Successieplanning via levensverzekering en huwelijkscontract. Brussel, 23 oktober 2010

Successieplanning via levensverzekering en huwelijkscontract Brussel, 23 oktober 2010

Inhoud 

Agenda 1. Successieplanning via levensverzekering 2. Belang huwelijkscontract

Instrumenten Instrumenten tot successieplanning

 –

–

Met effect bij overlijden  Testamenten  Huwelijkscontracten  Samenlevingscontracten – Aanwas  Levensverzekering Met effect bij leven  Schenkingen (handgift/bankgift) – Met controlebehoud, via • Vruchtgebruik • Burgerlijke maatschap of vennootschapstructuur • Belgische Private Stichting • Levensverzekering

4

RUYSSEVELDT

A. Levensverzekering Wat is een levensverzekering?

 – 

= persoonsverzekering, waarbij het zich voordoen van het verzekerd voorval alleen afhankelijk is van de menselijke levensduur.

Wie zijn de partijen? 1. 2. 3.

Verzekeringnemer = persoon die de verzekering sluit Verzekerde = persoon op wiens hoofd het zich voordoen van de verzekerde gebeurtenis berust Begunstigde = persoon aan wie de uitkering toekomt  „begunstigde bij leven‟ = uitkering bij het in leven zijn van de verzekerde op een bepaalde datum  „begunstigde bij overlijden‟ = uitkering bij het overlijden van de verzekerde vóór die datum

5

RUYSSEVELDT

A. Levensverzekering 

Successieplanning via levensverzekering 1. Horizontale planning 2. Verticale planning

6

RUYSSEVELDT

1. Horizontale planning  

Inhoud Planning naar echtgenoten, samenwonende of levenspartners – Plannen zonder levensverzekering 

Verschillende situatie voor echtgenoot, samenwonende partner

– Plannen met levensverzekering

7

RUYSSEVELDT

Horizontale planning 

Plannen zonder levensverzekering



Echtgenoot erft vruchtgebruik op financiële rekening van de overledene – In samenloop met kinderen of andere erfgenamen – Plaatsing gelden overledene op rekening van overlevende echtgenote – Risico: 2x successierechten – Oplossingen  Na overlijden: rekening in onverdeeldheid, omzetting vruchtgebruik  Anticiperen: testament, tontine levensverzekeringspolis

8

RUYSSEVELDT

Horizontale planning 

Plannen zonder levensverzekering



Samenwonende partner heeft zelfs geen wettelijk erfrecht op financiële tegoeden – Wel vruchtgebruik op gezinswoning en huisraad voor de wettelijk samenwonende partner – In samenloop met kinderen of andere erfgenamen – Oplossingen  Anticiperen: – Testament

– Tontine in levensverzekeringspolis

9

RUYSSEVELDT

Horizontale planning 

Plannen via levensverzekering – Contract waarbij verzekeringnemer (man) met de verzekeringsmaatschappij contract (polis) sluit en waarbij man op eigen hoofd een voordeel bedingt in „t voordeel van zijn partner (vrouw)  Echtgenote, partner = begunstigde en hoeft niet in het contract tussen te komen – en zal bij overlijden man het kapitaal opstrijken.  De echtgenote, partner zal overigens haar recht op de geldsom ontlenen aan een contract en niet aan de nalatenschap van haar man.  Echtgenote krijgt dan ook de volle eigendom en niet het vruchtgebruik. 

Verfijning via tontine techniek

10

RUYSSEVELDT

Horizontale planning   

Suggesties via enkele toepassingen Tussen echtgenoten met gemeenschap Type AAB – zuivere polis   

A A B

Man: verzekeringnemer Man: verzekerde Vrouw : begunstigde – bij overlijden

– Bij overlijden A: uitkering 

Slechts voor de helft belastbaar

– Bij vooroverlijden B? 

Geen uitkering – geen taxatie

11

RUYSSEVELDT

Horizontale planning   

Suggesties via enkele toepassingen (vervolg) Tussen echtgenoten met gemeenschap Type AAAB – gemengde polis Partijen Polis 1 Polis 2  Verzekeringnemer A B  Verzekerde A B  Begunstigde bij leven A B  Begunstigde bij overlijden B A Quid indien A overlijdt – polis 1 ?  B betaalt successierechten op de helft Quid indien B vooroverlijdt – polis 1 ?  Afkoopwaarde polis voor de helft belast (circulaire 31 juli 2006) 

– –

12

RUYSSEVELDT

Horizontale planning   

Suggesties via enkele toepassingen (vervolg) Tussen echtgenoten met zuivere scheiding van goederen Type AAAB – gemengde polis Partijen Polis 1 Polis 2  Verzekeringnemer A B  Verzekerde A B  Begunstigde bij leven A B  Begunstigde bij overlijden B A Quid indien A overlijdt – polis 1?  B betaalt successierechten op de totaliteit Quid indien B vooroverlijdt – polis 1?  Geen uitkering – geen taxatie 

– –

13

RUYSSEVELDT

Horizontale planning   

Suggesties via enkele toepassingen (vervolg) Tussen echtgenoten met zuivere scheiding van goederen Type ABC – polis – – – – –

Partijen Polis Verzekeringnemers A+B Verzekerden A+B Begunstigde bij overlijden C (nalatenschap) Quid indien A of B overlijdt?  Geen uitkering – Polis blijft – geen successierechten – Quid indien langstlevende (A of B) overlijdt?  Successierechten in hoofde van C (nalatenschap of testament)

14

RUYSSEVELDT

Horizontale planning   

Suggesties via enkele toepassingen (vervolg) Tussen samenwonende partners of echtgenoten met zuivere scheiding van goederen Type ABA – polis – – – – – –

Partijen Verzekeringnemers: Verzekerden: Begunstigde bij overlijden A: Begunstigde bij overlijden B: Quid indien A of B overlijdt? 

Polis A+B A+B B A

Uitkering – „ten bezwarende titel‟ – geen successierechten

15

RUYSSEVELDT

Horizontale planning 

Suggesties via enkele toepassingen (vervolg)



Toelichting vorige slides (vervolg) – Samenvoeging 2 verzekeringen, die elke verzekeringnemer in zijn eigen voordeel heeft gesloten – = overeenkomst „ten bezwarende titel‟ – Voorwaarden  Gelijke leeftijdsverwachtingen voor beide verzekeringnemers  Niet voor goederen uit de huwgemeenschap – Gevolgen  Geen successierecht  Geen erfrechtelijke regels inzake inbreng of inkorting

16

RUYSSEVELDT

2. Verticale planning  

Inhoud Planning naar afstammelingen (kinderen, kleinkinderen, of andere erfgenamen (neven, nichten, …) – Planning naar kleinkinderen zonder polis – Planning naar kleinkinderen met polis – Planning naar afstammelingen of andere erfgenamen in combinatie met schenking 

Drievoudige doelstelling

– Planning naar afstammelingen of andere erfgenamen in combinatie met schenking en maatschap 

Versterking controle

17

RUYSSEVELDT

Verticale planning  

Planning naar kleinkinderen zonder polis Via testament – Eigen kinderen overslaan en het vermogen via testament aan de kleinkinderen legateren. – Mogelijk recht op inkorting – Fiscaal gevolg: successierechten 





Geen effect voor legaten aan bepaalde zijverwanten (ooms, tantes, neven en nichten) of andere personen dan bloedverwanten in het Vlaamse Gewest. Belastbare grondslag berekend op som v/d erfdelen

Kan ook via polis

18

RUYSSEVELDT

Verticale planning   

Planning naar kleinkinderen met polis Fiscaal gevolg: successierechten Voorbeeld – Weduwe, wonende te Gent, heeft 3 kinderen en 9 kleinkinderen. – Vermogen grootmoeder = 900.000 EUR – Zij onderneemt niets: haar kinderen erven elk 300.000 EUR  Successierecht: elk 33.000 EUR of in totaal 99.000 EUR – Grootmoeder duidt in de polis elk kleinkind als begunstigde aan voor een bedrag van 100.000 EUR  Successierecht: elk kleinkind betaalt 6.000 EUR of in totaal 54.000 EUR of besparing van 45.000 EUR SR

19

RUYSSEVELDT

Verticale planning  

Planning naar afstammelingen (kinderen, kleinkinderen) in combinatie met schenking Drievoudige doelstelling – Bespaar successierechten 

via schenking

– Behoud inkomen 

via rente

– Behoud controle 

via terugkeer gelden bij vooroverlijden begiftigde en aanvaarding begunstigde

20

RUYSSEVELDT

Verticale planning Toepassing Schenking gelden

 

–

Voorbeelden    

–

ouders aan kinderen grootouders aan kleinkinderen ooms, tantes aan neven en nichten …

Verschillende schenkingswijzen  

Via bankgift met onderhandse documenten – notariële akte Al dan niet laten registreren aan 3 of 7%

21

RUYSSEVELDT

Verticale planning Fase 1: schenking gelden



–

Met bepaalde lasten, voorwaarden    

last tot ondertekening van een levensverzekering beding van conventionele terugkeer last tot betaling van rente dat de schenking kan worden herroepen indien begiftigde lasten niet nakomt

22

RUYSSEVELDT

Verticale planning 

Fase 2: ondertekening polis – Type AAB – 

 

A A B

Begiftigde = verzekeringnemer Begiftigde = verzekerd hoofd Schenker(s) = begunstigde – bij overlijden

– Controle schenkers = 100% via aanvaarding begunstiging – Gevolgen aanvaarding door schenker 



Begiftigde kan niet alleen overgaan tot: – polis afkopen (art. 114); voorschotten opvragen (art. 116); polis in pand geven (art. 117) of polis overdragen (art. 119) Akkoord schenker is steeds vereist

23

RUYSSEVELDT

Verticale planning 

Fase 3: overlijden – Overlijden (langstlevende) schenker 

Geen begunstigde meer. Begiftigde herneemt volledig de autonome rechten: – aanwijzing begunstigde (art. 106); afkoop (art. 114); voorschot (art. 116); inpandgeving (art. 117); overdracht (art. 119).

– Overlijden begiftigde  

Uitkering door maatschappij aan schenker Geen fiscale gevolgen – zie hierna

24

RUYSSEVELDT

Verticale planning 

Fase 3: overlijden – – 1. 2. 3.

Beslissing 22 februari 2007 Geen successierechten, indien schenker volgende elementen bewijst : schenking clausule conventionele terugkeer uitdrukkelijke vermelding in levenverzekeringscontract dat deze werd afgesloten als gevolg v/e voorafgaande schenking met de bedoeling de betaling van de sommen te dekken die aan de schenker zouden verschuldigd zijn bij het vooroverlijden van de begiftigde in uitvoering van realisatie van de clausule van conventionele terugkeer.

25

RUYSSEVELDT

Verticale planning  

Planning levensverzekering, schenking in combinatie met maatschap – Versterking controle. Kenmerken maatschap – Oprichting via overeenkomst (onderhands of notarieel) – Minstens 2 maten met inbreng (geld, arbeid,…) – Libertijnse statuten  Bestuur – sterk mandaat voor zaakvoerder  Overdracht delen – beperking overdracht  Één stem per deel, of stem per maat, …  Vetorecht zaakvoerder op algemene vergadering – Geen publicatie – Geen boekhouding – jaarrekening – Fiscaal transparant (zie hierna)

26

RUYSSEVELDT

Verticale planning  





Toepassing Fase 1 – Schenking geldsom aan kinderen  Via hand – of bankgift Fase 2 – Oprichting BM door ouders en kind  Inbreng ouders (2%) kinderen (98%)  Ouder = statutair zaakvoerder Fase 3 – Ondertekening polis  A VN = maatschap  B VH = ouder (langstlevende)  A B = maatschap

27

RUYSSEVELDT

B. Belang huwelijkscontract   

De redactie van een goed huwelijkscontract is van belang voor de bescherming van uw langstlevende partner Aanpassingen kunnen in bepaalde situaties via een kleine ingreep Inhoud – Keuze van een stelsel: gemeenschap of zuivere scheiding van goederen – Rekening houden met kinderen uit een vorig huwelijk/relatie?



België kent twee stelsels – zie hierna

Belang huwelijkscontract 

Echtgenoten met een huwgemeenschap – Juridisch: 



Optimale bescherming via voorafname uit of toebedeling van huwgemeenschap Clausule „langst leeft, al heeft‟, in fracties, ….

– Fiscaal: successierechten op de helft van wat overlevende uit huwgemeenschap verkrijgt 

 

Nadeel: kinderen betalen “2x” successierechten op deel van eerst stervende partner Oplossing: keuzebeding al dan met last tot betaling van opleg Spreiding successierechten

Belang huwelijkscontract 

Echtgenoten met een stelsel van zuivere scheiding van goederen – Juridisch :  Optimale bescherming via verrekeningsbeding  De overlevende echtgenoot verkrijgt vordering op de nalatenschap van de eerst stervende.  Verrekening op basis van 100/0 sleutel, voor huwelijkse aanwinsten, optioneel en bij overlijden van de eerst stervende – Fiscaal :  Geen successierechten – reactie van de fiscus

Curriculum Spreker : Jos Ruysseveldt Advocaat in Vermogensplanning Prof. Fiscale Hogeschool – Brussel Prof. Universiteit UAMS – Antwerpen

31

RUYSSEVELDT

www.mentorinstituut.be