succesfactoren magazine voor gebruikers van Acto-software nummer 8, juni 2009 Acto Informatisering De kredietcrisis: Een zegen, een godsgeschenk!

succesfactoren magazine voor gebruikers van Acto-software

nummer 8 , juni 2009

MAGA ZINE

Acto Informatisering

Thema: ‘Op koers’ Risicomanagement

Prof. Dr. Arnold Heer tje

De kredietcrisis: “Een zegen, een godsgeschenk!” René Staakman, groeps­c ontroller TBI en docent business­u niversiteit Nyenrode

Risicobeheersing: haal je kop uit het zand

Home > Voorwoord

Voorwoord

De crisis - Voorbij de horizon kijken

De kredietcrisis is nog in volle gang. Het einde is nog niet in zicht en de bodem van de koersdalingen lijkt nog niet bereikt. Moeten we nu allemaal maar blijven zitten en afwachten? Nee! Dit is het moment om in actie te komen en ervoor te zorgen dat uw onderneming juist ná de crisis een sterke en gezonde basis heeft, zodat we de groei (die echt wel weer komt) straks aankunnen.

ir. J.G. van Noort algemeen directeur bij Acto Informatisering B.V.

Wat kunt u doen? Het aanvragen van werk­ tijd­verkorting is een optie. Maar waarom gaat u juist nú niet investeren in uw personeel, uw ICT-processen en het opti­ maliseren ervan? Kijk eens naar de wijze van uw financiering onderhanden werk, dat is een goede start. Op opleidingsgebied hoeft er niet veel te veranderen, aldus de heer Sosef, vestigingsdirecteur Wolter en Dros Rotterdam: “We leiden in Zuid-Hol­land 650 leerlingen per jaar op. […] Zo verhogen we de instroom, verbeteren we het imago en de kwaliteit van de opleidingen, en werven en behouden we meer leerlingen voor de branche.” Mogelijk is dit voor u en uw personeel een wat rustigere periode. Maak daar dan gebruik van, door uw mensen in te zetten op boven­ genoemde interne of scholings­projecten. Dan bent u al klaar als de economie weer aantrekt én kunt u nog beschikken over uw huidige, goed opgeleide personeel. Ook is de roep vanuit de branche voor een daadkrachtige regering te horen. Zij zullen de bouw- en infraprojecten die gepland staan naar voren moeten schuiven en de regelgeving voor dit soort projecten vereen­ voudigen, zodat er snel tot actie kan worden overgegaan. Dit is ook de mening van de heer Navarrete Gelde, directeur Homij Technische Installaties: “…in een laagcon­ junctuur [is] de overheid bij uitstek degene […] die volop moet blijven investeren en bouwen. Die kan en moet dan een voor­ trekkersrol vervullen.” Mogelijk moeten ze de bouwprojecten anders insteken en beter inspelen op de vraag naar betaalbare

2 | Succesfactoren editie 8

woningen, voor starters en jonge gezinnen. De dure, prestigieuze projecten kunnen in de ijskast, daar zal voorlopig weinig tot geen vraag naar zijn. In deze tijden is het milieu vast niet het eerste onderwerp waar u aan denkt. Toch zullen milieubewustzijn en duurzaamheid een belangrijke rol spelen bij de opbouw na de crisis, aldus prof. dr. Heertje elders in dit magazine. Hij noemt de crisis niet voor niets een zegen, een godsgeschenk zelfs! “Vanaf nu gaat het om duurzaamheid, klimaat, water, leefbaarheid, milieu en minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Hierin zijn de mensen geïnteresseerd en dus moeten bedrijven daarop inspelen. Het inkomen dat ze missen door kwantitatieve daling kunnen ze goedmaken door hogere marges op kwalitatieve oplossingen.” U  als installateur kunt daar dus op inspelen met innovatieve, duurzame producten en door u te positioneren als ‘groene’ ondernemer. Volgens Heertje is dat dus goed voor uw concurrentiepositie als u hierop structureel inspeelt. En dan is er nog de beheersing van de bedrijfsprocessen via de inzet van ERPsoftware. Geen wonder­middel om een dergelijke crisis in de toekomst mee te voorkomen, maar het geeft u wel hand­ vatten en indicatoren waarmee u snel en tijdig kunt ingrijpen in uw bedrijfsprocessen. Een dashboard voor risicomanagement gaat verder dan deze crisis! De heer Staakman, controller van TBI en docent aan de busi­ nessuniversiteit Nyenrode, spreekt over scenario­denken: “Bedenk wat er allemaal zou kunnen gebeuren en kies het meest voor de hand liggende scenario. Vervolgens stel je een nieuwe set regels op - je maakt nieuwe metertjes, een nieuw dashboard waarna de cyclus opnieuw begint. Dit klinkt misschien simpel, maar het is ondernemer­ schap pur sang: inschatten van risico’s in volstrekt nieuwe situaties.” Zo ziet u, voldoende opties in deze zware tijden. We moeten het maar zien als een uitdaging voor de toekomst!

Home > Nieuws > Uit de vakbladen > Constructie Contour

De kredietcrisis Een zegen, een godsgeschenk! De kredietcrisis, iedereen heeft het erover, de media staan er bol van. De vraag is niet of, maar hoeveel slechte verhalen er vandaag weer in de krant staan. Een economisch probleem of een hype? Niemand minder dan professor Heertje geeft zijn visie. Allereerst nog even de achtergrond. Deze crisis was onontkoombaar. Mede door Bush was er grote druk om risicovolle hypotheken te verstrekken. Hypotheken werden in bundels doorverkocht aan derden, die ze vervolgens weer doorverkochten aan anderen. Professor Heertje: ‘Ik noem dat de dehumanisering van het bedrijfsleven. Niemand weet meer bij wie hij een schuld heeft. Excessen die onnoemelijk ver verwijderd zijn van de oorspronkelijke gedachtegang achter het maken van schulden: vroeger moest je op je knietjes bij de bank, de directeur keek je vervolgens eens diep in je ogen en besloot dan of hij je het geld gaf. Nu zie je dat ambtenaren meer dan 100 miljoen gemeenschapsgeld op het spel hebben gezet bij een IJslandse bank waar ze nog nooit van gehoord hadden. Schande! Terwijl wij juist in Nederland gezegend zijn met een relatief goed bankwezen. Als het aan mij zou liggen, zouden ze allemaal ontslagen worden!’ AF R E M M I N G

Waarom heeft Heertje dan toch zoveel lovende woorden over voor de crisis? ‘We waren over onze toeren: groei, groei en nog eens groei. Het was de hoogste tijd voor afremming en bezinning. Waar gaat het om? Milieu, leefbaarheid, duurzaamheid. Wat zagen we? Koopkrachtplaatjes!’ Schiphol moest blijven groeien en ook de regionale vliegvelden moesten hiervoor ingezet worden. Heertje: ‘Onzin, we zijn nu eenmaal een klein land en we hebben wel iets belangrijkers te doen dan startbanen neerleggen. Hetzelfde geldt voor de kantoren. Iedereen weet dat er een geweldige overcapaciteit is, toch wordt de hele zuidas maar weer volgebouwd. Waarom?? Ik kan alleen maar verzinnen: door de gigantische belangen van projectontwikkelaars. Daarnaast ook door het prestige van de bestuurders dat dankzij deze panden opgepoetst moet worden.’

2 00 9

Wat gaat er in 2009 met onze economie gebeuren? Heertje: ‘Sommige van mijn collega-economen voorspellen met de grootste stelligheid verschrikkelijke doembeelden voor 2009. Allereerst vind ik dat je niet zo precies kunt voorspellen en zeker niet met de stelligheid en zekerheid waar sommige instanties van uitgaan. In de economie gaat het om kansberekening: je weegt de kans op scenario A af tegen scenario B. Op basis hiervan denk ik dat het dit jaar wel zal meevallen, althans dat de kansen op herstel groter zijn dan op totale instorting. De nationale economische groei zal afvlakken tot nul, of misschien nog een kleine één procent. Ik zie al dat de banken elkaar weer geld gaan lenen, de rente is gedaald. Door de inflatie daalt de prijs van grondstoffen, de olie wordt goedkoper. Allemaal positieve effecten op de economie.’

‘Vooral infrastructureel is er www.speakersacademy.eu een probleem.’

Voor de bouw ziet Heertje de situatie wat minder rooskleurig. ‘Allereerst: ook hier moet niet uitgegaan worden van een doemscenario, maar met een 10 à 20% daling moet wel rekening gehouden worden. Besef wel dat het grootste deel van deze daling te wijten is aan het feit dat we te ver doorgeschoten zijn. Ik noemde al de kantoren. Als geld een probleem is, is een kantoorgebouw het laatste waar je in gaat investeren, zeker als er voldoende capaciteit op elke hoek voorhanden is.’ E U R LI NGS

‘Maar vooral infrastructureel is er een probleem. Ik denk dat minister Eurlings het moeilijk gaat krijgen. Nog los van het geld is de tijdsgeest er niet naar om groen op te offeren voor meer asfalt. Bovendien hoeft het niet meer. Door de afremming van de economie zullen we al een daling van de files zien. Bovendien kunnen we terugvallen op een oplossing die al jaren voorhanden is: flexibilisering van de arbeid. Het is heden ten dage volstrekt onnodig om vijf dagen per week op kantoor te zijn. Laat staan dat we allemaal strak om 9.00 uur aanwezig zijn en om 17.00 uur vertrekken. Het is ook zoveel beter voor het welzijn en de efficiëntie om ieder zijn eigen werktijden te laten bepalen. Ik word bijvoor-

Constructie CONTOUR voorjaar 2009

Succesfactoren 7 editie 8 | 3

4 | Succesfactoren editie 8 Foto: Evert Jan Daniels - Speakers Academy®

Door de crisis neemt het aantal files af en dus ook de nood-

beeld wel eens gebeld om tijdens het ochtendnieuws commentaar op de radio te geven. Dat is om acht uur in de ochtend, voor mij voelt dat als middernacht.’ D U U R Z A AM H E I D

Maar Heertje wil niet alleen maar praten over de kredietcrisis. ‘Het is niet zo belangrijk hoeveel procent ons inkomen groeit of daalt. Men moet zich realiseren dat de tijden van kwantitatieve groei definitief voorbij zijn en nooit meer terugkomen. Vanaf nu gaat het om duurzaamheid, klimaat, water, leefbaarheid, milieu en minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Hierin zijn de mensen geïnteresseerd en dus moeten bedrijven daarop inspelen. Het inkomen dat ze missen door kwantitatieve daling kunnen ze goedmaken door hogere marges op kwalitatieve oplossingen. Iedereen praat met afschuw over de daling van het consumentenvertrouwen. Ik juich het toe! Immers: minder vertrouwen betekent minder consumeren, maar wel meer sparen. Geld dat straks beschikbaar is voor duurzame oplossingen. Geloof me, dit is geen hype meer, consumenten willen echt duurzaamheid en kwaliteit in het leven. Dit heeft positieve effecten maar ook negatieve. Bedrijven die met hun corporate image niet aansluiten bij de nieuwe kwaliteitsbeweging, zullen de boot missen. Het onderbuikgevoel dat al decennialang voelbaar is, is nu een feit geworden.’ N O R E G R ET

Zijn er dan geen vraagtekens te zetten? Is er nu echt wel sprake van CO²-reductie, etc.? Heertje: ‘Een sterk punt van mij is dat ik weet waar ik niet goed in ben. Het maken van klimaatscenario’s laat ik graag aan anderen over en ik weet wel dat deskundigen van mening ver-

8

Constructie CONTOUR voorjaar 2009

zaak om meer wegen te bouwen.

schillen over de mate van CO²-vervuiling, voorraden fossiele grondstoffen, opwarming, etc. Dit is niet zo’n belangrijke discussie. Immers de beleidsmakers kunnen zich niet veroorloven om te geloven dat er niets aan de hand is. Dit is het zogenaamde “no-regret scenario”. Stel dat de wereldleiders niks zouden doen en er uiteindelijk toch wat aan de hand is met ons klimaat. De schade op die manier is veel groter dan wanneer ze wel alvast iets zouden doen en er uiteindelijk niets aan de hand is.’ VR O UWE N

Maar denkt Heertje echt dat mensen nu wel overstag gaan? Milieu is toch al jaren een topic maar nog niet echt doorgebroken? Heertje: ‘Ze zeggen wel eens: een genie is niet iemand die z’n tijd vooruit is, maar iemand die z’n eigen tijd begrijpt. Ik zie ongelooflijk veel signalen die duiden op een andere tijd, een nieuwe economische orde. Jongeren en ouderen gaan ervoor, onbekende maar zeker ook bekende personen in Nederland en internationaal verkondigen de boodschap. Bovendien heel belangrijk: je ziet steeds meer vrouwen in topposities komen.’ Enigszins vragend kijk ik professor Heertje aan: meer vrouwen, wat heeft dat ermee te maken? Heertje lacht: ‘Mannen monopoliseren kennis, in feite herhalen ze hun hele leven wat ze zelf al gezegd hebben. Vrouwen daarentegen mobiliseren kennis. Zij combineren verschillende opvattingen tot iets nieuws en weten dan anderen er weer toe te bewegen daar een nieuw licht op te laten schijnen. Een essentiële rol in een nieuwe tijdgeest.’

Succesfactoren editie 8 | 5

Home > Nieuws > Uit de vakbladen > Installatie en sanitair

Steunmaatregelen moeten kredietcrisis bezweren ‘Als je geschoren wordt, moet je stil blijven zitten’, luidt het spreekwoord en alles wijst erop dat ondernemend Nederland momenteel bij kapper Piet Hein Donner zit. De minister kondigde onlangs aan dat overtollig personeel tijdelijk de WW in kan, als onderdeel van een pakket steunmaatregelen voor bedrijven. Tekst: Ton Verheijen

Foto: Jong & Bekedam

M

inister Piet Hein Donner van

Sociale Zaken riep op dinsdag

25 november in vrijwel alle kranten “Ontsla je vakmensen niet”. De dag

ervoor was er een eind gekomen aan wekenlang getouwtrek tussen vakbonden en werkgeversorganisaties

over de manier waarop de kredietcrisis bezworen moet worden.

Donner had het laatste woord: werktijdverkorting moet onnodig ontslag voorkomen bij bedrijven die hun

omzet door de kredietcrisis binnen twee maanden met 30 procent of

meer zien dalen. Zij kunnen overtollig personeel voor een periode van maximaal 24 weken (verlenging om de zes weken) onderbrengen in de WW.

zien de vraag scherp terugvallen.

& Sanitair nog dat de bouwsector

Scania en ASML kraken in hun voegen

crisis. In november meldde Installatie weinig last had. Nauwelijks een

maand later hebben al vele tientallen bedrijven een beroep gedaan op de noodhulp van Donner. De minister

heeft daarvoor 200 miljoen euro opzij gezet, genoeg om 20.000 mensen voltijds en tijdelijk de WW in te sturen.

Werkgevers verplichten zich overigens om hun personeel in die periode te

blijven scholen en zo mogelijk elders te detacheren.

Nog tot 1 januari kunnen bedrijven werktijdverkorting aanvragen.

De regeling is niet bedoeld voor

bedrijven die al vóór de crisis slecht draaiden. Het gaat om gezonde

bedrijven die te kampen hebben met

TIPS

een abrupte terugval in de vraag.

Wanneer krijgt u werktijdverkorting?

- U verwacht tot maximaal 24 weken 30 procent minder werk te hebben.

- Aan uw aanvraag liggen buitengewone omstandigheden ten grondslag. De kredietcrisis is zo’n buitengewone omstandigheid.

- U komt niet in aanmerking als u failliet dreigt te gaan omdat u de marktomstandigheden niet aankunt. Dat is gewoon ondernemersrisico.

- Ook bij een staking komt u niet in aanmerking.

6 |46Succesfactoren editie 8 NUMMER

Het is snel gegaan met de krediet-

12

DECEMBER

2008

Donner stelt dat de regeling voorkomt dat bedrijven ‘overreageren’ en zich

ontdoen van werknemers die ze later weer hard nodig hebben. Impuls van 6 miljard

Aanvankelijk dacht het kabinet nog

dat de kredietcrisis ons land niet al te hard zou treffen. Maar de laatste weken is duidelijk geworden dat

naast banken ook gewone bedrijven

worden getroffen. Productiebedrijven

Grote bedrijven als DAF, Heineken,

en hebben niet langer genoeg werk. Bedrijven die nog willen investeren,

merken dat het moeilijk is om geld los te krijgen bij de bank.

De WW-maatregel van Donner is overigens maar één van de stappen die

het kabinet neemt. In totaal gaat het om een liquiditeitsimpuls van 6 miljard euro (1 procent van het bruto nationaal product). Deze impuls

houdt onder meer in dat bedrijven

hun investeringen versneld mogen afschrijven, waardoor ze minder

winstbelasting hoeven te betalen. Daardoor komt er geld vrij om te

investeren. Verder wil het kabinet

mobiliteitscentra opzetten om men-

sen van werk naar werk te bemiddelen. Mobiliteitscentra zijn tijdelijke

samenwerkingsvormen tussen (lokale, regionale en landelijke) overheden en het bedrijfsleven. Met werkloosheid

bedreigde werknemers worden daar

begeleid naar nieuw werk of tijdelijk gedetacheerd bij andere werkgevers. Ook kunnen de mobiliteitscentra

scholing aanbieden die het perspectief op een nieuwe baan vergroot.

Ten slotte wil het kabinet infrastructurele projecten versnellen (waaron-

Foto: Walter Goyen

Personeel

“SCHOLINGSPLANNEN FNV BESTAAN AL”

der de nieuwe Deltawerken) en worden rekeningen aan bedrijven door

de overheid voortaan sneller betaald. Dit is vooral belangrijk voor het midden- en kleinbedrijf.

De plannen kunnen rekenen op

(gedeeltelijke) steun van VNO-NCW,

MKB Nederland en de FNV, die overi-

gens ook kritiek laat horen. Henk van der Kolk van FNV Bondgenoten stelt

dat bedrijven die maar liefst 30 pro-

Installatiebedrijf Wolter & Dros heeft nog

lang opgezet. We leiden in Zuid-Holland

dode zijn opgeschreven. Bestuurder

de kredietcrisis. Dat gaat ook niet gebeu-

(Regionaal Beleidsplatform Installatie-

cent omzetverlies draaien al bijna ten Wilna Wind van de vakcentrale FNV vindt de termijn (tot 1 januari) voor

bedrijven om een verzoek in te dienen erg kort. Maar in elk geval is het een begin. En op het moment dat u dit

leest, is er met Donner wellicht al over versoepeling gesproken.

Spaarloon deblokkeren

De FNV was de aanstichter van alle

plannen. Op 10 november lanceerde voorzitter Agnes Jongerius het

Tienpuntenplan (waar de WW-maatregel onderdeel van uitmaakt).

De FNV riep onder meer op om de

positie van flexkrachten te versterken, scholing binnen en tussen sectoren

geen mensen hoeven te ontslaan vanwege ren, denkt Jean-Paul Sosef, vestigingsdirecteur Rotterdam. De productie zal

door de kredietcrisis maximaal 10 procent teruglopen, verwacht Sosef. Gezien het

personeelstekort van de afgelopen jaren lijkt de druk daardoor van de ketel.

De FNV-plannen vindt Sosef voor de

installatiebranche niet nodig. Qua scholing loopt de vakbond achter de feiten

aan. Sosef: “Ze komen met plannen die al bestaan. Collegiaal in- en uitlenen doen

we al. Duaal opleiden en werken en leren op MBO- en HBO-niveau doen we al

twaalf jaar. En een structuur voor samenwerking met scholen hebben we ook al

650 leerlingen per jaar op. In het RBPI

techniek) werken we samen met OTIB,

Uneto-VNI, FNV en CNV om goed scholingsbeleid te kunnen maken.

Zo verhogen we de instroom, verbeteren

we het imago en de kwaliteit van de opleidingen en werven en behouden we meer leerlingen voor de branche. Ook met de

Metaalunie, OOM en FME-CWM werken we goed samen. Techniek wordt door

speciale consulenten breed op scholen gepromoot. Dat werkt goed.

Ik vind het prima dat de FNV actief is hoor, maar ze moeten verder bouwen op wat

we al hebben en nu niet weer iets nieuws gaan opzetten.”

te verbeteren en de koopkracht van

Dat is in korte tijd behoorlijk gedaald

Wat de installateurs betreft kan

Met regionale of sectorale ‘overbrug-

spaarloon te deblokkeren. In totaal

Jean-Paul Sosef, vestigingsdirecteur

gepensioneerden te verbeteren.

gingspools’ zal het volgens de FNV

voor kleine bedrijven makkelijker worden om werknemers met elkaar uit te wisselen als zij tijdelijk met teveel of

te weinig mankracht zitten. Betrokken werknemers krijgen een dienstver-

band bij de arbeidspool aangeboden. Ze ontvangen van de pool aanvulling van hun inkomen tot hun loon.

Met dit soort maatregelen houden tekortsectoren als de zorg en de metaalsector mensen vast.

Maar cruciaal voor de verdere econo-

mische ontwikkelingen, aldus de FNV, is het consumentenvertrouwen.

en kan worden vergroot door het

hebben Nederlanders 4 miljard euro aan geblokkeerde spaargelden.

De FNV stelt voor dat het kabinet alle tegoeden eenmalig deblokkeert.

Uit de deblokkering in 2005 bleek dat ongeveer de helft van de tegoeden daadwerkelijk werd opgenomen.

Het zou dus kunnen gaan om een

De Jager niet snel genoeg ‘ja’ zeggen. Rotterdam van Wolter & Dros, moedigt de maatregel aan: “Misschien

komen zo de uitgaves weer op gang.

Mensen laten hun huis weer schilderen of kopen een nieuwe ketel.”

Hoe slim is uw personeelsbeleid?

extra impuls van 2 miljard euro.

De redactie van Installatie & Sanitair is op zoek naar

Financiën onderzoekt momenteel of

beleid. Heeft u een slimme oplossing? Een ongezouten

Staatssecretaris De Jager van

het nodig is om op enig moment het spaarloon te deblokkeren.

Dat gebeurt alleen als de consumentenbestedingen zwaar inzakken.

ondernemers met originele ideëen over personeelsmening? Een creatief idee? Laat het ons weten. [email protected]

Succesfactoren editie 8 | 7 47

NUMMER

12

DECEMBER

2008

8 | Succesfactoren editie 8

Foto: Walter Goyen

René Staakman, groepscontroller TBI: “Bezuinigen is niet hetzelfde als kostenbewustzijn.”

Home > Wat bieden wij > Risicobeheersing

Risicobeheersing: haal je kop uit het zand door Arjen Ligtvoet

Kelderende beurskoersen, massa­ontslagen, omvallende banken en instortende huizen­ markten: de kredietcrisis houdt iedereen bezig. Ook de bouw- en installatiebranche heeft het zwaar door afnemend bouwvolume, wegsmeltend werkkapitaal en moeizame financiering van onderhanden werk. Het lijkt wel alsof ondernemen nog nooit zo risicovol was. Het is tijd voor een gesprek met René Staakman, groeps­controller van TBI en docent bestuurlijke informatieverzorging en risicomanagement aan de business­ universiteit Nyenrode.

Ondanks al het onheilspellende nieuws noemt professor Arnold Heertje de crisis een zegen, een godsgeschenk. Is de crisis ook voor TBI een zegen? Ja, eigenlijk wel. Net als veel andere bedrijven heeft TBI in de groeimarkt van de afgelopen jaren te weinig op de kosten gelet. Daarmee bedoel ik dat de kosten sneller stegen dan de omzet. In een groeimarkt kun je daarmee wegkomen, maar in de huidige markt niet. Gelukkig heeft TBI op tijd maat­ regelen genomen en hebben we voldoende financiële slagkracht. De crisis is daarom inderdaad een zegen voor TBI: we staan er goed voor en dat biedt kansen.

Kansen in crisistijd, leg dat eens uit? Risicobeheersing - het bewust omgaan met risico’s - staat centraal bij TBI. De belang­ rijkste functie van risicobeheersing is het bewust worden van gevaren die de conti­ nuïteit van de onderneming bedreigen. Een heel menselijke eigenschap is het negeren van slecht nieuws tot het te laat is: “Ach, het zal wel loslopen…”. Risicobeheersing heeft

als taak die neiging te onderdrukken. Een bedrijf moet meteen actie ondernemen als er gevaar dreigt. Dankzij risicobeheersing heeft TBI zijn kop tijdig uit het zand gehaald en staan we er nu goed voor.

meebrengt. Juist nu, in een crisis, ontstaat er een nieuw gevaar: overreactie. Bedrijven hebben dan de neiging om te veel, te lang, of op de verkeerde manier te bezuinigen.

Bezuinigen is dus niet de oplossing? Dat klinkt eenvoudig. Let op de risico’s en alles gaat goed? In theorie is het misschien eenvoudig: de controller wijst het management op bedrei­ gingen en kansen, en het management stuurt bij. In de praktijk is het echter een stuk lastiger. Wat te denken van een controller die in goede tijden met een verhaal komt over te snel stijgende kosten? Zolang de winst stijgt, zolang het goed lijkt te gaan, wil niemand een dergelijke boodschap horen.

En daarvoor is er risicobeheersing? Wie goed oplet, ziet vroegtijdig signalen, bijvoorbeeld de toenemende kans dat er iets flink misgaat op de Amerikaanse hypo­ theekmarkt. Vervolgens is het de taak van de controller om het management te wijzen op de risico’s en de kansen die dit met zich

Bezuinigen is niet hetzelfde als kosten­ bewustzijn. Ook TBI had aanvankelijk de neiging om onvoldoende op de kosten te letten. Vandaar dat TBI terecht de kosten is gaan terugdringen. Wel is het belangrijk om dat niet te overdrijven, ofwel om slim te bezuinigen en niet botweg de kaasschaaf over de kosten te halen. In zo’n situatie heb je als controller alweer een lastige boodschap. Iedereen is om het hardst aan het bezuinigen, en dan roep jij: “Heb het lef om te investeren, vooral daar waar de concurrent kansen laat liggen”. Momenteel bezuinigen veel concurrenten bijvoorbeeld op hun personeel. Een aantal TBI-bedrijven doet het tegenovergestelde en is juist nu bezig met het werven van goede mede­ werkers.

Succesfactoren editie 8 | 9

Met Columbus op ontdekkings­ reis door uw eigen organisatie Samen met TBI werkt Acto aan een nieuwe oplossing voor risicomanagement: Columbus. Waar de gangbare software vooral op de huidige situatie let, kijkt Columbus naar de toekomst. Om dit mogelijk te maken, werkt deze module niet alleen met prestatie-indicatoren, maar ook met proces- en gedragsindicatoren. Het resultaat hiervan is een volledig risico­ profiel van uw organisatie, vormgegeven in een dashboard met metertjes en grafieken Een belangrijk onderdeel van Columbus is Financiering Onderhanden Werk. Dit onderdeel geeft u inzicht in uw werkkapi­ taal en uw geldstromen. Een te klein werk­ kapitaal kan immers levensbedreigend zijn voor uw bedrijf, hoe gezond het verder ook is. Columbus maakt deze risico’s inzichtelijk en beheersbaar door alle gegevens om te zetten naar informatie zodat u een helder en zuiver beeld heeft van uw risicoprofiel. Dankzij de gebruiksvriendelijkheid gaat u probleemloos aan de slag met Columbus. Vanzelfsprekend kunt u de module ook koppelen aan andere producten van Acto. Zo voorkomt u dubbel werk en gebruikt u altijd actuele gegevens. Wilt u meer weten over Columbus? Neem dan contact op met Rene Koch, Business Consultant bij Acto Informatisering.

10 | Succesfactoren editie 8

Economische crises zijn er altijd geweest, zelfs met enige regelmaat. Ook heeft eco­ nomische ontwikkeling altijd al een cyclisch verloop gehad. Maar goed, hier spreekt de rationele controller die met modellen en cijfers werkt. Risicobeheersing helpt de controller en het bedrijf om gestructu­ reerd met risico’s om te gaan: samen met het management stelt de controller een set van regels op. Die regels vertellen in welke mate het bedrijf zijn bedrijfsdoelstel­ lingen haalt. Dit totaal aan spelregels is te vergelijken met het dashboard van een vliegtuig met soms wel duizenden metertjes. Geen mens kan aandacht geven aan zo veel informatie. Vandaar dat de controller het management voorziet van een kleine set relevante metertjes. Helaas zijn dit niet altijd de juiste metertjes, bijvoorbeeld als de

omstandigheden onverwachts veranderen. In dat geval kan een crisis toch als een ver­ rassing komen. Ook hebben mensen - zoals ik al eerder zei - de eigenschap om slecht nieuw te negeren, zelfs als de metertjes diep in het rood staan.

Kijk naar de juiste metertjes, de juiste cijfers, en alles gaat goed? Zolang de omstandigheden niet al te veel veranderen, kun je dat misschien zeggen. Echter, de psychologie van de beurs, van ondernemen, van consumenten en van markten is nooit volledig met een cijfer­ model te begrijpen, laat staan te voorspel­ len. Op het moment dat er iets gebeurt dat niet in het model is opgenomen, verliezen de metertjes hun functie. Om de juiste beslissingen te nemen is dan meer informa­ tie nodig. Hier komt scenariodenken om de hoek kijken.

Foto’s: Walter Goyen

Waarom kwam de kredietcrisis als een verrassing, terwijl er al vroeg aanwijzingen voor waren?

René Staakman, groeps­controller van TBI en docent bestuurlijke informatieverzorging en risicomanagement aan de business­universiteit Nyenrode.

Columbus – Niet zomaar een naam Een bijzondere softwaremodule verdient een bijzondere naam. Voor het nieuwe dashboard risicomanagement en risicobeheersing heeft Acto daarom gekozen voor ‘Columbus’. Deze ontdek­ kingsreiziger ging in de vijftiende eeuw op weg om Indië te vinden, maar stuitte op het continent dat wij nu allemaal kennen als Amerika.

Scenariodenken, wat is dat? Bedenk wat er allemaal zou kunnen gebeuren en kies het meest voor de hand liggende scenario. Vervolgens stel je een nieuwe set regels op - je maakt nieuwe metertjes, een nieuw dashboard - waarna de cyclus opnieuw begint. Dit klinkt misschien simpel, maar het is ondernemerschap pur sang: inschatten van risico’s in volstrekt nieuwe situaties. Hier is visie en leiderschap nodig. Iedereen kan vliegen op de automatische piloot, maar slechts een enkeling kan een vliegtuig in een zware storm veilig op de grond zetten. Juist als er dingen gebeuren die buiten het normale vallen, is visie onontbeerlijk. Risi­ cobeheersing is, met andere woorden, de essentie van ondernemerschap.

Risicobeheersing staat nu sterk in de belangstelling. Hoe kan dat, als het ‘gewoon’ ondernemerschap is? Dat heeft alles te maken met de mense­ lijke psyche: hoewel de metertjes allang

aangaven dat er iets stond te gebeuren, negeerden veel partijen aanvankelijk het slechte nieuws. Zowel toezichthouders, overheden en ondernemers reageerden daarom te laat. Om verrassingen in de toekomst te voorkomen, is er nu de roep om betere risicobeheersing. Eigenlijk is dit een oproep tot verantwoord ondernemer­ schap; een bank failliet laten gaan is daar natuurlijk geen goed voorbeeld van.

Wie de naam ‘Columbus’ hoort, denkt natuurlijk meteen aan het ei van Columbus. Dat is ook de kern van deze nieuwe module: door nieuwe wegen in te slaan, krijgt u bijzondere en onver­ wachte inzichten. Columbus ging ons hierin voor op zee; met het dashboard Columbus haalt u dit binnen in uw organisatie.

U zei dat TBI er goed voorstaat. Hoe komt dat? Die maatschappelijke roep om risico­ beheersing begon al voordat de crisis in volle hevigheid losbarstte, het bewijs dat de tekens al daar waren. Gelukkig heeft TBI al in een vroeg stadium naar die tekens geluis­ terd. Het is risicobeheersing veel gestructu­ reerder gaan aanpakken, waardoor het nu een sterke positie in de markt heeft. Het is de bedoeling dat TBI bij een volgende crisis zijn kop niet tijdig uit het zand haalt, maar nooit in het zand steekt!

Succesfactoren editie 8 | 11

Home > Nieuws > Uit de vakbladen > Installatietotaal

Homij Technische Installaties b.v. Nieuwegein

‘Tot het laatste schroefje en ONLANGS WERD EEN GROOT DISTRIBUTIECENTRUM VAN TNT IN VEENENDAAL OPGELEVERD. NU WORDT ER NATUURLIJK WEL VAKER EEN DISTRIBUTIECENTRUM OPGELEVERD, MAAR IN DIT GEVAL GAAT HET OM EEN CO NEUTRAAL GEBOUW EN DAAR HEBBEN WE ER IN DIT LAND NOG NIET ZOVEEL

²

VAN. VERANTWOORDELIJK VOOR HET INSTALLATIEWERK IS HOMIJ TECHNISCHE INSTALLATIES. MET DE NADRUK OP IS, WANT HOMIJ ZORGT ER OOK VOOR DAT HET DE KOMENDE JAREN WEL GOED ZIT MET DE SERVICE EN HET ONDERHOUD VAN DEZE MODERNE INSTALLATIE.

“We zijn verantwoordelijk voor het beheer en de onderhoud van

Voor Homij een mooie klus die prima past in het

hebben de technische kennis in huis op alle

Dynamic Logical Structure concept, kortweg

onderdelen van het installatieproces, zijn voort-

DLS genoemd. Bepalende begrippen in dat ver-

durend op zoek naar verbeteringen en vernieu-

haal zijn functionaliteit, kwaliteit, flexibiliteit,

wingen en passen die waar mogelijk toe. Qua

milieu en ruimte voor innovatie. Vanaf het eerste

inrichting, gebruik en beheer vraagt ieder

ontwerp tot en met de realisatie inclusief onder-

gebouw en iedere installatie om specialismen die

de installaties van het

houd en beheer. Met binnen dat hele proces ook

wij allemaal in huis hebben. Comfort en afwer-

Haringvlietcomplex in

een veranderende rol voor zowel de technisch

king gekoppeld aan een prima installatie, daar

adviseur als de installateur.

staan wij voor.”

Schroefje

Uitdaging

Antonio Navarrete Gelde, directeur van Homij

Installaties in de industrie en infrastructuur zijn

daarover: “Een wat andere benadering door

een vak apart. Maar ook op dit terrein is Homij al

diverse betrokkenen bij het totale proces kan, in

jaren een aansprekende en betrouwbare partner.

onze optiek, leiden tot de nodige voordelen.

Zo is de afdeling Beheer en Onderhoud van Homij

Bijvoorbeeld kijkend naar de rol van een tech-

Infra en Industrie de komende vijftien jaar verant-

nisch adviseur was het meestal zo dat wij, als

woordelijk voor het beheer en de onderhoud van

installateur, deden wat zij schreven. Bij wijze van

de installaties van het Haringvlietcomplex in

spreken tot en met het laatste schroefje en bout-

Stellendam en de Volkeraksluizen in Willemstad.

je. Wij denken dat een en ander anders kan, ook

Grote aansprekende infrastructurele projecten

al gebaseerd op ervaringen uit de praktijk. Wij

waarbij onder meer de gehele elektrotechnische

maken het zoals de klant het wil en steeds vaker

installatie wordt vervangen en nieuwe hydrauli-

zal de opdrachtgever zeggen: Voor dat budget

sche systemen worden aangebracht. En het zal

wil ik een compleet kantoor, school of zieken-

hier geen nader betoog behoeven dat de functio-

huis. Dat vraagt om een veranderende rol van de

naliteit van deze objecten intact moet blijven.

adviseur, maar dat geldt natuurlijk net zo goed

Mede gelet op de maatschappelijke functie een

voor de rol die wij binnen dat geheel spelen. Wij

bijzondere uitdaging voor Homij.

Stellendam en de Volkeraksluizen in Willemstad”

12 | Succesfactoren editie 8

installatietotaal

boutje of ….?’

Flexibiliteit Vlot kunnen inspelen op een veranderende vraag, een ontwerp dat bijgesteld moet worden … zaken die een beroep doen op de flexibiliteit van een organisatie. En dan gaat het zowel om de medewerkers als het bedrijfsproces. Homij kent een platte organisatie waarin medewerkers niet te beroerd zijn om een stapje extra te zetten. Antonio Navarrete Gelde: “Dat heeft te maken met een paar dingen of liever een combinatie daarvan: onze medewerkers hebben een grote mate van vrijheid maar die is wel gekoppeld aan een stuk verantwoordelijkheid. En als je daar goed mee om kunt gaan, dan kun je hier prima werken.” De uitkomsten van het in 2007 uitgevoerde tevredenheids onderzoek onder de medewerkers bevestigt dat een en andermaal.

Spanning In deze tijd van omvallende banken en een overheid die enorme kapitaalinjecties doet, kan het niet anders of de economische vooruitzichten

Antonio Navarette Gelde, directeur Homij

Key-userSuccesfactoren Klantendag Acto editie 20088 | 15 13

projectresultaten

D O E D E P S YC H O LO G I S C H E TE S T !

Acto

Wat was uw eerste reactie bij het zien van deze foto? O Voelde u nattigheid, denkend aan uw lopende projecten? O Verzuipt u compleet in uw projectadministratie? O “Hoe hou ik het hoofd boven water?” O Zag u vooral transparantie? O Voelt u zich als een vis in het water?

14 | Succesfactoren editie 8

l l l l l

In dat geval... Kom dan eens praten over onze projectsoftware. Dan wordt het écht hoog tijd voor een goed gesprek. Zet dan nú de eerste stap en maak een afspraak met Acto. Dan gebruikt u waarschijnlijk al onze projectsoftware. U bent vast al jaren trouwe klant van Acto.

Software voor project- en servicemanagement w w w. a c t o . n l

Op koers Directeurendag Acto 2009 | 13

installatietotaal

komen tijdens het gesprek ook aan bod. De directeur van Homij is helder: “Het zal ongetwijfeld leiden tot veel spanningen, ook in de bouwwereld. Je ziet het nu al aan projectontwikkelaars die moeilijker aan geld komen, nieuwe projecten

“Onze medewerkers hebben een grote mate van vrijheid, maar die is wel gekoppeld aan een stuk verantwoordelijkheid”

Volkeraksluizen in Willemstad

die in de ijskast gaan en de absolute noodzaak

blijft investeren en bouwen. Die kan en moet dan

om heel goed na te denken over hoe om te gaan

een voortrekkersrol vervullen. Het is best span-

met je werkkapitaal. Dat laatste moet je natuurlijk

nend, maar somber ben ik niet. Wij zijn een soli-

altijd doen, maar vraagt in deze tijd met het oog

de bedrijf en hebben een zeer wendbare club die

op investeringen en voorschotten om extra aan-

van alle markten thuis is.”

“De overheid is voor Homij al

dacht. Dat het bouwvolume de komende tijd zal afnemen staat voor mij wel vast. Overigens ben

Homij heeft tien vestigingen in ons land en is een

jaren een

ik van mening dat in een laag conjunctuur de

werkmaatschappij van VolkerWessels, Rotterdam.

belangrijke

overheid bij uitstek degene moet zijn die volop

De overheid is voor Homij al jaren een belangrijke opdrachtgever. Deel uitmakend van een bouw-

opdrachtgever”

combinatie wacht er binnenkort een nieuwe en ook wel bijzondere klus: het grootste rijksgebouw van Nederland, de nieuwe ministeries voor Justitie,

Binnenlandse Zaken en Koninkrijks-

relaties in Den Haag. Onder meer twee torens van 140 meter hoog en installatiewerk voor 124.696 vierkante meter, excl. de commerciële en technische ruimten. ‘Onzichtbaar onmisbaar’, luidde de zeer passende titel van het jubileumboek dat in 2007 ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Homij werd uitgebracht. Zeer passend? Jazeker, want meestal ziet een gebruiker weinig of niets van een installatie … en zo hoort het ook. Maar als de verwarming niet warm wordt, of als de douche koud blijft … onmisbaar dus! Tekst: Bob de Jong

Succesfactoren editie 8 | 15

Achtergronden E E N OV E R Z I C H T VA N D E KO M E N D E T H E M A S E S S I E S B I J A C T O

W W W. AC TO. N L

COLOFON

Acto organiseert regelmatig themasessies, soms alleen voor klanten en andere keren ook voor overige geïnteresseerden. Heeft u interesse, bezoek dan de evenementen­k alender op onze website www.acto.nl (zie ‘Nieuws’ ‘Evene­menten’). Hieronder vindt u een aantal voorbeelden van themasessies.

Themasessie ‘Van Visie naar Realisatie’ Een praktijkgerichte workshop over onze Masterplan-methodiek, die we succesvol intern en bij onze klanten hebben ingezet om de doelstellingen te realiseren. Themasessie ‘De Service Cirkel’ Afdelingen en processen binnen het serviceproces functioneren vaak nog op ‘eilandjes’. In een ronde-tafelgesprek met klantcases gaan we op zoek naar knelpunten en oplos­ singen. Themasessie ‘Effectiviteit en efficiency van serviceprocessen’ Hoe kunt u de tijd tussen het melden van een storing en het verzenden van de factuur aanzienlijk verkorten en wat levert u dat op? Themasessie ‘Calculatie Onderhoudscontracten en demo ActoService’ Hoe staat het calculeren van onderhoudscontracten in relatie tot een nieuwbouwproject? Welke normbestanden zet ik onder mijn calculatie en hoe onderhoud ik deze? Themasessie ‘Mobiele Service, internet melden en klantrapportages’ Het toepassen van een mobiele oplossing brengt méér dan alleen interne efficiency met zich mee. Geef uw klanten direct terugkoppeling over de status van hun storing. En hoe voorkomt u dat het administratieve werk de boventoon van uw dagelijks werk is? Themasessie ‘Vergroot de effectiviteit en efficiency van financiële processen’ Over het gebruik van MicroSoft Dynamics AX, digitale verwerking inkoopfacturen via EDI en ISProjects, subadministratie WKA documenten, voortgang financiële Functionele Groep.

COLOFON

Dit is een uitgave van van Acto Informatisering Amsterdamseweg 51aB.V. Amsterdamseweg 51a 3812 RP Amersfoort Postbus 3812 RP 1610 Amersfoort 3800 BP 1610 Amersfoort Postbus T (033) 68 00 3800 BP 422 Amersfoort F 01 T (033) 422 68 00 IF (033) www.acto.nl 422 68 01 E I [email protected] www.acto.nl R C H T E N Alle rechten E [email protected] blijven voor R E C H Tvoorbehouden E N Alle rechten Acto Informatisering B.V. blijven voorbehouden voor U I T G E V E R Ondanks alle zorg die Acto Informatisering B.V. aan deze uitgave is besteed, blijven U I T G E V E R Ondanks alle zorg die vergissingen mogelijk. Uitgever en aan deze uitgave is besteed, blijven auteurs kunnen daarvoor echter vergissingen mogelijk. Uitgever en geen aansprakelijkheid aanvaarden. auteurs kunnen daarvoor echter EINDREDACTIE & VORMGEVING geen aansprakelijkheid aanvaarden. Acto Informatisering B.V., EINDREDACTIE & VORMGEVING ir. W.J.M. Goyen Acto Informatisering B.V., E - V E R S I E Deze pdf kunt u met ir. W.J.M. Goyen Acrobat Reader lezen en printen, E - V E R S I E Deze nieuwsbrief maar is beveiligd tegen kopiëren is als elektronische versie van teksten en afbeeldingen. Wilt verkrijgbaar in pdf-formaat. u iets overnemen uit dit blad? Neem dan contact op met Acto. UITGEVER

U I T G Informatisering E V E R Dit is een uitgave Acto B.V.

Themasessie ‘Orderintake’ Legt u alle storingsmeldingen vast bij het onderhoudscontract? Meldingen via gebouw­ beheersystemen volgen vaak een andere weg. Steeds meer klanten willen dat u via hun systeem gaat werken. U wilt ook hen informeren over de status van hun meldingen. Wij laten u zien hoe dat kan (o.a. met software van Planon, Priva, Facman of Databalk). Themasessie ‘Terugdringen Financiering Onderhanden Werk’ Grafische drill-down van Holding, via BV’s, vestigingen, afdelingen, projectleiders naar het project, met direct inzicht in de bewaking van de projectfinanciering. Themasessie ‘Optimaliseren Projectrendement’ Deze sessie staat in het teken van integratie met MSProject en Trimergo t.b.v. van projectplanning, urenbewaking per activiteit, materiaalbewaking via werkbegroting en CAD-koppeling. Themasessie ‘Transparante Management Informatie’ Een sessie over managementinformatie, met o.a.: Statische Periodieke Management Informatie, Realitime Management Informatie, diverse KPI’s, beschikbaar stellen Dashboards en Portals.

Met dank aan de diverse vakbladen voor de medewerking aan deze uitgave. De artiken uit de vakbladen Constructie Contour, Installatie & Sanitair en Installatietotaal zijn met permissie overgenomen.

16 | Succesfactoren editie 8

Acto Informatisering B.V. Amsterdamseweg 51a 3812 RP  Amersfoort Postbus 1610 3800 BP Amersfoort t (033) 422 68 00 f (033) 422 68 01 e [email protected] i www.acto.nl

Succesfactoren editie 8 - 0906

M E E R I N F O R M AT I E ?