straks. gratis STRAKSVOORDEKLAS TIJDSCHRIFT VOOR STUDENTEN OP LERARENOPLEIDINGEN EEN UITGAVE VAN DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND NOVEMBER 2003

straks. EEN UITGAVE VAN DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND NOVEMBER 2003

STRAKSVOORDEKLAS TIJDSCHRIFT VOOR STUDENTEN OP LERARENOPLEIDINGEN

PABO EEN MANONVRIENDELIJKE KNUTSELACADEMIE? HET ONDERWIJS IS WEER IN TREK. NIEUWE SERIE: HET ZIT IN DE FAMILIE. LINDIE & RIK STRAK IN HET PAK OP VISITATIEBEZOEK. ZEVEN KNELPUNTEN ROND STAGES.

gratis

(advertentie)

INHOUD: 8. LERARENOPLEIDINGEN ZIJN WEER IN TREK: INSTROOM GROEIT MET ZEVENTIEN PROCENT. 12. JONGENS LATEN DE PABO LINKS LIGGEN. EEN MANONVRIENDELIJKE KNUTSELACADEMIE? 16. HET ZIT IN DE FAMILIE: BAUKJE RENSMA TREEDT IN DE VOETSPOREN VAN HAAR VADER JELLE. 18. KWALITEITSCONTROLEURS VINDEN PABO TE MAKKELIJK. 20. LINDIE DE BONT EN RIK WILBERS MAAKTEN DEEL UIT VAN DE VISITATIECOMMISSIE PABO. STRAK IN HET PAK OP VISITATIEBEZOEK. 22. ZEVEN KNELPUNTEN ROND STAGES. “KAART PROBLEMEN AAN. TREK AAN DE BEL.” 24. DO YOU SPEAK ENGLISH? EN VERDER: 4. NIEUWS: TOP BIJ STUDENTEN, FLOP BIJ VISITATIECOMMISSIE. 10. UITSLAG LEZERSENQUÊTE: EEN MAN OF VROUW VOOR DE KLAS, MAAKT HET UIT? 27. WIJZE WIES OVER PORTFOLIO’S EN OBJECTIEF WAARNEMEN. 28. NIEUWE ENQUÊTE: DE IDEALE WERKGEVER.

STRAKSVOORDEKLAS

wordt graag op de hoogte

gehouden van nieuws en initiatieven op alle opleidingen. Stuur daarom jullie eigen opleidingsblad aan redactie POSTBUS

STRAKSVOORDEKLAS,

2875, 3500 GW

UTRECHT.

PITTIG EN UITDAGEND

Verder zijn

we op zoek naar medewerkers die het leuk vinden een bijdrage te leveren aan het magazine

Bijna zeventienduizend studenten hebben zich dit jaar aangemeld voor een lerarenopleiding

of nieuwtjes en onderwerpen willen aandragen.

in het hbo. Een absoluut record. De pabo is met ruim elfduizend eerstejaars veruit de groot-

Interesse? Mail naar [email protected]

ste hbo-studie. Hoezo is het leraarschap niet populair? Jullie weten wel beter, het is het mooiste beroep ter wereld. Maar de aanwas zou nog veel groter kunnen zijn als jongens het leraarschap niet links lieten liggen. Bij de pabo’s bestaat maar vijftien procent van de instroom uit mannen en bij de lerarenopleidingen voortgezet onderwijs is het niet veel beter. Geen goede zaak, vinden

COLOFON

Straksvoordeklas-lezers. De opleiding zou een stuk gezelliger zijn met meer jongens erbij. Bovendien hebben de meiden behoefte aan mannelijke collega’s als ze straks voor de klas

is een uitgave van de Algemene Onderwijsbond Jaarbeursplein 22, Utrecht POSTADRES: Postbus 2875, 3500 GW Utrecht TELEFOON: 0900 463 62 62 STRAKSVOORDEKLAS

verschijnt vier maal per jaar in een oplage van 40.000 exemplaren en wordt gratis verspreid op alle pabo’s, lerarenopleidingen vo/bve en de universitaire lerarenopleidingen. STRAKSVOORDEKLAS wordt mede mogelijk gemaakt door Het Zilveren Kruis. STRAKSVOORDEKLAS

UITGEVER:

Robert Sikkes

HOOFD- EN EINDREDACTIE:

Yvonne van de Meent Han van Almere MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER: Nely van Dam, Richard Hassink, Els Heuts, Dick Hollander, Hanne Obbink, Eva Prins, Rineke Wisman en Wijze Wies. FOTO’S: Joost Grol en André Ruigrok GRAFISCH ONTWERP: www.def7.nl Ivo de Boer, René van den Berg en Peter van Dorst DRUK: De Volharding BV, Amsterdam ADVERTENTIE-EXPLOITATIE: VVP, Verenigde Periodieken, Postbus 433, 2040 AK Zandvoort, 023 571 93 34, [email protected] WEBSITE:

staan. “Meer mannen maakt de sfeer vriendschappelijker.” De jongens laten zich echter afschrikken door het knutselacademie-imago dat de pabo heeft. Of zoals een mannelijke derdejaars het zegt: “Liedjes zingen zoals ‘Ik heb een tante en een oom’ is gewoon niet cool.” Jongens willen geen kontjes afvegen en veters strikken, ze willen kinderen iets leren. Ze willen zich zo snel mogelijk specialiseren, de diepte in. De lerarenopleidingen basisonderwijs moeten meer diepgang bieden, vindt ook de visitatiecommissie die de pabo’s de maat nam. De student wordt wel goed voorbereid op de onderwijspraktijk, maar krijgt te weinig theoretische bagage. In plaats van ‘veel, maar niet moeilijk’ moet de pabo over een paar jaar ‘pittig en uitdagend’ zijn. Er valt dus nog veel te verbeteren bij de lerarenopleidingen. Straksvoordeklas blijft de vorderingen in de gaten houden. Ook dit studiejaar ontvangen alle studenten aan de lerarenopleidingen dit magazine van de Algemene Onderwijsbond. Een gratis steuntje in de rug voor alle toekomstige collega’s. Omdat jullie zo enthousiast reageerden op dit initiatief van de AOb, hebben we Straksvoordeklas dit jaar dikker gemaakt. En nóg pittiger en uitdagender. Yvonne van de Meent Hoofdredacteur

De volgende Straksvoordeklas verschijnt in januari 2004.

STRAKSVOORDEKLAS. NR.4 NOVEMBER 2003.

3.

Nieuws

ONDERWIJSEXPEDITIE NAAR OEGANDA

Redactie: Yvonne van de Meent Bijdragen: Robert Sikkes en Richard Hassink

TOP BIJ STUDENTEN, FLOP BIJ VISITATIECOMMISSIE (EN ANDERSOM)

Schoolgebouwen opgetrokken uit klei of leem;

schrijft de leraar in het zand”, vertelt Jeannette

ons genomen”, vertelt Jeannette Berckenkamp.

ouderwetse schoolbankjes met vier tot zes kinde-

Berckenkamp, vierdejaars bij de pabo van de

Jeannette heeft inmiddels al 2900 euro bij

ren erin en klaslokalen waarin zelfs het school-

Hogeschool Inholland in Den Haag. “Wij wilden

elkaar. “Het geld dat wij bijeen brengen gaat

bord ontbreekt. Afgelopen zomer bezochten 43

creatieve vakken geven en hadden vouwblaad-

naar een school op een eilandje in het

studenten van negen Nederlandse pabo’s

jes uit Nederland meegebracht. De leraren wil-

Victoriameer waar we geweest zijn.”

Oeganda. Ze gaven er les aan basisscholen en

den die blaadjes liever gebruiken om te oefe-

De deelnemers moesten 900 euro bijdragen

Pabo-studenten zijn tevreden mensen. Ze geven

met de minst tevreden studenten terecht. Ook

maatschappijvakken zijn van alle studenten die

maakten kennis met Oegandese pabo-studenten.

nen met schrijven. Vouwen vonden ze zonde

aan de reis- en verblijfkosten. Desondanks

hun opleiding gemiddeld een 7,5. Andere oplei-

bij de pabo van de Hogeschool Inholland

een hbo-lerarenopleiding volgen het minst te

De expeditie is georganiseerd door Edukans, een

van het papier.” Door het gebrek aan leermid-

moest Edukans een aantal studenten teleur-

dingen in het hoger onderwijs krijgen meestal

Rotterdam zijn de studenten matig tevreden

spreken over hun onderwijs: een 6,5.

organisatie die onderwijsprojecten in ontwikke-

delen is het onderwijs in Oeganda nood-

stellen. “Er was heel veel belangstelling”,

maar een 6,5 van hun studenten. Dat blijkt uit de

(6,9), terwijl de deskundigen die opleiding op

De studentenoordelen zijn opgenomen in een

lingslanden financiert.

gedwongen klassikaal. De leraar zegt iets en de

vertelt Regiena Riezenbos van Edukans. “Het

Nationale Studentenenquête die begin dit jaar is

een gedeelde derde plaatst zetten.

database die in opdracht van het ministerie van

kinderen moeten dat herhalen.

programma was afgestemd op veertig stu-

uitgevoerd door het onderzoeksbureau Research

Vorig jaar werden studenten van de lerarenop-

onderwijs is ontwikkeld. De database is bedoeld

In Oeganda gaat maar een kwart van de kinde-

Terug in Nederland treden de pabo-studenten

denten, meer konden er niet mee. Maar vol-

voor Beleid.

leidingen voor voortgezet onderwijs geënquê-

voor professionele gebruikers zoals decanen,

ren naar school. De bevoorrechte kinderen die

op als ambassadeurs voor de Edukans-projec-

gend jaar is er plaats voor negentig studenten.”

teerd door Research voor Beleid. De studenten

uitgevers van studiekeuze-informatie en journa-

onderwijs volgen, moeten genoegen nemen met

ten. Ze proberen in hun omgeving en op de

Dan gaat de onderwijsexpeditie naar India.

De onderzoekers ondervroegen ongeveer 1900

exacte vakken en talen zijn net als pabo-

listen. De studentenoordelen worden ook opge-

primitieve omstandigheden. “Kinderen hebben

basisscholen waar ze stagelopen, sponsors te

(YvdM)

studenten, vijftig per pabo. Pabo-studenten zijn

studenten bovengemiddeld tevreden. Zij geven

nomen in de Keuzegids Hoger Onderwijs, die

vaak maar één pen en één schrift, meer leer-

vinden. “Alle deelnemers halen tweeduizend

vooral te spreken over de goede voorbereiding

hun opleiding een 7,2 en een 7,3. Studenten

deze maand verschijnt. (YvdM)

middelen zijn er niet. Meestal is er wel een

euro op voor het goede doel. Tenminste we

Meer informatie: www.edukans.nl

schoolbord, maar soms ontbreekt dat ook. Dan

hebben allemaal die inspanningsverplichting op

of [email protected]

op een loopbaan in onderwijs (7,4) en over de studeerbaarheid van de programma’s (7,5). Een pabo-opleiding is dus volgens de geïnterviewde

TOPZEVEN MEEST TEVREDEN STUDENTEN

studenten goed te doen in vier jaar. Over de inhoud van het programma (6,9) en de rooste-

STUDENTENOORDEEL

PLAATS RANGLIJST VISITATIE

LIO IN ZUID-AFRIKA

ring en de tentamens (6,7) zijn de ze het minst tevreden.

HOGESCHOOL HELICON, ZEIST

8,4

37

De studentenoordelen komen slecht overeen

HOGESCHOOL DE KEMPEL, HELMOND

8,4

16

met die van de visitatiecommissie. De officiële

KATHOLIEKE PABO, ZWOLLE

8,2

14

kwaliteitscontroleurs presenteerden hun eind-

DE DRIESTAR, GOUDA

8,0

24

rapport eind september (zie pagina 18/19).

PABO-ARNHEM, HS VAN ARNHEM EN NIJMEGEN

8,0

1

Studenten van de Hogeschool Helicon, een

HOGESCHOOL DRENTHE, MEPPEL

8,0

28/29

Als jonge meid in je eentje naar Kaapstad om daar op een basisschool

niet verstandig om me naar een ‘zwarte’ school te sturen. De omstandig-

antroposofische instelling die leerkrachten

EDITH STEIN, HENGELO

8,0

6

een lio-stage te lopen. Een avontuur dat niet veel pabo-studenten zouden

heden zijn op die scholen vele malen moeilijker. Bovendien zijn vecht-

opleidt voor vrije scholen, zijn het meest tevre-

ondernemen. Joke Knoppersen (22), vierdejaars aan de Marnix Academie

en scheldpartijen daar aan de orde van de dag.”

den van alle pabo-studenten. Zij geven hun

in Utrecht, hoefde echter niet lang te denken toen die mogelijkheid zich

Ordeproblemen had Joke niet op haar stageschool, behalve misschien

opleiding een 8,4, terwijl de visitatiecommissie

voordeed. “Ik wilde altijd al graag naar het buitenland, maar niet zonder

wat flauwe geintjes op het schoolplein. “Er is daar veel respect voor leer-

maar liefst dertien onvoldoendes en slechts

doel. Dat doel werd dus mijn lio-stage.”

krachten. ’s Ochtends werd bijvoorbeeld de dag geopend in een grote

twaalf voldoendes uitdeelde aan Helicon.

Joke had ook kunnen kiezen voor Aruba als stageplek, maar Zuid-Afrika

gymzaal, waarbij de leerlingen in koor de leerkrachten begroeten met

Daarmee belandde de antroposofische pabo op

had op haar een grotere aantrekkingskracht. “Het voordeel van Zuid-

‘Goodmorning teachers’. Even later werd dat in de klas nog eens dunne-

“Lesgeven in het Engels viel enorm mee”

TOPVIJF MINST TEVREDEN STUDENTEN STUDENTENOORDEEL

PLAATS RANGLIJST VISITATIE

Afrika is dat het land veel te bieden heeft: mooie natuur, boeiende cul-

tjes overgedaan.”

(zie topzeven).

EDUCATIEVE FACULTEIT AMSTERDAM

6,4

34

tuur en een goed uitgaansleven. Aruba is niet veel groter dan Texel, daar

Terugkijkend op de periode in Kaapstad vindt Joke dat ze erg veel

Hoog op de studentenranglijst staan maar twee

HOGESCHOOL BRABANT, BREDA

6,7

33

ben je snel op uitgekeken.”

geleerd heeft. “Ik heb toetsen gemaakt op rekengebied. En dat was hard

pabo’s die ook goed scoren bij de visitatiecom-

HANZEHOGESCHOOL, GRONINGEN

6,8

21/22

In maart dit jaar vloog Joke voor een periode van drie maanden naar

nodig, want er werd op die school niet gewerkt met methodes of een

missie. De pabo-Arnhem (Hogeschool van

HOGESCHOOL INHOLLAND, ROTTERDAM

6,9

3/4

Kaapstad. “Eerlijk gezegd zag ik er wel een beetje tegenop om in het

leerlingvolgsysteem.”

Arnhem en Nijmegen) en Edith Stein. De Theo

HOGESCHOOL VAN UTRECHT

7,0

1/2

Engels les te geven, maar ik heb in Nederland vooraf een taalcursus

Hoewel ze een geweldige tijd heeft gehad in Zuid-Afrika, kiest Joke toch

Thijssenacademie (Hogeschool van Utrecht) die

gevolgd. Uiteindelijk viel het enorm mee, vooral ook omdat je daar

voor een baan in Nederland. “Ik heb net het tweede deel van mijn lio-

bij de visitatie de eerste plaats met de pabo-

24 uur per dag Engels spreekt waardoor je de taal snel machtig wordt.”

stage afgerond op een startende basisschool in Amersfoort en daar wil ik

Joke liep haar lio-stage op een blanke school. “Ik was de enige student

heel graag blijven.” (RH)

de één na laatste plaats van de visitatieranglijst

Arnhem deelt, krijgt van zijn studenten een 7,0

BRON: DATABASE STUDIEKEUZE-INFORMATIE (SKI) 2003

en komt daarmee in de topvijf van opleidingen

4.

van mijn groep die naar Zuid-Afrika ging, daarom leek het de opleiding



5.

Nieuws

Nieuws De rijkste hogeschool is een kleine pabo

Foto: Robert van Stuyvenberg Minister Van der Hoeven overhandigt de talenttrofee aan Judith Wintermans. Op de achtergrond Ton Voermans.

PRIJS VOOR STARTENDE LERAREN Met haar scriptie Rekenen, geen vak apart won

Judith Wintermans liep stage op basisschool

Judith Wintermans van de Fontys-pabo in

Beisterveld in Bergeijk. Daar werd duidelijk dat

Eindhoven de Trouw-talentprijs voor het primair

ontwikkelingsgericht werken in groep drie af en

onderwijs. Tom Voermans kwam in de categorie

toe moeizamer ging dan gewenst, vooral bij

voortgezet onderwijs op de eerste plaats. Hij deed

rekenen. Wintermans stortte zich op de vraag

een praktijkgerichte studie om het grammatica-

hoe zij methodegebonden lessen kon vervangen

onderwijs van verscheidene taalmethoden op één

door betekenisvolle rekenactiviteiten. Het lukte

lijn te brengen.

haar om rekenen geen vak apart te laten zijn door het in te passen in een thema. Volgens de

De Katholieke Pabo Zwolle is de rijkste hogeschool van Nederland. De school weet jaarlijks een flink deel van de inkomsten over te houden. In 2002 wist de Zwolse pabo ruim vijftien procent van de overheidssubsidie opzij te zetten. Verhoudingsgewijs heeft de kleine hogeschool daardoor van alle 46 hogescholen het grootste vermogen opgebouwd. In de topvijf staan nog twee andere zelfstandige pabo’s: Edith Stein (Hengelo) en De Kempel (Helmond). Dat blijkt uit een onderzoek naar de jaarrekeningen over 2002 dat is uitgevoerd door HBO-Journaal, het onafhankelijke opinieblad voor het hoger beroepsonderwijs. Lang niet alle zelfstandige pabo’s weten geld over te houden. De antroposofische Hogeschool Helicon, die naast een leraren basisonderwijs ook dans- en muziekdocenten opleidt, staat aan de rand van de afgrond. Helicon komt al jaren geld tekort en heeft nauwelijks reserves over. De enige oplossing is meer studenten binnenhalen, maar de schoolleiding vreest dat er dan water bij de antroposofische wijn moet. Ook de Marnix Academie in Utrecht heeft een aantal jaren rode cijfers genoteerd. Deze zelfstandige pabo kwam in de problemen door de snelle groei van het aantal studenten. Bij hogescholen gaat de kost voor de baat uit. Ze worden bekostigd op basis van het aantal studenten dat twee jaar ervoor stond ingeschreven. Als er meer studenten komen moeten ze investeringen, bijvoorbeeld uitbreiding van het aantal klaslokalen of de aanschaf van extra computers, zelf voorschieten. (YvdM)

LERARENOPLEIDINGEN SNELSTE GROEIERS IN HBO Het aantal hbo-studenten groeit dit jaar met

17,7 procent. Qua marktaandeel levert de eco-

vijf procent; de lerarenopleidingen groeien het

nomische sector in, al ziet men door de groei

hardst van alle studierichtingen. Bij de pedago-

van het totale aantal hbo-studenten de aantal-

PEDAGOGISCH

+ 15%

gische opleidingen neemt het aantal studenten

len eerstejaars wel stijgen. Vermoedelijk is de

GEZONDHEID

+ 11%

met vijftien procent toe ten opzichte van vorig

combinatie van recessie met de verhalen over

jaar (zie verder pagina 8/9). Op de tweede

het lerarentekort de voornaamste reden voor

TECHNISCH

+ 02%

plaats komen de gezondheidszorgopleidingen

jongeren om voor het onderwijs (en de zorg) te

ECONOMISCH

+ 01%

met elf procent. De agrarische opleidingen en

kiezen. De pabo blijkt razend populair is ruim

het kunstonderwijs verliezen terrein, ieder min

elfduizend vooraanmeldingen (stand eind

AGRARISCH

- 04%

vier procent. De sociaal-agogische opleidingen

augustus) veruit de grootste studierichting. De

KUNST

- 04%

zijn de grote verliezers: min vijf procent.

pabo’s noteren daarmee een groei van veertien

Door de populariteit van de lerarenopleidingen

procent in één jaar. De lerarenopleidingen

SOCIAAL

-0 5%

neemt ook het marktaandeel van de pedagogi-

voortgezet onderwijs trekken veel minder

HBO TOTAAL

+05%

sche sector in het hbo weer flink toe. Twee jaar

studenten, in totaal zo’n 5500, maar groeien

geleden koos 15,6 procent van alle eerstejaars

met zeventien procent nog harder dan de

voor het leraarsvak. Dat is nu opgelopen naar

pabo’s. (RS)

UTRECHT LEVERT BESTE UNIVERSITAIRE LERAREN AF

0% BRON: HBO RAAD

POST GOED NIEUWS IS GEEN NIEUWS

De beste eerstegraads leraren komen van de

stevige koppeling tussen de lerarenopleidingen

Waarom werken Straks en het Onderwijsblad

Universiteit Utrecht. Het in juni verschenen

in het hbo en wo – zoals in Nijmegen, waar één

mee aan stemmingmakerij? Waarom werkt de

visitatierapport over de universitaire leraren-

instituut voor leraar en school bestaat – ligt

AOb mee aan het demotiveren van aanstaande

opleidingen geeft het rapportcijfer acht aan de

volgens de commissie erg voor de hand als lan-

docenten? “Stageloon van 20 eurocent per

kwaliteit van de afgestudeerden van het aan de

delijke aanpak. Daarnaast moeten de universi-

uur,” is de kop. Misschien is het aardig te

UU verbonden Ivlos. De andere zes universitai-

taire opleidingen onderling beter samenwerken

onderzoeken of er misschien ergens wel iets

re lerarenopleidingen (Amsterdam UvA en VU,

en hun programma’s op elkaar afstemmen. De

goed gaat. Het Instituut voor Leraar en School,

Groningen, Nijmegen, Leiden en de samenwer-

verschillen zijn nu te groot, vindt de commis-

de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding in

kende technische lerarenopleidingen) krijgen

sie. Verder trof de commissie te weinig goed

Nijmegen heeft ongeveer 230 lio’s, die alle-

voor de kwaliteit van hun studenten een zeven.

studiemateriaal aan en te veel bij elkaar

maal een betaalde aanstelling hebben. Zij wor-

Utrecht komt er over de hele linie goed van af,

geraapte readers, die bestonden uit artikelen

den aangesteld conform de afspraken in de cao

ook als het gaat om het programma, de stu-

uit vakbladen met een nietje erdoor. De bege-

en verdienen zo’n elfhonderd euro per maand.

deerbaarheid en de eindtermen.

leiding van de schoolstages is goed geregeld,

Het is de opleiding er veel aan gelegen dat

De universitaire lerarenopleidingen – een studie

maar veel scholen laten hun docenten-in-

lio’s zich, zonder dat ze allerlei bijbaantjes

van één jaar volgend op het doctoraal – zijn

opleiding te veel uren werken. De commissie

nemen, kunnen concentreren op de taak waar-

de afgelopen jaren flink gegroeid. Waren er in

signaleert dat door de combinatie van studie en

voor ze staan: lesgeven. Een lio werkt een half

1993 545 studenten, nu zijn dat er 838.

stage studenten een grote werkdruk hebben en

jaar in een halve aanstelling, hij geeft maxi-

De omvang verschilt wel enorm per opleiding.

studievertraging oplopen. Opvallend vindt de

maal dertien lessen en krijgt nog enkele taken

De drie technische lerarenopleidingen tellen

commissie dat veel studenten deels terecht-

tot in totaal 415 uur (0,25 fte). In de regio

Beide winnaars ontwierpen een onderwijs-

jury was niet alleen haar praktische uitwerking

methode van hoog niveau, oordeelde de jury

reden voor de eerste prijs maar ook de theoreti-

(waarin ook Straksvoordeklas was vertegenwoor-

sche inbedding.

digd). Hun aanpak wordt toegepast op de scho-

Op het Raaylandcollege in Venray, een brede

len waar zij stage liepen en levert een bijdrage

scholengemeenschap, worstelden de docenten

aan de professionalisering van leraren.

Nederlands na de fusie met een wirwar aan

De Trouw-talentprijs werd door onderwijsminis-

grammaticamethoden. Stagiair Tom Voermans

ter Van der Hoeven uitgereikt tijdens de festivi-

van de lerarenopleiding in Nijmegen ontwierp

teiten rond de Dag van de leraar. De prijs

een praktische methode voor havo en vwo waar-

bestond uit een cheque van duizend euro, een

in hij alle verschillen uitploos en er een werk-

jaarabonnement op dagblad Trouw en een tro-

baar geheel van maakte. Zijn scriptie “stijgt

samen maar een handjevol studenten. De kwa-

komen in de onderbouw van havo-vwo of vmbo,

Nijmegen tracht de opleiding samen met de

fee. Daarnaast kregen beide prijswinnaars van

boven het hbo-niveau uit”, oordeelde de jury

liteitscontroleurs vinden het daarom onwaar-

terwijl de opleiding daar geen enkele aandacht

scholen studenten te motiveren te kiezen voor

de Algemene Onderwijsbond, de uitgever van

van de Trouw-talentprijs. (RS)

schijnlijk dat het huidige samenwerkingsver-

aan schenkt. “Het verdient aanbeveling om de

het leraarsvak. Maar ja, dat is goed nieuws.

Straksvoordeklas, een gratis lidmaatschap voor

band blijft bestaan. Zo lonkt Delft al naar

docenten-in-opleiding beter voor te bereiden op

een jaar.

Leiden, terwijl Eindhoven mogelijk met de hbo-

dit deel van hun taak.” (RS)

Rudi Liebrand coördinator schoolpracticum ILS

lerarenopleidingen in de regio verder wil. Een

6.



7.

Het onderwijs is weer

IN TREK

Hij was anderhalf jaar bedrijfsleider in een jeansshop, studeerde een half jaar communicatie en koos toen voor de lerarenopleiding. “Zowel het vak als het beroep spreken mij aan. Ik heb veel affiniteit met taal en ik heb graag de touwtjes in handen. Mijn ambities kon ik in mijn baan niet meer verwezenlijken en de opleiding communicatie vond ik veel te breed.” Toneel is zijn passie. “Als leraar heb je iedere dag een soort publiek”, vindt hij.

Graag voor de klas Docent aardrijkskunde Sjoerd de Jong is het opgevallen dat veel van zijn studenten bewust kiezen voor het leraarsberoep. Vaak komen eerstejaars in eerste instantie voor hun favoriete vak en komt het beroep op de tweede plaats.

Aan de jarenlange malaise bij de leraren-

niet snapt, heb ik de drang om het begrijpelijk

voor, maar lang niet zo veel als voor geschiede-

“Tijdens de introductieweek hoorde ik dat tien

opleidingen voortgezet onderwijs lijkt een einde

te maken. Natuurkunde vind ik een prachtig

nis, Engels en Nederlands.” Tot logistieke pro-

van de vijftien studenten graag voor de klas wil-

te komen. De instroom is dit jaar met zeventien

vak en zo kwam ik uit bij deze opleiding.”

blemen heeft de aanwas niet geleid. Maar bij

len staan. Dat had ik niet verwacht.

procent gegroeid. Bij de Hogeschool Windesheim

Henk de Lange is al bijna 25 jaar docent

de altijd al populaire opleiding geschiedenis

Misschien heeft het er mee te maken dat er

meldden zich zelfs veertig procent meer eerste-

Nederlands bij de Zwolse lerarenopleiding. Hij

waar het aantal studenten bijna verdubbeld is,

maar zes van de vijftien rechtstreeks van het

jaars. Waar komt het nieuwe enthousiasme voor

is blij verrast door de recente ontwikkelingen.

dreigt een tekort aan stageplaatsen. En juist

havo komen. Want dan heb je echt wat uit te

het leraarschap vandaan? Straksvoordeklas ging

“Het was een zwarte tijd. Het was geen dal,

die stages hebben volgens Eikelenboom ook

leggen als je voor de lerarenopleiding kiest.”

HOGESCHOOL WINDESHEIM

op onderzoek uit in Zwolle. Veel eerstejaars blij-

maar een laagvlakte. Die lage instroom werkte

hun effect op het verbeterde imago. “Er komen

Lieke ten Voorde (18) kan dat beamen. “In

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN

ken omzwaaiers. Ze volgden eerst een andere

best drukkend. Maar gelukkig zitten we niet

steeds meer jongelui op school waardoor het

mijn klas werd heel verbaasd gereageerd. “Het

NOORDELIJKE HOGESCHOOL LEEUWARDEN

opleiding of werkten al een tijdje. “Ik heb super-

meer in het verdomhoekje.” De recessie is vol-

leraarsberoep een frissere uitstraling krijgt.”

lukt je nooit om voor de klas te staan was de

commerciële banen gehad, maar dat zakelijke

gens hem niet de enige oorzaak van de toene-

Wat opvalt is dat een groot aantal eerstejaars

reactie.” Ze kreeg interesse voor het beroep

hoeft van mij niet meer

mende studentenaantallen. “Ik denk dat de

een andere studie heeft gedaan of al een paar

door “een hele gave leraar Nederlands”. Ik heb

imagocampagne mee heeft geholpen. Ook door

jaar aan het werk is geweest. “Twee jaar gele-

bewust gekozen voor Nederlands omdat je er

de tekorten krijgt het leraarschap veel aan-

den ben ik met de opleiding management,

veel kanten mee opkunt want ik zie mezelf over

Tekst Els Heuts Beeld André Ruigrok

DE GROOTSTE STIJGERS (HOGESCHOLEN) 2002

2003

TOENAME

219

305

39,3%

222

289

30,2%

200

253

26,5%

EDUCATIEVE FACULTEIT AMSTERDAM

652

822

26,1%

HOGESCHOOL VAN UTRECHT

530

648

22,3%

dacht. En de aanvangsalarissen zijn heel

economie en recht begonnen”, vertelt eerste-

veertig jaar niet nog steeds voor de klas staan.”

Aart Iliohn (22) had al een paar jaar werkerva-

behoorlijk. Onderwijs is weer in the picture”,

jaars economie Vincent Pol (20). “Maar ik vond

Ze denkt dat de recessie onbewust meespeelt

ring voordat hij zich inschreef voor de leraren-

concludeert hij.

het veel te algemeen en te zakelijk. Mijn vader

bij de keuze voor de lerarenopleiding. “Ik doe

2002

2003

TOENAME

opleiding economie van de Hogeschool

Thijs Holkers (18) komt kersvers van het havo.

is leraar dus dat was iets wat ik absoluut niet

in de eerste plaats een studie omdat ik het

ENGELS

577

680

17,9%

Windesheim. Na een mbo-opleiding bank- en

“Het lijkt me leuk om voor de klas te staan en

wilde worden. Maar op een gegeven moment

leuk vind, maar bij ons zijn 48 procent meer

GESCHIEDENIS

451

596

32,2%

verzekeringswezen ging hij bij een bank aan de

Nederlands vind ik een leuk vak”, verklaart hij

vond ik dat ik mezelf niet langer voor de gek

aanmeldingen dus die baanzekerheid zal best

NEDERLANDS

272

337

23,9%

slag. “Maar na een half jaar merkte ik dat een

zijn keus. De tv-spotjes waarin het beroep van

kon houden. Ik vind het leuk om mensen iets

een rol spelen.”

BIOLOGIE

302

232

-23,2%

kantoorbaan van half negen tot half zes niets

leraar wordt aangeprezen hebben geen invloed

te leren en economie vind ik een gaaf vak.”

Ook Thijs Boermeester (20) had heel wat uit te

WISKUNDE

227

243

,7%

voor mij is. Het is veel afwisselender om voor

op hem gehad, zegt hij. “Maar nu ik ze zie,

Evelyne Zuidema (22) begon drie jaar geleden

leggen in zijn vriendenkring toen hij zich aan-

AARDRIJKSKUNDE

107

147

37,4%

de klas te staan. Mijn ouders en broer werken

denk ik, leuk dat ga ik ook doen.”

met de lerarenopleiding geschiedenis. “Ik was

meldde voor de lerarenopleiding scheikunde.

jong, naïef en niet gemotiveerd. Ik was gefasci-

“Ik was nooit een sterke leerling en vond alles

genen zitten”, lacht hij. Bij de bank merkte hij

Frisse uitstraling

neerd door het vak geschiedenis maar wilde

interessanter dan boeken.” Nadat hij was blij-

dat er steeds meer mensen uit moesten. Dat

“Een verklaring voor de groei is natuurlijk het

geen leraar worden. Na zes weken ben ik

ven zitten in 4-havo deed hij een jaar mbo en

gaf hem te denken. “De recessie heeft wel een

economische verhaal”, weet Willem

gestopt.” Ze ging aan de slag en werkte zich in

vervolgens de sprinthavo. Het was zijn droom

2002

2003

TOENAME

beetje meegespeeld”, erkent hij.

Eikelenboom, innovatiemanager bij de tweede-

korte tijd op in de commerciële wereld. “Ik heb

een toneelopleiding te doen en daar had hij het

TECHNIEK

60

101

86,3%

Dat je verzekerd bent van een baan is een extra

graads lerarenopleidingen van Windesheim. “De

supercommerciële banen gehad”, vertelt ze,

havo-diploma voor nodig. “Maar in die wereld is

NATUURKUNDE

61

84

37,7%

stimulans, vindt Martin Overweg (19), eerste-

baanzekerheid en de ballon die is doorgeprikt

“maar op een gegeven moment begon het te

geen droog brood te verdienen”, zegt hij. “Al

AARDRIJKSKUNDE

107

147

37,4%

jaars natuurkunde. Hij heeft er al een jaar hts

van de snelle jongens met leaseauto’s, hebben

knagen. Dat zakelijke hoefde van mij niet meer.

met al heb ik acht jaar op de middelbare

GESCHIEDENIS

451

596

32,2%

opzitten, maar dat beviel niet. “Ik wilde iets

duidelijk hun effect. Minpunt is dat de groei in

Ik ben toen bewust gaan nadenken over het

school gezeten en ik kreeg veel respect voor

SCHEIKUNDE

50

64

28,0%

met mensen doen, gecombineerd met techniek.

studentenaantallen groot is, maar niet bij de

leraarsvak. Nu ben ik supergemotiveerd.”

leraren. Dat zal ook wel een leeftijdskwestie

NEDERLANDS

272

337

23,9%

Maar binnen de hts was dat moeilijk. Dingen

notoire tekortvakken zoals wiskunde, natuur- en

Richard Wazir (22), eerstejaars Nederlands,

zijn.” H

uitleggen vond ik altijd leuk. Als iemand iets

scheikunde. Daar is ook meer belangstelling

heeft al een mbo-diploma detailhandel op zak.

8.


ook in het onderwijs dus het zal wel in de

DE POPULAIRSTE VAKKEN

DE SNELSTE STIJGERS (VAKKEN)


9.

s

Uitslag Straksvoordeklas-enquête

VROUWEN

Is de vervrouwelijking slecht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van jongens?

Wil je directeur worden en welke overwegingen heb je daarbij?

DOEN HET GOED VOOR DE KLAS, MAAR

MISSEN MANNEN Voor de kwaliteit van de lessen maakt het niet uit of er mannen of vrouwen voor de klas staan. Dat zeggen de bijna 75 inzenders van de enquête over vervrouwelijking van het leraarsberoep. Maar de lezers van Straksvoordeklas vinden de vervrouwelijking wel slecht voor de ontwikkeling van kinderen: zij moeten met vrouwen én mannen te maken krijgen. “Ook voor meisjes is een mannelijk voorbeeld belangrijk.” Tekst Robert Sikkes Infografics Def7

Misschien, het hangt er van af hoe mijn leven er verder uitziet

37%

Misschien, het hangt er van af hoe het onderwijs bevalt

23%

Nee, ik wil met leerlingen blijven werken

13%

45%

Nee, ik wil die verantwoordelijkheid niet

12%

Nee, het maakt niet uit

39%

Ja, ik heb een gezonde ambitie om directeur te worden

9%

Ja, dan worden het softies

13%

Nee, ik wil werk en gezin combineren

7%

Anders

7%

A

Anders

B C D

Nee, goed om machogedrag in de kleutertijd aan te pakken

3%

“Wat betreft mannen- en vrouwenrollen is de

in te sturen, maar ook zij zijn weinig tevreden

hele maatschappij in de war”, was de noodkreet

met de sekseverhoudingen in het hedendaagse

van één van de inzenders van de ver-vrouw-

onderwijs. Maar liefst tweederde noemt het

elijkingsenquête, die in het meinummer van

slecht dat lesgeven in hoog tempo een vrouwen-

gebrek aan mogelijkheden voor de boys om hun

zien wel graag meer jongens komen, want 86

schappelijker.” Of: “Mannen hebben een heel

Straksvoordeklas stond. Maar redding is nabij,

bezigheid wordt. Eenderde vindt dat het niet

ambitie een plek te geven. En bovendien heeft

procent denkt dat de opleiding er gezelliger van

andere kijk op onderwijs dan vrouwen en dat is

want er komen vanzelf meer mannen, veronder-

uitmaakt, omdat het gaat om de kwaliteit van

het beroep te weinig status en wordt er te

wordt.

belangrijk.” En één iemand ging in op de

stelt een andere inzendster. “Nu de economie

de leraar. En slechts één enkele ziel vindt

weinig verdiend, zo vinden de dames die de

En wat zijn dan de effecten op de kwaliteit van

‘bedrijfszekerheid’ van mannen. “Vrouwen val-

slechter loopt kiezen vast meer mannen voor dit

onderwijs geven per definitie een vrouwenbe-

vragenlijst invulden.

het onderwijs? De dames op de opleidingen zijn

len vaker uit (zwangerschap) en hebben vaker

beroep.”

roep.

Onder het kopje ‘anders’ werden veel dezelfde

daar glashelder over. Voor de leerlingprestaties

een deeltijdbaan, mannen zorgen voor meer

Het was natuurlijk onvermijdelijk: de overgrote

Kortom, de studenten van de lerarenopleidingen

soort opmerkingen gemaakt over status, geld,

maakt het niet uit of er een vrouw of een man

stabiliteit op school.”

meerderheid van de 75 inzenders van de

zijn niet tevreden over het gebrek aan jongens

maar toch ook wel over het feit dat mannen

voor de klas staat, maar voor de sociaal-emotio-

Straksvoordeklas-enquête was vrouw. Slechts

in het onderwijs. Voornaamste oorzaak van de

zich niet zo thuis zouden voelen in het onder-

nele ontwikkeling van jongens vinden ze een

Ambitie

vijf mannen namen de moeite om de vragenlijst

vervrouwelijking is volgens Straks-lezers het

wijs en vooral niet in de onderbouw. Dat klopt

betere balans tussen de seksen wel van belang.

Mannen zijn er wel volop in de schoolleiding,

met de constatering van de visitatiecommissie

Opvallend is dat een flink aantal inzenders voor-

dat wordt juist weer door zestig procent als

pabo (zie pagina 18/19) dat veel jongens afha-

al inging op de rol van jongens in de bovenbouw.

ongewenst ervaren. Die verdeling tussen man-

ken na de kleuterstage. Een ander onderzoek

“Ik denk dat jongens er erg onder lijden dat er

nen en vrouwen aan de top moet eerlijker. Maar

laat zien dat onderwijs voor mannen niet zo

alleen maar vrouwen zijn”, schrijft iemand. Bij

hebben Straks-lezers – 95 procent vrouwen –

aantrekkelijk is, maar dat vrouwen in het onder-

de kleuters wordt de moederfiguur van de juf

zelf de ambitie om directeur te worden? Dat

wijs financieel behoorlijk goed af zijn.

nog geaccepteerd, maar in de bovenbouw zien

valt tegen. Slechts één op de tien zegt een

Deeltijdbanen worden daar normaal betaald,

de dames toch graag een mannelijke collega in

directiefunctie te ambiëren, de helft wil het

terwijl in veel andere sectoren deeltijdwerk

het team opduiken. “Tegen een man wordt opge-

(heel) misschien. Eenderde van de studenten

financieel wordt afgestraft. Maar er zijn ook nog

keken, vooral oudere jongens hebben behoefte

weet nu al zeker dat het directeurschap niet

andere gedachten over het gebrek aan aantrek-

aan een man als voorbeeldfiguur”, schrijft de

voor hen is weggelegd. De neezeggers willen

kelijkheid van een onderwijsbaan. “Kindgericht-

een. De meester als rolmodel duikt enorm vaak

gewoon de verantwoordelijkheid niet, willen

heid van het onderwijs botst met mannelijk

op in de argumenten van de studenten. “Niet

met leerlingen blijven werken of vinden dat

ego”, was de stellige overtuiging van een van

alleen voor jongens, maar ook voor meisjes”,

leidinggeven niet is te combineren met de

de inzendsters.

benadrukt iemand. “Zeker onze multiculturele

taken in het gezin. H

Oorzaken vervrouwelijking

Maakt het voor de prestaties uit of er een man of vrouw de klas staat?

samenleving, waarin sommigen denken dat vrouwen ondergeschikt zijn, maakt de aanwezigheid

Mannen kunnen hun ambitie in onderwijs niet kwijt

31%

In elk geval is de vervrouwelijking slecht voor

van mannen nodig”, zegt een ander. “Juist een

De volgende inzenders hebben een cd-bon van tien

Anders

31%

de status van het beroep, vindt 65 procent van

mannelijk rolmodel is nodig, dat is vooral goed

euro gewonnen: Esther Tom, Leiden; Alike Last,

Mannen vinden onderwijs slecht betalen

25%

alle inzenders. Slechts 29 procent vindt dat het

voor jongens die dat thuis niet hebben en dat zij

Ermelo; Esther van der Steen, Zwijndrecht; Jennifer

Werk en gezin zijn goed te combineren, voor vrouwen belangrijk

25%

Maakt niet uit, hangt van de kwaliteit van de leraar af

95%

grote aantal vrouwen voor de klas niet uitmaakt

er nogal wat”, beweert de volgende.

Deacon, Heerenveen; Nicoline Maatman, Loo;

Werken met kinderen is echt iets vrouwelijks

15%

Ja, sommige vakken kunnen mannen beter

4%

voor het aanzien, omdat de emancipatie toch is

Vrouwen kijken uit naar meer mannen in het

Miranda Corandewal, Rotterdam; J. Verstijnen,

Nee, vrouwen geven beter les

1%

voltooid. De meiden op de lerarenopleidingen

team. “Meer mannen maakt de sfeer vriend-

Nijmegen; Aly Slagter, Veenendaal.

Mannen vinden werken met kinderen saai

10.

Gezelliger

4%



11.

IS DE PABO EEN MANONVRIENDELIJKE KNUTSELACADEMIE? De vervrouwelijking van het leraarsberoep begint al op de pabo: ruim tachtig procent van de studenten is vrouw. Bovendien haken de spaarzame jongens die aan de pabo beginnen vaak voortijdig af. Knutselen, veters strikken en reflectieverslagen schrijven: het spreekt de mannelijke sekse niet zo aan. “Mijn vrienden vonden het lachwekkend dat ik de pabo ging doen. Liedjes zingen zoals ‘Ik heb een tante en een oom’ is niet cool.” Tekst Rineke Wisman Beeld Def7 Laura van den Steen (21) kan zich “heel goed

echte flipperkast. En zo kan ze Laura nog veel

blijkt uit een verkenning van de Vhto, een lan-

meer voorbeelden opsommen. “Je bent heus

delijke organisatie voor vrouwen in hogere tech-

niet de hele dag aan het knutselen”, relativeert

nische opleidingen en functies. De Vhto heeft

ze. “Maar het is wel een rode draad in de

veel ervaring met het verhogen van de deelna-

opleiding. Bij bijna elk vak moet je zelf iets

me van meisjes aan het technisch onderwijs en

maken.”

denkt dat de kennis die daarbij is opgedaan

Laura vond niet alle opdrachten leuk, maar ze

ook ingezet kan worden om het aantal jongens

begrijpt wel dat het programma zoveel ‘knutsel-

op de pabo te vergroten.

uren’ kent. “Je moet ervaren wat het kind ervaart. Weten wat je allemaal kunt met klei,

Nutteloos

kleur of houtskool. Ik denk dat de meeste jon-

De onderzoekers ondervroegen dertig manne-

gens dat niet leuk vinden om te doen.”

lijke pabo-stakers: vijftien van de Hogeschool

Het aantal jongens dat kiest voor de pabo

van Arnhem en Nijmegen en vijftien van de

schommelt al tien jaar rond de vijftien procent.

Gereformeerde Hogeschool in Zwolle. Het

Acties van de opleidingen om meer mannen te

merendeel van de studiestakers vindt het

werven, leverden tot nog toe weinig op.

niveau van de pabo te laag. “Wij moeten te

voorstellen” dat jongens niet voor de pabo kie-

veel tijd besteden aan nutteloze opdrachten”,

zen. “Het is een knutselacademie”, zegt ze

luidt een veelgehoorde klacht.

resoluut. Haar broer die heao doet, fronst regel-

Ongeveer eenderde geeft daarbij aan dat de

matig zijn wenkbrauwen als hij Laura bezig ziet

stage tegenviel. Guido Vink (21), derdejaars

voor haar hbo-studie. Samen met wat klasgeno-

“Zonder enige ervaring

gemaakte poppenkast en handpoppen. “Wat ben jij nou weer aan het doen?”, spotte hij. “Kinderachtig, vond hij het.” Laura is inmiddels vierdejaars. In haar eerste

aan de Arnhemse pabo, kan zich daar wel wat bij voorstellen. De eerste stage is automatisch

ten zat ze eens thuis te oefenen met een zelf-

word je gedropt

in een kleuterklas en dat kan “best heftig” zijn,

tussen de kleuters”

broek gepoept’, zei de juf. ‘Doe hem maar een

stelt hij. “Zonder enige ervaring word je gedropt tussen die kleuters. ‘Deze jongen heeft in z’n

pabo-jaar aan de Haagse Hogeschool breide ze

schone broek aan.’ Kontjes afvegen en vetertjes

een sjaal, in het tweede en derde jaar maakte

strikken, dat kan natuurlijk behoorlijk afschrikken”, stelt de derdejaars, die de kleuterstage

ze een masker (van een melkpak), een gezelschapsspel en een ontdekdoos. Voor de kleuters

Uit cijfers blijkt bovendien dat de doorstroom

zelf wel heeft overleefd.

in haar stageklas maakte ze een prentenboek.

van jongens op de pabo minder succesvol is

Hij koos voor de pabo na het zien van een tv-

Laura bracht alle figuren in het boek tot leven

dan die van meisjes. Ook haken jongens vaker

documentaire over werken in het basisonder-

in de vorm van stoffen poppen. Voor het vak

voortijdig af. Het verlies van motivatie is de

wijs. De opleiding vindt hij “oké, maar niet bij-

techniek fabriceerde ze met haar groep een

belangrijkste reden om de studie te staken,

zonder”. De stages vindt hij, met h

12.


s

Poppen maken en kontjes afvegen schrikt jongens af

(advertentie)

(advertentie)

(advertentie)

uitzondering van de stage bij de kleuters, het

reflecteren van nature op schrift. Mannen zijn

laag. “Ik heb het vwo gedaan en niet het gevoel

leukst. In de huidige opzet kiezen de studenten

minder geneigd om naar zichzelf te kijken.”

dat ik iets bijleer.” Spijt van zijn keuze heeft

in het derde jaar voor de onder-, midden- of

Ook in de motivatie om aan de pabo te begin-

hij echter niet. “Het is een brede studie. Ik kan

bovenbouw: jonge of oudere kinderen. Guido

nen, komen de verschillen in sekse terug.

er veel van mijn interesses in kwijt”, vindt

Vink kiest net als de meeste jongens voor de

Geerdink: “Meiden beginnen vaak aan de pabo

Guido.

bovenbouw.

omdat ze kinderen leuk vinden. Veel jongens

Met het aantal creatieve uren hebben de twee

rollen er na de voetbaltraining in. Die willen

mannelijke studenten geen moeite. “Je staat

Sekseverschillen

kinderen iets leren.”

versteld van je eigen creativiteit”, zegt Thiemo

“Als studenten voor het eerst op stage gaan,

Die vlieger gaat ook op voor Thiemo Boef (20),

Boef die de pabo als een “gezellige opleiding”

worden ze of helemáál gelukkig of helemáál

derdejaars in Arnhem. Hij kan zich goed vinden

omschrijft. “De kantinejuffrouw pikt de

niet”, weet Gerda Geerdink, onderwijscoördi-

in de ideeën van Geerdink om studenten

pabo’ers er vaak zo uit. Wij maken altijd een

nator bij de pabo-Arnhem. De definitieve keuze

gerichter op te leiden. “Veel mensen weten niet

praatje. Je bent echt een klas en je hoeft je

voor jonge of oudere kinderen ligt wat haar

dat je op de pabo een specialisatie kunt kie-

nergens voor te schamen. Als jij in je eentje

betreft veel te laat in de studie. Ook de keuze

een liedje wil zingen op het plein, dan doe je

voor een vakinhoudelijke specialisatie, zoals

dat.” Als jongens eenmaal de stap zetten naar

muziek, techniek, speciale zorg, bewegings-

de pabo vinden ze het knutselen vanzelf ook

onderwijs of kunstzinnige oriëntatie, maken

wel leuk, denkt hij. “Het zijn dingen die je

studenten pas in het derde jaar. In de eerste

vroeger zelf ook deed op de basisschool. Dat

twee jaar van de pabo staat de basiskennis centraal: rekenen, Nederlands, Engels, schrijven, natuuronderwijs, levensbeschouwelijke vorming, drama en gymnastiek.

“Meisjes verplaatsen zich van nature makke-

Geerdink pleit ervoor in een eerder stadium tegemoet te komen aan de interesses van de student. Hoe specifieker, hoe beter. “Weet je in

www.straksvoordeklas.nl

In the jungle Gerda Geerdink vindt dat studenten soms “te veel worden beziggehouden”, maar een knutsel-

lijker in een kind”

academie? “Tuurlijk”, zegt ze, “bij beeldende vorming wordt geknutseld, maar daar zitten

het eerste jaar al dat je docent wereldoriëntatie

leertheorieën achter. Als een leerkracht zijn

in de bovenbouw wilt worden? Prima, dan gaan

klas aan het werk zet met papier-maché, moet

we daar meteen mee aan de slag.” Op die

hij of zij natuurlijk ook zelf weten hoe het

manier trekt de opleiding misschien ook meer

werkt. Het verhaal dat de pabo makkelijk is,

mannen, denkt ze.

stop

blijft toch leuk om te doen?”

moet de wereld maar eens uit”, vindt ze. “De

Geerdink doet momenteel onderzoek naar de

zen.” Meer en betere voorlichting is daarom

vriend van mijn dochter zit op de zeevaart-

rol die sekseverschillen spelen in de studieren-

een must, vindt hij. Je bent echt niet alleen

school. Zoals hij op een brug moet staan om te

dementen van studenten op de pabo. Die ver-

maar aan het knutselen.” Thiemo Boef koos

ervaren hoe dat is, maken onze studenten zelf

schillen zouden in de discussie een grotere rol

voor de specialisatie bewegingsonderwijs, daar-

een dictee en rekensommen.”

moeten spelen, benadrukt ze. Vrouwen vormen

mee kan hij straks ook gymles geven. “Het pro-

Is het dan niet vooral het imago dat mannelijke

niet voor niets al sinds de Tweede Wereldoorlog

gramma daarvoor was een beetje oppervlakkig”,

nieuwkomers buiten de deur houdt? Dat heeft

de meerderheid voor de klas. “Meisjes voelen

geeft hij toe. Makkelijk vond hij het echter niet.

er zeker mee te maken, zegt Geerdink. “Een

zich meer aangetrokken tot het beroep. Zij ver-

“Basisschoolniveau of niet: je moet alle stof

leerkracht neemt zijn eigen koffie mee en wast

plaatsen zich doorgaans van nature makkelijker

uitstekend beheersen. Dat viel me eerlijk

de schooltheedoeken thuis. Dat zegt iets over

in een kind. Daar hebben ze meer gevoel voor.

gezegd flink tegen.”

de waardering.” Guido Vink denkt dat het

Toen ze 15 waren, vonden ze het leuk om op te

Laura van den Steen had er minder moeite

imago inderdaad het struikelblok is. “Mijn

passen, terwijl jongens van die leeftijd zich lie-

mee, alhoewel ze het derde en vierde jaar een

vrienden vonden het lachwekkend dat ik pabo

ver met computers bezighielden.”

stuk pittiger vond. “Met meer zelfstudie en

ging doen. Het is gewoon geen stoere oplei-

Datzelfde geldt voor de zelfreflectie waar op de

theorie. Vergeleken met andere hbo-opleidingen

ding. Liedjes zingen zoals ‘Ik heb een tante en

pabo veel aandacht voor is. “Veel meisjes hou-

is het niet moeilijk. Je moet vooral veel doen.”

een oom’ of ‘In the jungle’ uit The Lion King is

den al hun hele leven een dagboek bij. Zij

Guido Vink vindt het niveau van de opleiding te

niet cool.” H


15.

BAUKJE& JELLE Elke zondagmiddag nemen ze samen hun lessen door voor de week erna. Baukje Rensma (23), vierdejaars aardrijkskunde aan de Archimedes Lerarenopleiding in Utrecht, is bezig met haar lio-stage. Haar vader Jelle Rensma (55) is al 27 jaar docent aardrijkskunde aan het Stabrecht College in Geldrop. Baukje: “Mijn vader is mijn grote voorbeeld.” Tekst Eva Prins Beeld Joost Grol

ben ik gaan denken: wat wil ik verder? Voor de

vader en dan bereiden we samen onze lessen

klas staan is diep van binnen altijd wel een

voor.”

wens van mij geweest: met mensen werken,

Jelle: “Ze brengt mij ook op nieuwe ideeën.”

dingen uitleggen. En toen kwam ik uit bij de

Baukje: “Ja, het is nu wel een wisselwerking

lerarenopleiding aardrijkskunde.”

tussen de ouwe rot en het groentje. Maar papa

Jelle: “Natuurlijk vond ik het hartstikke leuk. In

blijft toch vooral mijn adviseur én mijn voor-

het begin moest ik me vooral inhouden om niet

beeld. Ik kijk echt tegen hem op, om zijn vak-

met een lawine van adviezen en ideeën te

kennis, maar vooral om zijn verhalen. Zo vertel-

komen. Ik heb heel bewust op de rem getrapt

len, dat wil ik ook leren.”

omdat ze er zelf achter moet komen.”

Jelle: “Ik ben een echte verteldocent. Maar dat

Baukje: “Je hebt gelijk gezegd: Het is niet zo

moet je ontwikkelen. Dat deed ik de eerste

dat je nu van mijn kennis en mijn boekenkast

jaren ook niet.”

gaat profiteren. Je moet het wel zelf doen.

Baukje: “Hij heeft echt een heel goede repu-

Maar als ik wist dat mijn vader literatuur over

tatie. Daarom weet ik ook niet of ik een baan

Baukje: “Daar heeft je vader zeker iets mee te

een bepaald onderwerp had en ik vroeg: Pap,

op het Stabrecht College zou willen. Ik zou het

maken, zeggen mensen vaak als ze het horen.

heb jij daar niet nog een boek over? Dan ging

heel leuk vinden, maar ik zou ook het gevoel

Maar hij heeft er helemaal geen invloed op

hij echt de hele middag voor me zoeken.”

hebben dat ik tegen hem op moet boksen.”

gehad. Deze opleiding was echt mijn eigen

Jelle: “Het bloed kruipt toch waar het niet gaan

Jelle: “Je moet altijd je plaatsje veroveren.”

keus.”

kan. Maar ze moet er wel zelf om vragen. En ja,

Baukje: “Stel er komt een vacature. Ik zou ik er

Jelle: “Ik was stomverbaasd toen ze het me

gaandeweg gingen we samen flink aan de slag.

wel goed over nadenken, want ik wil ook zeker

vertelde. Dat had ik helemaal niet achter haar

Ze staat nu voor de klas en we gebruiken

terug naar deze regio.”

gezocht.”

dezelfde methode en dan zitten we soms uren

Jelle: “Ik zou heel trots zijn, maar dat zou ik

Baukje: “Hiervoor heb ik een toeristische mbo-

te brainstormen. Hoe doe jij dit? En hoe zou jij

alleen buiten school laten merken. Op school

opleiding gedaan. Ik had daarna nog helemaal

dat aanpakken?”

moet je het zelf verdienen. Dan zijn we gewoon

geen zin om te werken. Ik was pas 20. Toen

Baukje: “Elke zondagmiddag ga ik naar mijn

collega’s.” H

16.


Kwaliteitscontroleurs vinden pabo te makkelijk De pabo-Arnhem en de Theo Thijssenacademie voeren met nul onvoldoendes de ranglijst aan. Helemaal onderaan bengelt de pabo-Emmen met veertien onvoldoendes en maar elf voldoendes. De visitatiecommissie, die de kwaliteit van de 38 lerarenopleidingen basisonderwijs onderzocht, lijkt op het eerste gezicht mild, maar deelt toch veel onvoldoendes uit. En tussen de regels door twijfelen de kwaliteitscontroleurs aan het hbo-niveau van de gemiddelde pabo.

Fontys Tilburg ontevreden over de diepgang en

veel werk, maar ook een intellectuele uitdaging

het overvolle programma, dat ook nog eens wei-

is”. Daarom is het bijvoorbeeld nodig om heel

nig efficiënt is opgezet. De stagebegeleiding

De visitatiecommissie deelde voldoendes en onvoldoen-

scherp vast te leggen welk niveau studenten

moet “met spoed worden aangepakt”, schrijft

des uit op 25 onderdelen. Op basis daarvan maakte

minimaal moeten halen als het gaat om taal en

de visitatiecommissie. Het probleem van de

Straksvoordeklas een eigen ranglijst.

rekenen. Nu verschillen de eisen voor deze kern-

deeltijdopleiding in Tilburg is de razendsnelle

vakken per opleiding te veel. En dat komt het

groei, erkent de commissie, “maar een gebrek

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Arnhem

“landelijk opleidingsniveau” niet ten goede.

aan sturing heeft mede bijgedragen aan deze

Hogeschool van Utrecht, Theo Thijssenacademie 25

situatie.” Ergerlijker nog vinden de kwaliteits-

In plaats van ‘veel, maar niet moeilijk’ moeten

commissie vindt dat de opleidingen tijdens het

studenten over een paar jaar de pabo karakteri-

gehele programma meer intellectueel kunnen

Rammelende toetsen

controleurs dat Fontys Tilburg helemaal geen

seren als ‘pittig en uitdagend’. In het visitatie-

uitdagen.” Slechts een handjevol pabo’s biedt

Het toetsen en testen is op een forse meerder-

verbeterplan heeft opgesteld.

25

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Pabo Groenewoud Nijmegen

24,5

Hogeschool Inholland Rotterdam

24,5 24

rapport Moed tot meesterschap dat begin okto-

studenten voldoende intellectuele diepgang.

heid van de opleidingen een rommeltje. Er is

Bij De Driestar rammelen de selectie in het

ber verscheen, is het tussen de regels door te

Daarom moet er meer toegepaste wetenschap-

geen eenduidig toetsbeleid, de kwaliteit van de

eerste jaar, de controle van de studievoortgang

Christelijke Hogeschool Ede

lezen: de kwaliteitscontoleurs vinden de pabo

pelijke kennis in het programma. Dat komt niet

toetsen rammelt regelmatig, de beoordeling is

en de studie- en stagebegeleiding. Studenten

Edith Stein, Hengelo

24

eigenlijk te makkelijk. Pabo-afgestudeerden

alleen de ontwikkeling van de studenten ten

soms onduidelijk. Er zijn afstudeerwerkstukken

zeggen dat docenten zich niet aan tijdslimieten

Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden

24

kunnen zo voor de klas. Het zijn enthousiaste

goede, maar ook het leraarsberoep en het

gesignaleerd waarvoor de commissie een dikke

houden, te laat zijn met nakijkwerk en het

Hogeschool Zeeland, Vlissingen

24

en open collega’s, zeggen de afnemende basis-

basisonderwijs.

onvoldoende zou geven, terwijl de student toch

rooster zit vol gaten. De begeleiding van de stu-

Gereformeerde Hogeschool, Zwolle

24

scholen. Met de voorbereiding op de onderwijs-

Kortom, de pabo moet uitdagender. Dat vinden

met een vette voldoende naar huis ging.

dievoortgang en de stages moet op de schop,

Fontys Eindhoven

23,5

praktijk zit het dus wel snor, maar theoretisch

studenten ook, zo bleek vorig jaar uit de

Slechts negen van de 38 instellingen hadden

beveelt de commissie aan, want deze is onder

mag het wel een paar graadjes moeilijker, vin-

Straksvoordeklas-enquête naar de kwaliteit van de

hun toetsbeleid op orde.

de maat.

Saxion Hogeschool IJselland, Deventer

23

den de deskundigen.

opleidingen. De overgrote meerderheid vond des-

Bij een aantal opleidingen is ook de begelei-

De Eekhorst in Assen krijgt er ook van langs als

Hogeschool Inholland Haarlem

23 23 23

De commissie zegt niet hardop dat de pabo’s

tijds dat het niveau wel een tandje hoger mag.

het hbo-niveau niet halen, maar verpakt dat als Tekst Robert Sikkes Beeld Def7

Toppers & Floppers

de opleiding tot leraar basisschool niet alleen

ding van studenten beneden peil. Die werd op

het gaat om begeleiding. “De commissie kan

Fontys Tilburg voltijd

zeven onderdelen getoetst, zoals onder andere

zich niet aan de indruk ontrekken dat de stu-

Katholieke pabo, Zwolle

volgt. “Het hbo-niveau omvat meer dan het

105 startbekwaamheden

werkvormen, studie- en stagebegeleiding en

diebegeleiding weinig inhoud heeft.” Ook de

Marnix Academie, Utrecht

22

goed kunnen functioneren in de praktijk. De

Vier jaar lang moeten pabo-studenten (meer

studierendement. Drie pabo’s scoren op die

gebruikte werkvormen krijgen kritiek. Het pro-

Hogeschool De Kempel, Helmond

21

dan tachtig procent meisjes) zich uit de naad

zeven onderdelen erg mager: de deeltijd-

gramma gaat wel uit van vernieuwingsonder-

Iselinge educatieve faculteit, Doetinchem

20,5

werken om aan alle eisen te voldoen. Taal,

opleiding van Fontys Tilburg, De Driestar en

wijs, maar volgens de kwaliteitscontroleurs

rekenen, didactiek, pedagogiek, Engels, knip-

De Eekhorst van Hogeschool Drenthe.

“wordt het verhaal niet door alle docenten in

pen, plakken, blokfluiten, kleuterspelletjes,

Zo zijn studenten van de deeltijdopleiding van

dezelfde mate uitgevoerd.” H

Cito-toetsen, klassenmanagement, orde houden. Een onmogelijke opdracht, vindt de visitatiecommissie. De opleiding is door al die vereisten wel breed, maar niet diep. Om dat te

Lof & Zorg

kunnen veranderen is het volgens de commissie nodig dat eens kritisch wordt gekeken naar de

De visitatiecommissie steekt regelmatig de

kreeg. “De kern van het succes is een hechte

105 startbekwaamheden waaraan een pabo-

loftrompet op, maar maakt zich ook zorgen

gemeenschap, waarin de denominatie de bin-

afgestudeerde moet voldoen.

over afzonderlijke pabo’s. Een greep uit de

dende factor is, goed management en des-

In plaats van alles te willen maximaliseren,

opmerkingen.

kundige docenten.”

moet er een minimum worden vastgesteld. De

Inholland Alkmaar. “Er is onvoldoende sprake

De situatie op De Eekhorst in Assen is vol-

vrijkomende tijd kan dan worden gebruikt om

van eenduidige leiding. Daarnaast heerst bij

Hogeschool Leiden, Leiden/Rotterdam

20,5

Hogeschool Zuyd, Heerlen

20

Hogeschool Zuyd, Maastricht

20

Hanzehogeschool, Groningen

19,5

Fontys Limburg, Roermond e.o.

19,5

Haagse Hogeschool, Den Haag

19

De Driestar, Gouda

19

Fontys Den Bosch

19

Fontys Tilburg deeltijd

19

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

18,5

Hogeschool Windesheim, Zwolle

18,5

gens de commissie “tamelijk alarmerend”.

Hogeschool Drenthe, Meppel

17,5 17,5 17

het theoretisch niveau van de studenten naar

medewerkers angst en onzekerheid over de

“Studenten moeten worden gekoesterd, maar

Hogeschool Rotterdam

een wat hoger plan te tillen. Daarnaast zijn

toekomst als gevolg van fusie en de wijze

niet betutteld.”

Ipabo, Amsterdam/Alkmaar

lang niet alle vakken, werkvormen en toetsen

waarop ze worden gehoord. Dit stemt tot zorg.”

De positie van de van de pabo-Emmen wordt

Hogeschool Domstad, Utrecht

17

functioneel. Ook door daarin te schrappen kan

Pabo Arnhem. “De commissie was onder de

betiteld als “zeer kwetsbaar”.

Hogeschool Brabant, Breda

16,5

tijd vrijkomen “om het hbo-niveau in het curri-

indruk van de professionele aanpak en het

De Educatieve faculteit Amsterdam werd

Educatieve faculteit Amsterdam

16

culum nadrukkelijker te behartigen”.

gedegen karakter.”

zeven jaar geleden genomineerd voor een

De hogescholen moeten zelf de kwaliteit van

Theo Thijssenacademie in Utrecht. “De oplei-

rode kaart, sluiting dus. “De opleiding

Hogeschool Inholland Alkmaar

15,5

Hogeschool Drenthe De Eekhorst, Assen

13

het onderwijs beter in de gaten houden, want

ding geeft blijk van actieve zorg voor modern,

beweegt zich in de goede richting. Er is

dat gebeurt niet of nauwelijks. Niveau-eisen

studenten beroepsgericht onderwijs en heeft

zeker een gemotiveerd team en een krachtige

Hogeschool Helicon, Zeist

13

ontbreken of zijn onduidelijk. Het wordt hoog

daarbij een voorhoedepositie verworven.”

leiding. Er is voortgang geboekt, maar ver-

Hogeschool Drenthe, Emmen

11

tijd dat opleidingen die eisen beter formuleren

De pabo van de Gereformeerde Hogeschool

dere verbetering is nodig.”

en controleren, zo stelt de commissie, “om stu-

Zwolle, die de vorige keer zware kritiek

Het volledige rapport, met daarin ook alle opmerkingen over jouw pabo, is te vinden op www.hbo-raad.nl

denten èn samenleving duidelijk te maken dat

18.



19.

LINDIE EN RIK

STRAK PAK

IN HET OP VISITATIEBEZOEK

Groningen dus, zoals fout in het rapport staat.” Hij werd gewaarschuwd dat het vele werk zijn opleiding zou kunnen schaden. “Maar daar heb ik niks van gemerkt. Ik heb geen enkele studievertraging opgelopen.” Als beloning kreeg hij zes studiepunten. Lindie wist niet eens dat haar pabo haar had aangemeld voor de visitatiecommissie. Ze was blij verrast. “Zeg maar vereerd. Vooral toen ik hoorde welke prominenten er nog meer lid waren. Professor Stevens bijvoorbeeld. Ik heb wel eens hoorcolleges van hem bijgewoond en die vond ik indrukwekkend.”

Drie kilo Op de dag van de presentatie, eind september, zien de twee er onberispelijk uit, strak in het donkere pak. Dat is ter ere van de officiële aanbieding van het eindrapport en het afsluitende diner met de commissie. Het visitatierapport hebben ze wegens het gewicht van “wel drie

niet altijd te weten of leidinggevenden kwamen

Beiden vinden dat ze heel veel hebben geleerd

de bruidsuite, toen heb ik m’n moeder vanuit

kilo” thuis gelaten. Tijdens de visitatiebezoeken,

er niet helemaal uit. “Soms bleek dan dat in

van de beoordelingsronde. Rik: “Je krijgt meer

het bubbelbad gebeld.”

beiden hebben er tien gedaan, gingen zij ook in

de officiële papieren lege termen staan, dat

een helikopterview.” Daardoor beoordeelt hij

Voor beiden is de pabo niet de eindopleiding.

kostuums, hoewel dat hun normale dracht niet

opleidingen helemaal niet doen wat ze schrij-

zijn eigen opleiding inmiddels nog uitsluitend

Rik studeert inmiddels pedagogiek en onder-

is. Uit eigen beweging, de commissieregels

ven. Of de missie bevat alleen wollig taalge-

in vergelijking met de andere: “Niet bijzonder

wijskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen,

behelsden geen kledingvoorschrift. “Wel bena-

bruik, want papier is geduldig.”

innovatief, maar wel gedegen, iets bovenge-

Lindie volgt de deeltijdopleiding hbo-pedago-

middeld.”

giek in Tilburg, want ze wil docent worden op haar pabo. Ze loopt er nu al stage.

drukten de anderen dat we volwaardig lid moes-

De één kwam in de bruidsuite van een hotel terecht, de ander kreeg onderricht in de kunst van het stropdas strikken. Pabo-studenten Lindie de Bont en Rik Wilbers maakten deel uit van het selecte gezelschap deskundigen dat de kwaliteit van de lerarenopleidingen basisonderwijs beoordeelde. Leraren en directieleden wachtten hun gespannen op. “Logisch, voor hen hangt alles van die ene dag af.”

dentleden nooit hun eigen opleiding. Bovendien

ten zijn en vooral niet moesten denken dat we

Warme handjes

Tijdens de visitatie heeft hij kennis opgedaan

vindt Lindie haar Fontys-pabo in Tilburg met

máár studenten zijn.” Dus met de kleding wil-

De klacht dat de pabo niet moeilijk is, maar

op onverwachte terreinen: een van de commis-

z’n probleemgestuurd onderwijs in één woord

den ze in ieder geval niet afwijken. “Je merkt

alleen veel werk, hoorden zij vaak tijdens de

sieleden heeft hem de kunst van stropdas strik-

Duobaan

“super”. Na lang aandringen bedenkt zij een

toch dat je veel minder weet”, zegt Rik, “van

visitatiebezoeken. Lindie is het daar niet mee

ken bijgebracht. En ook over wijnen heeft hij

Over lesgeven zijn ze alle twee juichend. Rik:

minpuntje: “Ik had wel wat meer didactiek

onderwerpen als personeelszaken en dat hele

eens: “Je kunt het zo moeilijk maken als je zelf

heel wat opgestoken, terwijl hij voorheen klak-

“Een kleuter heeft mij wel eens gevraagd of ik

Engels willen hebben.”

competentieverhaal heb je als student geen

wilt. Als je een literatuurstudie moet doen, kun

keloos dronk van de goedkope super. “Je proeft

zijn vader wou worden.” Hij heeft zich opge-

Toch heeft zij gemerkt dat zij anders werd

idee. Voor ons vliegen de deuren niet automa-

je het bij een hoofdstuk laten, maar je kunt ook

het verschil wel”, zegt hij.

geven voor de vervangingspool, maar is nog niet

behandeld, zodra bekend werd dat zij student-

tisch open, zoals voor professor Lagerweij.”

drie boeken bestuderen.” En de bekende reken-

De wijnkennis heeft hij opgedaan door de werk-

benaderd. “Misschien is de beginletter van

lid van de visitatiecommissie werd. Dat is ook

Vooraf hebben ze een interviewtraining gekre-

toets vond zij best pittig. “Daar heb ik wel een

wijze van de commissie. De avond voor een

mijn achternaam nadelig.” En Lindie geniet

de ervaring van Rik Wilbers. “Regelmatig infor-

gen om goed te leren doorvragen. Lindie:

keer of vier, vijf over gedaan.” Rick slaagde

visitatie kwamen de beoordelaars bijeen in een

van de groep 8 die zij drie dagen per week

meerden leraren hoe het ging. Je werd plotse-

“Tenslotte krijg je allemaal knappe koppen

meteen de eerste keer: “Maar ik heb dan ook

hotel waar zij op grond van thuis gelezen infor-

draait. “Dat begint allemaal te puberen, gewel-

ling behandeld alsof je tot een select groepje

tegenover je, die heel bedreven zijn in het ont-

vwo met wiskunde-B.”

matie het bezoek gingen voorbereiden. Daar

dig.”

behoorde.” Dat is natuurlijk ook zo, want van

wijken, maar je moet als visitatiecommissie

Op de gevisiteerde pabo’s troffen zij meestal

werden onder meer de vragen bedacht die de

Ze denken tot op hoge leeftijd les te blijven

alle pabo-studenten zijn er slechts vier in de

kritisch blijven.”

gespannen leraren en directieleden aan, die

volgende dag gesteld moesten worden. Dan kon

geven. Rik: “Ik zie mezelf later best halve

Toen haar leraar pedagogiek hoorde dat Lindie

commissie terecht gekomen, onder wie Rik en

Gaandeweg is hun kennis enorm toegenomen.

hen overigens ongevraagd tutoyeerden. Lindie:

het gebeuren dat een ingewikkelde vraagstel-

dagen voor de klas staan en de andere helft

de Bont lid was geworden van de visitatiecom-

Lindie. Waarom ze gekozen zijn? “Geen idee,

Alle 105 startbekwaamheden komen hun

“Warme handjes en rode blosjes. Logisch voor

ling vervangen werd door een studentikoze her-

minister van onderwijs zijn.” Lindie: “Mag ik

missie leraar basisonderwijs, bood hij haar

we kennen de criteria niet.”

bekend voor, een term als constructivisme kent

hen hangt alles van die ene dag af.” Studenten

formulering.

dan de andere helft?” Dat is afgesproken: ze

prompt een zakje M&M’s aan. Als hij haar daar-

Rik heeft zich gewoon opgegeven bij zijn

voor hen geheimen meer, terwijl massa’s

en afgestudeerden toonden zich meer ontspan-

Zodoende hebben de studenten in tien hotels

maken er een duobaan van. H

mee had willen beïnvloeden, was dat overbodig.

school, de Christelijke Hogeschool Nederland in

studenten geen notie hebben dat hun eigen

nen, die hebben niets te verliezen bij een visi-

overnacht. Lindie: “Van mij had het allemaal

Om partijdigheid te voorkomen beoordelen stu-

Leeuwarden. “En niet de Hanzehogeschool in

pabo daaraan doet. Ook docenten bleken dat

tatie.

wel wat minder luxe gemogen. Eén keer had ik

20.


Tekst Nely van Dam Beeld Joost Grol


21.

de deur van de klas dicht blijft, er geen stu-

Veel scholen in Amsterdam en omstreken

7

ZEVEN KNELPUNTEN

(met name in het voortgezet onderwijs) gaan nog een stap verder. Zij stellen vierdejaars studenten niet aan als lio, maar als startend docent. Die staan dan onbevoegd voor de klas, maar met dispensatie van de onderwijsinspectie mag dat. Voor scholen is dit vaak

Tekst Hanne Obbink

aanstelling financieel aantrekkelijk, want een

BEN JE ALS STAGIAIR OF LIO ALTIJD VERZEKERD VAN GOEDE BEGELEIDING?

startend docent krijgt een volwaardig salaris,

Was dat maar waar. “Mijn indruk is dat mis-

een lio slechts de helft daarvan.

schien wel negentig procent van de stagiairs

vaak geweigerd. En voor studenten is zo’n

slecht begeleid worden”, zegt Ciska Pauw, voorzitter van de groep beginnende leraren van de AOb. “Soms krijgen ze zelfs de moei-

3

ding als een knelpunt. Opleidingen die

“Het voorbeeld imiteren van de leerkracht die

sowieso al niet genoeg stageplekken kunnen

je begeleidt”, zegt Van den Boom (Zuyd)

vinden voor hun studenten, gaan soms in

meteen, “geen eigen stijl ontwikkelen.” Zijn

arren moede maar in zee met scholen die

collega Liebrand (Arnhem en Nijmegen) hoeft

DAT GELD IS LEUK, MAAR IS BETALING OOK OM ANDERE REDENEN BELANGRIJK?

minder begeleiding bieden dan gewenst is.

evenmin lang na te denken. “Wees niet te

“Een enorm dilemma”, zegt Winthorst (Efa).

lijdzaam of te volgzaam”, zegt hij.

“In het ergste geval krijgt een lio zelf ook nog

“Studenten denken vaak dat ze alles maar

Ja, zegt Rudi Liebrand van de leraren-

eens een stagiair in de klas.” Ook komt het

moeten accepteren wat er op hen afkomt. Dat

opleidingen voortgezet onderwijs aan de

voor dat scholen een lio vooral aanstellen om

is niet zo. Kaart problemen aan.”

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

een oudere collega te ontlasten, vertelt Van

Betaalde lio’s hebben geen bijbaantje nodig

den Boom (Hogeschool Zuyd). “Maar iemand

om rond te komen; die tijd kunnen ze aan

met dertig jaar ervaring, die ervan overtuigd

hun studie besteden. “Bovendien, een lio met

is dat zijn eigen aanpak zaligmakend is, is

een echte aanstelling heeft een andere posi-

niet geschikt als begeleider.”

voelt zich meer bij de school betrokken en

omstandigheden veranderen, geven stagecoör-

Dat hangt zuiver en alleen van de school af:

andersom ziet de school de lio meer voor vol

dinatoren toe. Maar, zeggen zij eensgezind,

zoals Louis van den Boom van de Heerlense

als die er geld voor over heeft, krijgt een lio

aan. Het is geen student, maar een nieuwe

wat ze in elk geval moeten doen als ze onte-

pabo van Hogeschool Zuyd het uitdrukt. Lio’s

betaald. Vooral scholen met een personeels-

docent.”

vreden zijn, is: aan de bel trekken.

worden daarom nogal eens gebruikt om gaten

tekort zijn geneigd te betalen. Dat betekent

Over een aanstelling als startend docent zijn

in het personeelsbestand te dichten. En die

in de praktijk dat er in de Randstad vaker

de lerarenopleidingen minder enthousiast. In

zijn er genoeg.

betaald wordt dan elders. De pabo in Heerlen

de cao staan over lio’s duidelijke regels,

heeft weliswaar voor al haar honderd lio’s een

onder meer over de omvang van hun taken.

IS ER VOOR ELKE STAGIAIR EEN PLEK?

betaalde plek weten te regelen; maar twintig

Maar wie als beginnend docent voor bijvoor-

van hen moesten daarvoor naar steden als

beeld acht uur is aangesteld, kan al snel de

Inderdaad, dat is knelpunt nummer één, want

Almere en Den Haag.

vraag krijgen of daar nog wat uurtjes bij kun-

dat hangt erom. Met name voor de eerste- tot

In het voortgezet onderwijs maakt het ook uit

nen om een gat op te vullen. “Je moet sterk

en met derdejaarsstages. Vooral in de

welk vak je geeft. De tekorten bij vakken als

in je schoenen staan om dat te weigeren”,

Randstad kunnen basisscholen nauwelijks

economie en natuurkunde zijn zo groot dat

zegt Morsch (Efa). Toch is weigeren het

docenten vrijmaken om de groeiende stroom

het deze studenten meestal wel lukt betaald

beste, zegt hij. Want wie te veel uren werkt,

te krijgen. Maar wie Nederlands of geschiede-

komt aan afstuderen niet toe en krijgt dus

eind september nog 85 stageplekken tekort. Er zijn daarom al studenten afgehaakt. Begrijpelijk, vindt stagecoördinator Els Winthorst. “Je wilt als student graag snel een

2

6

Ook de lerarenopleidingen zien de begelei-

in-opleiding zijn “zo goed als startbekwaam”,

Educatieve faculteit Amsterdam (Efa) kwam

altijd meteen.”

WAT MOET JE TIJDENS JE STAGE VOORAL NIET DOEN?

zo aan zichzelf twijfelen dat ze afhaken.”

Met lio-plekken is het beter gesteld. Leraren-

stagiairs te begeleiden. De pabo van de

hoger. Nee, dat begrijpen studenten niet

in hebben. In het ergste geval gaan studenten

Stagiairs kunnen vaak weinig aan hun

1

zegt Morsch (Efa). “Maar wij leggen de lat

lijke klassen, waar zittende docenten geen zin

tie in school. Dat werkt onbewust. Zo’n lio

slotte voor.”

gevoerd, zijn de meeste scholen al tevreden”,

krijgen, en daarom wordt die dispensatie niet

WANNEER KRIJG JE ALS LIO NU PRECIES BETAALD EN WANNEER NIET?

school van binnen zien, daar doe je het ten-

lijkt dat er iets van een programma wordt uit-

de enige manier om vacatures opgevuld te

ROND STAGES

Je wilt als student natuurlijk zo snel mogelijk een school van binnen zien: je bent tenslotte niet voor niets aan een lerarenopleiding begonnen. Maar vind maar eens een school die voor fatsoenlijke begeleiding zorgt en stagiairs dito betaalt. Het is vaak slikken of stikken. Stagecoördinatoren drukken studenten toch op het hart niet alles te accepteren. “Kaart problemen aan. Trek aan de bel.”

4

denten het raam uit springen, en het erop

nis geeft, heeft “het verkeerde vak gekozen”,

nooit meer dan een tijdelijke aanstelling. “Als

zegt Fons Morsch van de Efa. Althans als het

het leerlingenaantal dan terugloopt, vlieg je

om betaling gaat. Het komt zelfs voor dat er

er als eerste uit.”

7 EN WAT WEL?

5

Ook daarover heeft Liebrand een advies paraat. “Neem initiatief. Kruip in de personeelskamer niet in een hoekje met alleen maar lio’s, praat ook met anderen. Laat je zien. Kijk verder dan je eigen lessen, ga kijken wat de school buiten de lessen te bieden heeft. Creëer leerervaringen.”

WIENS OORDEEL IS UITEINDELIJK DOORSLAGGEVEND, DAT VAN DE STAGESCHOOL OF DAT VAN DE LERARENOPLEIDING?

aan één school betaalde en onbetaalde lio’s

Dat van de lerarenopleiding. En dat geeft nog

rondlopen.

wrijving genoeg, want in de praktijk blijkt de opleiding vaak strenger dan de school. “Als

22.



23.

DO YOU SPEAK ENGLISH?* * SPREEK JIJ ENGELS?

Het is maar een klein clubje, de docenten Engels op de pabo, een stuk of veertig. Ze doen hun werk met veel plezier, maar tevreden zijn ze niet. De positie van het Engels op de pabo is zacht uitgedrukt maar matig. Student onderwijskunde Maarten de Boer onderzocht de situatie. Tekst Dick Hollander Beeld Def7

Engels uittrekken. Bij uitbreiding van het aan-

Verbazingwekkend genoeg, gezien het belang

tal uren zouden zij meer kunnen doen aan het

van Engels in de maatschappij, nemen de

bijspijkeren van de eigen vaardigheid van stu-

docenten Engels op de pabo slechts een margi-

denten en aan begeleiding van hun stages.

nale plaats in. Het zijn meestal eenlingen. De Boer ontdekte dat er zelfs pabo’s zijn die een

Eenlingen

docent van buiten voor een aantal uur inhuren.

Er is natuurlijk een wisselwerking tussen het

“Dat wil ook wat zeggen.” Helaas is het boven-

Engels op de pabo en in het basisonderwijs.

dien zo dat pabo’s geen talensectie kennen. De

Hoewel De Boer zich heeft beperkt tot de pabo

docenten Nederlands, NT2 en Engels werken

is uit andere bronnen bekend dat het met het

niet samen, maar ieder voor zich.

Engels in het basisonderwijs ook niet best is Engels is sinds 1986 verplicht in het basison-

gesteld. De peilingen die door de jaren heen

Risee

derwijs, daarmee ontstond voor de pabo de taak

worden gehouden, wijzen uit dat leerlingen in

Dat laatste is de Vedocep (het netwerk van

haar studenten ook in dit vak op te leiden. Er

het basisonderwijs in toenemende mate proble-

docenten Engels aan de pabo) een doorn in het

kwamen al eerder signalen dat de opleidingen

men hebben met Engels. Ze vinden het geen

oog. Maarten de Boer verrichtte zijn onderzoek

daar maar zeer ten dele in slagen. Student

gemakkelijk schoolvak en zijn in een aantal

in opdracht van deze club. Secretaris Marianne

onderwijskunde Maarten de Boer presenteert in

vaardigheden achteruitgegaan. De precieze oor-

Bodde ziet het allemaal nogal somber in omdat

zijn afstudeerscriptie weinig geruststellende

zaken daarvoor weet De Boer ook niet, maar het

er al jarenlang niets gebeurt. In het recent ver-

bevindingen.

is bekend dat het met meer vakken in het

schenen rapport van de visitatiecommissie

Bij de voltijdopleidingen zijn er vijf (tien procent) die nauwelijks of geen aandacht aan Engels besteden, bij de deeltijdopleidingen zijn dat er tien (28 procent). Deze aantallen zijn de afgelopen jaren zelfs gestegen. Van de benodigde vaardigheden komen de didactische het meest aan bod. Het slechtst uit de bus komt de eigen Engelse vaardigheid van de studenten. Toetsen gebeurt vooral schriftelijk, mondelinge

komt de positie van Engels nauwelijks aan de

Bij studenten met een mbo-vooropleiding is de kennis van het Engels ver weggezakt

toetsen komen nauwelijks voor.

orde. Ook rond het onderzoek van Maarten de Boer is het tot nog toe stil gebleven Het zal ongetwijfeld in alle soorten van overleg aan de orde komen, maar wat dan? Volgens Bodde ligt de taak om Engels op het goede spoor te krijgen in de eerste plaats bij de inspectie. Tot op heden heeft die echter niets aan het probleem gedaan. Bodde: “Uit een onderzoek van het Kohnstamminstituut is al eerder naar voren

Dat zijn volgens Maarten de Boer de negatieve

basisonderwijs niet goed gaat: muziekonderwijs

gekomen dat een flink deel van de leerkrachten

uitkomsten van zijn onderzoek. Maar, voegt hij

en tekenen. Misschien heeft het te maken met

basisonderwijs die Engels geven, daar nooit in

eraan toe, het is niet overal zo slecht, de ver-

de toename van het aantal vakken en met de

is geschoold. Bedenk daarbij dat de laatste

schillen tussen de pabo’s zijn erg groot. Dat

nadruk die veel basisscholen leggen op de cog-

nascholingsronde heeft plaatsgevonden in de

geldt ook voor het niveau van de studenten,

nitieve vakken taal en rekenen. In ieder geval

jaren 1984 tot 1987. Dan kun je je afvragen of

heeft hij gemerkt. Hoewel volgens de algemene

speelt een rol dat de overgang van basis- naar

je dat nog wel als scholing mag meetellen.”

opinie eigenlijk alle Nederlanders, en zeker de

voortgezet onderwijs zeker wat Engels betreft

De Vedocep heeft er zelf niet de macht toe,

jongeren, zeer vlot zijn met Engels, blijkt dat in

moeizaam verloopt. De verschillen tussen de

maar hoopt dat er eindelijk eens een instantie

de praktijk zwaar tegen te vallen. Bij veel stu-

brugklassers zijn zo groot dat de leraren voort-

opstaat die er wat aan gaat doen. Bodde: “In

denten met een mbo-vooropleiding is de kennis

gezet onderwijs sterk de neiging hebben om

Europees verband is afgesproken dat alle lan-

van het Engels ver weggezakt. Zij vinden het

opnieuw bij nul te beginnen. Dat heeft zijn

den met twee vreemde talen in het basisonder-

dan ook moeilijk om zich in het Engels uit te

invloed op de leraren op de basisschool, bena-

wijs beginnen. Vervolgens laten wij de expertise

drukken.

drukt De Boer: “Als die het gevoel hebben dat

die er op de pabo’s is bij docenten Engels lang-

De door De Boer geënquêteerde docenten den-

het voortgezet onderwijs wat van ze verwacht,

zaam doodbloeden. Nederland loopt achteraan

ken dat de knelpunten vooral veroorzaakt wor-

krijg je een heel ander verhaal. Dan wordt het

bij deze afspraken en wordt op die manier de

den door de geringe tijd die de pabo’s voor

vak in het basisonderwijs serieuzer genomen.”

risee van Europa.” H

24.


*

YES * JA

*

NO * NEE


25.

IK STA ER ALLEEN VOOR

WIJZE Beste wijze Wies,

Ik sta er alleen voor is de bundeling van de beste columns van Lachesis, de naam waaronder Wijze Wies iedere veertien dagen publiceert in het Onderwijsblad van de Algemene Onderwijsbond. In die columns beschrijft zij trefzeker het alledaagse leven in haar klas op een basisschool, zij analyseert tot op het bot het gedrag van de ouders, observeert met een knipoog haar collega’s, bespreekt met mededogen de studenten van de pabo. Voor iedereen die in het onderwijs werkt of gaat werken is Ik sta er alleen voor een boek vol herkenning en humor, maar ook een boek dat lastige vragen niet uit de weg gaat.

meter zijn beschreven. Alle voortgangsgrafieken

tijdens de les aangaf dat de klas waarin ik zit

vertonen stijgende lijnen en alle ‘leerpunten’

hem veel hoofdbrekens bezorgde. Hij begreep

De allereerste dag op de pabo was er meteen

zijn op een goed moment in een volwaardige

de interactie in onze klas niet goed, zei hij.

sprake van het belang van een portfolio. Ik

competentie omgezet. Op deze wijze levert

Daarom zou hij tijdens de werkweek eens goed

weet nog goed hoe dat mij destijds verbaasde

elke pabo alleen nog volledig startbekwame

op ons letten. Nou, dat hebben we geweten. Bij

want ik dacht dat een portfolio bij een kunst-

leerkrachten af. Een mal ideaal als je het goed

elke activiteit zette hij zijn stoel in onze buurt,

academie hoorde en niet hier. In de loop van

bekijkt. Mensen verschillen. Competenties ver-

volgde al onze bewegingen nauwgezet en

de tijd is deze map mij steeds meer gaan

schillen. Het wordt een saaie boel als iedereen

schreef om de haverklap iets op. Ik voelde me

bevreemden. Het is echt niet te geloven wat er

een gelijke ontwikkeling door zou maken en

nogal geïntimideerd. Moet het echt zo?

volgens mijn docenten allemaal in thuis hoort:

een gelijk eindniveau zou behalen. Denk maar

krantenberichten over onderwijs, persoonlijke

aan je eigen leerkrachten van vroeger. De ene

ontboezemingen, grafieken over de voortgang,

kon goed vertellen, de ander goed organiseren,

gegevens over de ontwikkeling van allerlei com-

een volgende bakte nergens iets van. Het is

petenties. Wat vindt u hier nu van, wijze Wies.

mijn heilige overtuiging dat je niet alles hoeft

Dient dit alles een hoger doel. En zo ja, welk?

te kunnen in dit vak. De essentie is lol, uit-

O nee, dit is precies zoals het niet moet. Een

houdingsvermogen en liefde voor het vak. De

leerling hoort helemaal niet in de gaten te heb-

rest is modieuze bijzaak.

ben dat je zijn of haar gedrag wat nader onder

Daniel

Beste Lisette,

de loep neemt. Ik ben mijzelf in al die jaren

Beste Daniel,

WIJZE

haupt wel mogelijk is om het gedrag van nemen. Observeren blijft – hoe zinvol ook –

ideetje, een ander werkt het uit tot een experiment. Experimenten veranderen op een gege-

dat ik nu lesgeef gaan afvragen of het überanderen in louter objectieve termen waar te

Tja, hoe gaan die dingen. Iemand heeft een

Ik sta er alleen voor - Lachesis Verkrijgbaar bij de Algemene Onderwijsbond voor e 11,35. Bestel het boek door bovenstaand bedrag over te maken op postbank 19 03 89, ten name van AOb, Utrecht, onder vermelding van Lachesis. Dit bedrag is inclusief verzendkosten. Leden van de AOb krijgen korting en betalen slechts e 7,95.

Lisette

Beste wijze Wies,

een toch wat suspecte aangelegenheid. Vroeg of laat relateer je hetgeen je waarneemt aan je

ven moment vanzelf in beleid. Zo is het ook met het portfolio gegaan. Intussen stopt ieder-

Wij hebben onlangs een aantal lessen gevolgd

een in snel tempo zijn eigen stokpaardjes erin.

rond het leren observeren van leerlingen. Ik

Het ideaalbeeld van een portfolio ziet er inmid-

vond het heel boeiend om goed te leren kijken

dels zo uit: een map waarin de competenties

en objectief te leren waarnemen. Minder boei-

van de beginnende leerkracht tot op de milli-

end vond ik het gedrag van een docent die


eigen normen of sla je er maar een slag na.

WIJZE

27.

Straksvoordeklas-enquête

FACULTATIEF

DE IDEALE WERKGEVER Er is werk genoeg. Hoewel het even lijkt alsof het

■ De leeftijdsgroepen waarvoor de baan is

lerarentekort is opgelost, weten we nu al dat er

■ Het salaris

de komende jaren tienduizenden vacatures in het

■ Kleine school

7. Weet je wat ongeveer het bruto maandsalaris is van een beginnend fulltime leraar?

onderwijs zullen ontstaan. Studenten op de lerare-

■ De extraatjes zoals onkostenvergoedingen,

■ Minder dan 1700 euro

nopleidingen hebben het dus straks voor het uit-

hulp bij huisvesting

■ 1700 euro

kiezen. Wat maakt een werkgever aantrekkelijk?

■ Het rooster dat wordt aangeboden

■ 1900 euro

Op die vraag wil Straksvoordeklas graag het ant-

■ Traditionele aanpak

■ 2100 euro

woord weten van zoveel mogelijk studenten.

■ De zuil (openbaar, protestant, katholiek etc)

■ 2300 euro

■ De indruk die collega’s maken

■ Meer dan 2300 euro

Deze enquête kun je invullen, uitscheuren

■ Een jong team

■ Geen idee

opsturen naar de Algemene Onderwijsbond,

■ Een ervaren team

Straksvoordeklas, Antwoordnummer 4346,

■ Genoeg tijd voor nascholing

3500 VE Utrecht. Wat natuurlijk veel sneller

■ Carrièremogelijkheden

gaat is de enquête invullen op www.straksvoor-

■ Vernieuwend onderwijsmodel

8 En hoe verhoudt zich dat volgens jou tot andere hoger opgeleiden?

deklas.nl. Onder de inzenders worden tien cd-

■ Anders…….

■ Het is fors minder ■ Ongeveer gelijk

bonnen van tien euro verloot.

1 Waar ga je het liefst werken?

5 Wat geeft voor jou de absolute doorslag? (één item noemen.)

■ Dicht bij huis

■ De afstand tussen school en huis

■ Op redelijke afstand van waar ik nu woon

■ Goede begeleiding van beginners

9 Op welke opleiding zit je?

■ Snel verhuizen, eindelijk ergens ver weg

■ Inspirerende schoolleider

■ Pabo

■ Het maakt me niet uit

■ De samenstelling van de schoolbevolking

■ Lerarenopleiding vo/bve

2 Op wat voor soort school wil je werken?

■ De organisatorische kwaliteit van de directeur

■ Kleine (dorps) school

■ Grote school

■ School in de regio

■ De methode waar ik mee moet werken

■ School in middelgrote stad

■ De leeftijdsgroepen waarvoor de baan is

■ Eén van de vier grote steden

■ Het salaris

■ Het schoolgebouw

■ Geen idee

■ Universitaire lerarenopleiding

10 Als je nog wat wilt zeggen over de ideale werkgever, ga je gang:

beeld TYPETANK

(zwart/wit)

■ Onderwijs betaalt beter

■ Kleine school

3 Hoe lang wil je gaan werken? ■ Een volle baan

■ De extraatjes zoals onkostenvergoedingen, hulp bij huisvesting

■ Een grote deeltijdbaan (drie of vier dagen)

■ Het rooster dat wordt aangeboden

■ Een kleine deeltijdbaan (minder dan drie

■ Traditionele aanpak

dagen) ■ Ik ga eerst een jaar op reis

■ De zuil (openbaar, protestant, katholiek etc) ■ De indruk die collega’s maken ■ Een jong team

4 Op welke zaken let je bij het zoeken van een baan? (maximaal vier dingen aanstrepen.)

■ Een ervaren team ■ Carrièremogelijkheden ■ Vernieuwend onderwijsmodel

■ Goede begeleiding van beginners

■ Anders….

(zwart/wit) directeur

Adres Plaats

6 Vind je het salarisniveau van leraren belangrijk?

plaats

■ Ja, dat bepaalt mede de aantrekkelijkheid van het beroep

Een inspirerende schoolleider, een mooi nieuw gebouw of een school om de hoek? Waar let jíj op als je straks een baan gaat zoeken? Straksvoordeklas peilde de stemming bij lerarenopleiding voortgezet onderwijs van de Hogeschool Windesheim in Zwolle.

* Deze gegevens worden alleen gebruikt voor het verloten van

schoolbord en krijt en voldoende ruime klaslokalen. Dat vindt Roelof van den Berg, derdejaars bedrijfseconomie, belangrijk. “De spullen moeten gewoon goed in orde zijn.” Daarnaast vindt hij het belangrijk dat hij als beginnend docent goed wordt begeleid. “In de buurt, niet te groot en christelijk.” Zo ziet de ideale school eruit voor Jojanneke Otten, vierdejaars wiskunde.

e-mail naam van de opleiding

■ Inspirerende schoolleider

■ De organisatorische kwaliteit van de

Naam

■ Genoeg tijd voor nascholing

■ De afstand tussen school en huis

■ De samenstelling van de schoolbevolking

Windesheim-studenten over hun ideale baan 11Gegevens inzender*

“Het moet een brede school zijn, van vmbo tot vwo, met veel naschoolse

Leerlingbegeleiding. Dat is voor Andra Heuvelink, eerstejaars Frans, een

activiteiten en veel mogelijkheden voor eigen projecten.” Ingrid Ensink,

belangrijk criterium. “Ik vind het belangrijk dat er bijvoorbeeld huiswerk-

vierdejaars wiskunde heeft een uitgebreid wensenpakket. “Ik vind het

begeleiding is en dat je de ruimte hebt om leerlingen persoonlijk te

ook belangrijk dat de school vernieuwend is en dat je veel vrijheid hebt

begeleiden. Als dat er niet is, zal ik er niet zo snel gaan werken.”

om zelf je lessen in te richten”, somt ze op. En deze ‘ideale school’ is in

Froukje Klomps, tweedejaars scheikunde heeft een voorkeur voor een

haar ogen liefst openbaar of katholiek.

kleine, overzichtelijke school waar “iedereen iedereen kent” en “respect

■ Het schoolgebouw

■ Nee, je moet het vak leuk vinden

de cd-bonnen en andere promotie-activiteiten, niet voor ver-

“Dichtbij huis”, roept Johannus Akyuz, eerstejaars Duits gelijk. “En er

en beleefdheid belangrijke waarden zijn.” “Daarnaast moet de school

■ Grote school

■ Geen mening

werking van de enquête.

moet een goeie coördinator zijn met wie je het goed kan vinden.”

verzorgd zijn, ‘geen oud kot’ en moeten er liefst ook wat jonge docenten

Goede faciliteiten als computers, maar ook gewoon een fatsoenlijk

werken.”

■ De methode waar ik mee moet werken

28.



29.

Straksvoordeklas SERVICE

"Liesbreuk nu van 47 weken voor 2 weken!"

"Spataderen nu van 44 weken voor 2 weken!"

de AOb collega’s staan nu al voor je klaar

Onze klanten worden binnen twee weken geholpen.

WWW.STRAKSVOORDEKLAS.NL Jouw digitale AOb-collega

GRATIS AOb GASTLES

Hoe zit het ook al weer met openbaar en bijzonder onderwijs? Hoeveel ga ik

Jouw behulpzame collega

eigenlijk verdienen?

Studenten en docenten van

Wat zijn mijn rechten en plichten? Voor starters in het onderwijs heeft de AOb een

alle lerarenopleidingen

speciale website gemaakt waar een groot deel van dit soort vragen wordt beant-

kunnen gebruik maken van

woord: www.straksvoordeklas.nl

gratis gastlessen van de AOb. De gastdocenten van

Op de site kan je kiezen voor het pabo-plein en het lo-plein voor opleidingen in het voortgezet onderwijs. Op de portal zitten ook links naar de lezersenquête en de digitale inhoud van dit nummer.

de bond geven informatie over cao’s, juridische aspecten van het leraarsberoep en de problemen van beginners. Wie een AOb-team

HET PABOPLEIN IS DE SITE VOOR ALLE STUDENTEN VAN DE LERARENOPLEIDINGEN BASISONDERWIJS "Tenniselleboog nu van 24 weken voor 2 weken!"

wil uitnodigen voor gastlessen kan contact opnemen met de afdeling communicatie

JE VINDT DAAR:

van de bond, tel. 030 298 91 68

• Alles over je eerste aanstelling

of e-mail: [email protected]

• Alles over jouw salarisstrook • Informatie over het verschil tussen openbaar en bijzonder onderwijs • Een online feestdagenkalender: wat is het Suikerfeest, Sint Maarten of Divali? • Tips wat je met leerlingen kan doen op deze feestdagen • Een lijst met alle gekmakende afkortingen in het onderwijs (en hun betekenis) • Informatie over afstuderen met een aantekening catechese

Als u klant bij ons bent, hoeft u sinds kort niet langer dan 10 werkdagen op bepaalde behandelingen te wachten. Want voor meer dan 400 soorten medische ingrepen hebben wij een overeenkomst gesloten met MediNova*, dat dagklinieken heeft in Amsterdam, Haarlem, Bilthoven, Rotterdam en Rozendaal. Voor veel van deze ingrepen bestaat nu een lange wachttijd, zoals voor tennisellebogen, kijkoperaties in

"Kijkoperatie in knie nu van 26 weken voor 2 weken!"

DE AOb-BEGINNERS

• Voorbeeldlessen om identiteit in het onderwijs aan de orde te stellen • Een link naar de salariswijzer

Jouw betrokken collega HET LO-PLEIN IS DE SITE VOOR STUDENTEN OP DE OPLEIDINGEN VOOR HET VOORTGEZET ONDERWIJS

Als geen ander weten de mensen van de

EN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS (DE BVE).

beginnersgroep van de AOb hoe moeilijk de eerste stappen in een nieuwe baan zijn.

knie of schouder, liesbreuken, spataderen en sterilisaties. De terreinen waarop de dagklinieken actief zijn,

JE VINDT DAAR:

Op veel scholen laat de begeleiding te

omvatten onder andere interne geneeskunde, chirurgie (ook plastisch), orthopedie, KNO en oogheelkunde.

• Uitleg over de verschillende cao’s in het voortgezet onderwijs

wensen over en bij een reorganisatie of

• De bevoegdheidsregeling in het vo en de bve

terugloop van leerlingen vliegen jongeren

Wilt u weten wat we voor ú kunnen betekenen, bel dan tijdens kantooruren de Achmea health Helpdesk:

• Een salariswijzer die precies uitrekent hoeveel jij gaat verdienen

er vaak als eerste uit. Voor deze zaken

0900- 4396635

• Een overzicht van alle functies

vraagt de groep beginnend onderwijs per-

• Een lijst met alle gekmakende afkortingen (en hun betekenis)

soneel (bop) de aandacht. Bij de politiek

• Uitleg over de verschillende werkgevers in het voortgezet onderwijs en de bve

en bij schoolbesturen. Dat heeft effect, zo

• Links naar de feestdagenkalender op het pabo-plein

zijn de beginsalarissen de laatste jaren

(€ 0,05 pm) of bezoek

www.zilverenkruisachmea.nl

*De overeenkomst met MediNova is aangegaan door Achmea en geldt voor de ziekenfondsverzekerden en particulier verzekerden van Zilveren Kruis Achmea, Groene Land Achmea, PWZ Achmea, Avéro Achmea, DVZ en FBTO.

flink verhoogd en streeft de groep naar een behoorlijk stageloon. Met grote regelmaat zijn er regionale beginnersbijeenkomsten en startersfestivals. Student-leden kunnen daar gratis aan deelnemen. 31. STRAKSVOORDEKLAS. NR.2 MAART 2003.

DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND STRAKSVOORDEKLAS Beste collega’s

De AOb, uw sterke collega

Jullie hebben gekozen voor het mooiste beroep

Met 73.000 leden is de AOb de grootste

van de wereld: leraar. Boordevol ambitie willen

onderwijsvakvereniging. De AOb is er voor

jullie het allerbeste onderwijs tot stand bren-

iedereen die in het onderwijs werkt. Van assis-

gen. Dat streven heeft wel eens een extra duw-

tenten tot directeuren.

tje nodig. Bijvoorbeeld door de politiek ervan te

De AOb kent denominatieve afdelingen die alle

overtuigen te investeren in scholen, lesmetho-

zuilen in het onderwijs vertegenwoordigen

den en leraren. Door met werkgevers te onder-

(katholiek, protestants-christelijk, algemeen-

handelen over een goede cao. Maar ook door

bijzonder en openbaar), groepen (ondersteu-

samen na te denken hoe het onderwijs verder

nend personeel, directies, allochtonen,

verbeterd kan worden. De AOb heeft speciale

onderwijsadvisering en beginners) en sectoren

aandacht voor studenten en beginners. Daarom

(primair onderwijs, voortgezet onderwijs, bve

is het goed om je nu al aan te sluiten bij een

en hbo). De AOb is aangesloten bij de FNV.

vakbond, want sterk is samen. Walter Dresscher

Voorzitter algemene onderwijsbond

Ja, ik word studentlid van de AOb Naam en voorletters

man | vrouw

Adres Postcode

Plaats

Telefoon (privé)

Geboortedatum

Je contributie van € 2,50 per maand wordt van je rekening afgeschreven Nummer giro/bankrekening Gegevens van de school waar je studeert Naam school Adres Postcode

Plaats

Wil je op de hoogte gehouden van de activiteiten van de groep beginnend onderwijspersoneel?

Ja | nee

Wat is je (vermoedelijke) afstudeerdatum? Studeer je voor leraar basisonderwijs | speciaal onderwijs | voortgezet onderwijs Welke maand moet je lidmaatschap ingaan? Datum

Handtekening

DE AOB, DE VOORDELIGE COLLEGA Straksvoordeklas? Nu alvast studentlid worden. Voor alle studenten aan lerarenopleidingen is er een speciaal tarief • Voor € 2,50 per maand kan je lid worden bij de AOb • Als studentlid ontvang je elke twee weken Het Onderwijsblad • Zo blijf je op de hoogte van ontwikkelingen in het onderwijs • Ook kan je gratis brochures aanvragen over arbeidsvoorwaardelijke, onderwijskundige en rechtspositionele onderwerpen, lid worden van de beginnersgroep en deelnemen aan workshops. STUUR DE DEZE BON NAAR: LEDENADMINISTRATIE ANTWOORDNUMMER 4346 3500 VE UTRECHT

straks. gratis STRAKSVOORDEKLAS TIJDSCHRIFT VOOR STUDENTEN OP LERARENOPLEIDINGEN EEN UITGAVE VAN DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND NOVEMBER 2003

Recommend Documents