straks tips Lukt het een beetje? gratis Kopspijkerscabaretiers: Straksvoordeklas Tijdschrift voor studenten op lerarenopleidingen

straks

grat

is

Straksvoordeklas Tijdschrift voor studenten op lerarenopleidingen Een uitgave van de Algemene Onderwijsbond • Mei 2005

Kopspijkerscabaretiers: “Lesgeven is de eerste jaren heel erg eng”

Lukt het een beetje? Beginners worden gecoacht

9

tips Omgaan met ouders

advertentie zilverenkrius

Inhoud 4. Nieuws

8. Kopspijker-cabaretiers 16. 9 tips

Werkloosheid onder beginnende

“Lesgeven is de eerste jaren heel erg eng”

Omgaan met ouders

10. Hype

18. Broer en zus

De doorbraak van de Daltonmaniertjes

Marna & Olav Agaatsz waren zelf lastige

docenten daalt

7. Enquête-uitslag

leerlingen, maar kiezen toch voor het

Minder dan tien uur les bij tweederde van de lerarenopleidingen

12. Lukt het een beetje?

onderwijs

Coaches moeten beginnende docenten binnenboord houden

21. Wijze Wies Huub, Jorrit en Lianne zijn boos; Wies geeft raad

De redactie van Straksvoordeklas wordt graag op de hoogte gehouden van nieuws en initiatieven op alle opleidingen. Stuur je tips en suggesties voor artikelen naar Straksvoordeklas, Postbus 2875, 3500 GW Utrecht of mail naar [email protected]

“

VIJF VRAGEN • BAS VAN BERKUM

Het liefst zou hij muzikant worden, maar met een baan in het basisonderwijs is hij ook dik tevreden. Als hij maar niet voor een kleuterklas wordt gezet. Bas van Berkum (20) is tweedejaars aan de pabo van de Educatieve faculteit Amsterdam. Hoe ben je op de pabo terecht gekomen?

COLOFON

“Mijn moeder werkt in het vmbo en dat wilde ik ook. Daarom ben ik naar de lerarenopleiding maatschappijleer gegaan.

Straksvoordeklas

Maar dat was niks voor mij, veel te theoretisch. Omdat ik

Straksvoordeklas is een uitgave van de

korfbaltraining geef aan de f-jes, wist ik dat werken met klei-

Algemene Onderwijsbond

nere kinderen me goed ligt. Daarom ben ik overgestapt naar

Jaarbeursplein 22, Utrecht

de pabo. Maar ze moeten niet te klein worden. Werken met

Postadres: Postbus 2875, 3500 GW Utrecht

kleuters is echt niet mijn ding.”

Telefoon: 0900 463 62 62 Wat is je favoriete vak?

Straksvoordeklas

verschijnt vier maal

“Muziek, maar dat is logisch. Ik speel zelf al jaren gitaar en ik zing graag. Ik zit ook in een

per jaar in een oplage van 40.000 exemplaren

professionele band. We spelen lekker in het gehoor liggende rock, eigen materiaal, maar ook

en wordt gratis verspreid op alle pabo’s,

covers van bijvoorbeeld Anouk en Kane. En gouwe ouwen.”

lerarenopleidingen vo/bve en de universitaire lerarenopleidingen.

Straksvoordeklas

Hoeveel uur per week heb jij les? wordt mede mogelijk

gemaakt door Het Zilveren Kruis.

“Tussen de tien en de twaalf uur per week. Dat is niet veel, maar ik vind het wel best. Er wordt veel geklaagd over het niveau van de pabo en dat is wel terecht. Maar het ligt ook aan de studenten. Als je meer verdieping wilt, kun je hier in Amsterdam echt wel aan je trekken komen.

Uitgever: Robert Sikkes

Maar de meeste studenten zijn tevreden met een zesje. Ik doe wel m’n best om er meer uit te

Hoofd- en eindredactie: Yvonne van de Meent

halen, maar ik doe eigenlijk ook niet genoeg aan mijn studie.”

Website: Han van Almere Medewerkers aan dit nummer: Lisette Douma,

Heb je wel de beste pabo uitgezocht?

Richard Hassink, Els Heuts, Hanne Obbink,

“Ik kom uit Leiden en ben alleen naar Amsterdam gegaan omdat ik er een kamer kon krijgen,

Eva Prins, Rineke Wisman en Wijze Wies.

maar die heb ik nu niet meer. Ik woon op het ogenblik bij mijn oma in huis, in Oegstgeest. Ze

Foto’s: Joost Grol en Rob Niemantsverdriet

had verzorging nodig en ik een huis, dus dat kwam goed uit. Ze had haar enkel gebroken en

Grafisch ontwerp: Typetank, Ivo de Boer,

moet nog geopereerd worden aan haar knie.”

René van den Berg en Peter van Dorst, www.typetank.nl

Wat doe je over tien jaar?

Druk: Senefelder Misset, Doetinchem

“Het zou leuk zijn als ik dan met mijn band in Ahoy sta, maar ik denk dat ik gewoon leraar

Advertentie-exploitatie: VVP, Verenigde

ben. Na een jaar of tien zie ik mezelf wel overstappen naar een uitgeverij, methodes schrijven.

Periodieken, Postbus 433, 2040 AK Zandvoort,

Ik vind vakken als pedagogiek en didactiek erg leuk, dus daar wil ik wel mee verder.”

023 571 93 34, [email protected]

Straksvoordeklas • MEI 2005

” 3

Nieuws Redactie Yvonne van de Meent Bijdragen Richard Hassink en Rob Voorwinden Infografic Typetank

WERKLOOSHEID ONDER BEGINNENDE DOCENTEN DAALT

om informatie gevraagd over de situatie op de

3% (200 personen)

6% (300 personen)

De Tweede Kamer had minister Van der Hoeven

Werkloosheid lichting 2004

9% (630 personen)

Afgestudeerden van de lichting 2004 hebben moeite gehad om een baan in het onderwijs te bemachtigen, maar de werkloosheid onder beginnende leraren daalt snel. Dat blijkt uit een brief die minister Van der Hoeven in maart naar de Tweede Kamer stuurde.

Werkloosheid okt 2004 Werkloosheid feb 2005

4% (200 personen)

onderwijsarbeidsmarkt nadat er afgelopen zomer artikelen in de pers verschenen (onder andere in

pabo

lerarenopleiding vo/bve

Straksvoordeklas) over de jonge leerkrachten die

7000 afgestudeerden

5000 afgestudeerden

geen baan kunnen vinden. Die berichten verrasten omdat de overheid de afgelopen jaren stevig

komen voor een werkloosheidsuitkering. Het

leerkrachten dat na de afschaffing van het

campagne heeft gevoerd om jongeren naar de

aantal openstaande vacatures is gedaald van

onderwijs in allochtone levende talen zonder

lerarenopleidingen te lokken. Er werd immers

1260 in het derde kwartaal van 2003 naar

werk is komen te zitten. Vanaf 2007 stijgt de

een groot docententekort voorspeld.

negenhonderd in het derde kwartaal van 2004.

vraag naar leraren weer sterk omdat veel oudere

In oktober 2004 was negen procent van de pabo-

Ongeveer twaalf procent van die vacatures is

docenten met (pre)pensioen gaan. Tot 2011 zijn

studenten die vorige zomer hun diploma haalden

geschikt voor beginnende docenten, terwijl een

er volgens het ministerie van onderwijs honderd-

op zoek naar een baan. In februari 2005 was dat

jaar geleden nog 24 procent van de vacatures

duizend nieuwe leraren nodig.

gedaald naar drie procent (ongeveer tweehon-

openstond voor starters.

Het is echter de vraag of de studenten die dit

derd van de zevenduizend gediplomeerden). De

De minister wijt de verslechtering aan de

jaar en komend jaar afstuderen al profiteren

vraag naar afgestudeerden van de lerarenoplei-

economische recessie en het grote aantal oalt-

van de toenemende vraag. (YvdM)

dingen voortgezet onderwijs was vorig jaar iets groter. In oktober vorig jaar was zes procent van de lichting 2004 werkloos, in februari 2005 was dat gedaald naar vier procent (tweehonderd van de vijfduizend gediplomeerden). Minister Van der Hoeven geeft schoorvoetend toe

REKEN- EN TAALTOETS VOOR ALLE PABO-EERSTEJAARS

dat de situatie op de onderwijsarbeidsmarkt het afgelopen jaar is verslechterd. De werkloosheid

Pabo-studenten krijgen voortaan aan het

Wie na een jaar nog niet het instap-niveau

onder onderwijspersoneel is gestegen van negen-

begin van hun eerste studiejaar een toets om

heeft bereikt, krijgt een bindend studieadvies

endertighonderd eind 2002 naar vijfduizend

te zien of zij voldoende kunnen rekenen en de

en moet de pabo verlaten. Dat hebben

eind 2004. Starters op de arbeidsmarkt zijn ove-

Nederlandse taal voldoende beheersen. Als

Minister Van der Hoeven en de hogescholen

rigens niet meegeteld in deze statistieken omdat

dat niet het geval is, krijgen zij nog een jaar de

eind april afgesproken. De nieuwe toets wordt

ze in de meeste gevallen niet in aanmerking

tijd om deze vaardigheden bij te spijkeren.

al in september ingevoerd. (YvdM)

4


WISKUNDE VERPLICHT

ACHTTIEN MILJOEN EURO ZOEK

Wiskunde moet een verplicht vak blijven voor alle

De lerarenopleidingen en het ministerie sloten in

doelmatigheid en rechtmatigheid van de beste-

havo-scholieren, vinden de hogescholen. Bij de

2001 een convenant, waarbij de hogescholen

ding van geld, is een belangrijk kenmerk van

herziening van de tweede fase van het voortgezet

achttien miljoen euro kregen om de bedrijfseco-

goed bestuur. De hogescholen ontvingen elk zo’n

onderwijs in 2007 dreigt wiskunde te verdwijnen

nomische positie van hun kleine lerarenopleidin-

2,5 miljoen extra subsidie: verwacht mag

als verplicht vak in het profiel cultuur & maat-

gen te verbeteren. Dat convenant liep tot 2004.

worden dat zij de besteding daarvan adequaat

schappij. Bij de andere drie profielen blijft

Het goede nieuws is dat er sindsdien geen oplei-

kunnen verantwoorden.”

wiskunde wel verplicht. Naar schatting veertig

dingen zijn gesloten en dat hun financiële situ-

De hogescholen wijzen erop dat in het convenant

procent van de pabo-studenten heeft volgens de

atie is verbeterd, al blijft deze wankel. Het slech-

niet duidelijk is aangegeven waaraan het extra

Hbo-raad, de vereniging van hogescholen, het

te nieuws is, zo stellen de Onderwijsinspectie en

geld besteed zou moeten worden. Bovendien zijn

profiel cultuur & maatschappij gevolgd. Zonder

de auditdienst van het ministerie van onderwijs,

er vooraf geen afspraken gemaakt over manier

wiskunde in hun pakket hebben zij onvoldoende

dat de hogescholen niet kunnen aangeven waar

waarop de zij verantwoording zouden moeten

basis om het rekenonderwijs op de pabo te vol-

zij die achttien miljoen euro precies aan besteed

afleggen.

gen. Als wiskunde toch een keuzevak wordt in het

hebben. De Hogeschool van Utrecht vormt hier-

Minister Van der Hoeven is echter onvermurw-

profiel cultuur & maatschappij moeten de hoge-

op een uitzondering.

baar. Zij eist dat de hogescholen vóór 1 juli

scholen gaan selecteren om de kwaliteit van het

De toezichthouders zijn niet blij met deze gang

duidelijk maken waar de convenantsgelden zijn

onderwijs te handhaven, dreigt de Hbo-raad.

van zaken. “Adequate verantwoording over de

gebleven. (RV/YvdM)

Wat hebben de lerarenopleidingen voortgezet onderwijs gedaan met achttien miljoen euro die zij kregen om kleine opleidingen overeind te houden? De Onderwijsinspectie en de auditdienst van het ministerie van onderwijs komen er niet achter.

(YvdM)

STAGE OP DE ANTILLEN

‘CURAÇAOSE LEERLINGEN ZIJN NIET VOORUIT TE BRANDEN’ Ordeproblemen heeft ze niet, maar het kost haar veel energie om leerlingen aan het werk te krijgen. Ellen van den Bosch doet de docentopleiding beeldende kunst en vormgeving en loopt momenteel stage op een middelbare school op Curaçao.

belonen, overal moet wat tegenover staan. Maar als ze eenmaal lekker creatief bezig zijn, willen ze vaak niet meer stoppen.” Over de kwaliteit van het onderwijs is ze erg te spreken. “Ze werken hier gewoon volgens het Nederlandse onderwijssysteem en gebruiken Nederlandse lesmethodes. Wel jammer is dat het materiaal en de huis-

Eind januari vloog Ellen van den Bosch, vierdejaars bij de Hogeschool

vesting beperkt en verouderd zijn.”

Windesheim, naar Curaçao voor haar lio-stage van vijf maanden. Ze

Ellen van den Bosch woont op Curaçao in een studentenhuis met twaalf

geeft er wekelijks tien lesuren beeldende vorming aan vijf derde klassen

andere stagiairs. Wel een beetje afzien, vindt ze. Geen warm water,

van een openbare havo/vwo-school. Niet het zonnige klimaat was voor

geen wasmachine en er is weinig keukengerei. “En dat terwijl ik toch

de studente doorslaggevend bij de keuze van haar stageplek. “Ik betrap-

285 euro per maand betaal. Voordeel is wel dat het erg ruim is en dat er

te mezelf erop dat ik in Nederland niet alles kon volgen van buitenland-

twee keer per week een schoonmaakster komt.” Ook is het erg gezellig

se kinderen, vooral als het gaat om religie en leefgewoonten. Op

in huis. “Je maakt hier snel vrienden. Bovendien gaan we vaak samen

Curaçao heb je te maken met veel verschillende culturen en nationali-

stappen en zo leer je ook weer nieuwe mensen kennen.”

teiten.”

Al is ze behoorlijk onder de indruk van haar stageplek, Ellen van den

Dat bracht aanvankelijk meteen een probleem met zich mee. “Ik had

Bosch zou zich niet definitief op Curaçao willen vestigen. “De sociale

veel moeite om de namen van leerlingen te onthouden. Ze hebben

voorziening zijn hier niet goed. Bovendien zou ik mijn familie en vrien-

namelijk namen die in Nederland niet veel voorkomen.” Ook met de

den erg gaan missen, denk ik.” Dus na haar opleiding gaat ze proberen

mentaliteit van leerlingen worstelt Ellen van den Bosch. “Ze zijn braaf,

een baan te vinden in het Nederlandse voortgezet onderwijs. “Als dat

rustig en netjes, maar zijn vaak niet vooruit te branden. Ze vragen zich

niet lukt, wil ik wel voor een tijdje bij een reclamebureau als grafisch

bij alles af waarom ze iets moeten doen. Er geldt hier een systeem van

ontwerper werken. Maar ik ga voor een baan voor de klas!” (RH)


5

Nieuws

d

UIT DE HOGESCHOOLPERS

s d

Plagiator gesnapt

opvoeding, hoewel de vijf bestaande sportacade-

De Hogeschool van Amsterdam gaat verder met

Een vierdejaars van de lerarenopleiding wiskun-

mies zich verzetten tegen een nieuwkomer. Als

de Efa. De Hogeschool Inholland begint nieuwe

de in Rotterdam moet een nieuwe scriptie

minister Van der Hoeven haar plan doorzet om de

lerarenopleidingen in Amsterdam, wellicht in

maken. Zijn werkstuk over de geschiedenis van

verplichte drie uur gymnastiek in het voortgezet

samenwerking met de Vrije Universiteit en

de wiskunde had hij volgens de examencommis-

onderwijs af te schaffen, zijn er eerder minder

Hogeschool Windesheim, de fusiepartner

sie in zijn geheel van internet geplukt. De stu-

dan meer gymleraren nodig, vinden de vijf. De

van de VU.

dent beweert dat hij ook informatie uit boeken

HAN zet de plannen echter door. Als de overheid

✂ Havana 26

heeft gehaald en vindt dat hij alleen verzuimd

de nieuwe lerarenopleiding niet financiert, wordt

heeft zijn bronnen te vermelden. Het college van

het een particuliere opleiding.

Wisselwerkplekken

beroep van de Hogeschool Rotterdam stelde de

✂ Sensor 16

Na de zomervakantie zijn er per tien docenten

examencommissie in het gelijk. De student heeft

van de lerarenopleidingen in Zwolle nog maar

weinig meer inspanning verricht dan het down-

Efa wordt Evha

zeven werkplekken. Windesheim Educatief voert

loaden en uitprinten van een tekst die niet de zijne

De Educatieve faculteit Amsterdam (Efa) heet

wisselwerkplekken in om de ruimte zo efficiënt

is. Een ernstig vergrijp voor een student die bin-

vanaf 1 september Educatieve hogeschool van

mogelijk te gebruiken. Het management denkt

nenkort zelf voor de klas staat, aldus het college.

Amsterdam (Evha). De naamswijziging is een

bovendien dat de open werkplekken de kennis-

✂ Profielen 28

gevolg van de breuk tussen de Hogeschool

uitwisseling stimuleren. De docenten zijn minder

Inholland en de Hogeschool van Amsterdam.

blij. Zij vrezen het rumoer en vinden het onhan-

Particuliere opleiding voor gymleraren

De twee hogescholen hadden in 1996 hun

dig dat ze steeds hun bureau moeten leeghalen.

De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen begint

lerarenopleidingen in de Efa ondergebracht,

✂ Hsk Windesheim 14

in 2006 met een lerarenopleiding lichamelijke

maar kregen onenigheid over de koers. (advertentie)

6


Uitslag Straksvoordeklas-tijdbestedingsenquête

Lerarenopleiding is niet moeilijk èn niet zwaar Carry Slee is de favoriete schrijfster van studenten

heeft minder dan tien lesuren in de week.

levensonderhoud. De helft werkt minder dan tien

op de lerarenopleidingen. Gelukkig hebben ze ruim

Bovendien besteedt driekwart van de geënquê-

uur per week, de andere helft heeft een bijbaan

de tijd om haar boeken te lezen. Uit de Straks-

teerden ook minder dan tien uur aan groeps-

die meer vraagt en er zijn er die twintig uur per

enquête blijkt dat er niet verschrikkelijk hard

opdrachten of zelfstudie op school. Studenten

week werken. De overgrote meerderheid werkt in

wordt gewerkt op de pabo’s en lerarenopleidingen

doen vervolgens wel wat meer thuis: een flinke

een winkel of supermarkt, maar een aanzienlijke

voortgezet onderwijs. Tweederde van de geënquê-

groep trekt daar meer dan tien uur per week voor

groep heeft werk in of aan de rand van het onder-

teerden heeft minder dan tien uur les in de week

uit. Omdat door de vraagstelling onduidelijk

wijs kunnen vinden. Ook de horeca is populair

en driekwart besteedt ook minder dan tien uur aan

blijft hoeveel tijd de stages kosten – al lijkt dat

als bijbaan.

opdrachten.

ook minder dan tien uur per week te zijn – ligt de gemiddelde studielast op de lerarenopleidingen

Kletsen

ruim onder de norm van veertig uur per week.

Blijft er naast werken en studeren nog tijd over?

Weinig contacturen en een lage zelfwerkzaamheid

Jazeker, en in de vrije tijd is kletsen met

Studenten van lerarenopleidingen vinden hun stu-

lijken ook hand in hand te gaan. Opleidingen die

vriend(inn)en populair. En tv-kijken natuurlijk.

die niet moeilijk maar wel tijdrovend. Dat is het

veel tijd programmeren in de vorm van lessen en

RTL 4 en Net 5 (GTST, Peking Express, Meiden

cliché. Maar dat cliché heeft enige bijstelling

opdrachten, bewegen studenten tot meer zelf-

van de Wit) scoren daarbij het beste. Als het gaat

nodig, want misschien wordt er wel helemaal niet

werkzaamheid.

om favoriete schrijfsters steekt Carry Slee er met

zo hard gewerkt. NRC Handelsblad publiceerde

Zwaar vinden studenten hun opleiding dan ook

kop en schouders bovenuit. J.K. Rowling en

eind april een reportage over de Haagse pabo van

allerminst. Veertig procent vindt het een makkie,

Nicci French komen daar vlot achteraan. Terwijl

Hogeschool Inholland. De pabo-studenten klaag-

35 procent vindt de opleiding niet makkelijk en

in het basisonderwijs de computer nog niet echt

den, net als andere Inholland-studenten, over het

niet moeilijk en slechts een kwart beschouwt de

enorm populair is, is die dat wel onder studen-

geringe aantal lesuren. Maar niet alleen

studie als zwaar. Studenten aan de lerarenoplei-

ten. Google, nu.nl, hotmail zijn de populairste

Inholland-studenten hebben weinig contacturen.

dingen houden dan ook flink wat tijd over voor

webadressen onder studenten, maar allerlei

Tweederde van de 114 studenten die de

een stevige bijbaan. Maar liefst 83 procent van

didactische sites, zoals lesidee.nl en digijuf.nl,

Straksvoordeklas-tijdbestedingsenquête invulde,

de studenten klust bij, meestal voor het eigen

worden eveneens druk bezocht. N

Tekst Robert Sikkes Beeld Typetank

Tijdsbesteding studenten pabo en lerarenopleiding voortgezet onderwijs Contacturen

Groepswerk/ individuele opdrachten

Thuiswerk

De tien cd-bonnen van tien euro zijn gewonnen door: T. van Lee, Alkmaar S. Huyben, Den Haag L. Witte, Ouddorp Janneke Oenema, Wapse

27%

38%

Germiek Verspuij, Zwolle

42% 58%

62%

73%

Melinda Fennema, Koog aan de Zaan Tanya van der Linden, Hilversum C. Wildeman, Rosmalen Esther Smit, Venlo

Minder dan 10 uur per week



Meer dan 10 uur per week




Joske van Zomeren, Arnhem

7

Oud-leraren Peter Heerschop en Viggo Waas:

‘Lesgeven is de eerste jaren heel erg eng’ Wekelijks trekken ze met hun optreden in Kopspijkers twee miljoen kijkers. Sinds 1987 maken ze elk jaar een nieuwe voorstelling met hun cabaretgroep NUHR (Niet Uit Het Raam). Maar voor ze op het podium terecht kwamen waren Peter Heerschop en Viggo Waas jaren gymleraar op een middelbare school in Almere. “De eerste twee jaar waren de zondagavonden rampzalig. Dan lag je wakker van alles wat je die week moest doen.”

teel een bijrol in Rozengeur & Wodka Lime. Viggo: “Met NUHR hebben we sinds 1987 elk jaar een nieuwe cabaretshow gedraaid. We hebben nu voor het eerst een paar maanden vrij.”

Hoe kijken jullie terug op het leraarschap? “Ik vond het leuk om met een klas iets te bereiken”, vertelt Peter. Hoe? “Ik ging er vol in. Wierp mezelf in de meute. Lim noemden we dat: leraar in meute. Ik had negen klassen van 25 man,

Tekst Rineke Wisman Foto’s Rob Niemantsverdriet

maar probeerde in één of twee lessen alle namen te kennen.” De lessen die hij goed voorbereidde, waren het leukst. “Gewoon de oefenstof afdraaiOp de voordeur van een nieuwbouwhuis in

leuk”, zegt hij. “Bewegen en denken: daar horen

en kon ook, maar dan had ik minder lol. Het is

Amsterdam prijkt de naam van Peter Heerschop

mensen mee bezig te zijn.” De alo bood die

een vak waar je volledig in moet gaan. Iedere les

gewoon op het naambordje. Aan pottenkijkers

mooie mix. “Het was half om half. Veel sport,

die ik met weinig zin instapte, werd niks.”

stoort de bekende cabaretier zich niet. “Vaak

maar ook vakken als psychologie, filosofie en

Viggo vult aan: “Een goede voorbereiding is

komen kinderen even voor het raam staan kijken.

sociologie. De helft van de klas viel uit door de

essentieel. Kinderen hebben recht op honderd

Dan zwaai ik naar ze”, zegt hij.

theoretische vakken.”

procent van je aandacht.” Het echte lesgeven

Toen Peter Heerschop een jaar of zeven was, wist

Heerschop en Waas hielden vol en gingen na hun

leer je door elke dag voor zo’n groep te staan,

hij al dat hij later gymleraar wilde worden. “Ik

studie het onderwijs in. Peter werkte kort op een

vindt hij. “Elk kind en elke klas is anders.

was goed in sport en mijn gymleraar straalde uit

lagere en een middelbare school. Daarna bleef

Daarop pas je je benadering aan.” Een goede

dat het een heel leuk vak was. Bezig zijn met

hij dertien jaar bij scholengemeenschap

leraar heeft oog voor de zwakke en de sterkere

kinderen, bewegen, lesgeven. Het leek mij

Echnaton in Almere. Viggo werkte kort in het

persoonlijkheden in een klas. “Met een vak als

prachtig.” De toelatingseisen voor de academie

mbo en daarna tien jaar bij Echnaton. “In die

gymnastiek is het belangrijk een veilig klimaat te

voor lichamelijke opvoeding (alo) waren streng,

tijd lagen de banen niet voor het oprapen. Peter

creëren waarin kinderen durven te falen.

herinnert hij zich. “Naast een testdag met licha-

wees me twee keer op een vacature. Ik sollici-

Kinderen die klasgenoten uitlachen, moet je

melijke oefeningen moesten we een opstel

teerde en de tweede vacature was voor mij.”

aanpakken. Door ze aan te spreken, ze aan de kant te zetten of een lager cijfer te geven. Daar

schrijven en in een gesprek onze motivatie toelichten. Eén op de acht werd aangenomen. Ik

Waar zijn jullie nu zoal mee bezig?

moet je gevoel voor hebben. Dat heb je of dat

was trots dat ik daar bij hoorde.”

Peter: “De presentatie van Kopspijkers, columns

heb je niet.”

Viggo Waas begon twee jaar later aan de alo. Hij

en dialogen schrijven en in september start een

had de jeugdopleiding bij Ajax achter de rug,

nieuw televisieprogramma: De Vrienden van Van

maar zijn voetbalcarrière hield op bij het tweede

Swieten. Hierin praten Viggo, Lebbis en ik met

Hoe gingen jullie om met ordeproblemen?

elftal. “Ik kon leuk voetballen, maar was niet

sporters en wetenschappers om te kijken of we

Peter: “Het lesgeven moet je ervaren als een

goed genoeg voor het eerste.” Daarna twijfelde

Nederland naar de topdrie van het medailleklas-

spel. In de klas is het spel: strijden tegen de

hij tussen een studie medicijnen en de alo. “De

sement kunnen krijgen.”

leraar. De taak van de leraar is om daarin mee te

testdag van de alo gaf de doorslag. Dat was zó

Naast rollen in Kopspijkers heeft Viggo momen-

spelen. Zodra je denkt dat het persoonlijk is, zit

8


je in de problemen.” Om het spel goed te kunnen spelen, moet je eerst een band opbouwen met de klas. Door veel te praten. Aan te voelen wat er speelt. “Als je die band eenmaal hebt, kan je veel doen”, aldus Peter. “Ook zeggen: Ik ben in een slechte bui en kan vandaag weinig heb-

✷

ben. De eerste die iets raars doet, is vandaag ongelooflijk de lul. Alvast excuses voor mijn onredelijke gedrag, maar we beginnen en ik wens jullie veel sterkte. Iedereen heeft wel eens een slechte dag. Dat snappen ze best.” Viggo: “De eerste weken leg je de basis van orde in je eigen klas. Wees consequent. Stel regels op en houd jezelf er ten minste vijf weken aan. Orde houden heeft te maken met respect. Dat zit ’m niet in het meneer zeggen, maar in de manier waarop ze je benaderen.” Peter: “Kinderen hebben door hoe je in je vel zit. Ze weten precies wat de rol van de ander in de klas is. We speelden ooit eens een rapportvergadering na. Daarin wisten ze niet alleen de leraar haarfijn neer te zetten. Ook zichzelf schatten ze prima in.”

Waarin verschillen jullie van elkaar als leraar? Viggo: “Ik geef iets strakker les. Peter gaat meer op zijn gevoel af. Heeft meer vertrouwen dat het goed komt.” Peter: “Ik denk dat dat wel klopt.”

Wordt het makkelijker met de jaren? Peter: “Je krijgt routine. Leuk, maar daar kan je niet blind op varen. Het ene jaar heb je drie heel leuke klassen, het jaar daarop kan je zomaar een mindere klas hebben.” Het lesgeven is de eerste jaren heel eng, vindt hij. “Net als op een podium staan. Je doet het vanuit ‘iets heel graag willen’ gekoppeld aan pure doodsangst: dat geeft het lekkerste gevoel. Het is geweldig als het dan goed gaat.” Viggo denkt dat het leraarsberoep nu zwaarder is

Waas en Heerschop: Leraren in meute (Lim)

dan tien jaar geleden. “De maatschappij is ingewikkelder. Sommige mensen weigeren hun kin-

Minpunten zijn er ook. Een afknapper vond Peter

deren op te voeden.” Als mentor kwam hij soms

het hangerige en ongeïnteresseerde gedrag dat

Raden jullie je kinderen een onderwijscarrière aan?

bij ouders thuis. “Met moeder voerde ik het

pubers vaak eigen is. “Zaten we bijvoorbeeld bij

Viggo: “Het is een prachtig beroep. Als mijn zoon

gesprek, vader zat televisie te kijken. Mijn vrouw

elkaar voor een sinterklaas- of kerstviering en het

het wil, komt ’ie er vanzelf achter of iets voor hem

doet de opvoeding, zei die man dan, ik werk.”

enige dat ze dan riepen was: dit duurt toch niet

is.” Peters vrouw werkt ook in het onderwijs.

Peter en Viggo vinden het lerarenberoep nog

heel lang hè?” Viggo benadrukt dat het een

Volgens hem is het onafwendbaar dat zijn dochter

steeds geweldig. Viggo: “Het is dynamisch. Geen

ongelooflijk zwaar beroep is: “Ik was altijd aardig

haar achterna gaat. “Ik hoor haar al vaak zeggen

dag is hetzelfde. Het klinkt misschien duf, maar

gesloopt na een dag lesgeven.”

dat ze juf wordt en dan houd ik keurig mijn mond.

kinderen iets aanleren is het mooiste dat er is.”

Ze lijkt me een hartstikke leuke juf.” N


9

De doorbraak van de Daltonmaniertjes Het Daltononderwijs groeit, maar ook steeds meer reguliere scholen voeren Daltonmaniertjes in. Geen wonder dat ook studenten warm lopen voor de bijna honderd jaar oude ideeën van Helen Parkhurst. En daar spelen de hogescholen op in. Vier pabo’s hebben een speciaal Daltonprogramma en de Saxion Hogeschool wil een lector Daltononderwijs aanstellen.

ingezet. Leraren spelen daarbij een belangrijke rol. “Ze moeten de knop omzetten. In het Daltononderwijs zijn leerkrachten meer dan in het reguliere basisonderwijs bereid om de onafhankelijkheid van leerlingen te stimuleren”, zegt De Haan van de Theo Thijssen Academie. Om dit te doen, moet de leraar wel een Daltonmentaliteit hebben. “Als je leerlingen meer onafhankelijkheid geeft, neem je meer risico. Je moet er dan op vertrouwen dat leerlingen die

Tekst Lisette Douma Foto’s Rob Niemantsverdriet

onafhankelijkheid aankunnen. Je moet het aandurven.” En dat kan lastig zijn. “De meeste leer“Het Daltononderwijs is bijna een hype aan het

al dan niet in groepjes, onder begeleiding van

krachten op een traditionele basisschool zitten

worden”, zegt René Berends, docent Nederlands

een mentor. “Nu er ogenschijnlijk minder ver-

bovenop hun leerlingen. Een leerkracht op een

en opleider Daltononderwijs aan de Saxion

schillen zijn tussen regulier- en Daltononderwijs

Daltonschool moet zijn leerlingen meer losla-

Hogeschool in Deventer. In de jaren zeventig

moeten de Daltonscholen zich meer profileren”,

ten”, vertelt Martin van Veelen, directeur van de

telde Nederland maar enkele tientallen

stelt Berends van de Saxion Hogeschool.

pc Daltonschool de Rietakker in De Bilt. De knop moet dus om. Wie in het

Daltonscholen. Op dit moment zijn er 224 basisscholen en achttien scholen voor voortgezet

Meetbaar

Daltononderwijs gaat werken, moet weten of hij

onderwijs die volgens het Daltonprincipe werken.

Om dat te doen wil de hogeschool in Deventer

dat kan. Sinds een aantal jaren kan een toekom-

Jaarlijks komen er vijf à tien nieuwe Dalton-

een lector Daltononderwijs aanstellen. Deze

stige leraar op de pabo kennismaken met het

scholen bij.

moet een onderzoeksprogramma opzetten. Het is

Daltononderwijs. Nederland telt momenteel vier

Daltonscholen ontlenen hun beginselen aan de

de bedoeling dat de lector deels wordt betaald

pabo’s waar studenten een door de NDV erkend

mensen maatschappijvisie van de Amerikaanse

vanuit het landelijke fonds voor lectoraten en

Daltonprogramma of een erkende Dalton-

Helen Parkhurst (1887- 1973). Zij kwam in

deels door de Nederlandse Dalton Vereniging

afstudeerrichting kunnen volgen.

1904 als onderwijzeres te werken op een een-

(NDV). Formeel staat de komst van het lectoraat

In 1995 startte de Utrechtse Theo Thijssen

mansschooltje waar ze les gaf aan veertig kinde-

nog niet vast. “Maar wij verwachten rond 1 janu-

Academie met een Daltonprogramma. “Wij wil-

ren variërend in leeftijd van 6 tot 12 jaar. Zij

ari 2006 de lector aan te kunnen stellen”, vertelt

den in de opleiding meer aandacht voor vernieu-

zocht een manier om ieder kind zo optimaal

Koen Groeneveld, ambtelijk secretaris van de

wingsonderwijs, daarom hebben we samen met

mogelijk les te geven. In haar begintijd gebruikte

NDV. “De lector zou de verschillende fasen op de

de NDV dit programma aangeboden”, vertelt

ze de methode van Maria Montessori. In 1916

ontwikkelingslijnen van Daltononderwijs meet-

De Haan. De inhoud van het Daltonprogramma

begon ze op de High School van Dalton,

baar kunnen maken, zodat je nog beter weet

verschilt per pabo. Een door de NDV erkende

Massachusetts, te experimenteren maar haar

waar je als school aan moet werken om je

Daltonvariant moet minimaal vier studiepunten

eigen Laboratory Plan, later Dalton plan

Daltononderwijs verder te ontwikkelen.”

tellen, wat gelijk staat aan 160 studie-uren.

genoemd. Parkhursts visie kenmerkt zich door de

Is Daltononderwijs nu dan niet meetbaar?

principes zelfstandigheid, verantwoordelijkheid

Groeneveld: “Als het goed is, kun je een

Zelfstudie

en samenwerken.

Daltonschool onderscheiden door bijvoorbeeld

Op de Theo Thijssen Academie kunnen studen-

In het reguliere onderwijs kom je deze principes

het gebouw. Er is veel ruimte voor het werken in

ten in het tweede jaar kiezen voor het

ook steeds vaker tegen. “Andere scholen voeren

groepjes. En men ziet de leerling in het

Daltonprogramma. “Wanneer zij die keuze

ook Daltonmaniertjes in – het nieuwe leren”,

Daltononderwijs als volwaardig individu, dat is

maken, krijgen zij vrijstelling van een aantal

zegt Dick de Haan, Daltoncoördinator aan de

ook onderscheidend.”

keuzevakken en maken zij kennis met een acht-

Theo Thijssen-pabo van de Hogeschool van

Bovendien is het Daltononderwijs meer dan een

tal thema’s over het Daltononderwijs. Aan de

Utrecht. In het kader van het nieuwe leren zijn

organisatorisch principe, benadrukt Berends van

hand van die thema’s doen zij zelfstudie, geheel

basisscholen driftig aan het vernieuwen. Geen

Saxion. “Een Daltonschool moet leerlingen

in lijn met de Daltonwerkwijze. Door middel van

klassikaal onderwijs meer, maar zelfstandig wer-

opvoeden tot zelfbewuste, verantwoordelijke

taken worden zij gestimuleerd om dingen uit te

kende leerlingen, vaak met hulp van computers,

mensen.” Hiervoor worden de Daltonprincipes

proberen in de praktijk. Door het programma

10


Leerlingen van Daltonschool De Zeppelin in Barendrecht

krijgt het begrip zelfstandig werken vorm.”

hebben ze in ieder geval eens zo’n school

van de Theo Thijssen Academie. “Doordat regu-

Het Utrechtse Daltonprogramma duurt twee jaar.

bezocht.”

liere scholen meer Daltonmaniertjes invoeren,

Wie het volgt, moet ook stage lopen op een

Wie het Daltonprogramma of de afstudeerrich-

komt kennis over het Daltononderwijs op de

Daltonschool. “Van alle Daltonscholen is geen

ting afrondt, ontvangt een Daltoncertificaat. De

gewone basisschool ook goed van pas.” Maar de

enkele hetzelfde. Je kunt niet alles leren over

Educatieve faculteit Amsterdam, de Saxion

meeste studenten kiezen voor de Daltonvariant

Daltononderwijs uit een boek, je moet het in de

Hogeschool, de Theo Thijssen Academie en de

omdat zij in de toekomst les willen geven op een

praktijk ondervinden”, zegt De Haan. Ook Koen

Hanzehogeschool zijn door de NDV gemachtigd

Daltonschool. “Als leraar word je met een certifi-

Groeneveld van de NDV, onderstreept het belang

om certificaten uit te geven.

caat aantrekkelijk voor een Daltonschool.” Maar een leraar heeft geen certificaat nodig om

van praktijkervaring. “Elke school uit de Daltonprincipes anders. Zo is er bijvoorbeeld een

Erkenning

aangenomen te worden op een Daltonschool.

school die met dobbelstenen werkt. Wanneer een

Steeds meer pabo-studenten zijn geïnteresseerd

“Met een pabo-diploma kun je in principe op

leerling zijn dobbelsteen op een bepaald teken

in het certificaat. Aan de Saxion Hogeschool zijn

elke basisschool aan de slag”, zegt De Haan. De

legt, weet de leraar dat de leerling een vraag

elk jaar twee groepen die de speciale afstudeer-

meeste leerkrachten op een Daltonschool had-

heeft. Dat soort praktijkkennis leer je niet op

richting doen, dat zijn ongeveer zestig studen-

den geen certificaat op zak toen ze werden aan-

school.”

ten. Op de Theo Thijssen Academie is de groep

genomen. Dat is niet verwonderlijk, het

Toch is de stage op een Daltonschool niet bij

groter. “Twee jaar geleden waren er ongeveer 35

Daltoncertificaat is niet veel ouder dan tien jaar.

elke pabo een onderdeel van de Daltonvariant. In

studenten die het programma volgden. Nu zijn

Maar er is een inhaalslag aan de gang. Op de pc

Deventer bijvoorbeeld niet. “De school heeft die

dat er 130”, zegt De Haan. En ook de NDV con-

Daltonschool de Rietakker bijvoorbeeld hebben

wens wel, maar het is organisatorisch erg lastig”,

stateert groei. Groeneveld: “Er komen meer

alle leraren inmiddels het certificaat gehaald.

vertelt Berends van Saxion. In Deventer kan de

basisscholen die erkend willen worden als

Toch is dat certificaat niet het belangrijkste,

pabo-student namelijk pas in het vierde jaar voor

Daltonschool. Daarmee samenhangend zijn er

denkt De Haan van de Theo Thijssen Academie.

de Daltonvariant (in dit geval afstudeerrichting)

steeds meer pabo’s die bezig zijn met

“Ik denk dat een leerkracht uiteindelijk op een

kiezen. Tegen die tijd heeft de student al drie

Daltononderwijs en die erkenning willen.”

Daltonschool het verst komt als hij een echte

keer stage gelopen. “Studenten die de afstu-

Wat is nou precies de meerwaarde van een

Daltonmentaliteit heeft. En ik hoop dat het

deerrichting kiezen, moeten wel met gerichte

Daltoncertificaat? “Op een reguliere basisschool

Daltonprogramma studenten in staat stelt te ont-

vragen naar Daltonscholen toe. Op die manier

is het Daltoncertificaat handig”, vertelt De Haan

dekken of zij die mentaliteit hebben.” N


11

zet hem op!

je kan het

tjakka

hou vol!

Lukt het een beetje? Coaches moeten beginnende docenten binnenboord houden Beginnende docenten krijgen vaak de moeilijkste klassen en worden vervolgens aan hun lot overgelaten. “Ik had maar veertien leerlingen, maar had er mijn handen aan vol. Een aantal leerlingen had adhd en pdd-nos, maar dat was me niet verteld.” Een kwart van de starters haakt binnen vijf jaar teleurgesteld af. Gelukkig beginnen scholen in te zien dat jonge docenten steun en begeleiding nodig hebben. “Het scheelt al zo veel als iemand eens vraagt of het een beetje lukt.” Tekst Els Heuts Beeld Typetank

“Ook al gingen mijn lessen soms voor geen

De hoge werkdruk en te weinig ondersteuning en

den aan de slag als docent biologie op een vmbo-

meter, ik wist dat de school achter me stond en

begeleiding op de werkplek zijn de belangrijkste

school. “Het was daar een rommeltje”, vertelt ze.

dat geeft zoveel steun”, vertelt Ciska Pouw (24).

redenen voor vertrek, weet Ciska Pouw. Ze werkt,

“Ik moest het allemaal zelf uitzoeken en kon bij

In 2001 ging ze aan de slag op een groene

naast haar 0,8 baan in het onderwijs, een dag

niemand terecht. Ik had maar veertien leerlingen

vmbo-opleiding als docent biologie. “In het

per week als beginnersconsulent bij de

in mijn klas, maar had er mijn handen aan vol.

begin had ik iedere week een gesprek met mijn

Algemene Onderwijsbond en heeft regelmatig

Een aantal leerlingen had adhd en pdd-nos.

coach, een collega die ook biologie gaf. Later

contact met jonge docenten. “Ons beroep is heel

Maar dat was me niet verteld, daar kwam ik pas

werd dat een keer in de twee weken. Dat was pre-

complex. Je hebt nauwelijks tijd om je in te wer-

later achter. De school wilde graag dat ik bij hen

cies goed voor mij. Als ik ergens mee zat, kon ik

ken. Vanaf de eerste dag moet je het goed doen,

mijn lio-stage zou doen, maar dat zag ik hele-

bij haar terecht.”

anders heb je een bak met herrie. Bijna iedere

maal niet zitten.”

Vijf tot 23 procent van de jonge leraren keert het

docent heeft in het begin ordeproblemen. Als het

onderwijs binnen vijf jaar de rug toe. In het basis-

niet lekker loopt en je krijgt geen steun van

Uitwisselen

onderwijs is de uitval het kleinst; zo’n zes procent

school, denk je al snel: geef mijn portie maar aan

Sinds afgelopen september werkt Tanja van de

van de leerkrachten onder de dertig houdt het

Fikkie. Het scheelt heel veel als je in die begin-

Camp bij het Zwijsencollege in Veghel en wordt

binnen een paar jaar voor gezien. In het voortge-

periode goed wordt opgevangen.”

ze intensief begeleid. “Ik heb een coach op mijn

zet onderwijs haakt ongeveer één op de tien

Maar ondersteuning en begeleiding van jonge

vakgebied en een coach bij wie ik voor andere

beginners af. In de bve-sector is de uitval schrik-

docenten is nog lang niet vanzelfsprekend. Tanja

zaken terecht kan. Zij komen regelmatig in mijn

barend hoog, daar houdt zestien tot 23 procent

van de Camp (25) heeft dat aan den lijve erva-

lessen kijken. Verder zijn er bijeenkomsten met

van de jonge docenten op voor z’n dertigste.

ren. Tijdens haar studie kon ze voor drie maan-

de andere nieuwe docenten waar we ervaringen n


13

uitwisselen en casussen behandelen.” Het

Zeventig procent van de basisscholen heeft geen begeleidingsprogramma voor beginnende leraren

Zwijsencollege werkt al acht jaar met een begeleidingstraject voor jonge docenten (zie kader Coaching steeds meer in beeld). “Ik heb nu beter contact met mijn collega’s en veel meer plezier in mijn werk”, stelt Tanja. “Het is heel fijn om te weten dat je altijd op iemand kunt terugvallen.” Zeventig procent van de basisscholen beschikt niet over een deugdelijk plan voor de begeleiding van startende leraren. Evelien Hoogendoorn (37) zou al heel blij zijn als de school af en toe bijpraatmomenten zou organiseren. In juli 2004 is ze afgestudeerd aan een verkorte pabo-opleiding. Na haar afstuderen was het een dag hier en een dag daar invallen. Dat viel haar niet altijd mee. “Ik ben niet de enige bij wie het soms een rommeltje is. Als invaller lopen je lessen bijna nooit goed omdat je de klas niet kent. Maar als je

Coaching komt steeds meer in beeld

dan aan jezelf gaat twijfelen, wordt het van kwaad tot erger.” Om toch ervaringen uit te kunnen wisselen heeft ze in Groningen een

Met grote lerarentekorten in het verschiet, wil minister Van der Hoeven de uitstroom van

intervisiegroep voor beginners opgezet. Een keer

jonge docenten zoveel mogelijk beperken. In 2007 moet de uitval met tien procent zijn

in de twee maanden komt de groep bij elkaar.

teruggebracht. Steeds meer scholen zien het belang van begeleiding in. Ons Middelbaar

Als invaller voelde ze zich soms gebruikt. “Je

Onderwijs (OMO), dat 45 scholen voor voortgezet onderwijs in Noord-Brabant bestuurt,

moet à la minute opdraven en het zijn vaak de

beschouwt de begeleiding als ‘een kwestie van goed werkgeverschap’. Vanaf september

moeilijkste klassen die je krijgt. Want waar wor-

2005 biedt OMO trajecten aan waarin coaching en scholing samen worden gebracht. Nu

den leerkrachten het vaakst ziek? In moeilijke

wordt het nog aan de scholen zelf overgelaten hoe ze starters opvangen.

klassen.” Ze kreeg niet veel steun van de scholen

Het Zwijsencollege in Veghel (aangesloten bij OMO) is al acht jaar bezig met het begeleiden

waar ze als invaller werkte. “Eigenlijk moet er

van beginnende docenten. Elke starter heeft een begeleider vanuit de sectie en een coach

iemand zijn die je opvangt en vertelt wie de

voor de algemene zaken. Beide begeleiders bezoeken regelmatig de lessen en geven feed-

moeilijke leerlingen zijn. En het scheelt al zo

back. Daarnaast zijn er themabijeenkomsten. Binnen tien maanden vindt er een beoorde-

veel als ze vragen of het een beetje lukt.”

ling plaats, maar dat oordeel wordt niet uitgesproken door de begeleiders. “Begeleiding en beoordeling zijn gescheiden”, vertelt Hans van Oosteren, een van de twee coaches die het

Uit de wind

Zwijsencollege heeft aangesteld. “Anders kan de begeleiding bedreigend zijn.”

Sinds februari vervangt ze een leerkracht die met

De stichting Carmel, die dertien scholengemeenschappen bestuurt, is twee jaar geleden

zwangerschapsverlof is. Evelien vindt het een

begonnen met het opzetten van begeleidingsteams. Het team bestaat uit een interne bege-

verademing om nu haar ‘eigen groep’ te hebben.

leider die voor twee dagen per week is aangesteld en een aantal coaches die één dag in de

“Ik werk op een kleine school in Friesland en heb

week zijn vrijgeroosterd. Zij nemen de jonge docenten onder hun hoede en bieden een

twaalf leerlingen. Ik word een beetje uit de wind

begeleidingsprogramma aan. “Goede begeleiding heeft enorme meerwaarde voor de

gehouden en dat is heel prettig. Ik hoef bij-

docent”, vertelt Jeltje Dorgerlo, projectleider Opleiden in de school. “Het is essentieel dat

voorbeeld geen remedial teaching te doen. De

starters weten waar ze terecht kunnen en dat duidelijk is dat ze niet direct alles hoeven te

deuren tussen de lokalen staan open en dat

weten en te kunnen.”

maakt het makkelijker om om hulp te vragen.”

De openbare basisscholen in Hilversum bieden sinds vier jaar een intensief, verplicht bege-

Ze heeft inmiddels geleerd niet te hoge eisen

leidingsprogramma aan. Voor iedere starter is een draaiboek ontwikkeld en er zijn vier exter-

aan zichzelf te stellen. “Je kunt het niet voor

ne mentoren aangesteld. Elke starter heeft een interne coach, een mentor en neemt deel

honderd procent goed doen, je moet zelfs niet

aan bijeenkomsten met een netwerkgroep. De mentor bezoekt de starter een keer in de drie

streven naar negentig procent. Zo’n eerste jaar

weken. Een van die mentoren is Henk van Amerongen. “Coaching komt steeds meer in

vreet energie. Je moet dus vooral niet in commis-

beeld”, stelt hij. “Maar het beroep is ook een stuk zwaarder geworden.” Hij benadrukt het

sies gaan zitten.”

belang van externe mentoren. “Door hun onafhankelijke positie waarborg je de vertrouwe-

Ook in landen als Engeland, Frankrijk, Canada

lijkheid van de gesprekken. Op deze manier kunnen we veel starters binnenboord houden.

en de Verenigde Staten is de uitval onder jonge

Mensen solliciteren zelfs bij ons vanwege het verplichte mentorprogramma.”

docenten groot. Daarom hebben deze landen speciale begeleidingsprogramma’s ontwikkeld

14


In Frankrijk krijgen starters een volledig salaris terwijl ze maar eenderde van het aantal uren voor de klas staan

voor starters. Ze staan bijvoorbeeld minder uren voor de klas (zie kader Minder uren, toch een volledig salaris). In Nederland zijn de regelingen niet zo riant. Daarom kiezen veel beginnende docenten bewust voor een deeltijdbaan. “Ik ken bijna geen beginner die fulltime werkt”, stelt Ciska Pouw. Zelf moet ze er ook niet aan denken om 26 lesuren te draaien. “Twintig uur is al heel vermoeiend. Dat betekent dat je ook geen fulltime salaris hebt, terwijl je er heel veel energie insteekt.” Gerrit van de Kolk (24) vindt het ‘heel gaaf’ om voor de klas te staan, maar een volledige aanstelling raadt hij iedere starter af. Deze zomer studeert hij af, maar hij staat inmiddels al weer bijna vier jaar voor de klas. Op het Zwolse Carolus Clusius geeft hij negentien uur per week aardrijkskunde en is hij mentor van een klas. “Ik heb een

en begon zonder enige onderwijservaring afgelo-

bevoegdheid te halen. “Ik ben heel tevreden met

collega met een volledige aanstelling. Dan ben je

pen september als docent Nederlands. Hij koos

mijn baan. Ik wilde aanvankelijk een onder-

alleen maar lesboer en kun je er niets bijdoen. Ik

bewust voor het Veghelse Zwijsencollege vanwe-

zoeksbaan bij de universiteit, maar daar ben ik

vind het juist heel leuk om mentor te zijn. Met een

ge de goede opvang voor beginnende docenten.

helemaal niet meer mee bezig.”

volledige baan zou ik dat er niet bij kunnen heb-

“Met dertig van die kinderen is het in het begin

ben. En dan moet je ook steeds nee zeggen als je

politieagentje spelen. Mijn begeleider vanuit de

De AOb organiseert op 1 juni een evenement

gevraagd wordt voor zaken als het voorbereiden

sectie kwam vaak in mijn lessen kijken. Ik kreeg

voor beginnende leraren en studenten.

van excursies en feestavonden. Daar vragen ze

tips om orde te houden en dan merk je dat som-

Meer informatie vind je op pagina 22.

vaak de jonge docenten voor omdat ze ervan uit-

mige dingen bij jou werken en andere niet. Door

gaan dat die frisse ideeën hebben.”

die begeleiding heb ik veel meer zelfvertrouwen gekregen.” Ramon heeft inmiddels twee positie-

Vrijgeroosterd

ve beoordelingen gekregen en is begonnen met

Sanneke Rook (24) werkt sinds dit schooljaar op

een eerstegraadsopleiding om zijn onderwijs-

de openbare Fabriciusschool voor basisonderwijs in Hilversum en is vrijgeroosterd voor extra taken zoals de sinterklaas- en kerstcommissie. “De werkdruk is hoog”, vindt ze. Tot een maand gele-

Minder uren, toch een volledig salaris

den werkte ze vier dagen, nu drie dagen. “Maar op mijn vrije dag ben ik ook bezig met school.

Niet alleen in Nederland haken jonge docenten voortijdig af. Ook Engeland, Frankrijk,

Naast je lessen komen er nog zo veel dingen bij.

Canada en de Verenigde Staten kampen met dit probleem. Daarom hebben deze landen

Hoe je bijvoorbeeld een rapport schrijft. Dat kost

veel energie gestoken in het opzetten van begeleidingsprogramma’s, die in lengte variëren

in het begin erg veel tijd. Dat leer je niet tijdens

van één tot drie jaar. De gedachte is dat starters meerdere jaren nodig hebben om zich het

je stages.” Met haar vragen kan Sanneke terecht

vak eigen te maken. De beginnende docent volgt cursussen en workshops en krijgt een erva-

bij haar mentor die daarvoor een keer in de twee

ren mentor toegewezen.

weken een hele dag is vrijgeroosterd. Daarnaast

Elk land heeft zijn eigen programma ontwikkeld, maar gemeenschappelijk is dat de starter

heeft ze nog een externe begeleider en een

minder uren voor de klas hoeft te staan, terwijl hij wel voor een fulltime baan wordt uitbe-

aantal bijeenkomsten van haar mentorgroep.

taald. Frankrijk gaat daarin het verst; een volledig salaris terwijl de starter maar eenderde

“Van studiegenoten hoor ik wel eens dat ze in

van het aantal uren voor de klas staat. In Engeland werkt een beginner tien procent minder

het diepe worden gegooid, maar ik ben heel goed

dan zijn ervaren collega. Daarnaast worden starters ook ontzien door ze bijvoorbeeld niet

opgevangen, ook door mijn collega’s.” Ze vindt

voor een lastige klas te zetten of te ingewikkelde taken te geven.

het heerlijk om voor de klas te staan, maar wil

Voor het grootste deel financiert de staat de begeleidingsprogramma’s. De ervaring heeft

het liefst vier dagen per week werken. “Een full-

namelijk geleerd dat die investering loont. Leraren die goed worden gecoacht, stromen veel

time baan vind ik te zwaar.”

minder snel uit. In Californië leverde het begeleidingsprogramma een verbluffend resultaat

“De eerste drie maanden was ik iedere dag

op. Hield voordien de helft van de starters het binnen vijf jaar voor gezien, nu werkt na twee

bekaf”, vertelt Ramon Groenendijk (26). Hij stu-

jaar 94 procent van de beginners nog steeds in het onderwijs.

deerde Nederlands en literatuurwetenschappen


15

Negen tips OMGAAN MET OUDERS Hoe ouder de kinderen worden die je in je klas hebt, hoe minder vaak je hun ouders tegenkomt. Maar elke leraar krijgt hoe dan ook met ze te maken: ouders die vinden dat jij slecht met hun kind omgaat, die zichzelf veel meer deskundigheid toedichten over hun kind dan hun docent of die gewoon erg met hun kind meeleven. Hoe ga je daarmee om? “Wees duidelijk”, zeggen ervaren docenten. “En práát met ze.” Tekst Hanne Obbink

1

1 3

1

2

2

Communiceer

2

Praat met ouders. Dat is regel één, zegt iedere ervaren leraar. Natuurlijk is communicatie een zaak van de hele school. Een goede schoolgids die met ouders doorgenomen wordt als ze hun kind aanmelden, is alvast stap één. Een regelmatige nieuwsbrief die ouders op de hoogte houdt

2 Laat je geen verantwoordelijkheden in de schoenen schuiven Ouders willen nogal eens dat jij als leerkracht nu juist voor hun kind speciale aandacht hebt. Dat

1

kan uiteraard maar zeer ten dele. “Ouders vragen

Bemoei je niet met de opvoeding

met ons kind”, zegt Wim Konijnenberg, leraar

dat kan in heel simpele dingen zitten. Houd bij-

Gedrag van kinderen in je klas heeft vaak alles te

staat in de schoolgids, ze kunnen me altijd bel-

voorbeeld duidelijk vast aan de regel dat ouders

maken met hoe ouders thuis met hun kinderen

len. Ik wil ook niet buiten mijn leerlingen om

die hun kind de klas in brengen stipt om half

omgaan. En soms zul je misschien aandrang voe-

met ouders bellen. Dan laat ik ze niet in waarde.”

negen weg moeten zijn. Maar ook over de presta-

len om eens een hartig woordje met ouders te

ties van een kind kan je maar beter duidelijk

spreken, omdat je vindt dat ze meer werk zouden

zijn. “Als je steeds zegt dat Pietje het prima doet

moeten maken van de opvoeding. “Dan begeef je

en hij moet vervolgens naar het vmbo, dan snap-

je op glad ijs, daar moet je heel voorzichtig mee

pen ouders dat niet”, zegt Jaap Eringa, docent

zijn”, zegt Eringa. “Natuurlijk ben je in je klas

aan een basisschool in de Amsterdamse

soms ook bezig met opvoeden. Zodra kinderen

Bijlmermeer. “Als zo’n mededeling over het ver-

bij mij over de drempel stappen, moeten ze zich

volgonderwijs als een verrassing komt, dan is er

gedragen volgens mijn regels. Maar buiten de

al eerder iets misgegaan in de communicatie

klas houdt je invloed op. En je verantwoordelijk-

met ouders.”

heid trouwens ook.”

16


van wat er op school aan de hand is en wat er van hen verwacht wordt, kan stap twee zijn. Maar ook als individuele leerkracht kun je veel doen om te zorgen dat ouders weten waar ze aan toe zijn. En

me wel eens: belt u ons even als er iets misgaat aan het Christelijk Lyceum in Zeist. “Maar die vraag kaats ik altijd terug. Mijn telefoonnummer

2 4

1

1

2

Trek je niets aan van geklets in Geef ouders ook de ruimte om de wandelgangen te praten over hun kind Veel ouders houden er waarschijnlijk een mening

Zeker als je slecht nieuws te melden hebt over

op na over de leerkracht van hun kind. En daar

een kind, is het verstandig er rekening mee te

praten ze onderling vast ook over, bijvoorbeeld als

houden dat ouders daarvan zullen schrikken.

ze op het schoolplein staan te wachten bij het uit-

Geef ze dus ook ruimte voor die gevoelens, zegt

gaan van de school. Trek je daar niets van aan.

Kroon. “De mededeling dat een kind blijft zitten,

“Er is altijd wel een ouder met het een of ander

kan hard aankomen. Ouders hebben vaak even

oordeel over je, en er zijn altijd wel andere ouders

tijd nodig om dat te verwerken en te accepte-

die bereid zijn daarin mee te gaan”, zegt Eringa.

ren.” Neem dan ruim de tijd om met ouders over

“Daar moet je een beetje bovenstaan. Je hebt er

hun kind te praten. En kom niet te snel aanzet-

pas mee te maken als ze naar je toekomen.”

ten met de oplossingen die je zelf al bedacht

1 5

8

2 Agressieve ouders? Trek je grenzen

hebt. “Dan sla je dat acceptatieproces over.” Sta

Soms gaan ouders een stap verder. Ze worden

open voor ouders, zegt ook Wim Konijnenberg.

grof en beledigend of zelfs fysiek bedreigend.

Heel veel ouders ziet hij nooit. Maar áls ze

Dan werkt het niet langer om ouders de ruimte te

komen om te praten, is daar een reden voor.

geven, zegt Van der Vooren, dan moet je een

“Ik begin dus nooit te vertellen, ik begin altijd

grens trekken. “Zeg dan: u beledigt mij, ik wil

met een heleboel vragen.”

níet dat u dat doet”, zegt zij. “Daarna kan je misschien zeggen: ik zie wél dat u daar en daar boos over bent.” Helpt dat niet, herhaal dan je boodschap. En geef uiteindelijk ook aan welke conse-

1 7

2 Serieuze problemen? Zorg dat je goed beslagen ten ijs komt Heb je te maken met een kind met bijvoorbeeld

quentie je trekt. “Zeg dan bijvoorbeeld: als u niet stopt, beëindig ik dit gesprek.” Voor ouders die zich zo gedragen is de stap naar fysiek geweld dan nog maar klein. Ga dus weg zonder zo iemand je rug toe te keren, raadt Van der Vooren aan en haal er een collega bij.

1

dyslexie of iets anders wat speciale zorg vereist, zorg dan dat je goed beslagen ten ijs komt in het gesprek dat je daarover met ouders voert. Zorg bijvoorbeeld dat je weet wat de intern begeleider ervan vindt en wat een remedial teacher te bieden heeft. “Het scheelt veel als je goed weet wat

9

2 Boze ouders? Ga nooit in de tegenaanval

je met een leerling van plan bent,” zegt Evelien Kroon, basisschooldocente in Putten. Belangrijk

Ouders zien zichzelf vaak ook als de grootste

is ook dat de school in de loop van de tijd goed

deskundigen als het om hun kind gaat. Niet ten

bijhoudt wat er met elke leerling aan de hand is.

onrechte, uiteraard. Het komt voor dat ze daarom

“Je hoort ouders wel zeggen: had de school daar

met enige verontwaardiging reageren op wat jij

niet allang iets aan moeten doen!?”, zegt Kroon.

hen over hun kind te vertellen hebt. “Hoe haal je

“Dan is het belangrijk dat je weet wat de school

het in je hoofd!? Dat krijg ik wel eens te horen,

in het verleden al met een leerling heeft gedaan.”

ja”, zegt Eringa. “Dat moet je niet persoonlijk

2 6

2 Ben je onzeker? Haal er iemand bij

opvatten. Gewoon rustig blijven. Blijf hoe dan

Dat kan je trouwens ook al doen voor het gesprek

ook on speaking terms.” Ouders zijn soms

begint. Je zult als beginnende leraar te maken

gewoon hartstikke boos, weet ook Thera van der

krijgen met ouders die soms een jaar of twintig

Vooren van Buro van der Vooren, dat trainingen

ouder zijn dan jij. Als zich dan problemen voor-

geeft aan leraren die met agressie te maken krij-

doen met een kind in je klas en het is nodig daar-

gen. “Maar ga nooit in de tegenaanval. Zeg dus

over met de ouders een gesprek te voeren, dan

niet: wij doen toch ook ons best, of iets derge-

kan het best zijn dat je je onzeker voelt. Schaam

lijks”, zegt zij. “Geef ouders de ruimte om hun

je er dan niet voor om een collega te vragen bij

woede te luchten. Spiegel, herhaal wat ouders

zo’n gesprek aanwezig te zijn. “Dat kan soms

zeggen, laat merken dat je hun woede ziet. En

heel verstandig zijn”, zegt Eringa. “Of voer dat

houd dat vol tot de spanning eraf is. Daarna valt

gesprek in de kamer van de directie. Dat straalt

er meestal wel weer te praten.”

meteen wat meer gezag uit.”


17

MARNA Ze waren zelf lastige leerlingen, maar kozen, via een omweg, uiteindelijk allebei voor het onderwijs, het vak van hun moeder. Marna Agaatsz (23) is tweedejaars op de pabo van de Hogeschool van Amsterdam, Olav (25) is daar derdejaars op de lerarenopleiding Engels. Een interview met broer en zus. “Voor het onderwijs moet je een beetje gek zijn.” Tekst Eva Prins Foto Joost Grol

&

MARNA: “Onderbouwdocenten zijn vaak wel een

MARNA: “Ik was, net als iedereen, heel verbaasd.

beetje maf. Ze kunnen lekker gek doen. Dat past

Maar ik denk dat hij met pubers wel goed is. Hij

wel bij mij.”

gaat er in elk geval helemaal voor.”

OLAV: “Ik geloof dat je voor elk type onderwijs wel

OLAV: “Ik vind pubers fantastisch. Ze schoppen

een beetje gek moet zijn.”

overal tegenaan en ik probeer die energie een

MARNA: “Daar ben ik het mee eens.”

beetje om te buigen naar iets positiefs.”

OLAV: “Het heeft te maken met creativiteit.

MARNA: “Ik vind het wel grappig dat hij ook het

Leraren denken anders. Je moet leerlingen berei-

onderwijs in gaat, maar we hebben het er met

ken en dat kan alleen als je creatief met de stof

elkaar eigenlijk niet veel over.”

omgaat.”

OLAV: “We zien elkaar ook niet zo vaak. We heb-

MARNA: “Creatief en enthousiast.”

ben het allebei hartstikke druk met studie, stage,

OLAV: “Ik hoor ook vaak: wie kiest er nou voor het

vrienden, bijbaantje.”

OLAV: “Jij voor de klas? De grootste losbol die er

onderwijs? En zeg nou zelf: wie gaat er nou voor

MARNA: “En ik woon op kamers in Amsterdam en

rondloopt! Hoe vaak ik dat niet heb gehoord.

z’n lol voor 25 wolven staan die jou op willen

hij (weer) thuis in Lelystad. We werken bovendien

Iedereen stond verbaasd van mijn keus.”

eten. Daar moet je toch een beetje gek voor zijn?”

natuurlijk allebei met een heel andere doel-

MARNA: “Bij mij niet. Ik heb altijd iets gehad met

MARNA: “Ik had mezelf niet in de klas willen heb-

groep.”

kinderen. Ik stond vroeger al schooltje te spelen

ben!”

OLAV: “Misschien dat het straks anders wordt als

en heb altijd veel geholpen bij mijn moeder op

OLAV: “Ik mezelf ook niet. Ik was bepaald geen

jij in je derde jaar de minor over onderwijs binnen

school. Op de mbo-opleiding sociaal pedagogisch

lieverdje. Ik was er nooit. In 4-havo zou ik voor de

het vmbo gaat doen.”

werk heb ik ook de specialisatie onderwijs

tweede keer blijven zitten. Toen moest ik van

MARNA: “Ja, dat lijkt me heel leuk.”

gevolgd.”

school af. Ik ken echt alle spijbeltrucjes.”

OLAV: “Het is ook heel leuk. Als je ziet hoe ze de

OLAV: “Ik vond het grappig dat Marna voor de

MARNA: “De te laat-smoesjes ken ik ook wel. Ik

middelbare school binnenkomen en hoe ze na

pabo koos. Drie mensen uit ons gezin in het

was ook geen makkelijke puber. Ik zat alleen

een jaar naar de tweede gaan. Je ziet ze echt

onderwijs. Wie had dat ooit gedacht!”

maar lol te trappen.”

enorm groeien. Dat vind ik schitterend.”

MARNA: “Onze moeder is kleuterleidster. Tijdens

OLAV: “Na de havo ben ik naar het mbo gegaan,

MARNA: “Die enthousiaste verhalen hebben mij

het eten hoorden we altijd haar enthousiaste ver-

maar dat heb ik ook niet afgemaakt. Toen kreeg ik

denk ik wel aangestoken om het ook op het vmbo

halen. Dat heeft op mij wel invloed gehad.”

baantje als teamleider bij een call center. Nadat

te willen proberen.”

OLAV: “Op mij niet. Ik heb ook niets met kinderen

het call center failliet ging, ben ik bewaker gewor-

OLAV: “Het is ook een beetje idealisme. Ik wil kin-

tot twaalf jaar. Die vind ik alleen maar irritant en

den en daar begon ik na te denken: wat wil ik nou

deren iets meegeven, iets bijbrengen.”

kleuters helemaal.”

echt? Wat ligt me goed? Toen kwam ik bij het

MARNA: “Dat je misschien een klein steentje bij

MARNA: “Ik heb zelf ook minder met kleuters. Bij

onderwijs uit. Ik geef al sinds mijn zestiende les

kan dragen om ze een goede start te geven. Dat

kleuters ben je meer verzorgend bezig. Ik wil lie-

in pencak silat, een Indonesische verdediging-

heb ik ook. En daarnaast vind ik het gewoon leuk

ver echt lesgeven.”

sport. Ik vind het leuk om dingen goed uit te leg-

om met kinderen om te gaan. Ze zijn puur en

OLAV: “Ik kan me echt niet in kleine kinderen ver-

gen en Engels was mijn beste vak. Zo werd het de

direct.” N

plaatsen.”

lerarenopleiding Engels.”

18


& OLAV

advertentie kennisnet

WIJZE Beste Wijze Wies,

Beste Wijze Wies.

Beste Wijze Wies,

Op mijn pabo zijn ze dit jaar overgeschakeld op

Ik ben razend op mijn begeleider. Het afgelopen

De mentor van mijn stageklas gaat over een paar

een heel nieuw systeem. Het heet competentie-

jaar heeft het mij niet meegezeten. Mijn oma

jaar met de vut. Nu moet ik tijdens mijn stage

gericht onderwijs. Ik vind het nogal vaag alle-

overleed, mijn computer crashte en een keer lag

allemaal bewijsdocumenten verzamelen waar-

maal. Je moet aan de hand van leervragen je

zelfs het hele netwerk in de buurt eruit. Daardoor

mee ik straks moet aantonen dat ik een aantal

eigen ontwikkeling sturen. Ik had op het formu-

kon ik steeds mijn werk niet op tijd inleveren. Ik

competenties al beheers. Daar heb ik natuurlijk

lier van mijn persoonlijk ontwikkelingsplan maar

geef ook wel toe dat ik altijd wat moeilijk op gang

het oordeel van mijn mentor bij nodig. Ik kan

een paar leervragen opgeschreven. Aan al die

kan komen. Ik heb mijn studiebegeleider steeds

moeilijk zelf zeggen of het wel of niet goed gaat.

andere competenties wilde ik pas volgend jaar

op de hoogte gehouden van al deze dingen. En

Het probleem is dat zij daar helemaal geen zin in

gaan werken. Deze opleiding duurt toch lang

dan knikte ze alleen maar wat verveeld. Nu heeft

heeft. Ze zucht telkens heel diep als ik erover

genoeg. Ik dacht ook dat ik dat zelf mocht weten.

ze me laatst bij zich geroepen en gezegd dat ze

begin. Ze vindt het allemaal ingewikkeld. In haar

Per slot moeten we onze ontwikkeling nu hele-

me een bindend negatief studieadvies gaat

tijd ging het toch ook goed, klaagt ze dan. Ze

maal zelf sturen. Mijn studiebegeleider keurde

geven vanwege mijn puntenachterstand en mijn

schrijft soms wel wat op over mijn lessen maar

dit plan echter af. Ik moet bij alle competenties

werkhouding. Maar waarom waarschuwde ze me

dat doet ze volgens haar eigen prioriteiten en

uitgebreide leervragen hebben. Ik baal er

dan niet, waarom knikte ze alleen maar zo ver-

inzichten. Als ik vraag of ze op een speciaal punt

flink van. Wijze Wies, wie stuurt nu eigenlijk.

veeld? Dit is toch geen begeleiden?

wil letten omdat ik dat nodig heb voor mijn port-

De opleiding of ik?

folio, doet ze het gewoon niet. Ik voel me heleJorrit

maal klem zitten tussen de opvattingen van de pabo en de opvattingen van de mentor.

Huub

Beste Jorrit, Beste Huub,

Lianne Ik kan mij bijna niet voorstellen dat jouw studie-

Beste Lianne,

Het woord zelfsturing betekent in hogeschooltaal

begeleider vanaf de eerste dag verveeld heeft zit-

niet dat je zomaar ergens mag beginnen en zo-

ten knikken tegen je. Deze houding is er waar-

maar ergens uit mag komen. De opleidingen

schijnlijk bij haar ingeslopen omdat je steeds

Het is jammer dat deze mentor zich niet meer in

hebben het einddoel en alle tussenniveaus zelfs

opnieuw argumenten aanvoert om je werk niet af

jou kan verplaatsen. Ze zit haar tijd uit, denk ik.

beter gedefinieerd dan ooit. Dat betekent dat de

te hebben. Ik heb mij eerlijk gezegd zelf ook wel

Hoewel het beslist waar is dat er de laatste twin-

eindbestemming en de tussenhaltes vastliggen,

eens verbaasd over grootouders die op voor hun

tig jaar veel gevraagd is van haar generatie, is het

maar dat de route door de student bepaald

kleinkinderen heel strategische momenten hun

toch vervelend om te zien hoe uitgeblust en

wordt. Of het op deze wijze nog zelfsturing zou

laatste adem uitbliezen. Natuurlijk grijpt zo’n

ongeïnspireerd enkelen hun laatste jaren uitdie-

mogen heten is een goede vraag. Ik denk dat het

gebeurtenis je erg aan maar je kunt niet verwach-

nen. Het is frustrerend voor je om op deze wijze

beter is om de nieuwe rol van de studenten te

ten dat het je ontslaat van allerlei verplichtingen.

je portfolio te moeten samenstellen, maar het is

beschrijven als de inzittenden van een auto die

En computers die crashen, netwerken die uitval-

geen ramp. Het is niet moeilijk voor een beoorde-

op de afstandsbesturing van de pabo rijdt. Je

len, bruggen die open staan, treinen die niet rij-

laar om te zien waar jouw inspanning eindigt en

kunt wel beslissen om even te stoppen, of om

den? Het overkomt je vast niet vaker dan ande-

de onwil of misschien ook wel het onvermogen

een omweg te maken, desnoods leg je de route

ren. De belangrijkste informatie die je geeft in je

van je mentor begint. Daar komt bij dat er beslist

nog een keer af maar je dient wel voor het donker

brief zit in de zin dat je in de regel wat moeilijk op

zaken zijn die je van zo’n mentor kunt leren. Ze

bij de eerste halteplaats aan te komen.

gang komt. Als ik het goed begrijp kom je soms

hebben vaak veel handigheid ontwikkeld in het

zelfs helemaal niet op gang. Het lijkt me vele

handhaven van de orde. Ook zijn ze vaak verba-

malen zinvoller om daar conclusies aan te verbin-

zingwekkend efficiënt. Als zelfs dat niet (meer)

den dan wat te mopperen over het karakter van je

het geval is kunnen ze je altijd nog leren hoe je

studiebegeleider. Die heeft haar diploma al.

je moet handhaven in treurige omstandigheden.

WIJZE

WIJZE

WIJZE


21

AOb!live festival voor starters & studenten Onder alle de elnem verlot ers en we e e n d r reis na iedaag ar Par se ijs, inc een da lusief g Disn eyland twee p , voor ersone n

i 2005 g 1 jun a d recht s n woe tad Ut s m o D chool ur Hoges 9.00 u 0 tot 1 .3 2 1 van

01 06 2005 AOb!live

Programma

Bij een AOb!live evenement ontmoet je vakgenoten en krijg je

Tussen 12.30 en 13.15 uur verwachten wij je in de aula van

informatie naar keuze in een prettige ontspannende omgeving. Hier

Hogeschool Domstad. Na de opening begint om 13.30 uur je

luister je niet een halve dag naar lezingen, maar doe je vooral actief

eerste workshop. Je kiest uit de volgende onderwerpen:

mee. AOb!live is spannend, informatief, van deze tijd en kent geen vast programma. Meepraten over je favoriete onderwerp, ervaringen delen

• timemanagement

met collega's. Tussendoor een ontspannende powerbreak om daarna

• omgaan met moeilijke klassen

volledig in balans je weg te vervolgen. AOb!live voor starters & studen-

• inzicht in de conflictmodellen

ten vindt jaarlijks plaats op de eerste woensdagmiddag van juni in

• hoe hou je orde?

Hogeschool Domstad Utrecht.

• liefde in de schoolbanken • omgaan met jongeren uit de straatcultuur • communicatie met ouders

Kosten

• feestdagen & vieringen

Deelname aan het festival voor starters & studenten is voor leden

• omgaan met collega’s

van de AOb gratis. Niet-leden betalen een eigen bijdrage van

• dansen in de school

€ 10,–. Word je ter plekke lid van de AOb, dan betaal je uiteraard

• rechtspositie algemeen

geen entreegeld. Lid worden van de AOb kan al vanaf € 2,50 per

• pedagogisch klimaat in de klas

maand.

• aan de slag met competenties • docentenbegeleiding, good practice

Meer informatie

• emoties in de klas

Uitgebreide beschrijvingen van de workshops en het inschrijfformu-

• percussie en ritme in het onderwijs

lier vind je op www.aob.nl. Heb je nog vragen over het programma,

• wetenschap van de adem, stressvermindering

mail dan naar [email protected]. Alle deelnemers krijgen een week voor aanvang een bevestiging en definitief programma

Tot 17.30 uur volg je maximaal drie workshops. Na de laatste ronde

thuisgestuurd.

presenteren we de beginnersalmanak, een onmisbare handleiding boordevol praktische tips voor je eerste praktijkjaren. Leden krijgen

Workshops op locatie

de almanak gratis mee naar huis. Aansluitend kun je gebruik maken

Enkele workshops uit het programma kunnen tegen een vergoe-

van een vegetarisch buffet om de middag mee af te sluiten.

ding ook op locatie worden verzorgd. Meer over weten? Mail ons, [email protected]

22


www.onderwijspas.nl

HAAL MEER VOORDEEL UIT HET AOb-LIDMAATSCHAP! Alle leden van de Algemene Onderwijsbond zijn sinds kort in het bezit van De Onderwijspas. Met de onderwijspas en het daarop vermelde lidmaatschapsnummer kun je gebruik maken van aantrekkelijke kortingen op interessante producten. Een weekendje weg in een sfeervol hotel, korting op een museumbezoek, een goedkopere verzekering, een aantrekkelijk geprijsde thriller of dineren met 25 procent korting, het kan allemaal met de onderwijspas van de AOb. Op www.onderwijspas.nl vind je een overzicht van alle kortingen. Hier staan de permanente aanbiedingen en een wisselend aanbod van speciale voordeelacties met een kortlopende geldigheidsduur. Ook een onderwijspas ontvangen? Word dan lid van de AOb. Vul de bon in op de achterpagina van deze Straksvoordeklas. Voor studenten kost het lidmaatschap maar € 2,50 per maand!

Onderwijstalent gezocht

DOE MEE AAN DE TROUW-TALENTPRIJS 2005! Studenten aan de lerarenopleidingen leveren vaak

impuls kan gebruiken en heb je die met succes

een waardevolle bijdrage aan de onderwijsontwik-

in de praktijk gebracht? Vul dan voor 1 juni

keling op stagescholen. Met de Trouw-Talentprijs

2005 het aanmeldingsformulier op de INOP-

hebben lerarenopleidingen de mogelijkheid om de

website in: www.onderwijsprijs.nl. Je hebt dan

prestaties van deze studenten voor het voetlicht te

nog tot 15 september om daadwerkelijk materi-

halen. De Trouw-Talentprijs wordt dit jaar in

aal in te zenden. Zodra je aanmelding binnen is,

oktober, tijdens de Nationale Onderwijsweek,

brengt het INOP je stagecoördinator op de hoog-

uitgereikt door minister Van der Hoeven.

te. De uiteindelijke beslissing over je kandidatuur wordt genomen door je opleidingsinstituut.

Elk opleidingsinstituut mag één student(e) afvaardigen binnen de categorie aankomende

Heb je nog vragen over de Trouw-Talentprijs?

leraren in het basisonderwijs of de categorie aan-

Kijk op www.onderwijsprijs.nl of neem contact

komende leraren in het voortgezet onderwijs. In

op met het INOP, telefoon 048 751 23 11

beide categorieën bestaat de prijs uit een bron-

of e-mail naar [email protected].

zen trofee, een jaarabonnement op Trouw en een

Onderwijsprijs coördineert. Giralis is nauw

geldbedrag van duizend euro.

betrokken bij de beoordeling van de inzendingen. Straksvoordeklas steunt het initiatief en

De organisatie is in handen van dagblad Trouw

stelt een eigen prijs ter beschikking.

en het Instituut voor Nationale Onderwijs-

Studeer jij aan een lerarenopleiding? Vind jij dat

promotie (INOP), dat ook de Nationale

het Nederlandse onderwijs wel een frisse nieuwe


23

DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND Straksvoordeklas

Voorjaars aanbieding! Word voor € 2,50 per maand studentlid van de Algemene Onderwijsbond en ontvang de nationale tijdschriftenbon ter waarde van € 10,– Met de Nationale tijdschriftenbon maak je zélf een keuze uit het complete

Maak gebruik van de voorjaarsaanbieding! Iedereen die nu voor een jaar

scala aan (proef)abonnementen van ruim 280 verschillende tijdschriften.

lid wordt van de AOb ontvangt de nationale tijdschriftenbon t.w.v. €10,–.

De bon kan door middel van de unieke code op www.nationaletijdschriften-

Deze aanbieding geldt tot 8 juni 2005. Lid worden kan via www.aob.nl of

bon.nl verzilverd worden. Alle abonnementen lopen automatisch af. Veel

via onderstaande bon.

leesplezier dit voorjaar!

Ja, ik word studentlid van de AOb Naam en voorletters

man | vrouw

Adres Postcode

Plaats

Telefoon (privé)

Geboortedatum

Je contributie van € 2,50 per maand wordt van je rekening afgeschreven Nummer giro/bankrekening Gegevens van de school waar je studeert Naam school Adres Postcode

Plaats

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van de groep beginnend onderwijspersoneel?

Ja | nee

Wat is je (vermoedelijke) afstudeerdatum? Studeer je voor leraar basisonderwijs | speciaal onderwijs | voortgezet onderwijs Welke maand moet je lidmaatschap ingaan? Datum

DE AOb, DE VOORDELIGE COLLEGA

Handtekening

(€2,50 VOOR STUDENTEN)

Straksvoordeklas? Nu alvast studentlid worden. Voor alle studenten aan lerarenopleidingen is er een speciaal tarief • Voor € 2,50 per maand kan je lid worden bij de AOb • Als studentlid ontvang je elke twee weken Het Onderwijsblad • Zo blijf je op de hoogte van ontwikkelingen in het onderwijs • Ook kan je gratis brochures aanvragen over arbeidsvoorwaardelijke, onderwijskundige en rechtspositionele onderwerpen, lid worden van de beginnersgroep en deelnemen aan workshops. STUUR DEZE BON NAAR: AOb INFORMATIE- EN ADVIESCENTRUM ANTWOORDNUMMER 4346 3500 VE UTRECHT

straks tips Lukt het een beetje? gratis Kopspijkerscabaretiers: Straksvoordeklas Tijdschrift voor studenten op lerarenopleidingen

Recommend Documents