Studiecentrum AANWINSTEN januari 2008

Studiecentrum AANWINSTEN januari 2008 88 titels MUSEA Making meaning in art museums 1: visitors' interpretive strategies at Wolverhampton Art Gallery / E. Hooper-Greenhill, RCMG, Research Centre for Museums and Galleries Department of Museum Studies ... [et al.], West Midlands Regional Museums Council, Wolverhampton Art Gallery and Museum. - Leicester : RCMG, 2001. - 34 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 1-898489-17-3 This research explores the ways in which visitors to Wolverhampton Art Gallery (WAG) talked about their experience, both of the art works they looked at and of the museum itself. It looks at the question of how visitors make their experiences meaningful to themselves and what interpretive strategies they use to do so. The research also assesses whether these meaning-making strategies indicate that gallery visitors might be considered an 'interpretive community' (members of interpretive communities share categories of understanding, use similar concepts and deploy the same systems of intelligibility, based on shared knowledge) and whether this might be similar or different to internal, art museum interpretive communities. What sets of ideas, ranges of vocabulary, and personal associations do visitors have when discussing paintings? What are the implications for those involved in presenting visual art in museums and galleries? The research is an ethnographic study, which uses qualitative methods. 069 HOO Making meaning in art museums 2: visitors' interpretive strategies at Nottingham Castle Museum and Art Gallery / E. Hooper-Greenhill. - Leicester : RCMG, 2001. - 43 p. : tab. - ISBN 1-898489-203 The second of two pilot projects looking at the theme of art museums and their 'interpretive communities'. (The first was titled: Making meaning in art museums 1: visitors' interpretive strategies at Wolverhampton Art Gallery). For this second study the Long Gallery at Nottingham Castle Museum and Art Gallery was selected as the research site. The research team asked the following questions: What interpretive strategies and repertories are deployed by art museum visitors? Can distinct 'interpretive communities' (members of interpretive communities share categories of understanding, use similar concepts and deploy the same systems of intelligibility, based on shared knowledge) be identified? What are the implications for the communication policies within art museums? It is an ethnographic study, using qualitative methods. 069 HOO Museum und Schule : Wege zu einer erfolgreichen Partnerschaft / H. Kunz-Ott, auteur van voorwoord Y. Langenstein, E. Wagner ... [et al.]. - München [etc.] : Deutscher Kunstverlag, 2005. 312 p. : fig., ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 3-422-06558-X Museen stellen mit ihren vielfältigen Sammlungen ein wichtiges Potential für Schüler und Schülerinnen jeder Altersstufe dar. Seit den 70er Jahren nutzen Schulen den Lernort 'Museum', doch in den letzten Jahren hat sich die Zusammenarbeit gewandelt. Die Publikation zeigt diese geänderten Kooperationsformen und stellt neue Vermittlungsmethoden in den Museen mit ihren 1 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

unterschiedlichen Sammlungen vor. Es kommen sowohl Vertreter der Schulseite zu Wort wie auch Autoren aus dem Gebiet der Museen und der Museumspädagogik. Beispiele von grossen museumpädogogischen Zentren Deutschlands finden sich neben Berichten aus kleinen Museen. 069 MUS

CENTRA VOOR DE KUNSTEN EN AMATEURKUNST Amateurkunst in de Lage Landen / W. Knulst ... [et al.], hoofdredacteur M. van Hoorn. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2007. - 127 p. : ill., tab., graf. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-6997-121-6 (Cultuur + educatie; 20) De stand van zaken van de amateurkunst in Nederland en Vlaanderen staat centraal. Gastredacteur Wim Knulst, voormalig hoogleraar vrijetijdswetenschappen, koos voor vijf bijdragen. In de eerste bijdrage worden de bestaande denkbeelden over amateurkunst bekeken en getoetst aan de praktijk. In het tweede artikel schetst Cees Slegers de geschiedenis van de rol van amateurkunst in NoordBrabant sinds 1850. In de derde bijdrage worden participatiecijfers in de amateurkunst in Vlaanderen en Nederland vergeleken door John Lievens en Wim Knulst. In het volgende artikel neemt Wim Knulst de leeftijdsopbouw van de hele groep amateurs onder de loep. Voor het laatste artikel ‘Kunstbeoefening: van hobby tot beroep’ heeft Bea Ros interviews gehouden met beroepskunstenaars. Hieruit komt naar voren dat opleiding, inkomen en talent niet alleen bepalen of iemand kunst als beroep kiest. 379 AMA Appreciative inquiry : op zoek naar innovatie, kwaliteit en professionaliteit binnen de sector kunsteducatie en -participatie / auteur van inleiding O. Berg, KplusV organisatieadvies. - Utrecht : Kunstconnectie, 2007. - 20 p. : tab., fig. - Met bijl. Deze publicatie heeft als doel de kwaliteit en professionaliteit te vergroten binnen de branche van kunsteducatie- en participatie. Het gaat dan met name om het aansturen van kunstprofessionals. Een methode om de kwaliteit en aansturing te verbeteren is Appreciative Inquiry (AI). AI is een positieve levensbeschouwing op mensen en menselijke interactie binnen organisaties en tracht vanuit deze benadering te komen tot het beste dat organisaties in zich hebben. De kracht van de benadering is dat er op een natuurlijke manier draagvlak voor de verandering wordt gecreëerd waarbij elke medewerker zijn of haar inbreng kan leveren. 650 APP

BELEID Evaluatie van het museumbeleid van de provincie Noord-Brabant, 1998-2006 : rapport / T. IJdens. Tilburg : IVA, 2006. - IV, 66 p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. De provincie Noord-Brabant heeft haar museumbeleid in 1998 vastgelegd in de notitie 'Samen sterk museumwerk'. Sinds 1998 heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan, zoals de totstandkoming van een museumkwartier in 's-Hertogenbosch, waardoor het provinciaal NoordBrabants Museum en het Stedelijk Museum van die gemeente (SM's) nauw met elkaar verbonden worden; de ontwikkeling van het erfgoedbeleid als algemeen kader voor het beleid ten aanzien van musea; andere aspecten van conservering, studie, beleving en promotie van cultureel erfgoed. Ook is het landelijke museumbeleid gewijzigd, zoals naar voren komt in de nota 'Bewaren om teweeg te brengen' van staatssecretaris Van der Laan (december 2005). Deze ontwikkelingen zijn aanleiding 2 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

tot een herbezinning op de doelstellingen, instrumentatie en effectiviteit van het provinciale museumbeleid met behulp van een kwalitatief evaluatieonderzoek. 351 IJD Extra ondersteuning voor brede scholen : stimuleringsmaatregelen. - 2008 (Regelingen Onderwijs; Vol. 4, nr. 1, jan. 12-13 p.) Opsomming van stimuleringsmaatregelingen om knelpunten van brede scholen op te lossen. Maatregelen betreffen personeel, huisvesting, een steunpunt en de mogelijkheid geldstromen te bundelen. TIJDSCHRIFTEN Wijziging regeling subsidiëring en uitkeringen cultuuruitingen / R.H.A. Plasterk, OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. - 2007. - In: tijdschrift Staatscourant. (Nr. 206, 24 okt. 1-15 p.) Regeling tot wijziging van de Regeling subsidies en uitkeringen cultuuruitingen in verband met de invoering van een gedifferentieerd systeem van subsidieverstrekking ten behoeve van cultuuruitingen. TIJDSCHRIFTEN

ONDERWIJS Alternatieven voor de school : [studie] / G. Biestra ... [et al.], Onderwijsraad. - Den Haag : Onderwijsraad, 2007. - 178 p. : fig. - Met lit.opg. en lijst met afkortingen. - ISBN 978-90-7729370-6 Verzameling essays over de verschillende functies van onderwijs en welke innovaties daarbij denkbaar zijn. Zowel aan bestaande voorbeelden als onderwijsvormen die nog niet bestaan wordt aandacht besteed. Inhoud: 1. De burgerschool als leerplaats voor democratie, door G. Biestra; 2. Inspiratie als Kerndoel, door M. Dolk; 3. Onderwijs in de toekomst: een pleidooi voor omscholing, door M. de Haan en T. Pels; 4. Leren in de netwerkschool, door B. van Oers. Bert van Oers gaat in zijn essay in op een alternatief voor de huidige school, dat de potenties van de school zoals we die nu kennen, probeert de maximaliseren en te verbreden met buitenschoolse en binnenschoolse aanvullingen. Gedeelten van het curriculum worden buiten de school verplaatst, zoals naar een museum, muziekschool of sportschool. Van Oers geeft in zijn essay aan wat de taak van de school en de leraar hierbij is om het wel tot leren te maken; 5. Kansrijke alternatieven in de beroepskolom, door J. Streumer; 6. Over motiveren en variëren door S. Waslander; 7. Innovatief leren met jongeren, door G. Wijngaards; 8. Selectie van leerlingenessays. 370 ALT Exameneisen havo-vwo : nieuwe stijl 2007 / redacteur H.P.J. Kreeft, redacteur M. Melissen. Alphen aan den Rijn : Kluwer, 2007. - 762 p. : tab. - ISBN 978-901304956-5 Bevat alle examenprogramma's vwo en havo zoals ze op 1 augustus 2007 in leerjaar 4 van kracht zijn geworden. Tevens zijn opgenomen de syllabi voor het centraal examen die voor het eerst van toepassing zijn op de centrale examens havo van 2009 en vwo van 2010. [NA] 371 EXA

3 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

Exameneisen vmbo 2007-2009 : examenprogramma's en syllabi voor de centrale examens / redacteur H.P.J. Kreeft, redacteur M. Melissen. - Alphen aan den Rijn : Kluwer, 2008. - 880 p. ISBN 978-90 -13-04995-8 Bevat de examenprogramma's, een overzicht van de exameneenheden per vak of beroepsgericht programma die de Cevo heeft aangewezen voor het centraal examen en de syllabi voor de centrale examens. [NA] 371 EXA Jaarboek onderwijs in cijfers 2008 / CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek. - Voorburg [etc.] : CBS, 2008. - tab. Een overzicht van de stand van zaken in het onderwijs. [NA] 370 JAA Sporen van Reggio : een introductie in de Sporen-pedagogiek / M. Meeuwig, Pedagogiekontwikkeling 0-7, W. Schepers, T. van der Werf, auteur van voorwoord M. de Graaf. Amsterdam : SWP, 2007. - 143 p. : ill., fig. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-6665-892-9 Sporen is de benaming van de interpretatie en vertaling van de Reggio Emilia-benadering voor de Nederlandse situatie bedoeld voor kinderen van 0-7. Tien jaar geleden introduceerde Stichting Pedagogiek 0-7 de Reggio Emilia benadering in Nederland met de tentoonstelling en conferentie 'De kinderen van Reggio' in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Daarna werd gewerkt aan de vertaling van de Reggio benadering voor de Nederlandse praktijk in kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en basisscholen. In deze publicatie worden zowel theorieën, praktijken, geschiedenissen, gedachten en ideeën samengebracht en worden ook de ervaringen van de kinderen en volwassenen die tien jaar met elkaar samenwerkten belicht. 701 MEE Zoeken naar betekenis : belevingsgericht onderwijs op de Bifrostschool / B.A. Johansen, A.-L. Rathe, J. Rathe. - Amsterdam : SWP, 2006. - 155 p. : ill., tab., fig. - Vert. uit het Deens, 1995. Met lit.opg. - ISBN 978-90-6665-610-9 De Deense Bifrostschool brengt sinds 1987 met succes een pedagogiek in praktijk die uitgaat van de natuurlijke belangstelling van kinderen om te leren. De school richt zich op leerlingen tussen zes en zestien jaar. Behalve op het verwerven van kennis ligt de nadruk sterk op de ontwikkeling van creatieve en intuïtieve vaardigheden. Kenmerkend voor Bifrost is dat er geen conventionele leerboeken of beoordelingen in cijfers zijn. Het onderwijs krijgt vorm vanuit ideeën die uit de kinderen zelf voortkomen. De leraren stellen gezamenlijk het eigen onderwijsmateriaal samen. Alle leerstof wordt daarbij verbonden met een overkoepelend thema - bijvoorbeeld een bijzonder boek, muziekstuk of schilderij - waaraan de hele school werkt en dat richting geeft aan 'het kwalitatieve leerproces'. Daarbij spelen kunst- en natuurbelevingen een centrale rol. In het nawoord wordt een toelichting gegeven op de methode aan de Nederlandse lezers. 371 JOH

MEDIA/FILM The media student's book / G. Branston, R. Stafford. - Reprint ed. - Abingdon [etc.] : Routledge, 2006. - 576 p. : fig., ill., tab. - 1ste dr. 1996. - Met reg., begrippenlijst en lit.opg. - ISBN 0-41537143-0 978-0-415-37143-8

4 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

Introduction for students of media studies. It covers the key topics including concepts and debates. It is divided in four parts, addressing key concepts, media practices, and media debates as well as resources for research in the fourth section. Individual chapters include: Interpreting media, narratives, genres and other classifications, institutions, questions of representation, ideologies and power, industries, audiences, advertising and branding, research, production organization, production techniques, distribution, documentary and reality tv, 'whose globalization?', 'free choices' in a free market?'. With case studies and activities. 659 BRA

KUNST/CULTUUR Cultureel behoefteonderzoek 2006 : een onderzoek naar de culturele wensen van de bewoners van wijk 9 en 10 / A.M. Rompelman. - [S.l.] : [s.n.], 2006. - 30 p. : tab. - In opdr. van Cultuur19 Kwantitatief onderzoek in opdracht van Cultuur19 naar de culturele behoefte uitgevoerd onder bewoners van wijk 9 en 10 (Leidsche Rijn en Vleuten/De Meern) in Utrecht. Het doel van dit onderzoek was het in kaart brengen van de behoeften van de bewoners van deze wijken op het gebied van de professionele en amateur-kunsten. Uitgangspunten hiervoor waren: hoe tevreden is men over het huidige cultuuraanbod in de wijk, aan wat voor kunstgenres willen de bewoners een bezoek kunnen brengen, wat voor kunstactiviteiten willen de bewoners kunnen beoefenen en wat voor kunstactiviteiten vindt men belangrijk om in de eigen wijk te kunnen bezoeken en beoefenen. 700 ROM Cursus Interne Coördinator Cultuureducatie : docentenmap / eindredacteur J. Mols, eindredacteur J. Stoel, eindredacteur Y. van der Ree. - Den Haag/Utrecht/Amsterdam : EDventure/De Kunstconnectie/Erfgoed Actueel, 2006. - Losbl. : tab. + cd-rom. - Met bijl. - In opdr. van Projectbureau Cultuureducatie van het Ministerie van OCW. Cursusmap behorende bij de cursus 'Interne Coördinator Cultuureducatie' (ICC). De cursus(map) bestaat uit negen bijeenkomsten met de volgende onderwerpen: het in kaart brengen van de huidige praktijk, visie-ontwikkeling en draagvlak, het formuleren van cultuureducatiebeleid, succeservaringen met cultuureducatie, organisatievormen op school- en bovenschools niveau, het maken van een activiteitenplan, vraagsturing en het uitwisselen van kennis/ervaringen tussen scholen onderling en met culturele instellingen. Bestemd voor leerkrachten uit het primair onderwijs en deelnemers uit het culturele veld. De cursus is een landelijk erkende en gecertificeerde route om cultuureducatie optimaal in te richten. Alle informatie uit de cursusmap is ook op de bijbehorende cd-rom opgenomen. 701 CUR [CR] 701 CUR Er is genoeg voor iedereen : empirische bouwstenen voor een genuanceerde visie op de cultuurdeelname in Vlaanderen / J. Colpaert ... [et al.]. - Antwerpen : De Boeck, 2007. - 98 p. : graf., tab., fig. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-90-455-2220-3 (Cultuurkijker) Onderzoek naar de twee belangrijkste spelers in het lokale cultuurveld in Vlaanderen: de openbare bibliotheken en de cultuur- en gemeenschapscentra. Hoe zijn bibliotheken en cultuurcentra institutioneel ingebed? Wie zijn de bezoekers? Welk soort cultuur wordt er gezocht en hoe tevreden zijn bezoekers nu eigenlijk over het lokale aanbod aan cultuur? Naast beantwoording van bovenstaande vragen, wordt een beschrijving gegeven van het institutionele raamwerk en van de 5 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

subsidiëringsmechanismen die het lokale cultuurlandschap vormgeven. Verder biedt dit boek een gedetailleerde profilering van de participanten en non-participanten van bibliotheken en cultuurcentra. 700 CUL How are we going? [dvd] : directions for the arts in The Creative Age / regisseur C. Henkel, regisseur J. Canin. - [Millers Point] [etc.] : Regional Arts NSW [etc.], 2005 This dvd contains highlights of the opening day, 4 August 2005, of the Byron Bay Writers Festival where Australian and international thinkers gathered to talk about directions for the arts. All over the world, the arts are making a case for their social importance and economic value but does the evidence support the claims? Topics discussed are: cultural policy for cultural development; the contribution of the arts to creative economies; the value of the arts in community wellbeing; links between the arts, new ideas and innovation; and cultural industry development in the rural, the remote and the "godforsaken wilderness". The dvd also includes audio transcripts of the papers and discussions, and the live radio broadcast asking the question "Does Australia need a cultural policy?". Speakers are among others: Prof. D. Throsby, K. Oakley, L. Andersen and J.C. Barsness. [DV] 700 HOW Still so much to be done* : challenges for culture in Europe / redacteur H. de Greef ... [et al.], A.M. Autissier. - Gent : European Festivals Association, 2006. - 203 p. : ill. - ISBN 978-90-81140-41-6 The authors of this anthology study the notion of culture from historical, philosophical, political, cultural and personal perspectives. They reflect on the key role that the arts, artistic expression, cultural networks and civil society engagement have in the building of an open European civil society. This book was put together on the celebration of the hundredth day of birth of Denis de Rougemont, founder and first president of the European Festivals Association (EFA). 341 STI

KUNST- EN CULTUUREDUCATIE Ank Bullens, directeur van basisschool Fatima in Tilburg: : 'Als we kinderen weten te bezielen, heb ik mijn doel bereikt' / A. Geldermans. - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 27-30 p.) Kunstenares Ineke van Doorn nam deel aan het project Beroepskunstenaars in de klas (Bik). In een interview vertelt zijn over haar ervaringen als kunstenaar op basisschool Fatima in Tilburg. Directeur Ank Bullens is eveneens enthousiast over het Bik-project op haar school. TIJDSCHRIFTEN Anne Bamford, onderzoeker : 'Cultuur en School staat zo stevig als een huis' / A. Twaalfhoven. 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 38-41 p.) Anne Bamford deed in opdracht van het ministerie van OCW onderzoek naar de stand van zaken van Cultuur en School in Nederland. Zij vertelt wat er goed gaat en wat er nog te verbeteren valt. TIJDCHRIFTEN Arts-based teaching and learning : review of the literature / R. Rooney, WESTAT. - Rockville : WESTAT, 2004. - III, 25 p. - In opdr. van: VSA Arts. - Met lit.opg.

6 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

This review of the literature on arts-based teaching and learning addressed three questions: 1. What are the arts-based teaching and learning practices? 2. How are arts-based teaching and learning practices implemented? 3. What are the effects of arts-based teaching and learning practices? This report also describes the models, implementation approaches and settings used in arts-based teaching and learning practices. 701 ROO Bea Krooshof, leerkracht aan montessoribasisschool de Kosmos in Hoogland : 'Ik was verbaasd over het enorme enthousiasme van de leerlingen' / A. Geldermans. - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 51-52 p.) Interview met Bea Krooshof, leerkracht van groep vijf en zes van een basisschool, over het gebruik van ICT in haar poëzieles. Door middel van de subsidieregeling GrassRoots Cultuur kon zij een digitale camera aanschaffen, die ze gebruikte bij haar poëzieproject. Het combineren van deze vorm van ICT met poëzie bleek een groot succes te zijn. TIJDSCHRIFTEN Cultuur blijft bewegen : monitor versterking cultuureducatie in het primair onderwijs 2006-2007 / A.L. van der Vegt, K. Hoogeveen, M. den Blanken. - Utrecht : Sardes, 2007. - 101 p. : tab., graf. Met bijl. - In opdr. van het projectbureau Cultuureducatie Primair Onderwijs, directie Kunsten van het ministerie van OCW. - ISBN 978-90-5563-078-3 Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stimuleert vanaf 2004 cultuureducatie in het basisonderwijs door middel van de regeling Versterking Cultuureducatie in het Primair Onderwijs. Het doel van de subsidieregeling is dat aan het eind van het schooljaar 2007-2008 ten minste 90% van alle scholen in het primair onderwijs hun visie op cultuureducatie heeft bepaald. Sardes voert een driejarig monitoronderzoek uit dat de voortgang en resultaten van het project in kaart brengt. In deze vervolgrapportage wordt verslag gedaan van een onderzoek onder een groot aantal scholen dat subsidie ontvangt vanaf het schooljaar 2004/2005 of vanaf het schooljaar 2005/2006. Ook zijn zestien interviews gehouden met vertegenwoordigers van scholen die van de regeling gebruik maken. 701 VEG Cultuureducatie doet ertoe! : groeiscenario voor het primair onderwijs in Apeldoorn / P. Reijnhoudt, W. Strik, medewerker R. Zoutman. - Amsterdam : DSP-groep, 2005. - 40 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. Onderzoek naar de manier waarop vraag en aanbod op het gebied van cultuureducatie in de gemeente Apeldoorn beter op elkaar zou kunnen aansluiten en advies over de organisatie van cultuureducatie in de komende jaren, met daarbij de inzet van scholen, culturele instellingen en ondersteunende instellingen. 701 REI Cultuureducatie in de bve-sector : achtergronden, literatuur, websites en projecten / auteur van inleiding W. Houtkoop … [et al.], hoofdredacteur M-J. Kommers, Cultuurnetwerk Nederland. Bureau Informatie & Documentatie. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2007. - 68 p. (Zicht op ...; 2007/4) Cultuureducatie in de beroeps- en volwasseneneducatie (bve) staat centraal. De publicatie begint met vier lezingen die gehouden zijn tijdens een inspiratiedag voor de bve-sector op 14 november 2007. In de eerste lezing benadrukt Willem Houtkoop dat ook jongeren in het mbo recht hebben op kunst en cultuur. Daarna beschrijft Marja van Hoesen Korndorffer hoe cultuureducatie mede dankzij 7 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

de Regeling Cultuur en School verankerd is op het Friesland College. In de derde lezing vertelt Marian Aelmans hoe cultuureducatie op het ROC Midden Brabant wordt vormgegeven. De laatste lezing van Antoinette van Wanroij gaat over de innovatiebox, een bundeling van een aantal subsidieregelingen voor het mbo. De lezingen worden gevolgd door een overzicht van literatuur die aanwezig is in het studiecentrum van Cultuurnetwerk Nederland. Tot slot een selectie van relevante websites en projecten. Digitale versie: http://www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/2007_zichtop4_cultuureducati e_in_de_bve_sector.pdf 377 CUL Enhancing curricula: towards the scholarship of teaching in art, design and communication in Higher Education : 2004: 2nd International conference / redacteur A. Davies, K. Trigwell ... [et al.]. London : CLTAD, 2004. - 720 p. : fig., graf., ill., tab. - I.s.m. ADC-LTSN, Royal College of Art, The London Institute en Wimbledon School of Art. - Met lit.opg. - ISBN 0-9541439 -3-0 This conference was intended to support academics within the disciplines of art, design and communication in their process of 'going meta'. Whether they have a background in pedagogic research or have just begun to recognise that the problems they find in teaching are intellectually and professionally worthwhile, this conference was intended for them. Its purpose was provide a platform for experienced researchers to share their findings whilst offering a supportive context for others to debate and interrogate emerging pedagogical issues. Includes keynotes, research papers, conceptual papers, and reports of seminars and workshops. 371 ENH George Lawson, eerste projectleider van Cultuur en School : 'Onderwijs en Cultuur waren totaal verschillende werelden' / A. Geldermans - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 8-11 p.) Interview met George Lawson, nu directeur van de Stichting Internationale Culturele Activiteiten (SICA), over de begintijd van het project Cultuur en School. Hij was er toen op twee manieren bij betrokken: als plaatsvervangend directeur Kunsten bij het ministerie van OCW en als projectleider Cultuur en School. TIJDSCHRIFTEN Jan Jaap Knol, projectleider van Cultuur en School : 'Je moet altijd streven naar beter' / M. Severijnen. - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 64-67 p.) Jan Jaap Knol, projectleider van Cultuur en School vertelt over de toekomst van het project. In de komende jaren krijgen zes thema's. Ten eerste zal naast receptieve kunstbeoefening in de komende jaar ook aandacht besteed worden aan de actieve kunstbeoefening. Ook wordt een nieuw instrument ontwikkeld om goede ervaringen op het gebied van samenwerking tussen rijk, provincies en gemeenten verder vorm te geven. Hierbij zal het Programmafonds Cultuurparticipatie een grote rol spelen. Verder worden de uitkomsten van het onderzoek van Anne Bamford nader bekeken en wordt op een aantal uitkomsten actie ondernomen. Een vierde belangrijk thema is het implementeren van de canon in de kerndoelen. Tot slot wordt de cultuurkaart de komende jaren geïntroduceerd. TIJDSCHRIFTEN

8 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

Janny Weender van Vensterschool de Heerdstee : 'Cultuur is hier even gewoon als taal en rekenen' / B. Ros. - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 13-14 p.) Vensterschool de Heerstee in Groningen is een voorbeeld van wat het effect van samenwerking tussen scholen en diverse instellingen in de wijk kan zijn. Er is een culturele leerlijn opgezet en de binnen- en buitenschoolse activiteiten sluiten op elkaar aan. TIJDSCHRIFTEN Kees Visschedijk, cultuurbemiddelaar en docent Engels aan het Ashram College in Alphen aan den Rijn : 'Kunst en cultuur geven het leven kleur' / A. Geldermans. - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 79-80 p.) De CKV Topper Award ging dit jaar naar het Ashram College. Volgens organisator CJP is deze school voor voortgezet onderwijs een vruchtbare samenwerking aangegaan met culturele instellingen en worden de vouchers efficient en divers besteed. In dit artikel een interview met Kees Visschedijk, cultuurbemiddelaar en docent Engels aan deze school. TIJDSCHRIFTEN Kulturelle Bildung in der Ganztagsschule : eine aktuelle empirische Bestandsaufname / redacteur S. Keuchel, Zentrum für Kulturforschung. - Bonn : ARCult Media, 2007. - 263 p. : ill., tab. - Met lit.opg. - ISBN 978-3-930395-80-0 Welche Präsenz haben Kunst und Kultur in der Ganztagsschule? Welche Partner werden in welchen Kooperationsmodellen herangezogen? Die drei Ebenen der kulturellen Bildung sind in Deutschland immer noch verschiedenen Partnern im Kultur- und Bildungsbereich zugeordnet. Die Förderung künstlerischer Fähigkeiten übernehmen primär außerschulische Bildungseinrichtungen wie Musikschule oder Jugendkunstschule, für die Vermittlung von Kunsttheorien ist die Schule zuständig, und in den Kulturhäusern wie Museen oder Theatern findet das Erleben von professionellen Darbietungen statt. Doch schon heute sind diese Grenzen aufgelockert, und die Ganztagsschule könnte ein Ort der Symbiose werden, wo die Vertreter aller drei Vermittlungsebenen - Künstler, Kulturpädagogen und Lehrer - Hand in Hand für neue kulturelle Bildungskonzepte kooperieren. 371 KEU Het Land van Ot en Ali? : een pleidooi voor breder kunst- en cultuuronderwijs / Z. Rozema. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 1, jan. 4-7 p.) Aan de hand van de volgende stelling probeert de auteur een antwoord te geven op de vraag of het pedagogisch verantwoord is om in het voortgezet onderwijs de invloed van andere culturen op de samenleving buiten beschouwing te laten: 'Het huidige kunstonderwijs moet op de schop. Het is tijd voor onderwijs dat zich meer richt op niet-westerse kunst- en cultuuruitingen. De lesstof moet beter aansluiten op de huidige leerlingenpopulatie'. TIJDSCHRIFTEN Leren van Kunst / G. Dinsbach. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 1, jan. 34-36 p.) Schets van de lectorale rede 'Leren van Kunst' die Diederik Schönau heeft gehouden bij de officiële presentatie van het Expertisecentrum Kunsteducatie van ArtEZ op 12 november 2007 in de schouwburg te Zwolle. TIJDSCHRIFTEN Leren van kunst : lectorale rede / D. Schönau. - Zwolle : ArtEZ, 2007. - 28 p. - Met lit.opg. 9 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

In het najaar van 2006 is ArtEZ hogeschool voor de kunsten gestart met het ArtEZ Expertisecentrum Kunsteducatie. Dit expertisecentrum functioneert als denktank ten behoeve van de docentenopleidingen van de hogeschool. In januari 2007 is Diederik Schönau aangetreden als lector kunsteducatie. Op 12 november 2007 heeft hij zijn lectorale rede uitgesproken tijdens de officiële presentatie van het expertisecentrum. In deze rede gaat hij in op de ontwikkeling van de kunstvakken binnen het onderwijs. 701 SCH De levenskist / samensteller R. Kruiff ... [et al.], Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur ZuidHolland. - Rijswijk : Kunstgebouw, 2001. - 76 p. : ill. Lessenserie over afscheid nemen en de dood. Gebruik wordt gemaakt van vier kunstdisciplines: beeldend, literair, drama en audiovisueel. Het project is een initiatief van Yarden, uitvaartverzorging & -verzekering en ontwikkeld door Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Zuid-Holland. 159 LEV Mages and scimitars: finding meaning in a pre-adolescent's drawing / J.M. Hanes, E. Weisman. 2008. - Met lit.opg. (Art education; Vol. 61, nr. 1, Jan. 45-50 p.) Article about how older children make meaning of their world through the artistic process. Popular culture and peer relationships emerge as the prevailing influences on their worldview. It raises the question how teachers should incorporate student free choice into the curriculum and how they can support dialogue and discussion among students. TIJDSCHRIFTEN Martie Schuiringa, cultuurcoördinator : 'De ICC-cursus heeft veel in beweging gezet' / B. Ros. 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 43-44 p.) Martie Schuiringa van de Julianaschool in Arnhem volgde de cursus tot Interne Cultuurcoördinator. Sindsdien krijgt cultuureducatie op haar school steeds structureler vorm. TIJDSCHRIFTEN Neon : 17 t/m 24 : handleiding ckv / redacteur M. van Bemmel, redacteur G. van der Wijk. Hilversum : Teleac/NOT, 2007. - 23 p. : ill. - Bron van beschr.: omslag. Neon is een schooltv-project CKV van Teleac/NOT, in samenwerking met de Cito-groep. Het project bestaat uit acht televisieprogramma's, een website en een docentenhandleiding. Neon is bestemd voor leerlingen in klas drie en vier van het vmbo. Achtereenvolgens komen de volgende kunstdisciplines aan bod: muziek, dans, beeldende kunst, toegepaste kunst, theater, film en televisie, bouwkunst en fotografie. Om de twee jaar wordt deze serie uitgebreid met steeds acht nieuwe programma's. Internetsite: http://www.eigenwijzer.nl/neon 701 NEO [DV] 701 NEO Toeval gezocht / A. Huisingh. - 2007. - In: tijdschrift K.I.P. Kunst in de provincie. (Vol. 3, nr. 4, dec. 4-7 p.) Toeval gezocht is een project voor jonge kinderen met vijftien kunstenaars op vijftien NoordHollandse basisscholen. Met de Reggio-Emilia-benadering en het werk van kunstenaarsduo Heringa/Van Kalsbeek als inspiratiebron worden de expressieve potenties van jonge kinderen in de 10 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

leeftijd van vier tot zeven jaar aangeboord. Het begrip 'verzamelen' geldt daarbij als startpunt. Projectleider Annemieke Huisingh laat drie deelnemende kunstenaars, Irma de Bruijne, Hanneke Saaltink en Eva Klee, aan het woord over hun ervaringen. TIJDSCHRIFTEN Wereld talenten : 20 jaar Wereld Kinderfestival / samensteller/redacteur S. Meijer, S. Dogru, F. Hofmeester ... [et al.], Planet jr. Productions. - Rotterdam : Planet jr. Productions, 2007. - 47 p. + dvd + cd met tekstboekje In dit lespakket vertellen vier kinderen over hun talenten, het land en de cultuur waar hun talent mee te maken heeft. In de klas gaan leerlingen zelf aan de slag met bijvoorbeeld het maken van een samba-shaker of het leren van een gumboot-dans. Bestemd voor leerlingen van het basisonderwijs groepen 5 tot en met 8. website: http://www.wereldkinderfestival.nl 008 WER [CM] 008 WER [DV] 008 WER Wim Wentzel van Bekijk 't : 'We willen jongeren bereiken die creatief zijn, maar een hekel aan kunst hebben' / A. Twaalfhoven. - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 56-58 p.) Het project Bekijk 't organiseerde zes jaar geleden met subsidie van Cultuur en School succesvolle CKV-tournees. Nu is het een zelfstandige organisatie in het kunstenplan. Directeur Wim Wentzel vertelt hoe je onbereikbare jongeren bereikt door hen een actieve rol te geven in kunst en cultuur. TIJDSCHRIFTEN

CULTUREEL ERFGOED Bronnen van baten / J. Poort ... [et al.]. - Amsterdam : SEO, 2007. - 35 p. : tab. - Met lit.opg. - In opdr. van het consortium Nederlands Erfgoed: Digitaal!. - ISBN 978-90-6733-412-9 Tien grote nationale collectiehouders hebben zich in het consortium Nederlands Erfgoed:Digitaal!' verenigd met als doel hun collecties als een samenhangend geheel digitaal te ontsluiten. De canon van de Nederlandse geschiedenis geldt daarbij als leidraad. Naar verwachting opent dit project tal van gebruiksmogelijkheden voor het onderwijs, de wetenschap, de creatieve industrie en het grote publiek. Maar wat zijn de verwachte totale maatschappelijke baten die uit die toepassingen voortvloeien? In dit onderzoeksrapport wordt deze vraag beantwoord. Het onderzoek sluit zoveel mogelijk aan bij de zogeheten OEI-methodiek voor maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA). 725 BRO Dynamisch erfgoed / W. Frijhoff. - Amsterdam : Sun, 2007. - 109 p. - Met lit.opg. - ISBN 978-908506-502-9 Naar aanleiding van zijn afscheid als hoogleraar in de geschiedenis van de Nieuwe Tijd aan de Vrije Universiteit te Amsterdam hield Willem Frijhoff een afscheidsrede. Hij gaat in op de samenhang van erfgoed en cultuur. Aan de orde komt onder meer de vraag in hoeverre erfgoed bijdraagt aan de identiteit van de maatschappelijke groepen en gemeenschappen waartoe wij behoren en hoe het komt dat cultureel erfgoed niet samenvalt met wat in het verleden zelf belangrijk werd gevonden. 725 FRI

11 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

Erfgoed en culturele diversiteit : lessen van het Kleurrijk Spoor / J. Snoijink. - 2007 (Oud nieuws; Nr. 4, 24-25 p.) Artikel over de belangrijkste conclusies van het Kleurrijk Spoor, een netwerk van vier vmbo-scholen met een gekleurde signatuur. De afgelopen drie jaar gingen de aangesloten scholen met erfgoededucatie aan de slag. TIJDSCHRIFTEN Erfgoed en educatie: nieuwe kansen / A. Kieskamp. - 2007 (Oud nieuws; Nr. 4, 6-7 p.) Eén van de speerpunten van het beleid van Erfgoed Nederland zal de komende jaren educatie zijn. De ontwikkelingen die bij dit speerpunt een rol zullen spelen zijn: het leggen van een theoretische basis; het participeren in verschillende projecten zoals het project Verbreding Cultuur en School Lerarenopleiding VO; educatie en culturele diversiteit; het inpassen van erfgoededucatie binnen het basis- en voortgezet onderwijs met behulp van de canon; het opzetten van een cursusbank. TIJDSCHRIFTEN Jacqueline Vroemen, Landschap Erfgoed Nederland : 'In het begin moesten we scholen over de streep trekken, nu komen ze uit zichzelf' / M. Severijnen. - 2008. - Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 21-24 p.) Erfgoed Utrecht was een van de eerste instellingen in Nederland die zich ging bezighouden met erfgoededucatie binnen de scholen. Hiske Land en Jacqueline Vroemen werkten beiden mee aan de opzet van de projecten. TIJDSCHRIFTEN Nederlands Erfgoed: Digitaal! : projectplan / auteur van voorwoord T. Camps, Consortium Nederlands Erfgoed: Digitaal!. - [S.l.] : [s.n.], [2007]. - 60 p. : tab., ill., fig. - Met bijl. en lit.opg. Projectplan van het project 'Nederlands Erfgoed: Digitaal!'. Dit project start in 2009 en duurt zes jaar. Tien nationale erfgoedinstellingen hebben zich op initiatief van het ministerie van OCW verenigd in een consortium. Gezamenlijk gaan zij delen van hun waardevolle collecties digitaliseren en als één virtueel geheel openstellen. De canon van de Nederlandse geschiedenis dient hierbij als richtsnoer. De virtuele collectie Nederlands erfgoed biedt mogelijkheden voor een breed scala aan gebruikers in onderwijs, wetenschap, toerisme of creatieve industrie. Daarnaast vormt het 'brede' publiek een doelgroep. Hoofdstuk 1 beschrijft het consortium en de maatschappelijke context, kansen en knelpunten van het project. Hoofdstuk 2 gaat in op de gebruikers van cultureel erfgoed en op de mogelijkheden die het project biedt aan deze gebruikers. In hoofdstuk 3 wordt het dataaanbod van 'Nederlands Erfgoed: Digitaal!' beschreven. Hoofdstuk 4 geeft een beschrijving van de gezamenlijke informatiearchitectuur die wordt ontwikkeld. In hoofdstuk 5 wordt de organisatie van het project en de rolverdeling binnen het consortium beschreven. Hoofdstuk 6 geeft de planning en financiering van het project. Het consortium Nederlands Erfgoed: Digitaal! wordt voorgezeten door Theo Camps. 725 NED New heritage : new media and cultural heritage / redacteur Y.E. Kalay, redacteur Th. Kvan, redacteur J. Affleck, J. Malpas ... [et al.]. - London : Routledge, 2007. - XV, 320 p. : ill., fig., tab. Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-0-415-77356-0 The use of new media in the service of cultural heritage is a fast growing field, known variously as virtual or digital heritage. New Heritage, under this denomination, broadens the definition of the field to address the complexity of cultural heritage such as the related social, political and economic 12 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

issues. This book is a collection of 20 key essays, of authors from 11 countries, representing a wide range of professions including architecture, philosophy, history, cultural heritage management, new media, museology and computer science, which examine the application of new media to cultural heritage from different points of view. Issues surrounding heritage interpretation to the public and the attempts to capture the essence of both tangible (buildings, monuments) and intangible (customs, rituals) cultural heritage are investigated in a series of innovative case studies. 725 NEW Onderzoek Nederlands erfgoed digitaal voor het onderwijs / R.M. Beerepoot, P. Kreijen, H. Yamani. Utrecht : Berenschot, 2007. - 23 p. : tab., graf. - In opdr. van het consortium Nederlands Erfgoed: Digitaal!. Tien nationale erfgoedinstellingen gaan vanaf 2009 binnen het project 'Nederlands Erfgoed: Digitaal!' delen van hun collecties digitaliseren. Het onderwijs vormt één van de doelgroepen van het project. Om de behoefte onder scholen te peilen en te kijken wat het prijsgevoel is bij docenten voor mogelijke producten van het digitaal Nederlands erfgoed is onderzoek gedaan. In dit rapport worden de resultaten van dit onderzoek besproken dat is uitgevoerd in het primair en voortgezet onderwijs. 725 BEE Over en voor erfgoedschatten : lesbrief / Villa Futura. - Gent : Villa Futura, 2007. - 28 p. : ill. - Met bijl. Stappenplan voor leerkrachten die basisschoolleerlingen van groep 5 kennis willen laten maken met erfgoed. In de inleiding wordt het begrip erfgoed besproken. Daarna volgt een 6-delig stappenplan met bijbehorende werkbladen. De eerste twee onderdelen van het stappenplan bestaan uit een kennismaking met wat erfgoed kan zijn. In het derde deel is het de bedoeling dat kinderen zelf kunnen formuleren wat erfgoed is, zodat ze in het vierde deel een persoonlijk erfgoeditem kunnen kiezen en mee naar school kunnen nemen. De vijfde stap bestaat uit het onderzoeken van dit item met behulp van een aantal kijkkaarten. Ter afsluiting bouwen kinderen een tentoonstelling met de items die zij willen bewaren voor de toekomst. 725 OVE Projectloket Cultuur : een goede plek voor erfgoedprojecten / J. Ensink, Cultuurnetwerk Nederland. - 2007 (Oud nieuws; Nr. 4, 8-9 p.) Cultuurnetwerk Nederland beheert twee websites, Cultuurplein.nl en het Projectloket Cultuur, die een belangrijke schakel vormen tussen het onderwijs en de culturele sector. Bij Cultuurplein.nl doet Cultuurnetwerk Nederland de redactie en werkt voor de inhoud samen met SLO, KPC Groep, Erfgoed Nederland, CJP, Stichting Lezen, Kennisnet ICT op School, Kunstconnectie, NIF (Nederlands Instituut voor Filmeducatie), AVS (Algemene Vereniging van Schoolleiders) en de VOB (Vereniging van Openbare Bibliotheken). In Projectloket zijn projectbeschrijvingen van uiteenlopende aard in de sector cultuureducatie verzameld, waaronder ook de verzamelingen voor community arts en amateurkunst. Dit Projectloket Cultuur komt voort uit de projectloketten van Erfgoed Actueel en Cultuur en School aangevuld met de zogenaamde Projectenbank van Cultuurnetwerk Nederland en het projectloket voor literatuureducatie van Stichting Lezen. TIJDSCHRIFTEN Vensters door de tijd / eindredacteur A. van Dingenen ... [et al.], C. van der Kooij ... [et al.]. 2008. - Themanummer. - Met lit.opg. en (web)adressen 13 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

(Praxisbulletin; Vol. 25, nr. 5, jan. 3-34 p.) Themanummer over hedendaags geschiedenisonderwijs. Inhoud: In 'Geschiedenisonderwijs in beweging' wordt ingegaan op de ontwikkeling binnen het geschiedenisonderwijs; 'Geschiedenis is zo saai!' gaat over beeldvorming als centraal didactisch begrip en de vertelling als didactische werkvorm bij geschiedenisonderwijs; in 'Prentenboeken als beeldvormers' wordt de boekenserie 'De wereld van Oek' besproken, waardoor kinderen door allerlei activiteiten een goed beeld krijgen van het leven van de Hunebedbouwers; 'Geschiedenis in betekenisvolle projecten' gaat over het voorleggen van interessante problemen aan kinderen. Hierin wordt als voorbeeld het project over Willem van Oranje besproken; het verhaal - als meest interactieve vorm van onderwijzen - staat centraal in het artikel 'Vertellen is niet zo moeilijk'; over de plaats van het voorwerp, de bebouwde omgeving, elementen van een landschap en een museumcollectie in de geschiedenisles gaat 'Een schatkist binnen handbereik'. Hierin wordt het belang van de ontwikkeling van een schatkist, waarin de inhoud het verleden zichtbaar en tastbaar maakt, duidelijk gemaakt; tot slot het artikel 'Een gastspreker in de klas'. Hierin het pleidooi om gastsprekers in alle groepen structureel op te nemen in het lesprogramma, zodat ook aspecten van de historische werkelijkheid aan de orde kunnen komen. TIJDSCHRIFTEN De zichtbaarheid van cultureel erfgoed in Zeeland : monitor actieplan cultuurbereik : onderzoeksrapport / samensteller R.-J. Adriaansen, samensteller I. van der Tak. - Middelburg : Scoop, 2007. - 30 p. : graf., tab. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van provincie Zeeland. Eén van de speerpunten in het Zeeuwse Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 was het beter zichtbaar maken van cultureel erfgoed in Zeeland. De analyse en monitoring van dit speerpunt staat centraal in deze onderzoeksrapportage. Het eerste hoofdstuk bevat de inleiding. In hoofdstuk twee staat de receptieve cultuurparticipatie met betrekking tot cultureel erfgoed centraal, onderverdeeld naar subthema's. Het derde hoofdstuk is gewijd aan de actieve participatie. Hier wordt ingegaan op respectievelijk vrijwilligerswerk, verzamelgedrag en het gebruik van streektaal. Tot slot volgen de conclusies en de aanbevelingen voor verder beleid in hoofdstuk 4. Als bijlage is de door TNS/NIPO afgenomen enquête opgenomen. 725 ZIC

BEELDENDE KUNSTEN Porträtieren / H. Sowa ... [et al.]. - 2007. - Themanummer. (Kunst + Unterricht; Nr. 317, 4-47 p.) Dieses Themenheft eröffnet theoretische, künstlerische und didaktische Zugänge zum Porträtieren. TIJDSCHRIFTEN Porträtieren : Material kompakt / redacteur Sowa, H. - 2007. - Themanummer. (Kunst + Unterricht; Nr. 318, 2-40 p.) Das hier ausgebreitete Arbeitsmaterial zum kunstpädagogischen Arbeitsbereich 'Porträtieren' schliesst sich eng an die im Themenheft 'Porträtieren' (Kunst + Unterricht Heft 317) dokumentierten Arbeitsverfahren an. So kann an dieser Stelle auf tiefer gehende Begründungen und Bezugnahmen verzichtet werden. TIJDSCHRIFTEN Teaching perception through video art / D. Nadaner. - 2008. - Met lit.opg. 14 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

(Art education; Vol. 61, nr. 1, Jan. 19-24 p.) The works of video artists such as Bill Viola, Paik, Pipilotti Rist, Lorna Simpson and Su Friedrich hold potential for inspiring new kinds of learning experiences in art education. In this article the author focuses on a capacity of video art to contribute to art education in a way that is very basic, and yet not sufficiently discussed in either theory or curriculum. Because video art is a means of representing movement, it can assist in teaching perception of movement. Works of video art also provide opportunities for extending perception in ways that may not otherwise be available. TIJDSCHRIFTEN Zuidoost koopt Kunst : beeldende kunst voor het vo / B. Krieger. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 1, jan. 43-44 p.) Beschrijving van het project 'Zuidoost koopt Kunst' ontwikkeld door SG Reigersbos in samenwerking met Centrum Beeldende Kunst (CBK) Zuidoost te Amsterdam in het kader van het vak ckv. Doelgroep: leerlingen van 16 t/m 18 jaar van het voortgezet onderwijs. Doel van het project is leerlingen kennis te laten met hedendaagse kunst, met de betekenis van kunst en met de aankoop van kunstwerken voor een kunstuitleen. TIJDSCHRIFTEN

MUZIEK Adolescents' expressed meanings of music in and out of school / P. Shehan Campbell, C. Connell, A. Beegle. - 2007. - Met lit.opg. (Journal of research in music education; Vol. 55, nr. 3, Fall 220-236 p.) Study aimed to determine the significance of music and music education to middle and high school adolescents, including those enrolled and not enrolled in school music programs. Of particular interest were their expressed meanings of music both in and out of school, with attention to adolescent views on the role of music in identity formation, the musical and nonmusical benefits for adolescents of their engagement with music, the curricular content of secondary school music programs, and the qualities of music teachers in facilitating music-learning experiences in middle and high school classes. TIJDSCHRIFTEN Blaasmuziek is cool! : Windkracht 6 / Kunstfactor Muziek. - Utrecht : Kunstfactor, 2007. - 4 dl.: ill. + memoryspel + tatoeages + potloden dvd + cd getiteld 'De ontdekking van de blaasmuziek' (in één doosje). - Bevat map getiteld 'Blaasmuziek is cool!' met lesprogramma, muziekspel 'Maestro', 'Instrumentenparade', memoryspel en promotiemateriaal. Promotiemateriaal dat tot doel heeft kinderen in de leeftijd van 8 tot 10 jaar enthousiast te maken om actief deel te nemen aan blaasmuziek. Het lesprogramma bestaat uit vier delen: 1. 'Allemaal blaasmuziek': lessen over blaasmuziek in het algemeen; 2. 'Hout': lessen over houten blaasinstrumenten; 3. 'Koper': lessen over koperen blaasinstrumenten; 4. 'Slaginstrumenten': lessen over allerlei verschillende slaginstrumenten. 785 BLA [DV] 785 BLA Coöperatief leren in muziek / F. Evelein. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 1, jan. 24-27 p.)

15 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

In deze bijdrage geeft Frits Evelein een voorbeeld hoe je in een workshop over coöperatief leren in muziek direct en op hetzelfde moment muziek kunt maken, kennismaken, flow kunt ervaren, reflecteren en muzikaal kunt leren. TIJDSCHRIFTEN Musik in Schule und Gemeinde : Grundlagen, Methoden, Ideen : ein Handbuch für die religionspädagogische Praxis / redacteur P. Bubmann, redacteur M. Landgraf. - Stuttgart : Calwer, 2006. - 484 p. : ill. - Met lit.opg., reg. en bijl. - ISBN 978-3-7668-3929-9 Inhalt: 1. Einleitung; 2. Musik in der religionspädagogischen Praxis - eine Übersicht; 3. Musikmethoden in der Religionspädagogik; 4. Möglichkeiten musikalischen Arbeitens in der religionspädgogischen Praxis; 5. Musikkulturen und Lebensführung - Religionspädagogische Überlegungen zum Umgang mit Musik. Mit Tipps zum Musik hören, analysieren, singen und selber machen. 780 MUS Muziek en het leergebied Kunst en Cultuur : impressies van de VLS-studiedag op 3 november 2007 te Tilburg / F. Evelein. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 1, jan. 21-23 p.) Kort verslag van de studiedag over muziek en het leergebied Kunst en Cultuur die de VLS in samenwerking met Fontys Conservatorium heeft georganiseerd. Bijdragen waren van o.a. Joost Kuggeleijn (ministerie OCW) over het 'tienpuntenplan' cultuurparticipatie en Astrid Rass (SLO) over het leergebied Kunst en Cultuur. TIJDSCHRIFTEN Muziekeducatie en improviseren (4, slot) / R. Frowijn. - 2008 (De pyramide; Vol. 62, nr. 1, nov. 33-36 p.) Laatste deel uit een serie van 4 die het resultaat weergeeft van het Utrechtse Proposoproject Muzikant naar de Klas (2003-2005). Studenten van de muziekvakopleiding, pabo-studenten, docenten van muziekscholen en conservatoriumdocenten hebben twee jaar in verschillende formaties en contexten samengewerkt rond het thema improviseren. Werd er in de eerste twee artikelen (zie: Pyramide; Vol. 60, nr. 5 en Pyramide; Vol. 61, nr. 4) de visie op het improviserend vermogen vastgelegd en voorbeelden van de warming-up en de startformules gegeven, in dit artikel wordt - net als in het derde deel (zie Pyramide; Vol. 61 nr. 5) - een aantal concrete spelvormen besproken. Er wordt afgesloten met een korte reflectie. TIJDSCHRIFTEN Tunes and grooves for music education : music for classroom use / P.S. Campbell. - Upper Saddle River : Pearson, 2008. - XX, 478 p. : fig. - Met begrippenlijst en bijl. - ISBN 978-0-13-194146-5 Written to provide teachers a selection of tunes, including songs, melodies and melodic themes, and grooves or rhythms, for use in both elementary and secondary classrooms. The text offers music from a variety of sources including folk/traditional music, world music, Latin music, and art/classical themes. Each of the more than 200 songs, melodies and rhythms is prefaced with descriptions of its cultural origins, function and meaning along with suggestions for applications in the classroom. 780 CAM

FILM

16 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

Allemaal film [dvd] : de Nederlandse film van 1945 tot nu / eindredacteur I. van Ditshuyzen, commentator J. Krabbé, regisseur L. de Boer ... [et al.], auteur van idee J. van den Ende. Amsterdam [etc.] : VandenEnde Foundation [etc.], 2007. - 3 dl. + brochure (ongepag.); 9 uur Negendelige documentaireserie over de geschiedenis van de Nederlandse film vanaf 1945 tot heden. Jeroen Krabbé spreekt met filmmakers, acteurs, filmcritici en andere betrokkenen. Hun verhalen en herinneringen worden geïllustreerd met filmfragmenten. [DV] 791 ALL Filmeducatie over de grenzen / Bosma, P. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 1, jan. 11-13 p.) Artikel over filmeducatie in Frankrijk. Filmkunst maakt daar onderdeel uit van het eindexamenpakket in het voortgezet onderwijs. Een aantal voorbeelden. TIJDSCHRIFTEN

THEATER Backstage [dvd] / eindredacteur J. Leijssen, Theatermuseum, samensteller J. Hermelink, TIN, Theater Instituut Nederland, samensteller J. Pot, samensteller M. Bloemhof, samensteller S. Breimer. - Amsterdam : TIN [etc.], 2007. - toelichtingenboekje, theaterkrant, docentenhandleiding (19, 4, 14 p.); 92 min. Lespakket over de discipline theater. De dvd bevat fragmenten van hedendaagse theatervoorstellingen, van klassiek teksttoneel tot moderne dans van opera tot cabaret. Het geeft informatie over de verschillende vormen van theater die in Nederland bestaan. In het bijbehorende toelichtingenboekje is te lezen welke fragmenten te zien zijn en waarom ze zijn gekozen. In de theaterkrant wordt ingegaan op het maken van een theatervoorstelling. Wat is er nodig om een voorstelling te maken, uit welke onderdelen bestaat een voorstelling en wat is de functie ervan? In de bijbehorende docentenhandleiding staan suggesties voor gebruik van de dvd en de theaterkrant in de les. Geschikt voor CKV1 en CKV vmbo. 792 BAC [DV] 792 BAC Bringing literature to life for sixth grade reluctant readers : a collaborative, participatory study that used theatre for young audiences experiences to address adolescent aliteracy / W. Brinda. - 2007 (Youth theatre journal; Vol. 21, 12-30 p.) Study of a project exploring if a theatrically-based, student-centered program could transform the attitudes, behaviors, motivation, and reading skills of aliterate adolescents. The program combines reading an assigned book with participating in theatrically-based classroom activities and then seeing the novel brought to life on stage. TIJDSCHRIFTEN Circus, een rijk verleden met een gouden toekomst : congresverslag / redacteur I. Strouken, NCV, Nederlands Centrum voor Volkscultuur. - Utrecht : Nederlands Centrum voor Volkscultuur, 2007. 68 p. : ill. - ISBN 978-90-71840722 In het Jaar van het Circus organiseerde het Nederlands Centrum voor Volkscultuur op 20 oktober 2006 een congres in Den Haag over de kansen om circus op lokaal niveau in te zetten om het kunsten cultuurbeleid te helpen verwezenlijken. De vraag was: gezien het grote culturele belang dient circus een plaats te krijgen in het overheidsbeleid. Maar hoe geef je dat in de praktijk vorm? In dit 17 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

boek zijn de belangrijkste lezingen en een verslag van de dag opgenomen. Uitgebreid wordt ingegaan op de artistieke aspecten van circus. Maar er is ook een hoofdstuk gewijd aan de geschiedenis van het circus, het circus als erfgoed en als vorm van educatie. Bedoeld voor kunst- en cultuurinstellingen en voor beleidsambtenaren. 792 CIR HalteM, daar stop je voor : onderzoek naar de behoefte aan een podium voor receptief jeugdtheater in Utrecht / A.M. Bal, R. Klinkert, N. van Os. - [S.l.] : [s.n.], 2007. - 102 p. : graf., tab. - Premasteronderzoek Universiteit Utrecht, faculteit Sociale Wetenschappen, Sociale Vraagstukken, Interventies en Beleid. - Met lit.opg. en bijl. Doel van het onderzoek is dat Stichting Jeugdtheater Utrecht een beeld kan krijgen van de behoefte aan jeugdtheater in Utrecht en hiermee de mogelijkheden en de randvoorwaarden kan formuleren voor het realiseren van deze behoefte. De hoofdvraag van het onderzoek is: Wat is de behoefte van ouders van kinderen tot 12 jaar, die al jeugdtheater bezoeken, aan jeugdtheater in Utrecht en wat kunnen de huidige aanbieders van jeugdtheater hierin bieden? 792 BAL In Zuid-Holland staat een huis [dvd] : een portret van stichting Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland / Stichting Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland. - Gouda : Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland, 2005 Portret van de stichting Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland. 792 INZ Internationaal Wijktheater Festival 2005 = International Community Theatre Festival 2005 : een uitgebreid verslag : an extensive report / redacteur E. van Erven, redacteur P. van den Hurk, Rotterdams Wijktheater. - Rotterdam : RWT, 2006. - 151 p. : ill. + dvd. - ISBN 978-90-807202-3-7 Op het Internationaal Wijktheater Festival 2005 stond het bereiken van nieuwe publieksgroepen in multiculturele wijken centraal. Het festival, dat gehouden werd van 30 maart tot en met 3 april 2005 in Rotterdam, was het derde festival uit een reeks van drie over wijktheater. Gedurende vijf dagen waren voorstellingen te zien uit Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Zuid-Afrika, Duitsland, Engeland, België en Nederland. In dit verslag gaan wijktheatermakers, cultureel maatschappelijk werkers, studenten, politici, beleidsmakers en marketingdeskundigen met elkaar in debat over de vraag 'Wat is onze publieksgroep en hoe bereik je die?'. Op de dvd zijn beelden te zien van diverse voorstellingen en interviews met betrokkenen. 301 INT [DV] 301 INT A teaching artist at work : theatre with young people in educational settings / B. McKean, auteur van voorwoord M. Greene. - Portsmouth : Heinemann, 2006. - XVI, 160 p. : fig., tab. - Met lit.opg., reg. en bijl. - ISBN 978-0-325-00882-0 Helps theatre teaching artists develop connections between their pedagogical and artistic selves. The book presents a framework for thinking about the work of teaching artists in general and theatre teaching artists in particular. Through descriptive examinations of practice, the book also provides theatre teaching artists and those who prepare and work beside them with concrete examples of three theatre-education projects in three different educational settings as well as the collaborative processes that helped them succeed. Replicable in other settings-such as community outreach programs, after school and summer programs hosted by professional theatres, and notfor-profit educational theatres,-these projects provide a jumping-off point for others who work to create interesting theatre curriculum. 18 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

792 MCK Van Odyssee naar Odysseus : CKV/KCV thema bij de voorstelling Odysseus naar Homeros / H. Verheij, S. Veenman, H. Koning. - Leeuwarden [etc.] : Eisma Edumedia [etc.], 2007. - 64 p. - Uitg. i.s.m. Toneelgroep De Appel. - ISBN 978-90-8771-095-8 Themaboekje voor leerlingen CKV/KCV bij de negen uur durende voorstelling 'Odysseus' van Toneelgroep De Appel. Allereerst wordt een overzicht van de avonturen van Odysseus, zoals beschreven in de Odyssee, gegeven. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de figuur van Odysseus buiten de Odyssee, zoals die in latere klassieke tijd in bronnen vermeld staat. Ook komen vragen aan de orde als 'Wat is een held?', 'Hoe gaat een volk om met vreemdelingen?', 'Wat voelen oorlogsveteranen die terugkomen van een missie?' en 'Wat betekent gastvrijheid?'. Het laatste deel besteedt aandacht aan één van de meest kenmerkende eigenschappen van Odysseus: zijn veellistigheid. Tenslotte is er een namenlijst opgenomen van personen en plaatsen uit de Odyssee. 792 VER

DANS Creative dance for learning : the kinesthetic link / M.A. Brehm, L. McNett. - New York : McGrawHill, 2008. - XIII, 283 p. : ill., tab., fig. - Met lit.opg., reg. en bijl. - ISBN 978-0-07-295497-5 Provides a theoretical and practical guidance on teaching creative dance, particularly in educational settings. It is both a textbook for education courses and a resource for current teachers - both dance and nondance teachers at all levels. Creative dance differs from most kinds of dance in that it is improvised, or made up at the moment of dancing. This publication offers ideas on how to integrate many goals of education, including self-awareness, creativity, fitness, and opportunities for developing individual and group-solving skills. 795 BRE Dance history matters in British higher education / A. Carter. - 2007. - Met lit.opg. (Research in dance education; Vol. 8, nr. 2, Dec. 123-137 p.) In response to concerns about the place and nature of dance history in British higher education curricula, a database was compiled of representative but significant examples of modules which focused directly on the teaching and learning of history, or had history as a key component. An analysis is presented of these modules in terms of the place of history in dance programmes; how syllabi are organised; the nature of their content; the relationship between substantive knowledge and skills, and modes of assessment. These findings are meshed with more general debates drawn from the philosophy and pedagogy of history. The findings reveal a tendency to conventional chronological narratives, the dominance of US-related content but emergence of a European focus, and a comparative under-privileging of British dance history. Skills and methodologies have an arguably increasing profile, thus revealing the propensity of dance history pedagogy to move with macro-debates in the wider field. TIJDSCHRIFTEN Roel Voorintholt van Introdans : 'We gaan niet hiphoppen in een gymzaal' / B. Ros. - 2008. Jubileumnummer. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 11, nr. 50, jan. 70-72 p.) Met subsidie van Cultuur en School ontwikkelde het Arnhemse Introdans in 2000 als een van de eerste in Nederland een educatief aanbod voor het vmbo. Artistiek leider Roel Voorintholt vertelt 19 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

over een laagdrempelig programma, waarbij aan het artistiek gehalte geen concessies worden gedaan. TIJDSCHRIFTEN

LITERATUUR Lezen graag! : leesbevordering op pabo en roc / M. Chorus. - Amsterdam : Stichting Lezen, 2007.33 p. - Met bijl. - In opdr. van Stichting Lezen. Een onderzoek naar de plaats en functie van leesbevordering, voorlezen en kinder- en jeugdliteratuur op de opleidingen voor docent basisonderwijs (pabo), peuterleidster (roc) en onderwijsassistent (roc). De auteur sprak voor dit onderzoek met 24 docenten aan roc's en pabo's. Chorus concludeert dat leidsters, onderwijsassistenten en docenten basisonderwijs in opleiding te weinig lezen om als ze eenmaal zijn afgestudeerd, kinderen en ouders tot lezen aan te zetten. Ze hebben te weinig kennis van kinderboeken en te weinig leeservaring om tips en adviezen te kunnen geven. 820 CHO

OVERIG Bbz 2004, IOAZ, WWIK : tekstuitgave juli 2007 / bewerker H.J. Buijsman. - Den Haag : Reed Business, 2007. - 194 p. - ISBN 978-90-3524-1657 Deze uitgave is gericht op zelfstandigen: ondernemers en kunstenaars. De volledige tekst is opgenomen van: Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004; Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ); Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK); en Tijdelijke wet inkomensvoorziening gewezen binnenvaartondernemers. Tevens zijn andere relevante besluiten opgenomen. [NA] 331 BBZ B.I.B. : Boekenbende in de bib / D. van Ranst. - Leuven : VCOB [etc.], 2007. - 36 p. : ill. . - ISBN 978-90-5908-217-5 Verpakt in een verhaal over Fien en haar beste vrienden komen kinderen erachter hoe een bibliotheek werkt, wat je allemaal nodig hebt om een bibliotheek te starten en antwoord op de vraag: hoe vind je het boek dat je zoekt? 002 RAN De digitale bibliotheek / redacteur B. van der Meij, redacteur K. Westerkamp, J. Egges ... [et al.]. Rotterdam : Essentials, 2007. - 192 p. : ill., fig. - Uitg. i.s.m. de Nederlandse Vereniging voor Beroepsbeoefenaren in de bibliotheek-, informatie- en kennissector. - Met lit.opg. - ISBN 978-9077252-05-5 De opkomst van internet, vanaf het midden van de jaren negentig, heeft de rol en de functie van de bibliotheek drastisch gewijzigd. In deze publicatie zet een aantal auteurs uit het bibliotheek-, informatie- en internetvakgebied de mogelijkheden op een rijtje. Thema's die worden behandeld zijn onder meer: een contentplan als basis voor een digitale bibliotheek, de toegankelijkheid, juridische aspecten, de waardebepaling van een digitale bibliotheek en Web 2.0. Ook komt de gebruiker van de digitale bibliotheek aan de orde en hoe de functie van de digitale bibliothecaris eruit zou moeten zien. 20 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008

020 DIG Europese almanak 2008 / Europese Commissie. Vertegenwoordiging in Nederland. - Den Haag : SDU, 2007. - 341 p. : fig., tab. - Met reg. - ISBN 978-90-12-11993-1 Informatie over Europese instellingen, informatie- en adviescentra en Europese netwerken, subsidieprogramma's en financiële instrumenten, ambassades van de EU-lidstaten, besluitvormingsprocedures, Europese data, culturele hoofdsteden en themajaren, documentatiecentra en publicaties, Europese begrippen. [NA] 341 EUR Hostmanship : de kunst mensen het gevoel te geven dat ze welkom zijn / J. Gunnarsson, O. Blohm. - [S.l.] : Värdskapet Utveckling, 2007. - 148 p. - ISBN 978-91-7504-201-5 Hostmanship is de kunst mensen zich welkom te laten voelen in organisaties. In dit boek wordt aan de hand van praktische voorbeelden en verhalen uitgelegd welke principes ten grondslag liggen aan hostmanship. Het handelen volgens deze principes leidt tot ontmoetingen die indruk maken en die aan de basis staan van succesvolle relaties tussen klanten en organisaties. 659 GUN Info Lumpsum PO 2006/2007 : bekostiging en kosten / samensteller B. Keizer. - 's-Gravenhage : Elsevier Overheid, 2006. - 314 p. : tab. - ISBN 978-90-3524-0391 Informatie over de stand van zaken van de lumpsumbekostiging voor het primair onderwijs die op 1 augustus 2006 is ingevoerd. Bevat o.a.: wet- en regelgeving voor het primair onderwijs; CAO PO 2006-2008; OCW-publicaties; Wet medezeggenschap onderwijs 1992; tekst van de WMS zoals die in de Eerste Kamer in behandeling is. Voorafgaand aan de regelgeving wordt stilgestaan bij het waarom van de lumpsumbekostiging in het primair onderwijs. [NA] 336 INF Thinking big : praktijkboek strategische marketing kunst en cultuur / bewerker S. Cashman, bewerker Bureau Promotie Podiumkunsten. - [S.l.] : Lenthe publishers, 2007. - 117 p. : tab., ill., fig. - Oorspr. uitg. Arts Council England: 2003. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-75458-37-4 Dit praktijkboek is een handleiding voor het ontwerpen en toepassen van strategische marketingplannen voor de kunst- en cultuursector. Het is gebaseerd op de Engelse methode 'Thinking Big!' van Stephen Cashman. Dit praktijkboek moet: gebruikers de basisbeginselen van het maken van strategische marketingplannen bijbrengen, gebruikers helpen bij het ontwikkelen en uitvoeren van een strategisch marketingplan voor de eigen organisatie. Vier fasen worden behandeld: 1) Het formuleren van doelstellingen, 2) De strategische analyse, 3) Het ontwerpen en selecteren van strategieën, 4) De uitvoer van je marketingstrategie. Het boek bevat Nederlandse en Vlaamse cases afkomstig uit de brede cultuursector zoals de podiumkunsten en -gezelschappen, festivals en musea. 658 CAS

INSTELLINGENDOCUMENTATIE Gelderland Cultuurland : terugblik 2007 / Projectbureau Gelderland Cultuurland, Stichting voor Kunst en Cultuur Gelderland, Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme. - Arnhem : Projectbureau Gelderland Cultuurland, 2007

21 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND JANUARI 2008