S
STICHTING WELZIJN HATTEM Jaarverslag 2014
Sociaal partner in Hattem 2014 was een dynamisch jaar voor Stichting Welzijn Hattem. We bouwden, soms letterlijk en vaker figuurlijk, aan de uitbreiding en versteviging van het welzijnsniveau in Hattem. Bestaand aanbod werd behouden, nieuwe activiteiten en diensten werden geïnitieerd om flexibel mee te bewegen met actuele ontwikkelingen. 2014: we vertellen er graag meer over!
Inhoudsopgave
Terugblik
pagina 2
Organisatie
pagina 3
Nieuw
pagina 4
Projecten
pagina 6
Tot slot
pagina 25
1
Terugblik 2014 was een dynamisch jaar voor Stichting Welzijn Hattem. We bouwden, soms letterlijk en vaker figuurlijk, aan de uitbreiding en versteviging van het welzijnsniveau in Hattem. Bestaand aanbod werd behouden, nieuwe activiteiten en diensten werden geïnitieerd om flexibel mee te bewegen met actuele ontwikkelingen. 2014: we vertellen er graag meer over!
2014 was een dynamisch jaar voor Stichting Welzijn Hattem. Fysiek is SWH van twee locaties naar een locatie gegaan. Alle medewerkers en vrijwel alle activiteiten en diensten vinden nu plaats vanuit één en dezelfde vestiging. Er hebben twee grote verbouwingen plaatsgevonden, de herstructurering deel 1 (in 2013 gestart) en deel 2, hetgeen van de medewerkers en de bezoekers de nodige flexibiliteit vroeg. Daarnaast heeft SWH een belangrijke bijdrage geleverd in het inrichting van de horecaruimte en de theaterzaal van Stichting de Marke in het kader van het project Kulthurhus. Dit jaarverslag zal in het kort ingaan op de organisatie van SWH en de nieuwe inhoudelijke accenten en activiteiten. Daarnaast zal deze keer uitgebreid aandacht worden geschonken aan de diverse projecten van SWH. Ook het aantreden van een gewijzigd college vond plaats in 2014. Middels een uitgebreide voorlichting is de wethouder Welzijn geïnformeerd over al onze werkzaamheden. Het is dan ook prettig te vernemen dat wij door hem betiteld worden als de belangrijkste maatschappelijke partner in Hattem.
2
Organisatie De organisatie is in grote lijnen ongewijzigd gebleven. Het toezichthoudend bestuur van SWH bestaat uit: Geert te Velde , voorzitter John van Dijk, secretaris Dik Slijkhuis, penningmeester Joop van der Werf, lid Wij zijn enorm dankbaar en blij met hun niet-aflatende inzet en enthousiasme voor het welzijnswerk in Hattem.
De medewerkers werkzaam in 2014 waren: Bernadette Verbiesen: ouderenwerker en administratie Esther van Dijk: coördinator ouderenwerk, mantelzorg en projecten Greet Jans: financiële administratie Inge Houben: directie Jennie Swarts: jongerenwerker Karen van der Wal: peuterleidster Maria van der Streek: peuterleidster Monique Scholten: coördinator peuterspeelzaal Paul Gelissen: controller Pauline Steeghs: ouderenwerk en project Ria Steentjes: coördinator jeugdwerk en activiteiten, project Roelie Liefers: peuterleidster Ook het afgelopen jaar hadden wij wederom de beschikking over een aanzienlijke groep gekwalificeerde docenten werkzaam bij diverse activiteiten. Verder blijven wij onze grote groep vrijwilligers en stagiaires koesteren.
3
Nieuw In het programmaboekje van onze stichting, dat jaarlijks verschijnt, vindt u een keur aan activiteiten en diensten. Vele daarvan vinden al langere tijd plaats. Daarnaast blijven wij nieuwe activiteiten en diensten ontwikkelen om vraaggericht in te kunnen spelen op actualiteiten. Onderstaand een greep uit nieuwe activiteiten of gelegde accenten.
Een lang gekoesterde wens was een nieuwe keuken in een huiskamer-achtige omgeving. Dit is de Salon geworden. Hier zijn we met succes gestart met enkele kookactiviteiten. Zo zijn wij gedurende 2014 gestart met een cursus “Mannen met pannen”. Het animo was zo groot dat er drie groepen gestart zijn. Onder deskundige leiding leren mannen met elkaar te koken. Geen culinaire hoogstandjes maar gewoon lekkere en goede maaltijden. De zelfredzaamheid van de heren neemt met de week toe. Samen met de gemeente hebben wij ons ingezet voor de veteranen in Hattem. Wij hebben meegeholpen aan de organisatie van de Veteranen dag, die jaarlijks door de gemeente georganiseerd wordt. Op dit moment zijn er pogingen gaande om samen met de veteranen enkele keren per jaar een treffen te organiseren en daarmee een podium te bieden voor elkaars verhalen. Bij de peuters is in 2014 extra aandacht geschonken aan bewegen. Een stagiaire van een sportopleiding heeft wekelijks “danslessen” verzorgd voor onze peuters in alle groepen. De woensdagmiddag is uitgegroeid tot een sportieve middag voor de tieners van Hattem. Wekelijks is de sporthal ingeruimd voor zaalvoetbal. Dit biedt ook kinderen die geen lid zijn van een sportvereniging de mogelijkheid om in aanraking te komen met sport. In de schoolvakanties worden er competities georganiseerd met jeugd uit de omringende gemeentes. Onze handwerk café is uitgebreid met een inloop op donderdagochtend. Een laagdrempelige groep die in korte tijd enorm gegroeid is en mensen de kans biedt te genieten van een gezellige ochtend met buurtgenoten onder het genot van een kopje koffie en een meegebracht werkstuk. Op digitaal terrein proberen we ook de laatste trends te volgen. Vandaar de cursus Omgaan met Tablet/I pad. Dit heeft geleid tot een ware stormloop aan aanmeldingen. In 2014 heeft ook het Open atelier zijn vaste plek gevonden. Hier wordt door beeldhouwers gretig gebruik gemaakt van onze specifieke beeldhouwruimte. Men kan hier naar hartenlust aan de gang gaan en in eigen tempo en dagdeel gebruik maken van de ruimte en de specifieke gereedschappen en middelen. Voor ouderen die door bewegingsbeperkingen niet meer zo veilig over straat kunnen, bang zijn om te vallen of onvoldoende beweging krijgen zijn we gestart met fysiotraining in
4
samenwerking met een fysiopraktijk uit Hattem. Deze training wordt verzorgd door een fysiotherapeut. SWH maakt sedert 2014 deel uit van het Vrijwilligersplatform in Hattem geïnitieerd door de gemeente. Het platform heeft tot doel de samenwerking tussen de diverse organisaties in Hattem te bevorderen. Het afgelopen jaar is ook de laatste hand gelegd aan de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling en de implementatie van deze meldcode binnen onze stichting. In het kader van project Op KO€RS heeft SWH een Samenwerkingsovereenkomst ter voorkoming van huurachterstand, huisontruiming en schuldenproblematiek gesloten met met Verián, gemeente Hattem en Triada. Om de inhoud steeds beter te kunnen promoten is dit jaar ook veel aandacht besteed aan de vervolmaking van onze PR. De website wordt sedert het afgelopen jaar wekelijks up to date gehouden. We zijn te vinden op Twitter en Facebook. Met name voor tieners en jongeren is de social media van belang. We leveren wekelijks persberichten aan diverse bladen in en rond Hattem over de inhoud van ons werk. We flyeren incidenteel, plaatsen Nieuwsbrieven in de Dijkpoorter twee keer per jaar en niet te vergeten ons jaarlijkse programmaboekje wat huis aan huis verspreid wordt.
5
Projecten Wij bieden een solide basis van vaste activiteiten en diensten. Daarnaast werken wij met projecten, waarmee we flexibel in kunnen spelen op actuele maatschappelijke ontwikkelingen. Veelal initiëren wij deze projecten zelf, op basis van onze nauwe betrokkenheid bij de Hattemer samenleving. Andere projecten kunnen voortkomen uit de wens van bijvoorbeeld de politiek, waarbij zij voor haar eigen visies en verplichtingen graag SWH kiest als partner in de ontwikkeling en uitvoering. Al onze projecten hebben gemeen dat ze verlichting en ondersteuning bieden aan zowel inwoners als andere organisaties. We lichten een aantal van deze projecten toe.
Project: Op KO€RS
In juni 2013 zijn wij gestart met het Op KO€RS project. Met dit project biedt SWH ondersteuning bij (dreigende) financiële problemen voor inwoners van Hattem. Deze ondersteuning kan een preventieve werking hebben maar vindt ook plaats bij lichtere – en bij zwaardere problematiek. De ondersteuning is kosteloos. Dit project is in 2014 uitgegroeid tot een zeer succesvol project waar duidelijk behoefte aan was in Hattem. Tot 1 januari 2015 is dit project uit eigen middelen gefinancierd. Sedert 1 januari 2015 ontvangt SWH gedurende drie jaar subsidie voor dit project, voldoende om de directe loonkosten te dekken. Het komende jaar zal uitwijzen of deze financiering toereikend is. Het project vindt plaats onder aansturing van medewerkers van SWH met inzet van deskundige vrijwilligers. De medewerker maakt een koppeling tussen cliënt en vrijwilliger. We streven waar mogelijk naar breed inzetbare vrijwilligers op de verschillende onderdelen. De medewerker onderhoudt contacten met de andere instanties. Alle inzet vanuit SWH is gericht op behoud en vergroting van de zelfredzaamheid van de cliënt. Het dossier van de cliënt blijft bij de cliënt. De doelstelling van aantal cliënten is in 2014 gehaald alsmede een geïntegreerd en efficiënt hulpaanbod in samenwerking met AMW, Triada, Schulddienstverlening Zwolle en andere betrokken partijen op allerlei onderdelen.
6
De ondersteuning, bedoeld voor alle leeftijden, hebben we ingedeeld in de volgende vier producten: 1. Formulierenteam, inloopspreekuur Hulpvraag Het betreft kortdurende en individuele ondersteuning bij een hulpvraag rond financiën en formulieren. Hierbij kun je denken aan het invullen van formulieren op het gebied van toeslagen, uitkeringen, info woonzorgcentra, WMO voorzieningen, taalondersteuning allochtonen, kwijtscheldingen, inschrijven woningzoekende, het verzorgen van declaraties ziektekosten, heffingskortingen, studiefinanciering, verzekeringen, P.G.B., belastingformulieren. Op verzoek kan ook gekeken worden of men in aanmerking komt voor financiële ondersteuningsmogelijkheden vanuit gemeentelijke- en overheidsinstellingen. We zijn in april 2014 gestart met het inloopspreekuur. Op dinsdagmiddag wordt het spreekuur bemand door vrijwilligers met een medewerker van SWH als achterwacht aanwezig. Onderstaand schema geeft de aantallen en inhoud van de hulpvragen weer.
Totaal aantal bezoekers april t/m december 2014
23
Waar hebben de vragen betrekking op:
Inkomen (bijstand, werkgever, loonstrook etc.)
7
Belastingdienst (toeslagen, bezwaren etc.)
7
Wonen (inschrijven woningbouwvereniging, aanleunwoning, zorgcentrum etc.)
Schuldeisers
3
Formulieren
2 x voedselbank 1 x activiteitenbijdrage Gemeente
Opmerkingen:
1 x beslaglegging 6 x brieven gemeente
7
Sinds de start in april kregen we een rustige aanloop. We zien in onderstaande grafiek dat het aantal bezoekers op het spreekuur vervolgens is toegenomen.
Aantal bezoekers spreekuur 7 6
6
5 4
4
4
3
3
2 1
4
2 1
0 april
mei
juni
september
oktober
november
december
Aantal bezoekers spreekuur
Opvallend is dat circa 30% van de hulpvragen een brief of regeling van Gemeente Hattem betreft. Het betreft onder meer de activiteitenbijdrage, aanvraag bijstand en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Niet alleen betreft dit hulpvragers die zelfstandig hun antwoorden niet vonden bij de gemeente, ook valt ons op dat een groot deel aangeeft voor hun vragen over gemeentelijke regelingen doorverwezen te zijn dóór de gemeentemedewerker náár SWH. De gemeente verwijst voor uitleg of hulp bij haar eigen regelingen, naar medewerkers en vrijwilligers van Op KO€RS. Een en ander onderstreept het belang en vertrouwen dat de gemeente heeft in het Op KO€RS project. Aan SWH de taak om het komende jaar te kijken naar haar mogelijkheden binnen de beschikbare gestelde financiële middelen. 2. Thuisadministratie Hulpvraag Dit betreft incidentele en/of structurele ondersteuning bij het op orde brengen en/of bijhouden van de financiële administratie van een cliënt. Wij noemen dit een traject. De ervaring leert dat Thuisadministratie doorgaans gepaard gaat met Budgetbegeleiding bij een cliënt. Inwoners met vragen over hun thuisadministratie kunnen zelf of via een verwijzer contact opnemen met SWH. Dit kan door bezoek van het spreekuur, telefonisch of per mail.
8
De medewerker van SWH heeft een eerste intake gesprek met de cliënt. In dit gesprek wordt er een toestemmingsverklaring getekend. Daarna vindt een koppeling plaats tussen een vrijwilliger en de cliënt en hebben beiden een vervolggesprek(ken). De gesprekken vinden doorgaans plaats bij de cliënt maar kunnen ook plaatsvinden bij SWH. De inzet vindt zoveel mogelijk plaats in samenwerking met de cliënt om de zelfredzaamheid te behouden/vergroten. Het streven is om 1 x per drie maanden een tussenevaluatie te houden. Op dat moment wordt er contact gelegd tussen de medewerker en de cliënt om te informeren hoe het gaat. In overleg met de vrijwilliger wordt de dienstverlening na afloop beëindigd. Afhankelijk van de situatie kan bij de afsluiting van het dossier een nazorg moment gekozen worden. Sinds de start van het project zijn er 29 trajecten omtrent thuisadministratie geweest. Veelal lost dit de beperkte financiële problemen op voordat ze te groot worden. Tegelijkertijd worden cliënten geholpen door hen te informeren over allerlei voorzieningen waar ze gebruik van kunnen maken. 3. KO€RSmaatje Hulpvraag Een Koersmaatje wordt ingezet wanneer de cliënt ondersteuning behoeft bij betalingsachterstanden en oplopende schulden. Tevens wordt geholpen bij de aanvraag voor, tijdens en na afloop van een schulddienstverleningtraject, om terugval te voorkomen. Budgetbegeleiding is hierbij een veel voorkomend en noodzakelijk onderdeel van onze taak. Een verzoek voor voorbereiding en ondersteuning bij aanvraag van schuldhulpverlening (voortraject) komt bij de medewerker van SWH binnen. Ook inwoners bij wie zich een dreigende schuldhulpverlening voordoet of een inwoner die uitvalt op inkomensbeheer bij de Schulddienstverlening Zwolle kan bij ons terecht. De hulp bestaat uit ondersteuning en begeleiding in het beheren van de inkomsten en uitgaven, het ordenen van de administratie, betalingsachterstanden en een eventuele inventarisatie van schulden. Is er sprake van een crisissituatie op het gebied van huur/hypotheek, energie, water of ziektekosten dan wordt professionele schuldhulpverlening ingeschakeld en verwijst SWH door. Inzet De ondersteuning is complex en langdurig. De medewerker van SWH heeft een eerste intakegesprek met de cliënt. Ook hier werken we met een toestemmingsverklaring. Daarna vindt een koppeling plaats tussen een vrijwilliger en de cliënt en hebben beiden vervolggesprekken. Doorgaans is sprake van een hoge frequentie in het begin van de koppeling die na enkele maanden afneemt. In zwaardere gevallen kan een tweede vrijwilliger ingezet worden.
9
Ook hier is de inzet gericht op het bevorderen van de zelfredzaamheid. Indien nodig wordt na verkregen toestemming van de cliënt contact opgenomen met relevante organisaties. Van dergelijke trajecten hebben wij er 21 gehad, sinds de start van het project. 4. Groepsvoorlichting Hulpvraag Hieronder wordt verstaan: het informeren en adviseren van groepen inwoners over de mogelijkheden van voorzieningen op het gebied van financiën in samenwerking met de gemeente en andere betrokken partijen. Een uitvloeisel van het project Op Koers is dat helder wordt waar bij inwoners hiaten in kennis liggen op het gebied van voorzieningen. Ook kan ingespeeld worden op actuele ontwikkelingen met de groepsgewijze voorlichting. Dit onderdeel is gestart in het najaar van 2014 met een eerste, geslaagde voorlichting. Stichting Welzijn Hattem nodigde medewerkers van Gemeente Hattem uit om een toelichting te geven bij haar minimaregelingen, welke per 2015 zouden wijzigen. Met een opkomst van circa 35 bezoekers was het bereik van de voorlichting goed. Onder de bezoekers waren personen die vanuit hun eigen situatie geïnteresseerd waren, als ook personen die vanuit een organisatie belangstelling hadden. Dit waren onder meer vrijwilligers en medewerkers van Vluchtelingencontact, Stichting Leergeld, Verián en de ouderenbonden. Naast een zeer relevante inhoudelijke presentatie, werd er ook ruimschoots gebruik gemaakt van de gelegenheid om één op één te praten met medewerkers van Gemeente Hattem en Stichting Welzijn Hattem. Uit deze voorlichting zijn direct een aantal nieuwe cliënten voor Op KO€RS voortgekomen. Algemeen Het streven is vrijwilligers in te zetten die deskundigheid hebben op het terrein van financiën en bijbehorende voorzieningen of affiniteit daarmee hebben. De medewerker van SWH is verantwoordelijk voor scholing en begeleiding van de vrijwilliger. Er wordt onder andere scholing aangeboden vanuit de Schulddienstverlening Zwolle en de gemeente Hattem. Er vinden bijeenkomsten plaats met alle vrijwilligers om kennis en ervaring uit te wisselen. De vrijwilliger ondertekent de vrijwilligersovereenkomst van SWH. We werken met een proeftijd van een halfjaar. De vrijwilliger beschikt over een Verklaring Omtrent Gedrag. Voor het project zijn meerdere formulieren ontwikkeld waarmee gewerkt wordt, zowel voor de vrijwilligers als de medewerkers. Jaarlijks voorzien wij de gemeente van managementinformatie rond het project Op Koers. De eerst informatie-uitwisseling vond plaats in januari 2014. SWH heeft een specifieke folder ontwikkeld voor het project.
10
Cijfermatig overzicht Aantallen per onderdeel
1) Formulierenteam – gestart april 2014
23 hulpvragers
2) Thuisadministratie – gestart juni 2013
29 trajecten
3) KO€RSmaatje – gestart juni 2013
21 trajecten
4) Groepsvoorlichting – gestart najaar 2014
ca. 35 bezoekers
Sinds de start van Op KO€RS zijn er dus 50 trajecten voor thuisadministratie en KO€RSmaatje ingezet. Er kwamen 58 aanvragen binnen, daarvan werden 7 aanvragen niet gestart. Dit kwam voort uit onterechte doorverwijzing, mensen die geen inwoners van Hattem zijn en het terugtrekken door de cliënt zelf. De overige trajecten zijn allemaal binnen een week van start gegaan. Bovenstaande cijfers gelden voor de periode juni 2013 t/m december 2014. Specificeren we dit naar het laatste kalenderjaar, dan zien we dat we in 2014 in totaal 42 aanvragen kregen. Daarmee ligt het aantal nog boven het ambitieus gestelde doel van 40 per kalenderjaar. Ook in 2015 constateren wij een toenemende groei. Aanmeldingen per maand
aantal aanvragen 8 7 6 5
7 6
6 5
4
4
3
3
2 1 0
5
3
3 2
1
1
1
1
2
3 2
2
1
aantal aanvragen
11
Uit dit overzicht blijkt duidelijk dat er bij de start van het project direct een flink aantal aanmeldingen in de eerste maand binnen kwam. Dit kwam voort uit het feit dat doorverwijzers cliënten hadden ‘opgespaard’ en nu allemaal tegelijk naar Op KO€RS stuurden. Vervolgens zien we dat de aanloopfase stabiel en relatief rustig was: in deze eerste paar maanden kwam er één nieuwe cliënt per maand. December 2013 veroorzaakte een plotselinge piek. Dit kan verklaard worden vanuit de toenemende bekendheid van Op KO€RS, en de financiële druk die deze laatste maand van het jaar met zich meebrengt. Daarna zien we dat de toestroom naar Op KO€RS structureel toeneemt. In 2014 komt er vrijwel iedere week een nieuwe aanmelding bij. In bepaalde maanden komen er zelfs twee nieuwe aanmeldingen per week bij. Deze toenemende vraag werd duidelijk vertaald naar een hoge werkdruk. Op KO€RS begon een groeiend deel van de werkweek in beslag te nemen. Bovendien zouden we met het toenmalig aantal vrijwilligers de bijzonder snelle inzet van begeleiding niet meer kunnen waarborgen. Daarom hebben wij direct een nieuwe, zeer bekwame en welkome groep vrijwilligers aan kunnen stellen en is een tweede medewerker van SWH voor enkele uren per week belast met dit project. Dit heeft erin geresulteerd dat nieuwe cliënten nog steeds binnen een week geholpen konden worden. De toegenomen vraag lijkt ondertussen structureel. De werkwijze, betrouwbaarheid en resultaten van Op KO€RS zijn alom bekend geworden. Gemeente Hattem geeft aan steeds meer ‘te leunen’ op deze dienstverlening. Triada heeft doorverwijzing standaard opgenomen bij bewoners met huurachterstand. Maatschappelijk werk verwijst grif door, en ook Vluchtelingencontact weet de weg naar Op KO€RS te vinden. Doorverwijzing Een juiste afstemming met de doorverwijzers blijft nodig. Het is goed te beseffen dat Stichting Welzijn Hattem óók taken krijgt doorverwezen, die de organisaties eerst zelf nog op zich namen. Te denken valt aan aanvragen voor Voedselbank en ondersteuning bij administratie van de eigen cliënten. Met Op KO€RS wordt dus ook een ontlasting geboden aan bijvoorbeeld AMW en Vluchtelingencontact. Het overgrote deel van onze trajecten blijft echter bestaan uit dienstverlening die vóór de komst van Op KO€RS nog niet werd geboden: een hiaat in Hattem wordt hiermee gevuld. Doorverwijzingen komen vanuit allerlei organisaties. Onderstaand schema toont de verdeling hiervan aan. Te zien is dat ook een heel aantal cliënt zélf de weg naar Stichting Welzijn Hattem vindt.
12
Aantal hulpvragen, doorverwijzing 7 18 14
4 1
4
10
Algemeen Maatschappelijk Werk
Woningcorporatie Triada
Gemeente Hattem
Gemeente Zwolle
MEE
Zelf
Anders
Gezinssamenstelling cliënten Relevant is te zien wat de achtergronden en situaties zijn van de verschillende cliënten van het project. Er is een indeling gemaakt op basis van gezinssamenstelling, leeftijd en inkomen.
Gezinssamenstelling 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Alleenstaand
Stel
Stel met kind(eren)
Alleenstaande ouder met kind(eren)
De gezinssamenstelling van de cliënten is divers. Opvallend is dat de helft van de hulpvragen afkomstig is van mensen met kinderen. Dit is toegenomen. Veelal is hierbij sprake van een multi-probleemsituatie.
13
Leeftijd cliënten
Leeftijd cliënten 30 25 20 15 10 5 0 20-39
40-59
60-79
80 en ouder
Hieruit blijkt dat de hulpvragen voor een groot deel afkomstig zijn van cliënten onder de 60 jaar. De hulpvragen van ouderen zijn overigens vaak ook minder gecompliceerd. Inkomensniveau cliënten
Inkomensniveau cliënten 2 2 1 Bijstandsniveau
12
Onder modaal Modaal Bovenmodaal Onbekend 41
Hieruit blijkt dat het merendeel van de hulpaanvragen cliënten met een laag inkomen betreft. In dit licht willen we dan ook opmerken dat het bijzonder gewaardeerd werd door de cliënten van Op KO€RS, dat SWH samenwerkte met het Diaconaal Platform Hattem en De Fontein, bij de verstrekking van kerstpakketten in december 2014. Alle cliënten van Op KO€RS, of zij nu nog actief begeleid werden of dat hun begeleiding reeds afgerond was, ontvingen een brief vanuit SWH. Men meldde zich massaal aan voor de kerstpakketten die samengesteld waren door Diaconaal Platform Hattem en De Fontein.
14
Duur van de trajecten De trajecten zijn veelal langlopend. De problematiek bij de huidige cliënten is groot en uitgebreid. De cliënt en vrijwilliger hebben veelal een reeks van afspraken nodig om de financiële situatie op orde te krijgen. Het aantal uren dat een vrijwilliger besteedt aan één cliënt varieerde in 2014 tussen de 2 en 92 uur per kalenderjaar. Het gemiddeld aantal uur dat een vrijwilliger besteedt bij één cliënt ligt rond de 20 uur per jaar. Inhoud van de trajecten Wanneer we kijken naar de inhoud van de hulpvraag, zien we een duidelijke toename in complexiteit. Ook is de algemene indruk dat het aantal ingezette uren snel gestegen is. Het merendeel van onze cliënten heeft een multi-probleemsituatie. Zo werken wij veelal met mensen die bijvoorbeeld te maken hebben met: - (dreigende) woninguitzetting, dakloos zijn - prostitutie - ernstige familieproblemen - klokkenluiderstraject - reclassering, verleden in detentie - verslaving - achtergrond in psychiatrie, psychosociale aandoeningen De dienstverlening van Op Koers richt zich nadrukkelijk op het financiële vlak. Vaak houdt dit echter sterk verband met problemen op andere vlakken. Wij hebben hierin een signalerende rol, maken zaken bespreekbaar en verwijzen door. In dit kader onderhouden wij dan ook nauwe contacten met andere relevante instanties. Veelal zien we mensen met schulden. In sommige gevallen zijn deze nog beheersbaar door goed budgetteren en sterke afspraken. In andere gevallen praten we over vele tienduizenden euro’s schuld, soms een paar ton en één uitschieter had zelfs een schuld die in de miljoenen liep. Op KO€RS vormt voor hen de eerste, pijnlijke maar dappere stap in de richting van Schulddienstverlening. Naast de zeer complexe, langdurige en ingrijpende casussen, zijn er gelukkig ook de cliënten bij wie wij in relatief korte tijd al een oplossing kunnen bieden. Span of control Voorgaande hoofdstukken maken duidelijk hoeveel cliënten geholpen zijn met Op KO€RS. Dit kon gerealiseerd worden door een brede ‘span of control’ wegens inzet van medewerkers en vrijwilligers. Twee medewerkers hebben enkele uren per week de coördinatie van Op KO€RS in hun functiepakket. Zij worden ondersteund door een groep kundige vrijwilligers, welke sinds de start van het project is gegroeid van 4 naar 13 personen.
15
Project: Huisbezoek 75-jarigen
Steeds meer ouderen blijven tot op hoge leeftijd zelfstandig wonen. Voor een goed contact met deze groep voerde SWH ook in 2014 wederom huisbezoeken uit onder 67 ouderen. Dit project wordt uitgevoerd door een stagiaire onder supervisie van een medewerker van SWH. Inhoud Dit zijn gesprekken tussen SWH en een oudere inwoner uit Hattem bij de inwoner thuis. Het gesprek vindt plaats op uitnodiging van SWH en heeft een informeel en ongedwongen karakter waarbij de rode draad de zelfredzaamheid van de oudere is. Tijdens dit gesprek passeren verschillende domeinen de revue. Tijdens dit gesprek kunnen signalen naar voren komen van bedreigde zelfredzaamheid. Aan de hand hiervan zullen de oudere en SWH gezamenlijk zoeken naar goede oplossingen. Er wordt uitgegaan van de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Er wordt vervolgens niet zozeer gedacht vanuit beperkingen maar meer vanuit oplossingen. Veelal kunnen oplossingen gevonden worden binnen het eigen netwerk. Daarnaast kan SWH ook schakelen naar de diverse organisaties in Hattem die daarin een rol kunnen spelen. De oudere houdt altijd zelf de regie, bepaalt zelf wat de oplossing wordt en wie daarbij eventueel ondersteuning kan bieden. Doel Een groot deel van de zelfstandig wonende ouderen kan zich prima redden. Het doel van de huisbezoeken is het (vroeg)signaleren van kwetsbare ouderen, het bieden van ondersteuning en het bevorderen van de zelfredzaamheid. De eigen kracht van de ouderen staat daarbij centraal. Door het geven van de juiste informatie en ondersteuning kunnen ouderen langer zelfstandig blijven en zo zelf de regie over hun eigen leven behouden. SWH constateert dat er ook een groep kwetsbare ouderen is die dit niet geheel zelf kan. Deze kwetsbaarheid kent vele vormen en kan liggen op het gebied van zorg, wonen en welzijn. SWH kan een belangrijke rol spelen bij sociale activering, maatschappelijke activering en persoonlijke activering en ondersteuning. De ouderen krijgen informatie over activiteiten, voorzieningen en regelingen die voor hen van belang zijn en er kan een brug geslagen worden naar instanties rond zorg en wonen. Daarnaast krijgt SWH door deze huisbezoeken inzicht in de leefsituatie, woonsituatie, de behoeften en wensen van de ouderen. Het vergroot onze kansen om daarop in te spelen. In het kader van preventie van kwetsbaarheid bij ouderen vinden huisbezoeken plaats bij 75jarigen. Waarom juist deze leeftijdscategorie?
16
De 65-jarigen zijn over het algemeen nog actief in de samenleving en weten hun weg doorgaans te vinden. Dit zijn bij uitstek de vrijwilligers van Hattem. In de groep 70-jarigen zullen over het algemeen ook nog veel mensen actief zijn. Dit zijn veel van onze deelnemers aan activiteiten. Zij worden ingelicht over de mogelijkheden van voorzieningen en hulpmiddelen wanneer er zich problemen voordoen maar zijn doorgaans nog niet de kwetsbare ouderen. In de groep 75-jarigen is de kans op kwetsbaarheid significant toegenomen. Een deel is nog goed actief maar bij een aanzienlijk deel neemt de kwetsbaarheid toe. Dit kan ontstaan door onder meer het verkleinen van het sociale netwerk, terugloop van de eigen mobiliteit, verslechterde gezondheid, minder veerkracht en minder kennis van actuele mogelijkheden. Zoals eerder benoemd, is het een waardevolle insteek om samen met de oudere oplossingen te zoeken die de zelfredzaamheid vergroten. Daarbij is het ook uiterst zinvol informatie te verschaffen over de voorzieningen en hulpmiddelen die aan te vragen zijn wanneer zij hier behoefte aan hebben of krijgen. Mogelijkheden voor ondersteuning en vele instanties zullen hierbij in het gesprek naar voren komen. Ook het aanbod van SWH zal ter sprake komen, variërend van diensten tot activiteiten. Een deel van de ouderen wil ook nog actief zijn en kan er gestuurd worden op het volgen van activiteiten of het doen van vrijwilligerswerk. Middels sociale activiteiten kan ook het netwerk weer vergroot worden. Door preventieve activering, informeren en ondersteunen kan de kwetsbaarheid afnemen en uitgesteld worden. Dit is een waardevolle toevoeging van het welzijnswerk. Zeker in tijden waarin ouderen tot veel latere leeftijd thuis blijven wonen. Bij het project huisbezoeken aan 75-jarigen zoekt SWH actief de ouderen op. De gegevens van de ouderen die dat jaar 75 worden, worden door de gemeente Hattem aangeleverd. Mochten mensen geen huisbezoek willen, wordt er kort telefonisch geïnformeerd. Tijdens het huisbezoek worden verschillende onderwerpen besproken. Er wordt geen gebruik gemaakt van een vragenlijst, maar SWH laat de verschillende onderwerpen vloeiend de revue passeren om het gesprek zo informeel mogelijk te laten verlopen. Gespreksonderwerpen Tijdens het huisbezoek wordt de persoonlijke situatie helder aan de hand van de verschillende gespreksonderwerpen. SWH is bij uitstek op de hoogte van de sociale kaart van Hattem. De onderwerpen die aan de orde komen zijn:
Persoonlijke situatie De persoonlijke situatie/leefsituatie wordt besproken om een beeld te krijgen van de oudere.
Gezondheid en beweging In een signaleringsgesprek kan naar voren komen dat iemand graag meer wilt gaan bewegen, maar (mogelijk door lichamelijke beperkingen) niet goed weet hoe of wat.
17
Ook kan er een signaal zijn van bewegingsarmoede, waarbij de oudere in kwestie motivatie nodig heeft om dit aan te pakken. SWH kan meedenken en op zoek gaan naar een geschikte sport of beweegactiviteit, waardoor de lichamelijke conditie verbeterd. Afhankelijk van de gezondheid kan naar hulp of voorzieningen gekeken worden. Er kan worden doorverwezen naar verschillende hulpverleners en er kunnen voorzieningen worden aangevraagd bij bijvoorbeeld de gemeente Hattem.
Wonen De woonsituatie wordt besproken tijdens het gesprek. De mogelijkheden voor wonen en woonvoorzieningen komen aan bod. Ook zullen de wensen met betrekking tot wonen worden besproken en kan er samen gekeken worden hoe deze woonwensen vervuld kunnen worden. Daarvoor kan verwezen worden naar de woningcorporatie of naar de gemeente Hattem.
Activering en vrijwilligerswerk In Hattem worden verschillende activiteiten georganiseerd, ook speciaal voor ouderen. De activiteiten zijn zeer uiteenlopend. Tijdens het gesprek wordt het activiteitenaanbod besproken en (indien van toepassing) vrijwilligerswerk in Hattem.
Sociale contacten, netwerk, eenzaamheid Wanneer er eenzaamheid speelt is het mogelijk met sociale activiteiten het netwerk te vergroten. Hierin staat de oudere centraal in wat zijn wensen of ideeën zijn. De oudere kan indien mogelijk ook zijn eigen netwerk/eigen kring inzetten bij het oplossen van bepaalde problemen. Het stimuleren van burgerparticipatie is daarvoor belangrijk. Er zal gekeken worden naar wat de oudere zelf kan, wat zijn omgeving kan doen in de situatie, wat een vrijwilliger kan betekenen en waarbij SWH kan ondersteunen.
Mantelzorg In het gesprek zal duidelijk worden of de oudere zelf mantelzorger is of dat er mantelzorgers bij de ouderen in beeld zijn die voor hem/haar zorgen. Hier kunnen vragen uit naar voren komen. De mantelzorgconsulent kan helpen op diverse gebieden, zoals het geven van informatie en advies, helpen bij het vinden van de juiste hulp of ondersteuning, een luisterend oor bieden en het helpen bij praktische zaken. Er wordt geattendeerd op het mantelzorgcompliment.
Financiën Daarnaast worden ouderen tijdens huisbezoeken geattendeerd op financiële mogelijkheden, zoals toeslagen en gemeentelijke ondersteuning. Bij financiële problemen kan naar Op Koers verwezen worden.
Vrijwillige ondersteuning Op verschillende gebieden kunnen vrijwilligers worden ingezet.
(WMO) Voorzieningen Er zijn mogelijkheden om vervoersvoorzieningen, huishoudelijke hulp,
18
woonvoorzieningen, gehandicaptenparkeerkaart en rolstoelvoorzieningen aan te vragen. Deze voorzieningen zijn onder meer aan te vragen bij de gemeente via de WMO. De oudere wordt voorgelicht over hoe een dergelijke aanvraag kan verlopen, en welke rol het eigen netwerk en eigen vermogen daarin spelen.
Huishoudelijke hulp Het huishouden kan een zware klus worden wanneer iemand niet helemaal fit is en beperkingen heeft. Mocht dit het geval zijn, kan SWH hier een verwijzende rol in spelen.
Van elke gesprek vindt een interne verslaglegging plaats. Terugkoppelmomenten Wanneer er uit een eerste gesprek vragen naar voren komen waar acties op moeten worden uitgezet, dan zal er een terugkoppelmoment komen. Dit kan in de vorm van een telefonisch gesprek of een persoonlijk gesprek thuis of op kantoor gebeuren. Een greep uit signalen voortkomend uit de huisbezoeken: -Eigenlijk iedereen geeft aan wel gezondheidsklachten te hebben die met de ouderdom te maken hebben. De mensen zeggen dat het lichamelijk allemaal wat minder gaat en dat ze meer rustig nodig hebben. -Het merendeel woont nog samen met partner. De mensen die alleen wonen geven aan (meer) behoefte te hebben aan activiteiten. -Een heel groot deel heeft hulp in de huishouding, een enkeling doet het zelf nog. -De kennis van mensen over vragen op het gebied van de WMO verschilt heel erg. Ongeveer de helft van de mensen weet goed de weg en weet waarvoor ze zoal terecht kunnen bij het WMO-loket. De andere helft heeft wel eens gehoord van het WMO-loket of ze hebben echt geen idee waar ze moeten zijn. -Het grootste gedeelte van de mensen woont nog zelfstandig, deze mensen geven aan dat het zelfstandig wonen nog goed bevalt en dat ze nog geen behoefte hebben om zich te gaan oriënteren op een zorgwoning. -De meeste ouderen die bezocht worden vinden de huisbezoeken een goede zaak getuige de vele positieve reacties. - De meeste mensen houden rekening met de toekomst en verdiepen zich al wel in seniorenwoningen. Veel mensen hebben in hun huidige woning al rekening gehouden met hun oude dag. Het aanbod aan seniorenwoningen in Hattem vindt men te weinig -Het begrip: “mantelzorg” is voor veel mensen nog een onbekende term. Het is vaak nodig even uitleg te geven wat deze term precies inhoudt.
19
-Angst voor internetbankieren. (SWH heeft hierop in samenwerking met de Rabobank diverse cursussen internetbankieren aangeboden die goed bezocht werden) Cijfermatig
2014: zijn er 109 adressen aangeschreven, waarvan 67 daadwerkelijk kozen voor een huisbezoek. De respons is : 61 %
20
Project: Maatschappelijke participatie
Inleiding De gemeente heeft SWH in het najaar van 2014 verzocht om een projectplan te schrijven in het kader van de Participatiewet die op 1 januari 2015 van kracht wordt. Dit projectplan betreft de cliënten die momenteel op trede 1 en 2 van de Participatieladder staan en niet in staat zijn tot het verrichten van reguliere arbeid. Deze cliënten moeten maatschappelijk geactiveerd worden. Dit betekent dat ze waar mogelijk begeleid worden naar vrijwilligerswerk of anderszins gestimuleerd worden tot activering, in die zin dat er sprake is van bevordering van de maatschappelijke participatie. Participatiewet Het doel van de nieuwe Participatiewet is om één regeling te creëren waarin iedereen met arbeidsvermogen naar werk toe geleid wordt. Het betreft mensen die daarbij een opstap nodig hebben. Dit zijn inwoners van 18 jaar en ouder die voorheen vielen onder: - de WWB (Wet Werk en Bijstand) - WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) - Wajongers met een arbeidsvermogen. Een middel is hierbij de Participatieladder. De diverse treden geven aan op welk niveau iemand zich momenteel bevindt. De Gemeente meet middels deze ladder tenminste jaarlijks de mate van participatie, stelt de diagnose op welke trede iemand zich bevindt en implementeert deze ladder binnen haar organisatie.
21
De vraag aan SWH betreft de mensen uit trede 1 en 2. Mensen die nu dus sociaal geïsoleerd leven, of hooguit enkele contacten buitenshuis hebben, zonder (vrijwilligers)werk of andere georganiseerde activiteiten. Dit zijn mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt die niet zelden te maken hebben met een complexe problematiek op het gebied van psychische en/of fysieke beperkingen. De cliënten doorlopen ieder een traject. Tijdens dit traject doorloopt SWH de volgende stappen met de cliënt: -intake/kennismaking -affiniteitenonderzoek -terugkoppeling naar cliënt -motivatie en coachen -toeleiding naar vrijwilligerswerk of activering -begeleiding en eerste aanspreekpunt van de cliënt gedurende maximaal 1 jaar De werkwijze rond deze specifieke doelgroep moet laagdrempelig zijn om het slagingspercentage zo optimaal mogelijk te maken. Eerst wordt gekeken waar de cliënten zelf mee komen en wat ze willen. Het stimuleren van de Eigen Kracht van de cliënten speelt daarbij een belangrijke rol. Samen met de cliënt wordt gekeken naar zijn of haar affiniteiten. Met de cliënten wordt besproken hoe zij maatschappelijk willen participeren. Òf door het verrichten van vrijwilligerswerk òf door zich te oriënteren op activering. Hierbij maakt de projectmedewerker een inschatting wat passend is voor de betreffende cliënt. Overleg met de gemeente toont dat niet voor alle cliënten vrijwilligerswerk haalbaar is. De vaardigheden van de cliënten zijn doorgaans beperkt. Dit kan door meerdere factoren komen, bijvoorbeeld: weinig tot geen werkervaring, geen opleiding, nooit hebben hoeven werken (gewijzigde situatie met scheiding), psychiatrisch verleden. In die situatie wordt bekeken wat er gedaan kan worden aan (een toename van) de maatschappelijke activering. Bijvoorbeeld door toeleiding naar een laagdrempelige groepsactiviteit van SWH. Mochten er knelpunten ontstaan waar (extra) professionele hulp bij nodig is, vindt doorverwijzing plaats door SWH. SWH ondersteunt de cliënten bij het vinden, onderhouden en behouden van vrijwilligerswerk of activering. Zij onderhoudt contacten met de kandidaten. Coaching, scholing, voorlichting en motivering kunnen onderdeel uitmaken van het traject. Knelpunten worden gesignaleerd, besproken en opgepakt. Voor de doelgroep van het project Maatschappelijke participatie is geen perspectief op werk.
22
Maatschappelijke participatie Zoals reeds aangegeven kan de maatschappelijke participatie bestaan uit vrijwilligerswerk of activering. Bij vrijwilligerswerk moet gedacht worden aan een bijdrage van de cliënt terwijl bij activering het accent ligt op meedoen door de cliënt. Gemeente Iedere gemeente ontwikkelt eigen lokaal beleid voor wat betreft de mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Uit overleg met Gemeente Hattem kwamen de volgende richtlijnen naar voren: De registratie en monitoring van het project maatschappelijke participatie ligt bij SWH. Na 6 maanden vindt er een evaluatie plaats van het project. Daarnaast zal SWH jaarlijks een terugkoppeling geven middels een managementrapportage aan Gemeente Hattem betreffende het project.
23
Project: Welzijnsrecept
'Welzijn op recept' blijkt op verschillende plekken in het land een succesvolle methode om mensen met psychosociale klachten vanuit de huisartspraktijk door te verwijzen naar welzijnsactiviteiten zoals bewegen, creatieve activiteiten of met elkaar koken en eten. Het doel is dat mensen door deze activiteiten zelf actief hun gezondheid en welzijn verhogen. Een bijkomen effect is dat de eerstelijns zorg ontlast wordt. De kracht van Welzijn op Recept is dat er bewustwording plaatsvindt bij eerstelijns zorgverleners van een welzijnsaanbod waarnaar zij kunnen verwijzen. Het is niet aan leeftijd gebonden maar cijfers laten zien dat bepaalde ouderen meer tijd dan nodig ‘claimen’ van de huisartsenvoorziening, vanwege psychosociale redenen. Het projectformat kent vaste interventies: positief denken, zingeving, gezonde leefstijl, bewust leven en genieten, interactie met anderen, geluk delen, een leven lang leren. Er wordt aanbevolen deze interventies te benutten als ‘arrangementen’ die SWH goed kan invullen met ons huidige aanbod. SWH heeft dit format vertaald naar de lokale mogelijkheden in Hattem en geeft hieraan de bondige naam ‘Welzijnsrecept’. Er is allereerst overleg geweest met de praktijkondersteuners van de huisartsenpraktijk Hof van Blom. Zij hebben namelijk ouderenzorg in hun takenpakket opgenomen. Omdat deze praktijk graag met het Welzijnsrecept van SWH wil gaan werken, is (begin 2015) speciaal voor hen een flyer opgesteld en een werkwijze afgesproken om over te gaan tot implementatie van het Welzijnsrecept. In 2015 zullen ook met andere eerstelijns zorgverleners gesprekken plaatsvinden over de inzet van het Welzijnsrecept van SWH.
24
Tot slot Wij constateren een belangrijke uitbreiding van ons werk. Naast het groepswerk is er een steeds grotere behoefte aan én noodzaak tot diensten in de vorm van 1-op-1 maatwerk. Allerlei maatschappelijke en politieke ontwikkelingen liggen hieraan ten grondslag. Wij zijn kwalitatief goed in staat dit aan te bieden. Tegelijkertijd is het belangrijk te beseffen dat deze werkzaamheden veel arbeidsintensiever zijn.
Deze verandering vindt zijn oorsprong in een afkalvende verzorgingsstaat, bezuinigingen in de zorg en een gewijzigde politieke koers. Gemeenten krijgen meer verantwoordelijkheden voor bepaalde doelgroepen en Gemeente Hattem ziet SWH als logische partner in de ontwikkeling en uitvoering hiervan. De toename van maatwerk wordt in onderstaand schema op hoofdlijnen in beeld gebracht.
Stichting Welzijn Hattem is kwalitatief goed in staat tot uitvoering van deze taken. Ze waardeert het door de Gemeente gezien te worden als voornaamste partner. Tegelijkertijd moet worden beseft dat deze diensten veel arbeidsintensiever zijn dan het groepswerk. Wij zijn in staat meer te doen, wanneer we ook meer speelruimte hebben. Bezuinigingsmaatregelen zouden dan ook in dit licht bezien moeten worden. Mits er ook in de toekomst passende middelen mee komen met de uitbreiding van werkzaamheden blijven wij graag de partner van de gemeente en andere organisaties in deze.
25
