Symposium 2015 ENW AUGent “Tools van, voor en door lerarenopleidingen” Maandagnamiddag 11 mei 2015 Zebragebouw - Zebrastraat 32 - 9000 Gent
Schrijf u hier in!
Datum en locatie: Op maandagnamiddag 11 mei 2015 organiseert het ENW AUGent haar Symposium n.a.v. de nieuwe projectresultaten. Het Symposium vindt plaats in het Zebragebouw - Zebrastraat 32 - 9000 Gent. Op deze ontmoetingsnamiddag blikken we terug op de concrete realisaties binnen onze lerarenopleidingen. Als keynote-spreker neemt Prof. dr. Martin Valcke van de UGent het woord. Via verschillende parallelsessies gaan we dieper in op de nieuwe ontwikkelde tools van, voor en door onze lerarenopleidingen. Tot slot richten we een dankwoord t.a.v. al onze partnerinstellingen en medewerkers met een daarop aansluitende receptie. Doelpubliek: Lerarenopleiders, beleidsmedewerkers, opleidingsdirecteurs van de lerarenopleidingen in Vlaanderen; Leraren, beleidsmedewerkers en directeurs van de scholen in het werkveld; Begeleiders, beleidsmedewerkers en directeurs van de pedagogische begeleidingsdiensten. Programma: 13u00 13u30 13u45 14u15 15u45 16u00
Onthaal Verwelkoming en inleiding door Prof. dr. Norbert Fraeyman, voorzitter ENW AUGent Keynote-spreker Prof. dr. Martin Valcke - UGent Parallelsessies gelinkt aan de centrale thema’s van het ENW AUGent Sessie 1: ICT-Design Teams Sessie 2: Intervisiegroepen Vakdidactiek Sessie 3: Taal- en diversiteitsbeleid: Ear openers en Eye openers Sessie 4: Stages: Mentorenvormingen + STEL + Onderzoeksproject stages Sessie 5: Motiverende beoordelingsvormen in de Lichamelijke Opvoeding Sessie 6: Lerarenopleiders onderzoeksvaardig Sessie 7: STEM voor de Basis + Big Ideas en onderzoekend leren in het Secundair Onderwijs Dankwoord ENW AUGent Receptie met een hapje en een drankje
Inschrijving: Via deze link: https://tokyoap1.ugent.be/eventManager/events/SymposiumENWAUGent?iFrame=true kunt u zich t.e.m. vrijdag 24 april 2015 inschrijven. Deelname is gratis.
1
Parallelsessies: 14u15 -15u45
Sessie 1: “iCT-Design Teams” Sprekers: Bram Pynoo (ENW AUGent) - Griet Lust (AHS) - Jouri Van Landeghem (HoGent) - Bram Bruggeman (PCVO Het Perspectief) - Evelien Flamez (Cvo Kisp) In het kader van het ICT-Project startte het ENW AUGent m.b.t. de periode van 2014-2015 vier ICT Design Teams. ICT Design Teams zijn teams van lerarenopleiders/lectoren/experten die gezamenlijk een ontwerpproces doorlopen ten einde een kwalitatief goed product op te leveren. In deze sessie wordt de werking en de verwachte producten van de verschillende ICT Design Teams toegelicht door: -
ICT Design Team Shaken, not stirred: Hertekenen van het klassikale instructiemodel naar een blended leeromgeving (Trekker: Griet Lust - Arteveldehogeschool) ICT Design Team Smart Science (Trekker: Jouri Van Landeghem - HoGent) ICT Design Team Gecombineerd onderwijs als krachtige tool ter ondersteuning van de didactiek van de talen (Trekker: Bram Bruggeman - PCVO Het Perspectief) ICT Design Team Kunst & Cultuur (Trekker: Evelien Flamez - Cvo Kisp)
De opgestarte ICT-Design Teams worden in de periode van 01.04.2014 t.e.m. 31.08.2015 centraal opgevolgd door de ICT-Projectmanager Bram Pynoo van het ENW AUGent in samenwerking met alle partnerinstellingen van het ENW AUGent.
sessie 2: “inTervisiegroepen vakdidaCTiek” Sprekers: Prof. Dr. Katrien Strubbe (UGent) - Prof. Dr. Leen Haerens (UGent) - Prof. Dr. Bruno De Wever (o.v.) - Katrien De Maegd (HoGent) - Deirdre Corey (Cvo Kisp) Sinds 2012 investeert het Kennis- en Vormingscentrum voor Vakdidactiek in de ondersteuning en vorming van de lerarenopleiders op het vlak van vakdidactiek. In dit kader werden in de periode van 2013 t.e.m. 2015 verschillende intervisiegroepen voor vakdidactiek opgericht, waarin lerarenopleiders en meer bepaald vakdidactici ervaringen en deskundigheid uitwisselen met betrekking tot vakdidactiek in hun eigen vakgebied. Iedere intervisiegroep stippelt een gedifferentieerd professionaliseringstraject uit om tegemoet te komen aan de gesignaleerde noden binnen een vakgebied. Volgende intervisiegroepen werden opgestart door het ENW AUGent: Intervisiegroep Moderne Vreemde Talen (Trekker: Veronique Sanctobin - PCVO Het Perspectief) Intervisiegroep Project Algemene Vakken (Trekker: Davy Mortier - Arteveldehogeschool) Intervisiegroep Project Kunstvakken (Trekker: Kristine Heirman - Arteveldehogeschool) Intervisiegroep Nijverheidsvakken (Trekker: Mark Verbeke - CVO Kisp) Intervisiegroep Natuurwetenschappen (Trekker: Binke D’Haese - UGent) Intervisiegroep Wiskunde (Trekker: Brian Baert - HoWest) Intervisiegroep Geschiedenis (Trekker: Bruno De Wever - UGent) Intervisiegroep Bewegingsvakken (Trekker: Leen Haerens - UGent) Intervisiegroep Gedragswetenschappen (Trekker: Katrien De Maegd - HoGent) Intervisiegroep Praktijkvak Hout (Trekker: Lisa Brille - CVO Kisp) De opgestarte en lopende intervisiegroepen voor verschillende vakgebieden worden tot eind 2015 centraal opgevolgd door de Projectmanager Vakdidactiek Bram Pynoo van het ENW AUGent in samenwerking met alle partnerinstellingen van het ENW AUGent.
2
sessie 3: “Taal- en diversiTeiTsbeleid” 3.1 Project “Ear openers: om studenten weer aan het luisteren te krijgen” Spreker: Pieterjan Bonne (Arteveldehogeschool) In het hoger onderwijs wordt nog vaak gewerkt met grote groepen. Deze sessie verkent welke moeilijkheden studenten ervaren tijdens hoorcolleges, waarom ze afhaken en hoe we als docent hierop een antwoord kunnen bieden met oog voor zowel luister- als noteervaardigheid. Tot slot worden de resultaten verbonden met het gebruik van Power Point. Dit project werd in de periode van 01.09.2013 t.e.m. 31.08.2014 gerealiseerd onder begeleiding van Pieterjan Bonne (Arteveldehogeschool) en Joke Vrijders (Arteveldehogeschool).
3.2 Project “Eye opener” Sprekers: Katrien Durinck (HoGent) - An Standaert (HoGent) Lerarenopleidingen stellen diversiteit steeds meer centraal in het opleiden van leraren. De uitdaging blijft om als lerarenopleider zélf voldoende de aanwezige diversiteit van de studenten te (h)erkennen en erop in te spelen. ‘Eye Opener’ biedt een nieuw intervisieconcept aan voor lerarenopleiders - stagebegeleiders. In de intervisiereeks van 5 bijeenkomsten in het academiejaar 2014 -2015 vertrekt men vanuit de ervaringen van een 6-tal lerarenopleiders en de reflectie hierop. Als kader gebruikt men onder andere ‘Universal Design of Learning’ (UDL). Zo ontwerpt men samen stagebegeleiding die anders en beter inspeelt op de diversiteit van de studenten. Dit project wordt in de periode van 01.09.2014 t.e.m. 31.08.2015 gerealiseerd onder begeleiding van Katrien Durinck (HoGent) in samenwerking met de Universiteit Gent en het Cvo Kisp.
3
sessie 4: “sTages” 4.1 Project “Mentorenvormingen” Sprekers: Lucas De Cocker (HoGent) - Bart De Lathouwer (Arteveldehogeschool) Welke mentorenvormingen hebben we? Verschil in focus, situering, achtergrond en profiel. Wat is het bereikte output? Aantal opgeleide mentoren. Evaluatie van deze vormingen over de jaren heen op basis van een recent uitgevoerde tevredenheidsmeting. Wat zijn de uitdagingen van mentorschap in het onderwijs? Welke toekomstperspectieven zijn er voor de mentorenvormingen? Dit zijn een aantal vragen en aandachtspunten die tijdens deze sessie helder gesitueerd en toegelicht zullen worden. De mentorenvormingen worden sinds het bestaan van de Expertisenetwerken - in het kader van de beheersovereenkomst van het ENW AUGent - sinds 01.09.2007 t.e.m. 31.12.2015 georganiseerd en aangeboden onder begeleiding van Lucas De Cocker (HoGent) en Bart De Lathouwer (Arteveldehogeschool).
4.2 Project “STEL: In team in de klas: aan de slag met duo-stages in de lerarenopleiding!” Sprekers: Ilse Ruys (Arteveldehogeschool) - Griet De Nys (HoGent) Met ENW-financiering werkten Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent en Hogeschool West-Vlaanderen tijdens het academiejaar 2013-2014 aan het praktijkgericht onderzoek STEL (op Stage met Twee Effectief Leren), met als doel de ontwikkeling – vanuit een talentgerichte benadering – van ondersteunende instrumenten voor de lerarenopleidingen basisonderwijs bij het ontwerpen en implementeren van systemen van team-teaching in stages. Als antwoord op de nood van studenten, mentoren, directies en docenten aan inspirerende voorbeelden van hoe team-teaching eruit kan zien, alsook aan materialen die het proces van samenwerking tussen (aspirant-)leerkrachten in één klas kunnen ondersteunen, werd een materialenbank uitgewerkt. Die omvat opdrachten, stappenplannen, beeld- en audiofragmenten, kijkwijzers en checklists, etc. Een aantal van de ontwikkelde materialen werd reeds door studenten en docenten gebruikt, geanalyseerd en geëvalueerd in het kader van pilootprojecten of bachelorproeven. Het gehele resultaat van het STEL-project is samengebracht op een website: http://inteamindeklas.weebly.com. De website werd ingevuld vanuit de concrete situatie van stages in de kleuterschool, maar biedt zeker ook inspiratie en ondersteuning voor duostages in het lager onderwijs, of voor in-service leerkrachten die met team-teaching van start willen gaan. Dit project werd in de periode van 01.09.2013 t.e.m. 31.08.2014 gerealiseerd onder begeleiding van Ilse Ruys (Arteveldehogeschool).
4.3 Project “Onderzoeksproject Stages” Sprekers: Dirk Gombeir (VIVES) - Tine Maes (VIVES) - Evy Van Parijs (Arteveldehogeschool) Help, alweer een stagiair in de klas! Stages optimaal organiseren in het Vlaams secundair onderwijs. Verschillende lerarenopleidingen ervaarden de voorbije jaren een nijpend tekort aan kwalitatieve stageplaatsen in het secundair onderwijs. In dit project onderzochten we welke voorwaarden vervuld moeten zijn om met alle betrokken actoren stages voor alle toekomstige leraren secundair onderwijs te organiseren. Aan de hand van een kwantitatieve en kwalitatieve analyse willen de onderzoekers een duidelijk beeld geven van de huidige manier waarop stages voor stagiairs in het vrij gesubsidieerd secundair onderwijs in de provincies Oost- en West-Vlaanderen worden georganiseerd. De kwantitatieve analyse gebeurde aan de hand van de gegevens uit het digitale systeem ‘stageaanvraag.be’. Voor de kwalitatieve analyse baseerden de onderzoekers zich op gesprekken met vertegenwoordigers uit stagescholen en lerarenopleidingen. Op tweevoudige wijze verwierven ze inzicht op het belang van een digitaal stageregistratiesysteem. Tegelijk brachten ze ook de verdere ontwikkelingsnoden in kaart. Vanuit deze insteken formuleerden ze onderbouwde aanbevelingen voor een digitaal stageregistratiesysteem, met het oog op een mogelijke verdere uitrol van zo’n systeem. Dit onderzoeksproject wordt in de periode van 01.10.2013 t.e.m. 30.09.2015 uitgevoerd onder begeleiding van Hilde Meysman (Arteveldehogeschool), Lut De Jaegher (Arteveldehogeschool), Johan Vanderhoeven (VIVES) en Dirk Gombeir (VIVES).
4
sessie 5: “MoTiverende beoordelingsvorMen in de liChaMelijke opvoeding” Spreker: Jolien Maes (UGent) Het project ”Motiverende beoordelingsvormen in de Lichamelijke Opvoeding (LO)” had als doelstelling de invloed van verschillende evaluatievormen op de motivatie van leerlingen binnen de les LO systematisch te onderzoeken d.m.v. een theoretisch onderbouwd en evidence-based onderzoek om tot de ontwikkeling te komen van een 1-dag durende interactieve workshop m.b.t. motiverend evalueren. Het onderzoek toonde aan dat leerlingen in een evaluatieles (summatieve evaluatie) minder optimale vormen van motivatie vertonen in vergelijking met een niet-evaluatieles. Bovendien ervaren leerlingen meer angst wanneer ze geëvalueerd worden. Echter, het onderzoek toont ook aan dat door de toepassing van Assessment for Learning (bv. leerlingen stimuleren om na te denken over hoe ze kunnen verbeteren in een oefening), positieve motivationele effecten bereikt worden. Op basis van deze resultaten werd samen met de lerarenopleiders en beroepsleraren een workshop ontwikkeld met strategieën, tips en good practices om meer motiverend te evalueren. In deze lezing worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd en krijgt de luisteraar ook een beeld van de inhoud van de evidence-based workshop ‘Motiverend beoordelen in de les LO’. Dit project werd in de periode van 01.04.2013 t.e.m. 30.09.2014 gerealiseerd onder begeleiding van Prof. dr. Leen Haerens (UGent).
sessie 6: “lerarenopleiders onderzoeksvaardig” Sprekers: Joke Hurtekant (Arteveldehogeschool) - Amal Ouahab (Arteveldehogeschool) - Joris Pauwels (Arteveldehogeschool) - Vicky De Windt (PCVO Het Perspectief) - Elke Demuynck (PCVO Het Perspectief) - Hanne Tack (UGent) - Prof. dr. Ruben Vanderlinde (UGent) Ondersteund door het ENW AUGent ontwikkelden de Arteveldehogeschool, PCVO Het Perspectief en Universiteit Gent gedurende het project ‘Lerarenopleiders Onderzoeksvaardig’ een Masterclass waarbij praktijkonderzoek wordt ingezet als middel om lerarenopleiders te professionaliseren. Na een eerste proeftraject in 2013-2014 worden in de huidige Masterclass 29 deelnemers uit negen lerarenopleidingen begeleid in het verrichten van praktijkonderzoek. De Masterclass wordt onderzoeksmatig opgevolgd door Universiteit Gent. Dit project wordt in de periode van 01.09.2013 t.e.m. 31.08.2015 gerealiseerd onder begeleiding van Hilde Meysman (Arteveldehogeschool), Griet Mathieu (PCVO Het Perspectief) en Prof. dr. Ruben Vanderlinde (UGent).
5
sessie 7: “sTeM-Educatie” 7.1 “STEM voor de Basis” Sprekers: Hilde Van Houte (Arteveldehogeschool) - Karen De Maesschalck (Arteveldehogeschool) Het interENW/RP-project ‘STEM voor de Basis’, is een project dat als opdracht heeft acties op te zetten ter verbetering van STEM-didactiek in het bijzonder voor techniek (met inbegrip van ICT). Het projectteam focust op de attitude/rol van de leraar hierin en de ontwikkeling van een leergemeenschap/netwerk ter professionalisering van leraren binnen en buiten de school. Concreet werd een leergemeenschap (CoP STEM voor de Basis) opgezet bestaande uit lerarenopleiders wereldoriëntatie en wiskunde, pedagogische begeleiders en organisaties met een link naar STEM. Deze leergemeenschap komt maandelijks samen en wordt ondersteund door een online community. In deze sessie gaat het projectteam dieper in op de inzichten en de aanpak die men samen ontwikkelde in de CoP ‘STEM voor de Basis’. Dit betekent dat we enerzijds inzoomen op de doelen van STEM-educatie (Science Technology, Engineering en Mathematics) voor het basisonderwijs en de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs, anderzijds gaan we dieper in op de aanpakken die hieraan gekoppeld zijn. Denk hierbij aan de onderzoekende aanpak, inzichten in Big Ideas, concept-context denken, engineering als geïntegreerde aanpak,… Dit project wordt in de periode van 01.01.2014 t.e.m. 31.12.2015 uitgewerkt onder begeleiding van Hilde Van Houte (Arteveldehogeschool) i.s.m. Lieve Maeseele (HoGent) en Kenneth Devos (HoWest).
7.2 “Big Ideas en onderzoekend leren in het Secundair Onderwijs” Spreker: John De Poorter (UGent) Vanuit verschillende lerarenopleidingen verbonden aan het Expertisenetwerk AUGENT zijn projecten opgestart vertrekkende vanuit het concept “Big Ideas” met als doel de ontwikkeling van een wetenschapsdidactiek die een breed publiek aanspreekt en die gericht is op samenhang, redeneren en onderzoeken. In deze sessie gaan we aan de slag met enkele instrumenten die leerkrachten helpen om vanuit ‘Big Ideas’ les te geven. We analyseren de impact van dit denkgereedschap op het lesgebeuren. Brengen ‘Big Ideas’ het denken echt in beweging? Zetten ze aan tot kwaliteitsvol onderzoek? Kom het zelf ervaren. Er komen voorbeelden aan bod uit de verschillende natuurwetenschappen (biologie, fysica en chemie) en voor verschillende graden (tweede en derde graad). Dit project wordt in de periode van 01.09.2014 t.e.m. 31.08.2015 uitgewerkt onder begeleiding van Prof. dr. Katrien Strubbe (UGent).
6
