Strategisch onderzoeksbeleid Meer. waarde. voor onderwijs en regio

Strategisch onderzoeksbeleid 2012 - 2016

Meer

waarde voor onderwijs en regio

Strategisch onderzoeksbeleid 2012 - 2016

Meer

waarde voor onderwijs en regio

Inhoud 1. Inleiding 2. Praktijkgericht onderzoek aan de HAN 3. Stand van zaken en streefbeeld 4. Uitbreiding van het onderzoeksvolume 5. Aanscherping van het onderzoeksprofiel 6. Verbinding tussen onderwijs en onderzoek 7. Valorisatie en de verbinding tussen onderzoek en werkveld 8. De organisatie van het onderzoek 9. Kwaliteitszorg 10. Internationalisering 11. HR-beleid 12. Ondersteuning en voorzieningen 13. Kennismanagement en publicatiebeleid 14. Implementatie 15. Financiering 16. Monitoring en sturing

5 9 13 15 21 25 29 33 35 39 41 45 47 49 51 53

3

1. Inleiding Onderzoek is niet meer weg te denken uit het hoger beroepsonderwijs; het hoort bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en krijgt steeds meer een natuurlijke plek in wat we doen. Ons onderzoek is praktijkgericht, innovatief en draagt bij aan de kwaliteitsverbetering van ons onderwijs.

Landelijk kader

praktijk. Praktijkgericht onderzoek wordt daarbij een

In de verschillende rapporten, adviezen en agenda’s

tweeledige functie toegedacht: het verhoogt de kwa-

voor het hoger onderwijs die de afgelopen jaren zijn

liteit van het onderwijs door de verwevenheid tussen

verschenen, wordt de opdracht van het hoger be-

onderzoek en onderwijs te vergroten én het levert

roepsonderwijs op het gebied van praktijkgericht on-

een bijdrage aan de innovatie van de beroepspraktijk.

derzoek herbevestigd. Zo staan in Kwaliteit in verschei-

Dat laatste gebeurt doordat kennis wordt ontwikkeld

denheid (2011), de agenda voor het hoger onderwijs

voor en met de beroepspraktijk en doordat het hbo

van het kabinet Rutte, een ambitieuze studiecultuur

met haar onderwijs toekomstige beroepsbeoefenaars

en de kwaliteit van het onderwijs centraal, evenals

opleidt die na hun afstuderen geëquipeerd zijn voor

samenwerking in de ‘gouden driehoek’ onderzoek,

hun nieuwe taak in het werkveld. Hiermee wordt aan-

onderwijs en ondernemerschap. Voor het hbo gaat

gesloten bij het advies van de commissie Veerman,

het daarbij om de verbinding tussen onderwijs, prak-

Differentiëren in drievoud omwille van kwaliteit en ver-

tijkgericht onderzoek en innovatie van de beroeps-

scheidenheid in het hoger onderwijs (2010).

5

Instellingsplan HAN

Mainstreaming

In Kennis in interactie, het instellingsplan van de HAN

De afgelopen jaren is onderzoek steeds meer een

voor de periode 2012-2016, ligt de focus eveneens op

vaste plaats gaan innemen bij de HAN. In 2011 wa-

kwaliteit; goed onderwijs en onderzoek horen bij het

ren er 41 lectoren en 9 associate lectoren aangesteld

profiel van de HAN.

die optreden als boegbeelden van het praktijkgericht

Daarbij gaat het om een continue wisselwerking tus-

onderzoek. Het aantal docenten en studenten dat

sen onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk. Onder-

participeert in onderzoek is sterk gegroeid en er zijn

zoek innoveert en verbetert de beroepspraktijk, en dat

belangrijke stappen gezet om onderzoek in te bedden

levert weer input voor verbetering van het onderwijs

in het bachelor- en masteronderwijs. Tevens heeft het

aan de toekomstige beroepsbeoefenaren. Daarvoor is

praktijkgericht onderzoek de relatie met het beroe-

een duurzaam onderzoeksklimaat nodig, voldoende

penveld zichtbaar versterkt.

kritische massa van het onderzoek, deskundige me-

Veel afzonderlijke elementen van het onderzoeksbe-

dewerkers, een cultuur waarin onderzoek een volwaar-

leid zijn uitgewerkt, zoals onderdelen van het HR-be-

dige positie inneemt en participatie van onderzoekers

leid, het promotiebeleid, en de kwaliteitszorg op het

in het onderwijs en van docenten in het onderzoek.

gebied van onderzoek. De ontwikkeling van het on-

Onderdeel van ons instellingplan zijn de prestatieaf-

derzoek en onderzoeksbeleid in de HAN is daarmee

spraken van de HAN met de overheid; deze passen

de pioniersfase voorbij. We komen nu in een fase van

naadloos in en horen bij onze plannen en ambitie. Af-

mainstreaming, waarbij we het onderzoek zoveel mo-

spraken over onderzoek maken daarvan ook deel uit.

gelijk inbedden in bestaande processen. Onderzoek krijgt steeds meer een natuurlijke plek in wat we doen

Het instellingsplan is tot stand gekomen na uitgebrei-

en gaat deel uitmaken van ons DNA.

de consultatie van medewerkers en studenten van de HAN en stakeholders in de regio. Dat proces heeft in

Op basis van een analyse van de behaalde resultaten

de afgelopen maanden ook gezorgd voor enkele verfij-

en de lessen die we daaruit trekken, beschrijft dit on-

ningen in het onderzoeksbeleid, dat als voorgenomen

derzoeksbeleid de concrete ambities van de HAN op

besluit in het najaar van 2011 in verschillende gremia

het gebied van onderzoek en de resultaten die we de

van de HAN aan de orde is geweest. Deze nota over

komende periode willen boeken. Het bevat de kaders

het strategisch onderzoeksbeleid sluit volledig aan bij

en randvoorwaarden waarbinnen faculteiten en ken-

de ambities en koers die zijn geschetst in Kennis in in-

niscentra zelf het praktijkgericht onderzoek verder

teractie. In 2014 vindt een midterm review van het in-

kunnen ontwikkelen en versterken. Uitgangspunt is

stellingsplan plaats; hierin worden de resultaten van

dat al het onderzoek voldoet aan een bepaalde ba-

het strategisch onderzoeksbeleid meegenomen.

siskwaliteit. De ervaring is dat de verschillende kenniscentra hierbij uiteenlopende uitgangsposities kennen. Sommige voldoen al voor een groot deel aan de geformuleerde ambities, andere hebben nog een weg

6

te gaan. Daarom werken we vanuit een ontwikkelgericht perspectief. Er wordt ruimte geboden aan pilots en experimenten van kenniscentra, instituten en faculteiten om een onderzoekscultuur te stimuleren. Gemeenschappelijke kaders worden ontwikkeld in een proces van co-creatie en deze vormen na vaststelling het gezamenlijk kader waarop periodieke voortgangstoetsing en verantwoording aan het College van Bestuur over de realisatie van de doelen plaatsvindt. Naast het strategisch onderzoeksbeleid is een implementatieplan opgesteld, waarin de jaarlijkse werkagenda’s verder zijn uitgewerkt.

Leeswijzer Hoofdstuk 2 van dit plan beschrijft de visie van de HAN op praktijkgericht onderzoek, hoofdstuk 3 behandelt de sleutelindicatoren die we hanteren. Vervolgens werken we per hoofdstuk de opgaven voor de komende periode uit. Achtereenvolgens gaat het in hoofdstuk 4 tot en met 13 om uitbreiding van het onderzoeksvolume, aanscherping van het onderzoeksprofiel en meerjarige programmering van het onderzoek, de verbinding tussen onderwijs en onderzoek, valorisatie en de verbinding tussen onderzoek en werkveld, de organisatie van het onderzoek, kwaliteitszorg, internationalisering, HR-beleid, ondersteuning en voorzieningen, en kennismanagement en publicatiebeleid. Per opgave geven we een beschrijving van de huidige stand van zaken, de ambities voor de komende periode en de wijze waarop we die resultaten willen bereiken. De notitie wordt afgesloten met aandacht voor de implementatie, financiering en monitoring en sturing van het strategisch onderzoeksbeleid.

2. Praktijkgericht onderzoek aan de HAN 2.1 H et belang van praktijkgericht onderzoek

sche en praktische kennis kunnen verbinden. En om

Het praktijkgericht onderzoek van de HAN draagt zo-

houding en kennis hebben van onderzoeksresulta-

wel bij aan de verbetering van de kwaliteit van het on-

ten en methoden en technieken, en die relevante

derwijs als aan de ontwikkeling van de beroepsprak-

bevindingen uit het onderzoek kunnen vertalen naar

tijk en de regio.

de beroepspraktijk en op basis daarvan in staat zijn

professionals die beschikken over een onderzoekende

hun beroepspraktijk te verbeteren en te vernieuwen.

Bijdrage aan de kwaliteit van het onderwijs

Professionals die in staat zijn om onderzoeksresulta-

Een van de uitgangspunten van de HAN in het onder-

ten adequaat te gebruiken en om onderzoek op ver-

zoeksbeleid is de noodzakelijke, nauwe verwevenheid

antwoorde wijze uit te zetten en te monitoren. Prak-

van het praktijkgericht onderzoek met het onderwijs.

tijkgericht onderzoek draagt bij aan de ontwikkeling

Praktijkgericht onderzoek maakt integraal onderdeel

van metacognitieve vaardigheden van studenten en

uit van de kwaliteitsagenda voor het onderwijs. Die

aan de vakinhoudelijke verdieping van het curricu-

keuze wordt ondersteund in een enquête die bij de

lum. Door in aanraking te komen met praktijkgericht

totstandkoming van het instellingsplan werd gehou-

onderzoek leren studenten te reflecteren, zich een

den onder studenten; meer dan 80% van de onder-

onderzoekende houding eigen te maken, methoden

vraagden vindt het wenselijk dat ze onderzoek leren

en technieken te gebruiken en nieuwe kennis te ont-

doen dat past bij het beroep dat ze gaan uitoefenen.

wikkelen en toe te passen, zodat ze als professionals

De beroepspraktijk vraagt om professionals die gron-

hun beroepspraktijk kunnen vernieuwen. Tevens helpt

dige praktijkkennis combineren met het vermogen

praktijkgericht onderzoek het onderwijs vakinhoude-

om te reflecteren en te abstraheren en die theoreti-

lijk actueel te houden en versterkt het de verbinding

9

actuele wetenschappelijke kennis en cases uit het

2.2 Karakterisering van praktijkgericht onderzoek

werkveld in de opleiding.

De hierboven geschetste relatie tussen onderwijs,

van het onderwijs met het werkveld door inbreng van

onderzoek en de beroepspraktijk betekent ook iets

Bijdrage aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk en de regio

voor de karakterisering van ons onderzoek. Praktijk-

Praktijkgericht onderzoek draagt bij aan innovatie van

de beroepspraktijk en draagt bij aan de verbetering en

het werkveld en aan de economische en maatschap-

innovatie van die beroepspraktijk.1 Dit gebeurt door

pelijke ontwikkeling van de regio; ook dat is een reden

het genereren van kennis en inzichten, maar ook door

om te investeren in onderzoek. De HAN wil immers

het leveren van toepasbare producten en ontwerpen

kennispartner in de regio zijn, vooral voor het MKB en

en concrete oplossingen voor praktijkproblemen. De

onderwijs- en zorginstellingen. Om deze rol waar te

vraagstelling is vaak afkomstig uit de beroepsprak-

maken, moeten we als hogeschool goed weten welke

tijk. Bovendien wordt het onderzoek vaak samen met

vragen er spelen in het werkveld en kiezen op welke

mensen uit het werkveld uitgevoerd. Het karakter van

onderzoeksgebieden we willen inzetten. Gegeven de

het onderzoek, de producten die het oplevert, de net-

relatief beperkte omvang van het onderzoek moeten

werken waarbinnen het onderzoek plaatsvindt en de

we keuzes maken, waarbij we zo veel mogelijk kiezen

manier waarop de resultaten worden verspreid, zijn

voor onderzoeksthematieken die meerwaarde heb-

afgestemd op de behoeften uit de beroepspraktijk.

ben voor het werkveld én voor het onderwijs en dus

Eveneens wezenlijk voor praktijkgericht onderzoek is

een hoog rendement hebben. We betrekken bedrijven

de verbinding met het onderwijs. Onderzoek levert

en instelling dan ook zowel bij de ontwikkeling van

een bijdrage aan de kwaliteit van het onderwijs door

de onderzoekagenda als de ontwikkeling van het ba-

bijvoorbeeld onderzoeksresultaten en praktijkcases

chelor- en mastercurriculum. Op deze wijze kan het

in te brengen in het onderwijs, (docent)onderzoekers

praktijkgericht onderzoek optimaal bijdragen aan de

onderdelen van het curriculum te laten verzorgen en

verbinding tussen onderwijs en het werkveld. In de

een bijdrage te laten leveren aan curriculumontwikke-

verschillende consultaties die we ten behoeve van het

ling, docenten in een deel van hun werktijd onderzoek

instellingsplan hadden met werkgevers uit de regio

te laten verrichten, studenten via stages, afstudeerop-

bleek dat ze onze onderzoeksopdracht onderschrij-

drachten en leeronderzoek in onderzoek te laten par-

ven. Ze verwachten dat onze afgestudeerden onder-

ticiperen en docenten op het gebied van onderzoek te

zoekende professionals zijn die wat kennis betreft

professionaliseren. De thematieken in het onderwijs

gericht onderzoek aan hogescholen is geworteld in

aan de maat zijn en blijven, bijdragen aan innovatie, ondernemend zijn, en een professionele oordeelsvorming hebben.

10

1

ie ook Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek 2009-2015 (HBOZ raad, 2007) en Naar een duurzaam onderzoeksklimaat (HBO-raad, 2010).

en onderzoek moeten daarom op elkaar aansluiten en

(praktijkrelevante) wetenschap en bijdragen aan het

onderzoek moet een wezenlijke plaats hebben in het

onderwijs aan de HAN. Door kenniscirculatie tussen

curriculum.

beroepspraktijk en de opleidingen te bevorderen en cases uit de praktijk en onderzoeksvragen en -resul-

Praktijkgericht onderzoek is zowel regionaal veran-

taten in te brengen in het onderwijs, dragen lectoren

kerd als internationaal georiënteerd. Kenmerkend is

bij aan verbetering van de kwaliteit van de curricula.

dat praktijkgericht onderzoek plaatsvindt in een be-

Door hun expertise en (contract)onderzoek geven ze

paalde context. Dat vereist van de onderzoekers dat

een nieuwe invulling aan de relatie met het beroepen-

zij sensitief zijn voor de omgeving en de verschillende

veld. Door studenten en docenten te betrekken bij

stakeholders, kunnen bepalen welke consequenties

hun onderzoek stimuleren ze de inbedding van on-

deze context heeft voor de opzet en uitvoering van

derzoek in het onderwijs, dragen ze bij aan professi-

het onderzoek en op basis van de uitkomsten van het

onalisering van docenten en verstevigen ze de relatie

onderzoek advies kunnen uitbrengen aan de stake-

met de beroepspraktijk.

holders in de beroepspraktijk. De maatschappelijke te maatschappelijke vraagstukken. Praktijkgericht on-

Kwaliteitscriteria voor praktijkgericht onderzoek

derzoek is meestal multi- of interdisciplinair van aard.

Het eigen karakter van praktijkgericht onderzoek

Het voldoet aan dezelfde wetenschappelijke criteria

heeft gevolgen voor de gehanteerde kwaliteitscriteria.

voor betrouwbaarheid en validiteit als het onderzoek

Praktijkgericht onderzoek moet niet alleen voldoen

dat aan universiteiten wordt uitgevoerd en is gericht

aan wetenschappelijke kwaliteitseisen, zoals interne

op kennisontwikkeling, de methodiek is afhankelijk

validiteit en controleerbaarheid, maar ook aan kwa-

van de vraagstelling. Kennis en inzichten worden via

liteitseisen op het gebied van maatschappelijke of

uiteenlopende kanalen aan de diverse doelgroepen

praktische relevantie. De kwaliteit van praktijkgericht

overgebracht: via bijdragen aan professionele bladen,

onderzoek heeft betrekking op de bijdragen aan de

wetenschappelijke publicaties, voordrachten en pre-

ontwikkeling van onderwijs en scholing, de bijdrage

sentaties, en media zoals internet, kranten, radio en

aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk en de

televisie.

maatschappij en de bijdrage aan de kennisontwikke-

meerwaarde blijkt uit zichtbare bijdragen aan concre-

ling binnen het onderzoekdomein. De HAN heeft dit

De rol van lectoren

uitgewerkt in haar kwaliteitskader voor onderzoek, dat

Bij de verbinding tussen onderwijs, praktijkgericht

in 2011 zeer positief is beoordeeld door de validatie-

onderzoek en de beroepspraktijk vervullen lectoren

commissie kwaliteitszorg onderzoek (VKO).2

een sleutelrol. Dat komt tot uitdrukking in hun drieledige taakstelling: bijdragen aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk, bijdragen aan de ontwikkeling van

2 HAN Kwaliteitskader onderzoek (2010) en Validatierapport kwaliteitszorg onderzoek Hogeschool Arnhem Nijmegen (januari 2011).

11

Breedtestrategie en dieptestrategie Om de genoemde opgaven en het geschetste streefbeeld te realiseren, hanteren we een combinatie van een breedtestrategie en een dieptestrategie. Elke opleiding gaat verbinding aan met één of meerdere lectoren, leidend tot bijdragen aan de curricula (breedtestrategie). Op een aantal onderwerpen hebben we in het voorjaar van 2012 gekozen voor synergetische concentraties van praktijkgericht onderzoek en excellent onderwijs (dieptestrategie). Deze speerpunten kleuren nadrukkelijk het onderzoekprofiel van de HAN.

3. Stand van zaken en streefbeeld De ambities op het gebied van onderzoek samengevat in een aantal sleutelindicatoren Sleutelindicator

Streefwaarde 2016

Stand van zaken 2011

Inverdiencapaciteit uit de 2e, 3e en 4e geldstroom

Minimaal 150.000 euro per fte lector per faculteit. Streven is een gemiddelde (HAN-breed) van 200.000 euro per fte lector

HAN-breed 200.000 euro per fte lector, waarbij de resultaten per faculteit sterk uiteen lopen

Omvang onderzoek

135 fte

116,7 fte

Percentage bachelorstudenten dat participeert in onderzoeksactiviteiten van de kenniscentra

5%

3,8%

Percentage voltijd bacheloropleidingen waarin een doorlopende leerlijn onderzoek geïmplementeerd is

100%

69% (meetdatum maart 2012)

Percentage onderwijzend personeel dat gekwalificeerd is op masterniveau

72%

55%

Percentage onderwijzend personeel dat is gepromoveerd

8%

6%

Percentage onderzoekseenheden dat op minimaal 5 van de 10 criteria door de externe visitatiecommissies als goed wordt beoordeeld

70%

50%

Aantal speerpunten

Ongeveer 8

0

Aantal internationale onderzoeksprojecten per kenniscentrum

Ten minste 1

Varieert

Aantal internationale consortia per kenniscentrum

Ten minste 1

Varieert

Omvang internationale onderzoeksmiddelen

€ 400.000

€0

13

Randvoorwaarden en risico’s Het strategisch onderzoeksbeleid van de HAN is ambitieus en tegelijkertijd wordt de realiteit niet uit het oog verloren. De koers die we in 2010 zijn ingeslagen op weg naar een university of applied sciences handhaven we. Het streefbeeld voor 2016 kan worden gerealiseerd als het ons lukt om onderzoek daadwerkelijk te integreren met het onderwijs, het kwalificatieniveau van docenten te verhogen, voldoende middelen voor onderzoek vrij te maken (zowel 1e geldstroommiddelen voor generieke kennisontwikkeling, als 2e, 3e, en 4e geldstroommiddelen voor projecten), de (financiële) sturing op onderzoek te versterken, de zichtbaarheid van het onderzoek bij stakeholders in het werkveld en bij subsidiegevers te verbeteren, de organisatorische koppeling tussen onderwijs (instituten) en onderzoek (kenniscentra) te verbeteren en de (management)cultuur aan de HAN meer af te stemmen op een combinatie van onderwijs en onderzoek. De cultuurverandering die nodig is om de omslag te maken van een onderwijsorganisatie naar een kennisinstelling is waarschijnlijk de belangrijkste opgave én het grootste risico voor de komende jaren. Daarbij is het wezenlijk activiteiten te organiseren voor de gehele hogeschool om draagvlak te creëren, alle medewerkers te betrekken en te zorgen dat onderzoek deel gaat uitmaken van alle processen in de HAN. Om dit te bereiken continueren we onze procesaanpak van de afgelopen 2 jaar.

4. Uitbreiding van het onderzoeksvolume Om de positie van het onderzoek aan de HAN te versterken, is het belangrijk het onderzoekvolume uit te breiden. Meer docenten en studenten gaan participeren in onderzoek. Uitbreiding van het onderzoekvolume gaat samen

Waar staan we nu?

met hogere eisen aan de kwalificaties van degenen die

In 2002 werden de eerste lectoren bij de HAN aange-

participeren in onderzoek en meer aandacht voor on-

steld. Het onderzoekvolume is in 10 jaar sterk toege-

derzoek vanuit het management. Uitbreiding van het

nomen, met een evenwichtige spreiding over de vier

aantal mensen dat betrokken is bij onderzoek, impli-

faculteiten. Onderstaande tabel geeft een overzicht

ceert dat er ook meer middelen voor onderzoek wor-

van het onderzoekvolume van de HAN in 2011 (inclu-

den vrijgemaakt.

sief vacatureruimte (associate) lectoren).

Categorie

Fte

Aantal gepromoveerden

41

26,5

34

9

4,3

8

182

55,7

22

Promovendi

36

16,2

Ondersteuning

32

13,9

Lectoren Associate lectoren Docenten en onderzoekers

Studenten

Personen

1142

15

De HBO-raad heeft als streefcijfers geformuleerd dat

Het onderzoekvolume uitgedrukt in geld is de afgelo-

de verhouding tussen de formatie voor lectoren en

pen jaren ook gestaag gestegen. In 2010 rekende de

het aantal studenten ten minste 1 fte lector op 720

HAN K 9.944 euro toe aan onderzoek in de kennis-

studenten bedraagt en dat 20% van de docenten ac-

centra, in 2011 is dat gestegen tot K 13.761 euro. Bij

tief is op het gebied van onderzoek. In 2011 waren er

het verwerven van externe middelen zijn vooral onze

bij de HAN ongeveer 30.000 studenten ingeschreven

subsidieaanvragen in het RAAK-programma succes-

en waren er 1870 docenten bij ons werkzaam. Dat

vol; de afgelopen 4 jaar is 70% van de aanvragen ge-

betekent dat we bijna 1 fte (associate) lector op 1000

honoreerd en landelijk gezien zijn we een van de best

studenten hebben – terwijl het landelijk gemiddelde

scorende hogescholen. Onderzoek maakt inmiddels

3

1 fte lector op 1420 studenten is – en dat iets meer

5,4% van de exploitatie uit.

dan 11% van onze docenten betrokken is bij activiteiten van het kenniscentrum. Wat betreft het aantal lectoren doet de HAN het dus niet slecht, het aantal docenten dat actief is in het onderzoek staat nog ver van af van het streefcijfer van de HBO-raad.

3

16

Faculteit

Extern verworven middelen 2011 in K

Middelen per fte lector in K

GGM

1.642

200

Educatie

1.175

244

Economie en management

405

73

Techniek

1.948

243

ouwstenen voor de lector. Forum voor praktijkgericht onderzoek, B [z.p.], 2012, p. 8.

Voor wat betreft de financiering van lectoren en as-

omheen een flexibele schil. Het aantal docenten dat

sociate lectoren is met ingang van 2012 afgesproken

tijdelijk met een deel van hun taken participeert in

dat het College van Bestuur niet alleen subsidies ver-

activiteiten van het kenniscentrum zal stijgen. Voor

strekt ten behoeve van de start van lectoraten, maar

wat betreft het aantal promovendi willen we in 2016

ook voor de start van associate lectoraten en voor de

alle promotieplaatsen die het College van Bestuur

continuering van beide.

beschikbaar stelt (35) volledig benutten. Bij associate lectoren ambiëren we een gematigde groei, van mini-

Wat zijn onze ambities en hoe willen we die bereiken?

maal één associate lector per twee jaar per kenniscen-

Er wordt met veel inzet en enthousiasme aan het on-

ren, docenten en (docent)onderzoekers ontstaat een

derzoek gewerkt, maar het onderzoekvolume is on-

grotere groep onderzoekers per lector. HAN-breed

toereikend om onze ambities waar te kunnen maken.

stabiliseren we het aantal lectoren. Dat aantal wordt

Te weinig docenten zijn actief in het onderzoek. Het

alleen uitgebreid als dat nodig is voor de positione-

geringe onderzoekvolume beperkt ook de mogelijkhe-

ring en invulling van de speerpunten van de HAN en/

den voor studenten om te participeren in het onder-

of voor de koppeling met instituten waaraan nog geen

zoek van het kenniscentrum. Naast de omvang van

(associate) lector is verbonden. Op deze wijze wor-

het onderzoekvolume vormt ook de verdeling van

den de beschikbare onderzoeksmiddelen efficiënter

dit volume over de verschillende onderzoeksfuncties

ingezet.

een aandachtspunt, evenals de omvang van de taak-

Ook willen we het aantal bachelorstudenten dat be-

stelling per medewerker. Het aantal lectoren is rela-

trokken is bij de activiteiten van de kenniscentra uit-

tief groot, het aantal associate lectoren, docenten en

breiden, tot 5% in 2016. Tevens intensiveren we de

onderzoekers gering. Als gevolg van hun beperkte

koppeling tussen onderzoek, opleiding en werkveld

onderzoekstaakstelling, de dominantie van het onder-

door daar waar mogelijk minoren, stages, praktijk- en

wijs en de strakke onderwijsprogrammering zijn do-

afstudeeropdrachten te koppelen aan de onderzoeks-

centen vaak maar voor een beperkt deel van hun tijd

programma’s van de kenniscentra.

trum. Door uitbreiding van het aantal associate lecto-

(vaak 0,2 fte) inzetbaar voor onderzoek. Het College van Bestuur reserveert jaarlijks een beDe komende jaren breiden we het onderzoeksvolume

drag voor onderzoek. Een deel van de beoogde groei

uit. Hierbij streven we naar een meer piramidale op-

van het onderzoek zal worden gefinancierd uit externe

bouw van het onderzoekersbestand en een grotere

middelen. Streven daarbij is dat iedere faculteit per fte

taakstellingsomvang van de (docent)onderzoekers,

lector minimaal 150.000 euro uit externe (2e, 3e, en

waarbij het onderzoek georganiseerd wordt in een

4e) geldstromen ten behoeve van onderzoek verwerft

semipermanente kern van (docent)onderzoekers met

en dat we een gemiddelde (HAN-breed) van 200.000

een grotere taakomvang (minimaal 0,4 fte) met daar

euro per fte lector bereiken. Met het oog op continu-

17

ïteit is het van belang dat een substantieel deel van de externe financiering betrekking heeft op meerjarige onderzoeksubsidies, zoals RAAK-subsidies of EUgelden. Ook wordt de groei bereikt via reallocatie van middelen; conform bestaande plannen wordt de overhead in de instelling teruggebracht waardoor er meer middelen vrijkomen voor onderwijs en onderzoek. Verder worden in het onderwijs middelen vrijgemaakt voor de verbinding tussen onderwijs en onderzoek. Tot slot zal sterkere sturing op de onderzoeksprogrammering er toe leiden dat de beschikbare middelen efficiënter en meer gericht worden ingezet. Voor kenniscentra en (associate) lectoren die slecht scoren bij het binnenhalen van externe middelen worden targets geformuleerd.

Resultaten • In 2016 verwerft iedere faculteit per fte lector minimaal 150.000 euro uit externe (2e, 3e, en 4e) geldstromen ten behoeve van onderzoek. We streven naar een gemiddelde (HAN-breed) van 200.000 euro per fte lector. • In 2016 is het aantal fte voor onderzoek met 15% gegroeid en komt op 135 fte.

18

5. Aanscherping van het onderzoeksprofiel Een helder onderzoeksprofiel vormt de basis voor de integratie van onderzoek en onderwijs, de bijdrage vanuit het onderzoek aan de kwaliteitsagenda voor het onderwijs en de versterking van de bijdrage van de HAN aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk in de regio. We willen daarom het onderzoeksprofiel van de HAN

Waar staan we nu?

aanscherpen, aansluitend bij de behoeften uit het on-

De HAN heeft zeven kenniscentra:

derwijs en het werkveld. Dit doen we zowel voor de

• kenniscentrum Kwaliteit van leren

breedtestrategie als de dieptestrategie: alle kenniscentra stellen een meerjarig onderzoeksprogramma op en er zijn inmiddels acht speerpunten geformuleerd.

(Faculteit Educatie); • kenniscentrum Business development and co-creation (Faculteit Economie en Management); • kenniscentrum HAN SOCIAAL (Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij); • kenniscentrum Revalidatie, arbeid, sport (Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij); • kenniscentrum Publieke zaak (Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij); • kenniscentrum Duurzame zorg (Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij); • kenniscentrum Technologie en samenleving (Faculteit Techniek). 21

Op dit moment zijn verschillende kenniscentra al

• Sneller herstel;

ver gevorderd met het formuleren van de program-

• Vitale leefomgevingen, kleine kernen;

mering. Dit geldt met name voor de kenniscentra die

• Talentherkenning en -ontwikkeling in sport;

zijn geëvalueerd door een externe commissie. In de

• Ondernemen en ondernemerschap;

voorbereiding van het bezoek van deze commissies

• Leren met ICT.

en in de opvolging van hun adviezen krijgt focus in

Op het gebied van logistiek wordt samen met de zes

de gezamenlijkheid altijd de nodige aandacht. Deze

hogescholen van het Kennisakkoord Logistiek een

kenniscentra kunnen doorgaan op de ingeslagen weg.

aanvraag ingediend voor een centre of expertise Lo-

Bij andere kenniscentra worden nu veelal de eerste

gistiek.

stappen gezet om de gezamenlijke missie en pro-

Voor de ontwikkeling tot speerpunten is alleen clus-

grammering scherp te krijgen en worden overkoepe-

tering van onderzoek en onderwijs in aanmerking ge-

lende thematieken uitgewerkt; dit geldt vooral voor de

komen die voldoet aan de eisen die in het kader van

onlangs samengestelde kenniscentra en voor enkele

de breedtestrategie zijn gesteld en waarvan de onder-

kenniscentra die vooralsnog inhoudelijk functioneer-

wijs- en onderzoekskwaliteit bovengemiddeld is.

den op het niveau van onderzoekslijnen. Hier bestaat het samenhangend profiel vaak nog te veel uit de opheldere profilering te komen is het nodig meer focus


en samenhang aan te brengen en keuzes te maken.

Programmering van het onderzoek voorkomt versnip-

drachten van de afzonderlijke lectoraten. Om tot een

pering en vrijblijvendheid, versterkt de verbinding met

22

Aanvullend op de clustering van het onderzoek in de

het onderwijs, biedt ruimte voor generieke kennisont-

kenniscentra hebben we gekozen voor profilering op

wikkeling, verhoogt de kans op het verwerven van on-

een beperkt aantal speerpunten die het profiel van

derzoeksmiddelen en op deelname van docenten en

de instelling vormen: de dieptestrategie van de HAN.

studenten in onderzoek, leidt tot herkenbaarheid en

Deze speerpunten zijn met hun onderwijs- en onder-

kwaliteitsverbetering van het onderzoek en tot een ef-

zoeksprogramma aangesloten bij de regionale maat-

ficiëntere inzet van de onderzoeksmiddelen. Daarom

schappelijke en economische agenda’s, bij enkele van

scherpen de kenniscentra in nauwe afstemming met

de topsectoren, en bij de aandachtsgebieden die de

het werkveld en de betrokken opleidingen hun profiel

Europese Unie voor de komende periode heeft gefor-

aan, wat resulteert in een heldere missie en onder-

muleerd. In april 2012 zijn de volgende acht speer-

zoekslijnen per kenniscentrum, een meerjarig onder-

punten vastgesteld:

zoeksprogramma en een strategisch plan voor de ko-

• Automotive;

mende vier jaar. Hierbij wordt onder meer beschreven

• Duurzame (elektrische) energie;

hoe de onderzoekslijnen aansluiten bij het onderwijs

• Biodiscovery;

van de betrokken opleidingen en de behoeften en ont-

wikkelingen in de beroepspraktijk, de beoogde output

Tevens worden afspraken gemaakt over ethisch han-

per programmalijn, de benodigde personele capaci-

delen bij het verrichten van praktijkgericht onderzoek.

teit om het onderzoeksprogramma te realiseren en de wijze waarop het onderzoeksprogramma wordt gefinancierd. Een belangrijk aandachtspunt is een goed evenwicht tussen meerjarige programmering op grote thema’s en behoud van flexibiliteit en ruimte voor vraagsturing.

Resultaten • In 2013 is een HAN-kader voor praktijkgericht onderzoek vastgesteld.

De onderzoeksprogrammering vormt het kader voor

• Eind 2013 heeft elk kenniscentrum in

sturing van het onderzoek binnen het kenniscentrum.

overleg met het werkveld en de betrokken

Faculteiten zullen alleen middelen beschikbaar stellen

opleidingen een missie vastgesteld en

aan kenniscentra die beschikken over een vastgesteld

onderzoekslijnen beschreven.

onderzoeksprogramma dat in afstemming tussen

• Eind 2014 heeft elk kenniscentrum in over-

het kenniscentrum en de betrokken instituten en het

leg met het werkveld en de betrokken oplei-

werkveld is opgesteld. Met 2014 als uiterlijke eindda-

dingen de onderzoeksthema’s uitgewerkt

tum voor de programmering en het strategisch plan

in een meerjarige onderzoeksprogram-

van het kenniscentrum loopt dit proces parallel aan

mering en strategisch plan.

de planning van de externe commissies die het onderzoek van de kenniscentra evalueren. Op basis van een intensieve dialoog met de faculteiten, lectoren, en de beroepspraktijk wordt in 2013 een HAN-kader voor praktijkgericht onderzoek opgesteld. Hierin wordt gespecificeerd wat praktijkgericht onderzoek is, wat het eigen karakter van dit onderzoek uitmaakt en welke methoden en technieken daarbij horen. Met dit kader borgen we de kwaliteit en ontstaat een gedeeld referentiekader, dat herkenbaar is voor het werkveld en richting geeft aan de verdere ontwikkeling van het praktijkgericht onderzoek, de integratie van dit onderzoek in het onderwijs en de scholing van docenten en studenten. Het HAN-kader zal recht doen aan de diversiteit van domeinen (sociaal wetenschappelijk, bèta-technisch) en beroepspraktijken.

23

6. Verbinding tussen onderwijs en onderzoek Om een optimale verbinding tussen onderwijs en onderzoek te bewerkstelligen, sluiten we aan bij het hart van het curriculum. Aangrijpingspunten voor deze verbinding zijn vanuit dat perspectief de doorlopende leerlijn onderzoek, minoren en afstudeerfase. Daarnaast kan een deel van de studenten participeren

nog wel stappen te zetten: soms wordt onderzoek

in onderzoeksprojecten van het kenniscentrum. Om

geïntegreerd in vakinhoudelijke onderwijsactiviteiten

te zorgen dat praktijkgericht onderzoek daadwerkelijk

en de beroepstaken, in andere gevallen wordt het als

bijdraagt aan het verbeteren van de kwaliteit van het

aparte onderwijsactiviteit aangeboden. De omvang

onderwijs, passen we het curriculum van de opleidin-

van het onderzoek in het curriculum loopt uiteen en

gen aan en nemen we maatregelen om de rol van on-

onderzoek komt vooral aan bod in de laatste jaren van

derzoekers in het onderwijs te versterken.

de opleiding. In de eerste twee jaar van de bacheloropleiding wordt vaak weinig aandacht besteed aan onderzoek.

Waar staan we nu?

In de masteropleidingen, die gericht zijn op de oplei-

Alle opleidingen zijn bezig om onderzoek te integre-

ding van onderzoekende professionals en waarin on-

ren in het onderwijs; daarbij zijn er (fase)verschillen

derzoek een substantiële plaats moet innemen, loopt

tussen instituten. Een doorlopende leerlijn onderzoek

de omvang van de onderzoekscomponent eveneens

is inmiddels bij 69% van de bacheloropleidingen ge-

uiteen. Recentelijk is HAN Masterprogramma’s gestart

ïmplementeerd, de andere opleidingen zijn bezig met

met een instituutsbrede discussie aan welke eisen on-

de ontwikkeling en implementatie er van. Daarbij zijn

derzoek in de masteropleidingen moet voldoen.

25

Lectoren en (docent)onderzoekers leveren op uit-

nen lezen en interpreteren. Via integratie van onder-

eenlopende manieren bijdragen aan het onderwijs.

zoek in het onderwijs stimuleren we een ambitieuze

Ze verzorgen bijvoorbeeld gastlessen en minoren,

studiecultuur, evenals door vakkennis op een hoger

dragen bij aan curriculumontwikkeling, adviseren do-

niveau te brengen en door uitdagende casussen en

centen over onderzoek in het onderwijs en over het

praktijkgerichte onderzoeksopdrachten in te brengen

verrichten van onderzoek, en reiken actuele kennis

in het curriculum. In de honoursprogramma’s nemen

en casuïstiek aan voor de opleidingen. In 2011 is door

we een zware onderzoekscomponent op, zodat ho-

het College van Bestuur besloten dat een senior on-

noursstudenten op een hoger niveau en onder inten-

derzoeker deel moet uitmaken van elke examencom-

sieve begeleiding vanuit het kenniscentrum kunnen

missie en dat elke curriculumcommissie iemand met

participeren in onderzoek.

onderzoekservaring opneemt; bij voorkeur zijn dit

De verbinding tussen onderwijs en onderzoek komt

personen die zijn verbonden aan een kenniscentrum

op uiteenlopende manieren tot stand, bijvoorbeeld

van de HAN. Zo wordt de verbinding tussen onder-

door een doorlopende leerlijn onderzoek, door onder-

wijs en onderzoek geborgd. Op dit punt is de praktijk

zoek nadrukkelijker te verwerken in het curriculum, en

nog in ontwikkeling.

door studenten te betrekken bij RAAK-projecten. Dit vereist een niet vrijblijvende integratie van onderzoek in het onderwijs en vice versa. Daarvoor is gezamen-


lijk eigenaarschap nodig. Kenniscentra en instituten

Verbetering van de integratie tussen onderzoek en on-

verantwoordelijk voor het onderwijs en het onder-

derwijs zal er toe leiden dat de kwaliteit van de oplei-

zoek.

worden daarom in toenemende mate gezamenlijk

dingen verbetert, wat tot uitdrukking moet komen in

26

betere beoordelingen door de NVAO. Het onderwijs

Om de kwaliteit van de integratie van onderzoek in

moet studenten toerusten met de meest actuele ken-

het onderwijs te waarborgen, hebben in 2016 alle op-

nis, een onderzoekende houding, en kennis en vaar-

leidingen een doorlopende leerlijn onderzoek geïm-

digheden op het gebied van methoden en technieken

plementeerd. In termen van inhoud en omvang wordt

voor onderzoek. Zij moeten nieuwe kennis kunnen

beschreven hoe onderzoek in de opleiding wordt ge-

identificeren, ontwikkelen en benutten. Dat vereist

ïntegreerd en welke onderzoekscompetenties en -ken-

dat reflectie en onderzoekscompetenties een centrale

nis studenten aanleren in de verschillende fasen van

plaats hebben in het curriculum. Door in aanraking te

het curriculum. Hierbij wordt geredeneerd vanaf het

komen met onderzoek leren studenten te analyseren,

instroomniveau in jaar 1 tot en met afronding in jaar

kritisch naar feiten te kijken, te reflecteren en zelfstan-

4, gerelateerd aan de eindtermen van de opleiding.

dig onderzoek uit te voeren. Om onderzoek te kunnen

De onderdelen uit het curriculum die behoren tot de

vertalen naar de eigen beroepspraktijk willen we dat

doorlopende leerlijn onderzoek worden als zodanig

studenten wetenschappelijke en vakpublicaties kun-

benoemd en omvatten in termen van studiebelasting

minimaal 10% van de opleiding. Onderzoeksvaardig-

over de inzet van (docent)onderzoekers in het onder-

heden worden geïntegreerd in onderwijsopdrachten.

wijs en over docenten in het onderzoek. Verder orga-

De leerlijn is naar inhoud en vorm gekoppeld aan de

niseren we betrokkenheid van (associate) lectoren bij

specifieke eisen van het beroep waarop de betreffende

de minoren en de masteropleidingen.

opleiding is gericht en is afgestemd met het kenniscentrum. Tevens maakt onderzoek deel uit van de stage en de afstudeeropdracht.

Resultaten Verder nemen de instituten en de kenniscentra geza-

• In 2014 hebben alle instituten afspraken

menlijk maatregelen om te zorgen dat in 2016 mini-

gemaakt met de relevante kenniscentra

maal 5% van de bachelorstudenten deelneemt aan

over de inzet van onderzoekers in het on-

onderzoeksprojecten en -p rogramma’s van de kennis-

derwijs, en over de inzet van docenten in

centra. Meer inzet van studenten in onderzoek vereist

het onderzoek.

flexibilisering van de onderwijsorganisatie. Er wordt

• In 2016 is in alle bacheloropleidingen een

een commissie van deskundigen ingericht die het Col-

doorlopende leerlijn onderzoek geïmple-

lege van Bestuur adviseert hoe de ritmes van het on-

menteerd en maakt onderzoek deel uit van

derwijs (roosters) en onderzoek (projectmatig en met

de stage en de afstudeeropdracht.

variabele tijdshorizon) beter met elkaar te verbinden.

• In 2016 neemt 5% van de bachelorstudenten deel aan onderzoeksprojecten en -pro-

In de masteropleidingen gaat onderzoek meer dan

gramma’s van de kenniscentra.

nu een centraal element van het curriculum vormen.

• In 2016 is voor alle bachelor- en masterop-

Deze opleidingen worden gecentreerd rond onder-

leidingen de rol van praktijkgericht onder-

zoekend werken met complexe praktijkproblemen.

zoek geëxpliciteerd en is onderzoek geïnte-

De masterstudent leert zijn eigen beroepspraktijk sys-

greerd in het curriculum en toetsbeleid.

tematisch en gestructureerd te analyseren en daarin

• In 2016 zijn (associate) lectoren betrokken

onderzoekend vernieuwingen of verbeteringen door

bij de minoren en de masteropleidingen.

te voeren. Het onderzoeksprofiel van de masteroplei-

• In 2016 bevat iedere examencommissie

dingen wordt versterkt, onder meer door beter aan te

een senioronderzoeker, bij voorkeur iemand

sluiten bij de speerpunten en door uitbreiding van de

die verbonden is aan een kenniscentrum

onderzoekscomponent.

van de HAN. • In 2016 bevat iedere curriculumcommissie

Om te waarborgen dat onderzoekers voldoende bij-

iemand met onderzoekservaring, bij voor-

dragen aan en invloed hebben op het onderwijs en te

keur iemand die is verbonden aan een ken-

zorgen voor gemeenschappelijk eigenaarschap op dit

niscentrum van de HAN.

gebied, maken instituten en kenniscentra afspraken 27

7. Valorisatie en de verbinding tussen onderzoek en werkveld Het praktijkgericht onderzoek heeft een belangrijke rol bij het verstevigen van de verbinding met de beroepspraktijk en de regio. Al dan niet in opdracht verricht, levert ons onderzoek kennis op die van nut is voor economie en samenleving. Om de rol van de HAN als kennispartner in de regio

onderzoek. Kenniscentra werken intensief samen met

te versterken, investeren we in kennisvalorisatie en

het werkveld en functioneren actief in netwerken. In

intensiveren we de relatie tussen ons praktijkgericht

de onderzoekvisitaties en regionale consultaties komt

onderzoek en het (regionale) werkveld.

de samenwerking van ons onderzoek met het werkveld naar voren als sterk punt. Binnen de HAN houden het Smart Business Center,

Waar staan we nu?

het Centrum voor Ondernemerschap en het program-

Kennisvalorisatie is een onlosmakelijk onderdeel van

ma Kennisvalorisatie zich bezig met kennisvalorisa-

praktijkgericht onderzoek. Veel onderzoek aan de

tie. Het ontbreekt nog aan samenhang in de aanpak.

HAN heeft valorisatie als uitgangspunt, omdat de

In een recent gehouden onderzoek zijn voor de HAN

vraagstelling afkomstig is uit het werkveld en stake-

op dit gebied de volgende aandachtspunten geformu-

holders vaak betrokken zijn bij de uitvoering van het

leerd:

29

• meer transparantie intern en vooral ook extern in wat we te bieden hebben;

tie een sleutelrol. Zo dragen we bij aan economische groei, innovatie en de aanpak van maatschappelijke

• meer focus rondom speerpunten;

vraagstukken. Gelderland valoriseert! biedt fondsen

• meer samenhang in en tussen de valorisatievoor-

voor startende ondernemers en voor risicovolle inno-

zieningen en het opvullen van witte vlekken; • betere facilitering van de ontwikkeling van ondernemerschap naar start ups; • versterken van de integratie van valorisatie in het primaire proces.

vaties, er worden valorisatie-instrumenten ontwikkeld en een valorisatie centrum ingericht. Voor de HAN ligt daarbij het accent in eerste instantie op het cluster duurzame energie, gedurende het project wordt uitgebreid naar andere domeinen.

De genoemde aandachtspunten die ook betrekking hebben op het onderzoeksbeleid, zijn hieronder ver-

De vormgeving van kennisvalorisatie sluit aan bij het

werkt.

eigen karakter van praktijkgericht onderzoek: • de vraagstelling voor praktijkgericht onderzoek is

Motor voor de ontwikkelingen is het omvangrijke pro-

vrijwel altijd afkomstig uit de beroepspraktijk;

ject Gelderland valoriseert! dat loopt van 2012 tot en

• veel praktijkgericht onderzoek is toepassingsge-

met 2017 en waarvan de HAN penvoerder is. Hierin

richt;

hebben kennisinstellingen (HAN, ArtEZ en Radboud

• het praktijkgericht onderzoek wordt veelal uitge-

Universiteit), bedrijven en de provincie Gelderland

voerd in samenwerking met vertegenwoordigers

hun krachten gebundeld voor meer innovatie en werk-

uit de beroepspraktijk;

gelegenheid in de regio en de opbouw van een regio-

• het praktijkgericht onderzoek is ingebed in een

nale valorisatie-infrastructuur. Het gaat om regionale

netwerk van (regionale) partners uit de beroeps-

samenwerking binnen en tussen in eerste instantie de topsectoren creatieve industrie, chemie, en energie. Het ministerie EL&I heeft hiervoor een stimulerings-

praktijk; • de vorm van kennisvalorisatie moet aansluiten bij de behoeften uit de beroepspraktijk.

subsidie van M€ 5 toegekend, door de participerende

Bij praktijkgericht onderzoek is valorisatie niet een

partijen aangevuld tot ongeveer M€ 12,5.

proces naast het uitvoeren van onderzoek, het maakt vanaf het formuleren van de vraagsteling integraal deel uit van het onderzoeksproces. Op basis van een

30


nadere uitwerking van dit eigen karakter van valori-

We willen de positie van de HAN als kennispartner

de huidige sterke en zwakke punten en een dialoog

in de regio versterken. Daarbij vervullen afstemming

met kenniscentra en vertegenwoordigers van het be-

van ons praktijkgericht onderzoek op vragen van be-

roepenveld wordt in 2013 een HAN-breed kader op-

drijven en organisaties in de regio en kennisvalorisa-

gesteld voor valorisatie en versterking van de verbin-

satie bij praktijkgericht onderzoek, een analyse van

ding met het werkveld. Hierin worden ook voorstellen gedaan voor het verbeteren van de ondersteuningsstructuur, de coördinatie en de aansturing op het gebied van valorisatie, die in de jaren daarna worden

Resultaten • In 2013 is een HAN-breed beleidskader voor valorisatie vastgesteld.

ingevoerd. Op basis van het HAN-brede kader voor

• Elk kenniscentrum geeft in de onderzoeks-

valorisatie geven de kenniscentra in hun onderzoeks-

programmering aan hoe de verbinding met

programma’s aan hoe ze de verbinding met het werk-

het werkveld wordt versterkt, welke activi-

veld versterken, welke activiteiten ze ondernemen op

teiten worden ondernomen op het gebied

het gebied van valorisatie en tot welke resultaten dit

van valorisatie en tot welke resultaten dit

leidt.

leidt (2014). • In 2016 beschikt de HAN over een ade-

De HAN wil de komende jaren de verbinding tussen

quate ondersteuningsstructuur en over

onderzoek en het beroepenveld versterken door het

instrumenten

netwerk met partijen in het regionale, en – voor zo-

van valorisatie. We professionaliseren

ver relevant – landelijke en internationale beroepen-

onze valorisatie-infrastructuur in nauwe

veld verder te ontwikkelen. De samenwerking met het

samenwerking met de andere partners in

werkveld in de verschillende fasen van het valorisatie-

Gelderland valoriseert! Met ondernemers,

proces (vraagarticulatie, uitvoering van het onderzoek

kennisinstellingen en overheden bouwen

en disseminatie en vertaling van de onderzoeksresul-

we gezamenlijk aan het Gelders Valorisatie-

taten naar de praktijk) wordt verbeterd, onder andere

voor

de

ondersteuning

netwerk.

door intensiever samen te werken in netwerken. Ver-

• We streven niet naar groei in aantal men-

der worden onderzoeksresultaten vertaald en bewerkt

sen en middelen maar vooral naar verbe-

naar praktijktoepassingen in het onderwijs en wordt

tering van de kwaliteit: betere verankering

de aansluiting van het onderzoek op vragen uit de be-

van valorisatie in de HAN en regio, ver-

roepspraktijk verbeterd. Tot slot worden de condities

sterking van de vraagsturing en transpa-

voor valorisatie verbeterd en instrumenten ontwik-

rantie, effectievere en slimmere verbinding

keld die valorisatie ondersteunen.

van onze valorisatievoorzieningen en -activiteiten en opvulling van witte vlekken.

31

8. De organisatie van het onderzoek Een belangrijke conditie voor het versterken van de positie van onderzoek aan de HAN en de integratie van onderwijs en onderzoek is een optimale organisatie van het onderzoek in de kenniscentra en het verbeteren van de inbedding van de kenniscentra in de facultaire organisatie.

Waar staan we nu?

ste lector (primus inter pares) aangewezen die samen

Het onderzoek aan de HAN is georganiseerd in ken-

met de faculteitsdirecteur verantwoordelijk is voor de

niscentra en gefocust rond de onderzoeksprogram-

strategische, inhoudelijke en organisatorische ontwik-

mering van deze kenniscentra. De kenniscentra zijn

keling van het kenniscentrum. Voor beleidsmatige en

verbonden aan één of meer instituten. Met de ken-

dagelijkse operationele zaken kent elk kenniscentrum

niscentra wordt invulling gegeven aan focus en massa

inmiddels een coördinator of beleidsmedewerker, en

en een herkenbare in- en externe positionering. In het

op HAN-niveau is inmiddels een programmamana-

kenniscentrum wordt in nauwe samenwerking met de

ger onderzoek aangesteld.

faculteit het strategisch beleid, de marketing en acqui-

De afgelopen jaren is een impuls gegeven aan de or-

sitie, het personeelsbeleid, het financieel beleid en de

ganisatie van de onderzoeksfunctie, maar er zijn ver-

kwaliteitszorg voor het onderzoek vormgegeven. De

beteringen nodig op het gebied van de organisatie,

aansturing van de kenniscentra is belegd bij de facul-

aansturing en ondersteuning van de kenniscentra en

teitsdirecteur. Op voordracht van de lectoren van het

de inbedding in de facultaire organisatie.

kenniscentrum is binnen elk kenniscentrum een eer-

33


te versterken, die de eerste lector ondersteunt op het

De ambitie voor de komende jaren is te komen tot een

projectmanagement en taken op het gebied van HR-

krachtiger organisatie van het onderzoek, een stevi-

beleid, planning en control en acquisitie.

gebied van bedrijfsvoering en verantwoordelijk is voor

ger verbinding van het onderzoek met het onderwijs, een sterkere aansturing en een betere ondersteuning van het onderzoek in de kenniscentra en een steviger inbedding van de kenniscentra in de faculteiten. Beoogd wordt een HAN-brede en transparante infrastructuur voor onderzoek in te richten.

een besluit over de organisatie van het on-

In de periode september 2011 tot september 2012

derzoek, op basis van experimenten met

hebben de faculteiten de ruimte om te werken met

ontwerpvariabelen die gedurende het afge-

twee varianten: een model met een eerste lector als

lopen jaar hebben plaatsgevonden.

primus inter pares (minimum variant) en een model met een onderzoeksdirecteur (experimenteervariant Faculteit Educatie en in feite de doorontwikkeling van de minimumvariant). Alle kenniscentra hebben een eerste lector aangewezen. Per faculteit maakt één eerste lector deel uit van het facultaire management team. In 2012 worden de ervaringen met de verschillende modaliteiten geëvalueerd. De inzet is te komen tot een meer gelijkvormige organisatie, waarbij ruimte is voor diversiteit om aan te sluiten bij het eigen karakter van het werkveld en het onderzoek in de verschillende kenniscentra. Uitgangspunt is dat alle kenniscentra voldoende onderzoeksmassa hebben. Gelet op de huidige omvang van de lectoraten en de onderzoeksgroepen leidt dat tot één kenniscentrum per faculteit, met uitzondering van de faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij, met vier kenniscentra. De ondersteuning van het onderzoek in het kenniscentrum willen we verbeteren door de positie van coördinator of beleidsmedewerker

34

Resultaat • Najaar 2012 neemt het College van Bestuur

9. Kwaliteitszorg Kwaliteitszorg onderzoek heeft een belangrijke vliegwielfunctie voor het versterken van de relatie van het onderzoek met het onderwijs en met het werkveld en voor de verbetering van de kwaliteit van het praktijkgericht onderzoek. Waar staan we nu?

der beschrijft onder meer aan welke kwaliteitscriteria

In het Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek

ons onderzoek moet voldoen en het bevat richtlij-

(BKO) van de HBO-raad is afgesproken dat de kwali-

nen en indicatoren voor door onderzoekseenheden

teitszorg van het onderzoek bestaat uit twee onderde-

op te stellen streefnormen voor output, impact en

len. Ten eerste wordt iedere onderzoekseenheid eens

waardering van onderzoek. Tevens bevat het een be-

in de 6 jaar geëvalueerd door een onafhankelijke com-

oordelingsprotocol voor de externe onderzoekscom-

missie, die de wetenschappelijke kwaliteit en de op-

missies die beoordelen of er sprake is van voldoende

brengsten van het onderzoek voor het onderwijs, de

relevante productiviteit, impact, en waardering vanuit

beroepspraktijk en het kennisdomein beoordeelt. Ten

de beroepspraktijk, en maatschappij, het onderwijs,

tweede wordt het kwaliteitszorgsysteem onderzoek

en het onderzoeksdomein. De onderzoekseenheden

van elke hogeschool eens in de 6 jaar beoordeeld en

gebruiken de uitkomsten van evaluaties om hun on-

gevalideerd door een landelijke onafhankelijke com-

derzoeksprogramma en werkwijzen te verbeteren.

missie, de Validatiecommissie Kwaliteitszorg Onderzoek (VKO).

De invoering van de kwaliteitszorg op het gebied van

De kwaliteitszorg van de HAN is uitgewerkt in het

onderzoek verloopt volgens planning. Uit de tot nog

HAN Kwaliteitskader onderzoek, dat het College van

toe gehouden externe evaluaties blijkt dat de kwali-

Bestuur heeft vastgesteld in 2010. Dit kwaliteitska-

teit en omvang van het onderzoek goed zijn en dat

35

de kenniscentra en lectoraten beschikken over goede

kwaliteitszorg verder te ontwikkelen. Elk kenniscen-

netwerken en relaties met het werkveld. Aandachts-

trum doet naar aanleiding van de externe beoordeling

punten die de externe commissies noemen, betreffen

verbetervoorstellen. Over de uitvoering daarvan en

de aanscherping van de missie en onderzoekspro-

de resultaten rapporteren de kenniscentra aan de di-

grammering, de positionering van de kenniscentra

rectie van hun faculteit en in hun jaarverslagen. Deze

ten opzichte van de individuele lectoraten, het formu-

aanpak moet leiden tot (steeds) positieve(re) beoor-

leren van streefnormen, en de omvang en financiering

delingen van de onderzoekseenheden door de externe

van het onderzoek. De kenniscentra scoren voldoen-

visitatiecommissies.

de tot goed op het gebied van de inbedding van het

De komende jaren willen we ons interne kwaliteits-

onderzoek in het onderwijs.

zorgsysteem verder ontwikkelen en op basis van de

November 2011 heeft de VKO het kwaliteitszorgsys-

evaluaties van de onderzoekseenheden en de beoor-

teem onderzoek van de HAN beoordeeld. De com-

deling door de VKO de kwaliteit van het onderzoek

missie toonde zich enthousiast over ons beleid, de

en het kwaliteitszorgsysteem verbeteren. We imple-

organisatie en de kwaliteitszorg bij het praktijkgericht

menteren de aanbevelingen van de VKO zowel in de

onderzoek. Deze wijze waarop de HAN in haar kwa-

werkagenda van de afdeling Kwaliteitszorg als in het

liteitskader uitwerking heeft gegeven aan het lande-

Implementatieplan Strategisch onderzoeksbeleid. Aan-

lijke brancheprotocol ziet men als navolgenswaardig

dachtspunten bij de verdere ontwikkeling van de kwa-

voorbeeld. Aandachtspunten die de commissie for-

liteitszorg zijn de ontwikkeling van indicatoren voor

muleerde, zijn onder meer stakeholders niet alleen bij

de kwaliteit en impact van praktijkgericht onderzoek,

visitaties, maar meer regulier in het kwaliteitszorgsys-

de bijdrage van stakeholders aan de verschillende fa-

teem input te laten leveren, focus aan te brengen in de

sen van onderzoek, de balans tussen ontwikkelings-

onderzoeksprogrammering van de kenniscentra, de

gerichte en controlerende kwaliteitszorg, en de ver-

omvang van de onderzoekscapaciteit en onderzoeks-

sterking van de samenhang tussen de kwaliteitszorg

vaardigheden van docenten te vergroten, en onder-

onderzoek en de kwaliteitszorg onderwijs.

zoek verder in de organisatie in te bedden in afstemming met de verschillende ondersteunende diensten.

Voorkomen moet worden dat het kwaliteitszorgsysteem een te mechanistisch karakter krijgt. Centraal staat dat mensen worden aangesproken op hun

36


competenties en hun handelen en dat daarover een

Op basis van de uitkomsten van de externe beoor-

zwakke punten en verbetermaatregelen. Hierbij heeft

delingen nemen de kenniscentra maatregelen om

de Stuurgroep Kwaliteitszorg Onderzoek een belang-

de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren en hun

rijke rol.

dialoog plaatsvindt die leidt tot het signaleren van

Resultaten • We handhaven ons hoge niveau van kwaliteitszorg. We implementeren de adviezen van de VKO. Daarbij geven we bijzondere aandacht aan indicatoren voor de kwaliteit en impact van praktijkgericht onderzoek, de bijdrage van stakeholders in de verschillende fasen van het onderzoek, de balans tussen ontwikkelingsgerichte en controlerende kwaliteitszorg, en de koppeling tussen kwaliteitszorg onderwijs en onderzoek. • We implementeren de adviezen van de externe visitatiecommissies onderzoek. Aanbevelingen geldend voor alle kenniscentra worden opgevolgd met een instellingsbrede aanpak, gericht op kennisdeling. • Vanaf 2014 wordt ten minste 70% van de onderzoekseenheden op tenminste 5 van de 10 criteria door de onderzoeksvisitatiecommissies als goed beoordeeld. Geen enkele onderzoekseenheid scoort een onvoldoende.

10. Internationalisering Mede gezien de huidige (economische) globalisering is een meer internationale oriëntatie van het hoger onderwijs noodzakelijk. Dat kan onder meer door meer internationale samenwerking in onderwijs en onderzoek, het stimuleren van uitgaande mobiliteit en het aantrekken van talentvolle studenten en onderzoekers, en een intensieve internationale samenwerking. Daarom versterken we de internationale oriëntatie van het onderzoek. Waar staan we nu?

subsidieprogramma’s vormen een belangrijke kataly-

In 2010 is het strategische beleidsplan internationa-

sator voor internationale samenwerking, omdat pro-

lisering voor 2010 – 2013 (Naar een internationale en

jectvoorstellen door (internationale) consortia moe-

interculturele omgeving) vastgesteld. Voor praktijkge-

ten worden ingediend.

richt onderzoek ligt daarin het accent op internationa-

In de kenniscentra is een veelheid aan internationale

le samenwerking in onderzoeksprogramma’s en -pro-

activiteiten ontplooid. Per lectoraat loopt echter sterk

jecten, met de focus op Europa en in het bijzonder

uiteen in hoeverre men opereert in internationale con-

de Euregio, en op de verwerving van middelen voor

text; soms heeft dat te maken met de opdracht van

onderzoek in internationale consortia. Internationaal

een lectoraat en het vakgebied (sterke internationale

onderzoek stimuleert internationale uitwisseling van

context, of juist ingegeven door Nederlandse wetge-

(associate) lectoren en docenten, en creëert kansen

ving), soms ook met het ontwikkelstadium waarin een

voor internationaal afstudeeronderzoek en toename

lectoraat zich bevindt.

van internationale mobiliteit van studenten. Europese

39

Omdat de implementatie van het internationalise-

voorstellen voor verbetering. Bijzondere aandacht

ringsbeleid op het gebied van onderzoek langzamer

gaat uit naar het verder versterken van de ondersteu-

verloopt dan voorzien in het genoemde strategische

ning bij internationale subsidies door het adviesbu-

beleidsplan blijven de doelen gehandhaafd, maar is

reau subsidies.

de planning aangepast.

Resultaten


kenniscentrum worden concrete streefdoe-

Ambitie voor de komende jaren is de internationale

len opgenomen op het gebied van interna-

component in de onderzoeksprogrammering van de

tionalisering (2014).

kenniscentra te versterken en het aantal onderzoeks-

• In 2016 participeert elk kenniscentrum in

projecten in internationale samenwerkingsverban-

ten minste één internationaal onderzoeks-

den uit te breiden. We willen een sterk kennisnetwerk

project en ten minste één internationaal

vormen, waarbij we samenwerken met de beste ken-

consortium.

nisinstellingen op onze speerpunten. We zetten in

• In 2016 bedraagt de omzet voor internatio-

op het vormen van en participeren in internationale

naal onderzoek aan de HAN ten minste

consortia, en verhogen de participatie van de HAN in

€ 400.000.

internationale onderzoeksprogramma’s. De kenniscentra formuleren in hun onderzoeksprogrammering concrete streefdoelen voor internationalisering van het onderzoek, zoals deelname aan internationale consortia, het verwerven en uitvoeren van internationale onderzoeksprojecten, en deelname van studenten aan internationale onderzoeksprojecten. Tevens verwerven we meer internationale middelen voor ons onderzoek; denk hierbij aan fondsen voor ontwikkeling van de Euregio, Europese subsidieprogramma’s, RAAK (internationaal) en subsidies van de Nuffic en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het Service Bedrijf brengt in 2012 de vraag naar ondersteuning van kenniscentra bij internationalisering van het onderzoek in beeld en doet op basis daarvan

40

• In de onderzoeksprogrammering van elk

11. HR-beleid De rol van praktijkgericht onderzoek in de HAN heeft consequenties voor het personeel. Daarom verbeteren we de HR-condities voor praktijkgericht onderzoek.

Waar staan we nu?

met acquisitie van onderzoek en fondsenwerving. De

De kaders voor het HR-beleid van de HAN zijn vast-

aanstellingsomvang voor lectoren is gesteld op mi-

gesteld in het Strategisch Beleidsplan HR 2010 – 2016.

nimaal 0,6 fte. Bij de selectie van nieuwe (associate)

Op weg naar een duurzaam personeelsbeleid en speci-

lectoren of besluitvorming over continuering van be-

fiek voor gepromoveerden in de notitie Loopbaanbe-

staande lectoraten wordt aansluiting bij het domein

leid promovendi en gepromoveerden HAN (maart 2011).

van één of meerdere opleidingen als selectiecriterium

Het functiebouwwerk van de HAN bevat een ruime

gehanteerd. Bovendien moet hun opdracht onderdeel

variatie aan functies met mogelijkheden in het onder-

uitmaken van de onderzoeksprogrammering van het

wijs, het praktijkgericht onderzoek en valorisatie, en

kenniscentrum.

biedt ruimte voor verticale en horizontale mobiliteit. In de HAY-systematiek staat onderwijs centraal, de

In het kader van het instellingsplan is een start ge-

onderzoeksfuncties zijn vooralsnog beperkt beschre-

maakt met het opstellen van een strategische perso-

ven en in de resultaatgebieden voor (hoofd)docenten

neelsplanning per instituut, waarin wordt aangegeven

wordt weinig aandacht besteed aan onderzoek.

hoe het personeelsbestand zich in kwantitatief en

Integratie van onderzoek in het onderwijs vereist dat

kwalitatief opzicht moet ontwikkelen om de onder-

alle docenten beschikken over kennis en vaardigheden

zoeksfunctie op het gewenste niveau te brengen en

op het gebied van onderzoek. De eisen aan nieuwe

wat dat vraagt in termen van scholing en werving en

lectoren zijn aangescherpt. Ze moeten gepromoveerd

selectie. Hiermee zijn de instituten, kenniscentra en

zijn, over aantoonbare ervaring in praktijkgericht on-

faculteiten in staat te sturen op de omvang, kwalifi-

derzoek en onderwijs beschikken, en ervaring hebben

caties en competenties van het personeel. Voorjaar

41

2012 beschikte 55% van het onderwijzend personeel

zijn. We breiden het aantal gepromoveerde docenten

over een mastertitel en was 6% gepromoveerd. In de

uit, via werving en via de mogelijkheid om gedeeltelijk

periode van september 2011 tot februari 2012 zijn pi-

in werktijd te promoveren. Onze ambitie is dat in 2016

lotcursussen onderzoeksvaardigheden voor docenten

8% van het onderwijzend personeel is gepromoveerd.

uitgevoerd; de ervaringen zijn positief en deze cursus-

Om gepromoveerde medewerkers te behouden voor

sen worden voortgezet.

de HAN bieden we ze een functie aan die aansluit bij hun kwalificatieniveau en ervaring, waarbij de transfer

Veel managers en stafmedewerkers beschikken niet

van het onderzoek naar de opleiding wordt geborgd.

over voldoende kennis over onderzoek om de ontwik-

Voor het opbouwen van meer expertise op het bege-

keling van de onderzoeksfunctie aan te kunnen sturen

leiden van studenten die onderzoek verrichten, biedt

en te ondersteunen. Ook is voor hen niet altijd helder

de HAN Academy een gedifferentieerd scholingsaan-

wat er van hen wordt verwacht op dit gebied.

bod. In de HAY-systematiek worden voor de functies van


(hoofd)docent de eisen op het gebied van onderzoek

Een belangrijke succesvoorwaarde voor integratie van

werkers wordt hierop scherp geselecteerd. Voor ge-

onderzoek in het onderwijs is de kwalificatie van do-

promoveerden biedt het bestaande functiegebouw

centen. De komende jaren willen we toegroeien naar

voldoende aantrekkelijke loopbanen, zij het dat deze

een situatie waarin alle docenten beschikken over een

beter onder de aandacht kunnen worden gebracht.

aangescherpt. Bij het aannemen van nieuwe mede-

onderzoekende houding en over onderzoekscompetenties, inclusief beheersing van onderzoeksme-

Als onderdeel van het strategisch plan van het kennis-

thoden en technieken. In de R&O-gesprekken wordt

centrum stelt ieder kenniscentrum in samenwerking

daarom systematisch gestuurd op (het verbeteren

met de betrokken instituten uiterlijk in 2014 een meer-

van) de onderzoekscompetenties van medewerkers.

jarenpersoneelsplan op, met afspraken over inzet van

Als sleutelindicator hanteren we dat in 2016 72% van

onderzoekers in het onderwijs en docenten in het on-

onze docenten gekwalificeerd is op masterniveau, te

derzoek, beschrijving van de vereiste kwalificaties van

realiseren door opleiding van zittend personeel en

het personeel dat participeert in het kenniscentrum,

werving. Voor disciplines waarvoor geen masteroplei-

de gewenste piramidale opbouw van het personeels-

dingen bestaan, zal bezien worden hoe met deze ei-

bestand, en de verhouding tussen een (semi)vaste

sen wordt omgegaan en zullen streefnormen worden

kern aan onderzoekers en een flexibele schil.

verfijnd naar faculteit, opleiding, discipline en subdis-

42

cipline. Voor docenten die lesgeven aan een master-

Managers, beleidsmedewerkers en ondersteuners

opleiding geldt als streefbeeld dat ze gepromoveerd

dienen goed toegerust te zijn om de juiste randvoor-

waarden te scheppen voor onderzoek. Daartoe wordt geïnvesteerd in bewustwording, voorlichting, oplei-

Resultaten

ding en scholing. Als onderdeel van het MD-program-

• In 2012 maken de onderzoekscompeten-

ma wordt een scholingsprogramma ontwikkeld voor

ties voor (hoofd)docenten meer deel uit

het HAN-management om hen te equiperen leiding te

van de HAY-systematiek.

geven aan onderzoekers en de onderzoeksfunctie van

• In 2012 is een scholingsaanbod op het ge-

de HAN te faciliteren en te managen. Bij de werving

bied van onderzoek voor docenten en on-

van leidinggevenden geldt ervaring met onderzoek,

dersteunend personeel ontwikkeld.

c.q. onderzoeksminded zijn als selectiecriterium.

• Vanaf 2012 voldoen alle nieuwe en zittende

Daarnaast wordt een scholingsaanbod ontwikkeld

(associate) lectoren aan het profiel en heb-

voor ondersteunende en beheersfunctionarissen en

ben zij een verbinding met één of meerdere

voor beleidsmedewerkers.

opleidingen. • Vanaf 2013 worden alle leidinggevenden aan de HAN geschoold op het gebied van onderzoek als onderdeel van het MD-programma (Leerplatform). • Eind 2014 beschikken alle kenniscentra over een personeelsplanning, aansluitend bij hun onderzoeksprogrammering, de afspraken over inzet van onderzoekers in het onderwijs en de HAN-brede streefcijfers over het aantal docenten met een kwalificatie op masterniveau en het aantal gepromoveerde docenten en onderzoekers. • In 2016 is 72% van de docenten gekwalificeerd op masterniveau. • In 2016 is 8% van de medewerkers van de HAN gepromoveerd. • In 2016 worden alle door het College van Bestuur beschikbaar gestelde promotietrajecten (35) volledig benut.

43

12. Ondersteuning en voorzieningen Om de onderzoeksfunctie te versterken investeren we in ‘state of the art’ voorzieningen en professionele ondersteuning voor praktijkgericht onderzoek.

Waar staan we nu?

de verbeterpunten worden momenteel uitgewerkt

In nauw overleg met lectoraten is de afgelopen jaren

door de werkgroep Onderzoek en ICT in samenwer-

software en literatuur ten behoeve van onderzoek

king met het Service Bedrijf.

aangeschaft. Daarmee beschikt de HAN over een goed basispakket. De onderzoeksfaciliteiten en prak-

De branding van de HAN bij het afnemend werkveld en

tijkvoorzieningen zijn van hoog niveau. Zo zijn bij-

bij subsidiegevers moet worden verbeterd. De websites

voorbeeld de onderzoeks- en laboratoriumfaciliteiten

van de HAN bieden sinds zomer 2011 meer ruimte aan

bij Applied Sciences en Engineering vernieuwd, even-

het onderzoek. Momenteel worden die sites verder in-

als het praktijkhuis en de laboratoria bij de faculteiten

gevuld, in nauw overleg met de kenniscentra.

Gezondheid, Gedrag en Maatschappij. De huisvestingsituatie van de kenniscentra verschilt. Uit een recent gehouden inventarisatie, ICT en onder-

Sommige kenniscentra zijn apart gehuisvest, bij an-

zoek op de HAN (2011), blijkt dat onderzoekers onvol-

dere kenniscentra is de huisvesting geïntegreerd met

doende bekend zijn met de mogelijkheden die binnen

die van het onderwijs. Vaak is de huisvesting niet afge-

de HAN op het gebied van ICT worden geboden en

stemd op de behoeften van onderzoekers. Zo zijn er

dat ze weinig ruimte ervaren voor specifieke wensen

te weinig stille werkplekken en ruimtes voor project-

(opslagcapaciteit, specifieke software, ondersteuning

teams.

bij gebruik software, enz.). De in het rapport genoem-

45


• In 2012 beschikt de HAN over een profes-

art’ onderzoeksvoorzieningen nodig. De komende

sionele ondersteuning van het onderzoek,

jaren moeten de voorzieningen meegroeien met de

op centraal en decentraal niveau.

kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkeling van het

• Op basis van permanente monitoring van

onderzoek. Daarnaast wordt bij de inrichting van de

de ontwikkeling van de voorzieningen en

huisvesting en de aanschaf van voorzieningen ge-

de huisvesting in verhouding tot de om-

zorgd voor betere afstemming op de behoeften vanuit

vang en ambities van het onderzoek, wor-

het onderzoek. Op basis van bestaande instrumenten

den jaarlijks maatregelen genomen om het

wordt het oordeel over de huisvesting en voorzienin-

niveau van voorzieningen en huisvesting

gen op het gebied van onderzoek gemonitord en wor-

op peil te brengen of houden.

den waar nodig aanpassingen gedaan. De ondersteuning van het onderzoek wordt geprofessionaliseerd om de verdere ontwikkeling van het onderzoek optimaal te faciliteren. In de strategisch plannen van het Service Bedrijf en de faculteiten voor de periode 2012-2016 wordt ondersteuning van het onderzoek expliciet opgenomen als strategische ambitie. Om de identificatie en agendering van instellingsbrede verbeterpunten en het uitwisselen van oplossingen te ondersteunen, wordt door de programmamanager onderzoek een netwerkorganisatie ingericht. Om te waarborgen dat in de HAN-stuurgroepen systematisch aandacht wordt besteed aan onderzoek, maakt een lector of senior onderzoeker deel uit van elke stuurgroep.

46

Resultaten

Een university of applied sciences heeft ‘state of the

13. Kennismanagement en publicatiebeleid We investeren in kennismanagement en publicatiebeleid om de resultaten van het onderzoek toegankelijk te maken voor relevante stakeholders en zo bij te dragen aan versterking van de maatschappelijke erkenning en de impact van het onderzoek aan de HAN. Waar staan we nu? Voor publicatie en disseminatie van de resultaten van


het onderzoek van de HAN worden uiteenlopende

We investeren in kennisdisseminatie om ons praktijk-

instrumenten gebruikt, variërend van wetenschappe-

gericht onderzoek en de resultaten ervan beter zicht-

lijke publicaties en vakpublicaties tot Communities

baar te maken. Daarvoor zetten we uiteenlopende

of Practice en social media. Het ontbreekt aan HAN-

kanalen in, om onze verschillende doelgroepen te

breed beleid op dit punt, waardoor we onze verschil-

bereiken. We stellen een beleidskader voor kennisdis-

lende doelgroepen niet altijd goed weten te bereiken.

seminatie en publicatiebeleid op, waarin aandacht

Vanwege onbekendheid met en het ontbreken van een

wordt besteed aan de visie en ambities van de HAN

gebruikersvriendelijke infrastructuur is het gebruik

op dit punt, de verschillende media die voor de onder-

van Open Access nog beperkt. Eind 2011 is een werk-

scheiden doelgroepen worden ingezet, en we ontwik-

groep kennisdisseminatie ingericht die zich over deze

kelen de instrumenten en ondersteuning die daarbij

zaken buigt en een advies formuleert aan het College

horen. We ontsluiten best practices op het gebied van

van Bestuur.

kennisdisseminatie en publicatiebeleid. We investeren in de externe communicatie over onderzoek, onder meer door verbetering van de HAN-websites en

47

door meer gebruik te maken van de HAN-pagina op Science Guide. Kenniscentra formuleren als onderdeel van hun onderzoeksprogrammering streefwaarden voor kennisdisseminatie.

Resultaten • In 2012 is een beleidskader voor kennisdisseminatie en publicatiebeleid vastgesteld. • In hun onderzoeksprogrammering nemen de kenniscentra streefwaarden op voor kennisdisseminatie (aantal en soort publicaties, deelname aan congressen, enz.).

14. Implementatie Onze ambities op het gebied van onderzoek stellen we niet alleen op papier, maar we werken vooral ook aan de uitvoering en implementatie ervan zodat de geplande resultaten gerealiseerd kunnen worden. Waar staan we nu?

derzoek en de betekenis ervan voor het onderwijs en

Vooralsnog worden de werkprocessen van de HAN

de beroepspraktijk. Tevens vraagt het om ruimte voor

gedomineerd door onderwijs; onderzoek speelt

experimenten, het verspreiden van best practices en

daarin nog maar een kleine rol. Dit strategisch on-

het uitwisselen van ervaringen. In een implementa-

derzoeksbeleid geeft de koers en het kader voor onze

tieplan bij dit strategisch onderzoeksbeleid wordt de

onderzoeksactiviteiten in de komende planperiode.

planning per jaar beschreven. Het gaat daarbij zowel

Succesvolle implementatie vraagt draagvlak en com-

om de inhoudelijke kant van het onderzoek en onder-

mitment. Daaraan is in de voorbereiding voor dit plan

zoeksbeleid (bijvoorbeeld programmering in de ken-

gewerkt in verschillende consultatierondes, en bij de

niscentra), als om de randvoorwaarden die op orde

totstandkoming van het instellingsplan 2012 - 2016.

moeten zijn (ondersteuning en voorzieningen).

Aansluitend bij het instellingsplan hebben alle faculteiten en het Service Bedrijf hun koers voor de komende 4 jaar uitgewerkt; onderzoek maakt daarvan deel uit.

Resultaat • Medio 2012 is er een implementatieplan


opgesteld bij dit onderzoeksbeleid waarin

Om de ontwikkeling tot kennisinstelling tot stand te

onze ambities op het gebied van onder-

brengen kan niet langer uitsluitend gedacht en gehan-

aandacht is voor de planning per jaar om zoek te bereiken.

deld worden vanuit het perspectief van het bachelo-

• Jaarlijks wordt een conferentie georgani-

ronderwijs. Onderzoek krijgt een natuurlijke plaats in

seerd over de relatie tussen onderwijs en

het handelen van de HAN. Dit vraagt naast het staps-

onderzoek.

gewijs implementeren van het strategisch onderzoeksbeleid om kennisdeling over praktijkgericht on49

15. Financiering

Ons streven om meer externe middelen voor onder-

Middelen die het College van Bestuur jaarlijks reser-

zoek te verwerven, is reeds aan de orde geweest in

veert ten behoeve van onderzoek zijn vastgelegd in

hoofdstuk 4, Uitbreiding van het onderzoeksvolume.

de kaderbrief en in de meerjarenbegroting. Het gaat

Doorrekening van de meerjarige ambities uit Kennis

dan om de middelen Ontwerp en Ontwikkeling uit de

in interactie – waarvan zoals gezegd de doelen op het

Rijksbijdrage, middelen ten behoeve van de start en

gebied van onderzoek deel uitmaken – leidt tot de

continuering van (associate) lectoraten, het promo-

conclusie dat op basis van de meerjarenraming van

tiefonds en het masterfonds, en de aanstelling van de

de begroting 2012 de doelen realiseerbaar zijn. Zoals

programmamanager onderzoek en het werkbudget

in het instellingsplan wordt toegelicht, vragen alleen

van deze programmamanager. Voor de werkzaam-

de streefwaarden voor het aantal masteropgeleide do-

heden op het gebied van valorisatie zijn middelen

centen nog additionele middelen. We gaan er daarbij

beschikbaar voor de aanstelling van de programma-

van uit dat die investering gevonden moet worden uit

manager werkveld en regio, het werkbudget van deze

een interne reallocatie en slechts voor een deel (met

programmamanager, en via het project Gelderland

name onderzoek) via externe fondsen gefinancierd zal

valoriseert! Tot slot kunnen middelen beschikbaar wor-

kunnen worden.

den gesteld via de beleidsmiddelen van het College van Bestuur.

50

16. Monitoring en sturing

De ontwikkeling van de onderzoeksfunctie behoort

• middelen voor onderzoek;

primair tot de verantwoordelijkheid van faculteiten,

• fte voor onderzoek;

in samenwerking van de kenniscentra en instituten.

• opleidingsniveau van onderwijzend personeel;

Waar nodig worden in co-creatie HAN-brede kaders

• verbinding onderwijs en onderzoek.

opgesteld en streefwaarden geformuleerd en de ontwikkelingen gemonitord. Tevens worden op on-

Daarnaast wordt de ontwikkeling van het onderzoeks-

derdelen ondersteuning geboden en voorzieningen

beleid gemonitord vanuit het implementatieplan dat

ingericht. Het huidige sturingsinstrumentarium is

bij dit strategisch onderzoeksbeleid is opgesteld, zo-

toereikend voor de monitoring van het strategisch

dat de aanpak zo nodig kan worden bijgestuurd.

onderzoeksbeleid. Op basis van het instellingsplan en de prestatieafspraken sluit het College van Bestuur

De beleidsontwikkeling op het gebied van onderzoek

jaarlijks managementcontracten af met de faculteits-

wordt gemonitord door de Stuurgroep Onderzoek. In-

directeuren en de directeur van het Service Bedrijf

houdelijk en beleidsmatig adviseert deze stuurgroep

over de gewenste resultaten van beleid. De realisa-

op deelthema’s van het strategisch onderzoeksbeleid.

tie van de managementafspraken wordt gemonitord

Tevens bespreekt dit gremium oriënterend nieuwe

door middel van managementrapportages. De presta-

ideeën die de implementatie van het onderzoeksbe-

tieafspraken die de HAN heeft gemaakt met de over-

leid kunnen versnellen.

heid bevat de volgende indicatoren die betrekking hebben op onderzoek:

51

Strategisch onderzoeksbeleid Meer. waarde. voor onderwijs en regio

Recommend Documents