STRATEGISCH PLAN Excellent onderwijs voor een innovatieve regio

STRATEGISCH PLAN 20152020

Excellent onderwijs voor een innovatieve regio

Dit is een bijzondere uitgave van het Strategisch Plan 2015 - 2020 van het Graafschap College. De volledige versie en de bijbehorende bijlagen zijn digitaal beschikbaar.

2.


inhoudsopgave

Onderwerp Pagina Voorwoord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.

Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2.

Wie zijn wij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2.1 Het Graafschap College . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2.2 Missie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2.3 Visie op onderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2.4 De kernwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2.5 Hét opleidingencentrum in de regio Achterhoek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

3.

Trends en ontwikkelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

3.1 Wat gebeurt er in onze wereld?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

3.1.1 Economische ontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 3.1.2 Sociale ontwikkelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 3.1.3 Technologische ontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

3.2 Wat gebeurt er in het onderwijs?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

3.3 Kenmerken van de doelgroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

4.

Over dilemma’s, krachten en kansen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

4.1 Bedreigingen en dilemma’s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

4.2 Kansen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

5.

De strategische ambitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

5.1 Opleiden voor ieders talent en ambitie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

5.2 Opleiden, flexibel en op maat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

5.3 Opleiden voor nieuw vakwerk én innovatieve beroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

5.4 Opleiden in een netwerk in de euregio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

5.5 Leren en werken met passie en plezier. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

6.

Strategische doelen en onze belanghebbenden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

6.1 Wie willen we in 2020 zijn voor de student?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

6.2 Wie willen we in 2020 voor de partners in de regio?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

6.2.1 De regionale arbeidsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 6.2.2 De (sociale) partners. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 6.2.3 Het netwerk van de euregio.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

6.3 Wie willen we in 2020 zijn voor onze medewerkers? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

7.

Besturing en inrichting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

7.1 Beschrijving van de huidige besturing en inrichting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

7.2 Samenwerken in netwerken: een cultuuromslag?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

7.3 Wat betekent dat voor leiderschap? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Bijlage I

Een bijzondere ontwikkelmethodiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Bijlage II Het Graafschap College: De Koplopers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Bijlage III De strategie in ontwikkeling: wat is er veranderd ten opzichte van de vorige periode?. . . . . . . . . . . . . 67 Bijlage IV Overzicht van beschikbare documenten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Strategisch Plan Graafschap College 2015 - 2020

3.

Met bevlogenheid verzorgen wij excellent onderwijs voor elke individuele student die zich bij ons meldt en dat liefst een leven lang. De toekomst is echter verre van duidelijk, laat staan voorspelbaar en het besef dat wij meer willen én moeten doen voor de regio is groot. Meer dan ooit is expliciete aandacht voor innovatie in onze regio noodzakelijk en wordt een beroep gedaan op de kracht van het onderwijs in het algemeen en de kracht van het Graafschap College in het bijzonder.

‘Hoe kan ik als mens én hoe kunnen wij als Graafschap College een eigen bijdrage leveren aan de samenleving, die tegelijkertijd perfect aansluit bij wat de omgeving echt nodig heeft?’ Het gedachtegoed van Otto Scharmer, zijn boek ‘Theorie U, dat eerder een methode beschrijft dan een theorie, heeft ons geïnspireerd om bewust te kiezen voor een andere wijze van werken in de aanloop naar een nieuw strategisch plan. In het afgelopen jaar is door velen hard gewerkt aan de totstandkoming van het voorliggende strategische plan. Vele prachtige initiatieven in onze school en de regio hebben daarbij een substantiële bijdrage geleverd aan dit plan en zijn daarin inspiratiebron geweest. Niet in de laatste plaats geldt dat voor de innovatieve projecten (de koplopers genaamd) die elk op hun eigen wijze nu al laten zien, wat onze bijdrage in de toekomst zou kunnen zijn.

4.


voorwoord

In de strategische periode die aanbreekt, zetten wij het werk aan excellent onderwijs voor onze innovatieve regio onverminderd voort. De koers die daartoe in de vorige strategische periode werd ingezet, is in dit plan versterkt en toekomstbestendig gemaakt. Wij wensen allen die bij onze organisatie betrokken zijn toe, dat zij hiermee geïnspireerd en aangesproken zullen worden om zich in te zetten voor datgene waar wij allereerst en uiteindelijk voor bedoeld zijn: het realiseren van studentsucces als bouwsteen voor een goede toekomst van onze studenten en van onze regio. Wij willen alle studenten, medewerkers en andere betrokkenen bij onze organisatie die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van dit plan hartelijk bedanken voor hun inspirerende inbreng gedurende het proces. Het is dankzij de vele momenten van uitwisseling, discussie en onderzoek dat wij met elkaar konden komen tot een gemeenschappelijk gedragen toekomstbeeld voor de komende jaren. René van Gils Sarien Shkolnik-Oostwouder College van bestuur


5.

6.


1. Inleiding


7.

8.


1.

inleiding

Dit strategisch document is bedoeld om richting te geven aan de ontwikkeling die al gaande is en om de collectieve lijnen te schetsen voor het Graafschap College voor de nabije toekomst. De ontwikkelingen in de samenleving en wereld volgen elkaar zo snel op dat een iteratieve benadering voor de implementatie van de strategie beter past dan een exacte uitvoering van de geschetste plannen. Er is voortdurend ruimte nodig om in de uitvoering van de strategie een implementatie te kiezen die recht doet aan de actualiteit. Het Graafschap College wil nog meer zijn dan een goede school voor de regio. Krachtig onderwijs, een excellente school, is ook een motor voor innovatie, de verbindende schakel, een kracht tegen de krimp in een innovatieve regio. Een volgende stap zal zijn, om de hier beschreven strategische ambitie op de collectieve thema’s verder uit te werken in uitvoeringsplannen voor elke sector, voor opleidingen en voor diensten. Elke sector, elke opleiding, draagt daarmee bij aan het halen van de collectieve doelen van het instituut. Er is daarbij voldoende ruimte om afspraken die op instellingsniveau zijn gemaakt te concretiseren en specificeren; niet voor een ieder geldt de zelfde norm én afspraak in dezelfde mate. De uitvoeringsplannen worden jaarlijks op sectoren instellingsniveau in A3 jaarplannen geconcretiseerd. Bijstelling van het strategisch plan vindt jaarlijks plaats, gebaseerd op de evaluatie van het jaarplan (A3) en de actuele ontwikkelingen in het onderwijs, de regio en de wereld. In die zin is dit plan nooit af.

“Het Graafschap College wil nog meer zijn dan een goede school voor de regio. Krachtig onderwijs, een excellente school, is ook een motor voor innovatie, de verbindende schakel, een kracht tegen de krimp in een innovatieve regio.”

Iedere medewerker van het Graafschap College krijgt de kans en de ruimte om naar vermogen, met passie en plezier in het werk, een bijdrage te leveren aan de strategische doelstellingen uit dit plan. Door te participeren in innovatieve trajecten, maar vooral door goed onderwijs te verzorgen dat streeft naar persoonlijk succes van iedere student, op school én in zijn loopbaan in de bedrijven en instellingen van de regio. Want dit is waar wij in het Graafschap college in de komende jaren voor willen staan:

Excellent onderwijs voor een innovatieve regio!


9.

10.


2. Wie


zijn wij

11.

2.1

Het Graafschap College Met bijna 9000 studenten en 800 werknemers is het Graafschap College het grootste opleidingencentrum voor beroepsonderwijs van de regio, de Achterhoek en een deel van de Liemers. Er wordt onderwijs aangeboden in nagenoeg alle domeinen, vanuit meerdere locaties. Hoewel het een grote organisatie is, wordt het onderwijs - samen met haar klanten en partners verzorgd vanuit de gedachte dat persoonlijke aandacht de sleutel is voor succes van mens en organisatie en haar partners. Werkgevers in binnen- en buitenland zijn meer dan gemiddeld tevreden over onze studenten. Zij typeren hen als vakbekwame, loyale, hardwerkende mensen die ervoor willen gaan. Onze docenten staan bekend om de goede persoonlijke begeleiding en kennis. We staan samen voor creativiteit en kwaliteit, innovatie en degelijkheid, verbonden met een authentieke regio waar wij trots op zijn.

“Het Graafschap College is vitaal en innovatief. Iedere dag werken en leren professionals met passie en plezier aan de ontwikkeling van mensen en organisaties in de regio.”

2.2

Missie Het Graafschap College verzorgt beroepsopleidingen, educatie en maatwerkscholing. Daarbij zijn maatwerk en structuur, de ontwikkeling van zowel kennis, vaardigheden als attitudes en de beste aansluiting op markt en samenleving belangrijk. Nu en in de toekomst. Vanuit de overtuiging dat iedereen talent en ambitie heeft, wil het Graafschap College aan studenten en medewerkers maximaal de gelegenheid bieden die talenten te ontwikkelen en hiermee aantoonbaar bijdragen aan een zo goed mogelijke voorbereiding op beroep en werk, in iedere levensfase en op elk individueel niveau. Het Graafschap College draagt substantieel bij aan de vitaliteit en de leefbaarheid van de regio en is, vanuit haar deskundigheid en professie, een belangrijke speler en schakel in de ontwikkeling van de regio.

2.3

Visie op onderwijs Voor wie en met wie verzorgen wij ons onderwijs? Hoe richten we onze opleidingsprogramma’s in? En welke voorwaarden zijn daarbij belangrijk? Het Graafschap College stelt het succes van haar studenten boven alles. De onderwijsteams werken op basis van een instellingsbrede onderwijsvisie de opleidingsprogramma’s uit. In een gezamenlijk schrijfproces werden in 2012 negen uitgangspunten geformuleerd, die nog steeds onverminderd van kracht zijn.

12.


2.

Vakmanschap, burgerschap, ondernemerschap

Heldere structuur

Iedereen een leven lang leren

Van en voor de regio

Blijvend innovatief

Gevarieerde lessen

wie zijn wij

Examens van niveau

Modern, kleinschalig leren

Persoonlijke begeleiding

De negen uitgangspunten van het Graafschap College.

1. Iedereen een leven lang leren Het Graafschap College biedt in principe onderwijs voor iedereen. De student is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van zijn of haar talenten. Het Graafschap College steunt en stimuleert ieder individu bij de ontdekking en ontwikkeling van zijn of haar mogelijkheden, een leven lang. 2. Van en voor de regio Het Graafschap College versterkt de regio met een sterk opleidingenaanbod en goede beroepskrachten. Omgekeerd versterkt de regio ook het onderwijs. Een goede samenwerking met de regio maakt het mogelijk om de hoogst haalbare kwaliteit te bieden voor zowel studenten als de regio. De opleidingsprogramma’s sluiten zo goed mogelijk aan op de beroepspraktijk. Ervaring kennis- en vaardigheden worden ook over de grens in het buitenland opgedaan. 3. Persoonlijke begeleiding Studenten voelen zich gezien en gekend. Hierdoor groeit het vertrouwen en ontstaat de basis voor opleiden. De begeleiding past en is individueel, opdat iedere student maximaal succes kan behalen. 4. Heldere structuur Het accent ligt op effectief en duurzaam opleiden. De student kiest de opleiding, het Graafschap College biedt de meest effectieve leerweg. De opleidingen bieden de studenten een heldere structuur en geven de studenten houvast bij de ontwikkeling van zijn of haar talenten. Onze opleidingen worden door professionals in de verschillende opleidingsteams vormgegeven. 5. Vakmanschap, Burgerschap en Ondernemerschap Studenten worden opgeleid tot excellente vakmensen en volwaardige burgers met een ondernemende houding.


13.

6. Gevarieerde lessen De juiste didactische mix (blended learning) is het uitgangspunt. Blended learning is een effectieve combinatie van didactische strategieën, ongeacht het gebruik van technologie. De didactiek sluit aan bij de doelgroep (leeftijd, niveau, onderwijsvorm en leerstijl), leerstof en beroepspraktijk. Leren wordt betekenisvol door de context van het leren zoveel mogelijk te relateren aan de beroepspraktijk. 7. Examens op niveau Het Graafschap College hecht veel waarde aan de kwaliteit van de examinering en het proces daar om heen. De examinering is geënt op het beroepsgericht leren, waarin studenten die kennis, vaardigheden, houding en inzichten ontwikkelen om als beginnend beroepsoefenaar te functioneren. Het beroepenveld is daarom bij het examineringsproces betrokken. 8. Modern, kleinschalig leren Het Graafschap College draagt zorg voor een optimale leeromgeving en hecht waarde aan kleinschaligheid en laagdrempeligheid, zodat de student zich op school veilig en vertrouwt voelt. Er is altijd verbinding tussen school en de beroepspraktijk. Daarnaast is er één rijke digitale leeromgeving ingericht. 9. Blijvend innovatief Uitgangspunten bij de innovatie van het onderwijs zijn creativiteit, duurzaamheid en kwaliteit. Niet innoveren op basis van hypes, maar om concrete doelen te bereiken.

2.4

De kernwaarden De kernwaarden van het Graafschap College zijn in de vorige strategische periode vastgesteld. Deze zijn tegen het licht van de actualiteit nog verder aangescherpt.

Persoonlijk Aandacht, zorgvuldigheid en slagvaardigheid zijn kenmerkend voor de contacten en diensten. Leidinggevenden en medewerkers van het Graafschap College werken vanuit persoonlijke aandacht en betrokkenheid. Er wordt gestreefd naar korte lijnen en vertrouwde en vertrouwenwekkende contacten. Geboden oplossingen spelen in op de wensen van de klant en zijn maatwerk. Daarnaast komt het persoonlijke karakter van de College tot uiting in de kleinschalige structuur waarin activiteiten worden uitgevoerd en in de wijze waarop persoonlijke competenties van studenten en medewerkers de aandacht krijgen. Niemand wordt “van het kastje naar de muur’’ gestuurd; iedereen moet zo snel mogelijk met de juiste gesprekspartner in contact zijn. Persoonlijk betekent niet alleen maatwerk bieden in het onderwijs, maar ook de student helpen om succesvol te zijn in zijn/haar maatschappelijke carrière én in zijn/haar leven. Er is aandacht van de organisatie voor de persoon. Het persoonlijke succes van de student en de werknemer staat centraal. Wat wil je bereiken en hoe kunnen we je daar bij helpen?

Creatief Kunnen denken en kunnen handelen buiten bestaande kaders. Opleiden voor de wereld van morgen betekent onderwijs verzorgen dat aanzet tot creatief en innovatief denken en handelen. Het Graafschap College is een motor voor creatief talent. Daarom heeft het College een open oor en oog voor toekomstige ontwikkelingen en sluit het onderwijs aan bij ingezette en verwachte ontwikkelingen.

14.


2.

wie zijn wij

Kwaliteit blijft daarbij een belangrijk principe. Met haar opleidingen levert de College een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de regio. Creatief betekent vooral ook creatief binnen de kaders van beschikbare tijd en schaarse middelen. Creatief zijn is niet alleen een kernwaarde voor onze studenten, maar vooral ook van onszelf. Het betekent ook creativiteit in de verbinding en de samenwerking met collega’s, met bedrijven en instellingen in de euregio.

“Het Graafschap College is een motor voor creatief talent. Daarom heeft het College een open oor en oog voor toekomstige ontwikkelingen en sluit het onderwijs aan bij ingezette en verwachte ontwikkelingen.”

Verbonden Werken vanuit het besef dat interactie en samenwerking met anderen van betekenis is. Het is essentieel om voortdurend met de omgeving, de studenten, het onderwijs- en beroepenveld in verbinding te staan. Het Graafschap College zoekt deze verbinding actief op. Zowel in- als extern worden banden gecreëerd en aangehaald. Relaties worden gekoesterd en onderhouden. De medewerker van het Graafschap College neemt een actievere rol in de regio en stimuleert de totstandkoming van maatschappelijk en economisch relevante verbindingen tussen partijen en individuen met een wederzijds belang en leert haar studenten hetzelfde te doen.

Zelfbewust Denken en doen vanuit de eigen autonomie met een lerende houding. Leiding en medewerkers draaien niet op de automatische piloot. Zij staan bewust in hun werk en omgeving. Zij hebben met betrekking tot zichzelf een open en verkennende leerhouding. Zij zijn zich bewust van hun gestolde ervaring en zetten deze actief in voor verdere ontwikkeling van hun studenten. De zelfbewuste student en medewerker is zichtbaar in onze organisatie. Zij zijn gericht op het leveren van kwalitatief goed werk maar óók op de profilering daarvan. Excelleren mag en dat mag gezien worden. Dat geldt zowel voor de organisatie als het individu.

Duurzaam Het College wil betrouwbaar zijn. Zij neemt de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor mens en omgeving serieus en is zich bewust van haar rol in de regio. Het College staat garant voor duurzaam onderwijs en volgt niet iedere hype. De activiteiten op het gebied van begeleiding en re-integratie dienen enerzijds voor een duurzame verbetering van de situatie van de betrokken student of cliënt en anderzijds voor een leefbare samenleving.


15.

De kernwaarde duurzaam houdt direct verband met de kwaliteit van de dienstverlening, de aandacht voor duurzaamheid in het onderwijsprogramma, de oprechte aandacht voor studenten, belanghebbenden en betrokkenen en de aanspreekbaarheid. Het College neemt verantwoordelijkheid voor haar fysieke omgeving. Het ontwikkelen van ecologisch bewustzijn bij studenten staat hier centraal, maar wij geven ook zelf het goede voorbeeld door bijvoorbeeld ecologisch te bouwen en ecologisch gebouwenbeheer. In onze opleidingen bouwen wij, waar dat van toepassing is, elementen in die een stimulans kunnen zijn voor duurzame, kansrijke ontwikkelingen voor de regio. We willen betrouwbaar, duurzaam en ecologisch verantwoord ondernemen.

Hét 2.5

opleidingencentrum in de regio Achterhoek

Het Graafschap College is gelegen in de Achterhoek, in de euregio, grenzend aan Duitsland. Het is een regio bij uitstek voor vakmanschap en ondernemerschap. Het overgrote deel (80%) van de beroepsbevolking in de regio heeft een middelbaar opleidingsniveau. Het midden- en kleinbedrijf en de maakindustrie zijn er van groot economisch belang. Het Graafschap College is het grootste centrum voor beroepsopleidingen in het gebied en - naast het opleidingencentrum voor de agrarische opleidingen - ook het enige. Er is geen ander opleidingencentrum voor middelbaar beroepsonderwijs en ook het hoger beroepsonderwijs ontbreekt grotendeels. Dat maakt dat organisaties en ook het bedrijfsleven een beroep doen op de maatschappelijke functie van het Graafschap College om een leidende rol te nemen. Het Graafschap College voelt zich daarmee uitgedaagd om een motor te zijn voor innovaties en voor economische, technologische en sociale ontwikkelingen. Krimp, vergrijzing en ontgroening De samenstelling van de bevolking in de Achterhoek verandert door ontgroening en vergrijzing; de Achterhoek is een krimpregio. In de kleine kernen, de dorpen, maakt men zich zorgen over de werkgelegenheid. Heb ik straks nog wel een baan? Heb ik straks nog goede mensen die bij me willen werken? Maar ook: Kunnen de mensen, die dat willen, hier wel blijven? Zijn er voor jong en oud genoeg geschikte huizen beschikbaar? Blijft de Achterhoek bereikbaar? Is het vervoer en de infrastructuur op peil? Als speerpunten voor stimulering van de regionale ontwikkeling zijn benoemd: werken, wonen en de infrastructuur. Het Graafschap College moet anticiperen op de voorspelde krimp, hoewel de studentenaantallen pas na 2020 lijken te dalen, én de regio versterken waar mogelijk. Ambachtelijk en innovatief De Achterhoek staat voor ambachtelijk vakmanschap, maar is tegelijkertijd sociaal en technologisch innovatief. Over het algemeen wordt erkend dat hier, ondanks de voorspelde vergrijzing, ontgroening en krimp, nog volop kansen liggen voor economische ontwikkeling. Enerzijds vanwege de mentaliteit van de mensen, hard werkende betrouwbare loyale medewerkers die degelijk werk afleveren, anderzijds vanwege de ligging aan de Duitse grens. Innovatie, constante vernieuwing, is niet alleen een gegeven in de regio met een groot aantal patentaanvragen, maar ook een noodzaak.

16.


2.

wie zijn wij

Vele initiatieven in de Achterhoek dragen bij aan een vitale regio. Mannen en vrouwen van alle leeftijden en achter gronden zetten zich in dorpen en steden onvoorwaardelijk in. Er zijn vele trajecten en projecten om het onder nemende karakter en de innovatieve kracht van de regio te versterken en uit te dragen. Het Graafschap College wil daar graag haar verantwoorde lijkheid in blijven nemen door te participeren in Achterhoek 2020, Achterhoek NV, CIVON, ICER, Innovatiehubs.


17.

18.


3. Trends

en ontwikkelingen


19.

In dit hoofdstuk worden de relevante trends en ontwikkelingen beschreven met relevantie voor onze strategie:

3.1

•

Wat gebeurt in onze wereld?

•

Wat gebeurt er in ons onderwijs?

•

Welke kenmerken heeft onze doelgroep?

Wat gebeurt er in onze wereld?

3.1.1 Economische ontwikkelingen De verbondenheid van de Nederlandse economie met het buitenland en de onzekere sociale-politieke ontwikkelingen maken dat op macro-economisch niveau de vooruitzichten weliswaar verbeteren, maar toch nog onzeker zijn. Het aantal mensen met een werkloosheiduitkering (aantal uitkeringen per gemeente) is de afgelopen jaren flink toegenomen en is in met name Oost-Gelderland nog relatief groot vergeleken met de rest van Nederland. Maar de economie groeit de komende jaren, is de verwachting. De economie herstelt, zelfs sneller dan gedacht. Voor het eerst zal het bruto nationaal product in 2015 groter zijn dan in 2008. De politiek zet de komende jaren in op verder herstel van economie en werkgelegenheid, onder meer door fors te investeren in onderwijs én innovatie. Ze investeert extra in de stimulans van de groei in de krimpgebieden en het bevorderen van de werkgelegenheid. Voor het beroepsonderwijs, en zeker voor het Graafschap College, creëert dat een positief ontwikkelingsklimaat.

“De overheid investeert extra in de stimulans van de groei in de krimpgebieden en het bevorderen van de werkgelegenheid. Voor het beroepsonderwijs, en zeker voor het Graafschap College, creëert dat een positief ontwikkelingsklimaat.”

a. Internationalisering & globalisering De toegang tot internationale netwerken van mensen en van kennis is vanzelfsprekend. De wereld ligt aan onze voeten. De grenzen zijn in de Achterhoek letterlijk dichtbij en grenzen vervagen. b. Nieuwe waarden Delen en ruilen is van nieuwe economische waarde. Men hoeft het niet allemaal meer zelf te bezitten, het gebruik is belangrijker dan het bezit. Duurzaamheid is een groots thema. In onze westerse wereld zijn we zuiniger op onze aarde dan ooit te

20.


3.

trends en ontwikkelingen

voren. Alternatieve energiebronnen bieden een nieuwe markt. Circulair denken in het belang van ons ecosysteem is belangrijk en biedt ook economisch gezien nieuwe kansen. c. De crowd voorbij de crisis Crowdfunding, cosourcing zijn gangbare begrippen en werkwijzen geworden ten gevolge van de schaarse beschikbaarheid van middelen die ontstaan is in de economische crisis van de laatste jaren. Er is sprake van grote werkeloosheid én ook van grote veranderingen in de administratief economische beroepen, die om herbezinning op de mogelijkheden en de arbeidsmarkt vragen. Dit biedt ongekende mogelijkheden voor anders opleiden, andere onderwijsmodellen, creatieve oplossingen, zoals deze een plaats kunnen krijgen in het onderwijs in de vorm van de ‘college companies’ en opleiden voor ondernemerschap. Naast de financiering van goede ideeën is het van belang om in een vroeg stadium de juiste kennis en mensen te binden aan een organisatievorm én draagvlak, om betrokkenheid en eigenaarschap te creëren. Een mede-eigenaar is doorgaans gepassioneerd en werkt met plezier. Goede ideeën zullen eerder marktrijp zijn en succes oogsten of juist van het toneel verdwijnen. Er ontstaan voor het Graafschap College nieuwe vraagstukken: Van wie is een idee? Welke risico’s zijn hier aan verbonden? Wie begeleidt onze studenten? Is de organisatie hier op voorbereid en ingericht? d. Behoefte aan vakmanschap en ondernemerschap, mbo als motor In een onderzoeksrapport dat werd uitgevoerd in opdracht van het in 2015 opgerichte Centrum voor Ambachtseconomie1 is er de komende 10 jaar in Nederland behoefte aan 485.000 nieuwe vakmensen. Van de ambachtelijke ondernemingen bestaat 84% uit eenmansbedrijven. De ambachtseconomie kenmerkt zich in toenemende mate als een ondernemende sector. Een ondernemende houding, ondernemerschap zijn essentiële basisvaardigheden voor succes. Al deze ontwikkelingen bieden ruimte voor nieuwe opleidingen voor nieuwe beroepen, cross-overs in opleidingen, samenwerkingen tussen verschillende disciplines, tussen publieke en private instellingen. Ook de WRR heeft recent vastgesteld dat regionale kenniscentra en rol hebben in de ontwikkeling van de lerende economie. Citaat uit het WRR rapport2:“Ten tweede vergt de vormgeving van een lerende economie het (verder) ontwikkelen van onderzoeks- en onderwijsinstellingen tot regionale kenniscentra die structureel verbonden zijn met hun omgeving. Op dit moment overheerst eenrichtingsverkeer: kennis wordt via artikelen, patenten of afgestudeerden doorgegeven aan de samenleving. Het ontbreekt aan de nodige afstemming en aan antennes voor wat die samenleving nodig heeft. Het mbo zou als motor van de innovatie in het mkb moeten gaan fungeren en universiteiten en hogescholen zouden er goed aan doen om samen met arbeidsorganisaties een goed stelsel van deeltijdonderwijs tot ontwikkeling te brengen.” Het Graafschap College wil zich - indachtig deze situatieschets - in de komende jaren verder ontwikkelen tot een motor van innovatie en een verbindende factor van betekenis. 3.1.2 Sociale ontwikkelingen a. Individualisering en personalisering In onze samenleving van vandaag staat het individu centraal; maatwerk en personalisering zijn een vanzelfsprekendheid.

1 Structuuronderzoek 2015, februari 2015, Jeroen de Kort & René van Hulle, Centrum voor Ambachtseconomie, ABF Research.

2 WRR - Naar een Lerende Economie, Investeren in het verdienvermogen van Nederland, pag.14.


21.

b. Klein binnen groot De grote wereld is klein geworden, ligt aan onze voeten, maar mensen willen daarin gekend worden. De door ons gecreëerde voorzieningen zijn niet als vanzelfsprekend betaalbaar. In de participatiemaatschappij gaan mensen weer op zoek naar geborgenheid en waarderen de kleinschaligheid. c. De ‘platte’ netwerksamenleving Onze samenleving wordt steeds ‘platter’ en co-creatie is steeds vaker het uitgangspunt. Mensen willen meedoen en meepraten. Er ontstaan steeds grotere en met elkaar verbonden netwerken van mensen die in steeds sneller wisselende gemeenschappen met elkaar leren en werken. Een opleidingencentrum staat in het hart van deze netwerken. Dat kunnen publieke, private en publiek-private samenwerkingen zijn. d. Versnelling van de verandering Veranderingen gaan snel en zijn slechts ten dele voorspelbaar. Bedrijven en instellingen verschijnen snel en zijn soms nog sneller weer weg of bereiken snel succes. De competitiedruk neemt toe; niets is meer vanzelfsprekend, verandering is een gegeven. Zoals prachtig is beschreven in het WRR rapport is onderwijs en met name ook het beroepsonderwijs nodig als constante brug tussen de praktijk en de arbeidsmarkt. De school speelt een belangrijke rol in de lerende economie, “waarin leerlingen eerst gedurende niet al te lange tijd beroepsvorming krijgen op school, om daarna een tijd te kunnen gaan werken, om daarna gedurende hun werkzame leven een aantal keren terug te kunnen keren naar school, want deze leerlingen moeten hun vaardigheden immers met enige regelmaat kunnen bijspijkeren. Zoiets stelt hoge eisen aan een stelsel van levenslang leren.” 3 Dit heeft gevolgen voor de arbeidsmarkt, maar ook voor het Graafschap College. Het is nodig om sneller nieuwe kennis te integreren in de school en de beroepspraktijk. Een centrum voor opleidingen zal flexibel ingericht moeten zijn, opdat snelle besluitvorming mogelijk is en deze de adaptatie van vernieuwing niet in de weg staat. Er ontstaat vraag naar - en ruimte voor vernieuwing, maar dit vraagt van ons - naast aandacht voor stabiliteit en continuïteit - ook anticipeerkracht en versterking van de veranderbereidheid en het verandervermogen. 3.1.3 Technologische ontwikkelingen Er is geen branche die geen gevolgen ondervindt van technologische ontwikkelingen in de eigen en in andere disciplines. Vele technologieën die een hype lijken, zijn bij algemene invoering alweer verouderd. Hoewel het bijvoorbeeld voor velen nog nieuw is en een hype lijkt, zijn sociale media al weer oud. Nieuwe zaken ontstaan nog sneller dan je ze kunt lezen en begrijpen: “Domotica”, “Robotica”, “Smart Industries”, “Smart Cities”, “Virtual en Augmented Reality”. “Internet of Things”, “Digital manufacturing”,”Big - data”, “Artificial intelligence”, “NBIC-convergentie” (Nano, Bio, Info, Cogno technologie), “Context and emotion aware software”, “Kwantumtheorie”, “Holografie”, etc. Deze en vele andere ontwikkelingen, ook ons deels nu nog onbekende, zullen onze leefwereld in de aankomende vijf jaar ingrijpend veranderen. Onze taak is om studenten voor te bereiden op het vervullen van een rol binnen een samenleving en een arbeidsmarkt waar het omgaan met deze technologische ontwikkelingen vanzelfsprekend is. Het leren werken met deze nieuwe technologieën moet onderdeel van ieders leerproces zijn.

3

22.

WRR - Naar een Lerende Economie, Investeren in het verdienvermogen van Nederland, Hoofdstuk 9 Pagina 287 en 288


3.


Technologie biedt ook nieuwe mogelijkheden om kennisoverdracht én het oefenen van vaardigheden te faciliteren. Andere werkvormen en onderwijskundige methodes zoals flipped classrooms, simulaties en games, kunnen nu al eenvoudig en effectief gerealiseerd worden. Ook in het onderwijs kloppen een groot aantal nieuwe technologieën en methoden aan de voordeur: learning analytics, social learning, geo-learning, maker education, coöperative learning, deep learning. Het gebruik van virtual reality en augmented reality, robotisering, “Massive Open Online Courses” (MOOCs) en “Cognition as a service” (CAAS). In het universitair en hoger onderwijs heeft een aantal van deze technologieën hun weg al gevonden, er ontstaan open leer- en leefgemeenschappen. Deze ontwikkelingen vinden in de nabije toekomst zeker ook zijn weg naar het beroepsonderwijs. Het verschil tussen degenen die wel en geen toegang hebben tot deze wereld dreigt steeds groter te worden. Het is daarom belangrijk de nieuwe technologieën en wetenschappelijke disciplines toegankelijk te maken en te houden voor brede groepen.

“Het is belangrijk de nieuwe technologieën en wetenschappelijke disciplines toegankelijk te maken en te houden voor brede groepen.”

3.2

Wat gebeurt er in het onderwijs? Ontwikkelingen in het beroepsonderwijs Het Actieplan mbo ‘Focus op Vakmanschap’ van het Ministerie van Onderwijs startte in 2011, vlak na de start van de vorige strategische periode. ‘Focus op Vakmanschap’ had als doel de kwaliteit en vitaliteit van het mbo te versterken. Met het programma Focus op Kr8 heeft het Graafschap College haar eigen strategische doelen verbonden met het Actieplan. Een groot deel van de maatregelen zijn ten tijde van de opstelling van dit plan nog in uitvoering en zorgen nog steeds voor de nodige turbulentie in de teams, bijvoorbeeld: • De wetgeving doelmatige leerwegen (2014) is recentelijk ingevoerd; opleidingen zijn geïntensiveerd en verkort, er worden hogere eisen gesteld aan taal en rekenen, er is een einde gekomen aan de drempelloze instroom op niveau 2 etc. Entreeopleidingen worden nog ontwikkeld. • De wet Passend onderwijs is een feit; er is beleid gemaakt en een werkwijze ingevoerd om ook studenten met een additionele zorgbehoefte goed onderwijs te kunnen bieden. • Het verder terugdringen van het voortijdig schoolverlaten blijft onveranderd een speerpunt, maar wordt wel lastiger naarmate men steeds minder schoolverlaters kent.


23.

• De wetgeving macrodoelmatigheid heeft op het Graafschap College geleid tot de invoering van procedures ten behoeve van de verbetering van de analyse en afstemming van het portfolio in samenspraak met de omringende roc’s. Toelating, voorlichting en werving worden ongetwijfeld nog verder aangepast en aangescherpt in de nieuwe strategische periode. Dit alles heeft een flinke wissel getrokken op de werkdruk en taakbelasting in de teams. En het is nog niet voorbij. Er staan nog diverse door de overheid geïnitieerde onderwijsinnovaties op stapel. • De overheid probeert haar grip op het onderwijs te vatten in nieuwe constructies. De invoering van het vernieuwde toezichtkader in 2016 staat voor de deur. Centraal ontwikkelde en vastgestelde examens voor Nederlands, Engels en rekenen zijn een feit. Geaccrediteerde examens- en examenorganisaties worden verplicht. • Nieuwe bekostigingsmodellen (de ‘cascade’) en prestatie-indicatoren (zoals studiewaarde) zullen zorgen voor hernieuwde financiële prikkels; het onderwijs moet zo snel mogelijk leiden tot een diploma met waarde op de arbeidsmarkt of voor effectieve doorstroming.

“Door middel van innovatiehubs (waar studenten van de hogescholen samen met studenten uit het mbo praktijkonderzoeken doen voor bedrijven) wordt een directe en krachtige bijdrage geleverd aan de innovatie in de regio.”

Deze veranderingen hebben echter niet louter negatieve gevolgen, maar bieden ook nieuwe kansen. Bijvoorbeeld: • De verplichte invoering per 2016 van de vernieuwde kwalificatiedossiers geeft ruimte voor vernieuwing en modernisering van het aanbod van alle opleidingen, op korte termijn. • De verplichte keuzedelen, 240 uur per studiejaar, gaan een substantieel deel uitmaken van het curriculum (zijnde 15%), en zullen de mogelijkheid gaan bieden om ons onderwijs nog sneller en beter af te stemmen op de toekomstige ontwikkelingen. Het Graafschap College kán nu binnen de wettelijke kaders een aanbod formuleren dat, met oog voor haalbaarheid en toepasbaarheid, nog beter voorziet in de regionale behoefte, afgestemd op de arbeidsmarkt en in samenspraak met de bedrijven en instellingen. • Er is volop aandacht voor mogelijkheden om kwetsbare jongeren te bedienen in het reguliere onderwijs, een gedeelde verantwoordelijkheid van bedrijven, gemeentes en instellingen. • Er worden maatregelen genomen ter verbetering van de kwaliteit van de beroepspraktijkvorming en er komen middelen om excellentie te stimuleren. • Cyclische tevredenheidsonderzoeken en benchmarks, die landelijk worden uitgevoerd, zullen ons inzage geven in onze relatieve positie in het mbo, maar ook informatie opleveren over wat studenten en partners van ons vinden. Het biedt een kans om beter te weten waar we nog verdere verbetering

24.


3.


kunnen aanbrengen. Extra middelen die ter beschikking worden gesteld om het door het Graafschap College zelf opgestelde prestatieplan (het integraal kwaliteitsplan), te realiseren, dragen daaraan substantieel bij. In de brief van de minister ‘Ruim baan voor Vakmanschap, een toekomstgericht mbo’ is de visie van het ministerie op het beroepsonderwijs verder uitgewerkt, met aandacht voor duurzame kwaliteitsverbetering op zowel primaire als secundaire processen. Professionalisering blijft uiteraard óók landelijk een speerpunt, zowel van docenten als medewerkers bedrijfsvoering. Er komt meer ruimte om te experimenteren, met de inzet van ICT ten behoeve van afstandsleren en een leven lang leren. Er komt ruimte voor samenwerking met bedrijven en instellingen, in nieuwe werkvormen, nieuwe onderwijskundige- en didactische modellen. Zelfs nieuwe bestuursmodellen en andere routes (beroepsroute, vakmanschapsroute, cross-over kwalificaties) worden mogelijk. Al met al worden van overheidswege weinig obstakels verwacht om te werken aan nog beter, toegankelijk, actueel en flexibele opleidingen, maatwerk, een responsief mbo met ruimte voor innovaties van ons onderwijs én bijdragen aan de ontwikkelingen in de regio. Ontwikkelingen in de keten Op 17 april 2015 is op het sectorakkoord VO vastgesteld. In dit akkoord zijn de vijf centrale ambities vastgelegd die de kern vormen voor de ontwikkelingen die plaatsvinden binnen het voortgezet onderwijs. De vijf centrale ambities zijn: •

De leerling centraal

•

Eigentijdse voorzieningen

•

Meer aandacht voor brede vorming

•

Versterken van de verbinding met de omgeving

•

Docent in positie in een professionele school

In samenwerking met de omliggende scholen én de stichting Profijt geeft het Graafschap College deze ontwikkelingen vorm binnen de keten VO-MBO. Ook binnen het hoger beroepsonderwijs vinden de nodige ontwikkelingen plaats in de nieuwe strategische periode. In samenwerking met onze HBO partners de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en de Saxion Hogeschool werkt het Graafschap College aan de aansluiting van mbo en hbo. Door middel van innovatiehubs (waar studenten van de hogescholen samen met studenten uit het mbo praktijkonderzoeken doen voor bedrijven) wordt een directe en krachtige bijdrage geleverd aan de innovatie in de regio. De leerwerkplaats Krachtige Kernen (HAN) past dit principe toe in het sociale domein. Het regionaal leernetwerk mbo (waarin het Gelders mbo participeert) en de faculteit Educatie van de HAN maken zich sterk voor goed mbo-onderwijs in Gelderland. Dit leidt onder andere tot een lerarenopleiding die meer op het mbo is toegesneden en tot een actueel professionaliseringsaanbod voor docenten in het mbo.

3.3

Kenmerken van de doelgroep De jongere mens De millenials, geboren na 1980 en volwassen geworden na 2000, en de jongeren van de daarop volgende generatie Z· zijn geboren in het digitale tijdperk en hebben een volledige crisistijd meegemaakt. Er is veel onderzoek gedaan naar de kenmerken van deze doelgroep. De voornaamste uitkomst daarvan is dat ze een


25.

substantieel andere mentaliteit hebben dan de generaties ervoor: socialer, positiever en creatiever. Aan deze groepen worden de volgende eigenschappen toegeschreven: •

Ze nemen het heft in eigen handen, want niemand belooft hen beterschap

• Ze werken zelfstandig en zullen zich niet lang aan één baan verbinden en creëren gelegenheidscoalities om hun doelen te bereiken •

Voor hen is toegang tot een product belangrijker dan het bezit er van

•

Ze geloven in een product als het hen wordt aanbevolen door hun ‘vrienden’

•

Ze zijn voortdurend geïnformeerd en bezig met personal branding via sociale media

•

Ze willen graag bijdragen aan een nieuwe samenleving, zijn betrokken en creatief

• Ze willen snel en persoonlijk behandeld worden, ze identificeren zich als individu en niet als onderdeel van een groep De nieuwe kenmerken van de grootste doelgroep van het Graafschap College sluiten zeer goed aan bij de kernwaarden van de Achterhoek. Een regio waar kwaliteit en verbondenheid in sociale netwerken meer dan vanzelfsprekend is. Dat maakt ons uitstekend geëquipeerd voor een nieuwe tijd. De oudere werkende mens De ‘oudere’ werkende mens heeft inmiddels ook de weg gevonden naar het Graafschap College. Een derde van de totale populatie van het Graafschap College komt niet direct van de middelbare school en is dus ouder dan de bovengenoemde generatie. Het Graafschap College besteedt in de nieuwe strategische periode expliciet meer aandacht aan trajecten voor leven lang leren. Hiermee sluiten wij aan bij de ambitie uit het WRR-rapport de lerende economie om medewerkers een structurele plek op de arbeidsmarkt te geven door hen gedurende hun gehele arbeidsloopbaan van passend onderwijs te voorzien.

26.


3.



27.

28.


4. Over

dilemma’s, krachten en kansen


29.

Met het voltallige management van het Graafschap College is een analyse uitgevoerd van de sterke en zwakke kanten van de organisatie, op de kansen en bedreigingen. Hieronder zijn de resultaten van deze bijeenkomst samengevat en aangevuld met de resultaten uit de omgevingsanalyse, interviews met de stakeholders, de opbrengsten van de de student captains diners en van het diner pensant. In de bijlagen is een volledig verslag opgenomen4.

4.1

Bedreigingen en dilemma’s Op grond van de uitgevoerde analyse zijn de volgende bedreigingen en dilemma’s geformuleerd: Financieel gezond, maar afhankelijk van overheid Het Graafschap College is financieel gezond. Van de financiële middelen is 95% direct afkomstig van de overheid en dat maakt ons ook zeer afhankelijk van overheidsbeleid. Voorspelde krimp na 2020 en kansen voor contractonderwijs en maatwerk Financiële stabiliteit en continuïteit zijn de komende jaren van groot belang. Volgens recente prognoses heeft de demografische krimp vooralsnog geen effect op de deelnemersaantallen gedurende de komende strategische periode, en zien we daarvan pas effecten na 2020. Het Graafschap College moet de komende jaren daarmee wel anticiperen op de voorspelde krimp en moet de regio versterken waar mogelijk. Een goede school, een goede naam, maar nog onvoldoende innovatief Het Graafschap College is een stabiele en betrouwbare partner in de regio met een goede naam. De continuïteit en consistentie in haar strategie wordt alom gewaardeerd, hoewel deze doorgaans als weinig onderscheidend ten opzichte van andere instellingen wordt ervaren. De school staat voor de uitdaging om in alle teams de professionele ruimte beter te gaan benutten, zodat het mogelijk wordt om in co-creatie met de omgeving, netwerken, partners het onderwijsprogramma succesvol te vernieuwen én nieuwe vormen van (digitaal) onderwijs of zelfs nieuwe producten te ontwikkelen Door de krimp, het gevecht om de ‘millenials’, en de nog verder dalende studentenaantallen in het middelbaar beroepsonderwijs, zal de concurrentie toenemen en daarmee het belang van goede relaties met onze partners in de regio én zichtbaarheid.

4.2

Kansen Op grond van de uitgevoerde analyse zijn de volgende kansen geformuleerd: Ruimte voor ontwikkeling én groei is er nog in het maatwerk & contractonderwijs. De economie trekt aan, het contractonderwijs groeit, de derde leerweg is volop in ontwikkeling en de organisatie is structureel voorbereid op groei in dit segment. Op dit moment ontbreekt nog de urgentie, het nut en de noodzaak om

4

Bijlage 1: Verslag Portefeuillebijeenkomst maart 2014. Bijlage 2: Verslag Leiderschapsdag juni 2014. Bijlage 3: Verslag Focusbijeenkomst december 2015. Bijlage 4: Opbrengsten Diner Pensant. Bijlage 5: Opbrengsten Interviews Stakeholders. Bijlage 6: Opbrengsten Intern Diner Pensant. Bijlage 7: Opbrengsten Student Captains Diner.

30.


over dilemma’s, krachten en kansen 4.

Studenten prognose op basis van CBS

Studenten (bekostigd) Prognose (o.b.v. gem. belangst. %)

Studenten 10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000

Hoewel er geen financiële

4.000

zorgen zijn, is het zaak om

3.000

geen studenten te verliezen

2.000

en is het van belang om te

1.000 20 20 05 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 20 19 2020 2 0 21 2 022 2023 2024 2025 2026 2 02 7 2028 2029 2030 2 0 31 20 32 2033 2 03 4 203 5 2 03 6 2037 2 03 8 20 39 40

0

Jaar

anticiperen op teruglopende studentenaantallen.

hier prioriteit aan te geven en om successen zichtbaar te maken, maar deze zijn er zeker. Het lijkt mogelijk te zijn om de daling van het aantal reguliere studenten na 2020 te compenseren, door andere inkomsten te genereren uit projectmatige activiteiten en inkomsten uit andersoortig onderwijs. Het Graafschap College moet hierop anticiperen door te investeren in: •

Projectmatige activiteiten (met extra financiering);

• Programma’s voor werkenden (maatwerk) en scholingsprogramma’s voor oudere werknemers (één derde van de totale studentenpopulatie van het Graafschap College is niet afkomstig van de toeleverende scholen én is dus ouder dan de student die van het vmbo af komt). • De ontwikkeling van werknemers in voor bedrijven en instellingen, in maatwerk trajecten • Keuze delen in het curriculum die een bijdrage kunnen leveren aan de economische ontwikkelingen in de regio • De ontwikkeling van een innovatieve school ofwel een ‘School voor kwalitatief hoogwaardig onderwijs met aandacht voor innovatie’. Een kans voor verbetering is gelegen in de verbetering van studieloopbaanbegeleiding en de verdere intensivering van de samenwerking met Profijt. Profijt, de samenwerkende vmbo scholen, wordt als een in Nederland uniek samenwerkingsverband gezien waar het Graafschap College haar rol nog verder zou kunnen uitbreiden. Binnen één sector of branche kan er een grote diversiteit zijn in wat er gevraagd wordt door meerdere werkgevers. Het Graafschap College kan een coördinerende rol vervullen in het samenvoegen van deze vragen tot een voor de branche en de regio passend aanbod, gebruik makend van haar uitstekende positionering en contacten in het netwerk van de Achterhoek.


31.

32.


5. De

strategische ambitie


33.

Steeds vaker en in indringender bewoordingen wordt gesproken over de gevolgen van de wereldwijde economische ontwikkelingen, technologische én zeker ook sociale ontwikkelingen, voor de arbeidsmarkt van de werknemers die in het middelbaar beroepsonderwijs worden opgeleid. Wie moet hij zijn, wat moet hij weten/kunnen om succesvol te kunnen blijven op de arbeidsmarkt van de toekomst? Hoe moet het onderwijs hen én uiteraard ook zichzelf daar op voorbereiden? De voorspelde krimp in de Achterhoek en dalende studentenaantallen in het middelbaar beroepsonderwijs, de toenemende concurrentie, de vraag naar meer geschoold personeel én het belang van innovatie en verandering voor de Westerse wereld in het algemeen en de Achterhoek en de grensregio in het bijzonder, maakt dat de samenleving nog meer dan voorheen een beroep doet op de trekkende kracht én het organiserend vermogen van het Graafschap College. Het Graafschap College is een goede school en wil dat graag blijven. Liever nog wil zij haar positie versterken, en een excellente school zijn. Om dat te kunnen waarmaken moet zij zich meer dan ooit richten op vernieuwing en innovatie en moet zij- samen met haar samenwerkingspartners, bedrijven en instellingen - , een bijdrage leveren aan de toekomst van de regio. Het vergt van het Graafschap College een nog sterkere gerichtheid op en samenwerking met het bedrijfsleven, (onderwijs)instellingen en overheid in de regio én over grenzen heen. Van het Graafschap College wordt gevraagd om een motor voor innovatie te zijn in de Achterhoek én in de aangrenzende euregio. Dit betekent vooral dat wordt gevraagd om de studenten in elke levensfase excellent voor te bereiden op een nieuwe stap, het zij in de vorm van een vervolgopleiding, hetzij in de vorm van een nieuwe taak in werk of samenleving. Een nieuwe stap die ze met voldoende bagage én met vertrouwen moeten kunnen zetten.

Strategische ambitie van het Graafschap College voor 2020 Het Graafschap College biedt excellent beroepsonderwijs ten behoeve van de individuele ontwikkeling van ieder persoonlijk. Het is een motor voor technologische, sociale- en economische ontwikkelingen in de regio.

Het Graafschap College wil in 2020 opleidingen bieden voor een ieders talent en ambitie en een kenniscentrum zijn voor de regio en waar nodig de aanjager, initiator van sociale, economische en technologische innovatie. Er wordt gewerkt aan het succes van iedere student, vanuit een gedegen en actuele visie op onderwijs, waarbinnen professionele studentbegeleiding van groot belang is. Het beleid is gericht op het maximeren van de toegevoegde waarde van een opleiding voor een ieder persoonlijk en het voorkomen van uitval. De op de praktijk gerichte opleidingen passen bij de verschillende niveaus en levensfasen van de studenten en de vraag van partners in de regio. Studenten willen wij niet alleen als vakmens goed voorbereiden op de samenleving, maar als ‘volledig’ mens toerusten met vaardigheden

34.


5.

de strategische ambitie

en competenties die passen bij wat de samenleving in de toekomst van hen vraagt. Het aanbieden van maatwerk en flexibele opleidingen die aansluiten bij de ontwikkelingen in de regio en de beroepen, is de grote uitdaging voor de toekomst. De onderwijsprogramma’s en de begeleiding van de studenten worden in samenwerking met bedrijven en instellingen in de regio ingericht tot een breder pakket van dienstverlening gericht op de ontwikkeling van lerenden en werkenden en met aandacht voor werving, selectie, begeleiding, opleidingsactiviteiten, diplomering, examinering tot en met het vinden van ‘een nieuwe baan’.

“Het gaat om studentsucces, het succes van de student in zijn verdere loopbaan én zijn leven”

Deze ambitie gaat wat ons betreft verder dan het maximeren van studiesucces, de gecalculeerde studiewaarde en dat wat de overheid van ons vraagt. Het gaat verder dan goede rendementscijfers van de instelling én de opleiding, lage schooluitval, een goed diplomaresultaat, een stevig fundament. Het gaat vooral ook over de tevredenheid van studenten zelf en de tevredenheid van partners, bedrijven en instellingen, waar de studenten hun volgende stap zetten. Dit gaat over het maximeren van de toegevoegde waarde, de bijdrage van het Graafschap College aan succes in ieders loopbaan én de omgeving. Essentiele randvoorwaarden zijn hiervoor, naast een bij de tijdgeest passende leer- en leefomgeving, het persoonlijke karakter van een goed ontwikkeld systeem voor toelating, persoonlijke aandacht en begeleiding, een passend opleidingsprogramma, ook de op ontwikkeling gerichte activiteiten en toeleiding naar een vervolgstudie of de arbeidsmarkt in de euregio. Het gaat om het vinden van de aansluiting bij ieders kennis, kunde en vaardigheden en om het leveren van een bijdrage aan de perfecte match tussen de vraag naar talent en de mogelijkheden voor ontwikkeling van een ieder. Het gaat om studentsucces, het succes van de student in zijn verdere loopbaan én zijn leven, én het gaat om het succes van de regio in de toekomst. Het Graafschap College wil daarin voor de regio meer zijn dan een school; er moet meer aandacht zijn voor innovatie, actueel en passend onderwijs, flexibel en op maat. Het Graafschap College biedt daarvoor niet alleen een onderwijsovereenkomst, maar wil een abonnement bieden op ontwikkeling voor de rest van het werkzame leven: een opleidingsabonnement. En dit alles kan alleen worden uitgevoerd met medewerkers die zich voortdurend ontwikkelen en met passie en plezier, bevlogen, samenwerken in netwerken.


35.

Om dit te kunnen bewerkstelligen kiest het Graafschap College voor een vijftal strategische lijnen: 1. Opleiden voor ieders talent en ambitie 2. Opleiden, flexibel en op maat 3. Opleiden, voor nieuw vakwerk én innovatieve beroepen 4. Opleiden in een netwerk in de euregio 5. Leren en werken met passie en plezier

5.1

Opleiden voor ieders talent en ambitie Het Graafschap College gaat ervan uit dat een ieder beschikt over talent en ambitie. Het is onze taak om een ieder persoonlijk te helpen dit te ontdekken en verder te ontwikkelen om zo de kans op een succesvolle loopbaan, en zelfs de kans op succes in het leven, te maximaliseren. Het Graafschap College staat bekend om onderwijs op hoog niveau. Een ieder verdient een kans om een opleiding, of een vastomlijnd deel daarvan, te volgen en om zichzelf te ontplooien, liefst met relevantie voor de arbeidsmarkt. Niemand hoeft aan de kant te blijven staan, in geen enkele levensfase. Het Graafschap College biedt een springplank voor een ieder met ambitie. Het creëert en geeft onderwijs dat flexibel en bereikbaar is ingericht voor iedereen ongeacht niveau of leeftijd, voor jonge mensen, de ’ millenial’ en de generatie Z, én zeker ook voor de werkende of oudere student met ambitie. Leren is immers niet langer een proces van enkele jaren in één en dezelfde opleiding, maar is een proces dat nooit meer stopt. Excellente studenten en medewerkers krijgen op het Graafschap College alle ruimte om hun talenten nog verder te ontwikkelen in speciale excellentieprogramma’s, waar de arbeidsmarkt om vraagt. Het Graafschap College is de organisatie die voor iedereen en altijd beschikbaar is en sluit zich zo aan bij de 24/7 maatschappij waarin leren en werken een continu karakter heeft. Doelen 2020 1. Persoonlijker onderwijs door klein binnen groot te organiseren. 2. Studenten worden trefzeker geplaatst, opdat ze succesvol kunnen worden opgeleid met een zo hoog mogelijk uitstroomniveau (Op deze wijze is de verblijfsduur zo kort mogelijk, én de studiewaarde hoog). 3. Begeleiding van onze studenten is erop gericht om een ieder persoonlijk te helpen talent en ambitie te ontdekken en verder te ontwikkelen. Ze worden ondersteund door goed opgeleide competente medewerkers en door daartoe modern geëquipeerde (faciliteiten) systemen. 4. Goede intensieve begeleiding vergroot de kans op trefzekere uitstroom naar de arbeidsmarkt of doorstroom naar het juist niveau in een vervolgopleiding. Het aantal studenten dat doorstroomt en slaagt in het eerste jaar in het hbo is hoger dan het landelijk gemiddelde.

5.2

Opleiden, flexibel en op maat Hoewel het Graafschap College een grote ‘school’ is, staat het bekend om haar goede persoonlijke begeleiding. Het geeft studenten het gevoel gekend te worden. Hiermee is de basis voor een persoonlijk en op maat opleidingsprogramma gelegd. Maar er is meer nodig. Er moet meer flexibiliteit worden geboden in onze onderwijssystemen, op basis van nieuwe pedagogisch- didactische concepten, ‘blended’ met meer gebruik van digitale instrumenten. Leerroutes moeten nog meer en vaker op maat worden geconstrueerd

36.


5.


en geboden. Passend bij de student, zijn leeftijd, zijn ambities en talent en passend bij de context van het beroep waarvoor wordt opgeleid. Technologische ontwikkelingen helpen ons daarbij. Door slimmer te organiseren en te standaardiseren en met de toepassing van nieuwe methoden en technieken, wordt de ruimte gecreëerd voor betaalbaar maatwerk, passend bij de leef- en leeromgeving van de student. Uiteraard binnen de grenzen van wat haalbaar is binnen beschikbare budgetten en de weten regelgeving. Opdat studenten het beste uit zichzelf kunnen halen en om studenten op te leiden tot goede vakmensen of leiders met een ondernemende houding en vaardigheden van de toekomst maken de medewerkers van het Graafschap College gebruik van de juiste actuele onderwijsmodellen- en technieken. Om deze belofte te kunnen waarmaken, is het van belang dat het Graafschap College zelf innoveert en ook meedoet door extern vernieuwing en ontwikkeling op te zoeken en door deze ook te faciliteren buiten de muren van de school, in de praktijk. Wij passen continu ons onderwijs aan, aan de veranderende vragen uit de samenleving, binnen de (altijd in ontwikkeling zijnde) wettelijke kaders. Prototypen, uitproberen, kán en moet mogelijk gemaakt worden. Dat kan ook betekenen dat we in voorkomende gevallen gas geven bij oranje (het is nog niet officieel mogelijk, maar het is toegestaan en het is beter voor onze studenten, partners en de regio, toch doen we het) of trappen op de rem bij groen licht (het mag officieel, maar het is beter voor onze studenten en partners om te wachten met de invoering).

“Het van belang dat het Graafschap College zelf innoveert en ook meedoet door extern vernieuwing en ontwikkeling op te zoeken en door deze ook te faciliteren buiten de muren van de school, in de praktijk.”

Doelen 2020 1. Het Graafschap College maakt de regio sterk door

a. Actueel onderwijs te bieden, passend bij de context van het beroep én leef- en leeromgeving van de student

b. Opleidingen te bieden, op hoog niveau, die flexibel en voor iedereen bereikbaar én beschikbaar zijn.

Naast het reguliere opleidingsportfolio worden (keuze)delen aangeboden, relevant voor de regio waar een ieder ook van buiten de reguliere onderwijsprogramma’s aan kan deelnemen. Er wordt meer ruimte geboden voor onderwijskundige experimenten; prototypen, uitproberen, wordt makkelijker mogelijk. 2. Het Graafschap College zorgt voor een maximale ontplooiing van talent door een goede en persoonlijke begeleiding, en het slimmer organiseren van het onderwijs. Zo wordt de toegevoegde waarde van het onderwijs voor de individuele student vergroot en stijgt de relatieve ‘studiewaarde’.


37.

3. Het Graafschap College behoudt tenminste de huidige omvang door de toename van alternatieve geldstromen uit (innovatieve)projecten en meer maatwerkopdrachten. De financiële afhankelijkheid van de overheid daalt. Er wordt een abonnement geboden op opleiden en ontwikkelen, niet louter een onderwijsovereenkomst voor bepaalde tijd. Hiertoe dienen de administratieve- en ondersteunende systemen te worden aangepast, evenals de marketing- en communicatiestrategie. Het bestaan van maatwerktrajecten moet breder bekend worden gemaakt. Het inrichten van één duidelijk aanspreekpunt voor zowel werkgevers, instellingen en bedrijven, als individuen, is in deze context cruciaal.

Opleiden 5.3

voor nieuw vakwerk én innovatieve beroepen

Het Graafschap College blijft inzetten op het opleiden van studenten met goede en actuele vakkennis en vaardigheden en studenten die daar leiding aan kunnen geven, passend bij de vraag van de regio en de arbeidsmarkt. Deze vakkennis en vaardigheden worden ontwikkeld samen met lokale bedrijven en maatschappelijke instanties voor ál onze studenten. De kern van het beroep zal niet altijd spectaculair wijzigen, maar meegaan met de tijd is een vereiste; de tijdige introductie van nieuwe kennis, nieuwe vaardigheden en vooral ook de juiste attitudes en een ondernemende houding. Einstein heeft het al voorspeld: “We cannot solve problems with the same thinking we used when we created them”. In het licht van snelle technologische, sociale en economische veranderingen in een internationaal netwerk van individuen, bedrijven en instellingen moeten onze studenten niet alleen worden opgeleid voor een vak, maar ook ondernemend en flexibel zijn om te kunnen anticiperen op veranderingen. Er zullen de komende vijf jaar nieuwe beroepen ontstaan en traditionele beroepen gaan veranderen: Nieuw Vakwerk. Van de student wordt gevraagd om zich voor te bereiden op een arbeidsmarkt die tijdens hun leven voortdurend verandert. Onze studenten krijgen binnen de context van hun opleiding onderwijs aangeboden waarin zij worden voorbereid om altijd mee te kunnen blijven doen. Ze tonen initiatief bij de uitvoering van hun werk, denken mee in de organisatie van hun werkzaamheden, zijn proactief en constructief. De zogenaamde vaardigheden van de 21e eeuw verwerven een vaste plek in het curriculum van alle opleidingen. Toekomstige succesvolle medewerkers dragen actief bij aan verbeteringen van het eigen werk en lossen op een creatieve wijze praktische problemen op, ze communiceren effectief, gebruikmakend van verschillende multimediale platforms, ze denken kritisch en werken goed samen met anderen, ook met hen die misschien net even anders zijn of denken dan zijzelf. De laatste jaren zijn meerdere innovatieprojecten gestart, zowel op het gebied van sociale- als technologische innovatie, deze lijn wordt voortgezet. Het gaat om innovatie als onderdeel van een vak: het nog meer samen ontwikkelen van Nieuw Vakwerk en het incorporeren van de nieuwste principes in onze opleidingsprogramma’s. De introductie van keuzedelen in het beroepsonderwijs bieden hiervoor ook de ruimte (bijvoorbeeld een keuzedeel Lean en Creatief, Innovatief Vermogen of Persoonlijk Profileren). De mogelijkheden om sneller dan ooit te voren in te spelen op specifieke wensen van de regionale arbeidsmarkt zijn er. Doelen 2020 1. Studenten worden voorbereid op een veranderende arbeidsmarkt, eventueel nieuwe beroepen, met innovatief onderwijs passend bij de vraag van de regio. De programma’s en de begeleiding van de studenten worden in samenwerking met bedrijven en instellingen in de regio gemaakt.

38.


5.


2. Het Graafschap College wordt door haar partners in de regio gezien als initiator en aanjager van sociale, technologische en economische innovatie. De innovatiekracht van het Graafschap College groeit zichtbaar. 3. Ondernemendheid en vaardigheden voor de toekomst hebben een vaste plek in het curriculum, net als informatie en communicatie-technologie.

5.4

Opleiden in een netwerk in de euregio Onze samenleving vraagt van onze studenten én docenten, jong en oud, kennis en vaardigheden en attitudes die nog nu niet als vanzelfsprekend worden ervaren en misschien zelfs niet tot hun huidige bagage behoren, maar die morgen wel worden gevraagd. Onderwijs, partners, toeleveranciers en afnemers kunnen het zich daarom niet langer veroorloven om in gescheiden netwerken te opereren. Door blijvend in te zetten op goede samenwerking met partners in de regio zorgt het Graafschap College als toeleider van de arbeidsmarkt ervoor dat een ieder met een opleidings- of ontwikkel-gerelateerde vraag een passend antwoord of aanbod krijgt. Samenwerken als volwaardige partners, co-creatie, kan alleen als we verbonden zijn met alle relevante netwerken in alle werkvelden, in een internationale globale context.

“Van het Graafschap College wordt verwacht dat ze zich inzet als drijvende kracht achter de technologische, economische en sociale innovatie, in het hart van de samenleving in de regio.”

a. Co-creatie van het aanbod is essentieel Om in te kunnen spelen op actuele vraagstukken in diverse beroepsgroepen en sectoren moeten opleidingen, studenten en docenten meer samenwerken binnen de school én in co-creatie met hun omgeving, in wisselende samenstellingen, waarbij alle mogelijke coalities denkbaar zijn. Co-creatie is essentieel, zowel in het aanbod, het totale pakket van dienstverlening van het Graafschap College, als ten behoeve van versterking van het aanbod van onze partners. Ad. I. De onderwijsprogramma’s en de begeleiding van de studenten worden in samenwerking met bedrijven en instellingen in de regio zo ingericht dat een totaalpakket van dienstverlening ontstaat dat in de personele behoefte van onze partners kan voorzien. Het betreft werving, selectie, bemiddeling en matching, begeleiding, coaching, opleidingsactiviteiten, diplomering, examinering, maar ook dienstverlening in het kader van het vinden van ‘een nieuwe baan’, voor zover dit gerelateerd is aan ons


39.

aanbod van opleidingen. De professionele ruimte van de onderwijsteams moeten juist hier worden benut; zij moeten de dialoog aan kunnen gaan met de belanghebbende omgeving. Ad. II. Van het Graafschap College wordt verwacht dat ze zich inzet als drijvende kracht achter de technologische, economische en sociale innovatie, in het hart van de samenleving in de regio. Het zet zich samen met bedrijven en instellingen in als stimulator, partner en co-creator van vooraanstaande oplossingen, niet alleen in de maakindustrie, maar bijvoorbeeld ook in de zorg, horeca en de toeristische industrie.

“Het verzorgingsgebied van het Graafschap College grenst voor bijna de helft aan Duitsland. Het Graafschap College bereidt de studenten voor op een rol in een euregionaal netwerk.”

b. Het verbonden zijn met relevante netwerken in alle werkvelden is voorwaardelijk Onze leefwereld globaliseert. Er ontstaan nieuwe vormen van samenwerking, zelfs internationale samenwerking, waar dat relevant en nodig is. Ook vormen die we vandaag de dag nog niet hebben of kunnen bedenken. Samenwerken als volwaardige partners kan alleen als het Graafschap College is verbonden met een internationaal netwerk, een euregionaal netwerk, in alle werkvelden. Daarom participeert het Graafschap College zelf actief in deze netwerken en maken de medewerkers zelf ook onderdeel hiervan uit, zowel binnen als buiten de school, als deelnemer en soms zelfs als organisator of initiator. Deze netwerken in het werkveld worden gebruikt om te voorzien in een betere aansluiting op de arbeidsmarkt, ten behoeve van adequate en actuele begeleiding van onze studenten én voor de duurzame professionalisering van de docenten. Ook binnen de context van de school zullen brede netwerken gaan ontstaan waarin studenten en docenten en begeleiders in de praktijk met en van elkaar leren., Er ontstaan meer en nieuwe verbindingen tussen opleidingen en tussen sectoren, zelfs tussen roc’s. Nieuwe wetgeving maakt dit mogelijk. Nieuwe kennis en vaardigheden moeten worden gedeeld, opdat we in staat zijn de ‘state of the art’ professional op te leiden waar de samenleving om vraagt. c. In de euregio én een internationale globale context De samenwerking en wisselwerking met de wereld buiten het college in een internationale context wordt steeds belangrijker. Verbondenheid met de wereld buiten de school, uitwisseling, co-creatie en samenwerking bij het verwerven van competenties in een internationale context is niet alleen leuk, maar zelfs noodzakelijk. Van onze docenten en studenten wordt gevraagd om een bijdrage te leveren

40.


5.


aan de oplossing van complexe vraagstukken in het algemeen en aan de specifieke problematiek en de economische en sociale ontwikkeling in een krimpende regio in het bijzonder. Het verzorgingsgebied van het Graafschap College grenst voor bijna de helft aan Duitsland. Het Graafschap College bereidt de studenten voor op een rol in een euregionaal netwerk. Van het samenwerkingsverband in de euregio, waarvan ons verzorgingsgebied onderdeel uitmaakt, heeft het Graafschap College nog onvoldoende gebruik gemaakt. In dit grensgebied ziet het Graafschap College in samenwerking met lokale partners mogelijkheden om onze studenten een kans op een internationale toekomst te bieden. Het Graafschap College is voornemens om over deze grens heen te stappen en zo de kansen voor de studenten in de hele euregio optimaal te benutten. Ontwikkelingen in de wereld vragen om verantwoordelijke en flexibele professionals die vanuit een sterk ontwikkeld ethisch kompas kunnen denken en handelen. We moeten blijven werken aan verantwoordelijk burgerschap in de, ook in de Achterhoek, steeds meer multiculturele samenleving. De globale markt ontwikkelt zich steeds verder en op het gebied van internationalisering is er nog veel te ontdekken. Doelen 2020 1. De horizontale dialoog met onze omgeving is versterkt. Het bedrijfsleven en instellingen weten zich mede-eigenaar van de opleidingen. Het Graafschap College is verbonden met relevante (inter)nationale netwerken in alle relevante werkvelden. 2. Graafschap College is de stimulator en co-creator van vooraanstaande oplossingen, die het aanbod of de positie van onze partners versterken. 3. Internationale uitwisselingstrajecten nemen toe. 4. Er is een regionaal netwerk over landsgrenzen (euregio) ten behoeve van het aanbieden van beroepsonderwijs in de euregio.

“Focus op waar energie ligt en niet op wat energie kost, leren en werken met passie, bevlogenheid.”


41.

5.5

Leren en werken met passie en plezier De school is niet alleen een ‘community’ waarin geleerd wordt in één levensfase, voorafgaand aan het werkzame leven, maar ook tijdens het leren wordt gewerkt en geleefd en vice versa. Grenzen tussen leven, leren en werken vervagen. Het Graafschap College is een lerende organisatie, een centrum met een professionele cultuur, waar studenten en medewerkers met plezier hun ambities waar maken. a. Een ‘community’ waar studenten en medewerkers met plezier hun ambities waar maken. Op het Graafschap College is leren en werken als vanzelfsprekend met elkaar verbonden. Voor studenten én voor onze medewerkers. Samen leren van de wereld buiten en leren van elkaar. Het Graafschap College is een lerende organisatie waar professionals iedere dag met plezier en passie werken én leren. Zij geven aan wat ze willen bereiken en wie ze willen zijn. Studenten die iedere dag leren en werken voor hun eigen succes en medewerkers die hen helpen om hun ambities waar te maken en hun talenten daarbij te gebruiken. Er is alle ruimte voor mensen die hun creativiteit durven te tonen en daar met passie en plezier aan werken en hun ervaringen daarin delen met anderen. Dit vraagt ook om meer flexibiliteit in arbeidsverhoudingen. Een baan voor het leven bestaat niet meer. Langer werken is een gegeven, mobiliteit en vitaliteit is van cruciaal belang. Plezier in werk, werk kunnen doen waar je hart ligt, focus op waar energie ligt en niet op wat energie kost, leren en werken met passie, bevlogenheid, maakt het mogelijk. b.Een ‘community’ met een professionele cultuur waar excellente, bevlogen en betrokken medewerkers werken. Het Graafschap College staat voor goede én innovatieve opleidingen in een veranderlijke context. Om goed te kunnen blijven, is het nodig te beschikken over excellente, bevlogen en betrokken medewerkers die met passie en plezier hun werk kunnen blijven doen. Medewerkers ontplooien zich ook voortdurend zelf, leren van de praktijk en geven zo optimaal invulling aan de ontwikkeling van het Graafschap College, de studenten en de regio. Het Graafschap College behoorde in 2014 tot de beste 50 werkgevers van Nederland5. We willen deze positie graag verbeteren en ten minste behouden. Het Graafschap College is een goede school. Het is zaak de kwaliteit die op diverse punten bereikt is, vast te houden en om deze waar zij achtergebleven is, nog verder te verbeteren. Dat is niet iets dat vanzelf gaat. Er is permanente inzet en kwaliteits- en risicobewustzijn in de organisatie voor nodig om tijdig en met effect de juiste dingen te doen. De verdere ontwikkeling van het systeem van kwaliteitsborging, dat in de afgelopen jaren is opgebouwd, helpt ons om de professionele cultuur verder te versterken; enerzijds invulling geven aan ‘good governance’ en de daarbij horende verantwoordingsplicht en transparantie, de samenhang bewaren in gezamenlijk afgesproken beleid en dit in verbinding brengen met de sterke aspecten in een netwerkorganisatie. De symbiose van de netwerkorganisatie en de professionele bureaucratie wordt zichtbaar in leiderschap en houding en gedrag van medewerkers. Doelen 2020 Op het Graafschap College is er voelbaar en meetbaar meer passie en plezier voor leren en werken. Teams ervaren meer professionele ruimte om kansen te benutten en innovatieve projecten uit te voeren die bijdragen aan de tevredenheid van de student en zijn/haar succes.

5

B este Werkgevers is veruit de grootste en meest betrouwbare lijst van de beste werkplekken in Nederland. Het Beste Werkgeversonderzoek werd vorig jaar voor de 14e keer uitgevoerd door Effectory en Intermediair om een objectief oordeel te kunnen vellen over werkgeverschap in Nederland.

42.


5.


1. Het Graafschap College is een lerende organisatie. Een ‘community’ met een professionele cultuur waar excellente, bevlogen en betrokken medewerkers werken. 2. Het Graafschap College is een community waar medewerkers met passie en plezier ambities waarmaken, binnen een symbiose van een netwerkorganisatie en een professionele bureaucratie. 3. De uitstraling en de inrichting van het Graafschap College van de fysieke & virtuele leer- en werkomgeving faciliteert het leren én werken met passie en plezier volgens medewerkers en studenten.

“De uitstraling en inrichting leer- en werkomgeving faciliteert het leren én werken met passie en plezier.”


43.

44.


6. Strategische

doelen en onze belanghebbenden


45.

In dit hoofdstuk wordt de strategische ambitie en de lijnen geconcretiseerd voor de verschillende actoren met een belang bij ons onderwijs. Hierin wordt uiteengezet wat de betekenis is van de strategische ambities en de concrete acties voor de periode tot 2020 vanuit het perspectief van onze belanghebbenden. Wat betekenen de gekozen strategische lijnen voor 1. De student 2. De regio: de arbeidsmarkt én het netwerk in de (eu)regio, onze partners (de bedrijven, instellingen en sociale partners) 3. De medewerkers.

Wie 6.1

willen we in 2020 zijn voor de student?

‘De toekomst waar we jongeren nu voor opleiden is onzeker. Daarom is het belangrijk dat het roc jongeren opleidt tot ICT-geletterde leerders en werkers en hen vanaf vandaag voorbereidt op een leven lang gepersonaliseerd leren in een door technologie ondersteunde sociale leer-werkomgeving” (2015, Marijke Kral, lector leren met ICT, HAN) Het Graafschap College biedt voor haar studenten: Een passend opleidingsaanbod voor ieder Het Graafschap College biedt voor elke student in iedere fase van zijn leven een passend opleidingsaanbod. Indien het Graafschap College het zelf niet voor handen heeft wordt de mogelijkheid geboden buiten de organisatie samen naar een oplossing te zoeken. Excellentie programma’s Er zijn excellentie programma’s voor studenten met meer dan gemiddeld talent en ambitie. Aan hen worden extra kansen geboden in de vorm van • Meestergezeltrajecten • Trajecten gericht op de ontwikkeling van ondernemerschap (top-programma’s, business bootcamps, topklassen, topstages) én internationaal ondernemen •

Internationaal geldende diploma’s

•

Meedoen aan regionale en nationale vakwedstrijden in alle sectoren

• De VAVO parallel: Verrijking van de civiele waarde van het MBO-diploma door middel van de mogelijkheid om (onderdelen van ) het HAVO-VWO diploma te behalen tijdens de mbo studie. Excellente begeleiding Er is excellente begeleiding, gericht op een ieders succes. •

Activiteiten in elke opleiding, gericht op het ontdekken van talent en ambitie

•

Activiteiten in elk curriculum gericht op persoonlijke ontwikkeling

•

Programma’s die gericht zijn op de ontwikkeling van ieders loopbaancompetenties.

Passende leer- en leefomgeving Het Graafschap College biedt een leer- en leefomgeving die past bij onze ambitie en bij de tijdgeest Studenten zijn tevreden over de inrichting van hun leer- en leefomgeving en de faciliteiten die hen ter beschikking staan. • Er wordt in elke opleiding gebruik gemaakt van gevarieerde werkvormen( blended learning).

46.


6.

strategische doelen en onze belanghebbenden

• Een substantieel deel van de lesinhouden is digitaal (24/7) beschikbaar door beter en meer gebruik te maken van moderne technologie. • Er wordt samengewerkt met bedrijven én instellingen bij het ontwikkelen en geven van onderwijs. Trefzekere toeleiding naar de arbeidsmarkt; • Studenten vinden een baan op het niveau waarin is afgestudeerd. • Werkgevers in de regio zijn tevreden over studenten van het Graafschap College. • Studenten van het Graafschap College staan goed bekend (imago is versterkt). • Het is mogelijk om baangarantie te bieden voor studenten die een opleiding volgen waar de arbeidsmarkt daartoe de ruimte biedt.

6.2 Wie

willen we in 2020 voor de partners in de regio zijn?

6.2.1 De regionale arbeidsmarkt Hét kenniscentrum voor de regio Klanten en partners weten ons te vinden en weten wat we hen kunnen bieden, ook buiten onze reguliere opleidingsprogramma’s. Zij kunnen ons vinden en wij hen. Het Graafschap College biedt een pakket van dienstverlening dat gericht is op ontwikkeling van medewerkers, passend bij de vraag. De programma’s en de begeleiding van de studenten worden in samenwerking met bedrijven en instellingen in de regio gemaakt en aangevuld tot een op ontwikkeling gericht pakket van dienstverlening (werving, selectie, begeleiding, opleidingsactiviteiten, diplomering, examinering tot en met het vinden van ‘een nieuwe baan’). Er is voor elk bedrijf of instelling een passend aanbod; passend bij zijn vraag en de ontwikkeling van zijn medewerkers, gericht op het in dienst halen, hebben en houden van uitstekend gekwalificeerde medewerkers. Samen gemaakt én jaarlijks geactualiseerd opleidingsaanbod; co-creatie De didaktiek, de vorm, de context en de actuele inhoud komt tot stand in nauwe samenwerking met het werkveld. Al onze opleidingen worden samen gemaakt, in co-creatie, én tenminste één maal per jaar geactualiseerd op basis van een analyse van de gezamenlijke behoefte. Flexibiliteit en maatwerk vanuit het klantperspectief is daarbij voor ons vanzelfsprekend, daarbij benutten we de ruimte die de centrale wetgeving ons daartoe biedt, maar blijven binnen de gestelde kaders. Onze opleidingen anticiperen op voortdurende veranderingen en ontwikkelingen in de arbeidsmarkt en kennen een brede stevige basis. Opleidingsprogramma’s incorporeren de nieuwste principes van vernieuwd vakwerk. Met voldoende ruimte voor ‘nieuwe kennis- en vaardigheden’ Er is niet alleen ruimte voor specifieke beroepsgerichte vakkennis en -vaardigheden in onze programma’s, maar ook voor maatschappelijke en persoonlijke vorming. Vaardigheden van de 21ste eeuw zijn sterk verankerd in al onze opleidingsprogramma’s (actief bijdragen aan verbeteringen van het eigen werk, op een creatieve wijze praktische problemen oplossen, effectief communiceren, gebruikmaken van verschillende multimediale platforms, kritisch denken en samenwerken). Keuzedelen helpen ons daarbij. Deze zijn in de eerste plaats haalbaar en uitvoerbaar, én bovendien strategisch van belang: gericht op nieuwe beroepsgerichte vaardigheden, gericht op nieuwe algemene vaardigheden, voor een snelle en effectieve doorstroming naar hbo of voorzien in de behoefte van de regionale arbeidsmarkt.


47.

Er is meer ruimte voor samenwerking tussen sectoren en opleidingen: cross-overs Gericht op excellentie Er zijn excellentie trajecten voor getalenteerde studenten én medewerkers, bij voorkeur waar de regio om vraagt. 6.2.2 De (sociale) partners Een partner voor gemeentes en instellingen Het Graafschap College is een partner voor gemeentes en instellingen bij het vinden en aanbieden van oplossingen voor sociaal maatschappelijke vraagstukken. Niemand staat aan de kant; de samenwerking met de gemeentes en instellingen die ons daarbij helpen is een voorbeeld voor de rest van Nederland. Hét kenniscentrum voor de regio Klanten en partners weten ons te vinden en weten wat we hen kunnen bieden, ook buiten onze reguliere opleidingsprogramma’s. Zij kunnen ons vinden en wij hen. Hierbij gaat het niet alleen om het uitbreiden van de één loketgedachte (het loopbaanplein), die in de vorige strategische periode al in gang is gezet, maar ook het optimaliseren van de wijze waarop informatie wordt gedeeld over en mét onze relaties, klanten en partners. 6.2.3 Het netwerk van de euregio Het Graafschap College hecht groot belang aan haar rol en positie in de regio en het netwerk van kennisinstellingen, hubs, hoger onderwijs en universiteiten. De voorspelde krimp in de regio maakt deze dit nog sterker. Het Graafschap College wil door middel van excellent beroepsonderwijs een motor zijn voor technologische, sociale en economische ontwikkeling in de regio en een belangrijke partner om de regio te positioneren als een innovatie regio in de nabije toekomst door: • Vernieuwing en innovatie te stimuleren en te faciliteren door prototypes en experimenten in opleidingen mogelijk te maken, • Voor op te lopen in landelijke initiatieven die internationale diplomawaardering verkennen en uiteindelijk mogelijk maken • Stimulator, partner en co-creator te zijn van vooraanstaande oplossingen in de Achterhoek •

Versterken van partnerships in de euregio.

In 2020 wordt het Graafschap College ook door hun klanten en partners gezien als de aanjager en stimulator, een motor voor innovatie in de regio. Deze rolopvatting beperkt zich niet tot de Achterhoek, maar wordt de komende jaren uitgebreid in de euregio. Op het Graafschap College is het vak Duits (keuzedeel Duitsland), waarbinnen voldoende aandacht is voor culturele aspecten in het algemeen en het verschil in arbeidsethos in het bijzonder, verplicht voor al onze studenten. Het aantal praktijkstages en internationale uitwisselingstrajecten van en voor medewerkers wordt verder uitgebreid.

48.


6.

6.3 Wie

strategische doelen en onze belanghebbenden

willen we in 2020 zijn voor onze medewerkers?

Op het Graafschap College is er voelbaar en meetbaar passie en plezier voor leren en werken. Teams ervaren meer professionele ruimte om kansen te benutten en innovatieve projecten uit te voeren die bijdragen aan de tevredenheid van de student en zijn/haar succes. Concrete doelstellingen: • Het Graafschap College behoorde in 2014 tot de beste 50 werkgevers van Nederland. Uiteraard willen we dat graag continueren. Op het medewerkers-tevredenheidsonderzoek blijft de score hoger dan 7.5. • Het Graafschap College is een lerende organisatie. Een ‘community’ met een professionele cultuur waar excellente, bevlogen en betrokken medewerkers werken. Een community waar medewerkers met passie en plezier ambities waarmaken; een symbiose van een netwerkorganisatie en een professionele bureaucratie. Iedere medewerker wordt gestimuleerd om te participeren in een project of traject met persoonlijke én strategische relevantie (zoals de koploperprojecten) • Medewerkers en studenten ervaren dat de uitstraling en de inrichting van de fysieke & virtuele leer- en werk omgeving het leren én werken met passie en plezier faciliteert.

- De fysieke omgeving is eigentijds, de voorzieningen zijn gestandaardiseerd en de faciliteiten voldoen

- Het binnenklimaat is op orde; een frisse school

aan hoge normen • De ondersteuning van de teams is geïntensiveerd en aangepast om de teams te versterken • De virtuele omgeving is up to date en veilig en gastvrij, óók in de context van ‘blended learning’

“Het Graafschap College behoorde in 2014 tot de beste 50 werkgevers van Nederland. Uiteraard willen we dat graag continueren.”


49.

50.


7. Besturing

en inrichting


51.

Het Graafschap College staat bekend om haar familiecultuur, loyaliteit en traditie. De betrokkenheid van de medewerkers is groot. Er wordt veel waarde gehecht aan het werken in teams, aan, consensus en cohesie. Samen nemen we liefst deel aan alles en samen gaan we over alles, zonder het met elkaar oneens te zijn. We zijn er van overtuigd dat deze vorm van participatie betrokkenheid vergroot en inzet stimuleert en daarmee de kans op het werk met passie en plezier vergroot. Tegelijkertijd vraagt een publieke organisatie om een publiek verantwoordingssysteem en ontkomt men niet aan een geformaliseerde en gestructureerde werkomgeving en soms zelfs bureaucratische regels. Dit laatste wordt mede veroorzaakt door de toegenomen complexiteit van en turbulentie in weten regelgeving. Formele beleidsstukken, procedures en regels zijn er in het kader van verantwoording én deze zijn nodig om het werken efficiënt en beheersbaar te houden en te maken. De wijze waarop het Graafschap is georganiseerd, sluit vooral hier bij aan: ieder legt verantwoording af aan zijn leidinggevende.

Beschrijving 7.1

van de huidige besturing en inrichting

De missie, visie en de strategische doelen van het Graafschap College zijn bepalend voor de organisatorische inrichting en het te voeren beleid. De kernwaarden ‘persoonlijk, verbonden, creatief, duurzaam en zelfbewust’, blijven het vertrekpunt in ons werken en in het realiseren van de strategische doelen. De besturing en inrichting is zodanig vormgegeven, dat deze het realiseren van de ambities van het Graafschap College optimaal ondersteunt. De visie op onderwijs en de maatschappelijke rol van het College, in het bijzonder voor de regio, zijn leidend bij het maken van keuzes en prioritering. Het succes van de student staat daarbij voorop. De regionale arbeidsmarkt bepaalt mede het aanbod en de inrichting van het onderwijs. Wederkerig draagt het onderwijs bij aan innovatie en ontwikkeling van de regio. De teamorganisatie Het werken in teams, in een daaraan ondersteunende teamorganisatie, is een leidend principe voor de inrichting van het Graafschap College. • Teams werken resultaat gericht aan de hand van een gezamenlijke opdracht. • Iedere medewerker is individueel verantwoordelijk en draagt als teamlid bij aan het teamresultaat behorend bij de opdracht van dat team. • De leidinggevende is (eind) verantwoordelijk voor het resultaat. Binnen de kaders van de weten regelgeving werken we aan onze maatschappelijke opdracht. Centrale kaders bepalen decentraal de ruimte. De kaders worden vanuit een integrale benadering vastgesteld en voorbereid door de deskundige professionals werkzaam in het onderwijs en/of bedrijfsvoering. Binnen het Graafschap College kennen we de op alle uitvoeringsniveaus teams waarin gewerkt wordt aan bijbehorende gemeenschappelijke (resultaat)opdrachten

52.


7.

besturing en inrichting

Team

Gemeenschappelijke (resultaat)opdracht

Onderwijsteams

Onderwijsopdracht

Serviceteams bedrijfsvoering in het onderwijs

Serviceopdracht

Dienstenteams

Dienstopdracht

(Sector)managementteam

Sectoropdracht onderwijs

(Sector)management bedrijfsvoering

Sectoropdracht bedrijfsvoering

Instellingsteam (team van sectordirecteuren,

Instellingsopdracht

diensthoofden en bestuurssecretaris) Team College van Bestuur

Instellingsopdracht

Aansturing en besluitvorming Het College van Bestuur geeft leiding aan het instellingsteam, bestaande uit twee subteams: het subteam sectordirecteuren onderwijs en het subteam diensthoofden. Het College van Bestuur neemt besluiten die het gehele college betreffen en voortkomen uit de instellingsopdracht. Daarnaast over onderwerpen die instemming of advies behoeven van de medezeggenschapsorganen. Besluitvorming start met de consultatie van het instellingsteam én deskundigen op de verschillende portefeuilles uit de organisatie. De sectordirecteur betrekt het sectormanagement bij relevante geagendeerde onderwerpen van het directieberaad door hen vooraf te consulteren en naderhand te informeren over genomen besluiten. De diverse zogenaamde ‘focusbijeenkomsten’ gedurende het jaar zijn bedoeld om alle leidinggevenden samen te betrekken bij actuele en/of belangrijke beleidsthema’s, in hun rol als sleutelfiguren tussen beleid en realisatie. Sectordirecteuren geven leiding aan een sectormanagementteam. Het sectormanagementteam is onder andere integraal verantwoordelijk voor de kwaliteit en ontwikkeling van het onderwijs én voor de implementatie van vastgesteld beleid dat de sector opdracht raakt. Opleidingsmanagers geven leiding aan één of meerdere onderwijsteams. De opleidingsmanager vervult een cruciale rol in het aansturen van de onderwijskwaliteit en het studentsucces. Sectormanagers bedrijfsvoering geven leiding aan de serviceteams in het onderwijs. Diensthoofden geven leiding aan één of meerdere teams binnen de sector bedrijfsvoering. De diensten vervullen staftaken, servicetaken en monitoringstaken. Staftaken wil zeggen dat zij beleid en centrale kaders voorbereiden. Deze worden in principe uitgewerkt op basis van opdrachtbrieven die door het College van Bestuur (na consultering van de directieraad) worden vastgesteld. Onder servicetaken worden verstaan ondersteuning bij beleidsimplementatie in onderwijssectoren en dienstverlening binnen administratie en beheer, zoals salarisadministratie en helpdesk ICT. Diensten voeren eveneens taken uit met betrekking tot de centrale monitoring (control) van beleid, in opdracht van het College van Bestuur. Daarin hebben de diensten een signaleringsfunctie.


53.

Het Graafschap College beschikt over een aantal centraal aangestuurde gemeenschappelijke voorzieningen ten behoeve van de ondersteuning van het primaire proces. Voorbeelden hiervan zijn het examencentrum en het loopbaanplein. Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor de kwaliteit en inrichting van de gemeenschappelijke voorzieningen, de aansturing van een gemeenschappelijke voorziening is belegd bij een (sector)directeur. Om samenhang en afstemming te creëren bestaat er naast de organisatiestructuur ook een functionele samenwerkingsstructuur in de vorm van (permanente) beleidsgroepen en expertisegroepen en (tijdelijke) projecten stuurgroepen. Om integraal werken en afstemming te bevorderen, wordt in beleidsvoorbereiding vanuit de sector bedrijfsvoering nauw samengewerkt en overlegd met professionals in de onderwijssectoren. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van deze groepen vallen (voor wat betreft het onderwijs) binnen de kaders van het Professioneel Statuut.

7.2

Samenwerken in netwerken: een cultuuromslag? Het Graafschap College wil enerzijds invulling geven aan ‘good governance’ en de daarbij horende verantwoordingsplicht en transparantie, als mede de samenhang bewaren in gezamenlijk afgesproken beleid en dit in verbinding brengen met de sterke aspecten in een netwerkorganisatie. Hiërarchische lijnen zoals hierboven beschreven zijn nodig in een professionele organisatie, maar de

“De nieuwe strategie van het Graafschap College is meer dan ooit tevoren gericht op innovatie, creativiteit, ondernemendheid en samenwerking met haar omgeving.”

bureaucratie, hiërarchie, botst onvermijdelijk en als vanzelfsprekend regelmatig met een meer familiaire cultuur, van samen doen, waar onenigheid niet past. De nieuwe strategie van het Graafschap College is meer dan ooit tevoren gericht op innovatie, creativiteit, ondernemendheid en samenwerking met haar omgeving. Het belang van het werken in een netwerk, zal op termijn gevolgen hebben voor de inrichting van de organisatie en de daarbij horende besluitvormingsprocedures en - cultuur en gedrag. De besturing van het Graafschap College vraagt om herbezinning. De vraag is, hoe? De dynamiek in onze directe omgeving vraagt om ondernemendheid van de medewerkers en de leiding, om te dúrven experimenteren en de beschikbare ruimte daarvoor te vergroten. De organisatie moet worden voorbereid op een constante stroom van veranderingen en snellere besluitvorming. Ook zonder een ieder uit de lijn daar bij te hoeven

54.


7.

besturing en inrichting

betrekken. Dit is voor een publieke organisatie met familie cultuur én de noodzakelijke bureaucratische kenmerken niet vanzelfsprekend. Het is onze ambitie om het goede van de familiecultuur te behouden, maar ook om innovatie en ondernemendheid te stimuleren en tegelijkertijd in staat te blijven om ons werk op een passende manier te verantwoorden, elkaar aan te spreken, zoals een publieke professionele organisatie betaamt. Een netwerkachtige organisatie heeft de eigenschappen die dat allemaal mogelijk maakt, als noodzakelijke aanvulling op een hiërarchisch ingerichte organisatie. De komende strategische periode staat in het teken van verdere ontwikkeling van onze besturingsfilosofie; Hoe breng je de familiecultuur samen met een professionele bureaucratie. Het Graafschap College werkt al in netwerken, dat is haar kracht. De strategie vraagt om de doorontwikkeling van een netwerkorganisatie, deze sluit het best aan bij de gewenste cultuur en gedrag, én strategie.

7.3

Wat betekent dat voor leiderschap? De strategische ambitie vraagt de organisatie om ruimte te bieden voor innovaties die de kwaliteit van onderwijs nog verder verbeteren en ruimte om ons te richten op de samenleving, de (eu)regio. Het Graafschap College komt daarmee in de haarvaten van de samenleving via haar mensen, haar leiders. Van de leiding wordt gevraagd om mensen actief te stimuleren, om zelf initiatief te nemen, om de wereld binnen en buiten het College te verbinden, met oog voor de ontwikkeling van de omgeving én met een ondernemende houding. Het Graafschap College gaat uit van ‘stimulerend leiderschap’, met vertrouwen als leidend principe en focus op betrokkenheid en de ontwikkeling van kwaliteiten van medewerkers. De leidinggevende is onder andere verantwoordelijk voor het realiseren van de gemeenschappelijke (resultaat)opdracht, voor de kwaliteit en ontwikkeling van de teamleden en het team als geheel, de relatie met in- en externe partijen en de samenwerking. Leiderschap is gericht op het versterken en ondersteunen van de teams, passend bij het ontwikkelingsstadium van het team. Leidinggevenden participeren in de teams, dragen hun expertise aan en helpen om de teamprocessen op een hoger plan te brengen. De leidinggevende maakt geen deel uit van het team, maar stuurt en werkt ‘teamnabij’, geeft op inhoud, proces en resultaat leiding aan de teams waarvoor hij verantwoordelijk is en treedt daarbij niet in de bevoegdheden van het team, maar versterkt juist de zeggenschap (professionele ruimte). Voor een leider gaat het daarbij om het zoeken van evenwicht en harmonie. Netwerkleiders streven naar harmonie, maar erkennen ook dat een netwerk zich steeds blijft ontwikkelen, professionaliseren en vernieuwen. Het gaat vooral om gedeeld leiderschap. Netwerkleiders benutten de inventiviteit en motivatie van mensen. Ze hebben geen deur die openstaat, maar zoeken mensen op. Spreken elkaar aan op gedrag, niet om te discussiëren over details, maar om de échte dialoog te voeren.6 Leiderschap stimuleert vernieuwing, geeft ruimte aan anderen en kan ook zelf het voorbeeld geven, het ‘verhaal vertellen’, met passie en visie. Leiderschap in netwerken geeft ruimte aan anderen en vraagt ook om aantal introverte eigenschappen zoals luisteren, bescheidenheid, rust, wilskracht en sensitiviteit. Gemaakte afspraken staan niet ter discussie en worden te allen tijde nagekomen, of men legt uit waarom dat niet het geval kon zijn.

6

http://www.consultancy.nl/nieuws/8710/7-kenmerken-van-leiderschap-in-netwerkorganisaties


55.

56.


Bijlagen


57.

BIJLAGE I

Een bijzondere ontwikkelmethodiek

Proces van ontwikkeling Dit document is tot stand gekomen op basis van een serie van bijeenkomsten, gesprekken en (deel) onderzoeken die het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden. Hieronder is de daarbij gevolgde methodiek samengevat.

“Het gedachtegoed van Otto Scharmer, afkomstig uit zijn boek ‘Theorie U’, inspireerde Het Graafschap College om bewust te kiezen voor een andere wijze van strategie vorming.”

Hoe kom je tot een nieuwe strategie, tot het gemeenschappelijke besef: dit is iets wat wij moeten gaan doen, ook al is de toekomst verre van duidelijk, laat staan voorspelbaar? ‘Hoe kan ik als mens, als organisatie, een eigen bijdrage leveren aan de samenleving, die tegelijkertijd perfect aansluit bij wat de omgeving echt nodig heeft?’ Wat vandaag wordt bedacht, is morgen verouderd. De ontwikkelingen gaan in zo een rap tempo dat op een klassieke wijze een strategie ontwikkelen voor de komende vijf jaar ongeloofwaardig is. Onze wereld biedt letterlijk ongekende mogelijkheden. Er is ruimte voor vernieuwing en nieuwe concepten. De gevolgde methodiek is gebaseerd op Theorie U en gaat uit van betrokkenheid van velen en ruimte voor aanpassing en aanvullingen in de tijd.

Kenmerken Theorie U Het gedachtegoed van Otto Scharmer, afkomstig uit zijn boek ‘Theorie U’, inspireerde Het Graafschap College om bewust te kiezen voor een andere wijze van strategie vorming. Theorie U is daarbij eerder een methodebeschrijving dan een theorie. Strategieontwikkeling wordt daarin niet louter gezien als een formeel proces van ‘stappen plannen’, ’doelen stellen’, ‘indicatoren vinden’ en ‘stukken schrijven’, maar veel meer als een ‘learning journey’: leren van nu en leren van uit de toekomst, zoals deze zich nu al voordoet. Vanuit die gedachte is het niet alleen de strategie, het resultaat, dat telt. Ook het proces van totstandkoming doet er toe en laat zien dat het Graafschap College gericht is op de toekomst: leren, innoveren en ondernemen, met visie en ook intuïtie. Er ontstaat zo een strategie die niet louter gebaseerd is op analyses en extrapolaties van kennis, maar ook op ervaring. De kern van strategievorming volgens deze methode bestaat voor het Graafschap College uit, na het samen verkennen van de nieuwe

58.


bijlagen

werkelijkheid met een frisse onbevangen blik, de zoektocht naar de elementen die écht bij ons passen: het laten uitkristalliseren en uitproberen van bestanddelen van de toekomst, zoals deze zich al voor doet. De vorming van de strategie is zowel een plan als een proces en de wordt gekenmerkt door betrokkenheid, door actieve deelname van belanghebbenden. Het proces positioneert het Graafschap College daarmee direct en het maakt haar gewenste nieuwe rol en plaats in de regio duidelijk. Otto Scharmer, de schrijver van het boek Theorie U, noemt dit: werken vanuit de toekomst die zich nu al openbaart, pre-sencing; het aanvoelen van de toekomst én ons denken daarop afstemmen met open hart, een open geest en open wil. Het los willen laten van de gevestigde orde en praktijken, ruimte bieden aan experimenten en creatief vermogen, maar wel volledig verbonden met wie we willen zijn. Strategie vormen door het al te doen, uit te voeren. Zonder enige belemmering. In het Graafschap College vond dit proces plaats in de zogenaamde koploperprojecten. Hun bestaan én ontwikkeling, de opgedane ervaringen zijn de belangrijkste bron voor de strategie zoals deze in dit document is beschreven. De toekomst is niet pas over 5 jaar, deze doet zich nu al voor. De ontwikkelingen gaan verder, dagelijks, ook nadat de strategie op papier staat. Het proces gaat door.

Gevolgde werkwijze Met de kick-off in maart 2014 startte het college van bestuur, samen met sectordirecteuren en diensthoofden, het nieuwe strategisch proces. Op deze dag bekeken zij de ontwikkelingen van de afgelopen vijf jaar en de verwachte ontwikkelingen in de toekomst binnen het College, de regio, het onderwijs en de wereld in het algemeen. Op basis hiervan is een eerste inventarisatie gemaakt van de richting die het Graafschap College op zou kunnen gaan én zijn de uitgangspunten geformuleerd voor het proces op tot een strategie te komen.

De uitgangspunten voor de inrichting van het proces • Het proces start niet vanuit het niets: er is een strategie. De nieuwe strategie sluit daar op aan. De start kenmerkt zich door het vinden van de teams met de strategische ideeën, die bij de hoofdthema’s passen. Deze teams worden gefaciliteerd om te participeren; • De methode verkiest een ontwikkelbenadering boven een ontwerpbenadering (ontwerpen, uitrollen). In de ontwikkelbenadering staat de richting centraal, de regie richt zich vooral op het proces van totstandkoming, stimuleren van de interactie met de omgeving, wegnemen van belemmeringen; • De centrale sturing beperkt zich tot de coördinatie en controle op of de juiste stappen worden gezet in de context van het geheel en de inzichten delen. Bewust noemden we dat geen ‘commissie’ maar een regiegroep. De regiegroep zocht naar de elementen voor de nieuwe strategie om zo te komen tot een breed ontwikkelde en zo ook breed gedragen strategie; • Het strategische proces (om tot de strategie te komen) gaat uit van zo groot mogelijke betrokkenheid van belanghebbenden van binnen en buiten de school in de zogenaamde dwarsdoorsnedes van de samenleving, de koploperprojecten genoemd. • De voorkeur gaat uit naar participatie zonder dat het veel extra tijd kost van teams die toch al zwaar belast zijn, uit meerdere disciplines en geledingen, aansluiten bij bestaande, of al geplande initiatieven en ideeën; • Het proces is een iteratief proces, meer dan lineair, kwalitatief boven een kwantitatieve benadering, we nemen de tijd die nodig is met een voorgenomen einddatum. •

Het proces en de voortgang zijn voortdurend zichtbaar, fysiek en virtueel.


59.

Koplopers Zodra de strategische thema’s bekend waren, is aan teams en medewerkers gevraagd om aan te sluiten. Gestart is met een inventarisatie met medewerking van het opleidingsmanagement van alle goede ideeën die er al zijn binnen het College en die op dit moment nog worden uitgewerkt. Van belang werd gevonden de ideeën en ambities die bij de strategische richting passen op het juiste podium te plaatsen, te publiceren, de ervaringen en successen moeten worden gedeeld. De teams met passende ideeën en ambities zijn uitgenodigd te participeren. De koplopertrajecten zijn een podium voor de mensen en teams die de strategie nu al ‘doen’, ‘de living strategy’. Het zijn koplopers, grensverleggers, grensverkenners. Ze prototypen de strategie. Hun opdracht: Breng ons naar de toekomst in taal die uitlegbaar is, breng de toekomst in beeld, in praktijk. Ga grensverleggend werk doen.

De regiegroep De regiegroep strategie van het Graafschap College bestond uit het CvB, een vertegenwoordiging van de sectordirectie en de diensthoofden. De leden van de regiegroep werden op afstand begeleid door E. Mandersloot (Nijenrode Business University). De regie groep heeft leiding gegeven aan de uiteindelijke vorm en inhoud van het strategisch plan, na consultatie van het lijnmanagement.

Vaststelling Het plan is vastgesteld door het college van bestuur, nadat het ter instemming is voorgelegd aan de ondernemingsraad en tenslotte ook ter goedkeuring aan de raad van toezicht. .

60.


bijlagen

BIJLAGE II

Het Graafschap College: De Koplopers Gedurende de strategische periode zijn de zogenaamde Koplopers van het Graafschap College geïdentificeerd. Hieronder staan de koplopers beschreven, per project, met een korte omschrijving van de opbrengsten, het belang voor de strategische ontwikkeling en waar van toepassing de toekomstplannen van dit project.

Projectnaam

Het idee

Beschrijving

Het idee is een praktisch onderwijsproject geïnitieerd door Martin Stor, verbinder, ondernemer en innovator in de Achterhoek. In dit project wordt door studenten de volledige keten van ophalen van problemen en vragen tot realisatie van het project doorlopen. Hierbij wordt multidisciplinair samengewerkt tussen alle beroepssectoren om zo innovatie oplossingen voor concrete vraagstukken. Zo is er bijvoorbeeld voor ouderen een tas ontwikkeld om hen te assisteren om boodschappen te doen. Naast de samenwerking tussen de diverse sectoren is er ook samengewerkt met het bedrijfsleven en is de tas inmiddels echt in productie genomen. In schooljaar 2015-2016 wordt dit project breder uitgerold binnen het Graafschap College.

Betrokken Sector/Team

E&D, Z&W en T&I

Strategische Lijn

Opleiden voor nieuw vakwerk én innovatieve beroepen

Projectnaam

De autarkische woonark

Beschrijving

Studenten van het Graafschap College zijn een project aangegaan in samenwerking met het CIVON en diverse bedrijven en instellingen in de regio voor de ontwikkelingen van een autarkische woonark. Door toepassing van nieuwe kennis, technieken en materialen uit zowel praktijk als maken de studenten een ontwerp voor een zelfvoorzienend woonplatform wat in co-creatie met de partners gerealiseerd wordt in de Oude IJssel.


Sector Techniek

Strategische Lijn

Opleiden voor nieuw vakwerk én innovatieve beroepen


61.

Projectnaam

Streaming Classroom

Beschrijving

Om leerlingen flexibel en op een tijd en plaats naar keuze te kunnen voorzien van passend onderwijs wordt er bij de opleiding ICT geëxperimenteerd met de ‘gestreamde classroom’; hoe kunnen met behulp van video studenten op afstand van onderwijs worden voorzien. Zo worden meerdere klassen tegelijk door 1 docent bediend waarbij de docent via social media de vragen van studenten ontvangt en beantwoord. Studenten kunnen in eigen tempo, onafhankelijk van tijd en plaats de gevolgde lessen nogmaals terugkijken ter beter begrip van de stof of oefening voor examens of omdat zij een les niet bij hebben kunnen wonen. In de nabije toekomst zal worden onderzocht hoe de lessen die wij in dit project leren kunnen inzetten om ons onderwijs breder ter beschikking te stellen aan leerlingen van andere scholen en bedrijven en instellingen in de regio.


Sector Techniek, Team ICT

Strategische Lijn

Opleiden, flexibel en op maat

Projectnaam

Voorlopersaanpak Achterhoek / Werknet

Beschrijving

De Voorlopersaanpak Achterhoek was een samenwerkingsproject tussen de gemeente Doetinchem en het Graafschap College. Het doel is om alle jongeren tot 27 jaar te bewegen om naar school te gaan en minimaal een startkwalificatie te behalen of te gaan werken. We begeleiden samen de studenten van binnenkomst tot aan eerste baan. Hiervoor worden verschillende projecten georganiseerd zoals een gezamenlijke intake en trajectbegeleiding. De Voorlopersaanpak is inmiddels zo succesvol dat het is uitgebreid en geïntegreerd in het nieuwe project ‘Werknet’. Werknet is een netwerk van scholen, gemeenten en werkgevers, waarin kennis en (succesvolle) projecten worden gedeeld en waarin we activiteiten van de verschillende organisaties op ondersteuning, afstemming en aansluiting van onderwijs zorg en arbeidsmarkttoelating sterker verbinden.

62.


Sector Educatie en Participatie

Strategische Lijn

Opleiden voor ieders talent en ambitie


bijlagen

Projectnaam

Krachten bundelen in de dorpskern

Beschrijving

Het doel van het dorpskernenproject is de kleine dorpskern weer te laten leven door de betrokkenheid van ouderen te verhogen. Met deze vraag zijn studenten van zorgopleidingen aan de slag gegaan. Studenten organiseren en begeleiden activiteiten om zo ouderen te helpen weer een onderdeel uit te laten maken van een bloeiende en actieve gemeenschap. Na begonnen te zijn binnen enkele gemeentes is het project door de grote successen voor zowel studenten, dorpskernen en ouderen inmiddels uitgebreid naar de gehele Achterhoek en leeft ook de interesse vanuit de provincie wegens de versterking van de regionale binding waar dit project aan bijdraagt.


Sector Zorg en Welzijn

Strategische Lijn

Opleiden in een netwerk in de euregio

Projectnaam

Alternatief Praktijkleren binnen de Zorg

Beschrijving

Binnen de zorg is door ontwikkelingen in het werkveld een gebrek aan traditionele stageplekken voor studenten ontstaan. Om studenten toch betekenisvolle praktijkervaring op te laten doen zijn zorgprojecten en maatjestrajecten opgezet. Door op een non-traditionele manier zorgvragers te begeleiden zijn er veel successen geboekt voor zowel onze studenten als voor de zorgvragers. Tevens wordt in dit project gekeken naar hoe praktijk en school effectiever en efficiënter gecombineerd kunnen worden. Zo zijn leer-carrousels ingericht, leerlocaties vlakbij stageadressen waar groepen leerlingen en docenten bij elkaar komen voor onderwijs, begeleiding, intervisie en samenwerking. Zo wordt er gekeken hoe het onderwijs meer in de praktijk gepast kan worden.


Sector Zorg en Welzijn

Strategische Lijn

Opleiden in een netwerk in de Euregio


63.

Projectnaam

Vermogen tot vernieuwen

Beschrijving

Jongeren tussen de 15 en de 20 leren, werken en leven met digitale middelen. Met de opmerking ‘gebruiken jullie nog boeken?’ in het achterhoofd wordt bij de opleiding Horeca gebruik gemaakt van digitaal in plaats van fysiek lesmateriaal. Zo wordt het onderwijs qua tijd, locatie en inhoud flexibeler gemaakt en stelt het ons in staat om kosten voor student en school te reduceren. Door de andere vorm van het aanbieden van het materiaal zijn we beter in staat om aan te sluiten bij de individuele behoeftes van studenten en vinden contacten tussen studenten en docenten op andere manieren plaatst.


Economie en Dienstverlening, Team Horeca

Strategische Lijn


Projectnaam

De 3D Metaalprinter

Beschrijving

3dprinten wordt al een steeds meer ingeburgerde technologie voor zowel de thuismarkt als in de industrie. Naast plastic en keramiek kunnen nog ook metalen geprint worden. Dit stelt bedrijven in staat om snel functionele prototypes te maken van innovatieve producten. Echter voor veel kleine, innovatieve bedrijven is deze techniek nog te duur. Het Graafschap College heeft, middels CIVON, in samenwerking met het lokale bedrijfsleven een 3D metaalprinter aangeschaft. Zo leren studenten werken met de nieuwste technieken uit de praktijk en helpt het Graafschap College bedrijven uit de regie te innoveren.

64.


Techniek en Informatica, CIVON

Strategische Lijn

Opleiden in een netwerk in de euregio


bijlagen

Projectnaam

De digitale derde leerweg

Beschrijving

Het Graafschap College is bezig met het verbreden van haar deelnemersaanbod. Als onderdeel daarvan is de commerciële tak van zorgopleidingen bezig met de ontwikkeling van een blended leeromgeving. Middels een eigen ontwikkelde leeromgeving in combinatie met fysieke ontmoetingsmomenten kunnen zij optimaal inspringen op de wensen en behoeftes van bedrijfspartners en cursisten. Door gebruik te maken van nieuwe onderwijskundige aanpakken die mogelijk worden gemaakt door deze blended aanpak krijgen cursisten voor, tijdens en na de lessen precies de informatie en begeleiding waaraan zij behoefte hebben.


Zorg en Welzijn, Graafschap Opleidingen

Strategische Lijn


Projectnaam

NT2 Digitaal

Beschrijving

Het Graafschap College begeleidt studenten bij het zich eigen maken van de Nederlandse taal middels de NT2 cursus. De leerlingen die zich aanmelden voor de NT2 cursus bij het Graafschap College hebben vaak behoefte aan meer onderwijs. Ook ervaren zij lastige thuissituaties (werk, verzorgingsverantwoordelijkheden) waardoor het volgen van regulier onderwijs soms lastig is. Om deze leerlingen optimaal te kunnen ondersteunen zodat iedereen van ons onderwijs gebruik kan maken is een digitaal platform ontwikkeld specifiek gericht op hun wensen en behoeftes. Hierdoor worden zij in staat gesteld om zeer flexibel te werken aan het cursusmateriaal en dit verhoogt het rendement en de studenttevredenheid.


Educatie en Participatie

Strategische Lijn



65.

Projectnaam

De Ontwikkelingsvoucher

Beschrijving

Het Graafschap College besteedt veel aandacht aan het welzijn van haar medewerkers. Om aandacht te vragen voor de persoonlijke ontwikkeling en vitaliteit van de medewerkers van het Graafschap College heeft de dienst P&O een voucher uitgebracht samen met de professionaliseringswijzer. Met deze voucher kunnen de medewerkers van het Graafschap College op een leuke, laagdrempelige manier kennis maken met de mogelijkheden die het Graafschap College biedt. Aangeboden werden bijvoorbeeld een lunch in ons studentenrestaurant, een yoga-sessie of een loopbaan-APK. Van deze opties is veelvuldig gebruik gemaakt. Met de inzet van deze vouchers is een nieuw traject gestart waar de medewerkers van P&O zich inzetten voor het welzijn van het Graafschap College en haar medewerkers in het bijzonder.

66.


Dienst Personeel en Opleidingen

Strategische Lijn

Leren en werken met Passie en Plezier


bijlagen

BIJLAGE III

De strategie in ontwikkeling: wat is er veranderd ten opzichte van de vorige periode? De nieuwe strategische lijnen en doelstellingen voor de komende jaren (2015-2020) vertonen geen trendbreuk met het vorige strategisch plan. De thema’s die in de afgelopen jaren belangrijk waren en leidend voor onze doelstellingen blijven van belang. Wel zijn met inbreng van al onze betrokkenen, de strategische thema’s opnieuw tegen het licht gehouden en nieuwe accenten gezet, meer in overstemming met dat wat de omgeving nu van ons vraagt en passend bij de inzichten van nu. Er is meer expliciete aandacht voor studentsucces én innovatie ten behoeve van de ontwikkeling van de regio. In onderstaand schema is goed te zien hoe de thema’s van de vorige, de huidige en toekomstige strategische periode in elkaar overlopen. Uit het schema blijkt de continuïteit in de ontwikkeling, maar maakt ook de verschillen zichtbaar. Er is meer expliciete aandacht voor: •

Het persoonlijke karakter

• Flexibiliteit • Innovatie •

Het netwerk in de euregio

Strategische thema’s van 2005 - 2020 2005-2010

2010-2015

2015-2020

Iedereen een diploma

Rendement uit talent


Een leven lang leren

Stimuleren van een leven lang


leren

Onderwijs voor de regio

Een professionele organisatie


Innovatie als gevolg van

Opleiden voor nieuw vakwerk

creativiteit

en innovatieve beroepen

Toonaangevend partner en speler

Opleiden in een

in de regio

euregionaal netwerk.

Sterke professionals in een

Leren en werken met

professionele organisatie

passie en plezier

67.

BIJLAGE IV

Overzicht van beschikbare documenten

De onderstaande bijlagen maken deel uit van dit plan en zijn opvraagbaar bij het bestuurssecretariaat van het Graafschap College.

Bijlage 1

Verslag Portefeuillebijeenkomst maart 2014

Bijlage 2

Verslag Leiderschapsdag juni 2014

Bijlage 3

Verslag Focusbijeenkomst december 2014

Bijlage 4

Opbrengsten Diner Pensant november 2014

Bijlage 5

Opbrengsten Interviews Strategie versie januari 2015

Bijlage 6

Opbrengsten Intern Diner Pensant

Bijlage 7

Opbrengsten Student Captains Diner

Bijlage 8

Profiel Graafschap College

Bijlage 9

Kernboodschap Graafschap College

Bijlage 10 Meerjaren studentprognoses 2015-2019 Bijlage 11 Tabellen met uitgewerkte strategische doelstellingen en indicatoren

68.


bijlagen


69.

Graafschap College T: 0314 353 500 E: [email protected] Bezoekadres: Hoofdvestiging J.F. Kennedylaan 49 7001 EA Doetinchem Postadres: Slingelaan 1, 7001 EA Doetinchem

STRATEGISCH PLAN Excellent onderwijs voor een innovatieve regio

Recommend Documents