Beroepsgeheim in de Bijzondere Jeugdzorg 15 oktober 2010 Brussel
INLEIDING: beroepsgeheim • Juridische regeling = kader ≠antwoord op alle vragen (belangenafweging) • Belang van andere invalshoeken vb. deontologie (oa. adviezen Nationale Orde der geneesheren), good practices • Maatschappelijke situering: 2 belangen: • individueel belang • maatschappelijk belang
• Evoluerende hulpverleningscontext: professionalisering • van tweerelatie • naar gelijktijdige en opeenvolgende verscheidene relaties in en tussen hulpverleningsnetwerken en cliënten
Beroepsgeheim: wat? Discretieplicht ≠ beroepsgeheim: Discretieplicht
Beroepsgeheim
Omvang bepaald in arbeidsovereenkomst of deontologische code
Strafwetboek
Tuchtrechtelijke of arbeidsrechtelijke sanctie
Strafrechtelijke sanctie
Geldt niet ten aanzien van iedereen
Geldt ten aanzien van iedereen
Geen zwijgrecht tegenover rechter
Zwijgrecht ten opzichte van rechter
In het belang van de dienst of de onderneming
In het belang van vertrouwensrelatie
Wat wordt vernomen in de uitoefening
Geheimen
Omvang bepaald in arbeidsovereenkomst of deontologische code
Geen afwijkend beding in de arbeidsovereenkomst
Vb. secretaresse
Vb. medici, advocaten, jeugdhulpverleners IJH
Ambtsgeheim = ambtelijke discretieplicht = discretieplicht voor ambtenaren Vb. leerkrachten, politie
Beroepsgeheim: wat? -Discretieplicht: • = de verplichting om bij het uitoefenen van een ambt of functie geen gegevens vrij te geven aan anderen dan degenen die gerechtigd zijn er kennis van te nemen •
Niet terug te vinden in één wettelijke bepaling, maar verspreid (ambtenarenstatuut, arbeidsovereenkomstenwet, deontologische code,…)
•
Opletten: • •
Vertrouwensleerkracht Dubbel mandaat: •
Vb. de consulenten van de sociale dienst van het Comité Bijzondere Jeugdzorg en bij de jeugdrechtbank, het hulpverlenend personeel van de gemeenschapsinstellingen in de bijzondere jeugdbijstand, de maatschappelijke assistenten van de dienst Slachtofferonthaal en de justitieassistenten van de dienst Slachtofferbejegening, de psychosociale teams van de gevangenis, straathoekwerkers werkzaam bij een provinciale of gemeentelijke overheid
Beroepsgeheim: wat? Wat is het dan wel? Beroepsgeheim in de integrale jeugdhulp: ALGEMEEN: BEROEPSGEHEIM - strafrecht: verboden te spreken op basis van het strafwetboek: art. 458 Sw. - rechtspraak - Basis: -
Bijzondere jeugdzorg: decreet bijzondere jeugdbijstand CGG: decreet rechtspositie Kinder-en jeugdpsychiatrie: in de definitie van art. 458 Sw.
SPECIFIEK: MEDISCH BEROEPSGEHEIM - tuchtrecht: code van geneeskundige plichtenleer, hoofdstuk V - adviezen van de nationale raad van de orde van geneesheren
Beroepsgeheim: wat? Art. 458 Strafwetboek : “Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken buiten het geval dat ze worden geroepen om in rechte of voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en een geldboete van honderd tot vijfhonderd euro.”
3 voorwaarden: 1. Een geheim 2. Moet toevertrouwd zijn aan de hulpverlener 3. Uit hoofde van zijn staat of beroep kennis van gekregen .
Beroepsgeheim: wat? Geheim? Vertrouwelijke informatie Toevertrouwd door de cliënt Ook informatie over derden Eventueel ook louter feit dat betrokken cliënt of gekend is Geheim karakter zolang cliënt belang heeft dat het niet wordt bekendgemaakt, ook indien begeleiding ondertussen werd stopgezet of na overlijden Niet: louter materiële feiten zonder geheim karakter of geanonimiseerde informatie Toevertrouwen? Niet letterlijk te interpreteren Alles wat vertrouwelijk is uit zijn aard Informatie die de hulpverlener zelf vaststelt, verneemt van derden of uit het dossier haalt Uit hoofde van zijn staat of beroep?: Vanaf het eerste contact Redelijk verband tussen geheim - beroep -
Vernomen tijdens de uitoefening (discussie reikwijdte) NIET: buiten elk verband met beroep of staat (vb. de hulpverlener die op de tram getuige is van een gesprek)
Beroepsgeheim: wat? MEDISCH BEROEPSGEHEIM: (art. 56 en 57 Code van geneeskundige plichtenleer): ALLES wat de geneesheer in de uitoefening van zijn beroep of naar aanleiding ervan heeft vernomen of vastgesteld: - Wat de patiënt heeft gezegd - Wat de geneesheer weet of heeft ontdekt ten gevolge van onderzoekingen of navorsingen - Wat hij buiten weten van de patiënt ontdekt - Niet beperkt tot vertrouwelijke mededelingen
Beroepsgeheim: wie? Art. 458 Sw.: geen limitatieve opsomming: personen die een noodzakelijke vertrouwensfunctie uitoefenen (≠ vrijwillige confidenten): 1. geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen 2.
andere personen die geheimen toevertrouwd krijgen in hoofde van staat of beroep „staat‟: vrijwilligers en stagiairs met hulpverleningstaken die niet te onderscheiden zijn van professionele hulpverleners
3.
beroepen waarbij in regelgeving wordt verwezen naar art. 458 Sw. (vb. decreet van de Vlaamse Regering betreffende AWW, CLB-decreet)
4.
mensen werkzaam in sectoren waar het beroepsgeheim van toepassing is op: „alle personen die hun medewerking verlenen aan‟ 1. 2.
Integrale jeugdhulp (kaderdecreet Integrale Jeugdhulp) BJB (Jeugdbeschermingwet, DBJB)
Toepassing (zie beslissingsboom): ondersteunend personeel?, vertrouwenspersoon?
Beroepsgeheim: wie? MEDISCH BEROEPSGEHEIM -
Iedereen die beroepshalve een taak vervult in de gezondheidszorg die hen in direct contact brengt met de patiënt voorbeelden: geneesheer, paramedicus, kinesitherapeut, verpleegkundige OPM: deze personen vallen eveneens onder toepassingsgebied van art. 458 Sw. indien ze uit hoofde van hun beroep kennis hebben van geheimen (noodzakelijke vertrouwensfiguur): - NIET indien artsen iemand aan een medisch onderzoek onderwerpen in het kader van: -
-
Een procedure tot onbekwaamverklaring (art. 1244 Ger. W.) Tot aanstelling van een voorlopig bewindvoerder (art. 488 bis BW) Of tot gedwongen opname in een psychiatrische ziekenhuisdienst
Idem wat betreft de gerechtsdeskundige die wordt aangesteld in kader van een geschil
Schending beroepsgeheim Schending van het beroepsgeheim = misdrijf: Bestanddelen van het misdrijf: 3-ledig: 1. Bekendmaking van geheimen aan derde(n) - wijze van bekendmaking is niet relevant - ook bevestiging van reeds gekend feit 2. Opzet - NIET ingeval van onachtzaamheid (vb. dossier vergeten op de trein) -wetens en willens geheimen bekend maken (niet vereist: oogmerk om te schaden) 3. In kennis gesteld van dat geheim uit hoofde van zijn staat of beroep; beklaagde valt onder art. 458 Sw. ≠ schade vereist
Schending beroepsgeheim Gevolgen van schending: • Strafvervolging • Ontoelaatbaar bewijs: - weren uit de debatten - nietigverklaring? • Tuchtrechtelijke sanctie (vb. schorsing of schrapping van de lijst) • ambtenaren • orde van de beroepsgroep vb. Orde van Geneesheren • Arbeidsrechtelijk (vb. ontslag) • Burgerrechtelijke aansprakelijkheid • Vertrouwensrelatie met cliënt!
Doorbreken van het beroepsgeheim SPREEKPLICHT: Wanneer moet je spreken? Verplichting om bepaalde gedraging aan te geven Rapportageplicht Bekendmaking ingevolge een hulpverleningsverplichting Bekendmaking aan overheid met betrekking tot erkenning en subsidiëring Wettelijke verplichte informatiestromen tussen welzijnsactoren Mededeling aan disciplinaire overheid SPREEKRECHT: Wanneer mag je spreken?: Spreekrecht? Zwijgrecht? Zodra je mag spreken eindigt de juridische redenering. Dan begint de afweging in het eigen geweten! Getuigenis in rechte Noodtoestand Aangifte van strafbare feiten waarvan de cliënt het slachtoffer is Verdediging in rechte Gedeeld beroepsgeheim Gezamenlijk beroepsgeheim Toestemming cliënt Huiszoeking en inbeslagname
Getuigenis in rechte -
-
Niet: politie of parket Niet: tuchtorgaan Mondelinge of schriftelijke verklaringen Dagvaarding: verplicht om te verschijnen Vraag per vraag kan gebruik maken van zwijgrecht - burgerlijke zaken: art. 929 Ger.W. - strafwet: niet uitdrukkelijk in de wet - opletten met halve waarheden Rechter kan de weigering om te getuigen verwerpen Uitzondering: art. 1728 Ger.W.: bemiddelaar heeft geen keuze
MEDISCH BEROEPSGEHEIM: art. 63 Code van geneeskundige plichtenleer - Rechter beoordeelt of beroepsgeheim van zijn doel wordt afgewend -
De rechter kan advies inwinnen van een lid van de raad van de Orde der geneesheren of kan besluiten tot een niet openbare zitting
Noodtoestand Noodtoestand - Ingevoerd door de rechtspraak - = rechtvaardigingsgrond: de principieel ontoelaatbare handeling, wordt toelaatbaar - ≠met onweerstaanbare drang: belangenafweging: het overtreden van strafrechtelijke bepalingen is noodzakelijk en het enige middel om andere, meer belangrijke belangen te vrijwaren - Voorwaarden: - Reëel, ernstig en acuut gevaar (geen feiten uit verleden of toekomstig gevaar) - Het rechtsgoed dat wordt bedreigd moet van een hogere waarde zijn dan het rechtsgoed dat men wil schenden - Noodtoestand kan alleen verholpen worden door het doorbreken van het beroepsgeheim -
Voorbeelden Informatie aan partner van seropositieve patiënt Manifest dronken ouder neemt kind mee in de auto Treinbestuurder die epilepticus is
Aangifte van strafbare feiten en art. 458 bis Sw Aangifte van strafbare feiten waarvan cliënt slachtoffer is art. 458 Sw.: bescherming van de cliënt Maar: kindermishandeling: vaak intrafamiliaal: art. 458bis Sw. i.p.v. art. 458 Sw. Art. 458 bis Sw: “Eenieder die uit hoofde van zijn staat of beroep houder is van geheimen en die hierdoor kennis heeft van een misdrijf zoals omschreven in de artikelen 372 tot 377 (aanranding van de eerbaarheid en verkrachting), 392 tot 394 (doodslag), 396 tot 405ter (opzettelijk doden en opzettelijk toebrengen van lichamelijke letsels), 409 (genitale verminking bij personen van het vrouwelijke geslacht), 423 (het verlaten of in een behoeftige toestand achterlaten van kinderen of onbekwamen), 425-426 (het onthouden van voedsel of verzorging aan minderjarigen en onbekwamen), gepleegd om minderjarigen kan, onverminderd de verplichtingen hem opgelegd door artikel 422bis, het misdrijf ter kennis brengen van de procureur des Konings, op voorwaarde dat hij het slachtoffer heeft onderzocht of door het slachtoffer in vertrouwen werd genomen, er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de psychische of fysieke integriteit van de betrokkene en hij deze integriteit zelf of met behulp van anderen niet kan beschermen”. aangifterecht aan de procureur des Konings (opgelet: art. 422 bis Sw)
Art. 458 bis Sw Art. 458bis Sw: voorwaarden • Ernstig en dreigend gevaar voor de psychische of fysieke integriteit van de minderjarige Niet: indien louter doel is de pleger van het misdrijf te laten vervolgen
• • •
Onmogelijkheid adequate hulp te verlenen (zelf of met behulp van anderen) Hulpverlener heeft slachtoffer onderzocht of is door slachtoffer in vertrouwen genomen (ernstige aanwijzingen volstaan) Welbepaalde misdrijven
MEDISCH BEROEPSGEHEIM Vermoeden van mishandeling, seksueel misbruik of verwaarlozing van het kind (art. 61 Code van Geneeskundige Plichtenleer) Moet opteren voor een multidisciplinaire benadering Dreigend gevaar en geen andere middelen om het kind te beschermen, dan kan de PdK in kennis stellen Met het kind overleggen in de mate dat zijn onderscheidingsvermogen dit toelaat Ouders of voogd zullen worden geïnformeerd door de geneesheer tenzij dit de belangen van het kind zou schaden
Verdediging in rechte -
Verdediging voor rechter: burgerrechtelijk of strafrechtelijk NIET: verdediging voor disciplinaire overheid of tuchtorgaan Slechts datgene wat hulpverlener absoluut moet verklaren om zijn eigen verdediging te handhaven
Gedeeld beroepsgeheim • •
Ontwikkeld door rechtspraak en rechtsleer: complexiteit van welzijnsproblemen Wettelijk verankerd in art. 32 Decreet Integrale Jeugdhulp: De bij de jeugdhulp betrokken actoren kunnen onder elkaar cliëntgegevens uitwisselen, op voorwaarde dat die gegevens noodzakelijk zijn voor de hulpverlening en dat ze in het belang van de cliënt gebeuren. In de mate van het mogelijke moet de geïnformeerde toestemming worden bekomen.
•
Voorwaarden: • aan een persoon die door het beroepsgeheim is gebonden (buiten het team) • Binnen eenzelfde hulpverleningscontext • • •
• • •
Noodzakelijkheidcriterium: de gegevensuitwisseling moet noodzakelijk zijn voor de hulpverlening Belang van de cliënt Geïnformeerde cliënt • •
•
Hulpverlener is betrokken bij de hulpverlening aan een welbepaalde cliënt en treedt op met dezelfde finaliteit Niet: buitengerechtelijk context en gerechtelijke context Niet: vrijwillige en gerechtelijke jeugdbijstand
Over welke gegevens gaat het? Aan wie worden ze overgedragen?
Geïnformeerde toestemming? •
In de mate van het mogelijke, zoniet: motivatie
Gedeeld beroepsgeheim MEDISCH BEROEPSGEHEIM (art. 41 Code van Geneeskundige Plichtenleer) Gegevens aangaande patiënten mogen slechts worden medegedeeld indien: Op vraag van de patiënt of met zijn toestemming Gegevens bestemd zijn voor een andere geneesheer die nuttig of nodig zijn voor de vervollediging van de diagnose of de voortzetting van de behandeling OPGELET (art. 64-65 Code van Geneeskundige Plichtenleer) Noch het ontslagen worden van het beroepsgeheim door de patiënt, noch het overlijden van de patiënt ontheft de geneesheer van zijn zwijgplicht.
Gezamenlijk beroepsgeheim -
Voorwaarden: - Binnen eenzelfde hulpverleningsteam - Wat is een team? - Relevante gegevens (noodzakelijkheideis is te streng) - Alle andere voorwaarden die gelden voor gedeeld beroepsgeheim: - Door het beroepsgeheim gebonden persoon - Binnen eenzelfde hulpverleningscontext - In het belang van de hulpverlening aan de cliënt - Geïnformeerde cliënt
-
Toepassing: art. 31 Decreet Integrale Jeugdhulp
-
Bedenkingen: gedeeld en gezamenlijk beroepsgeheim - Informatiedeling is mogelijk, maar niet verplicht - ≠recht op informatie van de ene hulpverlener t.o.v. de andere
Toepassing: delen van het beroepsgeheim Kan de hulpverlener zijn beroepsgeheim delen met volgende personen (zie beslissingsboom)? Wie kan er aanwezig zijn bij een cliëntenoverleg? -
Collega? Andere jeugdhulpverleners? Leidinggevende? Inspectie? Ondersteunend personeel? Consulent? Bijstandspersoon? Leraar? CLB?
Toestemming cliënt? Beschikken over het beroepsgeheim? -
-
Geen pasklaar antwoord in wetgeving, rechtspraak of rechtsleer (discussie) Bescherming van individueel belang primeert Voorwaarden akkoord van de cliënt: - Voorafgaand - Specifiek - Vrij - Uitdrukkelijk - Geïnformeerd - Instemming door een minderjarige: voldoende onderscheidingsvermogen? Liefst informatiedoorstroming via of in aanwezigheid van de cliënt! Geen spreekplicht voor de hulpverlener Soms uitdrukkelijk in de wet vb. art. 6 2 DBJB: overdracht van gegevens van de sociale diensten van de vrijwillige jeugdbijstand naar de sociale diensten van de gerechtelijke jeugdbijstand na instemming cliënt
MEDISCH BEROEPSGEHEIM (art. 64 Code van Geneeskundige Plichtenleer) „De verklaring van een zieke waarbij hij de geneesheer van zijn zwijgplicht ontheft, volstaat niet om de geneesheer van zijn verplichting te ontslaan.‟
Medisch getuigschrift -
Wordt opgesteld en afgeleverd met een bepaald doel Steeds bestemd voor een derde -
-
-
-
-
≠ schriftelijke informatie aan patiënt ≠ afschrift patiëntendossier
Wordt overhandigd aan de patiënt: aan een derde mag de geneesheer in principe geen getuigschrift overhandigen, behalve wanneer dit gebeurt op basis van een geldig verleende toestemming van de patiënt of op grond van een wettelijk voorschrift Geneesheer mag een getuigschrift weigeren - Hij alleen beslist over de inhoud en de wenselijkheid om het aan de patiënt te overhandigen (art. 67 Code van Geneeskundige Plichtenleer) - De arts die een getuigschrift aflevert, draagt de verantwoordelijkheid na te gaan of de toestemming van de patiënt voor het bekendmaken van zijn gegevens aan een derde vrij en voorgelicht is Binnen de perken van de volstrekte noodzaak mag een getuigschrift aan de wettelijke of de feitelijke vertegenwoordiger van een onbekwame patiënt overhandigd worden (art. 62 Code van Geneeskundige Plichtenleer)
Huiszoeking en inbeslagname : Algemeen: documenten door het beroepsgeheim gedekt, kunnen niet in beslag worden genomen Onderscheid: Cliënt wordt verdacht: - Overtuigingsstukken (wapen, gestolen goederen,…): vatbaar voor beslag - Bewijselementen: vatbaar voor beslag tenzij bestaansreden in de hulpverleningsrelatie - Voorbehoud in PV formuleren -
Hulpverlener wordt verdacht: - Beroepsmisdrijf sluit beroepsgeheim uit - Tenzij voor stukken die niets met het misdrijf te maken hebben
-
Opletten: steeds een huiszoekingsbevel (onderzoeksrechter) vereist met „machtiging tot inbeslagname‟ (uitvoering mogelijk door politieleden met de hoedanigheid van officier van gerechtelijke politie)
Huiszoeking en inbeslagname MEDISCH BEROEPSGEHEIM (art. 66 Code van de geneeskundige plichtenleer) In de mate van het mogelijke moet de huiszoeking gedaan worden in aanwezigheid van de betrokken geneesheer Verplichte aanwezigheid van een lid van de Raad van de Orde Door de onderzoeksrechter persoonlijk (uitz.: misdaad op heterdaad) Onderscheid: -
A: cliënt wordt verdacht: -
-
NIET: inbeslagname van medische documenten of andere bewijsstukken die betrekking hebben op de door een geneesheer aan een zieke verstrekte zorgen Slechts indien bewijzen of zware vermoedens gesteund op nauwkeurige en betrouwbare gegevens dat er bij deze arts stukken Lid van de Raad van de Orde kan eisen om inbeslaggenomen stukken in een verzegelde omslag te borgen (handtekening): omslag kan slechts worden geopend in aanwezigheid van een lid van de Raad van de Orde
B: geneesheer wordt verdacht: -
-
Rechter mag in principe alles in beslag nemen wat hem nuttig lijkt: overtuigingsstukken, bewijselementen, brieven, aantekeningen en andere stukken of geschriften die tussen arts en patiënt werden uitgewisseld Lid van de Raad van de Orde waakt over de beveiliging van het medisch beroepsgeheim betreffende de personen die met de overtreding niets te maken hebben (vb. verzetten tegen de inbeslagname van een volledige fichedoos) Lid van de Raad van de Orde mag de verzegeling eisen van alle in beslag genomen documenten
Wet verplicht om vertrouwelijke info bekend te maken Door de wet verplicht om vertrouwelijke info bekend te maken : A) verplichting om bepaalde strafbare gedragingen aan te geven: - Art. 30 Sv.: private aangifteplicht: eenieder die rechtstreeks getuige is geweest van een aanslag tegen de openbare veiligheid, tegen iemands leven of eigendom, moet aangifte doen aan de Procureur des Konings - Art. 29 Sv. ambtelijke aangifteplicht: ieder gestelde overheid, ieder openbare officier of ambtenaar die in de uitoefening van zijn ambt kennis krijgt van een misdaad of wanbedrijf moet aangifte doen aan de procureur des Konings (alle overheidspersoneel) - Sanctie? - Spanningsveld met art. 458 Sw. B) Bekendmaking aan de overheid in uitvoering van rapportageplicht - vb. rapportageopdrachten van de consulenten van de sociale dienst bij de jeugdrechtbank, art. 119 Besluit Bijzondere jeugdbijstand
Wet verplicht om vertrouwelijke info bekend te maken MEDISCH BEROEPSGEHEIM : - Uitzonderingen opgesomd in art. 58 Code van geneeskundige plichtenleer - Vb. afleveren van verslag aan justitie-assistent in kader van voorwaardelijke invrijheidstelling, een voorlopige hechtenis, een uitstel van strafuitvoering, een probatiemaatregel of een bemiddeling in strafzaken - Vb. medisch verslag voorafgaand aan gedwongen opname in psychiatrisch ziekenhuis - Vb. ZIV-wet: het beroepsgeheim wordt slechts opgeheven voor zover de uitoefening van de controlewet daartoe noodzaakt
Schuldig verzuim Bekendmaking ingevolge van een hulpverleningsplicht - Misdrijf van schuldig verzuim (art. 422 bis Sw.): “Met gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en met geldboeten van 50 euro tot 500 euro of met één van die straffen alleen, wordt gestraft hij die verzuimt hulp te verlenen of te verschaffen aan iemand die in groot gevaar verkeert, hetzij hij zelf diens toestand heeft vastgesteld hetzij die toestand hem is beschreven door degenen die zijn hulp inroepen. De straf bedoeld in het eerste lid wordt op twee jaar gebracht indien de persoon die in gevaar verkeert, minderjarig is” - Onthoudingsmisdrijf of omissiemisdrijf - Minderjarig slachtoffer = verzwarende omstandigheid - Iedereen moet de hulp bieden die het meest aangewezen lijkt - ≠aangifteplicht bij gerechtelijke instanties!!! (wel spreekplicht als zelf niet kan oplossen)
Spreekplicht: overige Bekendmaking aan overheid met betrekking tot erkenning en subsidiëring vb.: art. 11, 15 Erkenningsbesluit Bijzondere Jeugdbijstand Wettelijke verplichte informatiestromen tussen welzijnsactoren - Informatie doorgeven aan collega‟s of andere voorzieningen - Vb. doorstroming van gegevens tussen het Comité Bijzondere Jeugdzorg en de Bemiddelingscommissie Bijzondere Jeugdzorg Mededeling aan disciplinaire overheid Beroepsgeheim kan niet worden ingeroepen tegen disciplinaire overheden
MEDISCH BEROEPSGEHEIM (art. 69 Code van geneeskundige plichtenleer) • beschuldigde: kan geen zwijgplicht inroepen • Getuigenis: voor zover de regels van het beroepsgeheim jegens patiënten het toelaten, is de geneesheer verplicht alle feiten die het onderzoek aanbelangen bekend te maken
Beroepsgeheim t.a.v. cliënt? Algemeen: beroepsgeheim kan niet tegen de cliënt worden gebruikt -
decreet rechtspositie en Wet Patiëntenrechten (naast Wet Verwerking Persoonsgegevens): toegang tot het dossier - Decreet rechtspositie: - Bijzondere jeugdbijstand (uitz: gezondheidsgegevens) - CGG (keuze) - NIET: kinder-en jeugdpsychiatrie - Wet Patiëntenrechten: - Bijzondere jeugdbijstand: gezondheidsgegevens (art. 21 decreet rechtspositie) - niet noodzakelijk een apart dossier - „gezondheidsgegevens‟?: ook oa. resultaten van psychologische tests - verwerking onder toezicht van een beroepsbeoefenaar van de gezondheidszorg (art. 30 decreet integrale jeugdhulp)
- „Medisch dossier‟: - dossier beroepsbeoefenaar - KB nr. 78 betreffende de uitoefening van gezondheidsberoepen (vb. arts) - Wet betreffende de niet-conventionele praktijken (vb. homeopaat)
- CGG (keuze: heel het dossier wordt beschouwd als een medisch dossier) - VK?
-
„…
Inzage dossier -
Er zijn andere rechtmatige gronden die het toegangsrecht tot het dossier beperken: - Decreet rechtspositie: - Privacy van anderen (gedeeltelijke inzage, rapportage of een gesprek) - Agogische exceptie - Gegevens werden als vertrouwelijk bestempeld - Stukken die werden opgesteld voor gerechtelijke overheden - Wet Patiëntenrechten: - Therapeutische exceptie (uitz: vertrouwenspersoon = beroepsbeoefenaar) - Persoonlijke notities beroepsbeoefenaar (uitz: vertrouwenspersoon = beroepsbeoefenaar) - Gegevens m.b.t. derden
-
Patiëntenwet: verantwoordelijkheid patiëntendossier in handen van een „beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg‟ (= de arts, zijn vervanger en zijn opvolger) -
Toegepast: CGG: - Verantwoordelijkheid dossier: (kinder)psychiater - Enkel verantwoordelijkheid voor het verwerken van gezondheidsgegevens exclusief aan de (kinder)psychiater - CGG-medewerkers kunnen ook gegevens verzamelen en ordenen op voorwaarde dat gebeurt onder de verantwoordelijkheid van een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg
Inzage dossier -
Toegang tot het dossier door minderjarige: Decreet rechtspositie (art. 22): vanaf het ogenblik dat hij in staat wordt geacht tot een redelijke beoordeling van zijn belangen Wet Patiëntenrechten: (art. 12) vanaf het ogenblik dat hij in staat wordt geacht tot een redelijke beoordeling van zijn belangen AANBEVELING: (rondzendbrief Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid): leeftijd van 12 jaar als kantelleeftijd vanaf wanneer men uitgaat van een voldoende maturiteit van de minderjarige
-
Toegang tot welke gegevens: - Decreet rechtspositie: - Persoonlijke gegevens - Contextuele gegevens - Wet Patiëntenrechten - Persoonlijke gegevens - Contextuele gegevens? - CGG: - AANBEVELING: om te gaan met de contextuele gegevens zoals uitgewerkt in het decreet rechtspositie -
„bekwame minderjarige‟: minderjarige heeft recht op contextgegevens „onbekwame minderjarige‟: ouders hebben recht op contextgegevens
Voorbeeld Een moeder belt een Centrum voor Geestelijke Gezondheid om het dossier van haar 14-jarige zoon op te vragen. Enkele jaren geleden was hij er in begeleiding en ze heeft het dossier opnieuw nodig om opnieuw psychiatrische hulpverlening te starten. Mag op die vraag ingegaan worden? - Patiëntenwet - Inzagerecht moeder: enkel indien psychiater van mening is dat betrokken minderjarige niet in staat is tot een redelijke beoordeling van zijn belangen - Inzagerecht m.b.t. info die alleen de zoon betreft en informatie die haar relatie met haar zoon betreft
Beroepsgeheim ouders? Algemeen: beroepsgeheim geldt ook ten aanzien van ouder MEDISCH BEROEPSGEHEIM: Mag of moet de geneesheer het medisch beroepsgeheim bewaren ten opzichte van de ouders? -
Geen uitdrukkelijk antwoord in wetgeving Rechtsleer en rechtspraak: onderscheid tussen minderjarigen die niet en minderjarigen die wel tot de jaren van verstand zijn gekomen - Niet tot de jaren van verstand gekomen (te beoordelen door de geneesheer): t.o.v. de ouders niet gebonden door het beroepsgeheim - Wel tot de jaren van verstand gekomen: gehouden tot het beroepsgeheim tenzij de minderjarige wil dat zijn ouders worden ingelicht -
Indien de minderjarige zich tegen elke bekendmaking verzet, maar de arts meent dat bekendmaking gewenst is, moet hij proberen de minderjarige daarvan te overtuigen Uitz.: art. 62 code van geneeskundige plichtenleer: hoewel de minderjarige tot de jaren van verstand is gekomen, kan hij zich in een toestand bevinden waar hij over onvoldoende doorzicht beschikt om over zijn gezondheid te waken en waar het in zijn belang is dat de ouders worden gewaarschuwd (vb. mentale stoornissen, zelfmoordpogingen, gebruik van verdovende middelen,…).
Bronnen •
PUT, J. en VAN DER STRAETE, I., Beroepsgeheim en hulpverlening, die Keure, 2005, p. 267.
•
NYS, H., Geneeskunde: recht en medisch handelen, A.P.R., E. Story-Scientia, 2005, p. 714.
•
SCHELLAERT, R., Wat ervan te zeggen: informatie en beroepsgeheim binnen het ortho-en sociaalagogisch werkveld, Intersentia, 2010, 374.
•
BERGHMANS, M., Beslissingsboom, www.osbj.be.
•
Werkmap Integrale Jeugdhulp, www.wvg.vlaanderen.be, 219-266.
•
Website Orde van Geneesheren, www.ordomedic.be.
•
Rondzendbrief Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, 12 december 2007, http://wvg.vlaanderen.be/rechtspositie/03sectoren/cggz/IJHrondzendbriefPatientendossier.pdf
www. jeugdrecht.be voor praktijkwerkers •
Tweemaandelijks e-zine
•
Databank met artikels vanaf 2000, geüpdatet
•
Oa. gedeeld beroepsgeheim in de integrale jeugdhulp
