Studiecentrum AANWINSTEN mei 2008 126 titels Musea Jongeren en musea : mogelijkheden binnen de Harelbeekse musea / C. Blancke. - [S.l.] : [s.n.], 2007. - 78 p. - Thesis Hogeschool West-Vlaanderen. Opleiding Sociaal Werk, Sociaal Cultureel Werk. - Met lit.opg., bijl. en webadressen. De vraagstelling die in deze scriptie centraal staat is: Wat zijn de mogelijkheden binnen de Harelbeekse musea om jongeren te bereiken? Vragen die verder aan de orde komen zijn: Wat zijn de taken van een museum? Waarom moeten mensen participeren aan cultuur? Zijn er drempels die de toegang tot cultuur belemmeren? Welke educatieve pakketten zijn geschikt voor jongeren? 069 BLA
Centra voor de Kunsten & Amateurkunst Kunstfactor: werken met netwerken / J. Giesbertz. - 2008 (MMNieuws; Vol. 10, nr. 4/5, mei/jun. 26-27 p.) Gesprek met de directeur van Kunstfactor, Tom de Rooij, over ondernemerschap, het belang van amateurkunst, en netwerken. TIJDSCHRIFTEN Meer wisselwerking tussen DKO en amateurkunsten : de weg naar versterkte cultuurparticipatie? : verslagboek symposium 10 december 2007 Consciencegebouw Brussel / Forum voor Amateurkunsten. - Gent : Forum voor Amateurkunsten, 2008. - 35 p. : ill., graf., tab., fig. Steeds meer jongeren en volwassenen in Vlaanderen beoefenen één of meer kunstvormen in hun vrije tijd. Het deeltijds kunstonderwijs en de amateurkunsten richten zich elk op hun manier tot die 'actieve kunstbeoefenaar' en zijn hierdoor vaak spilfiguren in het lokale culturele leven van een stad of gemeente. Maar waar kruisen hun paden nu precies? Hoe kunnen ze elkaars werking versterken en waar liggen de gemeenschappelijke uitdagingen? Op zoek naar antwoorden op deze vragen organiseerde het Forum voor Amateurkunsten samen met verschillende partners op 10 december 2007 een symposium in Brussel. Het verslagboek bevat toespraken, statistieken en praktijkvoorbeelden. Digitale versie: http://www.amateurkunsten.be/publicaties/beschrijving.php?no=8 379 MEE Samenwerken is een kunst : een inventarisatie van en een handreiking voor samenwerking en netwerkvorming tussen centra voor de kunsten en het primair onderwijs / P. Hagenaars, J. Lieftink, C. Vingerhoets. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2006. - 52 p. : tab., fig. - In opdr. van De Kunstconnectie/VKV. - Met bijl. Met welk doel en hoe werken lokale centra voor de kunsten samen met het primair onderwijs? Vragen die daarbij aan de orde komen richten zich op de vormen van samenwerking en netwerkvorming alsmede de daarbij naar voren komende succes- en faalfactoren. Dit rapport is een praktische handreiking die door centra voor de kunsten kan worden benut om de samenwerking en netwerkvorming met het primair onderwijs te stimuleren en professionaliseren. 374 HAG Zorg voor kwaliteit: het personeelsplan : een handreiking voor instellingen voor kunsteducatie en participatie / O. Berg, De Kunstconnectie. - Utrecht : De Kunstconnectie, [2007]. - 13 p. : fig. Deze handreiking geeft directeuren en managers van kunsteducatie-instellingen een handvat bij het vorm geven van hun personeelsbeleid om daarmee de kwaliteit van hun organisatie te verbeteren. 1 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
De handreiking is gebaseerd op het Kwaliteitskader Kunsteducatie & Amateurkunst (KKA) en hangt samen met de handreiking 'Het beleidsplan'. De hoofdstukken van de handreiking kunnen als hoofdstukken van het personeelsplan worden opgenomen. Ook zijn voorbeelden opgenomen uit de sector. 650 BER
Beleid Basisinfrastructuur 1.0 = Advies vierjaarlijkse cultuursubsidies voor instellingen, sectorinstituten en fondsen in de Basisinfrastructuur 2009-2012 / Raad voor Cultuur. - Den Haag : Raad voor Cultuur, 2008. - 666 p. - Met bijl. en samenv. Advies over het Nederlandse cultuurbeleid dat door het Rijk wordt gesubsidieerd. In totaal 275 instellingen, 8 fondsen en 9 sectorinstituten hebben subsidie aangevraagd. Het advies bestaat uit drie delen: Deel I: Algemene inleiding en verantwoording; deel II: Adviezen, geordend naar thema en sector. Dit deel bestaat uit 12 hoofdstukken: Bovensectoraal; Amateurkunst en Cultuureducatie; Archieven; Architectuur, Stedenbouw, Monumenten, Archeologie en Landschapsarchitectuur; Bibliotheken; Beeldende Kunst en Vormgeving; E-cultuur; Film; Letteren; Media; Musea; Podiumkunsten. Deel III: Bijlagen. Digitale versie: http://www.cultuur.nl [NA] 351 BAS Bestuurlijke afspraken OCW, IPO en VNG over het Programmafonds Cultuurparticipatie / OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, IPO, Interprovinciaal Overleg, VNG, Vereniging van Nederlandse Gemeenten. - Den Haag [etc.] : Ministerie van OCW [etc.], 2008. - 4 p. Het rijk, IPO en VNG hebben in gezamenlijk overleg een startnotitie opgesteld voor de oprichting van een Programmafonds voor Cultuurparticipatie. Deze startnotitie is het vertrekpunt geweest voor de kwartiermaker, dhr. Jaap Dijkstra, die de minister van OCW in goed overleg met IPO en VNG heeft aangesteld. De kwartiermaker heeft door gesprekken met de andere overheden en de sector het draagvlak voor het Programmafonds gepeild. Zijn bevindingen heeft hij vastgelegd in een advies op hoofdlijnen. Op basis van het advies hebben de drie overheden, gehoord het bestuur van de Stichting Fonds Cultuurparticipatie overeenstemming bereikt over de vervolgstappen. 351 BES Halen, brengen en inspireren : over de culturele samenwerking van de provincie Zuid-Holland en de gemeente Rotterdam / RRKC, Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. - Rotterdam : RRKC, 2008. - 21 p. : fig. - Met bijl. Advies van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur over de samenwerking op cultureel gebied van instellingen in de gemeente Rotterdam en in de provincie Zuid-Holland. De Raad meent dat er veel meer kan worden 'gehaald en gebracht' met als doel verrijking van het culturele leven in het gehele gebied. Digitale versie: http://www.rrkc.nl/uploads/293.pdf 351 HAL Het flankerend beleid bij de WIK : monitor 1999-2002 / T. IJdens, M. van der Eerden, I. Borghoutsvan de Pas. - Tilburg : IVA, 2004. - 66 p. : graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 90-6835-397-7 Het ministerie van OCW laat jaarlijks onderzoek doen om inzicht te verkrijgen in de vormgeving en toepassing van het flankerend beleid en in het bereik, gebruik en de effecten van de Wet Inkomensvoorziening Kunstenaars (WIK). Deze monitor heeft betrekking op ruim 6.600 kunstenaars die in 1999, 2000 of 2001 in de WIK kwamen en van wie er tot april 2002 ruim 3.900 aan het flankerend beleid deelnamen. 351 IJD Social effects of culture : internationale expertmeeting / V. Bína, OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, T. IJdens, A. Gilmore. - Amsterdam : Boekmanstichting, 2008. - Versch. pag. : fig., tab. - Met lit.opg. Tijdens een internationale expertmeeting over cultuurbeleid, kwam een tiental deskundigen uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, de Verenigde Staten en Nederland bijeen in Den Haag. Onder leiding van Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, vertelden de aanwezigen wat 2 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
zij voor het cultuurbeleid van de komende jaren als de grootste onderzoeksvragen zagen. Deze publicatie is een samenvoeging van drie aparte publicaties: de startnotitie 'Social participation and cultural policy' van Teunis IJdens en Vladimír Bína, het verslag van de expertmeeting 'Report: social effects of culture' en de briefing notes van deelneemster Abigail Gilmore. Digitale versie: http://www.boekman.nl/projecten_OCW08_social_effects.html 700 INT
Onderwijs On the wave of creativity: children, expressive languages and technology / G. Piazza. - 2007. -ill. (International journal of education through art; Vol. 3, nr. 2, 103-121 p.) This paper discusses four key principles of the Reggio Emilia approach. The first concerns the multiple possibilities children possess for forms of communication. The second concerns the connections between different languages (disciplines) that are the basis for learning and understanding. The third focuses on creativity as process rather than product. The fourth explores the ways individual and group knowledge processes are developed for children, teachers and parents through research based aesthetic activity. TIJDSCHRIFTEN Reggio Emilia : achtergronden, literatuur en websites / auteur van inleiding A. Huisingh, hoofdredacteur M-J. Kommers, Cultuurnetwerk Nederland. Bureau Informatie & Documentatie. Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2008. - 28 p. (Zicht op ...; 2008/1) In het inleidende artikel van deze 'Zicht op...' geeft Annemieke Huisingh, zelfstandig adviseur cultuureducatie, een interpretatie en beschrijving van de ontstaansgeschiedenis, de concepten en de doorwerking van Reggio Emilia. Na dit artikel volgt een overzicht van literatuur over Reggio Emilia die aanwezig is in het studiecentrum van Cultuurnetwerk Nederland en een selectie van relevante websites. Digitale versie: http://www.cultuurnetwerk .nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/zicht%20op_2008_1_1.pdf 371 REG Talentvol determineren : meervoudige intelligentie en het ontwikkelen van talenten / E. de Boer ... [et al.], eindredacteur J. Simons. - Den Bosch : KPC Groep, 2005. - 66 p. - Met lit.opg. en bijl. In deze publicatie wordt getracht een kader te scheppen voor de determinatie van talenten van leerlingen. Hoofdstuk 1 is een kennismaking met het begrip 'meervoudige intelligentie' (MI) als moderne onderwijskundige visie, dat kan worden gebruikt bij het organiseren van onderwijs, gericht op het ontwikkeling van talenten. Hoofdstuk 2 gaat over raakvlakken van meervoudige intelligentie met de huidige onderwijspraktijk. Hoofdstuk 3 past talentvolle determinatie toe op buitenles- en buitenschoolse activiteiten en portfolio. Hoofdstuk 4 zet het implementatieproces uiteen: hoe kan het gedachtegoed van meervoudige intelligentie worden ingebed in het totale onderwijsproces van de school? In hoofdstuk 5 staan enkele voorbeelden beschreven hoe scholen in de praktijk aan de slag kunnen gaan met talentvol determineren. 159 TAL Team teaching in an interdisciplinary context : pilot project Royal Conservatoire The Hague, 2006 2007 : final report / N. Kors, North Netherlands Conservatoire Groningen and Royal Conservatoire The Hague Lectorate Lifelong Learning in Music. - Den Haag : Royal Conservatoire, 2007. - 33 p. Met bijl. en lit.opg. Twenty sixteen year old fourth-graders of the School for Young Talent (School voor Jong Talent) in The Royal Academy of Fine Arts, Design, Music and Dance The Hague (Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans Den Haag) participated in a pilot project that combined music, dance and visual arts in a creative process. A group of six teachers from three different disciplines guided the young artists. They worked together intensively over three months to establish effective team teaching and make new art works together with the young pupils. This report shows how this process took place and indicates some of the issues that were encountered along the way. The aim of the project was to identify a set of competencies that teachers in the conservatoire or at the academy need in order to engage in team teaching in an interdisciplinary setting.
3 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
Digitale versie: http://www.lifelonglearninginmusic .org/uploadmedia/files/Team%20teaching%20in%20an%20interdisciplinary%20context.pdf 372 KOR Vijftien jaar onderwijsvernieuwingen in Nederland : een beleidsanalytische studie ten behoeve van het Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen : deelonderzoek Sociaal en Cultureel Planbureau : rapport / H.M. Bronneman-Helmers, SCP, Sociaal en Cultureel Planbureau. - 'sGravenhage : SDU, 2008. - 351 p. : tab. - Met lit.opg. - Deelonderzoek hoort bij eindrapport 'Tijd voor onderwijs'. (Tweede Kamer der Staten-Generaal 2007/2008; 31007 Nr. 7) Vijftien jaar onderwijsvernieuwingen in Nederland (1991-2006) gaat over vier onderwijsvernieuwingen: de basisvorming, de tweede fase van het havo/vwo (profielen en studiehuis), het vmbo (leerwegen, integratie vso-lom/mlk) en het zogeheten nieuwe leren. De studie bestaat uit 5 delen. Deel A gaat over de context waarin de beleidsvoorbereiding, besluitvorming en implementatie van de vier onderwijsvernieuwingen plaatsvonden. In deel B wordt de beleidsontwikkeling in chronologische zin beschreven. Deel C is gewijd aan de rol die de verschillende (beleids)actoren bij de diverse onderwijsvernieuwingen hebben gespeeld. In deel D komen de opvattingen en het gedrag van de belangrijkste partijen in het onderwijsveld aan de orde. In deel E wordt de balans opgemaakt. 373 BRO Tijd voor onderwijs = Parlementair onderzoek onderwijsvernieuwingen : eindrapport / voorzitter J. Dijsselbloem, Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen. - 's-Gravenhage : SDU, 2008. - 191 p. - Met samenv. en lit.opg. - Bij dit eindrapport hoort het deelonderzoek 'Vijftien jaar onderwijsvernieuwingen in Nederland'. (Tweede Kamer der Staten-Generaal 2007/2008; 31007 Nr. 6) In dit eindrapport analyseert de Commissie Dijsselbloem drie ingrijpende onderwijsvernieuwingen die in de jaren negentig werden doorgevoerd: de basisvorming, de tweede fase en het vmbo. De commissie trekt in haar rapport conclusies over de manier waarop de onderwijsvernieuwingen sinds begin jaren negentig tot stand zijn gekomen en verklaart waarom de onderwijsvernieuwingen omstreden raakten. Tevens doet de commissie een uitspraak over de huidige staat van ons onderwijs en de manier waarop de overheid de kwaliteit bewaakt. De commissie trekt lessen voor de toekomst die toepasbaar zijn op lopende en toekomstige onderwijsvernieuwingen zoals het nieuwe leren. Daarnaast doet de commissie aanbevelingen op basis waarvan politiek en scholen in de toekomst beter hun rollen kunnen vervullen. 373 TIJ Monitor beleidsagenda lerarenopleidingen 2005-2008 / Inspectie van het onderwijs. - Inspectie van het onderwijs, 2008. - 100 p. : graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-90-8503-101-7 Om de ambitie 'Nederland kennisland' te realiseren, maar ook naar aanleiding van negatieve signalen over de kwaliteit van lerarenopleidingen, hebben het ministerie van OCW, de VSNU en de HBO-raad afgesproken een gezamenlijke inspanning te verrichten om de kwaliteit van de lerarenopleidingen te verhogen. De afspraken zijn vastgelegd in de Beleidsagenda lerarenopleidingen 2005-2008. In die periode is en wordt gewerkt aan een aantal thema's die ertoe bijdragen de kwaliteit van de opleidingen te verhogen. Het betreft de kwaliteit van: de instroom; EVC-procedures; het ho-niveau en de bekwaamheidseisen; toetsing en examinering; opleiden in de school; de lerarenopleiders; kwaliteitszorg en rendement. Daarnaast werden afspraken gemaakt om nieuwe masters te ontwikkelen en de infrastructuur te versterken, onder andere door regionale samenwerking te bevorderen en vakdidactische expertise te bundelen. 377 MON
Kunst en cultuur 1000 dromen op 1 m2 : kunstwerk op het Steve Bikoplein in Amsterdam : de totstandkoming in woord en beeld / samensteller S. Najand, redacteur A. Huisingh ... [et al.]. - Arnhem : Stichting InterArt, 2005. - 251 p. : ill. - ISBN 90-807388-5-9 In mei 2003 werd op het Steve Bikoplein in Amsterdam een kunstwerk onthuld van Soheila Najand. Aan het tot stand komen van dit kunstwerk ging een intensieve samenwerking vooraf tussen
4 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
kunstenares en buurtbewoners. De kunstenares woonde en werkte in 1998 en 1999 in de buurt en organiseerde projecten met kinderen, jongeren en volwassenen. De resultaten van de samenwerking tussen kunstenares en buurtbewoners werden tentoongesteld in de buurt en verwerkt in het uiteindelijke kunstwerk. Het boek bestaat uit interviews met jongeren, volwassenen en deskundigen over het leven rond het Steve Bikoplein en de rol die kunst daarbij kan spelen. Ook het intensieve onderzoek met de kinderen uit de buurt, naar de betekenis van het plein en hun wensen voor de inrichting, is in het boek opgenomen. Het boek bevat gedichten van Ruzbehan die een inspiratie zijn geweest voor het uiteindelijke kunstwerk en foto's van Soheila Najand en Jila Najand. 301 NAJ The cultural and creative industries : a review of the literature / auteur van voorwoord D. Parker, auteur van voorwoord J. Sefton-Green, J. O'Connor. - London : Arts Council England, 2007. - 69 p. : fig., ill. - Met lit.opg. - In opdr. van Creative Partnerships. - ISBN 978-0-7287-1353-6 Survey of the literature focusing on the history and theory of the cultural and creative industries. It explores both the history of the idea of the cultural industries and how this has changed and developed our current interest in the creative economy. It focuses on the conceptual ideas behind thinking in this area and lays out the reasons behind the shifts in terminology and policy. The report aims to be a useful and practical handbook for those interested in cultural and creative industries. 330 OCO The culture of the Europeans : from 1800 to the present / D. Sassoon. - London : HarperCollins, 2006. - XXVIII, 1617 p. : tab. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-0-00-255879-2 An integrated history of the culture produced and consumed by Europeans since 1800. This publication follows its transformation from an elite activity to a mass market - from lending libraries to the internet, from the first public concerts to music downloads. The book covers high and low culture, readers and writers, audiences and prima donnas, Rossini and hip hop, Verdi and the Beatles, Zola and Tintin, Walter Scott and Jules Verne, the serialised novel of the 19th-century as well as 'Dallas' and 'Coronation Street'. Included are fairytales, bestsellers, crime and sci-fi, nonfiction, magazines, newspapers, comic strips, plays, opera, musicals, pop music, sound recording, films, documentaries, radio and television. Also includes discussions of rock music under communism, Polish and Danish bestsellers, French melodramas and German cabarets, fascist and Soviet cinema. It examines the ways culture travels - how it is produced, transformed, adapted, absorbed, sold and consumed; how it is shaped by audiences and politics, and controlled by laws and conventional morality; why some countries excel in particular genres. It examines the anxiety and attraction felt by Europeans towards American culture, and asks to what extent European culture has become Americanised. 700 SAS Investeren in cultuur en creativiteit : eindrapport / J. van den Eijnden, C. Hijzen, J. van den Steenhoven. - Amsterdam : Stichting Nederland Kennisland, 2008. - 30 p. : tab. - Met bijl. - In opdr. van het Ministerie van OCW. Quickscan van initiatieven die gericht zijn op het investeren in cultuur en creativiteit en die met steun van de overheid tot stand zijn gekomen. In totaal zijn zeven initiatieven geanalyseerd, waaronder drie Nederlandse en vier buitenlandse. Het gaat om: Triodos Cultuurfonds, I-CREA, Cultuurlening, het Vlaamse CultuurInvest, het Britse NESTA en Creative Capital Fund en het Finse Creative Industries Management Fund. 336 EIJ Omnivorisering bij cultureel actieve jongeren : een exploratief onderzoek aan de hand van Kunstbende / S. De Schampheleine. - [S.l.] : [s.n.], 2004. - 152 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. Scriptie Vrije Universiteit Brussel. Faculteit Letteren & Wijsbegeerte, Communicatiewetenschappen. Onderzoek naar het cultuurgedrag van jongeren en het spanningsveld tussen 'omnivorisering', jongeren en kunsteducatie. Zo wordt de vraag gesteld of er een verband is tussen kunsteducatieve organisaties en de cultuurdeelname en smaak van jongeren. Allereerst wordt de algemene maatschappelijke context geschetst. Daarna komt het aanbod van vrijetijdsvoorzieningen aan de orde. Vervolgens wordt ingegaan op het gebruik van de verschillende vrijetijdsvoorzieningen. Hierin wordt de vraag gesteld: Hoe ziet het vrijetijdspatroon van jongeren er uit? Welke theorieën trachten
5 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
cultuurparticipatie te verklaren? Zijn jongeren de grootste bevolkingsgroep met een omnivore smaak? Het laatste hoofdstuk geeft een schets van de cultuureducatie in Vlaanderen. 700 DES Social effects of culture : exploratory statistical evidence / Hill Strategies. - [S.l.] : Hill Strategies, 2008. - 41 p. : graf., tab. - Met lit.opg. - Funded by the Canada Council for the Arts. - ISBN 978-09809466-0-4 This report deals with the social effects of culture in Canada. It examines the relationship between four cultural activities (reading books, attending live performances, visiting art galleries and attending movie theatres) and social phenomena such as volunteering, donating, neighbourhood connections, sense of belonging and quality of life. While the report does not claim to be definitive, some statistics in the report do show a relationship between some cultural activities and positive social engagement. Digitale versie: http://www.hillstrategies.com/docs/Social_effects_culture.pdf 700 SOC Wie doet wat en waarom? : de invloed van culturele socialisatie op het cultuurparticipatiegedrag in Vlaanderen / A. Vander Stichele, R. Laermans. - 2007. - In: tijdschrift Mens en maatschappij. (Vol. 82, nr. 3, 247-271 p.) Onderzoek naar de complexiteit van het culturele socialisatieproces op basis van data uit een grootscheepse studie naar het culturele participatiegedrag onder de Vlaamse bevolking. Uitgangspunt van het onderzoek vormden de resultaten van een klassenanalyse die de bevraagde populatie aan de hand van hun cultureel participatiegedrag opdeelt in diverse profielen. Voor elk van de participatieprofielen gaan de onderzoekers na wat de specifieke invloed is van het ouderlijke milieu, het opleidingsniveau en de eigen cultuur op jongere leeftijd. Vooraf wordt het op Bourdieu's werk geënte theoretische kader geschetst. 700 VAN
Kunst- en cultuureducatie Advies aan commissie Bamford, 21 maart 2008 : de bijdrage van de Vlaamse cultuur- en gemeenschapscentra aan kunst- en cultuureducatie in het onderwijs / G. Bongaerts, Collegagroep Jeugd. - [S.l.] : Cultuur Lokaal, 2008. - 8 p. Een tijdelijke werkgroep binnen de collegagroep jeugdprogrammatoren van de Vlaamse cultuur- en gemeenschapscentra boog zich over de kunst- en cultuureducatie in de Vlaamse scholen. De werkgroep schreef een advies aan de commissie Bamford, die in mei 2008 de beleidsvoorstellen aan minister van onderwijs zal overleggen. In de nota komt aan de orde: een situatieschets, een analyse van het huidige schoolaanbod en een zestal beleidsvoorstellen. Digitale versie: http://www.cultuurcentra .be/Wetgeving/OnderwijsenCultuur/ Advies%20werkgroep%20jeugd%20kunstencultuureducatie.pdf 701 ADV Culture and learning : towards a new agenda : consultation paper / J. Holden. - [S.l.] : Demos, 2008. - 48 p. : graf. - Met lit.opg. en bijl. In the context of government announcements about cultural education in England, cultural professionals and educationalists are challenged to provide a new and coherent direction for creative learning and for encouraging creativity through culture. This consultation paper is published to invite debate and responses. The paper's primary focus is on England, although many of the issues are equally relevant in Scotland, Wales and Northern Ireland. Digitale versie: http://www.demos.co.uk/files/C&LFinal26Feb08.pdf 701 HOL De Cultuurkaart komt eraan / J. Sintenie. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 6, jun. 45-46 p.) Een nieuwe beleidsmaatregel van het ministerie van OCW om cultuurparticipatie van leerlingen in het voortgezet onderwijs te stimuleren en te faciliteren is de invoering van de Cultuurkaart. De
6 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
Cultuurkaart gaat de huidige ckv-bonnen vervangen. In dit artikel wordt de Cultuurkaart nader toegelicht. TIJDSCHRIFTEN Das Fach Kunst und seine Berührungspunkte mit anderen Fächern / Ch. Odato. - 2008 (BDK-Mitteilungen; Vol. 44, nr. 2, 22-24 p.) Der Lehrplan in Bayern wie auch in vielen anderen Bundesländern ist fächerübergreifend aufgebaut und strukturiert. Deshalb sollte die Fächerbündelung nicht nur als exklusiver Sonderfall, sondern als 'inklusiver Normalfall' betrachtet werden. Anders gesprochen: Es gibt keinen Bereich im bayerischen Fachlehrplan, der nicht schon fächerverbindend angelegt wäre. So is die Frage des fächerübergreifenden Unterrichts letztlich keine inhaltliche Frage, sondern eine grundsätzliche Frage, inwieweit man den interdisziplinären Gedanken an der Schule verwirklichen will. Und das ist wiederum eine Frage der schulisch-organizatorischen Strukturen sowie der übergeordneten Struktur des Gymnasiums. TIJDSCHRIFTEN Kompetenzorientierter Kunstunterricht / A. Schoppe. - 2008. - Met lit.opg. (BDK-Mitteilungen; Vol. 44, nr. 2, 4-7 p.) Inhalt: Zur gegenwärtigen Situation des Faches Kunst; 2. Perspektiven eines kompetenzorientierten Kunstunterrichts; 3. Kompetenzausbildung; 4. Ausblick. TIJDSCHRIFTEN Kunstunterricht in der Grundschule : Ziele, Inhalte, Techniken : Beispiele für das 1. bis 4. Schuljahr / redacteur C. Kirchner, O. Reuter ... [et al.]. - Berlin : Cornelsen, 2007. - 143 p . : ill. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-3-589-05114-4 Nach einer kurzen methodischen Hinführung gibt es ausführliche Praxisbeispiele für das 1./2. und 3./4. Schuljahr. Acht Autorinnen und Autoren schreiben zu allen relevanten Praxisbereichen des Kunstunterrichts in der Primarstufe, zum Beispiel Zeichnen, Malen, Drucken, plastisches Gestalten, Bauen und Konstruieren, Spielen und Inszenieren, Umwelt- und Produktgestaltung, digitale Medien und Kunstrezeption. Geboten werden zu jedem dieser Themenbereiche verständliche kompakte fachdidaktische Einführungen sowie anregende Praxisbeispiele, die in Wort und Bild dokumentiert werden. 701 KUN Manipulation, simulation, stimulation: the role of art education in the digital age / A. Flood, A. Bamford. - 2007. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 3, nr. 2, 91-102 p.) This article addresses how art educators must help those they teach understand how the imagery and text of the virtual world is manipulated. By informing and educating individuals to understand these processes and products the art educators provide them with a clearer view of the imagined and constructed world, thereby enabling them to articulate their own visions through ever growing and changing technologies. TIJDSCHRIFTEN De Odyssee van klassieke culturele vorming (KCV) : de implementatie van KCV nader beschouwd / R.H. van Meurs. - Groningen : Rijksuniversiteit Groningen, 2008. - 243 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. In dit proefschrift onderzoekt classica Renée Van Meurs de vraag hoe het implementatieproces van KCV verlopen is. Zij tracht te achterhalen welke factoren bij de implementatie van KCV een positieve dan wel negatieve rol hebben gespeeld. Daarvoor nam zij het overheidsbeleid, het beleid van de directies van scholen, de praktijk van docenten en de resultaten van een viertal leerlingengroepen onder de loep. Digitale versie: http://dissertations.ub.rug.nl/faculties/ppsw/2008/r.h.van.meurs/ 700 MEU Ondernemen in educatie / F. Tinga. – 2008. (MMNieuws; Vol. 10, nr. 4/5, p. 21) Steeds meer festivals gaan zich bezighouden met educatie. Voor Dirk Noordman, directeur van Adviesbureau Cultuurtoerisme, een reden om samen met de bibliotheek Rotterdam een 'Expertatelier' te organiseren over festivals en educatie. Deze studiemiddag vond plaats in maart 7 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
2008. Onderwerpen die aan de orde kwamen: Hoe kun je educatiebeleid op touw zetten wanneer je slechts tweejaarlijks programmeert? Wat kun je doen voor volwassenen, zonder dat je in herhaling van de gebruikelijke 'lezingenreeks' vervalt? En hoe kom je aan voldoende geld? Elk onderwerp werd ingeleid met een 'best practice'. TIJDFSCHRIFTEN Ontwikkelingen in de sector kunsteducatie in relatie tot fonds i.o. / A. de Vries. - Utrecht : Kunstconnectie, 2007. - 2 p. Brief van Kunstconnectie aan de kwartiermaker van het Fonds Cultuurparticipatie i.o., Jaap Dijkstra, waarin een beeld geschetst wordt van de noden en wensen van de decentrale sector kunsteducatie/kunstparticipatie in relatie tot de doelstellingen van het Fonds Cultuurparticipatie i.o. De in de brief vermelde bijlagen ontbreken. 374 VRI Prijsuitreiking 'Cultuureducatie opschudden' / S. van der Linden. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 6, jun. 48-49 p.) Verslag van de prijsuitreiking van de wedstrijd 'Cultuureducatie opschudden' in het kader van 'Verbreding cultuureducatie lerarenopleiding voorgezet onderwijs' van Cultuurnetwerk Nederland, op 14 april j.l. Er waren twaalf inzendingen, waarvan er twee in aanmerking kwamen voor de eerste en de tweede prijs. TIJDSCHRIFTEN Rapport onderzoek cultuureducatie / S. Scholten, M. Schuitemaker, Bestuur & Management Consultants. - [S.l.] : Provincie Groningen, 2008. - 39 p. : tab., fig. - Met bijl. In deze rapportage wordt het huidige beleid van provincie Groningen op het gebied van cultuureducatie geëvalueerd. Naast een algemene evaluatie, wordt specifiek het functioneren van de cultuureducatie-instellingen KunstStation C (KSC) en Instituut voor Amateuristische Kunstbeoefening (IVAK) geëvalueerd. Onderwerpen die aan bod komen, zijn: inhoud (beleid en opdracht), klantgerichtheid, organisatie en financiën. Digitale versie: http://www.provinciegroningen.nl/psdocumenten/brief2008-13582bijlage .pdf?view=Standard 353 SCH Research into lifelong learning, the arts and older people / RGA, Richard Gerald Associates, Scotinform. - Edinburgh : Scottish Arts Council, 2002. - 79 p. - In opdr. van de Scottish Arts Council. - Met lit.opg. en bijl. The purpose of this study was to inform the Scottish Arts Council on current policy and practice in regard to arts and older people (defined as people aged 50 plus) and to provide information as a basis of decision-making on disbursement of the lifelong learningfund. 701 RES Stappenplan cultuureducatiebeleid voortgezet onderwijs / MOCCA, Match Onderwijs en Cultuur Amsterdam. - Amsterdam : MOCCA, 2007. - 6 p. : tab. - Met bijl. Handreiking om te komen tot cultuureducatiebeleid op een school voor voortgezet onderwijs. Onderdelen hiervan zijn: het bepalen van een visie; het vaststellen van de doelen; het verankeren van activiteiten; en het schrijven van een plan. 701 STA Teacher perspectives on 'No child left behind' and arts education: a case study / C. Spohn. - 2008. Met lit.opg. (Arts education policy review; Vol. 109, nr. 4, Mar/Apr. 3-11) The author investigates the condition of a public school's arts education program under the 'No child left behind' (NCLB) act and obtains teachers' perspectives on their experiences under the federal policy. The author used qualitative and quantitative approaches to conduct a case study of an Ohio public school district. The data collected revealed changes in the arts education curriculum, particularly in music. Teacher interviews provided the context in which the changes occurred and a more accurate representation of the decrease in arts learning opportunities and the challenges that exist for arts education funding under NCLB. The information illustrated how administrative
8 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
decisions made to improve test scores and accommodate policies mandated by NCLB threatened arts education. TIJDSCHRIFTEN Toppers van het mbo : doorstroming naar hbo-kunstvakonderwijs (deel 1) / M. de Vreede. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 6, jun. 7-9 p.) Artikel over de ervaringen met de doorstroming van mbo-ers naar kunstvakopleidingen op hboniveau. Aanvankelijk spraken velen hun zorg uit over het ontstaan van mbo-kunstopleidingen, nu is er inmiddels al sprake van overleg en samenwerking tussen de opleidingen op mbo- en hbo-niveau. Eén van de voorbeelden van deze samenwerking op beeldend gebied komt in dit eerste deel ter sprake, te weten het voortraject FC Rietveld op het Friesland College in Leeuwarden. Dit programma bereidt voor op de kunstacademie en is ontstaan in samenwerking met de Rietveld Academie in Amsterdam. TIJDSCHRIFTEN
Cultureel erfgoed Erfgoed en de multiculturele klas : verslag : 24 april 2008, West Indisch Huis, Amsterdam / verslaglegger R. Jochems. - Amsterdam : Erfgoed Nederland/Netwerk CS/DIV Management, 2008. 18 p. : ill. De centrale vraag van deze kennisnetwerkbijeenkomst luidt: hoe speelt erfgoededucatie in op de veranderende samenstelling van schoolklassen? In het verlengde hiervan vraagt inleider Boris Dumfries zich af: hoe koppelen we thema's als erfgoed, multiculturaliteit en interculturaliteit aan sociale thema's als isolement en uitsluiting? In het ochtendprogramma komen concrete projecten, ervaringen en uitgangspunten aan de orde. Het middagprogramma van de studiedag staat in het teken van verdieping: theorievorming, visie en beleid. Na drie verdiepende lezingen sluit de dag af met een debat. Digitale versie: http://www.netwerkcs.nl/wp-content/uploads/2008/05/verslag-studiedagmulticulturele-klas-24-april-2008.pdf 725 JOC Erfgoed en de open samenleving : debat over culturele diversiteit in de erfgoedsector : verslag / Erfgoed Nederland. - Amsterdam : Erfgoed Nederland/Mondriaan Stichting, 2008. - 11 p. : ill. Op 19 februari 2008 vond het debat Erfgoed en de open samenleving plaats, over culturele diversiteit in de erfgoedsector. Hoe moet de erfgoedsector omgaan met een veranderende samenleving? Essayist Paul Scheffer hield naar aanleiding van zijn boek 'Het land van aankomst' een lezing over immigratie, zelfonderzoek en de open samenleving. Het debat werd door Erfgoed Nederland in samenwerking met de Mondriaan Stichting georganiseerd. Digitale versie: http://www.erfgoednederland.nl/upload/documenten/verslag-debat-culturele diversiteit-erfgoed-en-de-open-samenleving-19-feb-08.pdf 725 ERF ErfGoedonderwijs op de basisschool / M. Thomése. - Assen : Van Gorcum, 2008. - 106 p. : ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-90-232-4420-2 Dit boek biedt pabostudenten en leerkrachten zicht op de actuele plaats en mogelijke aanpak van erfgoededucatie binnen het basisonderwijs. Met erfgoededucatie kunnen de kerndoelen van 'Oriëntatie op jezelf en de wereld' en 'Kunstzinnige educatie' gerealiseerd worden. Het biedt de mogelijkheid om lesstof van andere vakken te concretiseren en te verlevendigen. Naast een theoretische onderbouwing volgt een praktisch deel met een stappenplan, formats en lessuggesties. 725 THO Het geheugen van een stadswijk / redacteur B. De Nil, redacteur B. De Wilde, auteur van voorwoord E. Corijn, J. Dauwe ... [et al.]. - Gent : Masereelfonds, 2008. - 79 p. : fig., ill., tab. - ISSN 978-907490-7 Uitgegeven naar aanleiding van een studiedag in de Gentse Rabotwijk in maart 2007, waarbij werd ingegaan op het belang van stadswijkgeschiedenis. Onderwerpen die aan de orde kwamen: 'Geschiedenis als instrument bij stadsontwikkeling', 'De buurt als plaats voor activerings- en participatiebeleid', 'De sociaal-artistieke praktijk in Victoria Deluxe', 'De culturele biografie van een
9 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
stadswijk, casus: het Rabot', 'De grote en kleine geschiedenis van de Kassei', 'Uit de gereedschapskoffer van een erfgoedwerker: digitale verhalen'. 301 GEH Monumenten van herrezen Nederland / auteur van inleiding M. Kuipers, redacteur J. van Santen ... [et al.], auteur van voorwoord R.H.A. Plasterk. - Amersfoort : RACM, 2007. - 127 p . : ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-400-8456-0 Overzicht van de topmonumenten uit de periode 1940-1958 die de minister van OCW voordraagt voor bescherming. Zij staan symbool voor de wederopbouw van Nederland na de oorlog. Het overzicht is ingedeeld naar de belangrijkste thema's die bij de gebouwen een rol speelden: onderdak, verzorgingsstaat, economie, productie, techniek, verkeer, verzuiling, vorming, vrije tijd en herdenking. 725 MON Onderwijs met de canon : Willibrord, Mohammed B. of moeder Theresa? / H. Hildeman, B. de Vos. 2008 (Kleio; Vol. 49, nr. 4, mei 16-19 p.) Hoe krijg je leerlingen geïnteresseerd in de canon? En hoe zorg je dat de canon blijvend wordt onthouden? Het APS heeft naar aanleiding van de canon een didactisch model ontwikkeld waarmee geschiedenisthema's gekoppeld worden aan de belevingswereld van leerlingen. In dit model worden vier lagen onderscheiden: feitelijke kennis van de geschiedenis, deugden en waarden, de leefwereld van de leerlingen en de persoonlijke betrokkenheid. TIJDSCHRIFTEN Publieksonderzoek Erfgoeddag 2007 : rapportageverslag / J. Walterus, FARO, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed Coördinatie Erfgoeddag. - Brussel : FARO, 2007. - 42 p. : tab. - Met bijl. De stuurgroep en de coördinatie van Erfgoeddag wenste een beter inzicht te verwerven in het bezoekerspubliek van Erfgoeddag. Daartoe werd in samenwerking met het onderzoeksbureau TNS DIMARSO een onderzoek uitgevoerd op veertig locaties tijdens de Erfgoeddag van 22 april 2007. Er werden 1192 interviews afgenomen bij bezoekers van 18 jaar of ouder. De belangrijkste onderzoeksvragen waren: wie zijn de bezoekers van Erfgoeddag (socio-demografische samenstelling)? Wat spreekt hen aan in Erfgoeddag? Hoe informeren zij zich over Erfgoeddag (gebruik informatiekanalen)? Hoe organiseren zij hun bezoek (selectie van de locatie, aantal bezoeken, e.d. )? 725 WAL RHC's in Nederland (2) / P. Sijnke. - 2007 (Archievenblad; Vol. 111, nr. 6, jul. 16-19 p.) Regionale Historische Centra (RHC's) zijn de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten. Wat is het uitgangspunt van de RHC's en hoe succesvol zijn ze? In dit artikel een gesprek met Roelof Koops, directeur van het Zeeuws Archief. TIJDSCHRIFTEN RHC's in Nederland (3) / R. Braad, P. Sijnke. - 2007 (Archievenblad; Vol. 111, nr. 10, dec. 12-15 p.) Regionale Historische Centra (RHC's) zijn de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten. Zijn deze instellingen wezenlijk anders dan de archieven van vroeger? In dit artikel een gesprek met Maarten van Boven. Hij maakte de RHC-vorming vanaf het begin mee en was zowel gemeente- als rijksarchivaris van Utrecht. TIJDSCHRIFTEN RHC's in Nederland (4) / P. Böschen. - 2008 (Archievenblad; Vol. 112, nr. 1, feb. 10-11 p.) Regionale Historische Centra (RHC's) zijn de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten. Was de vorming van RHC's aanvankelijk een zaak van de rijksarchieven en de gemeentearchieven in provinciehoofdsteden, later verbreedde deze ontwikkeling zich, zoals in Eindhoven. In dit artikel een gesprek met Marcel Duijghuisen, directeur van het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven. TIJDSCHRIFTEN
10 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
RHC's in Nederland (5) / H. Berende. - 2008 (Archievenblad; Vol. 112, nr. 2, mrt. 10-13 p.) Regionale Historische Centra (RHC's) zijn de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten. Was de vorming van RHC's aanvankelijk een zaak van de rijksarchieven en de gemeentearchieven in provinciehoofdsteden, later verbreedde deze ontwikkeling zich, zoals in Lelystad. In dit artikel een gesprek met Arjan Agema, directeur van het Nieuw Land Erfgoedcentrum. TIJDSCHRIFTEN RHC's in Nederland (6) / D. Deuzeman. - 2008 (Archievenblad; Vol. 112, nr. 4, mei 10-11 p.) Regionale Historische Centra (RHC's) zijn de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten. Was de vorming van RHC's aanvankelijk een zaak van de rijksarchieven en de gemeentearchieven in provinciehoofdsteden, later verbreedde deze ontwikkeling zich, zoals in Leeuwarden. In dit artikel een gesprek met Bert Looper, directeur van Tresoar, het Fries Historisch en Letterkundig Centrum. TIJDSCHRIFTEN
Beeldende kunsten 3 / T. van Lieshout. - Amsterdam : Rijksmuseum [etc.], 2007. - Ongepag. : ill. - ISBN 978-90-8689026-2 25 kunstwerken van het Rijksmuseum, waarop je voorwerpen kan tellen of waarin je getallen ontdekt uit de tafel van 3. Achterin het boek staat alle nodige informatie over: titel, uitvoerder, tijdstip, afmetingen, toegepaste techniek en een korte uitleg. Voor kinderen vanaf 4 jaar. 730 LIE Art education in a climate of reform : the need for measurable goals in art instruction / Ch.M. Dorn, P. Orr. - Lanham [etc.] : Rowman & Littlefield, 2008. - 145 p. : ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-157886-788-2 This book presents changes in the art world, art education, art theory, social theory, and aesthetics from the beginning of art education to the present in order to build a case for the combination of social theory and art education. It analyses the changes in the social context of art and how these changes have impacted K-12 and university-level education. These changes have led many arts educators to question the goal or message of an arts-based curriculum. The authors reaffirm art's place in education by describing it as not just a discipline or form but an idea, even a language. Finally, they contend that art is a social enterprise essential to a complete education. 730 DOR Beeldonderwijs en didactiek / B. Schasfoort. - 3e herz. dr. - Houten : Wolters-Noordhoff, 2007. 344 p. : ill. - Herz. uitg. van Tekenen en didactiek (1993). - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-90-0170228-1 Met dit handboek kan de (toekomstige) leerkracht aan de basisschool zich voorbereiden op lessen in beeldonderwijs. Onder beeldonderwijs wordt zowel het vakgebied tekenen als handvaardigheid verstaan. Theorie en praktijk komen uitgebreid aan de orde. Op de website kunnen studenten hulpteksten, verdiepingsmateriaal en andere hulpmiddelen vinden. website: http://www.beeldonderwijsendidactiek.wolters.nl/ 730 SCH Buitengewoon beeldend : lesmateriaal voor plastische opvoeding aangepast aan de specifieke noden van leerlingen met een licht mentale handicap / F. Depraetere, V. Deprez. - [S.l.] : [s.n.], 2005. Ongepag. : fig., graf., ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Scriptie Arteveldehogeschool Gent. Bachelor Secundair Onderwijs. Onderzoek naar de vraag welk aangepast lesmateriaal er op het gebied van de beeldende vorming geschikt is voor leerlingen met een licht mentale handicap zonder de creativiteit van de leerkracht en de leerlingen te beknotten. Na een hoofdstuk over het bijzonder onderwijs en de beschrijving van
11 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
de doelgroep komt de ontwikkeling van lesmateriaal beeldende vorming voor deze doelgroep aan de orde. 730 DEP The ever-expanding art curriculum - is it teachable or sustainable? / J. Steers. - 2007. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 3, nr. 2, 141-153 p.) This paper examines some of the claims made for visual culture education in the context of globalisation. The history of art and design education in the United Kingdom is retraced to argue that new ideas are seldom accepted outright and that the present curriculum amounts to an array of practices lacking a coherent philosophy that have built up over time. Some reservations about the visual culture movement are expressed and suggestions are made for a broad, intercultural curriculum. TIJDSCHRIFTEN Gepeuter : kunstzinnige activiteiten met peuters van 2 tot 4 jaar / redacteur C. Boudry, redacteur M. Vandenbroeck. - 5e dr. - Utrecht : SWP, 2008. - 127 p. - 1e dr.: 1995. - Met lit.opg. - ISBN 906665-166-0 Het boek geeft heel concreet uitgewerkte creatieve activiteiten voor peuters waarin ze met verschillende materialen en technieken kennis kunnen maken. 730 GEP Handreiking schoolexamens Beeldende vakken vmbo / S. van Tuinen, eindredacteur J. Hendriks. Enschede : SLO, 2007. - 57 p. - Met bijl. - In opdr. van het Ministerie van OCW. De examenprogramma's voor het vmbo zijn in juni 2008 herzien. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden (tweederde deel van het examenprogramma) zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen, maar zijn niet verplicht van die geboden ruimte gebruik te maken. Voor scholen die de geboden ruimte wel willen benutten, is deze handreiking gemaakt die niet voorschrijvend is, maar bedoeld is om docenten ideeën aan te reiken. 730 TUI Kunst kijken, kunst maken : kennismaken met kunst / L. Kessels, J. van den Heuvel, S. Oude Munnink. - 2008 (Leeskraam; Vol. 7, nr. 1, 11-14 p.) Beschrijving van drie projecten die laten zien hoe kinderen kennis kunnen maken met kunst. De eerste bijdrage is van de Kunstuitleen Veenendaal die met kleuters aan de hand van een gedicht op zoek gaat naar een bijpassend kunstwerk. Het tweede project, van Problio, heeft als doel kinderen te inspireren door hen kennis te laten maken met het werk van illustratoren en fotografen. De laatste bijdrage is van het ABCG, advies- en begeleidingsdienst voor het onderwijs in Groningen dat een project ontwikkelde rond het werk van Eric Carle waarin kinderen niet alleen luisteren naar het verhaal en genieten van de illustraties maar ook zelf collages maken op de manier van Eric Carle. TIJDSCHRIFTEN Kwaliteitscriteria voor beeldend onderwijs / J. van Onna, Stichting Beeldenonderwijs.nl. - [S.l.] : Stichting Beeldenonderwijs.nl, [2008]. - 1 p. Wat zijn de kwaliteitscriteria voor beeldend onderwijs in het basisonderwijs? In dit document worden de criteria voor de voorbereiding van een beeldende activiteit en die van de realisatie ervan op een rijtje gezet. Criteria die van belang zijn voor de voorbereiding zijn onder meer: het hebben van een basisplan, een procesbeschrijving, het gebruik van didactisch materiaal en het bestaan van een organisatieplan. Bij de realisatie van de activiteit worden drie fasen onderscheiden: de oriëntatie, de uitvoering en de nabeschouwing. Criteria bij deze fasen zijn onder meer: een pakkende introductie, stapsgewijze instructie, observatie van de kinderen tijdens de activiteit, duidelijke instructies en originele/eigen oplossingen van kinderen extra aandacht geven. Digitale versie: http://www.beeldendonderwijs.nl/images/uploads/Kwaliteitscriteriakijkwijzer_voor_beeldend_onderwijs.pdf 730 ONN Meeting the needs of your most able pupils: art / K. Earle. - Abington [etc.] : Routledge, 2006. XVI, 120 p. : ill., tab. + cd-rom. - Met lit.opg., bijl. en webadressen. - ISBN 1-84312-331-2 12 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
For all teachers of art working with the Key Stage 3 and Key Stage 4 pupils. Its overall objective is to provide a practical resource that heads of department, gifted and talented coordinators and classroom teachers can use to develop a coherent approach to provision fit their most able pupils. It provides specific guidance on: recognising high ability and multiple intelligence; planning, differentiation, extension and enrichment in art; teacher questioning skills; support for more able pupils with learning difficulties (dyslexia, ADHD, Asperger syndrome); home work; recording and assessment; opportunities beyond the classroom: visits, residentials, competitions, summer schools, masterclasses, and links with universities, businesses and other organisations. The accompanying cd containes files on policy, management, teaching and learning, which may be amended to suit particular situations or individual learning needs. 730 EAR [CR] 730 EAR Papieren museum : de engel met twee neuzen / T. van Lieshout. - [S.l.] : Leopold, 2007. Ongepag. : ill. - ISBN 978-90-258-5163-7 Dit is het derde deel van de reeks ‘Papieren Museum’. Dit keer staan illustraties van kinderboekillustratoren uit Nederland en Vlaanderen naast beroemde schilderijen. Zo staan de onder meer het werk van de Franse schilder Manet naast tekeningen van Thé Tjong-Khing, van Matisse naast dat van Dick Bruna en schilderijen van Rembrandt naast tekeningen van Peter Vos. 730 LIE SprookjesBeelden aan Zee / M. Bouwhuis, M. Letterie, auteur van idee Th. Scholten. - Zwolle : Waanders, 2007. - 46 p. : ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-400-8307-5 In dit kinder-kunstboek vertellen de kinderboekenschrijfsters Marijke Bouwhuis en Martine Letteriede vehalen bij het beeldenterras 'SprookjesBeelden aan Zee', dat onderdeel uitmaakt van het Museum Beelden aan Zee in Scheveningen. De sprookjesachtige beelden zijn ontworpen door de Amerikaanse beeldhouwer Tom Otterness. Geschikt voor kinderen vanaf tien jaar. 730 BOU Tinguely : zichtbare muziek / H.J.A. Hofland, auteur van idee W. Pijbes, redacteur J. de Goede. Zwolle [etc.] : Waanders [etc.], 2007. - Ongepag. : ill. - Uitg. in samenw. met de Kunsthal Rotterdam. - ISBN 978-90-400-8432-4 (Kinder-kunstboeken) Kinderkunstboek waarin H.J.A. Hofland vertelt over het leven en werk van Jean Tiguely. Veel aandacht wordt besteed aan de machines die Tinguely bouwde, zoals de tekenmachine, de Rotozaza's en de Stravinsky Fontein. 730 HOF
Muziek Beste buren of valse vrienden? : een stand van zaken over de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland inzake muziek / S. Teughels, begeleider K. Segers. - Brussel : VUB/Wetenschapswinkel, 2007. - 73 p. - Met lit.opg. en bijl. - Eindverhandeling Vrije Universiteit Brussel Licentiaat Sociale en Culturele Agogiek. - In opdr. van Muziekcentrum Vlaanderen. Hoe is het gesteld met de samenwerking tussen Nederland en België inzake muziek? Muziekcentrum Vlaanderen heeft de indruk dat er veel Vlaamse popgroepen op Nederlandse podia staan maar niet omgekeerd. In de klassieke muziek leeft de indruk dat het juist omgekeerd is. Aan de hand van literatuuronderzoek werden de volgende onderzoeksvragen opgesteld: wat gebeurde er daadwerkelijk aan samenwerking en zijn er eventuele knelpunten in de samenwerking? De populatie bestond uit structureel gesubsidieerde muziekhuizen in Vlaanderen. Via een online enquête en bijkomende diepte -interviews werd het onderzoek verricht. 780 TEU Educational quality in music teacher education: a modern project within a condition of late modernity? / G. Johansen. - 2008. - Met lit.opg. (Arts education policy review; Vol. 109, nr. 4, Mar/Apr. 13-18 p.) Educational quality is a central issue in higher education and music teacher education. In this article, the author discusses problems concerning the development of and research into quality in
13 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
music teacher education in Western societies' contemporary sociocultural dynamics. He begins with a presentation of the concept of educational quality, its importance for music teacher education, and traditional designs for this inquiry. Thereafter, he discusses the promotion of educational quality as an external, political initiative, as a meeting between a traditionally modern project and a condition of late modernity, as well as focusing on particularly illustrative areas. The author details challenges inherent in the development of and research into educational quality as a late modern project and presents recommendations and strategies. TIJDSCHRIFTEN Handreiking schoolexamens Muziek vmbo / P. Marsman, eindredacteur J. Hendriks. - Enschede : SLO, 2007. - 47 p. - Met bijl. - In opdr. van het Ministerie van OCW. De examenprogramma's voor het vmbo zijn in juni 2007 herzien. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden (tweederde deel van het examenprogramma) zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van de eindtermen, maar zijn niet verplicht van die geboden ruimte gebruik te maken. Voor scholen die de geboden ruimte wel willen benutten, is deze handreiking gemaakt die niet voorschrijvend is, maar bedoeld is om docenten ideeën aan te reiken. 780 MAR Ieder kind een instrument : 'Juf, als ik dit klepje indruk gaat het daar heen en weer' / A. de Jager. 2008 (Akkoord; Vol. 21, jun/jul. 20-21 p.) In Rotterdam ontwikkelen zich steeds meer basisscholen tot een brede school. Het uiteindelijke gevolg daarvan zal zijn dat kinderen steeds minder tijd hebben om na schooltijd een muziekschool te bezoeken. Om dat voor te zijn is op initiatief van SKVR en stichting Music Matters het pilotproject 'Ieder kind een instrument' in het leven geroepen. In Duitsland loopt dit project onder de naam 'Jedem Kind ein Instrument'. De scholen die op dit moment meedoen staan in een 'Vogelaarwijk', een oude stadswijk met een gemengde, vaak allochtone bevolking, die door minister Vogelaar is aangewezen als toekomstige prachtwijk. De leerlingen kunnen op school een instrument naar eigen keuze uitproberen. Hiermee hopen de muziekscholen veel meer kinderen te trekken dan nu het geval is. TIJDSCHRIFTEN Inclusive pedagogies in music education: a comparative study of music teachers' perspectives from four countries / P. Burnard ... [et al.]. - 2008. - Met lit.opg. - Tevens samenv. in het Frans, Duits en Spaans. (International journal of music education; Vol. 26, nr. 2, May 109-126 p.) This qualitative case study of four teachers from four different countries, Spain, Australia, Sweden and the UK, provides insight on ways of working with young people on the margins of society and ways of creating a learning environment in which students can succeed musically. The authors ask the challenging question of how inclusive our music pedagogies are and conclude with what we can learn, as practitioners and researchers, for comparative accounts of pedagogy. TIJDSCHRIFTEN Is vernieuwing verbetering? : ervaringen met eindexamen muziek oude stijl en ckv3-muziek / R. Kleijn. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 6, jun. 21-22 p.) Artikel over de ontwikkelingen op het gebied van ckv. Hierin komen aan bod: ckv, ckv1, ckv2, ckv3 en de opvolgers Kunst algemeen, Kunst beeldende vorming, Kunst muziek, Kunst dans, Kunst drama, maar ook de traditionele vakken muziek en beeldende vorming. TIJDSCHRIFTEN Musicofilia : verhalen over muziek en het brein / O. Sacks. - 7e dr. - Amsterdam : Meulenhoff, 2008. - 383 p. - Met lit.opg. en reg. – Oorspr titel: Musicophilia : tales of music and the brain. - 1e dr.: 2007. - ISBN 978-90-290-8066-8 Een kennismaking met mensen die hun muzikale vaardigheden zijn kwijtgeraakt en anderen die juist voor het eerst over muzikaliteit beschikken. Verhalen over mensen met het Williams-syndroom (hypermuzikaliteit), mensen die kleuren en vormen zien wanneer ze naar muziek luisteren en mensen die aan ernstig geheugenverlies lijden, waardoor ze niets van hun persoonlijke leven meer
14 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
weten, behalve de muziek die er een rol in speelde. Sacks toont aan dat mensen met neurologische aandoeningen de heilzame werking van muziek ondervinden. 780 SAC Het muzieklokaal : de VLS formuleert een standaard / N. Selen. - 2008 (Kunstzone; Vol. 7, nr. 6, jun. 22-25 p.) De VLS (Vereniging Leraren Schoolmuziek) heeft een standaard geformuleerd voor de eisen waaraan een goed muzieklokaal moet voldoen. Uitgangspunten om randvoorwaarden aan een lokaal en inventaris van het muzieklokaal te stellen, vormen de kerndoelen voor het leergebied Kunst en Cultuur en de exameneisen voor vmbo, havo en vwo. Ook is meegewogen wat de overheid per leerling aan vierkante meters bekostigd wordt. TIJDSCHRIFTEN Twee opleidingen Docent Muziek in deeltijd nader bekeken / J. de Vuijst. - 2008 (De pyramide; Vol. 62, nr. 3, mei 30-33 p.) Een schets van een startende deeltijdopleiding Docent en Muziek van het Utrechts Conservatorium van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en een opleiding met jarenlange ervaring met een zij-instroomopleiding, het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Aan de orde komen aspecten als opbouw, inhoud, toelatingseisen, nut en noodzaak, knelpunten en successen. TIJDSCHRIFTEN De uitdaging is steeds hetzelfde, alleen de invulling is anders : een onderzoek naar de ondersteuningsstructuur van de Nederlandse muzieksector / P. Risseeuw, SEO Economisch Onderzoek. - Amsterdam : SEO, 2007. - 35 p. : tab. - In opdr. van het Ministerie van OCW. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-90-6733-419-8 Verslag van een onderzoek naar de infrastructuur voor de ondersteuning van de muzieksector in Nederland. Meer specifiek: naar de wenselijkheid en mogelijkheid van één sectorbreed instituut in plaats van de twee bestaande instituten: het Nationaal Popinstituut en het nieuwe muziekinstituut (de bundeling van Donemus, Dutch Jazz Connection, Gaudemus, de Kamervraag en het Nederlands Jazzarchief). Er is een analyse gemaakt van relevante verschillen en overeenkomsten tussen enerzijds de muzieksegmenten die bediend worden (popmuziek, jazz, kamermuziek) en de taakopvatting en -invulling van de bestaande instituten anderzijds. 061 RIS Waar laat ik mijn lumpsum op los? [5] : een rijdende concertzaal: met de klas naar de Classic Express / M. Scheepers. - 2008. - In de hoofdtitel staat aflevering 4 in plaats van 5 vermeld. (De pyramide; Vol. 62, nr. 3, mei 25-29 p.) Artikel over de Classic Express. De Classic Express is een rijdende concertzaal van het Prinses Christina Concours die bij basisscholen langs gaat om leerlingen op een bijzondere manier kennis te laten maken met getalenteerde (zeer) jonge klassieke musici. Doel van het project is dat kinderen belangstelling krijgen voor klassieke muziek en eventueel zelf een instrument gaan bespelen. Een bezoek van de Classic Express aan een school maakt deel uit van een traject waarbij de lokale muziekschool wordt ingeschakeld. Met lessuggesties ter voorbereiding op het concert in de Classic Express. TIJDSCHRIFTEN Zukunft für Musikschulen : Herausforderungen und Perspektiven der Zukunftssicherung öffentlicher Musikschulen / redacteur P. Knubben, redacteur P. Schneidewind. - Bielefeld : Transcript, 2007. 307 p. : tab., fig., graf. - Met lit.opg. - ISBN 978-3-89942-619-9 In Deutschland gibt es rund 1000 öffentlich getragene Musikschulen mit anerkannt hoher musikalischer und pädagogischer Kompetenz, außerdem eine große Zahl privater Musikschulen. Die zentrale Bedeutung von Musik für die Entwicklung eines Kindes ist nachgewiesen, und ebenso anerkannt ist die Relevanz ganzheitlicher Bildung für die Zukunftssicherung der Gesellschaft. Dennoch ist vielerorts die Existenz von Musikschulen aktuell oder perspektivisch gefährdet. Träger und Leitungen von Musikschulen stehen angesichts markant veränderter Rahmenbedingungen vor neuen Herausforderungen und benötigen zur Zukunftssicherung neue Strategien und innovative Instrumentarien. Das Buch nimmt diese Herausforderungen präzise in den Blick und bietet auf der Basis empirischer Untersuchungen sehr konkrete Lösungsansätze. 780 ZUK
15 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
Media/fotografie/video Basiscompetenties media-educatie : media-educatie: een introductie / F. Wiebenga. - 2008 (Leesgoed; Vol. 35, nr. 2, 40-42 p.) De auteur gaat in op de vraag wat media-educatie inhoudt, waarom het belangrijk is en wat het doel is. Allereerst schetst ze de voorgeschiedenis ervan en wat het begrip inhoudt. Ook geeft ze aan dat het relevant is te weten de manier waarop de nieuwe generatie leert en wat voor verschillende benaderingen er door de jaren heen met betrekking tot media-educatie zijn geweest. Tot slot worden er een aantal tips gegeven om zelf aan de slag te gaan met media-educatie. TIJDSCHRIFTEN Films leren lezen / U. Haase. - 2008 (Leesgoed; Vol. 35, nr. 2, 43-44 p.) Om films te begrijpen is het handig je te realiseren hoe ze gemaakt worden en welke begrippen daarbij horen. TIJDSCHRIFTEN Ingebeeld 2 / K. Crul ... [et al.], eindredacteur J. Luyten, eindredacteur D. Terryn. - Brussel : CANON Cultuurcel, 2007. - Losbl. : ill. + dvd. - Het materiaal is opgeborgen in een doos. Tweede deel van een lessenpakket dat kleuters, kinderen en jongeren helpt ontwikkelen tot kritische en bewuste kijkers, kijkers die vlot met audiovisuele media omgaan en spelen. Deel 2 is bedoeld voor kinderen vanaf 6 tot 14 jaar. Ingebeeld 2 bestaat uit drie onderdelen: fundament (handleiding), bouwstenen (onderbouw 6-10 jaar) en projecten (bovenbouw 10-14 jaar). Met opdrachten, tips en bijbehorende dvd. Website: http://www.ingebeeld.be 659 ING [DV] 659 ING Mediawijsheid : 18 april 2008 / R.H.A. Plasterk, A. Rouvoet. - Den Haag : OCW, 2008. - 35 p. - Met bijl. Brief van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan de voorzitter van de Tweede Kamer. In deze brief staat het mediagebruik van de jeugd centraal. Het gaat om kinderen en jongeren tot 19 jaar. Het accent ligt op mediagebruik via televisie en internet. In hoofdstuk één wordt het mediagebruik van de jeugd behandeld, mogelijke effecten daarvan een de rol van de overheid. Het tweede hoofdstuk gaat over het expertisecentrum voor media-educatie. Hoofdstuk drie schenkt aandacht aan mediawijsheid in het onderwijs. In hoofdstuk vier reageert het kabinet op de uitkomsten van het NJI-onderzoek 'Jongeren, media en seksualiteit'. Hoofdstuk vijf gaat over ontwikkelingen rondom de Kijkwijzer. In hoofdstuk zes staan vergelijkbare systemen in het buitenland centraal. Tot slot worden in hoofdstuk zeven gedragscodes van media beschreven. Digitale versie: http://www.minocw.nl/documenten/5242.pdf 659 PLA Mediawijs in het basisonderwijs : spelend wijs met Mijn MediaWereld? / L. van de Kruijs. - [S.l.] : [s.n.], 2007. - 76 p. : tab., graf., ill. - Met bijl. en lit.opg. - Afstudeerscriptie Hogeschool van Amsterdam, Instituut voor Media en Informatie Management. In deze scriptie staat het mediavaardigheidsprogramma 'Mijn MediaWereld' centraal. Dit programma is geïnspireerd op het Amerikaanse programma 'My Pop Studio' en heeft als doel kinderen in contact te brengen met alle mogelijkheden van media en bewust te maken van de eventuele valkuilen die aan mediagebruik gerelateerd zijn. Twee probleemstellingen worden behandeld: Op welke manier moet het Amerikaanse programma 'My Pop Studio' aangepast worden zodat leerlingen van de groepen 6, 7 en 8 van het basisonderwijs zich na gebruik van dit nieuwe programma beter kunnen handhaven in de kennismaatschappij? Op welke manier kan de pilot onder een aantal scholen voor het basisonderwijs en bij een aantal kinderen thuis het beste uitgevoerd worden? Digitale versie: http://www.ictopschool.net/onderzoek/files/mediawijsheid.pdf 659 KRU Mediawijsheid in perspectief / auteur van voorwoord E.H. Swaab, Raad voor Cultuur. - Den Haag : Raad voor Cultuur, 2008. - 93 p. : ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-9071853-27-2 Naar aanleiding van het advies 'Mediawijsheid' uit 2005, heeft de Raad voor Cultuur een dertigtal gesprekken gevoerd met mensen uit diverse maatschappelijke sectoren over het onderwerp 16 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
mediawijsheid. Deze gesprekken vormen de kern van deze publicatie. Aan de interviews is een essay toegevoegd van publiciste Karin Spaink en een fotoreeks van Nadine Stijns. Ook heeft de Raad onderzocht wat er met het advies en de aanbevelingen is gebeurd. Hieruit blijkt dat de term is aangeslagen en er veel initiatieven zijn ontwikkeld. Opvallend is wel dat de aandacht voor het onderwerp vooral betrekking heeft op jeugd en onderwijs. De Raad vindt mediawijsheid echter een zaak van iedereen en wil met deze publicatie verbreding weer op de agenda zetten. Digitale versie: http://www.mediawijsheidinperspectief.nl/pdf/Mediawijsheid_in_Perspectief.pdf 659 MED Mediawijsheidkaart.nl : onderzoeksverslag ´Mediawijsheid kaart´ / P. Keller, J. van den Eijnden, J. van den Steenhoven. - Amsterdam : Stichting Nederland Kennisland, 2008. - Ongepag. : ill., fig., tab. - Met lit.opg. Inventarisatie van initiatieven op het gebied van mediawijsheid in Nederland. Deze inventarisatie vond plaats van november 2007 tot en met januari 2008 en leverde 142 initiatieven op. Het geeft een globaal overzicht van het veld mediawijsheid en de daarin te onderscheiden mogelijke programmalijnen. Ook levert het een overzicht op van de witte plekken in dit veld. Dit onderzoeksrapport is een aanvulling op de website mediawijsheidkaart.nl Digitale versie: http://www.kennisland .nl/binaries/documenten/rapporten/ 080215verslag_mediawijsheid.pdf 659 KEL
Theater Bij peuters zit het geluk in de beentjes : criteria voor peutertheater in de ontwikkeling van culturele competentie / P. Matthee. - [S.l.] : [s.n.], 2007. - 108 p. : ill. - Met lit.opg. en bijl. - Masterthesis Universiteit van Tilburg. Dit rapport bevat een explorerend onderzoek naar de vormen van peutertheater die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van culturele competentie inzake theater. Vanuit geldende theorieën over ontwikkelingspsychologie, culturele informatieverwerking, de ontwikkeling van culturele competentie (culturele socialisatie) en betekenisgeving van voorstellingen (voorstellingsanalyse) is een analysemodel voor peutertheater ontwikkeld. Vervolgens zijn drie peutertheatervoorstellingen geanalyseerd. Tegelijkertijd is het publiek in de leeftijd van 2 tot en met 4 jaar geobserveerd direct voorafgaand, tijdens en direct na het plaatsvinden van de voorstelling. Het onderzoek wordt afgesloten met een conclusie en een discussie. 792 MAT Drama as social intervention / redacteur M. Balfour, redacteur J. Somers. - Concord : Captus, 2006. - XII, 328 p. : fig., ill. - Met lit.opg. - ISBN 1-55322-134-6 Theatre and drama have emerged as valuable tools for facilitating social change. The 5th International Conference on Researching Drama and Theatre Education held at the University of Exeter, England in 2005 adopted 'Drama As Social Intervention' as its theme. This resource is the result of the debates, presentations and papers delivered at the conference. Divided into three parts, part 1 showcases four keynote papers. The first paper offers an overview of 'hard' interventionist theatre activity in Belfast and Sheffield. The second considers the power and significance of personal stories as change agents, while the third describes an original interactive theatre program that toured England for six months, educating about and lessening the stigma towards psychosis. Part 1 closes with a critique of the fundamental principles embedded in the use of interventionist theatre. Part 2 consists of 15 additional chapters that are written by researchers, academics, and practitioners from around the world, with topics that span a variety of theatre and drama usages in international contexts. Part 3 consists of abstracts from all the other international contributors. 792 DRA Improve your primary school through drama / R. Dickinson, J. Neelands, Shenton Primary School – London : David Fulton, 2006. - 168 p. : fig., tab. - Met lit.opg., reg. en bijl. - ISBN 1-84312-306-1 Guide to school improvement through drama. Staff and pupils at Shenton primary school show how drama can improve the quality of learning and the quality of life in a school. It covers topics as improving behaviour and interpersonal relationships through drama, learning through story and role
17 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
play, inclusion through differentiation for all pupils and focuses on the pedagogy of teaching and learning through drama. 792 DIC De Meervoudige Intelligentie theorie binnen Jongerentheater 020 : een onderzoek naar de principes van de Meervoudige Intelligentie theorie en de toepassing daarvan in de praktijk van Jongerentheater 020 / D. Drittij. - Amsterdam : [s.n.], 2007. - 64 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. Masterthesis Vrije Universiteit Amsterdam, Onderwijspedagogiek. In deze masterthesis wordt de Meervoudige Intelligentie (MI) theorie in verband gebracht met Jongerentheater 020. De volgende vraag is onderzocht: Welke principes van de MI theorie past Jongerentheater 020 toe bij de ontwikkeling van talent binnen hun onderwijssetting? 792 DRI Theater / D. Grünewald ... [et al.]. - Themanummer. (Kunst + Unterricht; Vol. 2008, nr. 321/322, 2-88 p.) Themenheft über Theater. Zentrales anliegen diese Heftes is es, die Initiierung von Theaterprojekten anzuregen. Als hybride Kunst vereinigt das Theater viele Künste und ist als Schultheater daher stets darauf angelegt, fächerübergreifend und projektorientiert zu arbeiten. Die vorgestellten Beispiele sind anregende Vorschläge für die Kunstlehrerin oder den Kunstlehrer, selbst Theaterprojekte durch zu führen bzw. in Zusammenarbeit mit anderen Fächern (wie Deutsch und Musik) und Theaterpädagogen zu initiieren. Die Beispiele umfassen Masken- und Figurentheater, ästhetische Intervention, zeigen, wie Bilder in Szene zu setzen sind, greifen Anregungen aus Bildender Kunst sowie Literatur auf. TIJDSCHRIFTEN Het theater in de luiers : een onderzoek naar de relevantie van peuters als doelgroep voor het theater / E. Adema. - [S.l.] : [s.n.], 2007. - 84 p. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Kunsten, Cultuur en Media. In deze scriptie wordt de volgende vraag onderzocht: Welke plaats neemt het peutertheater in binnen het Nederlandse theaterlandschap en in hoeverre is de peuter een relevante doelgroep voor het professionele theater? Bevat vier hoofdstukken: 1) Het peutertheater in Nederland, 2) De peuter in het theater, een discussie binnen de theaterwereld, 3) Psychologie en de peuter, 4) De peuter binnen het theaterwetenschappelijk en kunstfilosofisch kader. 792 ADE
Dans Handreiking schoolexamen Dans vmbo / P. Marsman, eindredacteur J. Hendriks. - Enschede : SLO, 2007. - 46 p. - Met bijl. - In opdr. van het Ministerie van OCW. De examenprogramma's voor het vmbo zijn in juni 2007 herzien. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden (tweederde deel van het examenprogramma) zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen, maar zijn niet verplicht van die geboden ruimte gebruik te maken. Voor scholen die de geboden ruimte wel willen benutten, is deze handreiking gemaakt die niet voorschrijvend is, maar bedoeld is om docenten ideeën aan te reiken. 795 MAR Rotterdam doet - maar wát? : hiphopjongeren en de hun toegestoken hulpvaardige handen / J. Donker, Stichting Loss bewegingstheaterwerkplaats. - [S.l.] : [s.n.], 2008. - 40 p. - Met lit.opg. - In opdr. van Kosmopolis Rotterdam. Dit verslag is het vierde in een reeks waarin Janny Donker de kansen voor talenten uit de jongerencultuur in de vier grote steden (G4) heeft geëvalueerd. De eerste drie gingen over de situatie in Utrecht, Den Haag en Amsterdam. Dit verslag over Rotterdam verschilt op twee belangrijke punten van de drie voorgaande. In eerste plaats ligt de focus op de urban arts, in het bijzonder op hip hop. In de tweede plaats komen jongeren zelf aan het woord. Zij vertellen hoe ze
18 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
aankijken tegen de voor hen gecreëerde infrastructuur van podia, opleidingen en alternatieve trajecten. 159 DON
Literatuur Gedichtendag 2008 : lessuggesties voor het voortgezet onderwijs : Nederland & Vlaanderen / T. Daan, Stichting Poetry International ... [et al.]. - Rotterdam : Stichting Poetry International, 2008. Versch.pag. De Gedichtendag is een landelijk evenement dat jaarlijks plaatsvindt op de laatste donderdag van de maand januari, waarbij iedereen gevraagd wordt om op die dag extra aandacht te besteden aan poëzie. Jaarlijks worden naar aanleiding van de Gedichtendag lessuggesties voor het basis- en voortgezet onderwijs samengesteld die niet tijdgebonden zijn en het gehele schooljaar gebruikt kunnen worden. 820 GED De leraar Nederlands en het vuur voor de literatuur / G. van der Stap. - Amsterdam : Stichting Lezen, 2008. - 47 p. : ill. - Nieuwsjaarsgeschenk ter gelegenheid van de jaarwisseling 2007-2008 van Stichting Lezen. - ISBN 978-90-75870-36-7 Een hommage aan de onvergetelijke leraar Nederlands. Ontboezemingen van veertien mensen die later schrijver werden of leraar Nederlands over hun leraar Nederlands. 820 STA Literatuurgeschiedenis op de havo / eindredacteur P. Rooijackers, eindredacteur J. Graus, M. Koek ... [et al.]. - Bussum : Vereniging van Leraren in Levende Talen, 2008. - 48 p. : ill. - Special bij het tijdschrift Levende Talen. - ISBN 9789081028820 (Levende Talen tijdschrift) Literatuurgeschiedenis heeft met ingang van de Vernieuwde Fase weer verplicht een plaats gekregen in de eindtermen van het schoolvak Nederlands voor de havo bovenbouw. Deze bundel bestaat uit lesideeën en beschouwingen over de mogelijkheden en moeilijkheden van literatuurgeschiedenis op de havo. Bevat drie delen. Het eerste deel bevat vooral op de lespraktijk gerichte artikelen en in het tweede deel staan meer theoretisch georiënteerde artikelen. Het derde deel gaat kort in op de mogelijkheden om oudere literatuur op het vmbo aan te bieden. 820 LIT Papieren museum : Ik schrijf men komt binnen / T. van Lieshout. - [S.l.] : Leopold, [2004]. Ongepag. : ill. - ISBN 978-90-258-5163-7 Dit is het tweede deel van de reeks ‘Papieren Museum’. Dit keer staat poëzie centraal. Bijna 60 gedichten van evenzoveel dichters (van Gerrit Achterberg tot Leendert Witvliet) worden in 'museumzalen' tentoongesteld. Er zijn steeds twee gedichten bij elkaar gezocht die een thematische verbondenheid hebben. Net zoals in een echt museum, varieert de poëzie van toegankelijk tot ondoorgrondelijk. De tekst is gezet in twee kolommen en in verschillende lettertypen. Ook bruikbaar voor docenten die poëzie onder de aandacht van kinderen willen brengen. 820 LIE Poëzie in het beeldonderwijs : een vakoverschrijdend zoeken / L. Van Gasse. - [S.l.] : [s.n.], 2007. - 32 p. - Scriptie Hogeschool Antwerpen. Departement Lerarenopleiding en Sociaal werk. Aggregatie Beeldende Kunst. Onderzoek naar het vakoverschrijdend werken met poëzie in het beeldonderwijs, gericht op leerlingen van 12 tot 18 jaar. In het eerste deel komen redenen aan bod waarom poëzie een relevant element in het onderwijs kan zijn. De auteur begint met de psychologische ontwikkeling die jongeren doormaken en de opvoedkundige waarde die poëzie kan hebben. In het tweede hoofdstuk komt de poëzie binnen het beeldonderwijs aan de orde. Hierin wordt ingegaan op de zogenaamde 'anders geletterdheid' van de hedendaagse jongeren. Tot slot worden enkele concrete voorbeelden aangehaald van hoe poëzie in te passen is binnen de lespraktijk, zoals projecten als Plint, Poëzie in Beweging, Dicht/Vorm, Poetry in Motion. 820 VAN
19 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
Het prentenboek als invalshoek : werken met prentenboeken in het basisonderwijs / Chr. Nieuwmeijer. - Assen : Van Gorcum, 2008. - 177 p. : ill. + cd. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-2324316-8 Het grootste gedeelte van het boek bevat uitwerkingen van prentenboeken naar projecten voor groep 1 t/m 4, op verschillende vakgebieden. Elk prentenboekproject is volgens een vast stramien uitgewerkt: beknopte inhoud, thema (vakgebieden), presentatievorm, doelstelling, boekaanbieding en uitgewerkte activiteiten. De presentatievorm (bijvoorbeeld verteltafel, vertelpantomime of verteltas) zorgt voor de samenhang in het activiteitenaanbod. Op de bijbehorende cd staan alle in het boek gebruikte liedjes en luistervoorbeelden. Website: http://www.prentenboek.vangorcum.nl 820 NIE [CM] 820 NIE Read my lips! : onderzoek naar de veranderende rol van literaire recensenten in een context van digitalisering : kritische analyse van het leesbevorderingsproject Iedereen Leest / M. Baillieul, begeleider J. Bauwens. - Brussel : VUB/Wetenschapswinkel, 2007. - 97 p. : tab. - Met lit .opg. en bijl. - Eindverhandeling Vrije Universiteit Brussel Licentiaat Communicatiewetenschappen.- In opdr. van Stichting Lezen vzw. Een onderzoek naar de rol van de recensent met als casestudy het leesbevorderingsproject 'Iedereen Leest'. Doel van dat project is om occasionele lezers te stimuleren meer te lezen, maar ook om een netwerk op te bouwen van lezers die 'boekentips' op de website posten. Uit de studie blijkt dat 'Iedereen Leest' door een bepaalde groep lezers actief wordt gebruikt. Het project sluit aan bij bestaande interesses en de eigen leefwereld en biedt, dankzij het ruime publiek van medegeïnteresseerden, extra mogelijkheden om leesgerichte activiteiten uit te breiden. 'Iedereen Leest' zorgt bij deze lezers voor verbreding en verdieping van de cultuurparticipatie. Bijkomende (technologische) initiatieven kunnen zorgen dat deze actieve deelnemers aan de basis liggen van het ontstaan van een (h)echte community van lezers. 820 BAI Resultaten onderzoek Nationaal Leesonderzoek 50+ / ProAging. – Tilburg : ProAging, 2008. - 9 p. : graf., tab. Eerste Nationale Leesonderzoek 50+ in het kader van de Boekenweek van 2008 naar het leesgedrag van ouderen in de leeftijd van 49 tot 90 jaar. De boekenweek had als thema 'Van oude menschen. De derde leeftijd en de letteren'. 820 RES Stimuleren, niet betuttelen / K. Selhorst. - 2008 (Bibliotheekblad; Vol. 12, nr. 9 , mei 36-37 p.) Het Vlaamse project 'Boekbaby's', geïnspireerd op het Engelse 'Bookstart', stimuleert het ontwikkelen van een leescultuur binnen een gezin en overtuigt de ouders dat een stimulerende leescultuur al vanaf de wieg belangrijk is. Bibliotheken zijn zeer enthousiast over initiatieven voor zeer jonge kinderen, zo blijkt uit onderzoek. TIJDSCHRIFTEN
Overig Adviseren als tweede beroep : resultaat bereiken als adviseur / H. Nathans. - 3e herz. dr. Deventer : Kluwer Bedrijfsinformatie, 2004. - 301 p. : fig. - Met trefwoordenreg. en lit.opg. - 1e dr.: 1991. - ISBN 978-90-130-2880-5 In de praktijk bruikbare handvatten, die staf- en beleidsfunctionarissen kunnen gebruiken om hun adviezen gerealiseerd te krijgen. 650 NAT Atlas voor gemeenten 2008 / G. Marlet, C. van Woerkens. - Utrecht : Stichting Atlas voor Gemeenten, 2008. - graf. Ieder jaar vergelijkt de Atlas de vijftig grootste gemeenten van Nederland op veertig punten. Waar
20 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
is het beste onderwijs te vinden? Waar de grootste creatieve klasse? Hoe is de sociaal-economische positie van de Nederlandse gemeenten? [NA] 330 MAR ENCATC 2007 : 15th annual conference in Western Sweden 2007 : on entrepreneurship and education incultural life / redacteur T.O. Johansson, auteur van voorwoord G. Cogliandro, auteur van voorwoord L. Lekvall. - [S.l.] : Nätverkstan, 2008. - 120 p. : ill. - ISBN 978-91-633-2547-2 The conference wanted to put forward the question of cultural entrepreneurship and how education and training istitutions address this issue. The seminars presented on the conference were: 'The desperation for new ideas' by M. Hagland; 'Creative innovation unit' by V. Dhupa; 'In-between spaces' by C. Torch; 'Cultural engagements in the contemporary city' by A. Sharan. 700 ENC
Instellingendocumentatie Beleidsplan 2009-2012 / Stichting Fonds voor de Letteren. - Amsterdam : Stichting Fonds voor de Letteren Cultuurplan 2009-2012 : Mooi en meedoen, versterken ruimtelijke kwaliteit en vergroten cultuurparticipatie : concept-uitgangspunten / Provincie Zuid-Holland. - Den Haag : Provincie ZuidHolland Jaarverslag 2007 / Nederlands Fonds voor de Film. - Amsterdam : Nederlands Fonds voor de Film Jaarverslag 2007 / Waag Society, Maatschappij voor oude en nieuwe media. - Amsterdam : Waag Society Jaarverslag 2007 / RRKC, Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. - Rotterdam : RRKC Jaarverslag 2007 / Boekmanstichting. - Amsterdam : Boekmanstichting Jaarverslag 2007 / Koorenhuis, Centrum voor kunst en cultuur. - Den Haag : Koorenhuis Jaarverslag 2007 / De Kunstconnectie, VKV, Vereniging van Centra voor de Kunsten. - Utrecht : De Kunstconnectie/VKV. Vanaf 2005 samengaan De Kunstconnectie en VKV. Jaarverslag 2007 / Servicepunt Amateurkunst Oost-Achterhoek. - Winterswijk : Servicepunt Amateurkunst Oost-Achterhoek Jaarverslag 2007 / Kunstfactor. - Utrecht : Kunstfactor Jaarverslag 2007 / Mondriaan Stichting. - Amsterdam : Mondriaan Stichting Keunstwurk : synergie door samenwerking / Keunstwurk. - Leeuwarden : Keunstwurk Een leven lang kunsteducatie : cultuurplan SKVR 2009-2012. - Rotterdam : SKVR Maastricht : stad van culturele carrières : Cultuuragenda 2009-2012 / Gemeente Maastricht. Maastricht : Gemeente Maastricht Meer verbindingen : cultuurbeleid provincie Gelderland 2009-2012 : concept / Provincie Gelderland. - Arnhem : Provincie Gelderland Meerjaren beleidsplan Koorenhuis 2009-2012 / Koorenhuis, Centrum voor kunst en cultuur Den Haag. - Den Haag : Koorenhuis Mentoring 2008 / Kunstenaars&CO. - Amsterdam : Kunstenaars&CO
21 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008
Programma mediawijsheid : de inrichting van een expertisecentrum voor mediawijsheid : meerjarenplan 2008-2010 en jaarplan 2008 / Kwartiermakersgroep Mediawijsheid. - [S.l.] : [s.n.], 2008. - 27 p. : fig., tab. - Versie 1 (14 maart 2008). - Met bijl. Meerjarenplan 2008-2010 en het jaarplan 2008 voor het programma Mediawijsheid. Doel van dit programma is om kinderen en jongeren, hun ouders en scholen te ondersteunen in het leren omgaan met de veelheid van media-uitingen. Naast de inleiding in hoofdstuk 1, geeft hoofdstuk 2 een schets van de achtergrond en ontstaan van het concept mediawijsheid, en de wens om te komen tot expertisecentrum in de vorm van een netwerk. Hoofdstuk 3 beschrijft de wijze waarop het netwerk als expertisecentrum via het programma Mediawijsheid wordt gerealiseerd. Doelstellingen en doelgroepen van het netwerk en de doelen, resultaten en activiteiten van het programma Mediawijsheid worden daarbij uitgewerkt. Hoofdstuk 4 beschrijft de specifieke doelen en activiteiten van het programma Mediawijsheid voor 2008. Hoofdstuk 5 geeft inzicht in de in te richten organisatie voor het netwerk, en tot slot staat in hoofdstuk 6 de begroting voor de jaren 2008-2010. Digitale versie: http://www.kennisland.nl/binaries/documenten/rapporten/meerjarenplan-20082010-en-jaarplan-2008-programma.pdf Reactie Kunstfactor op 'Een basismodel' / T. de Rooij, Kunstfactor. - Utrecht : Kunstfactor, 2008 Stedelijke muziekschool : 1858-2008 : 150 jaar in een notendop / B. Hofman. - Groningen : Stedelijke Muziekschool Groningen Verslag bijeenkomst Cultuurnetwerk Noord-Holland 12 december 2007, stadhuis Alkmaar : financiering van cultuur na 2008 / Cultuurnetwerk Noord-Holland. - Haarlem : Cultuurnetwerk Noord-Holland
22 AANWINSTENLIJST CULTUURNETWERK NEDERLAND MEI 2008