STUDIE 29 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL n.a.v. de beroepsprofielen van secretariaatsmedewerk(st)er afdelingssecretaresse
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIELEN n.a.v. de beroepsprofielen van secretariaatsmedewerk(st)er afdelingssecretar(is)esse sector : handel - administratie studiegebied : handel
Vlaamse Onderwijsraad D/1997/6356/18
IN H O U D O P L E ID IN G S P R O F I E L S E C R E T AR IA A T
INHOUD
GEMEENSCHAPPELIJK GEDEELTE 1
2
INLEIDING
1
1.1
Situering van de beroepsopleidingsprofielen
1
1.2
Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel 1.2.1 Gegevens betreffende het beroepsprofiel 1.2.2 Gegevens betreffende de beroepsopleidingsprofielen
2 2 2
1.3
Opdracht
3
1.4
Ontwikkelingsproces
3
1.5
Legitimatie
3
SITUERING VAN DE BEROEPSOPLEIDINGEN-PROFIELEN
4
2.1
Gegevens uit de beroepenwereld 2.1.1 Beroepenstructuur 2.1.2 Lijst van geraadpleegde beroepsprofielen
4 4 5
2.2
Gegevens uit de onderwijswereld 2.2.1 Opleidingenaanbod 2.2.2 Geografische spreiding van het opleidingsaanbod (TSO-BSO) 2.2.3 Onderwijsactiviteiten
6 6 8 9
2.3
Visie op de ontwikkeling van beroepsopleidingsprofielen
10
3
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL
11
4
MEDEWERKERS
12
5
BIBLIOGRAFIE
13
SPECIFIEK GEDEELTE
15
→
SECRETARIAATSMEDEWERK(ST)ER
3
HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL
15
3.1
Benaming
15
3.2
Globale omschrijving
15
3.3
De concrete vertaalslag 3.3.1 Selectie van de taken uit het beroepsprofiel 3.3.2 Omzetting naar vaardigheden 3.3.3 Clustering van vaardigheden 3.3.4 Ondersteunende kennis 3.3.5 Samenvattende tabel
15 15 17 19 20 22
3.4
Houdingen
24
3.5
Contextgegevens
25
IN H O U D O P L E ID IN G S P R O F I E L S E C R E T AR IA A T
3.6
Niveau van de opleiding 3.6.1 Graad van verantwoordelijkheid 3.6.2 Graad van complexiteit 3.6.3 Graad van transfer 3.6.4 Conclusie
25 25 25 25 25
→
AFDELINGSSECRETAR(IS)ESSE
3
HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL
26
3.1
Benaming
27
3.2
Globale omschrijving
27
3.3
De concrete vertaalslag 3.3.1 Selectie van de taken uit het beroepsprofiel 3.3.2 Omzetting naar vaardigheden 3.3.3 Clustering van vaardigheden 3.3.4 Ondersteunende kennis 3.3.5 Samenvattende tabel
27 27 30 33 35 37
3.4
Houdingen
40
3.5
Contextgegevens
3.6
Niveau van de opleiding 3.6.1 Graad van verantwoordelijkheid 3.6.2 Graad van complexiteit 3.6.3 Graad van transfer 3.6.4 Conclusie
40 41 41 41 41
BIJLAGEN
42
Bijlage 1: Geografische spreiding van het opleidingsaanbod (TSO-BSO)
42
GEMEENSCHAPPELIJK GEDEELTE
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
1
1.1
1
INLEIDING
Situering van de beroepsprofielen Er werden 6 beroepsprofielen ontwikkeld die zich in de “secretariaatssfeer” situeren. Het Hoger Instituut voor de Arbeid ontwikkelde in opdracht van de SERV de beroepsprofielen secretariaatsmedewerk(st)er, afdelinssecretar(is)esse en directiesecretar(is)esse1. De Vlor-werkgroep Beroepsprofielen Hogeschoolonderwijs ontwikkelde de profielen van (meertalig) directieassistent(e), zakelijk verta(a)l(st)er en tolk en het profiel van medisch secretar(is)esse. Deze tweede reeks profielen werd door de Raad Hoger Onderwijs in een advies aan de Vlaamse minister van Onderwijs overgemaakt2. Na vergelijking van het profiel van directiesecretar(is)esse met dat van (meertalig) directieassistent(e) blijkt dat de beschreven takenclusters uit de twee beroepsprofielen grotendeels met elkaar overeenkomen. Vandaar dat de sociale partners stellen dat het hier om hetzelfde beroep gaat, nl. de directiesecretar(is)esse. Deze benaming geniet de voorkeur van de sociale partners, omdat zij (hij) een uitvoerende, secretariële opdracht heeft. De directieassistent(e) heeft bijkomende, gedelegeerde bevoegdheden die het secretariële karakter overstijgen. Van de 5 beroepsprofielen, die uiteindelijk overblijven, zijn er drie die een duidelijke inhoudelijke verwantschap vertonen, nl. de mate van verantwoordelijkheid bij de taakuitoefening3. Een secretariaatsmedewerk(st)er heeft een beperkt verantwoordelijkheidsdomein, een afdelingssecretar(is)esse een middelmatig en een directiesecretar(is)esse een ruim verantwoordelijkheidsdomein. Deze laatste beroepen situeren zich in het middenkader en het hogere of directiekader.
1
2 3
Het opstellen van een beroepsprofiel (het proces van A tot Z), Hoger Instituut voor de Arbeid, KU Leuven, 1996 RHO/WVE/ADV/021 d.d. 2 juli 1996 Het opstellen van een beroepsprofiel (het proces van A tot Z), Hoger Instituut voor de Arbeid, KU Leuven, 1996; blz. 39
2
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
Schematisch overzicht BEROEPSPROFIEL
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL
Secretariaatsmedewerk(st)er afdelingssecretar(is)esse directiesecretar(is)esse
BOP n.a.v. secretariaatsmede2 werk(st)er 3 BOP n.a.v. afdelingssecreta(is)esse secretariaat-talen 4
NIVEAU
zakelijk verta(a)l(st)er en tolk medisch secretar(is)esse
zakelijk vertalen en tolken medisch secretariaat
4 4
Dit document handelt over het beroepsgerichte gedeelte van de opleidingsprofielen n.a.v. de beroepsprofielen van secretariaatsmedewerk(st)er en van afdelingssecretar(is)esse. In een latere fase zullen deze opleidingsprofielen met dat van Secretariaat-talen (een optie van de basisopleiding Secretariaatsbeheer in het hogeschoolonderwijs) op elkaar afgestemd worden. Dit finale opleidingsprofiel zal een globaal en een hiërarchisch overzicht (op basis van het niveau) van alle vaardigheden weergeven.
1.2
Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel
1.2.1
Gegevens betreffende het beroepsprofiel Sector Subsector Beroepen Erkenning beroep
1.2.2
: : : :
Handel-administratie Administratie secretariaatsmedewerk(st)er, afdelingssecretar(is)esse geen gereglementeerd beroep
Gegevens betreffende de beroepsopleidingsprofielen ♦
Sectorcommissie Opleidingsprofielen vaste kern Handel-administratie uitbreiding “Secretariaat”
♦
Studiegebied handel
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
1.3
3
Opdracht Het beroepsprofiel4 werd aan de Koepelcommissie op 9 mei 1996 voorgesteld. Op 18 september 1996 werd de opdracht gegeven om de vaste kern van de sectorcommissie Handel-administratie en de uitbreiding “Secretariaat” samen te stellen. Tenslotte bepaalde de Koepelcommissie het niveau van de beroepen. De beroepsprofielen van secretariaatsmedewerk(st)er en afdelingssecretar(is)esse worden in deze uitgebreide sectorcommissie omgezet in beroepsopleidingsprofielen. Naast het in kaart brengen van de opleidingen, die tot de verschillende beroepen leiden, wenst de Koepelcommissie dat het beroepsgerichte gedeelte van het opleidingsprofiel n.a.v. de beroepsprofielen van secretariaatsmedewerk(st)er en afdelingssecretar(is)esse ontwikkeld wordt. De constructie van beroepsprofielen en hun vertaling naar beroepsopleidingsprofielen garanderen een zekere aansluiting tussen de bedrijfswereld, het onderwijs en het circuit van bij- en nascholing. Op deze wijze kunnen veranderingen in de beroepspraktijk relatief snel vertaald worden naar de inhoud van leerprogramma’s. Er werd gebruik gemaakt van een leidraad: de “handleiding Beroepsopleidingsprofielen voor het secundair en het volwassenenonderwijs”, die door de Dienst voor Onderwijsontwikkeling werd ontwikkeld. Deze handleiding beschrijft de inhoudelijke en vormelijke procedures waaraan de profielen moeten voldoen. Ze verzekert op deze wijze de uniformiteit tussen de ontwikkelde beroepsopleidingsprofielen, zowel tussen als binnen de diverse onderwijsniveaus.
1.4
Ontwikkelingsproces Er werd gebruik gemaakt van het conferentiemodel: een groepsberaad waarin op grond van een informatiedocument en eigen kennis en ervaringen van de deelnemers een profiel ontwikkeld wordt. De ontwikkeling van deze beroepsopleidingsprofielen nam 6 vergaderingen in beslag (07/11/96, 15/01/97, 19/02/97, 26/03/97, 16/04/97, 14/05/97).
1.5
Legitimatie Deze beroepsopleidingsprofielen worden gelegitimeerd door: -
4
5
Raad Secundair Onderwijs: Afdeling Tso-BSO, Afdeling BuSO5 Raad voor Volwassenenonderwijs
Het opstellen van een beroepsprofiel (het proces van A tot Z), Hoger Instituut voor de Arbeid, KU Leuven, 1996 De afdeling BuSO merkt op dat rekening moet gehouden worden met de aard van de handicap om bepaalde handelings- en cognitieve vaardigheden te doen verwerven.
4
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
2
SITUERING VAN DE BEROEPSOPLEIDINGSPROFIELEN
2.1
Gegevens uit de beroepenwereld
2.1.1
Beroepenstructu0ur Om het administratieve werkveld adequaat uit te zuiveren en een relevante afbakening aan te brengen, werden twee criteria gebruikt: het onderscheid naar werksoort en de functionele gerichtheid. ♦
Onderscheid naar werksoort Beroepen waar de klemtoon ligt op het bewerken van informatie, worden ondergebracht in de werksoort administratief werk. Beroepen waar de klemtoon ligt op vormgeving, verwerking en distributie van informatie, worden ondergebracht in de werksoort secretariaatswerk. Het gaat hier niet om absoluut gescheiden werksoorten. Tussen beide kunnen raakvlakken zijn.
♦
Functionele gerichtheid Administratieve medewerkers zijn gericht op het uitvoeren van in hoge mate nauwkeurig omschreven taken. De mate van autonomie in de volgorde van de uitvoering van de taken is relatief beperkt en het werk is dikwijls iteratief en daarom in vele gevallen gestandaardiseerd. Secretar(issen)esses daarentegen zijn gelieerd aan één of meerdere personen, voor wie ze een heel pakket taken vervullen, afhankelijk van de concrete situatie. Deze taken hebben betrekking op het ondersteunen van één of meerdere hiërarchische meerderen bij de uitvoering van hun werkzaamheden. Deze gevarieerde taken zijn in de meeste gevallen niet gestandaardiseerd omdat een secretar(is)esse steeds moet kunnen inspelen op wisselende omstandigheden en ad hoc moet reageren op zaken die onverwacht opkomen.
In dit document wordt van het administratieve werkveld (administratief en secretarieel werk) enkel de structuur weergegeven. Tot nu toe zijn er enkel beroepsprofielen ontwikkeld van de secretariële beroepen. De sectorcommissie opleidingsprofielen vraagt met aandrang aan de sociale partners om ook de beroepsprofielen van de administratieve beroepen uit te tekenen. Dan zal duidelijk blijken dat er beroepsopleidingsprofielen dienen uitgetekend te worden, die grondig verschillen van de nu voorliggende beroepsopleidingsprofielen.
5
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
Beroepenstructuur Administratie
BEROEPENCLUSTER
BEROEP
FUNCTIE
ADMINISTRATIEF WERK
Personeelszaken / salarisadministratie
1 medewerker personeelzaken
2 medewerker salarisadministratie
financiële administratie
Commercie bank / verzekeringen
3 medewerker financiële administratie 4 medewerker debiteuren crediteuren 5 assistent financiële administratie 6 medewerker in- en verkoop 7 administratief medewerker verkoop 8 commercieel / administratief medewerker bank 9 commercieel / administratief medewerker verzekeringen
datatypist facturist telefonist receptionist archiefmedewerker datatypist facturist telefonist receptionist archiefmedewerker
administratief baliemedewerker administratief kasmedewerker bank administratief medewerker financieringen bank boekhoudkundig medewerker medewerker commerciële ondersteuning bank medewerker financiële administratie medewerker internet dienst bank personeelsmedewerker
SECRETARIAATSWERK
Secretariaat
2.1.2
10 secretariaatsmedewerk(st)er 11 afdelingssecretar(is)esse 12 directiesecretar(is)esse
Lijst van geraadpleegde beroepsprofielen Het opstellen van een beroepsprofiel (het proces van A tot Z), Hoger Instituut voor de Arbeid, KU Leuven, 1996.
6
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
2.2
Gegevens uit de onderwijswereld
2.2.1
Opleidingsaanbod De opleidingen / studierichtingen / kwalificaties die in het vet staan, komen direct overeen met de beroepencluster ‘secretariaat’. De andere opleidingen / studierichtingen / kwalificaties zijn verwant met deze beroepencluster. 2.2.1.1 ♦
Gewoon secundair onderwijs
Voltijds secundair onderwijs In het voltijds technisch en het beroepssecundair onderwijs zijn er momenteel geen studierichtingen in het studiegebied Handel die ondubbelzinnig gekoppeld zijn aan één bepaald beroep of beroepencluster in de ‘secretariaatssfeer’. Structuuronderdelen, die een secretarieel beroep voor ogen hebben: 3de graaf BSO Kantoor, inclusief het specialisatiejaar Kantooradministratie en gegevensbeheer 3de graad TSO Secretariaat - Talen Structuuronderdelen, waar de afgestudeerden zowel in secretariële als in administratieve en handelsberoepen kunnen instromen: - 3de graad Boekhouden - informatica TSO Handel TSO - 3de leerjaar van de 3de graaf Administratie vrije beroepen TSO Immobiliënbeheer TSO Internationaal transport en goederenverzending TSO KMO-administratie TSO Medico - sociale administratie TSO Opmerking De TSO-specialisatiejaren zijn een tewerkstellingsgerichte éénjarige opleiding die de leerling vertrouwd maakt met ofwel een administratieve ofwel een secretariële functie binnen het aangediende deelaspect van het administratieve en handelsgerichte werkveld. ARGO en de representatieve verenigingen van inrichtende machten (CVPO, OVSG, VVKSO) bieden allen studierichtingen aan uit het studiegebied Handel.
♦
Deeltijds beroepssecundair onderwijs In het deeltijds beroepssecundair onderwijs wordt de opleidng ‘Kantoorbediende’ georganiseerd. ARGO en de representatieve verenigingen van inrichtende machten (CVPO, OVSG, VVKSO) bieden deze opleiding aan.
2.2.1.2 -
Buitengewoon secundair onderwijs
In opleidingsvorm 4 (identiek aan het gewoon secundair onderwijs inzake structuur en sanctionering van de studies) worden in type 4 (lichamelijk gebrek), type 5 (zieke leerlingen) en type 6 (visuele handicap) de volgende studierichtingen uit het studiegebied Handel georganiseerd:
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
7
Boekhouden – informatica TSO Handel TSO Secretariaat – Talen TSO Kantoor BSO Deze opleidingen worden enkel door het VVKSO ingericht. -
In opleidingsvorm 3 (het buitengewoon secundair beroepsonderwijs) worden in type 1 (licht mentale handicap), type 3 (karakteriële stoornis), type 4 (lichamelijk gebrek), type 6 (visuele handicap) en in type 7 (auditieve handicap) de volgende kwalificaties behorende tot de afdeling ‘Verkoop- en kantoortechnieken’ uit het beroepenveld ‘Tertiaire sector’ georganiseerd: Verkoop- en kantoortechnieken Dactylografie Stenografie Telefonie Magazijnbeheer Deze opleidingen worden door het VVKSO en door het OVSG ingericht.
2.2.1.3
Onderwijs voor sociale promotie
In het volwassenenonderwijs richt men de volgende opleidingen in (opleidingsgehelen Secretariaat en Handel - studiegebied Handel-administratie)6: 6
Bedrijfsadministratieve informatica 1-2-3 LO HST Bedrijfsadministratieve informatica: analyse v.e. bedrijfsad. informatiesysteem KO HST Bedrijfsadm. informatica KO HST Bedrijfsadm. informatica: programmeren in gegevens bankomgeving KO HST Bedrijsadministratieve informatica - toepassinspakketten KO HST Dactylo - Tekstverwerking KO HSB Dactylo - tesktverwerking - labo informatica 1-2 LO HST Burotica 1-2-3 LO HST Burotica KO 1 KO HST Burotica KO 2 KO HST Burotica toepassingssoftware KO HST Dactylo KO HST Dactylografie KO HST Dactylografie - tekstverwerking KO HST Dactylografie en initiatie tekstverwerking KO HST Ned. dactylografie KO HST Gevorderde kantoorautomat. KO HST Burotica MO HST Ned. stenodactylo 1-2 LO HST Ned. stenodactylografie 1-2 LO HST Stenodactylografie 1-2 LO HST Werkplaatsorganisatie MO HST Franse stenodactylografie MO HST Ned. stenodactylografie MO HST Secretariaat KO HST Public relations en onthaal LO HST
Advies over de uniformering van benamingen in het secundair en hoger OSP, 22 maart ’97 (RVOL/WNI/ADV/001), Studie 4: Indeling van het secundaire OSP, Vlor, maart 1996
8
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
-
Telefonist - receptionist KO HST Administratie 1-2-3 LO HST Bedrijfsadministratie 0-2-3 LO HST Secretariaat - correspondentie 1-2 LO HST Medisch secretariaat KO HST
ARGO en de representatieve verenigingen van inrichtende machten (CVPO, OVSG, VSKO) bieden deze opleidingen aan. 2.2.1.4
Opleidingen buiten het onderwijs (niet-exhaustief)
VIZO: Ondernemersopleiding Verlener van kantoordiensten Voortgezette vorming (volmaking / bijscholing) Opleidingsmodules ingericht door VIZO of gesubsidieerd door VIZO (georganiseerd door de professionele en interprofessionele middenstandsorganisaties): - informatica: initiatie PC, tekstverwerking, spreadsheets, powerpoint… - dactylografie - telefooncursussen - vlot communiceren in andere talen - beroepsspecifieke taalcursussen - algemeen beheer - klantgerichte zakelijke communicatie - introductie Internet VDAB: Voltijdse opleidingen van lange duur - meertalig algemeen bediende - meertalig bediende (uitvoerend) - meertalig secretaresse - meertalig secretariaatsbediende (zelfstandig) - meertalig secretariaatsbeheer (uitvoerend) - tweetalig uitvoerend bediende met PC-kennis ♦
2.2.2
Aparte opleidingsmodules - tekstverwerking - gegevensuitwisseling tussen PC-pakketten - kantoorautomatisering en secretariaat - ontwikkeling van prestaties voor secretariaatsmedewerkers - dactylografie - meerdere burotica- en informaticacursussen
Geografische spreiding van het opleidingsaanbod (TSO-BSO) De tewerkstelling spreidt zich uit over het Vlaamse grondgebied. De industriële bedrijvigheid concentreert zich vooral in de grootsteden en in de omgeving van de grote industrieassen. Het opleidingsaanbod (zie kaartje) is verspreid over gans Vlaanderen. Grote concentraties vindt men in de grootsteden Brussel en Antwerpen en in iets mindere mate in Gent, Brugge en Hasselt. Zie bijlage 1.
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
2.2.3
9
Onderwijsactiviteiten (TSO-BSO) 2.2.3.1
Globale kenmerken van de leerplannen en –programma’s
De basis van de derde graad Secretariaat - talen TSO wordt gelegd in de tweede graad Handel - talen TSO. Vanaf de derde graad krijgen de leerlingen in het fundamentele gedeelte een beroepsgerichte vorming waarbij de componenten talen en tekstverwerking per leerjaar ruim drie vierde van het fundamentele gedeelte uitmaken. Er wordt gestreefd naar een professionele taalvaardigheid in een vlotte stijl en met correcte inhoud. De verwerking van de informatieve gegevens gebeurt via professionele softwarepakketten waarbij de integratie van verschillende pakketten voorop staat. De werking van een secretariaat met inbegrip van hedendaagse ondersteunende kantoorapparatuur krijgt eveneens de nodige aandacht. De studierichting Secretariaat - talen behoort tot het technisch onderwijs. Dit betekent dat er dubbele doelstellingen worden nagestreefd. Deze opleiding bereidt de leerlingen niet enkel voor op een directe tewerkstelling, maar geeft hen ook de mogelijkheid om het hoger onderwijs van één cyclus met succes te volgen. Het is dus geen louter tewerkstellingsgerichte studierichting. De basis van de 3de graad Kantoor BSO en het aansluitende leerjaar van de derde graad Kantooradministratie en gegevensbeheer BSO wordt in de tweede graad Kantoor en verkoop gelegd. Een goede taalvaardigheid krijgt de aandacht: een vlotte kennis van het Nederlands (zowel schriftelijk als mondeling), een praktische kennis van het Frans (luisteren, spreken en lezen) en noties van praktisch Engels (spreken). De leerplannen tekstverwerking en informatica voorzien een degelijke kennis van schriftelijke informatieverwerking via professionele softwarepakketten: in het specialisatiejaar staat de integratie van de verschillende pakketten en het gebruik van actuele kantoorapparaten voorop. Belangrijk is dat het leerplan stage een reeks kantooractiviteiten voorstelt. Het fundamentele gedeelte van deze studierichting is gericht op een arbeidsoriënterende opleiding met als klemtonen de ontwikkeling en ondersteuning van de noodzakelijke vaardigheden voor het toekomstige beroep. 2.2.3.2
Globale opbouw van de lessentabellen
Elke lessentabel is opgebouwd uit drie delen. Een eerste deel bevat een verplichte basisvorming die een algemene vorming vooropstelt. Het tweede deel, het fundamentele gedeelte genoemd, bevat de vakken die gericht zijn op een specifieke invulling. Tenslotte is er het complementair gedeelte dat een aantal pedagogische voorstellen bevat en de onderwijsinstelling de mogelijkheid biedt om de opleiding uit te diepen of te verbreden. In het volgende overzicht wordt de basisvorming buiten beschouwing gelaten. In Secretariaat - talen TSO wordt de communicatieve vorming sterk beklemtoond: ruim de helft van het urenpakket in het fundamenteel gedeelte wordt hieraan besteed. Het talenaanbod is erg ruim en gevarieerd: er is een keuze uit Frans, Engels, Duits, Spaans, Italiaans en zelfs Russisch. Gewoonlijk worden drie vreemde talen aangeboden. Er is een evenwichtige aandacht voor bedrijfsgerichte vorming en praktische vorming (dactylo en tekstverwerking). In een leerplan van een onderwijskoepel wordt de component stage opgenomen (2 uren).
10
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
In de derde graad Kantoor BSO en het derde leerjaar van de derde graad Kantooradministratie en gegevensbeheer BSO beheerst de praktijkcomponent (toegepaste informatica, tekstverwerking en stage) de opleiding. De component stage wordt opgenomen in alle leerplannen (ongeveer één derde van de opleiding). Aan communicatieve en bedrijfsgerichte vorming wordt eveneens aandacht besteed.
2.3
Visie op de ontwikkeling van beroepsopleidingsprofielen Naast de implementatie van de PC en zijn steeds groter wordend toepassingsveld voor het beroep van secretar(is)esse, zijn de laatste jaren ook het toenemend belang van klantgerichte vaardigheden en een goede beheersing van vreemde talen een belangrijke vereiste geworden in het beroep. -
-
Doordat de secretar(is)esse veelvuldig met klanten in contact komt en ook zelfstandig afspraken moet maken, wordt het steeds belangrijker dat zij (hij) niet enkel ‘vlot en correct’ is, maar ook dat ze (hij) over vaardigheden beschikt om met klanten de inhoudelijke aspecten te bespreken. Dit veronderstelt in de eerste plaats een gedegen domeinkennis, maar eveneens een aantal commerciële vaardigheden. Door de Europese eenheidsmarkt en de globalisering van de economie in het algemeen wordt een actieve kennis (schrijven en spreken) van één of meerdere vreemde talen alsmaar belangrijker in het beroep van secretar(is)esse.
Het gevraagde kwalificatieniveau van secretar(is)esse is gestegen en stijgt nog steeds. Dit is een evolutie waar in de opleidingen terdege rekening mee zal moeten gehouden worden.
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
3
DE BEROEPSOPLEIDINGSPROFIELEN
Zie specifiek gedeelte vanaf blz. 14.
11
12
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
4
♦
MEDEWERKERS
Sectorcommissie Opleidingsprofielen Handel – administratie Voorzitter: Nicole Janssens (VVKSO) Leden
sociale partners werkgevers werknemers onderwijs ARGO CVPO OVSG VSKO overheid onderwijsinspectie DvO experts secretariaat Vlor
VASTE KERN
UITBREIDING “SECRETARIAAT”
L. Ardies (VDV)
J. Delfosse (FEDIS) P. Van Heddegem (LBC-NVK)
R. Vandeput H. Ghysen J. Van de Velden N. Janssens
D. Vanhaekendover R.M. Raick W. Mast en plv. F. Verbesselt L. Dekelver
M. Van de Sande F. Vermeesch L. Van Waes (CEVORA) J.-P. Vanden Berghe J. Van Ransbeek
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
5
13
BIBLIOGRAFIE
-
D. Malfait, L. Sels, Het opstellen van een beroepsprofiel (het proces van A tot Z), Hoger Instituut voor de Arbeid, KU Leuven, 1996
-
Beroepenstructuren in de sector handel – administratie, Vlaamse Onderwijsraad, PROF/OPSO-SECRETAR/JVR/DOC/002, 1996
-
Onderzoek naar een toekomstgerichte beroepen- en kwalificatiestructuur in de Belgische groothandel, OVD Groep – CEVORA, 1996
-
Definities beroepen Handel (Detailhandel / Groot- en internationale handel) OVD Nederland, VVKSO, PROF/OPSO-SECRETAR/EXT/DOC/004, 1996
-
Eindtermendocument Assistent-secretaresse, LOB ECABO (Nederland), 1996
-
Eindtermendocument Secretaresse, LOB ECABO, 1996
-
Eindtermendocument Directiesecretaresse / management assistent, LOB ECABO, 1996
-
Functieomschrijvingen Secretaresse, Administratief bediende, Bediende aankoopadministratie, LBC-NVK, PROF/OPSO-SECRETAR/EXT/DOC/009, 1996
SPECIFIEK GEDEELTE SECRETARIAATSMEDEWERK(ST)ER
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
3
3.1
15
HET BEROEPSOPLEIDINGPROFIEL
Benaming BOP n.a.v. het beroepsprofiel van secretariaatsmedewerk(st)er.
3.2
Globale omschrijving Een opleiding voortvloeiend uit dit beroepsopleidingsprofiel leidt leerlingen / cursisten op tot het uitoefenen van een uitvoerende functie op een afdelingssecretariaat op een bedrijf, bij een persoon die een zelfstandig of een vrij beroep uitoefent of bij een overheidsinstelling. Zij moeten in staat zijn om onder begeleiding routinematige werkzaamheden op het gebied van post- en tekstverwerking, communicatie, archivering en diverse andere ondersteunende taken te verrichten.
3.3
De concrete vertaalslag
3.3.1
Selectie van de taken uit het beroepsprofiel van secretariaatsmedewerk(st)er Het beroepsprofiel bevat geclusterde taken, doch niet volgens het DvO-model. De volgende criteria werden gebruikt bij de selectie: - Is de taak haalbaar voor een beginnend beroepsbeoefenaar? - Is het aanleren van een bepaalde taak relevant en haalbaar voor onderwijs? De taken “afspraken regelen” (64) en “bijhouden agenda baas / bazin” (103) werden geschrapt, omdat deze een grotere verantwoordelijkheid, die zich situeert op het niveau van afdelingssecretar(is)esse, vereisen. Taken 28, 30, 31, 32 (vanzelfsprekend voor een gevorderd PC-gebruiker), 48 (een vereiste voor alle bedienden) en 123 (niet enkel voor een afdelingssecretar(is)esse) werden toegevoegd. Enkele taken (nrs. 13, 17, 18, 37, 114) werden lichtjes aangepast (geschrapte delen zijn doorgehaald, toevoegingen zijn onderstreept).
16
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
TAKENCLUSTER
TAAK
1
1
voorbereiding
2
aanzetten van de burotica
2
postverwerking
3 4 5 10
post ontvangen en verspreiden post inschrijven en verwerken post verzendklaar maken selectie van adressen van de mailing listings
3
correspondentie
11 13 15 17 18
typen van correspondentie in het Nederlands correspondentie opnemen (in steno) in het Nederlands correspondentie op aanwijzing opstellen correspondentie uitwerken van steno of dictafoon correspondentie van anderen bewerken op basis van aangebracht correctie
4
tekstverwerking
22 23 24 26 28 29 30 31 32 34 35 37
volledige concepten typen (routine typewerk) statistisch en ander te bewerken materiaal typen stukken tekst op aanwijzing op PC verwerken tekstopmaak verzorgen aanmaken van slides vormgeving van teksten maken van eenvoudige grafieken en tabellen compileren uit verschillende bestanden compileren uit verschillende programma’s telefoon aannemen en zonder meer doorverbinden telefoon aannemen, bericht noteren, niet zelf afhandelen aannemen van binnenkomende fax of telexberichten en doorgeven bezoekers verwelkomen en doorverwijzen afspraken maken via de fax of telefoon, slecht op aanwijzing
39 41 6
informatiebehandeling 48 49 50
huisstijl bewaken informatie slechts ontvangen en doorgeven informatie slechts op aanwijzing opzoeken in dossiers
8
organiseren
64 65
afspraken regelen planningsagenda’s bijhouden
10
archivering
95 96 97
stukken verzamelen, sorteren en coderen stukken slechts op aanwijzing opbergen stukken in het archief opzoeken
11
beheren
102 103
bijhouden adressenbestand bijhouden agenda baas / bazin
12
service- en diverse taken
114 115 116 117 118 121
zorgen voor EHBO-spullen / materiaal planten verzorgen op kantoor inzamelen geld voor verjaardag of afscheidscadeautjes kopen cadeautjes serveren van koffie en thee bestellen van snacks
13
ondersteuning
122 123 124
op orde houden van de eigen werkplek klein onderhoud van kantoorapparatuur maken van kopies
1
Elke taak heeft een uniek nummer in het beroepsprofiel (blz. 120-130)
3.3.2
Omzetting naar vaardigheden
TAAK
VAARDIGHEID
2
aanzetten van de burotica
kan buroticamateriaal volgens geëigende procedures aan- en uitzetten; software openen, gebruiken en afsluiten
3 4
post ontvangen en verspreiden post inschrijven en verwerken
kan de post (brieven, faxen, elektronische berichten…) ontvangen, inschrijven en verwerken volgens bestaande procedures
5
post verzendklaar maken
kan de post verzendklaar maken
10
selectie van adressen van de mailing listings
kan adressen uit mailing listings selecteren
11 17 18
typen van correspondentie in het Nederlands correspondentie uitwerken correspondentie van anderen bewerken op basis van aangebrachte correcties
kan correspondentie typen
13
correspondentie opnemen in het Nederlands
kan correspondentie opnemen in het Nederlands
15
correspondentie op aanwijzing opstellen
kan correspondentie op aanwijzing opstellen in het Nederlands
22 23 24 26 28 29 30
volledige concepten typen (routine typewerk) statistisch en ander te bewerken materiaal typen stukken tekst op aanwijzing op PC verwerken tekstopmaak verzorgen aanmaken van slides vormgeven van teksten maken van eenvoudige grafieken en tabellen
kan op aanwijzing via PC een concept (tekst, statistisch materiaal…) uitwerken
31 32
compileren uit verschillende bestanden compileren uit verschillende programma’s
kan gegevens uit verschillende bestanden en / of programma’s integreren via tekstverwerking en deze verder bewerken
34 35
telefoon aannemen en zondermeer doorverbinden telefoon aannemen, bericht noteren, niet zelf afhandelen
kan telefonische berichten noteren en doorgeven
TAAK
VAARDIGHEID
37
aannemen van binnenkomende faxberichten en doorgeven
kan binnenkomende faxberichten aannemen en doorgeven
39
bezoekers verwelkomen en doorverwijzen
kan bezoekers verwelkomen en doorverwijzen
41
afspraken maken via de fax of telefoon, slechts op aanwijzing
kan op aanwijzing afspraken maken via de fax of telefoon
48
huisstijl bewaken
kan de huisstijl bewaken
49 50
informatie slechts ontvangen en doorgeven informatie slechts op aanwijzing opzoeken in dossiers
kan informatie ontvangen en correct en op het juiste moment doorgeven en op aanwijzing opzoeken
65
planningsagenda’s bijhouden
kan planningsagenda’s bijhouden
95
stukken verzamelen, sorteren en coderen
kan stukken verzamelen, sorteren en coderen
96
stukken slechts op aanwijzing opbergen
kan stukken op aanwijzing opbergen
97
stukken in het archief opzoeken
kan stukken in het archief opzoeken
102 bijhouden adressenbestand
kan adressenbestand raadplegen en updaten
114 zorgen voor EHBO-materiaal
kan zorgen voor EHBO-materiaal
115 planten verzorgen op kantoor
kan planten verzorgen op kantoor
116 inzamelen geld voor verjaardag of afscheidscadeautjes
kan geld voor verjaardags- of afscheidscadeautjes inzamelen
117 kopen cadeautjes
kan cadeautjes kopen
118 serveren van koffie en thee
kan koffie en thee serveren
121 bestellen van snacks
kan snacks bestellen
122 op orde houden van de eigen werkplek
kan de eigen werkplek op orde houden
123 klein onderhoud van kantoorapparatuur
kan de handleiding van kantoorapparatuur raadplegen en de instructies toepassen
124 maken van kopies
kan kopies maken
19
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
3.3.3
Clustering van vaardigheden De vaardigheden worden gegroepeerd in voor het onderwijsveld zinvolle, organiseerbare gehelen. Er werd rekening gehouden met de takenclusters uit het beroepsprofiel. CLUSTER
Informatie
beheer archivering
verwerking
Communicatie
onthaal telefoon correspondentie
interne / externe communicatie
Organisatie
secretariaat vergadering postafhandeling
ondersteuning
dienstverlening
VAARDIHEID: DE LEERLING / CURSIST…
1 kan adressenbestanden raadplegen en updaten 2 kan stukken verzamelen, sorteren en coderen 3 kan stukken op aanwijzing opbergen 4 kan stukken in het archief opzoeken 5 kan buroticamateriaal volgens geëigende procedures aan- en uitzetten, software openen, gebruiken en afsluiten 6 kan adressen uit mailing listings selecteren 7 kan op aanwijzing via PC een concept (tekst, statistisch materiaal…) uitwerken 8 kan gegevens uit verschillende bestanden en / of programma’s integreren via tekstverwerking en deze verder bewerken 9 kan bezoekers verwelkomen en doorverwijzen 10 kan telefonische berichten noteren en doorgeven 11 kan correspondentie typen in het Nederlands en het Frans 12 kan correspondentie opnemen in het Nederlands 13 kan correspondentie op aanwijzing opstellen in het Nederlands 14 kan binnenkomende faxberichten aannemen en doorgeven 15 kan op aanwijzing afspraken maken via fax of telefoon 16 kan de huisstijl bewaken 17 kan informatie ontvangen en correct en op het juiste moment doorgeven en op aanwijzing opzoeken 17 kan de eigen werkplek op orde houden 18 kan planningsagenda’s bijhouden 19 kan de post (brieven, faxen, elektronische berichten…) ontvangen, inschrijven en verwerken volgens bestaande porcedures 20 kan de post verzendklaar maken 21 kan de handleiding van kantoorapparatuur raadplegen en de instructies toepassen 22 kan kopies maken 23 kan geld voor verjaardags- of afscheidscadeautjes inzamelen 24 kan cadeautjes kopen 25 kan koffie en thee serveren 26 kan snacks bestellen 27 kan planten verzorgen op kantoor 28 kan zorgen voor EHBO-materiaal
20
3.3.4
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
Ondersteunende kennis Ondersteunende kennis, die niet rechtstreeks gekoppeld kan worden aan een cluster van vaardigheden en die een minimale basis is voor het uitoefenen van het beroep. -
time-management: efficiënt tijdsbeheer noties van teamwork de werking van de burotica: telefoon, fax, kopieerapparaat, printer… correct PC-gebruik gebruik van handleidingen (burotica, softwarepakketten…) achtergronden bij de bedrijfsstructuur, bedrijfsvormen, organogrammen, overlegstructuren… domeinkennis (indeling in bedrijfssectoren) luistervaardigheid rekenvaardigheid veiligheid, milieu, kwaliteit, ergonomie praktijkgericht taalgebruik: per taalvaardigheid wordt d.m.v. een cijfer het gewenste beheersingsniveau aangeduid (1 = elementaire kennis, 2 = praktische kennis, 3 = gevorderde kennis)
-
Nederlands
Vreemde taal 1
Vreemde taal 2
Vreemde taal 3
luisteren
3
2
1
1
lezen
3
2
1
-
spreken
3
1
1
1
schrijven
3
1
1
-
Per cluster van vaardigheden wordt de kennis vermeld, die nodig is om deze vaardigheden te realiseren. Tussen haakjes wordt een verwerkingsniveau aangegeven. ♦
Niveau 1: weten (Dit niveau kan omschreven worden door middel van werkwoorden van het type: reproduceren, bewust zijn, herinneren, herkennen, registreren, opnoemen, aanduiden, benoemen, opsommen…)
♦
Niveau 2: inzien (Begrijpen, verstaan, aantal aangeven, verband uitdrukken, bewijzen, voorbeelden geven, typeren, de essentie aangeven, omschrijven, met eigen woorden zeggen…)
♦
Niveau 3: toepassen (Gevarieerd aanwenden, uitwerken, nieuwe middelen vinden, beoordelen, evalueren, produceren, vergelijken met, structureren…)
♦
Niveau 4: integreren (Spontaan toepassen, zich uit eigen beweging identificeren…)
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
CLUSTER
Informatie
beheer
archivering
verwerking
Communicatie
onthaal
telefoon
correspondentie
interne / externe communicatie Organisatie
secretariaat vergadering
postafhandeling ondeteuning dienstverlening
21
ONDERSTEUNENDE KENNIS (NIVEAU) bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (1) recht (wet op de privacy) (1) (bestaande) klassementsystemen (1) archiveringsprogramma’s (1) klasseringsmethodes (3) bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (1) tekstverwerking, rekenbled, gegevensbeheer op PC (3) principes van vormgeving en opmaak van slides (3) gegevensbeveiliging (1) recht (wet op de privacy) (1) etiquette, omgangsvormen (4) huisstijl en bedrijfscultuur (2) vlotte omgangstaal (4) gebruik van telefoontoestellen (3) noteertechnieken (basis) (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) basisregels van klantvriendelijk telefoneren (3) vlotte omgangstaal (4) klavierbeheersing (4) tekstverwerking op PC (3) BIN-normen (4) internationale conventies (1) huisstijl (2) vormen van gebruik van stijlen (brieven, faxen, elektronische berichten) (1) correcte spelling (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) basisregels van klantvriendelijk telefoneren (3) vlotte omgangstaal (4) werking van een secretariaat (1) huisstijl en bedrijfscultuur (2) soorten vergaderingen (organisatie, logistieke ondersteuning) (1) huisstijl (2) (bestaande) verwijs- en opvolgingssystemen (3) postvoorschriften (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) samenstelling van een EHBO-kastje (1) etiquette (4)
3.3.5
Samenvattende tabel
Vaardigheid: de leerling / cursist…
Cluster 1
2
Informatie
Communicatie
Ondersteunende kennis (niveau)
1.1 beheer
1.1.1 kan adressenbestanden raadplegen en updaten
bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (1) recht (wet op de privacy) (1)
1.2 archivering
1.2.1 kan stukken verzamelen, sorteren en coderen 1.2.2 kan stukken op aanwijzing opbergen 1.2.3 kan stukken in het archief opzoeken
(bestaande) klassementsystemen (1) archiveringsprogramma’s (1) klasseringsmethodes (3) bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (1)
1.3 verwerking
1.3.1 kan buroticamateriaal volgens geëigende procedures aan- en uitzetten, software openen, gebruiken en afsluiten 1.3.2 kan adressen uit mailing listings selecteren 1.3.3 kan op aanwijzing via PC een concept (tekst, statistisch materiaal…) uitwerken 1.3.4 kan gegevens uit verschillende bestanden en / of programma’s integreren via tekstverwerking en deze verder bewerken
tekstverwerking, rekenblad, gegevensbeheer op PC (3) principes van vormgeving en opmaak van slides (3) gegevensbeveiliging (1) recht (wet op de privacy) (1)
2.1 onthaal
2.1.1 kan bezoekers verwelkomen en doorverwijzen
etiquette, omgangsvormen (4) huisstijl en bedrijfscultuur (2) vlotte omgangstaal (4)
2.2 telefoon
2.2.1 kan telefonische berichten noteren en doorgeven
gebruik van telefoontoestellen (3) noteertechnieken (basis) (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) basisregels van klantvriendelijk telefoneren (3) vlotte omgangstaal (4)
2.3 correspondentie
2.3.1 kan correspondentie typen in het Nederlands en het Frans 2.3.2 kan correspondentie opnemen in het Nederlands 2.3.3 kan correspondentie op aanwijzing opstellen in het Nederlands
klavierbeheersing (4) tekstverwerking op PC (3) BIN-normen (4) internationale conventies (1) huisstijl (2) vormen van gebruik van stijlen (brieven, faxen, elektronische berichten) (1) correcte spelling (3)
Vaardigheid: de leerling / cursist…
Cluster
3
Organisatie
kan binnenkomende faxberichten aannemen en doorgeven kan op aanwijzing afspraken maken via fax of telefoon kan de huisstijl bewaken kan informatie ontvangen en correct en op het juiste moment doorgeven en op aanwijzing opzoeken
Ondersteunende kennis (niveau)
2.4 interne / externe communicatie
2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.4.4
3.1 secretariaat
3.1.1 kan de eigen werkplek op orde houden
werking van een secretariaat (1) huisstijl en bedrijfscultuur (2)
3.2 vergadering
3.2.1 kan planningsagenda’s bijhouden
soorten vergaderingen (organisatie, logistieke ondersteuning) (1) huisstijl (2)
3.3 postafhandeling
3.3.1 kan de post (brieven, faxen, elektronische berichten…) ontvangen, inschrijven en verwerken volgens bestaande procedures 3.3.2 kan de post verzendklaar maken
(bestaande) verwijs- en opvolgingssystemen (3) postvoorschriften (3)
3.4 ondersteuning
3.4.1 kan de handleiding van kantoorapparatuur raadplegen en de instructies toepassen 3.4.2 kan kopies maken
huisstijl en bedrijfscultuur (2)
3.5 dienstverlening
3.5.1 3.5.2 3.5.3 3.5.4 3.5.5 3.5.6
samenstelling van een EHBO-kastje (1) etiquette (4)
kan geld voor verjaardags- of afscheidscadeautjes inzamelen kan cadeautjes kopen kan koffie en thee serveren kan snacks bestellen kan planten verzorgen op kantoor kan zorgen voor EHBO-materiaal
huisstijl en bedrijfscultuur (2) basisregels van klantvriendelijk telefoneren (3) vlotte omgangstaal (4)
24
3.4
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
Houdingen In het beroepsprofiel worden een aantal houdingen vermeld, die als onmisbaar worden beschouwd. Accuratesse
Bij het vastleggen van zakelijke belangrijke gegevens moet men uiterst precies te werk gaan. Nauwkeurigheid is eveneens vereist bij het verwerken van gegevens, organiseren en archiveren.
Contactbereidheid Correct kunnen omgaan met personen binnen en buiten het bezin voor samenwerking drijf. Belangrijk is dat men zeer goed samenwerkt met collega’s en vooral met de direct verantwoordelijke.
3.5
Zelfstandigheid zin voor initiatief
In concrete situaties inschatten of de eruit voorbloeiende taken onder zijn / haar bevoegdheid vallen. De correspondentieprocedures of communicatieprocessen doelmatig laten verlopen. Aanvoelen wanneer en waarmee een chef niet wil worden gestoord. Een eigen realistische dag- of weekindeling kunnen maken.
Omschakelingsvermogen flexibiliteit
In dagelijkse situaties orde op zaken weten te stellen door snel te kunnen inspelen op wisselende omstandigheden.
Discretie en betrouwbaarheid
Alle vertrouwelijke en geheime informatie met de nodige omzichtigheid behandelen teneinde niet bedoelde informatieoverdracht te voorkomen.
Stressbestendigheid
Goed kunnen omgaan met deadlines. Vlot verschillende taken en opdrachten kunnen verrichten.
Organisatievermogen
Er op gericht zijn taken zodanig te plannen en te coördineren dat het beoogde doel op een efficiënte manier bereikt kan worden.
Assertiviteit in functie van het uitvoeren van een taak
Niet aarzelen om meer uitleg te vragen over een opdracht, opdat men een exact beeld heeft van het verwachte eindresultaat.
Contextgegevens Een secretariaatsmedewerk(st)er werkt altijd onder de directe leiding van een verantwoordelijke. Typische arbeidsomstandigheden zijn: - binnendienst - tamelijk vaste tot flexibele werktijden - zittend werk tijdens een deel van de dag; heen en weer lopen gedurende een deel van de dag - werken aan een beeldscherm
25
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
3.6
Niveau van de opleiding
3.6.1
Graad van verantwoordelijkheid Autonomie in de uitvoering van het werk
Volgorde en uitvoeringswijze liggen geheel vast. Er is slechts een beperkte autonomie binnen de deelactiviteiten.
Autonomie in het nemen van beslissingen
Zeer beperkt.
Invloed op werkverdeling
Wordt door anderen bepaald, met een beperkte marge.
Verantwoordelijkheid voor prestaties Verantwoordelijk voor het deelresultaat, dat gecontroleerd wordt.
3.6.2
3.6.3
3.6.4
Vertrouwelijkheid
Uitzonderlijk omgang met vertrouwelijke informatie.
Leidinggeven
Planning en coördinatie van de eigen werkzaamheden, maar geeft geen leiding aan anderen.
Graad van complexiteit Routine in het dagelijkse werk
Er wordt redelijk veel routinematig werk verricht.
Informatievoorziening
Informatie ontvangen, op aanwijzing uit- en opzoeken en doorgeven.
Graad van transfer Adviseren
Adviseert op niveau van de eigen collega’s
Talenkennis
zie tabel op blz. 21
Domeinkennis
Er is slechts een beperkte domeinkennis nodig.
Conclusie Gelet op de graad van verantwoordelijkheid, de graad van complexiteit van de taken en de graad van transfer tussen de taken wordt het beroepsopleidingsprofiel van secretariaatsmedewerk(st)er op niveau 2 geplaatst.
SPECIFIEK GEDEELTE AFDELINGSSECRETAR(IS)ESSE
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
3
3.1
27
HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL
Benaming BOP n.a.v. het beroepsprofiel van afdelingssecretar(is)esse.
3.2
Globale omschrijving Een opleiding voortvloeiend uit dit beroepsopleidingsprofiel leidt leerlingen / cursisten op tot het uitoefenen van een ondersteunende functie bij één of meerdere leidende functionarissen op bedrijf, bij een persoon die een zelfstandig of een vrij beroep uitoefent of bij een overheidsinstelling. Zij moeten in staat zijn tot het zelfstandig verzorgen van werkzaamheden op het gebied van organisatie en coördinatie, correspondentie, post- en tekstverwerking, communicatie, informatie en vergadering, archivering en diverse andere ondersteunende taken.
3.3
De concrete vertaalslag
3.3.1
Selectie van de taken uit het beroepsprofiel van afdelinssecretar(is)esse Het beroepsprofiel bevat geclusterde taken, doch niet volgens het DvO-model. De volgende criteria werden gebruikt bij de selectie: - is de taak haalbaar voor een beginnend beroepsbeoefenaar? - is het aanleren van een bepaalde taak relevant en haalbaar voor onderwijs? Alle taken werden weerhouden. Enkele taken (nrs. 13, 14, 62, 84) werden lichtjes aangepast (geschrapte delen zijn doorgehaald, toevoegingen zijn onderstreept). Er werden geen taken toegevoegd.
28
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
TAKENCLUSTER
1
voorbereiding
2
postverwerking
3
correspondentie
4
tekstverwerking
5
communicatie
6
informatiebehandeling
7
ondersteunen van vergaderingen
8
organiseren
1
TAAK
1 2 3 4 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 19 21 23 25 26 27 28 29 30 31 32 36 38 39 40 42 43 44 45 46 48 51 53 54 56 58 59 60 61 62 64 65 66 67 68 71 72 73 74 77
1
zelfstandig plannen van dagindeling of weekindeling aanzetten van de burotica post ontvangen en verspreiden post inschrijven en verwerken post zelf afhandelen toezien op de afhandeling van de post versturen van e-mail filteren en doorgeven van de binnenkomende e-mail selectie van adressen van de mailing listings typen van correspondentie in het Nederlands typen van correspondentie in een vreemde taal correspondentie opnemen (in steno) in het Nederlands correspondentie opnemen (in steno) in een vreemde taal correspondentie op aanwijzing opstellen zelf correspondentie opstellen correspondentie afhandelen met tekenbevoegdheid vertalen van correspondentie (brieven en nota’s) statistisch en ander te bewerken materiaal typen stukken van anderen bewerken tekstopmaak verzorgen redigeren van teksten van anderen maken van slides vormgeven van teksten maken van grafieken en tabellen compileren uit verschillende bestanden compileren uit verschillende programma’s telefoon aannemen, selecteren en afhandelen aannemen van binnenkomende fax- of telexberichten en afhandelen bezoekers verwelkomen en doorverwijzen onverwacht bezoek zelf te woord staan zelfstandig afspraken maken een praatpaalfunctie vervullen een vraagbaakfunctie vervullen contacten onderhouden voor de leidinggevenden eigen contacten onderhouden (in- en extern) huisstijl bewaken zelf informatie selecteren en samenstellen zelfstandig belanghebbenden intern van informatie voorzien zelfstandig belanghebbenden in- en extern van informatie voorzien bijhouden van de vergaderagenda voorbereiden agendastukken notuleren van vergaderingen uitwerken van de notulen besluiten van de vergadering weergeven naleving van de besluiten controleren opvolgen afspraken regelen agenda’s bijhouden organiseren van zakenlunches en –diners zakenreizen reserveren en boeken vergaderingen organiseren (plaats, benodigdheden…) verzorging representatiegeschenken verzorging en programma gast(en) organiseren organiseren van de werkzaamheden van het secretariaat werkbesprekingen organiseren organiseren van de interne circulatie van nota’s
Elke taak heeft een uniek nummer in het beroepsprofiel (blz. 120-130)
29
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
TAKENCLUSTER
9
coördineren
10
archivering
11
beheren
12 se
service- en divertaken
13
ondersteuning
2
TAAK
80 81 82 83 84 86 89 het 90 93 94 95 97 98 99 101 102 104 105 106 107 108 110 111 112 113 116 117 118 119 120 122 123 124 125 126
2
werkzaamheden secretariaat coördineren invoering van nieuwe procedures begeleiden taken delegeren en uitvoering controleren facturen en declaraties controleren en fiatteren verantwoordelijkheid dragen voor de toegekende budgetten werkindeling van het secretariaat bepalen verantwoordelijkheid dragen voor de dagelijkse gang van zaken op secretariaat verantwoordelijkheid dragen voor de prestaties van het secretariaat inwerkprogramma’s maken voor nieuwe medewerkers op het secretariaat werkbegeleiding voor de nieuwe medewerkers stukken verzamelen, sorteren en coderen stukken in het archief opzoeken archief inrichten / of reviseren archief beheren (schonen en actueel houden) documentatie / bibliotheek beheren bijhouden adressenbestand bijhouden van de financiële administratie bijhouden van de kantoorvoorraad bestellen kantoorvoorraad opstellen van (reis)declaraties bijhouden van de kas personeelsadministratie gegevens bijhouden bijhouden administratie m.b.t. ziekte en verlof opstellen van facturen bijhouden van softwarelicenties en -handboeken inzamelen geld voor verjaardag of afscheidscadeautjes kopen cadeautjes serveren van koffie en thee onderhoud kantoorapparatuur regelen aankoop van relevant materiaal regelen op orde houden van de eigen werkplek klein onderhoud van kantoorapparatuur maken van kopies bijhouden van een persoonlijke gegevensbank op de hoogte blijven van softwarepakketten
Elke taak heeft een uniek nummer in het beroepsprofiel (blz. 120-130)
3.3.2
Omzetting naar vaardigheden Vaardigheid: de leerling / cursist…
Taak 1
zelfstandig plannen van dagindeling of weekindeling
kan de dag- en weekindeling zelfstandig plannen
2
aanzetten van de burotica
kan buroticamateriaal volgens geëigende procedures aan- en uitzetten; software openen, gebruiken en afsluiten
3 4 6
post ontvangen en verspreiden post inschrijven en verwerken post zelf afhandelen
kan de post (brieven, faxen, elektronische berichten…) ontvangen, inschrijven en verwerken volgens bestaande procedures
7
toezien op de afhandeling van de post
kan toezicht uitoefen op de afhandeling van de post
8 9 10 38
versturen van e-mail filteren en doorgeven van binnenkomende e-mail selectie van adressen van de mailing listings aannemen van binnenkomende fax- of telexberichten en afhandelen
kan faxen en elektronisch corresponderen
11 12
typen van correspondentie in het Nederlands typen van correspondentie in een vreemde taal
kan correspondentie typen
13 14
correspondentie opnemen in het Nederlands correspondentie opnemen in een vreemde taal
kan correspondentie opnemen
15
correspondentie op aanwijzing opstellen
kan correspondentie op aanwijzing opstellen
16
zelf correspondentie opstellen
kan zelf correspondentie opstellen
19
correspondentie afhandelen met tekenbevoegdheid
kan correspondentie afhandelen met tekenbevoegdheid kan correspondentie verzendklaar maken en verzenden
21
vertalen van correspondentie (brieven en nota’s)
kan correspondentie (brieven en nota’s) vertalen
23 25 26 27 28 29 30
statistisch en ander te bewerken materiaal typen stukken van anderen bewerken tekstopmaak verzorgen redigeren van teksten van anderen maken van slides vormgeven van teksten maken van grafieken en tabellen
kan via PC een concept (tekst, statistisch materiaal…) uitwerken
31 32
compileren uit verschillende bestanden compileren uit verschillende programma’s
kan gegevens uit verschillende bestanden en / of programma’s integreren via tekstverwerking en deze verder bewerken
36
telefoon aannemen, selecteren en afhandelen
kan telefonische berichten noteren en doorgeven kan telefonische berichten zelfstandig afhandelen
39 40
bezoekers verwelkomen en doorverwijzen onverwacht bezoek zelf te woord staan
kan bezoekers verwelkomen, doorverwijzen en zelf te woord staan
Vaardigheid: de leerling / cursist…
Taak 42 43 44 45 46
zelfstandig afspraken maken een praatpaalfunctie vervullen een vraagbaakfunctie vervullen contacten onderhouden voor de leidinggevenden eigen contacten onderhouden (in- en extern)
48
huisstijl bewaken
kan de huisstijl bewaken
51 53 54
zelf informatie selecteren en samenstellen zelfstandig belanghebbenden intern van informatie voorzien zelfstandig belanghebbenden in- en extern van informatie voorzien
kan informatie ontvangen en correct en op het juiste moment zelfstandig doorgeven
56 58
bijhouden van de vergaderagenda voorbereiden agendastukken
kan voor derden de vergaderagenda bijhouden kan in overleg de vergaderstukken samenstellen, rekening houdend met de vergadervorm kan instaan voor de verzending van de agenda en de vergaderstukken
59
notuleren van vergaderingen
kan notities nemen in een vergadering
60
uitwerken van de notulen
kan verslagen maken
61
besluiten van de vergadering weergeven
kan in een verslag van een vergadering de besluiten en / of afspraken opnemen en weergeven
62
naleving van de besluiten opvolgen
kan in overleg de naleving van de afspraken opvolgen
64
afspraken regelen
kan in opdracht afspraken maken en doorgeven aan de betrokken persoon
65
agenda’s bijhouden
kan agenda’s bijhouden en beheren
66
organiseren van zakenlunches en –diners
kan in opdracht zakenlunches en –diners organiseren
kan interne en externe contacten onderhouden
67
zakenreizen reserveren en boeken
kan in opdracht zakenreizen reserveren en boeken
68 71 72
vergaderingen organiseren (plaats, benodigdheden…) verzorging representatiegeschenken verzorging en programma gast(en) organiseren
kan in overleg zowel interne als externe vergaderingen en bezoeken organiseren en de omkadering hiervan verzorgen
73 74 77 80 81 82 86 89
organiseren van de werkzaamheden van het secretariaat werkbesprekingen organiseren organiseren van de interne circulatie van nota’s werkzaamheden secretariaat coördineren invoering van nieuwe procedures begeleiden taken delegeren en uitvoering controleren werkindeling van het secretariaat bepalen verantwoordelijkheid dragen voor de dagelijkse gang van zaken op het secretariaat verantwoordelijkheid dragen voor de prestaties van het secretariaat
kan het secretariaat van zijn / haar afdeling organiseren en leiden
inwerkprogramma’s maken voor nieuwe medewerkers op het secretariaat werkbegeleiding voor de nieuwe medewerkers
kan nieuwe medewerkers inwijden in de werkzaamheden en hen begeleiden
90 93 94
Vaardigheid: de leerling / cursist…
Taak 83 facturen en declaraties controleren en fiatteren 107 opstellen van (reis)declaraties 112 opstellen van facturen
kan facturen en declaraties opstellen, controleren en fiatteren
84
verantwoordelijkheid dragen voor de toegekende budgetten
kan verantwoordelijkheid dragen voor de toegekende budgetten
95
stukken verzamelen, sorteren en coderen
kan stukken verzamelen, sorteren en coderen
97
stukken in het archief opzoeken
kan stukken in het archief opzoeken
98 archief inrichten / of reviseren 99 archief beheren (schonen en actueel houden) 101 documentatie beheren
kan het archief, de documentatie (her)inrichten en beheren
102 bijhouden van adressenbestand 125 bijhouden van een persoonlijke gegevensbank
kan adressenbestanden maken, raadplegen en updaten
104 bijhouden van de financiële administratie 108 bijhouden van de kas
kan de financiële administratie van zijn / haar secretariaat verwerken
105 bijhouden van de kantoorvoorraad 106 bestellen kantoorvoorraad 120 aankoop van relevant materiaal regelen
kan de voorraad van zijn / haar secretariaat beheren
110 personeelsgegevens bijhouden 111 bijhouden administratie m.b.t. ziekte en verlof
kan de personeelsgegevens van zijn / haar secretariaat registreren
113 bijhouden van softwarelicenties en –handboeken
kan softwarelicenties en –handboeken bijhouden
116 inzamelen geld voor verjaardag of afscheidscadeautjes
kan geld voor verjaardags- of afscheidscadeautjes inzamelen
117 kopen cadeautjes
kan cadeautjes kopen
118 serveren van koffie en thee
kan koffie en thee serveren
119 onderhoud kantoorapparatuur regelen
kan het onderhoud van kantoorapparatuur regelen
122 op orde houden van de eigen werkplek
kan de eigen werkplek op orde houden
123 klein onderhoud van kantoorapparatuur
kan de handleiding van kantoorapparatuur raadplegen en de instructies toepassen
124 maken van kopies
kan kopies maken
126 op de hoogte blijven van softwarpakketten
kan zich informeren over marktontwikkelingen m.b.t. softwarepakketten
33
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
3.3.3
Clustering van vaardigheden De vaardigheden worden gegroepeerd in voor het onderwijsveld zinvolle, organiseerbare gehelen. Er werd rekening gehouden met de takenclusters uit het beroepsprofiel. CLUSTER
Informatie
beheer
1 2
archivering verwerking
3 4 5 6 7 8
Communicatie onthaal telefoon correspondentie
9 10 11 12 13 14 15 16 17
interne / externe communicatie
18 19 20 21 22
Organisatie
secretariaat
23 24 25 26 27 28
vergadering
29 30 31 32 33 34 35
VAARDIGHEID: DE LEERLING / CURSIST… kan het archief, de documentatie (her)inrichten en beheren kan adressenbestanden maken, raadplegen en updaten kan stukken verzamelen, sorteren en coderen kan stukken in het archief opzoeken kan buroticamateriaal volgens geëigende procedures aan- en uitzetten, software openen, gebruiken en afsluiten kan faxen en elektronische corresponderen kan via PC een concept (tekst, statistisch materiaal…) uitwerken kan gegevens uit verschillende bestanden en / of programma’s integreren via tekstverwerking en deze verder bewerken kan bezoekers verwelkomen, doorverwijzen en zelf te woord staan kan telefonische berichten noteren en doorgeven kan telefonische berichten zelfstandig afhandelen kan correspondentie typen kan correspondentie opnemen kan correspondentie op aanwijzing opstellen kan zelf correspondentie opstellen kan correspondentie afhandelen met tekenbevoegdheid kan correspondentie verzendklaar maken en verzenden kan correspondentie (brieven en nota’s) vertalen kan interne en externe contacten onderhouden kan de huisstijl bewaken kan informatie ontvangen en correct en op het juiste moment zelfstandig doorgeven kan in opdracht afspraken maken en doorgeven aan de betrokken persoon kan de dag- en weekindeling zelfstandig plannen kan het secretariaat van zijn / haar afdeling organiseren en leiden kan nieuwe medewerkers inwijden in de werkzaamheden en hen begeleiden kan facturen en declaraties opstellen, controleren en fiatteren kan verantwoordelijkheid dragen voor de toegekende budgetten kan de personeelsgegevens van zijn / haar secretariaat registreren kan de eigen werkplek op orde houden kan voor derden de vergaderagenda bijhouden kan in overleg de vergaderstukken samenstellen, rekening houdend met vergadervorm kan instaan voor de verzending van de agenda en de vergaderstukken kan notities nemen in een vergadering kan verslagen maken kan in een verslag van een vergadering de beslui-
34
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
ten en / of afspraken opnemen en weergeven 36 kan in overleg de naleving van de afspraken opvolgen 37 kan agenda’s bijhouden en beheren 38 kan in verleg zowel interne als externe vergaderingen en bezoeken organiseren en de omkadering hiervan verzorgen postafhande39 kan de post (brieven, faxen, elektronische berichling ten…) ontvangen, inschrijven en verwerken volgens bestaande procedures 40 kan toezicht uitoefenen op de afhandeling van de post voorraadbeheer 41 kan de financiële administratie van zijn / haar secretariaat verwerken 42 kan de voorraad van zijn / haar secretariaat beheren ondersteuning 43 kan in opdracht zakenlunches en –diners organiseren 44 kan in opdracht zakenreizen reserveren en boeken 45 kan softwarelicenties en –handboeken bijhouden 46 kan zich informeren over marktontwikkelingen m.b.t. softwarepakketten 47 kan het onderhoud van kantoorapparatuur regelen 48 kan de handleiding van kantoorapparatuur raadplegen en de instructies toepassen 49 kan kopies maken dienstverlening 50 kan geld voor verjaardags- of afscheidscadeautjes inzamelen 51 kan cadeautjes kopen 52 kan koffie en thee serveren
35
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
3.3.4
Ondersteunende kennis Ondersteunende kennis, die niet rechtstreeks gekoppeld kan worden aan een cluster van vaardigheden en die ene minimale basis is voor het uitoefenen van het beroep. -
time-management: efficiënt tijdsbeheer vergadertechnieken en groepsdynamiek de werking van de bureautica: telefoon, fax, kopieerapparaat, printer… correct PC-gebruik gebruik van handleidingen (bureautica, softwarepakketten…) elementaire begrippen van de bedrijfsstructuur, bedrijfsvormen, organogrammen, overlegstructuren… domeinkennis (indeling in bedrijfssectoren) rekenvaardigheid veiligheid, milieu, kwaliteit, ergonomie praktijkgericht taalgebruik: per taalvaardigheid wordt d.m.v. een cijfer het gewenste beheersingsniveau aangeduid (1 = elementaire kennis, 2 = praktische kennis, 3 = gevorderde kennis)
-
Vreemde taal 1
Vreemde taal 2
Vreemde taal 3
luisteren
3
Nederlands
3
2
2
lezen
3
3
2
1
spreken
3
2
2
2
schrijven
3
2
2
1
Per cluster van vaardigheden wordt de kennis vermeld, die nodig is om deze vaardigheden te realiseren. Tussen haakjes wordt een verwerkingsniveau aangegeven: ♦
Niveau 1: weten (Dit niveau kan omschreven worden door middel van werkwoorden van het type: reproduceren, bewust zijn, herinneren, herkennen, registreren, opnoemen, aanduiden, benoemen, opsommen…)
♦
Niveau 2: inzien (begrijpen, verstaan, aantal aangeven, verband uitdrukken, bewijzen, voorbeelden geven, typeren, de essentie aangeven, omschrijven, met eigen woorden zeggen…)
♦
Niveau 3: toepassen (gevarieerd aanwenden, uitwerken, nieuwe middelen vinden, beoordelen, evalueren, produceren, vergelijken met, structureren…)
♦
Niveau 4: integreren (spontaan toepassen, zich uit eigen beweging identificeren…)
36
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
CLUSTER
Informatie
Beheer
Archivering
Verwerking
Communicatie
Onthaal
Telefoon
Correspondentie
interne / externe communicatie Organisatie
Secretariaat
Vergadering
Postafhandeling Voorraadbeheer Ondersteuning
Dienstverlening
ONDERSTEUNENDE KENNIS (NIVEAU) (bestaande) klassementsystemen (1) archiveringsprogramma’s (1) klasseringsmethodes (3) bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (2) recht (wet op de privacy) (2) (bestaande) klassementsystemen (1) archiveringsprogramma’s (1) klasseringsmethodes (3) bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (2) soorten elektronische correspondentie (1) tekstverwerking, rekenblad, gegevensbeheer op PC (3) principes van vormgeving en opmaak van slides (3) gegevensbeveiliging (2) recht (wet op de privacy) (2) etiquette, omgangsvormen (4) huisstijl en bedrijfscultuur (2) verzorgd en correct taalgebruik (4) gebruik van telefoontoestellen (centrale) (3) noteertechnieken (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) regels van klantvriendelijk telefoneren (3) verzorgd en correct taalgebruik (4) klavierbeheersing (4) tekstverwerking op PC (3) audioapparatuur (dictafoon, antwoordapparaat…) (3) BIN-normen (4) internationale conventies (1) postvoorschriften (2) huisstijl (2) vormen van gebruik van stijlen (brieven, faxen, elektronische berichten) (3) correcte spelling (4) huisstijl en bedrijfscultuur (2) principes van klantgerichtheid (3) vlotte omgangstaal (4) basisnoties van planningsmethode (3) basisnoties van boekhouding (3) noties van de sociale wetgeving (1) werking van een secretariaat (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) eenvoudige principes van budgetcontrole (geen balansanalyse) (3) soorten vergaderingen (organisatie, logistieke ondersteuning) (2) huisstijl en conventies (2) notuleertechniek (3) rapporteren (3) schriftelijke taalverwerking (3) (bestaande) verwijs- en opvolgingssystemen (1) basisnoties van boekhouding (1) basisnoties van het beheer van een economaat (3) eenvoudige principes van budgetcontrole (geen balansanalyse) (3) etiquette (4) recht (wet op de auteursrechten) (1) etiquette (4)
3.3.5
Samenvattende tabel
Cluster 1 Informatie
Vaardigheid: de leerling / cursist…
Ondersteunende kennis
1.1 beheer
1.1.1 kan het archief, de documentatie (her)inrichten en beheren 1.1.2 kan adressenbestanden maken, raadplegen en updaten
(bestaande) klassementsystemen (1) archiveringsprogramma’s (1) klasseringsmethodes (3) bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (2) recht (wet op de privacy) (2)
1.2 archivering
1.2.1 kan stukken verzamelen, sorteren en coderen 1.2.2 kan stukken in het archief opzoeken
(bestaande) klassemensystemen (1) archiveringsprogramma’s (1) klasseringsmethodes (3) bestandenbeheer op PC (3) gegevensbeveiliging (2)
1.3 verwerking
1.3.1 kan buroticamateriaal volgens geëigende procedures aan- en uitzetten, software openen, gebruiken en afsluiten 1.3.2 kan faxen en elektronisch corresponderen 1.3.3 kan via PC een concept (tekst, statistisch materiaal…) uitwerken 1.3.4 kan gegevens uit verschillende bestanden en / of programma’s integreren via tekstverwerking en deze verder bewerken
soorten elektronische correspondentie (1) tekstverwerking, rekenblad, gegevensbeheer op PC (3) principes van vormgeving en opmaak van slides (3) gegevensbeveiliging (2) recht (wet op de privacy) (2)
Vaardigheid: de leerling / cursist…
Cluster 2 Communicatie
Ondersteunende kennis
2.1 onthaal
2.1.1 kan bezoekers verwelkomen, doorverwijzen en zelf te woord staan
etiquette, omgangsvormen (4) huisstijl en bedrijfscultuur (2) verzorgd en correct taalgebruik (4)
2.2 telefoon
2.2.1 kan telefonische berichten noteren en doorgeven 2.2.2 kan telefonische berichten zelfstandig afhandelen
gebruik van telefoontoestellen (centrale) (3) noteertechnieken (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) regels van klantvriendelijk telefoneren (3) verzorgd en correct taalgebruik (4)
2.3 correspondentie
2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.3.5 2.3.6 2.3.7
klavierbeheersing (4) tekstverwerking op PC (3) audioapparatuur (dictafoon, antwoordapparaat…) (3) BIN-normen (4) internationale conventies (1) postvoorschriften (2) huisstijl (2) vormen van gebruik van stijlen (brieven, faxen, elektronische berichten) (3) correcte spelling (4)
kan correspondentie typen kan correspondentie opnemen kan correspondentie op aanwijzing opstellen kan zelf correspondentie opstellen kan correspondentie afhandelen met tekenbevoegdheid kan correspondentie verzendklaar maken en verzenden kan correspondentie (brieven en nota’s) vertalen
2.4 interne / externe 2.4.1 kan interne en externe contacten onderhouden communicatie 2.4.2 kan de huisstijl bewaken 2.4.3 kan informatie ontvangen en correct en op het juiste moment zelfstandig doorgeven 2.4.4 kan in opdracht afspraken maken en doorgeven aan de betrokken persoon
huisstijl en bedrijfscultuur (2) principes van klantgerichtheid (3) vlotte omgangstaal (4)
Vaardigheid: de leerling / cursist…
Cluster 3 Organisatie
kan de dag- en weekindeling zelfstandig plannen kan het secretariaat van zijn / haar afdeling organiseren en leiden kan nieuwe medewerkers inwijden in de werkzaamheden en hen begeleiden kan facturen en declaraties opstellen, controleren en fiatteren kan verantwoordelijkheid dragen voor de toegekende budgetten kan de personeelsgegevens van zijn / haar secretariaat registreren kan de eigen werkplek op orde houden
Ondersteunende kennis
3.1 secretariaat
3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.1.6 3.1.7
3.2 vergadering
3.2.1 kan voor derden de vergaderagenda bijhouden 3.2.2 kan in overleg de vergaderstukken samenstellen, rekening houdend met de vergadervorm 3.2.3 kan instaan voor de verzending van de agenda en de vergaderstukken 3.2.4 kan notities nemen in een vergadering 3.2.5 kan verslagen maken 3.2.6 kan in een verslag van een vergadering de besluiten en / of afspraken opnemen en weergeven 3.2.7 kan in overleg de naleving van de afspraken opvolgen 3.2.8 kan agenda’s bijhouden en beheren 3.2.9 kan in overleg zowel interne als externe vergaderingen en bezoeken organiseren en de omkadering hiervan verzorgen
soorten vergaderingen (organisatie, logistieke ondersteuning) (2) huisstijl en conventies (2) notuleertechniek (3) rapporteren (3) schriftelijke taalverwerking (3)
3.3 postafhandeling
3.3.1 kan de post (brieven, faxen, elektronische berichten…) ontvangen, inschrijven en verwerken volgens bestaande procedures 3.3.2 kan toezicht uitoefenen op de afhandeling van de post
(bestaande) verwijs- en opvolgingssystemen (1)
3.4 voorraadbeheer
3.4.1 kan de financiële administratie van zijn / haar secretariaat verwerken 3.4.2 kan de voorraad van zijn / haar secretariaat beheren
basisnoties van boekhouding (1) basisnoties van het beheer van een economaat (3)
3.5 ondersteuning
3.5.1 3.5.2 3.5.3 3.5.4 3.5.5 3.5.6 3.5.7
eenvoudige principes van budgetcontrole (geen balansanalyse) (3) etiquette (4) recht (wet op de auteursrechten) (1)
3.6 dienstverlening
3.6.1 kan geld voor verjaardags- of afscheidscadeautjes inzamelen 3.6.2 kan cadeautjes kopen 3.6.3 kan koffie en thee serveren
kan in opdracht zakenlunches en –diners organiseren kan in opdracht zakenreizen reserveren en boeken kan softwarelicenties en –handboeken bijhouden kan zich informeren over marktontwikkelingen m.b.t. softwarepakketten kan het onderhoud van kantoorapparatuur regelen kan de handleiding van kantoorapparatuur raadplegen en de instructies toepassen kan kopies maken
basisnoties van plannigsmethode (3) basisnoties van boekhouding (3) noties van de sociale wetgeving (1) werking van een secretariaat (3) huisstijl en bedrijfscultuur (2) eenvoudige principes van budgetcontrole (geen balansanalyse) (3)
etiquette (4)
40
3.4
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
Houdingen In het beroepsprofiel worden een aantal houdingen vermeld, die als onmisbaar worden beschouwd: Accuratesse
Bij het vastleggen van zakelijke belangrijke gegevens moet men uiterst precies te werk gaan. Nauwkeurigheid is eveneens vereist bij het notuleren, verwerken van gegevens, organiseren en archiveren.
Contactbereidheid zin voor samenleving
Correct kunnen omgaan met personen binnen en buiten het bedrijf. Belangrijk is dat men zeer goed samenwerkt met collega’s en vooral met de direct verantwoordelijke(n).
Zelfstandigheid zin voor initiatief
In concrete situaties inschatten of de eruit voortvloeiende taken onder zijn / haar bevoegdheid vallen. Door eigen initiatief de correspondentieprocedures of communicatieprocessen doelmatiger laten verlopen. Aanvoelen wanneer en waarmee een chef niet wil worden gestoord. Een eigen realistische dag- of weekindeling kunnen maken.
3.5
Omschakelingsvermogen flexibiliteit
In tal van complexe situaties orde op zaken weten te stellen door snel te kunnen inspelen op uiteenlopende onderwerpen.
Discretie en betrouwbaarheid
Alle vertrouwelijke en geheime informatie met de nodige omzichtigheid behandelen ten einde niet bedoelde informatieoverdracht te voorkomen.
Stressbestendigheid
Goed kunnen omgaan met deadlines. Vlot verschillende taken en opdrachten door elkaar kunnen verrichten.
Organisatievermogen
Er op gericht zijn taken zodanig te plannen, te coördineren en te delegeren dat het beoogde doel op een efficiënte manier bereikt kan worden.
Assertiviteit in functievan het uitvoeren van een taak
Niet aarzelen om meer uitleg te vragen over een opdracht, opdat men een exact beeld heeft van het verwachte eindresultaat.
Meerdere werkzaamheden door elkaar heen kunnen uitvoeren.
Contextgegevens Een afdelingssecretar(is)esse werkt zelfstandig onder de directe leiding van één of meerdere verantwoordelijken. Dit betekent dat het secretariaatswerk afhankelijk is van de plaats die deze personen innemen in de totale organisatie en de wijze waarop de organisatie gestructureerd is. Is de verantwoordelijke het hoofd van een afdeling, dan werkt de afdelingssecretar(is)esse ten behoeve van de afdeling. Zo kunnen er in een bedrijf verschillende afdelingssecretariaten bestaan. Toch werken de afdelingssecretar(issen)esses op aparte plekken in de organisatie: ze behoren niet tot de bedrijfsleiding, maar ook niet uitsluitend tot de uitvoerders in de afdelingen. Ze functioneren vaak op kruispunten in de organisatie. Typische arbeidsomstandigheden zijn: - binnendienst
41
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
-
flexibele werktijden zittend werk tijdens een deel van de dag; heen en weer lopen gedurende een deel van de dag werken aan een beeldscherm
3.6
Niveau van de opleiding
3.6.1
Graad van verantwoordelijkheid
3.6.2
3.6.3
3.6.4
Autonomie in de uitvoering van het werk
beschikt over een ruime autonomie binnen nauwkeurig omschreven criteria ten aanzien van het eindresultaat om de volgorde en de uitvoeringswijze van de deelaspecten te bepalen.
Autonomie in het nemen van beslissingen
neemt zelfstandig beslissingen, maar de verschillen tussen de alternatieven zijn klein en hebben geen zware gevolgen voor de effectiviteit.
Invloed op werkverdeling
bepaalt zelf haar (zijn) werkverdeling en organiseert zelfstandig de standaardactiviteiten.
Verantwoordelijkheid voor prestaties
is mede verantwoordelijk voor het eindresultaat. Er is geen verdere bewerking of verwerking door een collega nodig.
Vertrouwelijkheid
gaat om met vertrouwelijke informatie.
Leidinggeven
geeft leiding aan de secretariaatsmedewerk(st)er
Graad van complexiteit Routine in het dagelijkse werk
een evenwichtige balans tussen routine en nieuwe procedures
Informatievoorziening
kan informatie selecteren en samenstellen volgens voorgestructureerde criteria
Graad van transfer Adviseren
adviseert op verzoek over praktische en organisatorische zaken
Talenkennis
zie tabel op blz. 39
Domeinkennis
is nodig
Conclusie Gelet op de graad van verantwoordelijkheid, de graad van complexiteit van de taken en de graad van transfer tussen de taken wordt het beroepsopleidingsprofiel van afdelinssecretar(is)esse op niveau 3 geplaatst.
42
O P L E ID IN G S P R O F IE L S E C R E T AR IA A T
BIJLAGE 1
Geografische spreiding van het opleidingsaanbod (TSO-BSO). Een kopie van deze bijlage kan opgevraagd worden op de Vlaamse Onderwijsraad.