Economische opleving, een zegen voor de aandelenmarkt?
Frank Lierman Chief Economist Dexia Bank België
Quest Investor Club Osterriethhuis, Antwerpen 11.02.2004 1
1. Verenigde Staten: een te snelle expansie? 2. Eurozone: herstel afgeremd door euro? 3. Is rentestijging onvermijdelijk? 4. Aandelenmarkten: brengt 2004 bevestiging?
2
1. Verenigde Staten: een te snelle expansie? • Een (te?) krachtig herstel? Bedrijfsinvesteringen en bestellingen van investeringsgoederen
BBP-groei en ISM/NAPM-index 5
65
4
60
000'S 70
1000
65
900
60 3
800 55
55 2
700
50
50 1
600
45 45 0
500
40 40
-1
-2
35 90
91
92
93
94
95
96
97
GDP %YOY ISM (FORMER NAPM)(R.H.SCALE)
98
99
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
400
35
300
30 90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
BUSINESS INVEST (GDP) NEW ORDERS CAP GOODS(R.H.SCALE)
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
3
• Consumenten ontwapenen nog niet Privé-consumptie en consumentenvertrouwen
Nieuwe bouwvergunningen voor privéwoningen en LT-rente (omgekeerde schaal)
6
150
2000
3
1800
4
1600
5
1400
6
1200
7
1000
8
800
9
140 5 130 120
4
110 3
100 90
2
80 1
70 60
0 50 -1
40 90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
PRIVATE CONSUMPTION %Y OY CONSUMER CONFIDENCE(R.H.SCALE)
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
600
10 90
91
92
93
94
95
96
NEW HOUSING AUTHORISED LT RATES(R.H.SCALE)
97
98
99
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
4
• Werkloosheid onder controle Jobcreatie (in 000)
Werkloosheidsgraad
8.00
600
7.50
500
60
55 400
7.00
300
6.50
50
200
6.00 100
45
5.50 0
5.00
40 -100
4.50
-200
35
4.00
-300
3.50
-400
90
91
92
93
94
95
UNEMPLOY MENT RATE
96
97
98
99
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
30 90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
CHANGE IN EMPLOYMENT ISM SURVEY: EMPLOYMENT(R.H.SCALE)
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
5
• Inflatie: geen probleem Inflatiepercentage en onderliggende inflatie (core inflation) 7
Stijging van de loonkosten per eenheid (= lonen min productiviteit) 6
5
6 4
3
5
2
4
1 0
3 -1 -2
2 -3
1
-4
90
91
92
93
94
US CPI US CORE INFLATION
95
96
97
98
99
00
01
02
03
90
91
92
93
94
UNIT LABOR COST
95
96
97
98
99
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
6
• De grote tekorten Financiële rekeningen (in % BBP)
6
4
2
0
-2
-4
-6 79
81
83
85
87
89
91
CURRENT ACCOUNT GOVERNMENT ACCOUNT PRIVATE SECTOR ACCOUNT
93
95
97
99
01
03
S ourc e: DA T A S T RE A M
7
• Groeiversnelling in 2004 Verenigde Staten: vooruitzichten (jaarlijks %) 2000 (R)
2001 (R)
2002 (R)
2003 (P)
2004 (P)
BBP
4,2
0,3
2,4
3,2
4,3
Privé-consumptie
4,9
2,5
3,1
3,1
3,7
Bedrijfsinvesteringen
9,9
-5,2
-5,7
2,9
7,9
Invest. woningbouw
0,8
0,3
3,9
7,8
6,9
Export
9,5
-5,4
-1,5
1,2
6,8
Import
13,4
-2,9
3,7
3,3
6,6
Inflatie
3,4
2,8
1,6
2,3
1,8
Lopende rekening *
-4,5
-3,9
-4,6
-5,0
-4,8
Begrotingssaldo *
+2,4
+2,6
-2,2
-3,7
-4,0
* In % van het BBP Bron: Dexia Bank, Research 8
2. Eurozone: herstel afgeremd door euro? • Herstel, ja maar … Duitsland: IFO-indicator
IFO-, NBB- en OESO-indicator
115
110
110
105
105
100
10
110
5
105
0 100
100
-5
95 95
95
-10
90 90
-15
90
85
85
80
80
75
80
70
75
85
75 90
91
92
93
94
95
96
97
98
GLOBAL INDEX CURRENT SITUATION(R.H.SCALE) EXPECTATIONS
99
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
-20
-25
-30 90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
IFO INDEX NBB BUSINESS INDICATOR(R.H.SCALE) OECD LEADING INDICATOR(R.H.SCALE)
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
9
• Investeringen bodemen uit Bezettingsgraad van de productiecapaciteit en investeringen (groei op 1 jaar) 85
Export (lopende prijzen, % groei op 1 jaar) en exportvooruitzichten (indexen) 8
84
20
35
15
30
6 10
83
4
25
5
20
0
15 82
2
-5
10 -10 81
0
5 -15
0
-20 80
-2
-5
-25 79
-4 1995
1996
1997
1998
1999
2000
CAPACITY UTILISATION INVESTMENTS (%y oy )(R.H.SCALE)
2001
2002
2003
Source: DAT AST REAM
-30
-10 1999
2000
2001
EXPORT PROSPECTS EXPORTS (% y oy )(R.H.SCALE) EXPORT: ORDERS
2002
2003
Source: DAT AST REAM
10
• Werkloosheid ondermijnt consumptie Detailhandelsverkopen en autoverkopen (driemaandsgemiddelde, % groei op 1 jaar) 4.00
12
3.50
10
Werkloosheidsgraad (in %) en toename van het aantal werklozen (in %) 11.00
25
20
10.50 8
3.00
6
2.50
15 10.00
4 2.00
2
10 9.50
1.50
5 0
1.00
9.00
0
-2 0.50
-4
0
8.50
-5
-6 8.00
-0.50
-10
-8
-1.00
-10 1999
2000
2001
2002
RETAIL SALES NEW CAR REGISTRATIONS(R.H.SCALE)
2003
Source: DAT AST REAM
7.50
-15 92
93
94
95
96
97
98
99
UNEMPLOY MENT RATE (%) UNEMPLOY ED (%Y OY )(R.H.SCALE)
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
11
• Naar inflatie van minder dan 2 %? EUR/USD en olieprijs
Globale inflatie en basisinflatie ( %)
0.80
0.90
40
3.50
35
3.00
30
2.50
25
2.00
20
1.50
15
1.00
10
0.50
1.00
1.10
1.20
1.30
rupture 1.40
1.50 90
91
92
93
94
95
96
EUR/USD (INVERTED SCALE) OIL PRICES(R.H.SCALE)
97
98
99
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
1996
1997
1998
EUROZONE HICP EUROZONE CORE CPI
1999
2000
2001
2002
2003
Source: DAT AST REAM
12
• Euro: bedreiging voor het herstel? EUR/USD 1990-2004
EUR/USD 1999-2004
1.50
1.30 1.25
1.40
1.20 1.30
1.15 1.10
1.20
1.05 1.10
0.97
1.00
- Structural rigities - Tight fiscal policy - Easy monetary policy - Hi gher oil pr ices - Adver se cap ita l fl ows - Euro confidence crisis
1.00
0.90
0.95 0.90 0.85
0.83
0.80
0.80 90
91
EUR/USD
92
93
94
95
96
97
98
99
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
1999
EUR/USD
2000
2001
2002
2003
Source: DAT AST REAM
13
• Waarschijnlijk groei in 2004 Eurozone: vooruitzichten (jaarlijks %) 2000 (R)
2001 (R)
2002 (R)
2003 (P)
2004 (P)
BBP
3,5
1,6
0,9
0,5
2,0
Privé-consumptie
2,7
1,8
0,1
1,2
1,6
Investeringen
4,9
-0,1
-2,9
-1,7
2,6
Export
12,6
3,3
1,7
0,3
3,2
Import
11,2
1,8
0,1
1,2
3,1
Inflatie
2,1
2,3
2,3
2,1
1,8
-1,0
-0,3
0,9
0,4
0,6
0,3
-1,4
-2,2
-2,8 **
-2,7 **
Lopende rekening * Begrotingssaldo *
* In % van het BBP ** Vooruitzichten Europese Unie Bron: Dexia Bank, Research 14
3. Is rentestijging onvermijdelijk? • Is monetaire versoepeling ten einde? Rente van de Fed en nieuwe banen (voortschrijdend gem. over 2 maanden) 10
500
9
400
Rente van de Fed en productieprijzen 10
8
9
6 8
8 300
7
7 200
6
5
100
4
0
4
6
5
2
4
0 3
3 -100
2
2
-2 -200
1 0
-300 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
FEDERAL FUNDS RATE EMPLOYMENT CHANGE(R.H.SCALE)
Source: DAT AST REAM
1 0
-4 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
FEDERAL FUNDS RATE PRODUCER PRICE INDEX(R.H.SCALE)
Source: DAT AST REAM
15
ECB-reporente en koers van de euro tegenover de dollar 5.00
Reële ECB-reporente 0.80
3.00
0.85 4.50
2.50 0.90
4.00
0.95
1.00
3.50
2.00
1.50
1.05 3.00
1.10 1.15
2.50
1.00
0.50
1.20 2.00
0 1.25
1.50
1.30 1999
2000
2001
BCE REPO RATE EURO TO US$ INVERTED(R.H.SCALE)
2002
2003
Source: DAT AST REAM
-0.50 1998
1999
REAL REPO RATE
2000
2001
2002
2003
Source: DAT AST REAM
16
• Obligatierentevoeten hogerop? Obligatierente op 10 jaar - EUR/USD 7.00
Eurozone: verschil t.o.v. de Bund 0.45
0.40
6.50
0.35
6.00 0.30
5.50
0.25
5.00
0.20 0.15
4.50
0.10
4.00 0.05
3.50
0
3.00
-0.05
1999
2000
GERMAN 10Y BOND US 10Y BOND
2001
2002
2003 Source: DAT AST REAM
1999
2000
SPREAD OLO/BUND 10Y SPREAD SPAIN/GERM 10Y SPREAD ITALY/GERM 10Y
2001
2002
2003
Source: DAT AST REAM
17
• Naar steilere rentecurve? Rentecurve EUR (10 j. - 3 m.)
Rentecurve USD (10 j. - 3 m.)
3.50
4
3.00
3
2.50 2 2.00 1 1.50 0 1.00
-1
0.50
0
-2 1999
2000
EUR Y IELD CURVE
2001
2002
2003 Source: DAT AST REAM
1999
2000
US Y IELD CURVE
2001
2002
2003 Source: DAT AST REAM
18
4. Aandelenmarkten: brengt 2004 bevestiging? • Vrije val gestopt? S & P Composite (1981 = 100)
DJ Euro Stoxx 50 (1987 = 100)
4000 3500 3000
1000 900 800
2500
700
2000
600
1500
500 400
1000 300
500
200
100
60
80 81
83
85
87
89
S&P 500 COMPOSITE
91
93
95
97
99
01
03
05
07
Source: DAT AST REAM
87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09
DJ EURO STOXX 50
Source: DAT AST REAM
19
• Aandelen reeds overgewaardeerd? VS: winst per aandeel
Eurozone: winst per aandeel
34
28 26
32
24 30
22 28
20
26
18 16
24
14 22
12 20
10
18
8 1997
1998
1999
2000
US PRICE EARNING RATIO
2001
2002
2003
Source: DAT AST REAM
1997
1998
1999
2000
EUR PRICE EARNING RATIO
2001
2002
2003
Source: DAT AST REAM
20
• Beurs als vooruitlopende indicator Eurostoxx 50 en industriële productie
Dow Jones en industriële productie 40
10
60
8
6
8
30
40
4
6 20 20
2
4 10
2
0
0
0 -2
0 -20
-10 -4
-2 -40
-20
-6
-4
-30
-6 90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
DOW JONES (%Y OY ) INDUSTRIAL PRODUCTION(R.H.SCALE)
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
-60
-8 90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
DJ EUROSTOXX 50 (%Y OY ) INDUSTRIAL PRODUCTION(R.H.SCALE)
00
01
02
03
Source: DAT AST REAM
21
• Small caps lopen voorop
22
23
24
25
• Belgische small en midcaps koopwaardig – Vergelijking small caps en midcaps op Euronext* België
Frankrijk
Nederland
Liquiditeit (beursomzet/beurswaarde)
0,6
2,3
2,5
Rendement op eigen vermogen
9,3 %
7,6 %
10,9 %
Rendabiliteit
26,4 %
14,7 %
11,1 %
Gemiddelde groei kasstroom (5 jaar)
15,4 %
14,9 %
3,5 %
Dividenduitkering (% van nettowinst)
44,9 %
25,4 %
48,6 %
Schuldgraad (gearing)
49,7 %
69,5 %
88,6 %
Koers-winstverhouding
9,5
15,7
* Beurswaarde van 50 miljoen tot 2 miljard euro Bron: Vigilant, JCF
13,7 26
– Herstel niet ten einde
1999 2000 2001 2002 2003 2004 (v)
Koers/ winst
Koers/ cash flow
Koers/ boekwaarde
Dividend rendement
25,9 34,0 25,0 20,8 24,0 19,8
13,2 9,0 13,2 18,0 11,0 13,2
2,8 2,0 1,9 2,1 2,2 2,1
2,2 % 1,9 % 1,6 % 1,8 % 2,6 % 2,9 %
Bron: JCF Quant, Equity Research Dexia Bank
27
• De stimuli ten voordele van small en midcaps – In 2003: prima performance dank zij • • • • • •
lagere volatiliteit credit spread vernauwing profiteren van economisch herstel goedkope waardering minder dollarrisico M&A
– Voor 2004: vertrouwen blijft gewettigd dank zij • • • •
economisch herstel is waarborg negatieve correlatie met rentevoeten waardering kan nog beter M&A
28
29
