; - betrekken van bewoners bij beleid en beheer; - zorg en welzijn; - leefbaarheid; - beleid en beheer op financieel gebied. Verder worden nog overige zaken toegelicht en de vertegenwoordigingen vermeld.
2.
HUISVESTEN VAN DOELGROEPEN
A. Primaire doelgroep De primaire doelgroep bestaat uit klanten met een inkomen tot het maximale toetsingsinkomen voor de huurtoeslag: - belastbaar inkomen lager is dan € 27.950 (meerpersoonshuishouden); - belastbaar inkomen lager is dan € 20.600 (eenpersoonshuishouden); - belastbaar inkomen lager is dan € 24.625 (meerpersoonshuishouden 65 jaar en ouder); - belastbaar inkomen lager is dan € 18.525 (eenpersoonshuishouden 65 jaar en ouder). Bij het toewijzen van de woningen aan de primaire doelgroep gaan we uit van de huurgrenzen die de Belastingdienst heeft vastgesteld. Maximale huurgrens tot 23 jaar
€ 348,99
Aftoppingsgrens 1 en 2 persoonshuishouden
€ 499,51
Aftoppingsgrens 3 en meer persoonshuishouden
€ 535,33
Maximale huurgrens 23 jaar en ouder
€ 631,73
De huren boven de aftoppingsgrens zijn bestemd voor specifieke doelgroepen. Dit geldt voor bijvoorbeeld senioren of klanten die afhankelijk zijn van een woning met een voorziening voor hun beperking.
31
Per 31 december 2008 is de woningvoorraad in huurprijsklassen als volgt verdeeld: Gemeente Hof van Twente
Huurprijsklasse Tot € 349,00 Van € 349,00 tot € 535,33 Van € 535,33 tot € 631,73 Meer dan € 631,73 Totaal:
Gemeente Lochem
Huurprijsklasse Tot € 349,00 Van € 349,00 tot € 535,33 Van € 535,33 tot € 631,73 Meer dan € 631,73 Totaal:
Gemeente Rijssen-Holten
Huurprijsklasse Tot € 349,00 Van € 349,00 tot € 535,33 Van € 535,33 tot € 631,73 Meer dan € 631,73 Totaal:
Aantal
in %
104 489 47 1 641
16,2 76,3 7,3 0,2 100,0
Aantal
in %
574 1.052 88 7 1.721
33,4 61,1 5,1 0,4 100,0
Aantal
in %
515 1.013 87 4 1.619
31,8 62,6 5,4 0,2 100,0
Hieruit blijkt dat het totaal van de voor de primaire doelgroep bereikbare woningen 3.747 bedraagt, hetgeen 94,1% van de totale voorraad is.
32
B.
Bijzondere doelgroepen
Statushouders Gemeenten, collega-corporaties en Spectrum hebben intensief met elkaar overlegd om de taakstellingen in de diverse gemeenten te realiseren. In 2008 heeft Spectrum Wonen in de gemeente Rijssen-Holten vier woningen beschikbaar gesteld, waaronder twee woningen in Holten (7 personen) en twee woningen in Rijssen (8 personen). In Hof van Twente heeft Spectrum Wonen twee woningen beschikbaar gesteld. In de gemeente Lochem heeft Spectrum Wonen vijf woningen beschikbaar gesteld voor statushouders.
Urgente woningzoekenden Indien een klant met spoed een woning nodig heeft, kan het zijn dat Spectrum Wonen op basis van de urgentieregeling een woning aan deze klant toewijst. Dit doen we alleen als er sprake is van een echte noodsituatie. Aan de hand van een aantal voorwaarden en een gesprek met de klant bepalen we of een klant in aanmerking komt voor een toewijzing. In 2008 hebben we op deze wijze in de gemeente RijssenHolten aan elf klanten een woning toegewezen. In de gemeente Hof van Twente hebben we aan vier klanten een woning toegewezen en in de gemeente Lochem aan zeventien klanten.
Huisvesten bijzondere doelgroepen In juli 2008 heeft Spectrum Wonen een jongerenappartement verhuurd aan Stichting Commujon, een instelling voor Jeugdzorg die onder andere woonbegeleiding aanbiedt aan hun cliënten in de leeftijd vanaf 17 jaar.
C.
Verhuur- en verkoopbeleid
Nieuw woonruimteverdeelsysteem Sinds 1 juli 2008 werkt Spectrum Wonen met een nieuw systeem waarmee we onze woningen verdelen en toewijzen. Het is nog niet mogelijk te rapporteren over de resultaten van het systeem. We werken nog aan een rapportagetool waarmee we de resultaten en effecten van het systeem inzichtelijk kunnen maken.
33
Overzicht aantallen mutaties Uit onderstaande tabel blijkt per plaats het aantal mutaties:
Woonplaats Lochem Laren Barchem Diepenheim Markelo Rijssen Holten Totaal
Aantal 140 12 6 18 48 86 27 337
Verkoop In 2008 heeft Spectrum Wonen 11 huurwoningen verkocht. Dit zijn woningen die aan huidige huurders zijn verkocht of bij mutatie op de vrije markt te koop aan zijn geboden. De gemiddelde verkoopprijs per woning bedroeg € 148.500.
3.
KWALITEIT INSTAND HOUDEN VAN HET WONINGBZIT
A. Ontwikkeling woningvoorraad Bouwen In 2008 werden de volgende nieuwbouwwoningen-huur opgeleverd: In Lochem: • 8 appartementen aan de Graanweg; • 20 appartementen aan de Graanweg (“Villa Locheym”); • 12 appartementen voor starters/jongeren aan de Rembrandtlaan. In Markelo: • 36 appartementen met zorg Noordachteresch. In Diepenheim: • 2 woningen aan de Lindelaan. In Rijssen: • 7 appartementen en 1 gemeenschappelijke ruimte aan de Grotestraat.
34
In 2008 werden de volgende nieuwbouw-woningen-koop opgeleverd: In Lochem: • 2 appartementen aan de Graanweg; • 32 woningen plan Zuiderenk 2e fase; • 5 starterswoningen aan de Rembrandtlaan; • 10 patiowoningen aan de Rembrandtlaan. In Diepenheim: • 12 woningen aan de Lindelaan. Verwervingen/aankopen In Lochem: • perceel grond Van Lutterveltplein ten behoeve van bouw 19 huur-/koopappartementen; • perceel grond Laren ten behoeve van bouw 4 huurwoningen, 5 huurappartementen en Ahoed; • perceel grond Exel ten behoeve van bouw 6 starterswoningen; • Tramhuisje in Gorssel. In Rijssen: • perceel grond ten behoeve van bouw 13 huurappartementen. Verkoop van onroerend goed Met inachtneming van de afspraken met de gemeenten werden de volgende woningen binnen vooraf aangewezen gebieden aan zittende huurders verkocht (of bij leegkomen aan andere belangstellende huurders): • Lochem: 4 woningen; • Markelo: 4 woningen; • Holten: 3 woningen. Totaal zijn 11 woningen verkocht. Onttrekking door sloop In 2008 werden de volgende panden of woningen onttrokken aan ons bezit door sloop: In Rijssen: • 30 woningen aan de Parkstraat en de Oosterhofweg; • hoofdgebouw Parkstede. Projecten in voorbereiding en/of uitvoering Hierna volgt een overzicht van de stand van zaken met betrekking tot projecten in voorbereiding en/of uitvoering.
35
Overzicht nieuwbouwprojecten
Projectfase
Oplevering
Lochem Rembrandtschool Molengronden v. Lutterveltplein de Cloese Zuiderbleek Julianaweg Zuiderenk II - 2e fase Bosweg Brouwershof Exel
10 patio's + 5 starterswon. + 12 huurapp. Bartimeus/ Carion/ OPOL (school/ k.d.o./ kantoor 7 koopapp. + 12 huurapp. 14/ 17 woningen + ondernemersacademie 32 appartementen + 7 stadswoningen split-level won. + appartementen + stadswon. 32 koopwoningen met infrastructuur 24 koopwoningen 29 koopappartementen + comm. ruimten 6 koopwoningen starters
opgeleverd in 2008 uitvoering uitvoering initiatieffase (via V.o.f.) initiatieffase initiatieffase (via V.o.f.) opgeleverd in 2008 initiatieffase (via V.o.f.) opgeleverd in 2008 (via V.o.f.) uitvoering
Ahoed + 8 huurapp. + 4 flexwoningen comm.-maatschapp. ruimte + 4 koopapp. 6 lokalen tbv OPOL en Carion met nevenruimten 24 app. + 8 flexwoningen
uitvoering initiatieffase voorbereiding initiatieffase
restauratie gemeentelijk monument
voorbereiding
2010
30 huurapp. + 23 koopapp. + renovatie 13 huurapp. v.d. Bent stichting inbreidingsgebied met park.gar., huur- en koopapp.
uitvoering voorbereiding initiatieffase
2010 2010
6 levensloopgerichte huurwoningen 12 koopwoningen en 2 huurwoningen herontwikkeling industriegebied de Kol invulling terrein voormalig postkantoor 14 huurwoningen in uitleggebied
uitvoering initiatieffase initiatieffase initiatieffase initiatieffase
2009
36 huurapp. (extramuraal)
opgeleverd in 2008
ca. 9 starterswoningen (koop) in uitleggebied 5 huurapp./ 6 koopapp. en zorgvoorzieningen 12 koopwon. en 2 huurwon. ca. 16 huurapp.
initiatieffase uitvoeringsfase opgeleverd in 2008 initiatieffase
2009 2009
2009
Laren Laren 3 Rengershof Kindercentrum Centrumgebied
2009 2010
Gorssel Tramhuisje
Rijssen Parkstede Veeneslagen Watermolen
Holten Lageweg Wansinkstraat De Kol Voormalig postkantoor De Liesen
Markelo WoZoCo de Esch
Diepenheim Noord II Voormalig gemeentehuis Lindelaan Uitbreiding WoZoCo
36
2010
B. ONDERHOUD Algemeen Evenals voorgaande jaren is het onderhoud afgestemd op de beschikbaarheid van de financiële middelen. Voor het in kaart brengen van het onderhoud aan de woningen wordt gewerkt met conditiemetingen. Door deze systematiek beschikken we over een instrument voor het objectief en uniform meten van de kwaliteit van bouwdelen en gebouwen. Deze methodiek is enerzijds de basis voor het opstellen van de meerjarenonderhoudsbegroting, anderzijds ondersteund de methodiek het nemen van beleidsbeslissingen. Ook in het mutatieonderhoud wordt hiervan gebruik gemaakt. In 2008 zijn alle woningen energetisch beoordeeld en voorzien van het energielabel. Het onderhoud moet worden onderscheiden in planmatig onderhoud en niet planmatig onderhoud.
Planmatig onderhoud Planmatig onderhoud is opgenomen in de jaarbegroting en vloeit voort uit de meerjarenonderhoudsbegroting. De uitvoering die hieruit voortvloeit, is volgens planning verlopen. In totaal is in 2008 voor een bedrag van € 4.356.414 aan planmatig onderhoud uitgevoerd. Dit betreft dan werkzaamheden als buitenschilderwerk, houtrotherstel, herstel of vervanging van bitumineuze dakbedekkingen, vervanging van cv-ketels en renovatie van badkamers, keukens en toiletten.
Planmatig onderhoud verkochte woningen Koop-Zeker-Plan Vanaf 1999 heeft Spectrum Wonen woningen met een onderhoudscontract aan zittende huurders verkocht. Dit is onder de noemer Koop Zeker Plan (KZP) gebeurd. Spectrum Wonen heeft zich verplicht de buitenkant van de woningen, die in het kader van het KZP zijn verkocht, tot 2015 te onderhouden. Hiertoe is een bedrag opgenomen in de verkoopprijs. Deze gelden zijn gedoneerd in de “Voorziening onderhoud KZP-woningen”. Het onderhoud aan de buitenschil van deze woningen loopt gelijk op met het reguliere planmatige onderhoud van de naastliggende huurwoningen van Spectrum Wonen. In 2008 werd ten laste van deze voorziening een bedrag van € 223.214 aan werkzaamheden uitgevoerd.
Woningverbetering Bij mutatie van een woning of op individueel verzoek van een bewoner kunnen werkzaamheden worden uitgevoerd die betrekking hebben op kwaliteitsverbetering. Deze verbeteringen worden tegen huurverhoging uitgevoerd.
Niet planmatig onderhoud Het niet planmatige onderhoud (dagelijkse onderhoud en mutatieonderhoud) wordt uitgevoerd naar aanleiding van reparatieverzoeken van huurders en bij muteren van woningen. Met het onderhoudsbedrijf Onderhoud Service Spectrum (OSS) is hiertoe een budgetafspraak gemaakt, gekoppeld aan een onderhoudsovereenkomst. Getracht wordt om hiermee efficiëntie, kostenbeheersing en kwaliteit te realiseren. Ook de aanname van reparatieverzoeken van huurders gebeurt rechtstreeks door 37
OSS en wordt door hen afgehandeld. Ten gevolge van een groter aantal mutaties dan verwacht is een hoger bedrag aan mutaties uitgegeven dan begroot. Daarbij was ook een aantal oudere woningen waarbij meer dan gebruikelijk onderhoud moest worden gepleegd. In totaal werd aan niet planmatig onderhoud en mutatiekosten € 1.816.349 uitgegeven.
4.
BETREKKEN VAN BEWONERS BIJ BELEID EN BEHEER
Huurdersvertegenwoordigingen Spectrum Wonen voert officieel overleg met twee huurdersvertegenwoordigingen, te weten de Huurdersvereniging Lochem en de Stichting Bewonersbelangen Spectrum Wonen. De eerstgenoemde vertegenwoordigt de huurders in Lochem en Holten. De tweede de huurders in Rijssen, Diepenheim en Markelo. Met beide huurdersvertegenwoordigingen is een aantal keren overleg gevoerd. Belangrijke onderwerpen in dit overleg waren het huurprijsbeleid voor 2008, het planmatig onderhoud 2008 en het jaarverslag over 2007. Het overleg vindt altijd plaats in een goede en prettige sfeer. Daarnaast is een vertegenwoordiger van Spectrum Wonen een paar keer per jaar aanwezig op de reguliere vergaderingen van de Stichting Bewonersbelangen Spectrum Wonen. Dit om lopende zaken te verduidelijken dan wel samen naar passende oplossingen te zoeken. Dit contact wordt door beide partijen als prettig ervaren. Ook zijn er extra vergaderingen ingelast met betrekking tot de fusie met De Goorse Volkswoning.
Klachtencommissie Spectrum Wonen neemt deel aan de Regionale Geschillencommissie Oost-Gelderland. Deze commissie behandelt de klachten voor een achttal Achterhoekse corporaties. Er zijn dit jaar geen klachten aan de geschillencommissie voorgelegd.
Informatie Door middel van het magazine “Woonzaken” wordt aan de huurders allerhande informatie gegeven die voor de huurder van belang is, zoals de woonruimteverdeling, huursubsidie, toelichting op het planmatig onderhoud en nieuwbouwprojecten. In 2008 is “Woonzaken” tweemaal uitgegeven. In december is er in verband met de fusie een informatiebrochure over de fusieorganisatie uitgegeven met daaraan gekoppeld een leuke actie voor de huurders. Verder worden huurders mondeling en/of schriftelijk geïnformeerd over onderwerpen die hen persoonlijk aangaan, zoals uit te voeren onderhoud, huurverhoging, huurtoeslag, etc. Spectrum Wonen is bereikbaar via haar website met informatie over het woonruimtebemiddelingsysteem, projecten, beleid van Spectrum Wonen, publicaties etc.
38
5.
ZORG EN WELZIJN
De verwachting in Nederland is dat de komende jaren de vergrijzing verder zal toenemen. Berekend is dat deze in 2015 zijn hoogtepunt zal hebben bereikt en vervolgens licht zal afnemen. Dit geldt ook voor de gemeenten waar Spectrum Wonen bezit heeft. Deze demografische ontwikkeling zal in de gemeenten Hof van Twente en Lochem sterker zijn waar te nemen dan in de gemeente Rijssen-Holten. Van overheidswege wordt mede hierdoor het langer zelfstandig blijven wonen gestimuleerd. Hierbij wordt een beroep gedaan op de in het veld opererende partijen zoals zorgaanbieders, welzijnsorganisaties, gemeenten en woningcorporaties. Zowel in Hof van Twente als in Lochem en Rijssen-Holten zijn als gevolg hiervan Masterplannen tot stand gebracht. Samen met de gemeenten en diverse zorginstanties heeft Spectrum Wonen een aantal activiteiten opgepakt die benoemd zijn in de opgestelde uitvoeringsplannen voortvloeiend uit de Masterplannen.
Gemeente Lochem Spectrum Wonen speelt in op de toenemende vergrijzing door het bouwen van gelijkvloerse seniorenwoningen, veelal in samenwerking met een zorgleverancier. Om echter aan de verwachte vraag door senioren te kunnen voldoen is meer nodig dan alleen nieuwbouw. In de projectgroep Wonen waar de gemeente Lochem, woningcorporatie De Groene Waarden uit Gorssel, Stichting Ouderenwerk Lochem en Spectrum Wonen, ondersteunt door Laagland Advies, in participeren zijn de mogelijkheden van het aanpassen van eengezinswoningen onderzocht, het zogenaamde “Opplussen”. Uit ervaring blijkt dat senioren langer in staat zijn zelfstandig te kunnen blijven wonen als in de woning een aantal aanpassingen zijn uitgevoerd. Hierbij kan gedacht worden aan een extra toilet op de verdieping en het plaatsen van een tweede trapleuning. Echter niet elke eengezinswoning is geschikt om aan te passen. Hierbij is de grootte van de slaap- en badkamer voor het kunnen leveren van zorg bepalend. Slechts 85 eengezinswoningen van het gehele bezit van Spectrum Wonen zijn geschikt om “op te plussen”. In 2008 is er in de kern Lochem in samenwerking met bovengenoemde partijen een pilot gestart voor het opplussen van eengezins huurwoningen en senioren huurwoningen van Spectrum Wonen in een deel van de wijk Zuiderenk. Ook is er gelijktijdig een pilot gestart voor het opplussen van woningen van eigenaar bewoners. Er zijn door de werkgroep “Opplussen” 40 woningen van eigenaar bewoners aangewezen in de wijk Zuiderenk. In het plan Molengronden II zijn 10 appartementen waarbij zorggarantie wordt afgegeven door Zorggroep St. Maarten opgeleverd. Ook is in het plan Molengronden II de bouw gerealiseerd van 20 appartementen voor woongroep “Villa Locheym”. In het plan Laren III realiseert Spectrum Wonen een gebouw voor Apotheek houdende Huisartsen Onder één Dak en 8 appartementen voor senioren. Dit project zal voor de zomer van 2009 worden opgeleverd. Tevens realiseert Spectrum Wonen er in de nieuwe wijk vier levensloopbestendige huurwoningen. Zowel de appartementen als de woningen voldoen aan Woonkeur. Gemeente Hof van Twente In plan De Esch in Markelo zijn 36 appartementen voor senioren met zorggarantie van de Carint Reggeland Groep opgeleverd. De bewoners hebben een verschillende mate van zorgbehoefte. Door voorrang te geven aan huurders van Spectrum Wonen uit Markelo en Diepenheim is een flinke doorstroom op gang gekomen.
39
In Diepenheim is nog geen start gemaakt met de bouw van een medisch centrum met daarbij 11 appartementen (6 koop, 5 huur) op de plaats van het voormalige gemeentehuis aan het Looiersplantsoen. Hierop rusten nog enkele bezwaren. De verwachting is dat rond de zomer van 2009 de bouw van start kan gaan. In onderzoek/ontwikkeling is ook de uitbreiding en interne verbouwing van het WOZOCO Marsmansland. Gemeente Rijssen-Holten In het uitvoeringsprogramma van het masterplan Wonen, Welzijn en Zorg in de gemeente Rijssen-Holten zijn zogenaamde woonservicezones benoemd. Deze woonservicezones zijn gericht op het langer zelfstandig kunnen blijven wonen en waar functies en voorzieningen beschikbaar zijn. Een woonservicezone wordt gekenmerkt door een inlooppunt met een variatie aan woningen en woonzorgvormen. Samen met Carint Reggeland is Spectrum Wonen in 2007 een onderzoek gestart om in de Wellehof een inlooppunt te creëren. De projectgroep gecoördineerd vanuit de Gemeente is in 2008 slechts eenmaal bij elkaar geweest. Vanuit de afdeling Marketing & Support is de Gemeente weer aangemoedigd voor het plannen van een nieuwe bijeenkomst. De herstart zal naar alle waarschijnlijkheid in 2009 plaatsvinden. Plan Parkstede is definitief geworden in 2008. Er zijn een aantal bezwaren ingediend door omwonenden. Begin 2009 wordt er gestart met de sloop van het verzorgingshuis en een deel van de aanleunwoningen aan de Oosterhofweg. Naar verwachting zal voor de zomer van 2009 de verkoop van 21 appartementen en 2 penthouses van start gaan. In januari 2008 is ‘Iris’, een samenwerkingsproject van aanbieders op het gebied van wonen, welzijn en zorg, van start gegaan als pilot in de kernen Rijssen en Holten. Het project heeft als doel een bijdrage te leveren aan het langer zelfstandig wonen van senioren. De deelnemende partijen zijn Zorgaccent&Thuiszorg Noordwest Twente en de woningcorporaties Spectrum Wonen en De Goede Woning. Met het inschakelen van een consulent aan huis kunnen 60+ huurders te allen tijde een beroep doen op de diensten en services van ‘Iris’. Dat kan gaan om het regelen van een klusje in huis, hulp bij het invullen van formulieren of het aanvragen van bijvoorbeeld zorgtoeslag. Bovendien kunnen senioren op ‘Iris’ rekenen wanneer men tijdelijk zorg nodig heeft, bijvoorbeeld in verband met ziekte. De Goede Woning en Spectrum Wonen gaan het lidmaatschap van ‘Iris’ één jaar gratis aan hun huurders vanaf 60 jaar in Rijssen en Holten aanbieden. Na twee jaar zal deze pilot worden geëvalueerd.
6. LEEFBAARHEID
Algemeen Ook in 2008 heeft Spectrum Wonen geïnvesteerd in leefbaarheid. De investeringen zijn fysieke maatregelen om de leefbaarheid te vergroten, waaronder het schoonmaken van algemene ruimten en tuinonderhoud. Het bedrag dat we hiervoor hebben uitgegeven is € 232.614. Daarnaast hebben we geïnvesteerd in de woonomgeving van complexen, projecten op het vlak van werkervaring, scholing en werkgelegenheid, sociale activiteiten en in beheer en toezicht. Hiervoor heeft Spectrum Wonen een bedrag van € 126.132 uitgegeven.
40
A. Gemeente Lochem Buurtbemiddeling In november 2007 is het pilotproject Buurtbemiddeling van start gegaan. Spectrum Wonen, De Groene Waarden uit Gorssel, de gemeente Lochem en de politie participeren in dit project. Buurtbemiddeling is een laagdrempelige voorziening waar bewoners kunnen aankloppen voor ondersteuning in het aanpakken van hun conflicten. Bewoners worden gestimuleerd om zelf hun problemen op te lossen. Goed opgeleide vrijwilligers, onafhankelijk en professionele bemiddelaars, bemiddelen in deze conflicten. Conflicten waarbij sprake is van geweld of verslaving worden bij buurtbemiddeling niet in behandeling genomen. In 2008 zijn er 38 aanmeldingen in behandeling genomen door Buurtbemiddeling. De investering door Spectrum Wonen in dit project in 2008 was € 10.000.
Wijkaanpak Spectrum Wonen maakt onderdeel uit van de kerngroep Wijkaanpak, welke mede door Spectrum Wonen wordt gesubsidieerd. Eens in de 4 weken komt de kerngroep bijeen. De kerngroep bestaat eveneens uit 2 wijkagenten, ambtenaar welzijn, ambtenaar openbare werken, Sociaal Cultureel Werk de Garve en vertegenwoordiging van de bewoners. Hoofddoel wijkaanpak: • Het verbeteren van de kwaliteit van de eigen woon- en leefomgeving. Subdoelen wijkaanpak: • Het betrekken van buurtbewoners bij de woonomgeving; • Het bevorderen van de communicatie van bewoners onderling; • Het bevorderen van de communicatie tussen bewoners en andere organisaties; • Het stimuleren en motiveren van bewoners tot zelfredzaamheid en tot het ontwikkelen van een gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel. Spectrum Wonen denkt actief mee met betrekking tot op te zetten activiteiten in verschillende wijken en met betrekking tot vraagstukken die om een oplossing vragen (bijvoorbeeld wanneer het gaat om hangjongeren in buurten en wijken). Zodoende wordt door Spectrum Wonen een bijdrage geleverd aan het verbeteren van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving van onder andere onze huurders. De wijkaanpak is een integrale manier van werken, heeft een signalerende functie en draagt bij aan de sociale cohesie in een wijk of buurt. De resultaten uit het verleden zijn positief, echter de afgelopen jaren heeft de wijkaanpak onder meer vanwege het ontbreken van voldoende financiële steun helaas niet op het gewenste niveau kunnen functioneren. Vanwege de goede resultaten, het enthousiasme van deelnemers en, tevens gelet op het feit dat de wijkaanpak mede bijdraagt aan het realiseren van doelen uit het concept nota burgerparticipatie, is het voorstel bij de gemeente neergelegd om de wijkaanpak met ingang van 1 januari 2009 voort te zetten. Vanuit de gemeente Lochem is hier positief op gereageerd.
41
Buurt Onderhoudsbedrijf Het Buurt Onderhoudsbedrijf (BOB) is een samenwerkingsverband tussen Spectrum Wonen, de gemeente Lochem en Stichting De Garve, waarbij werklozen een kans krijgen om werkervaring op te doen. Die werkervaring vergroot de kans om een reguliere baan te vinden. Spectrum Wonen en de gemeente Lochem verstrekken beide een subsidie van € 30.000 per jaar. Ze kunnen BOB inhuren voor 2.000 uur per jaar. BOB is in 2008 ingezet in het gehele werkgebied van Spectrum Wonen.
Politie Eens in de 2 maanden voert Spectrum Wonen overleg met de politie met betrekking tot de woon- en leefomgeving van onze huurders om overlast (in onderlinge samenwerking) zo veel mogelijk te beperken, veiligheid in wijken te waarborgen en zo veel mogelijk zicht te hebben op wat er onder onze huurders leeft. Zaken die we dan bespreken zijn onder andere: • probleemwijken; • wietplantages en de oplossing hiervan; • hangjongeren; • graffiti bestrijding.
Sensire/Maatschappelijk Werk Lochem/Stichting Ouderenwerk Lochem Er vindt regelmatig overleg plaats tussen Spectrum Wonen, Maatschappelijk Werk Lochem en Stichting Ouderenwerk Lochem. In dit overleg wordt ondermeer gesproken over huurders en/ of urgente kandidaten die bij beide instanties bekend zijn. Er wordt gekeken naar hun problemen om deze in beeld te krijgen en eventuele oplossingen aan te dragen. Hennepconvenant Op vrijdag 28 november 2008 is het regionale hennepconvenant ondertekend. Het hennepconvenant is een initiatief van de politiedistrict IJsselstreek, woningcorporaties (waaronder Spectrum Wonen), het Openbaar Ministerie, Continuon (netwerkbeheerder) en de gemeenten Brummen, Lochem, Voorst en Zutphen. Het doel van het hennepconvenant is door intensieve, regiobrede samenwerking en structurele informatie uitwisseling illegale hennepteelt en de verkooppunten hiervan in (huur)woningen, schuren en (bedrijf)hallen te voorkomen dan wel op te sporen en te bestrijden. Schuldhulp Om huurders met financiële problemen in de gemeente Lochem te helpen, hebben de corporaties Spectrum Wonen en De Groene Waarden, de Stadsbank Oost-Nederland, Sensire maatschappelijk werk en de gemeente Lochem een convenant ondertekend. Essentie van het convenant is dat partijen elkaar vroeg op de hoogte brengen van financiële problemen bij de huurder om uiteindelijke huisuitzetting te voorkomen. Iedere 6 weken vindt er inhoudelijk overleg plaats tussen de betrokken partijen. Naast dit schuldhulpconvenant is Spectrum Wonen in 2008 ook betrokken bij het opzetten van het project financiële thuisadministratie. Het project thuisadministratie wordt mogelijk gemaakt door financiering vanuit de volgende organisaties: Humanitas, het Oranjefonds, de gemeente Lochem, Spectrum Wonen en De Groene Waarden. Op 5 juni 2008 heeft er een formele startbijeenkomst plaatsgevonden. Aan de geschoolde vrijwilligers is toen het certificaat uitgereikt. 42
Wet Maatschappelijke Ondersteuning Gemeenten zijn door de WMO verantwoordelijk voor maatschappelijke ondersteuning. Maatschappelijke ondersteuning omvat activiteiten die het mensen mogelijk maken om mee te doen in de samenleving. Dat kan bijvoorbeeld met vrijwilligerswerk en mantelzorg, maar ook met het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking, ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren en het zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Zo subsidieert de gemeente Lochem in het kader hiervan bijvoorbeeld noodzakelijke woningaanpassingen voor onze huurders. Hierbij kun je denken aan douchestoeltjes, toiletbeugels en anti-slipvloeren. Spectrum Wonen en de gemeente Lochem voeren met regelmaat overleg met elkaar om ook op dit vlak kwaliteit te kunnen waarborgen. B. Gemeente Rijssen-Holten Wijkpanels Eens per drie maanden is er per wijk een wijkpanelbijeenkomst waarin buurtbewoners, politie, maatschappelijk werk, en medewerkers van corporaties met elkaar spreken over sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen en wijken. Eind 2008 is er een evaluatie geweest van de wijkpanels en is besloten door te gaan met de bijeenkomsten.
Schuldhulp Om huurders met financiële problemen in de gemeente Rijssen-Holten te helpen, hebben de corporaties Spectrum Wonen en De Goede Woning, de Stadsbank Oost-Nederland, Sensire maatschappelijk werk en de gemeente Rijssen-Holten iedere zes weken overleg. Essentie van het overleg is dat partijen elkaar vroeg op de hoogte brengen van financiële problemen bij de huurder om uiteindelijke huisuitzetting te voorkomen.
Politie Eén keer per kwartaal bespreken Politie, Spectrum Wonen en collega-corporatie De Goede Woning de volgende onderwerpen: • probleemwijken; • wietplantages en de oplossing hiervan; • hangjongeren; • graffiti bestrijding.
Overleg regionale corporaties Overijssel Eens per kwartaal wordt met de regionale corporaties tal van zaken besproken zoals: omgaan met cultuurverschillen, herintreders, urgente woningzoekenden, probleemwijken, hangjongeren etc. Dit jaar heeft veelal de nadruk gelegen op urgenties en de behandeling ervan. Met name bij medische urgenties dienen vaak in nauwe samenwerking met Gemeente en Ergotherapeuten aanpassingen te worden gerealiseerd in woningen als er sprake is van specifieke handicap. Dit is vaak een samenspel tussen woonconsulenten, opzichters en uiteraard de bewoners zelf.
43
C. Gemeente Hof van Twente Politie Regelmatig vindt er een overleg plaats tussen politie en Spectrum Wonen.
7.
BELEID EN BEHEER OP FINANCIEEL GEBIED
Algemeen Het financiële beleid van Spectrum Wonen is er op gericht de financiële continuïteit van de onderneming op lange termijn veilig te stellen, zodat ze haar taken op het gebied van de volkshuisvesting kan blijven uitvoeren. Spectrum Wonen huldigt het principe dat het interne bedrijfsresultaat (= jaarresultaat exclusief verkoop (nieuwbouw)woningen, lasten collegiale ondersteuning, overige waardeveranderingen en buitengewone baten en lasten) tenminste op nul moet uitkomen en zo mogelijk positief. Het (interne) positieve resultaat kan gebruikt worden voor de financiering van de onrendabele investeringen. Het rendabele deel van de investeringen wordt verondersteld te kunnen worden gefinancierd met door het WSW geborgde externe financieringen. Een goede financiële positie is geen doel op zich. Het is een middel dat van pas komt bij het realiseren van onze doelstellingen: een adequate huisvesting van de doelgroepen en de benutting voor een optimaal maatschappelijk rendement. Uiteraard is het voortbestaan van het bedrijf hiervoor noodzakelijk.
Vermogensstructuur Per 31 december 2008 bedraagt het percentage eigen vermogen circa 13,34% ten opzichte van het totale vermogen (solvabiliteit). In verband met de fusie is er voor Spectrum Wonen geen meerjarenprognose opgesteld. Hierdoor kan er geen vermogensontwikkeling worden gepresenteerd.
Financierings- en beleggingsstatuut In 1995 heeft de Raad van Commissarissen het financierings- en beleggingsstatuut vastgesteld. In dit statuut is ons financierings- en beleggingsbeleid nader uitgewerkt. In 2003 is het financierings- en beleggingsstatuut herzien. In maart 2008 is een hernieuwd statuut vastgesteld.
Financieringsbeleid Het financieringsbeleid is erop gericht om een blijvende toegang tot de kapitaalmarkt tegen zo laag mogelijke kosten te verkrijgen. Spectrum Wonen beschikt over een treasuryjaarplan en een treasurystatuut. Bij financieringen zal altijd de afweging worden gemaakt welke vorm van financiering tot het beste resultaat leidt. De keuze voor een financiering met eigen of vreemd vermogen is niet afhankelijk van rentestand en beleggingsrendement, maar hangt af van de behoefte aan liquide middelen ten behoeve van de financiering van projecten in het kader van maatschappelijk rendement. Uit analyses van de lange termijn financiering blijken geen risicovolle piekbehoeften.
44
Met de corporatie Goed Wonen te Twello werken wij samen, middels treasurybijeenkomsten, inzake financierings- en beleggingsactiviteiten. Het beleid inzake het rente- en looptijdenrisico beoogt het minimaliseren van de financieringskosten en het optimaliseren van de vervalkalender van de leningenportefeuille.
Beleggingsbeleid Financiële middelen worden uitsluitend op lange termijn belegd als uit de kasstroomprognoses blijkt dat zij op lange termijn “overtollig” zijn. Dat wil zeggen dat zij niet kunnen, dan wel niet zullen worden aangewend voor interne financiering en/of collegiale ondersteuning. De “overtollige” middelen zullen voornamelijk op korte termijn voor belegging in aanmerking komen.
Rentemanagement Het rentemanagement is primair gericht op het, bij fluctuerende renteontwikkelingen, stabiliseren van het toekomstig bedrijfsresultaat. Openstaande renteposities kunnen worden beïnvloed met behulp van rente-instrumenten (derivaten). Er moet echter steeds een verband bestaan tussen voorkomende openstaande renteposities en de inzet van rente instrumenten. Onder geen beding zal gebruik worden gemaakt van derivaten met een open-eind karakter. Het speculatieve karakter van dergelijke instrumenten achten wij in strijd met de doelstelling van een toegelaten instelling en de daarvoor geldende regels.
Risicomanagementbeleid Om structureel invulling te geven aan risicomanagement hebben we in 2005 in samenwerking met het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR) een risicomanagementbeleid opgesteld. Risicomanagement draagt bij aan het streven naar continuïteit. Voor Spectrum Wonen betekent dit vooral dat zij toekomstige investeringen wil kunnen blijven doen, zonder dat de bestaande dienstverlening nadelig wordt beïnvloed. Daarnaast wil Spectrum Wonen met proactief risicomanagement voorkomen dat zij voor verrassingen komt te staan, die de bedrijfsvoering nadelig beïnvloeden. Ten behoeve van het implementeren van risicomanagement in de organisatie hebben we een aantal doelstellingen geformuleerd en is vastgesteld welke resultaten met risicomanagement gerealiseerd dienen te worden. De hoofddoelen die Spectrum Wonen met risicomanagement nastreeft zijn: het verkrijgen van inzicht in de risico’s die Spectrum Wonen loopt; het beoordelen en optimaliseren van het weerstandsvermogen; het bevorderen van vertrouwen in de organisatie (intern en extern). Risicobeschrijving De volgende risicorubrieken worden onderscheiden: bedrijfsrisico’s; financiële risico’s; operationele risico’s; strategische risico’s.
45
Bedrijfsrisico’s Hieronder worden verstaan de risico’s die de woningcorporatie ziet als haar normale ondernemersrisico’s, te weten: Huurmarktontwikkelingen: Hieronder vallen risico’s als huurderving wegens leegstand, verhuurbaarheid en huurprijsontwikkeling. De huurmarktontwikkelingen worden nauwgezet gevolgd door de directie. Waardeontwikkeling vastgoed: Een dalende waarde van het vastgoed heeft een negatieve invloed op de vermogenspositie van de woningcorporatie. De waardering van de portefeuille wordt 2 maal per jaar (intern) uitgevoerd. Op basis van de bedrijfswaarde ( contante waarde van alle toekomstige kasstromen ) bij de begroting en bij de jaarrekening. Technische staat van de gebouwen: Hieronder vallen risico’s als het geheel of gedeeltelijk tenietgaan van gebouwen en het risico van verborgen gebreken. Al het onroerend goed is verzekerd via de opstalverzekering. Terrorisme is door verzekeraars uitgesloten. Wijzigingen in wet- en regelgeving: De directie volgt, onder andere via Aedes, de (voorgestelde) wijzigingen in wet- en regelgeving. Nakomingsrisico’s huurders: Het risico bestaat uit het huurbetalingsrisico en de verhaalsmogelijkheden van schade aan het gehuurde. Er wordt maandelijks een debiteurenoverzicht gerapporteerd waarmee eventuele oplopende betalingsachterstanden worden gesignaleerd. Spectrum Wonen hanteert een sociaal incassobeleid gericht op het voorkomen van huisuitzetting. Nakomingsrisico leveranciers: Wanneer de werkzaamheden worden uitbesteed, vormt de nakoming van de afspraken door de wederpartij een risico. Alle (nieuwe) leveranciers worden, afhankelijk van de omvang van de opdracht, gescreend door de betreffende afdeling. Spectrum Wonen streeft naar bestendige relaties met haar leveranciers, waardoor het risico op niet deugdelijke nakoming wordt verkleind.
Financiële risico’s Hieronder worden verstaan de risico’s die Spectrum Wonen loopt als het gevolg van de economische risico’s. De volgende risico’s worden onderscheiden: Renteontwikkeling: Renteontwikkelingen zijn van invloed op het resultaat, het rendement en de waarde van het onroerend goed. Het treasurybeleid ligt vast in het door de directie vastgestelde en door de RvC goedgekeurde treasurystatuut. Jaarlijks wordt bij de begroting het renterisico, de effecten van renteschommelingen (scenario’s) en de financieringbehoefte in kaart gebracht. De uitvoering (binnen het beleid en het statuut) vindt plaats bij de afdeling Financiën & Control. De renterisico’s worden afgezet tegen de door het WSW gehanteerde norm van maximaal 15% renterisico van het lang vreemd vermogen. In 2007 is het renterisico binnen de WSW norm gebleven.
46
(Her)financieringsrisico: Hieronder wordt verstaan het risico dat financiering niet of slechts tegen ongunstige voorwaarden kan worden aangetrokken dan wel verlengd. Het risico wordt beperkt door het hanteren van solide vermogensverhoudingen, de beschikbare borgingsruimte (WSW) en het onderhouden van relaties met banken.
Operationele risico’s Hieronder worden verstaan de risico’s die voortvloeien uit het feit dat een bedrijf een samenwerkingsverband van mensen is, waarbij feilbaarheid en kwetsbaarheid van mensen in processen niet valt uit te sluiten. Om de kwaliteit van de medewerkers te bevorderen wordt jaarlijks voor iedere medewerker een persoonlijk opleidingsplan/ontwikkelingsplan opgesteld. In de begroting wordt expliciet een budget gesteld voor opleiding. Continuïteit: Het risico van tijdelijke niet beschikbaarheid is gegeven het lage ziekteverzuim beperkt. Er is een actief ziekteverzuimbeleid. Het risico van vertrekkende medewerkers is, gegeven het beperkte verloop, beperkt. Ook het niet kunnen aantrekken van nieuwe medewerkers is tot op heden een beperkt risico. Gedrag: Spectrum Wonen heeft een voor haar geëigende administratieve organisatie opgezet, waarin de interne controle is verankerd. De onderscheiden bedrijfsprocessen zijn grotendeels beschreven en vastgesteld door de directie. Er is een strikte scheiding tussen uitvoering, registratie en betaling. Betalingen worden altijd door twee bevoegde functionarissen geaccordeerd. Spectrum Wonen kent een gedragscode en een integriteitcode die beide ondertekend zijn door alle leden van de Raad van Commissarissen, de bestuurder en alle (tijdelijke) medewerkers. De gedragscode richt zich op: - samenwerken; - interne en externe klantgerichtheid; - betrokkenheid; - integriteit. De integriteitcode richt zich op: - gedragsnormen; - gedrag naar huurders/kopers; - zakelijke integriteit; - integriteit bij rapportages; - belangentegenstellingen. Informatiesysteem: Het risico bestaat uit ontoereikende beschikbaarheid en betrouwbaarheid van het informatiesysteem. Het (primaire) informatiesysteem draait op een andere locatie dan het kantoor. De verbindingen zijn kritisch. Er is geen back-upverbinding. Van de databestanden wordt dagelijks (zowel bij het NCCW als de applicaties in eigen beheer) een back-up gemaakt.
47
Intern risicobeheersings- en controlesysteem Het bestuur is van mening dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen adequaat en effectief zijn. De instrumenten daarvoor worden gevormd door de toegesneden administratieve organisatie, operationele en financiële doelstellingen, zoals weergegeven in het beleidsplan. De periodieke samenstelling van kwartaal- en jaarcijfers worden samengesteld op basis van vastgestelde grondslagen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van informatie uit het centraal geautomatiseerd informatiesysteem. Dit systeem heeft ook in het verslagjaar overeenkomstig de opzet gefunctioneerd. Hoewel alle systemen zijn bedoeld om een optimale beheersing van risico’s mogelijk te maken, bieden deze systemen nooit de absolute zekerheid. Tevens brengen de activiteiten van Spectrum Wonen een aantal risico’s met zich mee die buiten de invloedsfeer van de organisatie ligt, bijvoorbeeld veranderingen in wet- en regelgeving.
Ontwikkeling van de financiële positie De financiële positie van Spectrum Wonen is in 2008 verslechterd. Het jaarresultaat bedraagt € 10,4 miljoen negatief, waardoor het eigen vermogen aan het eind van het verslagjaar is gedaald tot € 15,2 miljoen. Belangrijkste reden voor de afname is de aftopping van een aantal nog te bouwen/in aanbouw zijnde huurcomplexen.
48
Resultatenanalyse Het jaarresultaat van 2008 bedraag € 10,4 miljoen negatief. Het boekjaar 2007 was met een negatief saldo van € 1,6 miljoen afgesloten. Het resultaat is in 2008 ten opzichte van 2007 met € 8,8 miljoen afgenomen. Nadere analyse van dit resultaat geeft onderstaand overzicht (x € 1.000): Hogere huuropbrengsten Hogere overheidsbijdragen Hoger resultaat verkoop onroerende zaken Hogere overige bedrijfsopbrengsten Lagere kosten erfpacht Lagere lasten onderhoud
467 373 12 137 18 1.446 2.453
Lager resultaat verkoopprojecten Lagere geactiveerde productie Hogere afschrijvingen materiële vaste activa Hogere overige waardevermindering materiële vaste activa Hogere personeelskosten Hogere overige bedrijfslasten
259 519 223 6.878 5 745 8.629
Per saldo lager bedrijfsresultaat
6.176
Per saldo hogere rentelasten Per saldo lagere lasten collegiale financiering Per saldo hoger negatief resultaat deelnemingen
-877 152 -6 -731
Per saldo lager jaarresultaat voor belastingen
-6.907
Berekende vennootschapsbelasting
-1.933
Per saldo lager jaarresultaat na belastingen
-8.840
Financieringspositie en liquiditeit De financiële verhouding binnen de balans kan onderstaand als volgt worden weergegeven (bedragen x € 1.000)
Vaste activa minus schulden op lange termijn (interne financiering) Totaal reserves en voorzieningen
49
2008
2007
Verschil
28.079 26.809 1.270
26.969 27.098 -129
1.110 1.365 -255
Voorziening onderhoud Sinds 1 januari 2002 heeft Spectrum Wonen geen voorziening onderhoud meer. De vorming van een onderhoudsvoorziening is achterwege gelaten, omdat de planning en uitvoering van de onderhoudswerkzaamheden zodanig is dat ook zonder een voorziening sprake is van een gelijkmatige verdeling van de onderhoudslasten over de jaren.
Voorziening onderhoud KoopZekerPlan woningen In het kader van het KoopZekerPlan heeft Spectrum Wonen zich verplicht de buitenkant van de verkochte KZP-woningen te onderhouden tot 1 januari 2012. Hiervoor is in 1999 een voorziening gevormd.
Deelnemingen Spectrum Wonen heeft in 2000 samen met Woonbedrijf Ieder1 te Deventer Triax Vastgoed B.V. opgericht. Sinds 2003 neemt Goed Wonen Twello ook deel in deze B.V. Verder is Spectrum Wonen voor 100% eigenaar van Spectrum Holding B.V. Deze Holding is voor 100% eigenaar van Spectrum Ontwikkeling I B.V., Spectrum Ontwikkeling II B.V. en Spectrum Ontwikkeling III B.V. Spectrum Ontwikkeling I B.V. participeert voor 50% in de Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. Spectrum Ontwikkeling II B.V. participeert voor 33 1/3% in De Cloese V.O.F. Verenigingen van Eigenaars Spectrum Wonen verzorgt het technisch en administratief beheer en treedt op als bestuur van de volgende verenigingen van eigenaars: − − − − − − − − − − − − − − −
Naeff (20 huur- en 10 koopappartementen); Walderstraat/Bl.Torenstraat/Walsteeg (10 huurappartementen, 4 winkels en 1 gebedsruimte); Walderstraat 1 t/m 5a ( 6 huurappartementen en 2 winkels); Walderpoorte (16 appartementen en 5 winkels); Molenstraat 6, 8 en 10 (9 appartementen en 2 winkels); Wapen van Lochem (15 appartementen en 4 winkels); Flierhof (4 huur- en 5 koopappartementen); Molenstraat 18 t/m 22 (2 appartementen, 1 winkel); ’t Soerink (3 huur- en 9 koopappartementen); Ballochilaan (9 koopappartementen, 2 praktijkruimtes en 12 zorgwoningen huur); Emmastraat (1 huur- en 14 koopappartementen); Brandlicht 49 t/m 75 (14 koopappartementen); Grotestraat 29 t/m 33 (7 huurappartementen en 2 commerciële ruimtes); Graanweg 2 t/m 20 (2 huur- en 8 koopappartementen); Brouwershof (29 koopappartementen en 4 commerciële ruimtes).
De huurappartementen zijn eigendom van Spectrum Wonen. Ten behoeve van het (groot-)onderhoud wordt jaarlijks een bedrag in de reservefondsen van de Vereniging van Eigenaars gestort.
50
Vertegenwoordigingen Per 31 december was Spectrum Wonen vertegenwoordigd in de volgende overlegorganen/groepen: Omschrijving:
Vertegenwoordig door:
Algemeen Treasurycommissie SW/Goed Wonen Werkgroep Ass.collectief Corp. Oost Nederland Technisch Management Kring Gelderland Technische kring Overijssel
B. Schekman H. Heyting G.H. Schepers H. Rietberg
Gemeente Lochem Bestuurlijk overleg gemeente Ambtelijk overleg gemeente Industriële kring Lochem Ondernemersvereniging Lochem Zorgnetwerk Lochem Klankbordgroep binnenstad Lochem Kerngroep wijkaanpak Lochem Begeleidingsgroep BOB Werkgroep Zuiderenk deel 2 Buurtbemiddeling
D.W. Nijenhuis G.H. Schepers D.W. Nijenhuis H.J. Mekking A.I de Graaf G.H. Schepers S. G.M. Schmid-Hasper B. Schlief G.H. Schepers B. Schlief
Gemeente Hof van Twente Bestuurlijk overleg gemeente Ambtelijk overleg gemeente Projectgroep wwz Bestuurlijk overleg woningcorporaties Hof van Twente Ambtelijk overleg woningcorporaties Hof van Twente Projectgroepen Carint Gebruikersoverleg Woonzorgcentrum Diepenheim
D.W. Nijenhuis G.H. Schepers A.I. de Graaf D.W. Nijenhuis G.H. Schepers G.H. Schepers H.G.M. Beumers
Gemeente Rijssen-Holten Bestuurlijk overleg gemeente Ambtelijk overleg gemeente
D.W. Nijenhuis G.H. Schepers
51
Verklaring als bedoeld in artikel 26, lid 2G van het besluit beheer sociale huursector Uit het jaarverslag, het volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening over 2008 mag blijken dat Stichting Spectrum Wonen haar beleid heeft gericht op de doelgroep zoals deze in het Besluit Beheer Sociale Huursector is aangemerkt. De activiteiten hebben direct concreet plaatsgehad door middel van het realiseren van nieuwe betaalbare woningen. Daarnaast zijn andere activiteiten gericht op het behalen van voordelen ten behoeve van de huisvesting van de doelgroepen. Wij kunnen derhalve verklaren dat in het verslagjaar onze middelen uitsluitend zijn besteed in het belang van de volkshuisvesting. Lochem, …………… 2009
J.W. T. Allersma Directeur/bestuurder
52
Kengetallen Gegevens over het bezit: Aantal verhuureenheden in exploitatie: - Woningen/ woongebouwen - Garages - Wooneenheden - Winkels/ bedrijfsruimt en - Parkeerplaat sen - Overige woningen - Overige Totaal
2008
2007
2006
2005
2004
3.981 17 51 11 12 1 10 4.083
3.936 28 87 11 12 1 8 4.083
3.939 11 87 9 12 1 4 4.063
4.020 37 87 10 12 2 4 4.172
3.983 37 106 12 12 3 4 4.157
Veranderingen in bezit: - Aantal opgeleverd - Aantal aangekocht - Aantal verkocht - Aantal gesloopt - Aantal gesloopt garages - Aantal van overig naar woningen (complex 99)
88 0 11 66 11 0
11 0 15 0 0 0
0 0 36 45 26 0
66 0 29 0 0 0
5 3 32 0 0 0
Kwaliteit in het woningbezit: -Aantal reparatieverzoeken per woning -Aantal gevallen mutatie-onderhoud per woning -Kost en niet planmatig onderhoud per woning -Kost en planmatig onderhoud per woning -Totaal onderhoudskosten per woning
1,02 0,08 456 877 1.333
1,05 0,07 457 1.129 1.587
1,04 0,08 571 619 1.191
1,24 0,07 466 900 1.367
1,44 0,06 538 1.003 1.541
0,08 1,14 1,11
0,07 0,87 0,69
0,08 1,03 0,35
0,07 0,93 0,38
0,06 0,69 0,19
Financiële continuïteit: - Solvabilit eit - Liquiditeit - Rentabilit eit eigen vermogen - Rentabliteit vreemd vermogen - Rentabilit eit t otaal vermogen - Renteresult aat in % eigen vermogen - Interne financiering per woning - Cash-flow per woning
13,34 1,00 67,025,15 5,6032,18 4.720 1.870-
23,55 1,05 6,165,40 1,96 22,28 4.729 239
24,61 1,06 8,695,67 1,47 18,15 5.196 11
23,94 0,96 7,285,74 1,93 14,10 5.152 3-
24,86 0,64 79,955,91 16,3812,49 7.375 5.813-
Balans en winst- en verliesrekening: - Eigen vermogen per woning - Totale bedrijfsopbrengsten per woning - Kapitaalslasten per woning - Overige bedrijfslasten per woning - Renteresult aat per woning - Jaarresultaat per woning
3.817 5.451 2.674 907 1.228 2.558-
6.508 5.460 2.659 729 1.450 401-
6.903 5.629 2.684 891 1.253 600-
7.352 5.277 2.520 848 1.037 536-
7.961 5.195 2.558 1.067 994 6.364-
Personeelsbezetting: Direkteur/ bestuurder Wonen Marketing & Support Financiën & Control Projectontwikkeling Vastgoed Totaal Bezettingsgraad per 1.000 woningen
0,00 8,98 5,83 5,26 4,00 5,00 29,07 7,30
1,00 9,42 5,94 6,26 4,00 5,00 31,62 8,03
1,00 10,48 6,90 9,06 4,00
1,00 12,06 6,19 11,69 3,00
1,00 13,27 6,70 7,83
31,44 7,98
33,94 8,44
Het verhuren van woningen: - Mutatiegraad - Huurachterstanden in % van jaarhuur - Huurderving in % van jaarhuur
53
6,35 35,15 8,83
Geconsolideerde balans per 31 december 2008 (bedragen x € 1.000)
ACTIVA
Ref.
2008
2007
Vaste activa Materiële vaste activa -Onroerende en roerende zaken in exploitatie -Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling -Onroerende en roerende zaken ten dienste v/ d exploitatie Totaal materiële vaste activa
5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3
Financiële vaste activa -Deelnemingen -Effecten -Overige Totaal financiële vaste activa
5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3
Totaal vaste activa
86.590 4.809 1.348 92.747
82.068 4.143 1.165 87.376
10 2.730 5.269 8.009
9 2.613 4.965 7.587
100.756
94.963
1.989 3.114 5.103
164 5.504 5.668
212 64 527 6.733 383 7.919
157 127 126 6.676 723 7.809
128
330
13.150
13.807
113.906
108.770
Vlottende activa Voorraden -Voorraden -Onderhanden projecten Totaal voorraden
5.3 5.3.1 5.3.2
Vorderingen -Huurdebiteuren -Gemeenten -Belastingen -Sociale verzekeringpremies -Vorderingen op groepsmaatschappijen -Overige vorderingen -Overlopende activa Totaal vorderingen
5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5 5.4.6 5.4.7
Liquide middelen
5.5
Totaal vlottende activa
TOTAA L
54
PASSIVA
Ref.
Groepsvermogen -Eigen vermogen Totaal groepsvermogen
5.6 5.6.1
Voorzieningen -Latente belastingen -Onrendabele investeringen nieuwbouw -KoopZekerPlan-woningen Totaal voorzieningen
5.7 5.7.1 5.7.2 5.7.3
Langlopende schulden -Leningen o/ g -Leningen kredietinstellingen Totaal langlopende schulden
5.8 5.8.1 5.8.2
Totaal lang vermogen
2008
2007
15.196 15.196
25.614 25.614
578 9.957 1.078 11.613
1.301 1.301
513 73.445 73.958
768 67.994 68.762
100.767
95.677
2.417 5.703 1.801 32 19 3.167 13.139
3.010 7.078 452 37 15 2.501 13.093
113.906
108.770
Vlottende passiva 5.9 5.9.1 5.9.2 5.9.3 5.9.4 5.9.5 5.9.6 5.9.7
Kortlopende schulden -Schulden aan leveranciers -Schulden aan kredietinstellingen -Belastingen -Pensioenpremies -Sociale verzekeringspremies -Schulden aan groepsmaatschappijen -Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden
TOTA A L
55
56
Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2008 (bedragen x € 1.000)
Ref.
2007
2008
Bedrijfsopbrengsten -Huren
6.1
18.438
17.971
-Overheidsbijdragen
6.2
608
235
-Verkoop onroerende zaken
6.3
1.578
1.566
-Resultaat verkoopprojecten
6.4
561
820
-Geactiveerde productie
6.5
281
800
-Overige bedrijfsopbrengsten
6.6
Som der bedrijfsopbrengsten
236
99
21.702
21.491
Bedrijfslasten -Afschrijvingen materiële vaste activa
6.7
2.741
2.518
-Overige waardeverandering materiële vaste activa
6.8
12.494
5.616
-Erfpacht
6.9
-
18
-Salarissen
6.10
1.521
1.545
-Sociale lasten
6.11
183
157
-Pensioenlasten
6.12
297
294
-Lasten onderhoud
6.13
6.173
7.619
-Overige bedrijfslasten
6.14
3.610
2.868
27.019
20.635
5.317-
856
Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Rentebaten
6.15
681
1.470
Rentelasten
6.16
3.810-
3.711-
3.129-
2.241-
8.446-
1.385-
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Vennootschapsbelasting
6.17
1.933-
-
Lasten collegiale financiering
6.18
40-
192-
Resultaat deelnemingen
6.19
1
1-
10.418-
1.578-
Jaarresultaat
57
58
Geconsolideerd kasstroomoverzicht volgens de indirecte methode (bedragen x € 1.000)
Vlottende activa minus kortlopende schulden begin boekjaar
2008
2007
714
682
Herkomst der middelen Bedrijfsuitoefening -jaarresultaat -afschrijvingen Cash flow
10.4182.741 7.677-
Kapitaalgoederensfeer -desinvesteringen -afname deelnemingen Vermogenssfeer -opgenomen leningen -toename voorzieningen
1.5782.518 940
2.833 0
13.104 1
11.757 10.312 24.902
2.617 0 15.722
Totaal herkomst van middelen
17.225
16.662
Besteding van middelen Kapitaalgoederensfeer: -investeringen -toename deelnemingen -toename effecten -toename leningen u/ g
10.945 1 117 304
12.254 0 113 0
Vermogenssfeer -afname voorzieningen -aflossingen leningen
0 6.561
132 4.131
Totaal besteding van middelen Vlottende activa minus kortlopende schulden einde boekjaar
59
17.928
16.630
11
714
60
Toelichting waarderingsgrondslagen Algemene toelichting Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH). In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de verslaggeving uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Toelichtingen op posten in de balans, winst- en verliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. Verwerking integrale belastingplicht vanaf 1 januari 2008 Toegelaten instellingen volkshuisvesting zijn met ingang van 1 januari 2008 integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Bij aanvang van deze belastingplicht dient Spectrum Wonen een fiscale openingsbalans op te maken waarvoor specifieke fiscale waarderingsregels gelden. Voor het verschil tussen de waardering op de fiscale balans (fiscale boekwaarde) en de waardering op de commerciële balans (commerciële boekwaarde) dient Spectrum Wonen een belastinglatentie te vormen indien en voor zover er sprake is van verrekenbare tijdelijke verschillen. Een actieve belastinglatentie moet worden gevormd in het geval dat de commerciële waardering van een actief post lager is dan de fiscale waardering of van een passiefpost hoger is dan de fiscale waardering, een passieve latentie in het omgekeerde geval. De actieve latentie dient te worden gevormd tot het bedrag waarvan het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Ten tijde van het opmaken van de jaarrekening 2007 bestond er geen inzicht in de regels met betrekking tot waardering op de fiscale openingbalans en bestond evenmin duidelijkheid over de waarschijnlijkheid en de hoogte van beschikbare fiscale winsten. Dientengevolge zijn in de jaarrekening 2007 geen belastinglatenties gevormd betrekking hebbend op de integrale belastingplicht vanaf 1 januari 2008. Recentelijk zijn de fiscale waarderingsregels bekend geworden en zijn daarmee tevens de hoogte en waardering van te vormen belastinglatenties met terugwerkende kracht naar 1 januari 2008 duidelijk geworden. Door Spectrum Wonen zijn de op 1 januari 2008 te waarderen belastinglatenties en de mutaties gedurende 2008 in de belastinglatenties via het resultaat 2008 verantwoord. In de toelichting op de post belastingen (ref. 6.17) is een uitsplitsing van het effect per 1 januari 2008 en de mutaties in 2008 opgenomen.
61
Grondslagen voor consolidatie In de consolidatie worden opgenomen de financiële gegevens van Spectrum Wonen en haar groepsmaatschappijen. Dit betreft alle maatschappijen waarmee zij een organisatorische en economische eenheid vormt. Integraal in de consolidatie worden opgenomen deelnemingen waarin beslissende zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend. In het algemeen betreft het deelnemingen waarin het belang meer dan 50% bedraagt. Het aandeel van derden in het groepsvermogen en in het groepsresultaat wordt afzonderlijk vermeld. Proportioneel in de consolidatie worden opgenomen deelnemingen in entiteiten voor zover eenzelfde invloed op het beleid kan worden uitgeoefend als door elk der overige participanten. Waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen zijn gelijk aan de geldende waarderingsgrondslagen voor de groep. Vanaf de oprichtingsdatum worden de resultaten en de identificeerbare activa en passiva van nieuwe groepsmaatschappijen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De oprichtingsdatum is het moment dat beslissende zeggenschap wordt uitgeoefend in de betreffende groepsmaatschappij. Groepsmaatschappijen blijven in de consolidatie tot het moment dat zij worden verkocht. De consolidatie zal pas plaatsvinden op het moment dat de beslissende zeggenschap wordt overgedragen. De in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennootschappen zijn: Volledig geconsolideerd: • Spectrum Holding B.V. • Spectrum Ontwikkeling I B.V. • Spectrum Ontwikkeling II B.V. • Spectrum Ontwikkeling III B.V. Proportioneel geconsolideerd: • Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. (50%) • De Cloese V.O.F. (33 1/3%) Overige deelnemingen, gewaardeerd op nettovermogenswaarde: • Triax Vastgoed B.V. Spectrum Ontwikkeling I B.V. participeert voor 50% in Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. De activiteit bestaat uit het realiseren van 29 appartementen en commerciële ruimten op de markt in Lochem. Deze V.O.F. is aangemerkt als joint venture. Met de andere vennoot wordt de zeggenschap gezamenlijk uitgeoefend. Spectrum Ontwikkeling II B.V. participeert voor 33 1/3% in De Cloese V.O.F. De activiteit van deze V.O.F. bestaat uit projectontwikkeling op de plek bij kasteel “De Cloese” in Lochem. Met de andere vennoten wordt de zeggenschap gezamenlijk uitgeoefend.
62
Grondslagen voor waardering van activa en passiva Balanswaardering De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven en opzichte van voorgaand jaar.
Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie De oorspronkelijke investeringen in complexen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als som van alle direct toe te rekenen uitgaven, eventueel vermeerderd met na-investeringen. Tevens worden hierbij de rente tijdens de bouw op vreemd vermogen en direct toerekenbare interne kosten alsmede transactiekosten geactiveerd. Voor zover verkregen subsidies zich kwalificeren als investeringssubsidies worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken wordt de interestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarin de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit. De lasten van onderhoud, waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord. Complexen worden gedefinieerd op basis van groepen van gelijksoortige activa (kasstroomgenerende eenheid). Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en reële waarde. De toetsing geschiedt op complexniveau. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde duurzaam overschrijdt. Van duurzaamheid is sprake wanneer de verwachte reële waarde gedurende een periode van tenminste vijf jaar lager is dan de boekwaarde. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van de complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. Indien wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere waardevermindering niet meer bestaat of is afgenomen wordt de toegenomen boekwaarde van het desbetreffende actief niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord.
63
Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatie opbrengsten en toekomstige exploitatie lasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen bestemming en aard van het bezit. Onderscheid wordt gemaakt in woningen bestemd voor de verhuur, woningen bestemd voor de verkoop (vaste lijst) op korte en lange termijn en bedrijfsmatige/overige onroerende zaken. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen, die de beste schatting van Spectrum Wonen weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2008 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjarenonderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus. Bij de berekening van de bedrijfswaarde zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - Jaarlijkse huurontwikkeling: 2009 2,75%, 2010 t/m 2012 2,5% daarna 2,25% (voorgaand jaar 2,25%); Jaarlijkse ontwikkeling variabele lasten: 2008: 2,25% (voorgaand jaar 2006 t/m 2008: 0,0%, 2009 e.v. 2,25%); - Disconteringsvoet 6,0% (voorgaand jaar 6,0%); - Genormeerde onderhoudskosten 2009 e.v.: € 1.394 (voorgaand jaar € 1.350); - Genormeerde variabele lasten € 1.237 per woning (voorgaand jaar € 1.201); - De periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen. De minimale levensduur is gesteld op 9 jaar, tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is; - Een restwaarde op basis van geschatte grondwaarde aan het einde van de exploitatieperiode of de verwachte opbrengstwaarde bij verkoop; - De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel van de bedrijfswaarde. De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt, voor zover er nog geen herbestemming van de grond heeft plaatsgevonden, plaats op basis van de huidige vergelijkbare kavel of vierkante meterprijs voor een sociale huurwoning. Deze kavelprijs wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur en verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing. Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille en beleggingen. De rentabiliteitswaardecorrectie betreft het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en beleggingen en de waardering van deze posten op de balans.
64
Onroerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling betreffen complexen in aanbouw en zijn gewaardeerd tegen de tot en met de balansdatum bestede bedragen. Tevens toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten. Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de post voorraad onderhanden werk. Het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling. Voor wat betreft het onrendabele deel van het gecombineerde project wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel verminderd met het verwachte verkoopresultaat in de winst- en verliesrekening verantwoord onder de post overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa. Bij oplevering van het totale project wordt het verkoopresultaat zowel verantwoord onder de post verkoop onroerende zaken als onder de post overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa. Daarmee wordt de economische realiteit van de transactie het best zichtbaar gemaakt. Afschrijving vindt eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen.
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte levensduur: Inrichting, installaties en inventaris: 10 jaar. Automatiseringsapparatuur < € 5.000: 3 jaar. De afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem.
Financiële vaste activa Te vorderen BWS subsidies / Egalisatierekening Omdat de vorderingen per complex nihil zijn, worden de ontvangen bedragen ten gunste van de exploitatierekening verantwoord. Dit is sinds het jaar 2006 het geval. In 2006 werden de ontvangen bedragen per complex nog in mindering gebracht op de totale BWS subsidies.
Deelnemingen Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de nettovermogens-waardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20%. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening. Overige financiële activa De overige financiële activa wordt gewaardeerd tegen de nominale waarde.
65
Voorraden Onderhanden projecten Het onderhanden werk uit hoofde van onderhanden projecten wordt gewaardeerd tegen vervaardigingprijs. Voor projecten, waarbij de winst op de reeds verrichte prestaties op verantwoorde wijze kan worden bepaald, wordt de winst aan het boekjaar toegerekend naar de mate waarin de verrichte prestaties hun aandeel hebben gehad in het totaal van de voor het project te verrichten prestaties. Als de winst niet op verantwoorde wijze kan worden bepaald, wordt deze winst verantwoord in het boekjaar waarin een project wordt opgeleverd. In geval van meerjarige complexe projecten wordt niet eerder een winst verantwoord dan nadat een projectvoortgang is bereikt waarbij een verantwoorde inschatting van de projectwinst kan worden gemaakt.
Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courant schulden zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.
Voorzieningen Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Een voorziening voor latente belastingvorderingen en –verplichtingen wordt getroffen met behulp van de verplichtingenmethode voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen en hun belastinggrondslag, en ook wanneer er sprake is van voorwaartse verrekenbare verliescompensatie. De berekening van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in komende jaren geldende tarieven, voor zover reeds bij wet vastgesteld. Latente belastingvorderingen en –verplichtingen binnen dezelfde fiscale eenheid worden alleen gesaldeerd indien Spectrum Wonen daartoe een afdwingbaar recht heeft en het voornemen heeft om op nettobasis af te rekenen. Latente belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend uit voorwaartse verliescompensatie, worden gewaardeerd indien het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van contante waarde. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen.
66
Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen ontvangsten.
Voorziening KoopZekerPlan woningen In 1999 is een voorziening gevormd voor de KZP-woningen. Onderhoud aan de KZP-woningen komt ten laste van deze voorziening.
Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de kostprijs. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-enverliesrekening wordt verwerkt. Leningen die zijn aangetrokken binnen het Dynamische Kostprijshuursysteem (klimleningen) worden niet afgelost zolang de bijbehorende exploitaties van de activa voorgecalculeerde exploitatieverliezen opleveren. Gedurende deze periode worden de leningen jaarlijks met een vooraf bepaald bedrag verhoogd.
Overige activa en passiva Voor zover in bovenstaande niet anders is aangegeven worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde.
Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Verliezen worden opgenomen in het jaar waarin zij voorzienbaar zijn.
Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten.
67
Bedrijfsopbrengsten Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2008 bedroeg dit maximumpercentage 1,6%.
Overheidsbijdragen Voor zover de bijdragen nog niet zijn ontvangen is de bijdrage berekend op grond van de gehandicapten regeling c.q. het Besluit Woninggebonden Subsidies, waarbij rekening gehouden is met voorcalculatorische huurverhogingen en lastenstijgingen.
Verkoop onroerende zaken De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn.
Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf De toe te rekenen interne directe kosten en rente in het kader van voorfinanciering ten behoeve van onroerende zaken in ontwikkeling worden hieronder verantwoord.
Bedrijfslasten Afschrijvingen De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire dan wel lineaire methode op basis van de geschatte levensduur. Op grond wordt niet afgeschreven.
Overige waardeveranderingen vaste activa De overige waardeveranderingen worden gebaseerd op de waardering van de betreffende activa posten. De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op een afboeking dan wel terugneming van een bijzondere waardevermindering. Deze bijzondere waardevermindering ontstaat door een jaarlijkse toets van de reële waarde ten opzichte van de waarde gebaseerd op boekwaarde.
Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening, voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. 68
Pensioenen Spectrum Wonen heeft een aantal pensioenregelingen. De hoofdregeling (SPW) betreft een toegezegdpensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegdpensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling. Voor de pensioenregelingen betaalt de groep op verplichte, contractuele of vrijwillige premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft de groep geen verdere verplichting uit hoofde van deze pensioenregelingen. De groep heeft in ieder geval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan toekomstige premies. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige betalingen.
Lasten onderhoud Onder deze post worden de lasten verantwoord voor alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaats gevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief.
Overige bedrijfslasten Hieronder worden de overige kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten, belastingen, verzekeringen, leefbaarheidskosten etc. De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.
Belastingen Vanaf 1 januari 2008 is Spectrum Wonen integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Aedes en de Belastingdienst hebben het overleg over de interpretatie en toepassing van de vennootschapsbelastingplicht waarmee corporaties sinds 1 januari 2008 te maken hebben afgerond. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatname. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-enverliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Deze last is in de geconsolideerde resultatenrekening opgenomen. 69
Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen.
Financiële instrumenten Binnen het treasurybeleid van Spectrum Wonen dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico's. Op grond van het vigerende interne treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing er van tot een positie van de totale leningen-/beleggingenportefeuille leidt welke vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te maken van deze instrumenten. In de balans opgenomen financiële instrumenten zijn gewaardeerd tegen de kostprijs, normaal gesproken de nominale waarde, tenzij anders vermeld. Valutarisico De Groep is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valuta risico. Prijsrisico De groep loopt risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder financiële vaste activa en effecten. Renterisico De Groep loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa, effecten en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt de Groep risico ten aanzien van toekomstige kasstromen, met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt de Groep risico’s over de marktwaarde. Met betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd. Met betrekking tot bepaalde vastrentende schulden (schulden aan kredietinstellingen) heeft de Groep renteswaps gecontracteerd, zodat zij vaste rente ontvangt en variabele rente betaalt. Kredietrisico De Groep heeft geen significante concentraties van kredietrisico. De Groep maakt gebruik van meerdere banken teneinde over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.
70
Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling De jaarrekening wordt overeenkomstig BW2 Titel 9 opgesteld. Het management dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen. De volgende waarderingsgrondslagen zijn naar de mening van het management het meest kritisch voor het weergeven van de financiële positie en vereisen een subjectieve of complexe beoordeling van het management: - Materiële vaste activa, minimum waarderingsregel - Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering Materiële vaste activa, minimum waarderingsregel Onroerende en roerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) bijzondere waardeverminderingen. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde duurzaam overschrijdt. Van duurzaamheid is sprake wanneer de verwachte reële waarde gedurende een periode van tenminste vijf jaar lager is dan de boekwaarde. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. De uitgangspunten van de reële waarde zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens van Spectrum Wonen. Deze beleidsvoornemens komen ondermeer tot uitdrukking in het strategisch voorraadbeheer waarbij eigen keuzes worden gemaakt ten aanzien van verhuur of verkoop, levensduur, kwaliteits- en huurniveaus. Voor zover mogelijk hanteert Spectrum Wonen binnen de sector gangbare uitgangspunten. Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegingen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie. Verwerking fiscaliteit Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening heeft Spectrum Wonen een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2006 tot en met 2008 door de fiscus zullen worden getoetst. De belangrijkste standpunten betreffen: • De waardebepaling van de ontwikkelrechten; • Het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen; • De verwerking van projectontwikkelingsresultaten. Dientengevolge kan de fiscale last over 2008 en voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan 71
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winst- en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten).De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen.
72
Toelichting op de geconsolideerde balans ( bedragen x € 1.000)
Act i v a Vaste Activa
2008
2007
5.1 Materiële vaste activa 1. Onroerende en roerende zaken in exploitatie 2. Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
86.590 4.809
82.068 4.143
1.348 92.747
1.165 87.376
5.1.1 Onroerende en roerende zaken in exploitatie (On)roerende zaken in expl. Saldo per 1 januari 2008 -verkrijgingsprijzen -cumulatieve afschrijvingen -cummulatieve waardeverminderingen Boekwaarde
140.257 28.41329.77682.068
Mutaties 2008: -investeringen -correctie investeringen voorgaand jaar -desinvesteringen -afschrijvingen -correctie op afschrijvingen -waardeverminderingen -correctie waardevermindering voorgaand jaar -terugneming van waardeverminderingen -overboekingen van voorraad -overboekingen van/ naar activa in ontwikkeling -correctie waardevermindering bij overb.van activa in ontwikkeling -correctie op afschr. bij overboekingen naar activa in ontwikkeling Totaal mutaties Saldo per 31 december 2008 -verkrijgingsprijzen -cumulatieve afschrijvingen -cumulatieve waardeverminderingen Boekwaarde
635 875732.612424 40387 2.479 192 11.371 7.374383 4.522
151.795 30.21834.98786.590
73
5.1.2 Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Woningen en woongebouwen Saldo per 1 januari 2008 -verkrijgingsprijzen -cumulatieve waardeverminderingen Boekwaarde
14.578 10.4354.143
Mutaties 2008: -investeringen -desinvesteringen -waardeverminderingen -overboeking investeringen naar voorziening onrendabele investeringen -overboeking waardevermindering naar voorziening onrendabel investeringen -overboekingen van/ naar activa in exploitatie -correctie afschrijvingen bij overboeking van activa in exploitatie -correctie waardevermindering bij overboeking naar activa in exploitatie Totaal mutaties
9.959 2993735.8581.617 11.7463837.749 666
Saldo per 31 december 2008 -verkrijgingsprijzen -cumulatieve waardeverminderingen Boekwaarde
6.251 1.4424.809
5.1.3 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie grond/ bouw bedrijfsgebouw Saldo per 1 januari 2008 -verkrijgingsprijzen -cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties in 2008: -investeringen -desinvesteringen -afschrijvingen -correctie afschrijvingen Totaal mutaties
Saldo per 31 december 2008 -verkrijgingsprijzen -cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
inventarissen/ autom.app.
vervoermiddelen
totaal
1.650 6241.026
232 125107
37 532
1.919 7541.165
1391104-
351 32319
37611 32-
351 5012911 183
1.637 715922
583 157426
-
74
2.220 8721.348
De afschrijvingsmethode is lineair met een rentepercentage van 7 %. De afschrijvingstermijn voor kantoorgebouwen is 30-35 en 50 jaar, voor inventarissen 10 jaar en voor automatiseringsapparatuur 3 jaar. De onroerende goederen in exploitatie zijn verzekerd op basis van herbouwwaarde. De specificatie van de verzekeringen van onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie is als volgt: Bedrijfsgebouw Uitgebreide gevarendekking Inventarissen Uitgebreide gevarendekking Automatiseringsapparatuur Computerverzekering Vervoermiddelen W.A./ W.A. + Casco Bedrijfsschade/ Reconstructiekosten Premier-risque 2008
2007
5.2 Financiële vaste activa 5.2.1 Deelnemingen Triax Vastgoed B.V.: Deelneming begin boekjaar Aandeel resultaat deelneming Deelneming einde boekjaar
9 1 10
10 19
5.2.2 Effecten 5 Certificaten à € 546.012,50, rente 4,5% Wooninvesteringsfonds
2.730
2.613
1.965 2.500 500 284 20 5.269
1.965 2.500 500 4.965
1.989
164
5.2.3 Overige financiële vaste activa Leningen u/ g: Belegging SNS-deposito Wooninvesteringsfonds Gemeente Lochem Jansen de Jong Gemeente Lochem inzake woonwagen
Vlottende activa 5.3 Voorraden 5.3.1 Voorraden Niet verkochte woningen (2008: 13 woningen, 2007: 1 woning)
75
2008
2007
5.3.2 Onderhanden projecten Overboeking van activa in exploitatie Overboeking van activa in ontwikkeling Bestede kosten projecten (voor verkoop) in ontwikkeling
4.019 4.019 9823.037 77 3.114
Gedeclareerde termijnen Winstneming
15 2.737 12.378 15.130 10.4464.684 820 5.504
5.4 Vorderingen 5.4.1. Huurdebiteuren Aantal maanden achterstand: 1 2 3 4 en meer vertrokken huurders
Aantal huurders 209 (188) 14 (21) 11 (11) 19 (20) 20 (29)
86 34 12 54 26 212
76 14 14 35 18 157
36 28 64
84 43 127
5.4.3 Belastingen
-
-
5.4.4 Sociale verzekeringspremies
-
-
527
126
6.078 132 523 6.733
5.794 882 6.676
De cijfers tussen haakjes hebben betrekking op boekjaar 2007. De achterstand uitgedrukt in een percentage van de jaarhuur is 1,14% (2007: 0,87%). 5.4.2 Gemeente Deze post is als volgt samengesteld: Te verrekenen bijdragen Woningaanpassingen
5.4.5 Vorderingen op groepsmaatschappijen De Cloese V.O.F. 5.4.6 Overige vorderingen Rek. Courant Woonbedrijf Ieder1, Deventer Van Wijnen Groep Projectontwikkeling B.V. Overige debiteuren
76
2008
2007
5.4.7 Overlopende activa Niet vervallen rente leningen u/ g en certificaten Nog te ontvangen huur Wellehof 2003/ 2004/ 2005/ 2006/ 2007 Vooruitbetaalde premie ziektekostenverzekering Nog te ontvangen schadevergoeding brand Nog te ontvangen creditnota's Overig
214 72 43 54 383
209 116 82 203 113 723
118 10 128
314 11 5 330
5.5 Liquide middelen ING rekening courant Fortis rekening courant SNS-bank rekening courant
Pa ssi v a 5.7 Voorzieningen 5.7.1 Voorziening latente belastingen Saldo begin boekjaar Correctie voorgaande jaren Vrijval Saldo einde boekjaar
665 87578
-
1.617 14.198 15.815 5.8589.957
-
De voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen in de fiscale waardering en de waardering van materiële vaste activa, onderhanden projecten in opdracht van derden en financiële vaste activa en passiva in deze jaarrekening. 5.7.2 Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Saldo begin boekjaar Overboeking onrendabele investeringen van activa in ontwikkeling Onrendabele investeringen ten laste van resultaat Overboeking investeringen van activa in ontwikkeling
5.7.3 Voorziening KoopZekerPlanwoningen Saldo begin boekjaar Bij: Dotatie i.v.m. woningverkopen
1.301 1.301 2231.078
Af: Onderhoudkosten KoopZekerPlanwoningen Saldo einde boekjaar
77
1.433 1.433 1321.301
2008
2007
5.8 Langlopende schulden 5.8.1 Leningen o/ g Van Wijnen Ontwikkelingsgronden Oost B.V. Van Wijnen Groep Projectontwikkeling B.V.
256 257 513
768 768
5.8.2 Leningen kredietinstellingen Saldo begin boekjaar Bij: nieuwe leningen Bij: klimleningen Aflossingen Vervroegd afgelost Saldo einde boekjaar
67.994 11.500 79.494 5.80724273.445
69.508 2.500 117 72.125 4.13167.994
Totaal leningen
73.958
68.762
53.182
46.352
1.634 135 74 34 100 440 2.417
2.437 73 76 35 100 289 3.010
waarvan looptijd langer dan 5 jaar De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt 5,13% (2007: 4,99%). Het aflossingsbestanddeel in het komende jaar zal ca. € 5.320 bedragen. Voor de complexen 723 t/ m 783 is een positieve-negatieve hypotheekverklaring getekend. Het W.S.W. geeft borgstellingen af ten behoeve van nieuwbouwplannen die met kapitaalmarktleningen zijn gefinancierd. Als deelnemer aan het W.S.W. zijn wij gehouden deel te nemen in het risico waartoe het W.S.W. zich heeft borggesteld. De hiervoor aan te houden obligo bedraagt per 31 december 2008 € 0.
5.9 Kortlopende schulden 5.9.1 Schulden aan leveranciers De specificatie is als volgt: Bouwbedrijven Schildersbedrijven Installatiebedrijven Accountant Ict Diversen
78
2008
2007
5.9.2 Schulden aan kredietinstellingen Saldi bankrekeningen (r.c.) Kasgeldlening provincie Overijssel Kasgeldlening ING Bank
703 5.000 5.703
78 5.000 2.000 7.078
5.9.3 Belastingen
1.801
452
5.9.4 Pensioenpremies
32
37
5.9.5 Sociale verzekeringspremies
19
15
1.670 81 134 217 293 432 43 80 12 17 188 3.167
1.606 82 139 99 391 20 68 96 2.501
5.9.7 Overlopende passiva Nog niet vervallen rente/ aflossing Huurvoorstand Nog te verrekenen Huursubsidie Nog te betalen bedragen inzake opgeleverde projecten Afkoop erfpacht Gemeente Rijssen-Holten Te betalen bedragen inzake personele regelingen Van Wijnen Ontwikkelingsgronden Oost B.V. Overloop onderhoudskosten Nog te betalen accountantskosten/ kosten treasury Nog te betalen rente Diversen
79
Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Aansprakelijkheid bij een fiscale eenheid Spectrum Wonen vormt met Spectrum Holding B.V. een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn de Stichting en de met haar gevoegde dochteronderneming ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting.
80
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen x € 1.000) 2008
2007
Bedrijfsopbrengsten 6.1 Huren Te ontvangen netto huur: -woningen/ woongebouwen -onroerende goederen niet zijnde woningen Af: -huurderving wegens leegstand -huurderving wegens oninbaarheid
18.643 1 18.644
18.074 22 18.096
204218.438
1141117.971
De "te ontvangen nettohuur" is ten opzichte van het vorig boekjaar gewijzigd als gevolg van: a. de huurverhoging per 1 juli 2008 die gemiddeld 1,36% (2007: 0,82%) bedroeg. b. huurverhogingen als gevolg van harmonisatie en aangebrachte voorzieningen. c. het in exploitatie komen van nieuwe woningen en woongebouwen of van aangekochte woningen. d. woningverkopen. De huurderving bedraagt 1,11% (2007: 0,69%) van de te ontvangen jaarhuur. 6.2 Overheidsbijdragen Bijdragen van gemeente in het exploitatietekort: -bijdragen bws-complexen -jaarlijkse bijdrage i.v.m. woningaanpassingen
571 37 608
219 16 235
6.3 Verkoop onroerende zaken Resultaat verkoop 11 woningen (2007: 14 woningen) Winst doorverkoop 4 kzp woningen (2007: 7 woningen) Verkoopresultaat Slootwijkersteeg, Lochem
1.466 112 1.578 1.578
Af: Dotaties voorziening kzp-woningen
1.347 224 51.566 1.566
6.4 Resultaat verkoopprojecten Winstneming projecten (voor verkoop) in ontwikkeling
561
81
820
2008
2007
6.5 Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Geactiveerde productie m.b.t. projecten koopwoningen Geactiveerde productie m.b.t. projecten huurwoningen
281 281
485 315 800
236
99
2.398 214 129 2.741
2.200 197 121 2.518
298 924 3.808 815682 132263 1.449 5.365 1.262 1.466 2.07612.494
950 520 1.826 695 1.069 556 5.616
6.6 Overige bedrijfsopbrengsten Overige
Bedrijfslasten 6.7 Afschrijvingen materiële vaste activa Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie
6.8 Overige waardeveranderingen vaste activa Aftoppingen: Van Lutterveltplein, Lochem Molengronden, Lochem Villa Locheym, Lochem Watermolen-Zuid, Rijssen Ahoed, Laren Lageweg, Holten Looiersplantsoen, Diepenheim Kolweg/ Wansinkweg, Holten De Liessen, Holten Parkstede, Rijssen Veeneslagen, Rijssen Wozoco, Diepenheim Waardeveranderingen boekwaarde > bedrijfswaarde
-
18
1.521
1.545
6.11 Sociale lasten
183
157
6.12 Pensioenlasten
297
294
6.9 Erfpacht 6.10 Lonen en salarissen Bruto salarissen
82
2008
2007
6.13 Lasten onderhoud Kosten planmatig onderhoud Kosten niet planmatig onderhoud Kosten overig onderhoud
3.490 1.817 866 6.173
4.444 1.800 1.375 7.619
439 88 30 586 604 57 38 215 359 32 11 35 631 34 103 128 220 3.610
253 52 38 848 590 59 37 365 59 2 49 27 20 183 286 2.868
77 123 118 18 283 21 41 681
77 230 118 43 8 246 16 732 1.470
3.486 324 3.810
3.476 235 3.711
6.14 Overige bedrijfslasten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Algemene kosten Belastingen Verzekeringen Contributie Landelijke Federatie Bijdrage prachtwijken Buurtbeheer/ leefbaarheid Ondersteuning verenigingen Treasurykosten Advieskosten Fusiekosten Kosten strategisch beleidsplan Kosten EPA Kosten benchmark Nagekomen lasten voorgaande jaren Diversen
6.15 Rentebaten Rente leningen W.I.F. Rente certificaten W.I.F. Rente deposito SNS-Bank Rente liquide middelen Rente kasgeldleningen Rente project Steenbrugge, Deventer Rente De Cloese V.O.F. Rente toegerekend projecten
6.16 Rentelasten Rente leningen kredietinstellingen Rente overige schulden kort
83
2008
2007
6.17 Belastingen Acute belastingen Latente belastingen
1.355 579 1.933
-
Acute belastingen Commercieel resultaat Bij: Fiscaal lagere afschrijving MVA Fiscaal geen waardeveranderingen Fiscaal lagere lasten onderhoud Fiscaal hogere waardering leningen kredietinstellingen
8.4852.709 12.494 449 340 15.992
Af: Fiscaal geen opbrengst woningverkopen Fiscaal lagere overige bedrijfslasten
2.427232 2.195-
Fiscaal resultaat 2008
5.312
Vennootschapsbelasting ten laste van 2008: 25,5% van € 5.312 is € 1.355. Latente belastingen Correctie fiscale waardering van de leningportefeuille begin boekjaar Vrijval in het boekjaar Correctie fiscale waardering van de leningportefeuille einde boekjaar
665 87579
6.18 Lasten collegiale financiering -Wst. Volkshuisvesting, Breda, jaarlijkse bijdrage -Wst. Savo, Zwolle, jaarlijkse bijdrage -Wst. Ons Huis, Nieuwekerk aan de IJssel, jaarlijkse bijdrage
40 40
113 39 40 192
6.19 Resultaat deelnemingen Triax Vastgoed B.V.
1
1-
Toerekening resultaat Overige reserves
10.418-
84
1.578-
Overige informatie Werknemers Gedurende het jaar 2008 had de corporatie gemiddeld 29 werknemers in dienst. Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten. Bestuurders en commissarissen Lasten ter zake van bezoldiging en ter zake van pensioenen van: • voormalige bestuurders € 99.745 (voorgaand jaar € 126.732 directeur/bestuurder) • commissarissen en voormalige commissarissen € 20.798 (voorgaand jaar € 24.954) De bezoldiging van bestuurders omvat: • periodiek betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakantiegeld, doorbetaling bij vakantie en ziekte, ter beschikking stelling van auto en presentiegelden), • beloningen betaalbaar op termijn (zoals pensioenlasten, VUT, sabbatical leave en jubileumuitkeringen), • uitkeringen bij beëindiging van het dienstverband en • winstdelingen en bonusbetalingen. Het totaalbedrag kan als volgt per individueel lid van het bestuur (de directie) worden gespecificeerd: Periodiek betaalde beloningen
P. Koburg
Beloningen betaalbaar op termijn
Uitkering bij beëindiging van het dienstverband
Winstdeling en bonus
2008
2007
2008
2007
2008
2007
2008
2007
99.745
126.750
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
85
De bezoldiging van de Raad van Commissarissen kan als volgt worden gespecificeerd: Als lid van de Raad van Commissarissen
Als lid van commissies
Overige kosten vergoedingen
2008
2007
2008
2007
2008
2007
H.G.B. Spekhorst*
6.806
6.806
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
A. Rosenberg
4.537
4.537
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
J.C.J. Huiskes
381
4.537
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
P.M. Bieshaar
4.537
4.537
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
L.L. Vis
4.537
4.537
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Totaal
20.798
24.954
*=voorzitter
86
87
Balans per 31 december 2008 (bedragen x € 1.000)
ACTIVA
Ref.
2008
2007
Vaste activa Materiële vaste activa -Onroerende en roerende zaken in exploitatie -Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling -Onroerende en roerende zaken ten dienste v/ d exploitatie Totaal materiële vaste activa
5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3
Financiële vaste activa -Deelnemingen -Effecten -Overige Totaal financiële vaste activa
5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3
Totaal vaste activa
86.590 4.809 1.348 92.747
82.068 4.143 1.165 87.376
10 2.730 6.037 8.777
9 2.613 4.965 7.587
101.524
94.963
841 1.862 2.703
164 2.380 2.544
212 64 1.882 6.601 385 9.144
157 127 2.649 6.602 723 10.258
11
162
11.858
12.964
113.382
107.927
Vlottende activa Voorraden -Voorraden -Onderhanden projecten Totaal voorraden
5.3 5.3.1 5.3.2
Vorderingen -Huurdebiteuren -Gemeenten -Belastingen -Sociale verzekeringpremies -Vorderingen op groepsmaatschappijen -Overige vorderingen -Overlopende activa Totaal vorderingen
5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5 5.4.6 5.4.7
Liquide middelen
5.5
Totaal vlottende activa
TOTAA L
88
PASSIVA
Ref.
Eigen vermogen -Overige reserves Totaal eigen vermogen
5.6 5.6.1
Voorzieningen -Latente belastingen -Onrendabele investeringen nieuwbouw -KoopZekerPlan-woningen -Deelnemingen Totaal voorzieningen
5.7 5.7.1 5.7.2 5.7.3 5.7.4
Langlopende schulden -Leningen kredietinstellingen Totaal langlopende schulden
5.8 5.8.1 5.8.2
Totaal lang vermogen
2008
2007
15.196 15.196
25.614 25.614
578 9.957 1.078 299 11.912
1.301 183 1.484
73.445 73.445
67.994 67.994
100.553
95.092
2.413 5.624 1.784 32 19 2.957 12.829
2.857 7.000 435 37 15 2.491 12.835
113.382
107.927
Vlottende passiva 5.9 5.9.1 5.9.2 5.9.3 5.9.4 5.9.5 5.9.6 5.9.7
Kortlopende schulden -Schulden aan leveranciers -Schulden aan kredietinstellingen -Belastingen -Pensioenpremies -Sociale verzekeringspremies -Schulden aan groepsmaatschappijen -Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden
TOTAA L
89
90
Winst- en verliesrekening 2008 (bedragen x € 1.000)
Ref.
2008
2007
Bedrijfsopbrengsten -Huren -Overheidsbijdragen -Verkoop onroerende zaken -Resultaat verkoopprojecten -Geactiveerde productie -Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6
18.438 608 1.578 561 281 236 21.702
17.971 235 1.566 820 800 99 21.491
Bedrijfslasten -Afschrijvingen materiële vaste activa -Overige waardeverandering materiële vaste activa -Erfpacht -Salarissen -Sociale lasten -Pensioenlasten -Lasten onderhoud -Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten
6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14
2.741 12.494 1.521 183 297 6.173 3.609 27.018
2.518 5.616 18 1.545 157 294 7.619 2.864 20.631
5.316-
860
791 3.8053.014-
1.574 3.7112.137-
8.330-
1.277-
1.93340115-
192109-
10.418-
1.578-
Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Rentebaten Rentelasten
6.15 6.16
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Vennootschapsbelasting Lasten collegiale financiering Resultaat deelnemingen
6.17 6.18 6.19
Jaarresultaat
91
92
Toelichting op de balans (bedragen x € 1.000)
Act i v a Vaste Activa
2008
2007
5.2 Financiële vaste activa 5.2.1 Deelnemingen Triax Vastgoed B.V.: Deelneming begin boekjaar Aandeel resultaat deelneming Deelneming einde boekjaar Spectrum Holding B.V.: Deelneming begin boekjaar Aandeel resultaat deelneming Voorziening negatief eigen vermogen deelneming Deelneming einde boekjaar Totaal deelnemingen
9 1 10
10 19
183116299299 -
74109183183 -
10
9
1.965 2.500 500 768 284 20 6.037
1.965 2.500 500 4.965
841
164
5.2.3 Overige financiële vaste activa Leningen u/ g: Belegging SNS-deposito Wooninvesteringsfonds Gemeente Lochem De Cloese V.O.F. Jansen de Jong Gemeente Lochem inzake woonwagen
Vlottende activa 5.3 Voorraden 5.3.1 Voorraden Niet verkochte woningen (2008: 4 woningen, 2007: 1 woning)
93
2008
2007
5.3.2 Onderhanden projecten Overboeking van activa in exploitatie Overboeking van activa in ontwikkeling Bestede kosten projecten (voor verkoop) in ontwikkeling Gedeclareerde termijnen Winstneming
2.767 2.767 9821.785 77 1.862
16 2.736 7.830 10.582 9.0221.560 820 2.380
2.649 9041.745 137 1.882
994 1.531 2.525 124 2.649
6.078 523 6.601
5.794 808 6.602
214 72 2 43 54 385
209 116 82 203 113 723
1 10 11
146 11 5 162
5.4 Vorderingen 5.4.5 Vorderingen op groepsmaatschappijen Spectrum Holding B.V.: Saldo begin boekjaar Mutaties Rente Saldo einde boekjaar 5.4.6 Overige vorderingen Rek. Courant Woonbedrijf Ieder1, Deventer Overige debiteuren
5.4.7 Overlopende activa Niet vervallen rente leningen u/ g en certificaten Nog te ontvangen huur Wellehof 2003/ 2004/ 2005/ 2006/ 2007 Vooruitbetaalde premie ziektekostenverzekering Nog te ontvangen schadevergoeding brand Nog te ontvangen rente De Cloese V.O.F. Nog te ontvangen creditnota's Overig
5.5 Liquide middelen Kas ING rekening courant Fortis rekening courant SNS-bank rekening courant
94
Pa ssi v a 5.6 Eigen vermogen
2008
2007
5.6.1 Overige reserves Saldo begin boekjaar Jaarresultaat Saldo einde boekjaar
25.614 10.41815.196
27.192 1.57825.614
5.7 Voorzieningen 5.7.4 Deelnemingen Voorziening negatief eigen vermogen Spectrum Holding B.V.
299
183
1.634 135 74 34 100 436 2.413
2.437 73 76 35 100 136 2.857
Saldi bankrekeningen (r.c.) Kasgeldlening provincie Overijssel Kasgeldlening ING Bank
624 5.000 5.624
5.000 2.000 7.000
5.9.3 Belastingen
1.784
435
5.9 Kortlopende schulden 5.9.1 Schulden aan leveranciers De specificatie is als volgt: Bouwbedrijven Schildersbedrijven Installatiebedrijven Accountant Ict Diversen
5.9.2 Schulden aan kredietinstellingen
95
2008
2007
5.9.7 Overlopende passiva Nog niet vervallen rente/ aflossing Huurvoorstand Nog te verrekenen Huursubsidie Nog te betalen bedragen inzake opgeleverde projecten Afkoop erfpacht Gemeente Rijssen-Holten Te betalen bedragen inzake personele regelingen Overloop onderhoudskosten Nog te betalen accountantskosten/ kosten treasury Nog te betalen rente Diversen
1.670 81 134 216 293 432 80 11 16 24 2.957
96
1.606 82 139 99 391 19 68 87 2.491
Toelichting op de winst- en verliesrekening (bedragen x € 1.000)
Bedrijfslasten
2008
2007
6.14 Overige bedrijfslasten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Algemene kosten Belastingen Verzekeringen Contributie Landelijke Federatie Bijdrage prachtwijken Buurtbeheer/ leefbaarheid Ondersteuning verenigingen Treasurykosten Advieskosten Fusiekosten Kosten strategisch beleidsplan Kosten EPA Kosten benchmark Nagekomen lasten voorgaande jaren Diversen
439 88 30 586 604 57 38 215 359 32 11 35 631 34 103 128 219 3.609
253 53 38 843 590 59 37 365 59 2 49 27 20 183 286 2.864
77 123 118 10 283 2 137 41 791
77 230 118 39 8 246 124 732 1.574
3.486 319 3.805
3.476 235 3.711
6.15 Rentebaten Rente leningen W.I.F. Rente certificaten W.I.F. Rente deposito SNS-Bank Rente liquide middelen Rente kasgeldleningen Rente project Steenbrugge, Deventer Rente De Cloese V.O.F. Rente Spectrum Holding B.V. Rente toegerekend projecten
6.16 Rentelasten Rente leningen kredietinstellingen Rente overige schulden kort
97
2008
2007
6.19 Resultaat deelnemingen Triax Vastgoed B.V. Spectrum Holding B.V.
1 116115-
1108109-
Overige gegevens Resultaten worden, conform het BBSH, uitsluitend bestemd voor werkzaamheden op het gebied van de volkshuisvesting. 2008
2007
Resultaatbestemming (bedragen x € 1.000) Overige reserves
10.418-
98
1.578-
Accountantsverklaring (2 pagina’s)
99
100
Bijlagen (geen deel uitmakend van de jaarrekening)
101
Overzicht renteresultaat (bedragen x € 1.000) 2008 Rentebaten Rekening courant ING Deposito SNS-Bank Deposito BNG Kasgeldleningen Lening u/ g W.I.F. Certificaten W.I.F. Rente Steenbrugge Rente De Cloese V.O.F. Rente Spectrum Holding B.V. Toegerekende rente projecten Totaal rentebaten (a)
2007
5 118 5 77 123 283 2 137 41 791
39 118 8 77 230 246 124 732 1.574
Toegerekende rente Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Onroerende en roerende zaken t.d.v. de exploitatie Totaal toegerekende rente (b)
7.358 465 81 7.904
7.385 477 85 7.947
Rentelasten Leningen kredietinstellingen Overige leningen Kasgeldleningen en r.c. Rente diversen Totaal rentelasten (c)
1.402 2.084 268 51 3.805
1.670 1.806 221 13 3.710
Renteresultaat (a+b-c)
4.890
5.811
102
Financiële gegevens verbindingen Spectrum Holding B.V. De overige gegevens met betrekking tot Spectrum Holding B.V. staan hierna weergegeven. Financiële gegevens 2008: Vennootschap Eigen vermogen Jaaromzet Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Intrinsieke waarde Geldstromen: Van TI naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Rentepercentage Zekerheden Aflossingstermijn Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI Inzet van personeel van de TI Van verbinding naar TI Ontvangen winstuitkeringen door TI Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding
€ -299.050 €0 € 18.000 € -299.050
€0 € 1.882.377 5,03% Er zijn geen zekerheden gesteld. Geen afspraken over gemaakt. Geen. Administratie wordt gevoerd door de TI. €0 Er zijn geen zekerheden afgegeven.
Spectrum Ontwikkeling I B.V. De overige gegevens van Spectrum Ontwikkeling I B.V. staan hieronder weergegeven. Financiële gegevens 2008: Vennootschap Eigen vermogen Jaaromzet Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Intrinsieke waarde Geldstromen: Van TI naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Rentepercentage Zekerheden Aflossingstermijn Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI Inzet van personeel van de TI
103
€ -212.063 €0 € 18.000 € -212.063
€0 €0 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Geen. Administratie wordt gevoerd door de TI.
Van verbinding naar TI Ontvangen winstuitkeringen door TI Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding
€0 Er zijn geen zekerheden afgegeven.
Spectrum Ontwikkeling II B.V.
De overige gegevens van Spectrum Ontwikkeling II B.V. staan hieronder weergegeven. Financiële gegevens 2008: Vennootschap Eigen vermogen Jaaromzet Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Intrinsieke waarde Geldstromen: Van TI naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Rentepercentage Zekerheden Aflossingstermijn Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI Inzet van personeel van de TI Van verbinding naar TI Ontvangen winstuitkeringen door TI Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding
€ -3.361 €0 € 18.000 € -3.361
€0 €0 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Geen. Administratie wordt gevoerd door de TI. €0 Er zijn geen zekerheden afgegeven.
Spectrum Ontwikkeling III B.V. De overige gegevens van Spectrum Ontwikkeling III B.V. staan hierna vermeld. Financiële gegevens 2008: Vennootschap Eigen vermogen Jaaromzet Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Intrinsieke waarde Geldstromen: Van TI naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Rentepercentage Zekerheden 104
€ 17.339 €0 € 18.000 € 17.339
€0 €0 N.v.t. N.v.t.
Aflossingstermijn Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI Inzet van personeel van de TI Van verbinding naar TI Ontvangen winstuitkeringen door TI Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding
N.v.t. Geen. Administratie wordt gevoerd door TI. €0 Er zijn geen zekerheden afgegeven.
Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. De overige gegevens van Ontwikkelingscombinatie Lochem V.O.F. staan hierna weergegeven. Financiële gegevens 2008: Vennootschap Eigen vermogen Jaaromzet Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Intrinsieke waarde Geldstromen: Van TI naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Rentepercentage Zekerheden Aflossingstermijn Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI Inzet van personeel van de TI Van verbinding naar TI Ontvangen winstuitkeringen door TI Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding
€ 2.184.383 €0 € 1.092.191 € 1.092.191
€ 79.600 €0 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Geen. Geen. €0 Er zijn geen zekerheden afgegeven.
De Cloese V.O.F.
De overige gegevens van De Cloese V.O.F. staan hieronder vermeld. Financiële gegevens 2008: Vennootschap Eigen vermogen Jaaromzet Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Intrinsieke waarde
105
€ 1.163.714 €0 € 387.905 € 387.905
Geldstromen: Van TI naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Rentepercentage Zekerheden Aflossingstermijn Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI Inzet van personeel van de TI Van verbinding naar TI Ontvangen winstuitkeringen door TI Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding
€0 € 768.416 5,63% N.v.t. N.v.t. Geen. Geen. €0 Er zijn geen zekerheden afgegeven.
Triax Vastgoed B.V. De overige gegevens van Triax Vastgoed B.V. staan hierna vermeld. Financiële gegevens 2008: Vennootschap Eigen vermogen Jaaromzet Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Intrinsieke waarde Geldstromen: Van TI naar verbinding Doorberekende kosten aan de verbinding Waarde verstrekte lening(en) Rentepercentage Zekerheden Aflossingstermijn Beschikbaar gestelde bedrijfsmiddelen door de TI Inzet van personeel van de TI Van verbinding naar TI Ontvangen winstuitkeringen door TI Afgegeven zekerheden ten behoeve van de verbinding
106
€ 30.473 €0 € 10.000 € 10.157
€0 €0 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Geen. Geen. €0 Er zijn geen zekerheden afgegeven.
Jaarverslag Spectrum Wonen
2008 2008
