STRATEGIE 2011-2014 VOOR VERANTWOORDE ZORG OM DE HOEK
2
Inleiding
Het strategisch plan van het TweeSteden ziekenhuis voor de middellange termijn (2011-2014) is een logisch vervolg op ons plan voor de periode 2007-2010; ‘Sturen in samenwerking’. Vanzelfsprekend vormen onze kernwaarden; zorgzaam & professioneel, samenwerkend & resultaatgericht ook nu onze basis. De omgeving waarin we werken is zeer dynamisch. Belangrijk is dat we, juist in die turbulente omgeving, voldoende focus aanbrengen en uitgaan van onze
kracht en onze identiteit. Tegelijkertijd moeten we blijven inspelen op snelle veranderingen en daarbij onze kansen benutten. Dat laatste vraagt om flexibiliteit in ons denken, handelen en ondernemen. Het voorliggende plan geeft in die zin richting aan ons ziekenhuis. Het is een integraal plan, dat wil zeggen zowel medisch als organisatorisch; het betreft onze gemeenschappelijke ambitie en deze wordt breed gedragen voor de komende drie jaar.
De context
De financiering van de gezondheidszorg in Nederland staat fors onder druk vanwege de slechte financieel-economisch situatie, de vergrijzing en kostenstijging door technologische ontwikkelingen. De ziekenhuizen moeten ook in de komende jaren weer aanzienlijk besparen. Daarnaast is de organisatie van de curatieve (kortdurende) zorg volop in beweging. Dit betreft met name de regionale organisatie van de zorg; taakverdeling tussen de eerste en de tweede lijn,
3
spreiding (chronisch zieken) & concentratie (kwaliteitseisen voor complexe zorg) van ziekenhuiszorg en transmurale ketens. Duurzaamheid en verantwoording spelen een belangrijke rol in hoe wij in onze omgeving staan. Tegen deze achtergrond is het optimaal benutten van onze eigen dure en schaarse capaciteit noodzakelijk. De goede dingen goed doen, veilige zorg, patiëntvriendelijk, gastgericht en efficiënt zijn de steekwoorden.
4
Profiel
Het TweeSteden ziekenhuis is een algemeen, regionaal opleidingsziekenhuis. Wij bieden een breed palet aan kwalitatief uitstekende zorg, dichtbij huis en van oudsher met de menselijke maat. Opleiden van medisch specialisten, en daarnaast vele andere disciplines, is eveneens een kerntaak van ons ziekenhuis.
Binnen ons brede zorgpalet hebben we een beperkt aantal speerpunten waar we ‘het gewone buitengewoon goed doen’. Op onderdelen van onze zorg zijn we marktleider en/of vervullen we een regiofunctie. We zijn een actief aanjager voor regionale samenwerking. Onze zorg is georganiseerd in gestroomlijnde zorgpaden,
efficiënt en duidelijk herkenbaar voor de patiënt. Onze zorg wordt verleend in een bijpassende omgeving; Tilburg, Waalwijk en ook Oisterwijk kennen een verschillende zorgsfeer elk met duidelijke toegevoegde waarde voor patiënt en familie. We willen bovendien een goed en inspirerend werkgever zijn.
Uitgangspunten
Veilige en kwalitatief uitstekende zorg is onbetwistbaar. Ons ziekenhuis is een financieel gezonde organisatie. Er wordt evenwichtig gestuurd op kwaliteit van zorg, kwaliteit van arbeid, productie en kosten. Duurzaamheid staat daarbij hoog op de agenda. Een goede attitude en zorgvuldige bejegening zijn essentieel. Bovengenoemde dimensies maken ons ziekenhuis tot een ‘gezonde instelling’. Regionale samenwerking moet en biedt kansen. Daarbij moet primair de patiënt er beter van worden. Tevens moet er een win-win-situatie voor betrokken partijen ontstaan en dient spreiden en concentreren van zorg gebalanceerd en gefaseerd plaats te vinden.
5
6
Inhoud van onze zorg
Wij bieden een breed palet aan kwalitatief uitstekende zorg, dichtbij huis. We hebben de volgende zes speerpunten:
Zorg voor mensen met hart- en vaatziekten
In 2010 hebben wij een vergunning van het Ministerie van VWS ontvangen voor het uitvoeren van dotterbehandelingen. Daarbij is afgesproken om in een periode van vier jaar uit te groeien tot een centrum waar jaarlijks minimaal 600 dotterbehandelingen worden uitgevoerd. Dit zal onder meer worden gerealiseerd door uit te groeien naar een 7X24 uur PCIcentrum voor Midden-Brabant. Ook wordt het speerpunt multidisciplinair verbreed, met name gericht op de diagnostiek en preventieve behandeling van patiënten met risicofactoren.
Zorg voor Vrouw en Kind
Samen met Thebe wordt het transmuraal geboortecentrum verder ontwikkeld. Dit heeft een verdere samenwerking van de eerstelijns en tweedelijns verloskunde tot gevolg. Door de verbouwing van onze afdeling moeder/kind krijgt het kraamhotel de Meiboom vanaf 2011 een vleugel binnen de muren van het ziekenhuis. De organisatie van zorg en de infrastructuur (Meiboom vleugel) garanderen integrale zorgverlening voor moeder en kind. Dit vanuit onze visie op zorg waar ‘family centered care’ centraal staat.
7
Zorg voor de ouder wordende mens
Doel is de verdere uitrol, ook regionaal, van dit speerpunt, gericht op meer dan ziekenhuisbrede aandacht voor ouderen in het algemeen en kwetsbare ouderen in het bijzonder. Daarbij streven we naar het predikaat meest ouderenvriendelijke ziekenhuis van Nederland in 2013. De samenwerking met De Wever wordt verder geïntensiveerd.
8
Inhoud van onze zorg (vervolg)
Zorg voor mensen met overgewicht
Voor de bariatrische chirurgie (patiënten met overgewicht) is met de zorgverzekeraars in 2010 afgesproken dat we behandelcentrum worden voor de regio Midden-Brabant, inclusief de regio rondom Breda en ’s-Hertogenbosch. In een periode van vier jaar moeten we uitgroeien naar een centrum waar jaarlijks 600 patiënten een bariatrisch-chirurgische ingreep krijgen inclusief voorzorg en nazorg transmuraal en multidisciplinair. Dit in combinatie met de diagnostiek en conservatieve behandeling van een vele malen grotere groep patiënten met overgewicht die niet voor bariatrische chirurgie in aanmerking komt.
Zorg voor mensen met een orthopedische zorgvraag
Waalwijk, waar we een deel van onze electieve en planbare zorg concentreren, vormt de basis voor de verdere uitbouw van het in 2009 gestarte orthopedisch centrum Midden-Brabant, waar gastgerichte zorg op maat een duidelijke toegevoegde waarde biedt voor de orthopedische patiënt en diens naasten. Patiënten worden hier behandeld met een korte wachttijd en op een vooraf afgesproken moment van behandelen. Dit draagt bij aan efficiënte benutting van onze capaciteit in Waalwijk. Hier moet in 2014 een verdubbeling van het huidige aantal behandelingen prothesiologie zijn gerealiseerd.
9
Zorg voor mensen met kanker
Intensiveren en uitbreiden van de samenwerking met Instituut Verbeeten en De Wever is het doel, met als resultaat betere gemeenschappelijke voorzieningen en optimale ambulante multidisciplinaire zorgprocessen voor mensen met kanker. Prioriteit is het tot stand brengen van zorgpaden, zoals mammacare, inclusief bestralen tijdens operatieve ingrepen (IORT) bij een deel van deze patiëntengroep op onze operatiekamers.
Over delen van onze zorg en infrastructuur maken we (supra) regionale afspraken. Dit betreft in ieder geval binnen de oncologie de hoog complexe - laag volume zorgen de regionale zorg op het gebied van mammacare. Het betreft eveneens het in toenemende mate aanbrengen van accenten binnen de breedte van de (heelkundige) zorg in onze regio.
10
Organisatie van onze zorg
We richten onze aandacht op drie onderling nauw samenhangende elementen: capaciteitsmanagement, zorgpaden en gastgerichtheid. De invoering van ons nieuwe elektronisch patiënten dossier, Alert, is daarbij een uitstekend instrument om fundamenteel te verbeteren en vernieuwen. Capaciteitsmanagement is zowel voor patiënt als voor ons ziekenhuis van groot belang. Het gaat enerzijds om het optimaal op elkaar laten aansluiten van de verschillende stappen in het zorgproces van de individuele patiënt. Anderzijds gaat het om efficiënt benutten van onze schaarse en dure capaciteit zoals operatiekamers, intensive care, en niet in de laatste plaats de bemensing daarvan. In dit verband is ligduurverkorting een belangrijk thema. Instrumenten daarvoor zijn ontslagplanning, (meer) decentrale planning van opnamen
en van poli-afspraken. De patiënten-portal binnen Alert is een krachtig hulpmiddel. Binnen (transmurale) zorgpaden wordt het zorgproces voor de patiënt concreet ingevuld. Snel en compact waar dat kan, multidisciplinair en breed waar dat moet.
11
Wij willen ‘het ziekenhuis met de glimlach’ blijven; gastgerichtheid is dan ook het devies. Wij hebben specifieke aandacht voor zowel de kwetsbare zorgvrager als de goed geïnformeerde patiënt (die zelf veel regie neemt), met de passende zorgsfeer;
‘high tech en/of high touch’ en gebruikmakend van onze uitstekende infrastructuur. Goede communicatie en bereikbaarheid spelen daarbij een sleutelrol. Door middel van ziekenhuisbrede trainingen blijven wij gastgerichtheid verder vormgeven.
12
Regionale samenwerking Het nemen van verantwoordelijkheid voor continuïteit van ziekenhuiszorg in onze regio, veilig, doelmatig en goed bereikbaar, is de basis van ons denken en handelen. Wij vervullen hierin een actieve rol als aanjager voor verdere samenwerking in de tweede lijn. Vanuit deze basis maken we de volgende strategische keuzes: • de inhoud van het zorgaanbod in de regio moet (verder) worden geharmoniseerd, door middel van regionale behandelplannen
13
en protocollen; • regionale uitwisseling van patiëntgegevens moet worden geïntensiveerd; • de komende jaren moet gezamenlijk worden gewerkt aan de ‘Regiovisie Ziekenhuiszorg Midden-Brabant 2025’ Spreiden en concentreren krijgt gerichte aandacht. Intern, door optimaal gebruik te maken van onze verschillende locaties. Extern, door in goed overleg met andere zorgaanbieders, met name het St.-Elisabeth Ziekenhuis,
afspraken te maken over wat aan de orde is als het gaat om spreiden en concentreren en vervolgens hoe we dat gezamenlijk kunnen gaan organiseren. Kwaliteit en service aan de patiënt zijn daarbij leidend; het gaat primair om concentreren van kennis, ervaring en ambitie, dus om wie de zorg levert en niet primair om de locatie waar dat geschiedt. Wij streven naar twee zelfstandige, elkaar aanvullende, ziekenhuizen in de regio Midden-Brabant, die samen een
volledig pakket aan ziekenhuiszorg leveren. Naast de patiënten zijn de huisartsen onze belangrijkste klanten. Met de huisartsen, thuiszorg en verpleeghuizen wordt nauw samengewerkt aan optimaal georganiseerde zorg. Daarbij zal ook herverdelen van zorgaanbod tussen eerste en tweede lijn aan de orde zijn. Het verder ontschotten met andere regionale zorgaanbieders (Thebe, De Wever, Instituut Verbeeten) beheerst de komende periode de agenda. Outreaching, bijvoorbeeld de medisch specialist die desgevraagd huisartsen in de praktijk bij een specifieke groep patiënten flankeert, is een route die verder wordt onderzocht. Vanzelfsprekend zullen de hiervoor genoemde ontwikkelingen in afstemming met de zorgverzekeraars plaatsvinden.
14
Kwaliteit en veiligheid
Onze grote inspanningen op dit vlak gedurende de afgelopen jaren worden voortgezet, inclusief de afronding van het invoeren van de tien thema’s uit het VeiligheidManagementProgramma. Specifieke inspanningen worden verricht om kwaliteit en veiligheid nog beter te borgen binnen onze organisatie(structuur). Onder andere door kwaliteit van zorg een nog nadrukkelijker
15
onderdeel van de planning en control cyclus te laten zijn. Maar ook door interne verantwoording: aan de hand van een informatieprotocol leggen Raad van Bestuur en medische staf verantwoording af aan elkaar en aan de Raad van Toezicht over de kwaliteit van zorg en bedrijfsvoering. We maken verstandig gebruik van de IGZ-prestatieindicatoren en we analyseren de
sterfte in het ziekenhuis, zoals uitgedrukt in de ‘Hospital Standardized Mortality Ratio’ (HSMR). We gaan daarbij actief op zoek naar verbeterpunten, trekken lessen uit het ‘veilig melden’ en uit complicatieregistraties. Het systeem van interne audits wint aan kwaliteit en draagvlak door grotere deelname van (para) medici en verpleegkundigen in de auditteams, want we willen
elkaar scherp houden. Datzelfde doen medisch specialisten onderling, door het feedback systeem ‘Individueel Functioneren Medisch Specialisten’ (IFMS). Door regelmatig rampenoefeningen te houden blijven we paraat en goed toegerust bij onverwachte situaties. Op al deze punten laten we ons toetsen door het NIAZ, waarbij een heraccreditatie vanzelfsprekend moet zijn.
De strategische keuzes zijn bepalend voor de verdere ontwikkeling van onze organisatiestructuur: • zorgpaden geven op onderdelen een nieuwe ordening binnen ons ziekenhuis; • kwaliteit & veiligheid staan prominenter dan ooit op de agenda; een meer uitgesproken inbedding in de structuur is geboden; Gefaseerd en in onderlinge samenhang worden verbeteringen doorgevoerd in onze structuur en besturing. Daarnaast wordt een goed en inspirerend beleid op het vlak van Human Resources 16
Organisatieontwikkeling
Management ontwikkeld, met alsbelangrijke pijlers: behoud en werving van gekwalificeerd personeel (arbeidsmarktbeleid), zingeving zeker in de komende tijd van schaarstemanagement, opleiden en verder professionaliseren (ook management development). Verdere ontwikkeling van ons Leerhuis maakt hier deel van uit. Door middel van ziekenhuisbrede trainingen wordt bovendien gestuurd op gastgerichtheid; een belangrijk aspect binnen het profiel en de cultuur van ons ziekenhuis.
Huisvestingsbeleid
Het TweeSteden ziekenhuis heeft gebouwen op twee locaties (Tilburg en Waalwijk). Beide panden hebben een leeftijd van bijna 45 jaar en beiden waren toe aan een grondige renovatie. In de afgelopen jaren is een groot gedeelte van de uit te voeren renovaties van beide locaties gerealiseerd. De locatie Waalwijk is bijna geheel gerenoveerd; alleen het tweede gedeelte van de begane grond (poliklinieken) moet nog worden opgeknapt. Op de locatie Tilburg zijn de bouwintensieve gedeelten inmiddels nagenoeg gereed; het betreft spoedeisende hulp, intensive care, operatiecomplex, centrale sterilisatie afdeling, radiologie, beddenhuis en een deel van de poliklinieken.
17
Onze infrastructuur is met de uitvoering van het lange termijn huisvestingsplan op vele plaatsen uitstekend. Dat geeft een krachtige impuls aan de zorg die wij bieden, met de bijbehorende uitstraling. Het nieuwe huisvestingsplan voorziet in verdere verbeteringen, waarbij wordt geïnvesteerd in de vernieuwbouw van het resterende deel van (poli)kliniek en in de hoofdentree en een gecombineerd personeels-/bezoekersrestaurant voor de locatie Tilburg. Optimale benutting van onze huisvesting en infrastructuur (capaciteitsmanagement) is essentieel. Specifiek aandachtsgebied daarin is de samenwerking met Instituut Verbeeten, De Wever en Thebe.
18
Financiën
De financiering van de gezondheidszorg in Nederland staat fors onder druk; pro-actief sturen op opbrengsten en kosten is meer dan ooit aan de orde. Volgen van en sturen op adherentie en marktaandeel vragen onze aandacht. Banken en het Waarborgfonds eisen een grotere financiële buffer. Het solvabiliteitspercentage (verhouding reserves en omzet) moet verder omhoog. In het jaar 2014 willen we een weerstandsvermogen van 20% bereikt hebben. In een periode van twee jaar (2011-2012) moeten we een ombuiging realiseren van 5% van onze omzet. Dit komt ongeveer overeen met € 6 miljoen. Financieel ombuigen is dus aan de orde; keuzes zijn onvermijdelijk. Toch wordt er ook ruimte gemaakt voor investeringen en kwaliteit van zorg en onderwijs. Dit is niet alleen goed voor de patiënt, maar is ook gunstig voor het bedrijfsresultaat.
Tenslotte
We staan aan de vooravond van een spannende periode. Onze uitgangspunten zijn goed en onze ambities zijn groot. Dit strategisch plan geeft richting, op hoofdlijnen.
19
Uitwerking naar concrete actieplannen (wat, wie, hoe en wanneer) is de noodzakelijke volgende stap. De jaarlijkse beleidskaders vormen hierin de feitelijke vertaling.
Bezoekadres vestiging Tilburg Dr. Deelenlaan 5 T (013) 465 56 55 Bezoekadres vestiging Waalwijk Kasteellaan 2 T (0416) 68 22 22 Correspondentie (onder vermelding van vestiging) Postbus 90107 5000 LA Tilburg www.tweestedenziekenhuis.nl
