Strategisch beleidsplan 2011-2015
Amersfoort, januari 2011
Inhoud
1. Inleiding............................................................................................... 3 2. Grondslag en missie ........................................................................... 4 3. Visie en doelen 2011-2015.................................................................. 4 4. Stippen op de horizon ......................................................................... 5 4.1 Onderwijs: Onderwijskwaliteit om trots op te zijn ............................ 5 4.2 Personeel: Iedereen leert ............................................................... 6 4.3 Identiteit: Kind in de hoofdrol .......................................................... 7 4.4 Communicatie en profilering: De beste scholen van de stad .......... 8 4.5 Huisvesting en gebouwen: Midden in de wijk ................................. 8 4.6 Financiën en beheer: Goede financiën voor goed onderwijs .......... 9 5. Een Rijnlandse invulling, rapportage en evaluatie ............................... 9
© Het auteursrecht van de tekst berust bij de stichting PCBO Amersfoort. Copyright foto: Martha Broersma.
2
1. Inleiding Een strategisch beleidsplan schrijven voor een periode van vier jaar, is in het huidige tijdsgewricht een uitdagende klus. Maatschappelijke veranderingen volgen elkaar in rap tempo op. Het is lastig om in 2011 te kunnen voorzien welke ontwikkelingen in 2015 zijn ingezet of reeds hun beslag hebben gekregen. Kijken we bijvoorbeeld naar de afgelopen vier jaar - het bestek van het laatste beleidsplan - dan zien we een economische crisis, een verhard maatschappelijk klimaat, focus in Den Haag op versterking van de basisvaardigheden en opbrengstgericht onderwijs, een (informatie)technologische ontwikkeling die versnelt. In het denken over een nieuw strategisch beleidsplan heeft dan ook de gedachte centraal gestaan dat de toekomstige generatie zal opgroeien in een wereld die vele keuzes van haar vraagt. De kinderen van nu moeten straks als volwassen burger kunnen beschikken over een onderscheidend vermogen. Zij moeten kritisch kunnen omgaan met de veelheid aan informatie die 24 uur per dag ter beschikking staat. Zij moeten in staat zijn zich werk te verwerven, dat een hoog kennisniveau vereist. Deze nieuwe burgers moeten bovendien hun eigen identiteit kunnen ontwikkelen in een pluriforme samenleving. Naast de eerder genoemde ontwikkelingen zijn er andere factoren om rekening mee te houden bij het maken van strategische keuzes. Te denken valt aan het verzorgen van passend onderwijs; de wens om steeds beter rekening te houden met de combinatie zorg en arbeid (dagarrangementen, verschuiven schooltijden); bezuinigingen; profilering in een tijd waarin het marktaandeel onder druk staat; brede scholen; continue scholing en ontwikkeling van personeel; het Rijnlandse managementmodel. Met ‘Rijnlands denken’ wordt bedoeld dat scholen zelf, en meer in het bijzonder personeelsleden, verantwoordelijk worden voor het behalen van strategische doelen. Het Angelsaskische gedachtegoed – van bovenaf doelen vaststellen en daaraan meteen koppelen hoe die gehaald moeten worden – zal in de komende jaren in PCBO steeds verder op de achtergrond raken. Zelf verantwoordelijk kunnen en mogen dragen motiveert immers zo veel meer. Het is mede daarom dat dit strategisch beleidsplan op een andere wijze tot stand is gekomen dan voorheen. In de afgelopen anderhalf jaar hebben de algemene directie, de stafleden en de directeuren van PCBO gezamenlijk gewerkt aan de nieuwe koers van PCBO. Allereerst is gefocust op het gevoel van gezamenlijkheid: een vloot van 13 schepen die dezelfde kant op varen, ieder op hun eigen manier en met hun eigen vlag, naar een gezamenlijk doel. Er is gezocht naar de collectieve waarden. Drie kernwaarden kwamen daarbij naar boven: Dialoog – verantwoordelijkheid – ontwikkeling Deze drie begrippen zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Dialoog is een voorwaarde voor ontwikkeling; alleen door uitwisseling van inzichten en ervaringen is groei mogelijk. Voor die ontplooiing is ieder individu verantwoordelijk, ten behoeve van zichzelf én de ander. Met de collectieve waarden in het achterhoofd hebben we stippen op de horizon gezet, op een aantal domeinen. In het kader van het Rijnlands werken zijn deze ‘stippen’ eveneens besproken met een vertegenwoordiging van personeelsleden. In dit Strategisch Beleidsplan presenteren wij met trots onze ‘stippen’: onze collectieve ambities als vloot op weg naar 2015. Vanuit dit plan maakt iedere school, ieder schip, een eigen plan hoe zij deze ambities op schoolniveau wil verwezenlijken. De koers is duidelijk, hoe de stip wordt bereikt, en in welk tempo, is aan de scholen. Het stafbureau maakt een eigen plan.
3
2. Grondslag en missie De Stichting PCBO vindt de gemeenschappelijke ideële basis voor haar handelen en de inhoud van het onderwijs in de grondslag en doelen van de stichting, zoals die zijn opgenomen in de statuten. Het doel van de stichting is bevordering van onderwijs op christelijke grondslag. PCBO biedt onderwijs aan in de (protestants) christelijke traditie. Vanuit een christelijke levensovertuiging kunnen de leerkrachten geloof, hoop en liefde voorleven en overbrengen aan de leerlingen. Levensbeschouwelijke vorming maakt deel uit van het lesprogramma. Zodoende worden vorm en inhoud van onze identiteit zichtbaar in de dagelijkse schoolpraktijk. De missie van de stichting is als volgt geformuleerd: ,,Wij als stichting PCBO Amersfoort willen – vanuit de christelijke inspiratie – kinderen op onze scholen uitdagen zich veelzijdig en optimaal te ontwikkelen, waarbij we het unieke in ieder kind respecteren. Wij willen dat kinderen hun eigen verantwoordelijkheid nemen en zelfstandig, kritisch en respectvol leren samen te leven. Op onze scholen is aandacht voor elkaar en worden onze medewerkers uitgedaagd zich verder te ontwikkelen in hun professionaliteit.’’
3. Visie en doelen 2011-2015 In de inleiding is reeds geschetst dat de kinderen van nu, straks burgers zijn die een scherp onderscheidend vermogen nodig hebben. Het is de taak van ouders en scholen om hun kinderen daarvoor toe te rusten. Als PCBO-scholen vinden wij het belangrijk daarin te kijken naar zowel de unieke talenten van kinderen, als naar de wijze waarop zij deze talenten kunnen inzetten voor de ander. Scholen van de stichting PCBO willen kinderen opleiden tot waardevolle en succesvolle leden van onze samenleving. Dit vraagt ontwikkeling van het kind zelf, maar ook van zijn visie op de omgang met de ander. Wij gaan voor onderwijs op hoog niveau, gegeven door gepassioneerde en geïnspireerde leerkrachten die zich continu ontwikkelen. Leerkrachten voeden zich voortdurend met nieuwe inzichten en nieuwe kennis en leren daarin ook van elkaar. Zij zijn daarin een voorbeeld voor kinderen. Het resultaat is een onderwijskwaliteit om trots op te zijn. Zo kunnen kinderen hun kennis en vaardigheden zo optimaal mogelijk opbouwen, passend bij hun talenten. Zeker zo belangrijk is een stabiele sociaal-emotionele ontwikkeling, zodat een kind leert met zelfvertrouwen de wereld in te stappen. Wij ondersteunen kinderen in hun eigen geloofsontwikkeling en willen hen via dialoog laten kennismaken met andere levensovertuigingen. Een PCBO-leerling weet wie hij is en wat hij kan. Hij heeft een stem in zijn eigen onderwijs. Hij is toegerust om later bewuste keuzes te kunnen maken en is druk bezig zijn eigen identiteit te ontwikkelen. Individuele ontwikkeling is nodig om later je plek in de maatschappij te kunnen vinden. We willen kinderen al jong leren dat het in het leven gaat om jou én de ander. Samen vorm je de maatschappij, samen zorg je dat iedereen kan zijn wie hij is. De gelijkwaardigheid van een ieder is daarin voor ons een gegeven.
Wij vinden het belangrijk dat kinderen van jongs af aan ervaren dat zij deel zijn van een geheel. Van een gezin, een familie, de school, de wijk. In PCBO-scholen zijn de contacten met ouders, de geborgenheid in de school en de plek van de school in de wijk daarom zo belangrijk. PCBO-scholen zijn een middelpunt van de wijk, waarin kinderen de hele dag op hun plek zijn. Ontwikkeling van jezelf ten behoeve van jou én de ander: het geldt bij PCBO voor kinderen en leerkrachten, maar ook voor de scholen in het algemeen. De komende vier jaar zullen in het teken staan van deze uitspraak. Dit heeft gevolgen voor de verschillende beleidsterreinen.
4. Stippen op de horizon De ambities van de PCBO-scholen zijn terug te vinden in de ‘stippen op de horizon’, die per beleidsterrein zijn geformuleerd. Per domein is aangegeven welke doelen wij over vier jaar bereikt willen hebben. Het gaat dan om de volgende domeinen: -
Onderwijs Personeel Identiteit Communicatie en profilering Huisvesting en gebouwen Financiën en beheer
4.1 Onderwijs: Onderwijskwaliteit om trots op te zijn Onderwijs is onze core business. Met ons onderwijs willen we bereiken dat onze leerlingen nu en later een volwaardig lid zijn van de maatschappij. Kennis is daarbij de sleutel tot succes. Informatie is nu en in de toekomst in ruime mate beschikbaar, het selecteren en benutten daarvan vraagt om taal- en rekenvaardigheid en ook om eigen basiskennis. Met taal- en rekenonderwijs van goede en bewezen kwaliteit willen we elke leerling in staat stellen zijn of haar mogelijkheden optimaal te benutten. Focus op taal en rekenen is daarom nodig, maar kan leiden tot inhoudelijke verarming van het onderwijs. In de maatschappij van straks is meer nodig dan taalbeheersing en rekenvaardigheid. Scholen van PCBO Amersfoort bieden inhoudelijke meerwaarde op andere niet cognitieve vakgebieden. Scholen verschillen hierin, zodat er ingespeeld kan worden op de behoefte in de wijk. Voor elke leerling willen we het best passende onderwijs bieden, zodat zij of hij later een passende baan kan vinden. Maar ook zodat elke leerling op de beste plek les krijgt. In de eigen wijk, de eigen samenleving van het kind, tenzij het elders echt beter kan. Daarom breiden we het zorgaanbod van onze scholen uit door bijvoorbeeld de scholing van leerkrachten en zetten we onze school voor speciaal basisonderwijs in voor de ondersteuning van scholen bij het verzorgen van het beste onderwijs voor een leerling in de eigen wijk. Waar nodig zoeken we samenwerking met de andere Amersfoortse schoolbesturen. Verder gaan leerlingen dagdelen naar een andere school, zoals in het kader van een onderwijsprogramma voor begaafde leerlingen. Omdat we leerlingen volwaardig deel willen laten zijn van de maatschappij besteden we veel aandacht aan hun eigen rol in de school en het onderwijs. We betrekken de leerlingen bij de leerdoelen en we leren ze hun eigen leervragen te stellen en beantwoorden, zodat ze actief
deelnemen aan het onderwijs. Ook werken scholen met een leerlingenraad, waarin directie en leerlingen overleggen over zaken die de leerlingen aangaan. We zien de school als een maatschappij op zich, waarin we voortdurend op een betekenisvolle manier oefenen in goed burgerschap. Ook de school is onderdeel van de maatschappij. We leveren daarom een actieve bijdrage aan een integraal les- en dagprogramma door samen te werken met partijen die voor-, tussen-, en naschoolse opvang verzorgen. Doel is dat we de leerlingen een goede dag kunnen bieden, waarin er de mogelijkheid is om zo veel mogelijk te leren en ervaren. Ook met de kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en het voortgezet onderwijs versterken we de samenwerking in het belang van de succesvolle doorstroom van de leerlingen. Dit helpt leerlingen om later hun plek in de maatschappij in te nemen.
DOMEIN ONDERWIJS Een school van PCBO Amersfoort: − heeft goede opbrengsten op het gebied van taal en rekenen. − realiseert zichtbare opbrengsten op andere deelgebieden van kwalitatief hoogstaand onderwijs. − biedt het best passende onderwijs voor elk kind, binnen of buiten de eigen school − geeft leerlingen een aantoonbare actieve rol in het onderwijs. − biedt een integraal les- en dagprogramma. − optimaliseert de aansluiting op het voorschoolse en het voortgezet onderwijs.
4.2 Personeel: Iedereen leert Kwaliteit van onderwijs steunt grotendeels op kwaliteit van leerkrachten. Waar is goed onderwijs zonder goede leerkrachten? PCBO ziet haar medewerkers als professionals op het gebied van leren. Ze leren kinderen zich te ontwikkelen en dragen bij aan de schoolontwikkeling. Dat betekent dat ze allereerst zelf leren, zich blijven ontwikkelen. Voor zichzelf, de kinderen en de school. Startende leerkrachten ontwikkelen zich verder in hun vak. Ervaren leerkrachten specialiseren zich of ontwikkelen zich in de breedte. Specialisten en excellente leerkrachten zetten hun kwaliteiten, kennis en vaardigheden in om anderen te helpen. Binnen en buiten de eigen school. PCBO-medewerkers vormen een gemeenschap waarbinnen leren van en met elkaar een vanzelfsprekendheid is, waar iedereen recht op heeft, maar waar ook iedereen zich zélf verantwoordelijk voor voelt. Elke medewerker heeft unieke talenten die in het belang van de stichting ontwikkeld en ingezet worden. Leren zal centraal komen te staan in zowel het formele als het informele circuit. Dit vraagt om een verdere cultuurverandering. Randvoorwaarden hierbij zijn het binnenhalen van kwalitatief goed personeel, een hoge medewerkertevredenheid en een laag ziekteverzuim. Jonge leerkrachten ervaren bij PCBO een plek waar ze kunnen groeien, waar anderen klaarstaan om ze te helpen. Ervaren leerkrachten voelen zich gewaardeerd in hun talenten, zien de behoeften van de jongeren en krijgen inspiratie van de overdracht hiervan.
6
DOMEIN PERSONEEL − − − − − −
Elke school is een leerwerkgemeenschap, waarin iedereen leert en we elkaar aantoonbaar zien en helpen. Dit geldt ook voor de stichting als geheel. Elk personeelslid is zelf verantwoordelijk voor en actief in het verder ontwikkelen van de eigen talenten in het belang van zichzelf, de schoolontwikkeling en de stichting. PCBO ondersteunt de talentontwikkeling van haar medewerkers. Elke medewerker heeft recht op interne en externe leeractiviteiten. PCBO stelt personeelsleden en scholen met diverse werkwijzen in staat om van elkaar te leren en stimuleert daarnaast externe scholing. Elke school heeft kwalitatief goed personeel. We bevorderen de instroom en mobiliteit van goede medewerkers in het kader van ontwikkeling van scholen en medewerkers Elke school heeft tevreden personeel, dat plezier heeft in zijn werk. Tevreden personeel leidt tot minder kans op uitval door ziekte. Elke school heeft een laag ziekteverzuim ten opzichte van het landelijk gemiddelde.
4.3 Identiteit: Kind in de hoofdrol De scholen van PCBO staan voor christelijk onderwijs. Leerkrachten voelen zich verbonden met de christelijke identiteit en dragen deze uit. Wij willen het unieke in ieder kind zien en kinderen ondersteunen in de vorming van hun eigen persoonlijkheid. Dit geldt ook voor de ontwikkeling van de eigen religieuze identiteit. Onze scholen staan open voor kinderen van verschillende (religieuze) achtergronden. Wij vinden het belangrijk dat ieder kind, ook op dit punt, zichzelf kan zijn en zichzelf kan laten zien. Voor ons is immers de gelijkheid van ieder kind een gegeven. Wij zoeken daarom naar wat wij delen met elkaar in het christelijk geloof en in andere geloofsbelevingen. Via de dialoog willen we kinderen kennis laten maken met de verschillende waarden uit geloven en de rol die zij spelen in hun leven. Om deze reden kunnen leerkrachten van PCBO niet alleen vanuit hun eigen christelijke inspiratie werken, maar zijn zij ook in staat om kinderen van een andere religieuze achtergrond te ondersteunen. Zij erkennen dat er andere geloven zijn, zonder hierover te oordelen. DOMEIN IDENTITEIT -
Het kind wordt ondersteund bij de ontwikkeling van een eigen religieuze identiteit. Het kind leert zoeken naar wat we delen met elkaar in het christelijk geloof en met andere geloofsbelevingen.
-
Het kind leert zich verantwoordelijk te voelen voor zichzelf, elkaar en onze omgeving. Het kind wordt begeleid in zijn ontwikkeling, zodat ze hun talenten inzetten in de maatschappij (op basis van verhalen van kinderen, spiegelverhalen en Bijbelverhalen).
Dat betekent dat PCBO leerkrachten: − Zich verbonden voelen met de christelijke identiteit en waarden en hier inspiratie uit putten. − Erkennen dat er ook andere manieren van geloven zijn (binnen pc en overig) zonder hierover te oordelen. − In staat zijn om met kinderen en ouders in gesprek te gaan over identiteit. − Maatschappelijke thema’s verbinden met Bijbelverhalen, spiegelverhalen en andere inspiratiebronnen.
4.4 Communicatie en profilering: De beste scholen van de stad Christelijke scholen hebben te maken met een stoffig imago. Met name de beeldvorming op het gebied van identiteit is verouderd. Daarmee bestaat onder potentiële nieuwe ouders een beeld van de school dat niet strookt met de dagelijkse praktijk. De goede kwaliteit van het onderwijs raakt daardoor ook onderbelicht. Voor de scholen van onze stichting is het belangrijk de komende jaren een realistischer beeld van zichzelf naar buiten te brengen. Ouders moeten weten waar de school voor staat. Twee sporen worden daarin gevolgd: -
-
Met de huidige ouders wordt actief gecommuniceerd. Ouders worden gehoord en gezien in de school. Zij voelen zich deel van een gemeenschap. Deze ouders zijn ambassadeur van de school; De school is actief aanwezig in de wijk, waar de nieuwe ‘klanten’ zich bevinden. De communicatie en profilering zal zich daarom in sterkere mate gaan richten op de wijk, waarin de school een centrale rol wil gaan spelen.
In de communicatie over onze scholen richten we ons vooral op de kwaliteit van onderwijs, belichten we de stevige positie van ouders in de school, en scheppen we een duidelijk beeld over de identiteit van de school. Ouderwets goed in onderwijskwaliteit, eigentijds in de levensbeschouwelijke aanpak.
DOMEIN COMMUNICATIE EN PROFILERING − Een PCBO school is een merk met een beleving. − Elke school heeft een eigen gezicht en communiceert duidelijk en actief in de eigen omgeving en daarbuiten. − Elke school richt zich op een professionele en ondernemende manier op huidige en toekomstige ouders en vergroot hiermee het marktaandeel in de wijk. − Alle medewerkers zijn deel van een actieve gemeenschap, ze zijn zich bewust van hun rol hierin en zijn klantgericht en servicegericht. − We zien ouders als onze ambassadeurs. − We betrekken relevante partijen bij het behalen van onze doelen door hen te informeren, te betrekken en te boeien.
4.5 Huisvesting en gebouwen: Midden in de wijk De bekostiging voor huisvesting in het onderwijs is niet royaal te noemen. Daarom is het lastig op korte termijn alle ambities te realiseren. Desalniettemin willen we de kwaliteit van onze schoolgebouwen verder verhogen en willen we de gebouwen ook beter benutten. Dit doen we met de rijksoverheid, de gemeente, aanbieders van opvang en andere partijen in de wijk waarmee samenwerking een meerwaarde heeft voor het onderwijs en de buurt. We richten ons op wat er wel kan en als het nodig is om onze doelstellingen in meerdere stappen te bereiken, dan doen we dat.
8
DOMEIN HUISVESTING EN GEBOUWEN: -
-
PCBO-gebouwen zijn kindgericht en toegankelijk voor een 7.00 tot 19.00 uur aanbod, ze bieden ruimte voor VVE, passend onderwijs en andere kindgerichte zaken. Kinderen van 0-12 staan hierin centraal. PCBO-scholen zijn het middelpunt van de wijk en staan ten dienste van de wijk. Ze zijn veilig, schoon en hebben een aantrekkelijke binnen- en buitenruimte. Onze scholen hebben een bij het schoolconcept passend gebouw. PCBO houdt zicht op haar omgeving en beïnvloedt deze in haar belang.
4.6 Financiën en beheer: Goede financiën voor goed onderwijs Goed onderwijs vraagt om voldoende financiële middelen. PCBO streeft er daarmee naar om een financieel gezonde stichting te blijven. Dat betekent een gezond bestedingspatroon en een passende reserve. In het kader van de Rijnlandse gedachte gaan we uit van eigen verantwoordelijkheid van scholen over de uitgave van hun budgetten. Het bestuursbureau is hierbij faciliterend aan de scholen door middel van kengetallen en rapportages.
DOMEIN FINANCIËN EN BEHEER: -
Financiën zijn dienstbaar aan goed onderwijs en daarmee geen doel op zich. PCBO stelt financiële kaders aan scholen, verzorgt informatievoorziening en maakt de resultaten meetbaar om daarmee te scholen te faciliteren De streefwaarden zullen aangepast en opnieuw vastgesteld worden in het Financieel Beleidsplan. PCBO blijft een financieel gezonde stichting, met een gezond bestedingspatroon en een passende reserve.
5. Een Rijnlandse invulling, rapportage en evaluatie Algemene directie, directies en medewerkers stafbureau hebben gezamenlijk bovenstaande stippen gezet. De individuele scholen werken in hun schoolplan 2011-2015 uit hoe zij deze collectieve ambities op het niveau van hun school zullen bereiken. Sommige scholen gaan op bepaalde punten sneller dan andere. Scholen leggen hun eigen prioriteiten in het behalen van de doelen. Teamleden spelen een grote rol in de wijze waarop zij in hun school de ambities gaan bereiken. Verantwoording wordt afgelegd aan ouders en personeelsleden via de medezeggenschapsraden: dit Strategisch Beleidsplan wordt besproken met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad, de schoolbeleidsplannen met de Medezeggenschapsraden van de scholen. Via de tevredenheidsonderzoeken die worden afgenomen bij kinderen, ouders en medewerkers, houden we - op stichtings- en op schoolniveau - zicht op het behalen van de doelen. De directies van de scholen leggen verantwoording af aan de algemene directie over het bereiken van de doelen op schoolniveau. Jaarlijks vindt er tussen deze partijen een managementgesprek plaats. Conform de nieuwe managementstructuur van PCBO verantwoordt de directeur-bestuurder zich aan de Raad van Toezicht. Dit gebeurt onder andere in een managementrapportage.
9
