Stichting PCPO Midden Brabant te Breda JAARVERSLAG
Stichting PCPO Midden Brabant Hooilaan 1 4816 EM Breda
2014
Stichting PCPO Midden Brabant
INHOUDSOPGAVE
A
BESTUURSVERSLAG Bestuursverslag Financiële positie Resultaat Kengetallen
PAGINA 1 45 46 47
B
JAARREKENING
B1
Grondslagen voor de jaarrekening
48
B2
Balans per 31 december 2014
51
B3
Staat van baten en lasten 2014
53
B4
Kasstroomoverzicht 2014
54
B5 1.2 1.3 1.5 1.7 2.1 2.2 2.4
Toelichting op de onderscheiden posten van de balans Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen Liquide middelen Eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden Model G doelsubsidies OC&W
55 56 56 56 57 57 58 59
B6
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
60
B7
Overzicht verbonden partijen
61
B8 3.1 3.2 3.5 4.1 4.2 4.3 4.4 4.4 5
Toelichting op de onderscheiden posten van de staat van baten en lasten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Personele lasten Afschrijvingslasten Huisvestingslasten Overige instellingslasten Leermiddelen Financiële baten en lasten WNT
62 62 62 63 63 64 64 64 65 66
C
OVERIGE GEGEVENS
C1
Controleverklaring
67
C2
(Voorstel) bestemming resultaat baten en lasten
68
C3
Gebeurtenissen na balansdatum
69
BIJLAGE(N) D1
Gegevens over de rechtspersoon
D2
Staat van Baten en Lasten per kostenplaats
70
Bestuursverslag 2014
Versie: 1.0
1
Bestuursverslag
Status van het beleidsdeel: Status Def. concept 01‐06‐2015
DO
RvT
GMR
Kwaliteitscyclus Jaarlijks vernieuwen
Hooilaan 1 4816 EM Breda TEL (076) 50 45 800 IBAN NL65 RABO 0125 848625 Email
[email protected] Web www.pcpomiddenbrabant.nl
Versie: 1.0
2
Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE ......................................................................................................................................... 3 INLEIDING ......................................................................................................................... 5
1.
JAARVERSLAG RAAD VAN TOEZICHT .............................................................................................................. 6 JAARVERSLAG GMR ....................................................................................................................................... 8 A0
SAMENVATTING ................................................................................................................ 9
A1
ALGEMENE INSTELLINGSGEGEVENS ................................................................................. 11
A1.1 INLEIDING ................................................................................................................................... 11 A1.2 JAARREKENING ............................................................................................................................ 11 A1.3 KERNACTIVITEITEN EN BELEID ......................................................................................................... 11 A1.4 DOELSTELLING VAN DE ORGANISATIE (MISSIE EN VISIE) ......................................................................................... 12 Grondslag ................................................................................................................................ 12 Strategische visie .................................................................................................................... 12 Missie ...................................................................................................................................... 12 Kernwaarden ........................................................................................................................... 13 Vijf pijlers ................................................................................................................................ 13 A1.5 JURIDISCHE STRUCTUUR ................................................................................................................ 13 A1.6 ORGANISATIESTRUCTUUR EN PERSONELE BEZETTING ............................................................................................. 14 A1.7 BESTUURSSAMENSTELLING ............................................................................................................. 14 Bezoldiging van de bestuurder ................................................................................................ 14 A1.8 RAAD VAN TOEZICHT ..................................................................................................................... 15 Bezoldiging van toezichthouders ............................................................................................ 15 A1.9 ORGANISATIESTRUCTUUR .............................................................................................................. 16 A1.10 BELANGRIJKSTE ELEMENTEN VAN HET GEVOERDE BELEID ...................................................................... 16 Personeel ................................................................................................................................. 16 Financiën ................................................................................................................................. 17 Materieel en gebouwen .......................................................................................................... 17 Onderwijs en Kwaliteit ............................................................................................................ 17 Opbrengsten ........................................................................................................................... 17 Toegankelijkheid en toelatingsbeleid ...................................................................................... 18 Communicatie met omgeving ................................................................................................. 18 A1.10 SAMENWERKINGSVERBANDEN ........................................................................................................ 18 A1.11 SAMENWERKING .......................................................................................................................... 18 A2
FINANCIEEL BELEID .......................................................................................................... 19
A2.1
FINANCIËLE POSITIE OP BALANSDATUM ............................................................................................. 19 Activa: ..................................................................................................................................... 19 Niet uit de balans blijkende verplichtingen: ............................................................................ 19 Algemene Reserve publiek ...................................................................................................... 19 Bestemmingsreserves publiek ................................................................................................. 19 Bestemmingsreserve privaat .................................................................................................. 20 Voorzieningen ......................................................................................................................... 20 Meerjareninvesteringsplan ..................................................................................................... 20 KENGETALLEN (A2.1) ............................................................................................................................................. 20 Solvabiliteit 1: ......................................................................................................................... 20 RISICOANALYSE EN RISICOBUFFER .............................................................................................................................. 21 Liquiditeit: ............................................................................................................................... 22 Rentabiliteit: ........................................................................................................................... 23 Versie: 1.0
3
A2.1.1 A2.1.3 A2.2 A2.3
A2.4 A3
HUISVESTING .................................................................................................................. 31
A4
Kapitalisatiefactor: .................................................................................................................. 24 Weerstandsvermogen ............................................................................................................. 24 Exploitatiekengetallen ............................................................................................................ 25 VERVANGINGSFONDS .................................................................................................................... 25 BELEGGEN EN BELENEN ................................................................................................................. 26 EXPLOITATIERESULTAAT ................................................................................................................. 27 GANG VAN ZAKEN GEDURENDE HET VERSLAGJAAR .............................................................................. 28 Analyse resultaat .................................................................................................................... 28 Analyse vorig jaar en begroting verslagjaar (A.1.2)................................................................ 28 Toelichting op de staat van baten en lasten. .......................................................................... 28 Investeringen en financieringsbeleid ...................................................................................... 29 TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGEN .................................................................................................... 29
Het meerjarenonderhoudsplan ............................................................................................... 31 Doordecentralisatie buitenonderhoud .................................................................................... 31 Eigen technische dienst ........................................................................................................... 32 SOCIAAL EN PERSONEELSBELEID ...................................................................................... 33
A4.1
HET PERSONEELSBESTAND ............................................................................................................. 33 Omvang van het personeelsbestand ....................................................................................... 33 Natuurlijk verloop personeel ................................................................................................... 33 Ziekteverzuimpercentages ...................................................................................................... 34 Gewogen gemiddelde leeftijd (per 1‐10) ................................................................................ 34 Opbouw van het personeelsbestand ....................................................................................... 34 Onvrijwillige ontslagen die leidden tot een uitkering na ontslag ............................................ 35 Benoemingen vast of tijdelijk .................................................................................................. 35 Personeelstevredenheid .......................................................................................................... 36 Scholing van het personeel ..................................................................................................... 36 Inzet van de externe vertrouwenspersoon .............................................................................. 36 A5.1 LEERLINGENAANTAL...................................................................................................................... 38 A 5.2 UITSTROOMGEGEVENS (OPBRENGSTEN) ............................................................................................................ 39 A 5.3 CODE GOED BESTUUR .................................................................................................................................... 40 A 5.4 TOEZICHTKADER ........................................................................................................................................... 40 A 6. CONTINUÏTEITSPARAGRAAF .................................................................................................................. 40 A6.1 RAPPORTAGE AANWEZIGHEID EN WERKING VAN HET INTERNE RISICOBEHEERSINGS‐ EN CONTROLESYSTEEM. .................... 42 A6.2 BESCHRIJVING VAN DE BELANGRIJKSTE RISICO’S EN ONZEKERHEDEN ......................................................................... 42 BIJLAGE 1 (ROOSTER VAN AFTREDEN RAAD VAN TOEZICHT) ........................................................................ 44
Versie: 1.0
4
1.
Inleiding
Voor u ligt het bestuursverslag van PCPO Midden‐Brabant over 2014. Het bestuursverslag bevat een samenvatting van de jaarrekening uitgebreid met informatie met betrekking tot de vier hoofdbeleidsterreinen: huisvesting/gebouwen, personeel, kwaliteit en onderwijs. Samen met de onverkorte jaarrekening is dit het verantwoordingsinstrument over het gevoerde beleid en de financiële vertaling ervan naar het ministerie van OC&W. 2014 is voor PCPO Midden‐Brabant een goed jaar geweest, waarin wederom bevredigende onderwijskundige resultaten zijn behaald. De eindopbrengsten stemden tevreden, er is nog wel ruimte voor verbetering natuurlijk en wederom is voor alle scholen een basisarrangement verkregen van de inspectie. Op verschillende scholen is voortgang geboekt op het gebied van een verdere afstemming van het onderwijs op de doelgroep. Ook administratief zijn er weer slagen gemaakt dit boekjaar, zodat we nu weer verder kunnen met het verder automatiseren van onze administratieve processen. In 2015 hopen we hierin verder stappen te kunnen zetten. Het bestuursverslag heeft meerdere doelen: enerzijds dient het als verslaglegging naar het ministerie, anderzijds kan het gebruikt worden om de stakeholders van onze stichting en de scholen nader te informeren. Op onze scholen zijn meerdere “gremia” actief waarin ouders geïnformeerd worden en meedenken. Hierbij kan gedacht worden aan de Raad van Toezicht, de oudergeledingen van de Medezeggenschapsraden, de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) en de verschillende ouder‐ en activiteitencommissies. PCPO Midden‐Brabant wil een transparante organisatie zijn. Hierbij past een horizontale verantwoording van resultaten op velerlei gebied. In de komende jaren blijven we streven naar het nadrukkelijker koppelen van de behaalde resultaten aan de organisatiedoelen, zodat nog meer inzicht kan worden gegeven in de behaalde resultaten. Een eerste stap zetten we hierin met de presentatie van het nieuwe strategische beleidsplan. Het document begint met een inleiding, gevolgd door de jaarverslagen van de Raad van Toezicht en van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR). Hierna volgt de management samenvatting. Hoofdstuk A1 bevat de instellingsgegevens en de belangrijkste elementen van het gevoerde beleid. Hoofdstuk A2 bevat met name het financiële beleid en de resultaten ervan. Hoofdstuk A3 handelt over de huisvesting. Hoofdstuk A4 geeft inzicht in de situatie met betrekking tot ons personeel en de sociale resultaten en verworvenheden. In hoofdstuk A5 geven we meer inzicht in de resultaten die werden behaald door onze inspanningen op het gebied van het onderwijs en in hoofdstuk A6 tenslotte is de toekomstparagraaf opgenomen. Het document kent één bijlage, namelijk de afvloeiingslijst van de Raad van Toezicht. Graag maak ik van de gelegenheid gebruik iedereen te bedanken die heeft bijgedragen aan het behalen van de resultaten en die onze organisatie vertrouwen gaf. Ik denk daarbij in eerste instantie aan de ouders/verzorgers van onze leerlingen, aan al ons personeel en aan de organisaties waarmee wordt samengewerkt.
A.W. (Arnoud) Wever MLE Bestuurder Breda, mei 2015
Versie: 1.0
5
Jaarverslag Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken binnen de stichting. In 2012 heeft de RvT conform de Wet Goed Onderwijs, Goed Bestuur het toezichtkader vastgesteld. Ter vervulling van deze taak heeft de Raad van Toezicht in het boekjaar vijf maal in aanwezigheid van de bestuurder van de stichting vergaderd. Om zich te laten informeren omtrent de gang van zaken kwam de Raad van Toezicht daarnaast eenmaal bijeen met de directeuren van de onder de stichting vallende scholen. Met ditzelfde oogmerk vond tevens een bijeenkomst plaats met het bestuur, de directies en vertegenwoordigers van de medezeggenschapsraden (MR‐en) en de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). Al deze bijeenkomsten kenden een constructieve grondhouding en positieve uitkomsten. Om het jaar nodigt de Raad de coördinerend inspecteur vanuit de onderwijsinspectie uit. Deze wordt gevraagd de Raad nader te informeren over de visie van de inspectie op de geboden onderwijskwaliteit op de scholen en rondom nieuwe ontwikkelingen betreffende het toezichtkader van de inspectie. Tijdens de vergaderingen met de bestuurder heeft de Raad van Toezicht zich, mede aan de hand van op voorhand toegezonden stukken, laten informeren en met de bestuurder gediscussieerd over onder andere de volgende beleidsterreinen: De financiële stand van zaken van de stichting op korte termijn en de financiële verwachtingen op langere termijn; Ontwikkelingen van de onder de stichting vallende scholen op onder andere onderwijskundig en financieel gebied, de overgang naar een nieuwe financieel systeem, de ontwikkelingen op het gebied van de administratie bij het nieuwe administratiekantoor, het gebied personeelszaken en ziekteverzuim, ontwikkeling van de organisatie en op het gebied van huisvesting; Doordecentralisatie Onderwijshuisvesting Primair Onderwijs in de gemeente Breda. Sinds 1 januari 2015 is deze werkelijk geeffectueerd; Externe contacten met overheden en andere instellingen voor Primair Onderwijs in de regio West Brabant; De ontwikkelingen binnen en rond de Internationale School Breda, waarvan het primarydeel valt onder het bevoegd gezag. Ook is op het eind van het verslag jaar een nieuwe accountant benoemd. De selectie is voorbereid door de auditcommissie van de raad in samenwerking met de bestuurder. De Raad van Toezicht bestaat uit 7 leden. De leden staan in de bijlage vermeld. Ook is daar het vigerende rooster van aftreden opgenomen. Uit de Raad van Toezicht is een auditcommissie gevormd (ten behoeve van de financiën) en een remuneratiecommissie (ten behoeve van de werkgeversrol richting bestuurder). Beide commissies adviseren de gehele Raad van Toezicht. De auditcommissie adviseert het bestuur bij de voorbereiding van financiële beleidswijzigingen en beslissingen. Dit doet zij gevraagd en ongevraagd naar aanleiding van de rapportages vanuit het bestuur en naar aanleiding van het jaarlijkse gesprek met de accountant en het gesprek met de inspectie en eventueel een vertegenwoordiger van de afdeling rekenschap van de inspectie. Vanzelfsprekend is bij de remuneratiecommissie het functioneren van de bestuurder (door middel van een 360°‐analyse en een functioneringsgesprek) onderwerp van gesprek geweest. De Raad van Toezicht spreekt zijn waardering uit over het functioneren van de bestuurder. De auditcommissie is meermalen bijeen geweest om onder andere de jaarrekening te bespreken in aanwezigheid van de accountant. De jaarrekening heeft een goedgekeurde accountantsverklaring.
Versie: 1.0
6
De Raad van Toezicht heeft conform de Code Goed Bestuur ook haar eigen functioneren geëvalueerd onder begeleiding van een externe. Afgesproken is dat de klankbordfunctie richting bestuurder nog meer versterkt wordt. Wij danken alle medewerkers en overige betrokkenen voor hun inzet. Voor dit verslag,
Drs. G.I.W.M. Buck CCMM Voorzitter Raad van Toezicht.
Versie: 1.0
7
Jaarverslag GMR De GMR ziet het als haar taak te fungeren als klankbord en gesprekspartner voor de achterban en bestuurder, te zorgen voor controle van beleid, en instemming en advies te geven ten aanzien van bovenschoolse aspecten. Hiermee levert de GMR een bijdrage aan de kwaliteit van PCPO Midden‐Brabant. Om deze taak uit te kunnen voeren heeft de GMR gedurende verslagjaar 2014 acht keer vergaderd, waarbij de bestuurder steeds een gedeelte van de vergaderingen aanwezig was. Daarnaast heeft in november een bijeenkomst plaatsgevonden met de Raad van Toezicht, vanuit de GMR waren beide voorzitters en een ouder hierbij aanwezig. Een gesprek met afvaardigingen van de verschillende MR’en van PCPO Midden‐Brabant heeft in verslagjaar 2014 niet plaatsgevonden. Aan het eind van schooljaar 2013/2014 is een deel van de GMR afgetreden: dit betekende concreet dat drie leerkrachten en twee ouders aanbleven als lid. Met ingang van september 2014 bestaat de GMR uit vijf leerkrachten en zes ouders. Het cluster Vijf Eiken/Anspach wordt vertegenwoordigd door twee leerkrachten en twee ouders, het cluster Fontein/Beekdal door een leerkracht en twee ouders en voor de clusters de Parel en Dr. de Visser/Rietvink geldt dat zij ieder vertegenwoordigd worden door een leerkracht en een ouder. In schooljaar 2013/2014 is de voorzitter in januari wegens medische redenen afgetreden. Gedurende het resterende deel van het schooljaar is een interim voorzitter aangesteld en zijn de secretariële taken uitgevoerd door twee leden. Vanaf schooljaar 2014/2015 is er gekozen voor een duovoorzitterschap, waarbij de voorzitters tevens grotendeels de secretaristaken gezamenlijk uitvoeren. Voor het maken van notulen is een notulenschema opgesteld, waarbij alle leden eenmaal verantwoordelijk zijn voor het maken van de notulen. Er heeft in verslagjaar 2014 geen evaluatie plaatsgevonden van het functioneren van de GMR gedurende schooljaar 2013/2014. Evaluatie van het functioneren van de GMR in schooljaar 2014/2015 staat gepland in juni 2015. Bij aanvang van schooljaar 2014/2015 is door de leden geconstateerd dat er aandacht besteed dient te worden aan een aantal aspecten om het functioneren van de GMR te verbeteren. Geconstateerd is onder meer dat een jaarplan opgesteld dient te worden, evenals een begroting en dat de overdracht verbeterd dient te worden (inclusief het opbouwen van een archief). Tijdens de acht vergaderingen is gediscussieerd over onder meer de volgende onderwerpen: herstructurering/evaluatie herstructurering opheffing WSNS beleid inzake ziekmelding en re‐integratie doorcentralisatie integraal formatie beleidsplan begroting GMR jaarplan GMR mobiliteitsbeleid jaarrekening/jaarverslag nieuwe CAO PO GMR reglement en statuut De GMR heeft instemming verleend aan onder meer: integraal formatie beleidsplan (door P‐geleding) Mobiliteitsbeleid (document) herstructurering De GMR heeft positief geadviseerd ten aanzien van onder meer: onderhandelingen afvloeiingslijst ISB
M. Blankenspoor BA en dr. T.M.M.L. van Schilt‐Mol Voorzitters GMR PCPO Midden‐Brabant Versie: 1.0
8
A0
Samenvatting
In het verslagjaar heeft PCPO Midden‐Brabant zich als organisatie verder ontwikkeld. Het clustermodel heeft weer meer vorm gekregen. Er is geïnvesteerd in ict, vooral in tablets en daarmee samenhangende zaken, maar ook in het opzetten van de Sharepointomgeving. Ook is een deel van de eerste generatie digiborden inmiddels afgeschreven en vervangen. De regionale samenwerking is, mede onder invloed van de komst van Passend onderwijs, verder verstevigd. Dit heeft voordelen, maar beperkt hier en daar ook onze beleidsruimte. Dit jaar werd wederom veel tijd geïnvesteerd in de opzet en verdere ontwikkeling van het regionale samenwerkingsverband Passend onderwijs RSV Breda e.o. en in de doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting in Breda. Politiek gezien was sprake van “het jaar van de verkiezingen”. In veel gemeenten leverde dit een nieuw college op met vaak een andere politieke kleur. Eerste stap was weer het elkaar leren kennen en het aftasten van de visie van het college, om zo te proberen de samenwerking weer verder uit te bouwen. Gedurende het verslagjaar is zowel de samenstelling van het bestuur als de samenstelling van de Raad van Toezicht ongewijzigd gebleven. De samenstelling van de GMR was wel aan verandering onderhevig. Een aantal leden trad af en werd vervangen door nieuwe leden. De GMR heeft inmiddels haar gewenste sterkte bereikt. In het verslagjaar werd gedurende het eerste deel gewerkt met een ad interim voorzitter en secretaris. In het tweede deel van het verslagjaar was sprake van een voorzittersduo, wat ook de secretariaatsrol vervult (behalve de verslagen). DE GMR heeft een grote stap gezet in haar ontwikkeling en startte ook met het opstellen van een jaarplan. Voor de Internationale School is een Parents association opgezet. Deze association vervult ook een aantal inspraaktaken. Het financiële jaar werd afgesloten met een positief exploitatieresultaat groot € 136.982,=. Dit is inclusief de opbrengsten van rente en de beleggingsactiviteiten. Het resultaat uit de bedrijfsvoering zelf was groot € 9664,= Het resultaat wordt behoorlijk vertekend door weer extra rijksmiddelen die in februari 2015 met terugwerkende kracht werden uitgekeerd. Zonder deze extra rijksinkomsten was sprake geweest van verlies vanuit de exploitatie van rond de € 150.000,= In het verslagjaar was ook weer sprake van buitenreguliere tellingen (2). Deze waren echter ook begroot. Het verslagjaar is het tweede jaar waarin Vizyr onze administratie voert. Ook werden zowel de begroting als de jaarrekening gemaakt met hun ondersteuning. De administratie is nu weer op niveau en de rapportages zijn weer betrouwbaar, waardoor weer beter gestuurd kan worden op resultaat. Op alle kengetallen, geadviseerd door de commissie Don, die de financiële stabiliteit van de organisatie uitdrukken, scoort PCPO Midden‐Brabant binnen of boven de norm. Geconcludeerd kan worden dat PCPO er goed voor staat en een gezonde organisatie is, die tegen een stootje kan. Ons risicobuffer is nog iets onder de gewenste omvang (€ 36.488,=). Het buffer lag in 2013 € 77.376,= onder het gewenste niveau; we naderen de gewenste omvang dus. De risico’s zijn bekend, al ontbreekt nog een deugdelijke risicoanalyse. De grootste risico’s blijven personele verplichtingen en vooral die die zijn aangegaan op niet reguliere (rijks)middelen. In het verslag is nog steeds de indicatie opgenomen, op basis van een rekenmodel ontwikkeld door PWC en op basis van een rekenmodel van de PO‐raad. De uitvoering van het beleid op het onderhoudsgebied verliep dit jaar wederom uitstekend. In de begroting voor 2015 is rekening gehouden met de nieuwe afdrachtsregels en is het buitenonderhoud en de daarvoor benodigde reserveringen, meegenomen. Onze klussendienst heeft ook dit jaar uitstekend gefunctioneerd. Het personeelsbestand is gedurende het verslagjaar gegroeid van 113 fte per ultimo 2013 naar 121 fte. Deze groei komt voort uit de groei van het aantal leerlingen en uit het feit dat meer collega’s van de ISB nu op de loonlijst staan bij PCPO Midden‐Brabant. Procentueel is het deel van de Rijksbekostiging dat wordt besteed aan personeel gezond, namelijk: 83%. Doel blijft het verder veranderen van de samenstelling: er is blijvende behoefte aan met name jongere leraren van het mannelijke geslacht. Het fysieke aantal personeelsleden dat actief was binnen de stichting bedroeg gemiddeld 172 (ten opzichte van 164 in 2013).
Versie: 1.0
9
Landelijk liep het ziekteverzuim in de sector iets op. Het verzuimpercentage van PCPO Midden‐Brabant liep ten opzichte van 2013 op van 3,32 % naar 4,18%. Gedurende 2011 en 2012 was sprake van een, voor de stichting, ongewoon hoog percentage. Het ziekteverzuimpercentage van dit verslagjaar lag weer ruim onder het landelijk gemiddelde van 2013 (6,5%) Er wordt gestreefd naar een percentage onder de 4,0% Op het gebied van onderwijs en kwaliteit zijn wisselende resultaten behaald. Sommige scholen scoorden hoger dan verwacht, op andere scholen vielen de opbrengsten tegen. Wat de eindopbrengsten (Cito‐eindtoets) betreft: drie van de scholen (Beekdal, Wegwijzer en Schoof) scoorden dit jaar onder de inspectienorm (gecorrigeerd naar leerlinggewicht) en twee scholen scoorden ruim boven de inspectienorm (Dr. De Visser en de Fontein). De tussenopbrengsten van de tegenvallend scorende scholen voldoen wel aan de inspectienormen. De gegevens van het leerlingvolgsysteem en de daarin opgenomen tussentoetsen tonen dat aan. Al onze scholen zijn actief bezig geweest ten aanzien van het verbeteren van de onderwijskwaliteit.
In het verslagjaar is wederom een aantal scholen bezocht door de onderwijsinspectie. De verslagen werden aan de GMR, de MR en de RvT verstrekt. De verslagen zijn openbaar en te vinden op www.onderwijsinspectie.nl.Gedurende het verslagjaar werd aan elke school wederom een basisarrangement toegekend door de inspectie van het onderwijs. Dat betekent dat de kwaliteit als tenminste voldoende werd beoordeeld en dat de inspectie voldoende vertrouwen heeft in de ingezette ontwikkelingstrajecten om het onderwijs verder te verbeteren. Onze ambitie is en blijft om het significant beter te doen dan de inspectie van ons verlangt. Dat lukt al op enkele scholen, maar ook een aantal scholen schommelen nog (te) dicht rondom het gemiddelde, of de resultaten wisselen nog te veel. Het leerlingaantal van de scholen binnen de stichting nam, gedurende het verslagjaar wederom toe en daar zijn we trots op. Het leerlingaantal ging van 1687 naar 1803 (teldatum 01‐10‐2014). Dat is een heel mooi resultaat. Bijna alle PCPO‐scholen groeiden, waarbij de groei het grootst was op de Fontein, met name door de groei op de Eerste Opvang Anderstaligen. Groei is een blijvend aandachtspunt voor de stichting, vooral omdat de demografische ontwikkeling in ons voedingsgebied een duidelijke krimp gaat vertonen. De in 2011 geopende International School Breda (ISB) groeit nog steeds. Gedurende het verslagjaar is de school gegroeid naar meer dan 200 leerlingen (PO en VO samen).
Versie: 1.0
10
A1
Algemene instellingsgegevens
A1.1 Inleiding In dit jaarverslag wordt aandacht besteed aan de (financiële) resultaten en activiteiten van Stichting Protestants Christelijk Primair Onderwijs Midden‐Brabant in het jaar 2014.
A1.2 Jaarrekening De jaarrekening 2014 van Stichting PCPO Midden‐Brabant is opgesteld door stichting Vizyr te Heerlen, waar ook onze administratie werd gevoerd. Deze jaarrekening is gecontroleerd door accountantskantoor Govers onderwijs uit Eindhoven.
A1.3 Kernactiviteiten en beleid Onder het bevoegd gezag Stg. PCPO Midden‐Brabant, (BRIN 41001), vallen de onderstaande scholen: School BRIN‐nr. Directeur p‐c bs Het Beekdal 04LK Mw. E. (Esther) de Wit‐Oomen p‐c bs De Vijf Eiken 04RS Dhr. H.J.M. (Herman) Straver p‐c bs De Wegwijzer / De Schoof 05OM Dhr. P.W. (Peter) Honcoop p‐c bs De Menorah 08JV Dhr. P.W. (Peter) Honcoop p‐c bs J.J. Anspachschool 08PJ Dhr. H.J.M. (Herman) Straver p‐c bs Dr. De Visserschool / De Rietvink 12FD Mw. I. (Inez) Wolters‐Wilderom International School Breda (primary section) 12FD Dhr. G. (Ger) Rombouts Miss. L. (Louise) Everson p‐c bs De Fontein 12WE Mw. E.G. (Erna) Nederlof‐Baakman Onze kernactiviteit is het verzorgen van kwalitatief hoogwaardig basisonderwijs voor kinderen in de zes gemeenten waarin de scholen van PCPO Midden‐Brabant zijn gevestigd. Het betreft de gemeenten Alphen‐ Chaam, Breda, Dongen, Gilze en Rijen, Geertruidenberg en Oosterhout. De scholen worden bezocht door een uiteenlopend publiek, uit zowel dorpse als stedelijke gebieden. Het opleidingsniveau van de ouders/verzorgers van de kinderen is ook divers en varieert van geen onderwijs genoten tot universitair niveau. Ook de culturele achtergronden van de leerlingen verschillen. Vooral de Fontein in Breda herbergt kinderen met veel verschillende culturele achtergronden en nationaliteiten. Het multiculturele karakter van deze school is gedurende het verslagjaar zelfs uitgebreid doordat de school vanaf de tweede helft van oktober ook de kinderen van de, in de voormalige gevangenis De Boschpoort gehuisveste, asielzoekers. Hiervoor heeft de school een vierde gebouw betrokken en wel aan de Kameelstraat, een voormalig pand van ons SBO. Dit terwijl andere scholen binnen de stichting door nauwelijks kinderen met een andere culturele achtergrond worden bezocht. Dit verschil in populatie heeft directe consequenties voor het onderwijsaanbod op de scholen, dat immers afgestemd is op de leerlingenpopulatie en op de vragen uit haar omgeving/voedingsgebied. De Internationale School Breda staat open voor kinderen van ex‐ en impats: ouders die behoren tot de wereldwijd actieve groep mensen die steeds voor kortere perioden werkzaam zijn in verschillende landen. De gemiddelde periode waarin een kind de ISB bezoekt is rond de 2,5 jaar. Gedurende het verslagjaar bleef het bestuurskantoor gevestigd in Breda. Het adres is: Hooilaan 1 4816 EM Breda Tel.: 076‐5045800
Versie: 1.0
11
A1.4 Doelstelling van de organisatie (Missie en visie) Grondslag De grondslag of verantwoorde identiteit van de stichting en haar scholen kan geformuleerd worden als: “Het geheel van herkenbare en relatief stabiele kenmerken, waardoor de stichting c.q. de scholen zich onderscheidt/onderscheiden van een andere stichting/school”. Identiteit dient herkenbaar te zijn in het handelen van de bestuurder, de schoolleiding en de onderwijsgevenden als pedagogische leiders. Alle geledingen moeten een afgesproken beleidskader betreffende de protestants‐christelijke identiteit ter beschikking hebben om de scholen te ondersteunen bij de waardeoverdracht van het afgesproken en vastgestelde geheel aan waarden en normen op stichtings‐, cluster‐, school‐ en klassenniveau. De basiswaarde van onze grondslag zijn: Nastreven van kwalitatief goed onderwijs, waarbij het niveau van de school tenminste ligt op de door de onderwijsinspectie gehanteerde norm die hoort bij de doelgroep, maar waarbij gestreefd wordt naar beter. Dit doel streven wij na:
door het maximale uit ieder kind te halen om zo ieders talenten te benutten, waarbij gewaakt wordt voor overbelasting en over bevraging; ontwikkeling van kinderen tot kritische Europese wereldburgers, die in staat zijn zelf keuzes te maken op basis van zorgvuldige afwegingen; vanuit de basis van onze christelijke visie en levenshouding; door de school breed toegankelijk te houden. De school is vrij toegankelijk mits de ouders de identiteit van de school respecteren; door ons in te spannen voor het in stand houden en waar mogelijk uitbouwen van het christelijk onderwijs in onze regio; in samenwerking met de schoolomgeving.
Strategische visie Als strategische visie hanteren we:
Het bestuur zal de aangesloten scholen zo zelfstandig mogelijk laten functioneren, onderlinge samenwerking bevorderen en ondersteunen binnen duidelijk vastgestelde beleidskaders; Het bestuur faciliteert in overleg met alle betrokkenen (gevraagd en ongevraagd) zo goed mogelijk en kan en zal daarvoor taken en bevoegdheden overdragen; De samenwerking beoogt het werken aan kwaliteitsverbetering (leren van elkaar), het voeren van een gezamenlijk beleid en het bundelen van expertise onder andere op het gebied van personeel, financiën, communicatie en huisvesting; Het bestuur bepaalt met de scholen en andere betrokkenen de doelen en toetst de totstandkoming daarvan gezamenlijk.
Voor een nadere uitwerking van onze strategische visie wordt verwezen naar het vigerende bestuursbeleidsplan, dat te vinden is op de website van de stichting (www.pcpomiddenbrabant.nl). Missie Het beleid is erop gericht om het protestants‐christelijk (en overig bijzonder primair) onderwijs in stand te houden en waar mogelijk uit te breiden. Dat doen wij door samen te werken met andere instellingen in onze omgeving met als gezamenlijk streven de kansen voor kinderen, hun ouders/verzorgers en de samenleving te verbeteren. Dat betekent onder andere dat we open staan voor het opnemen van nieuwe scholen binnen onze stichting. Alle scholen van PCPO Midden‐Brabant streven naar het bieden van onderwijs van uitzonderlijke kwaliteit dat bijdraagt aan zowel de cognitieve als de emotionele ontwikkeling van elk kind. Ook dienen scholen te beschikken over een goed werkend kwaliteitssysteem en streven zij ernaar op de inspectiecriteria van de onderwijsinspectie op alle aspecten tenminste “voldoende” te scoren.
Versie: 1.0
12
We vertaalden onze missie in het volgende missionstatement:
Kernwaarden Als kenwaarden worden gehanteerd: Ambitie; Verbinden; Ondernemen; Verantwoordelijkheid; (talent) ontwikkelen.
Vijf pijlers In het lopende boekjaar kreeg PCPO Midden‐Brabant een nieuwe huisstijl. Met de nieuwe huisstijl werden ook de vijf pijlers van de organisatie geïntroduceerd. Deze zijn:
A1.5 Juridische structuur De rechtspersoonlijkheid van Stg. PCPO Midden‐Brabant is een stichtingsvorm. De stichting is op 1 mei 1998 opgericht en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Breda. Het dossiernummer is: 200.89169. Sinds 2008 heeft de stichting ook een ANBI‐certificering en werd daarmee door de belastingdienst erkend als (het) Algemeen Nut Beogende Instelling. Dit certificaat maakt ons als organisatie aantrekkelijker bij het doen van donaties of het bestemmen van legaten. Donaties aan de stichting zijn fiscaal aftrekbaar.
Versie: 1.0
13
A1.6 Organisatiestructuur en personele bezetting Binnen de stichting was gedurende het verslagjaar sprake van de volgende structuur:
A1.7 Bestuurssamenstelling Het bestuur is ultimo 2014 als volgt samengesteld: Naam Dhr. A.W. (Arnoud) Wever MLE
Functie Bestuurder
Bezoldiging van de bestuurder De bestuurder wordt bezoldigd conform de bestuurders cao‐po. Aan de bestuurder werden gedurende het verslagjaar geen bonussen of speciale beloningen uitgekeerd.
Versie: 1.0
14
A1.8 Raad van toezicht De Raad van Toezicht is ultimo 2014 als volgt samengesteld: Naam (op volgorde van aantreden) Mevr. I. (Irene) van der Sluijs Dhr. G. (Guy) Buck Mevr. M. (Monique) van Boxtel Mevr. S.A. (Saskia) Langbroek Dhr. R. (Rick) Verschoor Mevr. H. (Hester) de Kroon Dhr. M. (Marc) van Dongen
Functie Lid auditcommissie Voorzitter, lid remuneratiecommissie Lid Lid auditcommissie lid remuneratiecommissie Lid Vicevoorzitter
De vertegenwoordiger van PCPO Midden‐Brabant in de commissie van Toezicht van de Internationale School te Breda is: Naam Dhr. H.G.M. Berendschot
Functie Lid
Bezoldiging van toezichthouders De leden van de Raad van Toezicht verrichten hun werkzaamheden voor een vrijwilligersvergoeding van € 1500,‐ per jaar.
Versie: 1.0
15
A1.9 Organisatiestructuur In de organisatiestructuur van PCPO Midden‐Brabant zijn de volgende organen opgenomen: Op Raad van Toezicht niveau: een Raad van Toezicht (RvT); Op bestuursniveau een bestuurder (Stichtingsdirecteur); Op bestuursniveau een Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR); Op clusterniveau een clusterdirecteur Op schoolniveau de directie een directeur, een adjunct‐directeuren locatiecoördinatoren; Op schoolniveau een medezeggenschapsraad (MR); Het hoogste orgaan is het bestuur. Het bestuur legt periodiek verantwoording af aan de Raad van Toezicht over het gevoerde beleid. Hierbij wordt het gevoerde beleid getoetst aan de in de statuten van de Stichting vastgestelde uitgangspunten. De Raad toetst aan de hand van een Toetsingskader en handelt binnen de kaders van de wet “Goed onderwijs goed bestuur”. De Raad van Toezicht evalueert haar functioneren jaarlijks. Naast een veelheid van administratieve werkzaamheden die binnen de organisatie worden verricht, worden de financiële administratie en de personeels‐ en salarisadministratie uitgevoerd door Stg. Vizyr in Heerlen (sinds 2013).
A1.10 Belangrijkste elementen van het gevoerde beleid In het verslagjaar is gewerkt aan doelen uit schooljaar 2013‐2014 (opgenomen in de vorige versie van het Bestuursverslag) en aan de doelen voor schooljaar 2014‐2015. Voor schooljaar 2014‐2015 zijn de volgende verander‐ en verbeterdoelen vastgesteld. De exacte doelen en te behalen indicatoren kunnen worden gevonden in de laatste versie van het Bestuursbeleidsplan.
Personeel Doel 5: Voor het begin van schooljaar 2015‐2016 is de wettelijk verplichte evaluatie (G)MR‐statuten en reglementen uitgevoerd. Dit moet eenmaal per twee jaar gebeuren. In verband met het uitkomen van een nieuwe cao-po in december 2014 en de onderhandelingen om deze cao per 01-08-2015 weer te vernieuwen is dit doel niet opgepakt. Doel 17: Afnemen personeelstevredenheidsonderzoek Momenteel worden de uitkomsten bestudeerd en omgezet in een presentatie om de diverse stakeholders te informeren; Ook worden op basis van de uitkomsten verbeterdoelen geformuleerd die worden meegenomen in de volgende schoolplannen. Doel 32: Activiteiten rondom het herstructureringsproject voortzetten. Aan dit doel wordt nog volop gewerkt. Doel 33: Analyseren van de voordelen van Werkgelegenheidsbeleid ten opzichte van het nu gehanteerde ontslagbeleid. Een besluit nemen over een eventuele overgang naar werkgelegenheidsbeleid: Besluit is genomen om door te gaan met het ontslagbeleid. Nieuwe wetgeving maakten een verandering op dit gebied onnodig / ongewenst. Doel 34: Het verhogen van het percentage LB leerkrachten. In de komende periode, tot eind schooljaar 2015‐ 2016 moeten de inspanningen leiden tot tenminste 10 LB‐leraren erbij. De looptijd van het doel is nog niet om. Er zijn extra inspanningen nodig om dit doel te behalen. Doel 35: Continuering van het scholingsaanbod ten behoeve van directeuren (mede ter voorbereiding op herregistratie vanuit het directeurenregister) en leraren/middenmanagement ten behoeve van de aanstaande registratie en –herregistratie vanuit het lerarenregister Vorderingen zitten op koers. Alle PCPO‐directeuren zijn geregistreerd. Er is een vervolg gegeven aan het AVS/Leeuwendaal‐traject en inmiddels zijn de herregistratie‐eisen bekend. Er dienen nog keuzes te worden gemaakt met betrekking tot de herregistratierichting. Versie: 1.0
16
Financiën Doel 3: Aanpassen van het document AO/IO en de wijzigingen bespreken. Doel is wederom vooruitgeschoven. In schooljaar 2014‐2015 is de actie wel opgestart, maar er worden ook nog stappen voorbereid om de administratie wederom verder te automatiseren. Doel 4: Realiseren van een aantal financiële producten in samenwerking met het nieuwe administratiekantoor Trajecten lopen en zitten op schema. Meerjarenbegroting loopt iets uit. Met behulp van een LEAN‐ adviseur is de gehele begrotingscyclus tegen het licht gehouden en geoptimaliseerd. Materieel en gebouwen Doel 2: er wordt gewerkt volgens het vastgestelde meerjarenonderhoudsplan en met een vastgesteld jaarplan per kalender jaar. Doel bereikt, planning is leidend en wordt gehaald. Gebouwen Breda zijn uit het contract gehaald voor het buitenonderhoud. BreedSaam heeft deze verantwoordelijkheid per 01‐01‐2015 over genomen Onderwijs en Kwaliteit Doel 19: Verder gaan met voorbereidingen op Passend onderwijs op zowel school als stichtingsniveau. Specifieke doelen voor deze periode zijn: Bestuursniveau: Trajecten lopen en gaan richting beoogde doelstellingen Doel 21: Implementatie en aandacht voor de gedragscode binnen de scholen. Trajecten lopen en gaan richting beoogde doelstelling Doel 22: Verdere ontwikkeling van het aanbod voor meer‐ en hoogbegaafde leerlingen binnen en tussen de clusters Binnen ieder cluster is aanbod gerealiseerd. Doel 25: Traject rond het vergroten van bestuurlijke slagkracht en schaalvergroting Er wordt nog volop aan dit doel gewerkt, met wisselend succes. Doel 26: Formele start van de huisvestingscorporatie doordecentralisatie onderwijshuisvesting in Breda. Doel bereikt. Bestuurder is lid van het algemeen bestuur. Doel 27 Identiteitsdiscussie voeren binnen de stichting. Doel is vooruit geschoven naar volgende planperiode. Doel 28: Afnemen RI&E op alle scholen Doel is bereikt. Doel 29: Het realiseren van de eerste fase van een Sharepoint‐omgeving voor alle PCPO‐scholen / locaties, het bestuurskantoor, de RvT en de GMR met behulp van Skool en Microsoft Nederland Doel is bereikt. Gebruik is groeiende. Doel 30: Veranderen van de huisstijl (inclusief logo en website) van PCPO Midden‐Brabant Doel bijna volledig bereikt. Momenteel wordt nog de laatste hand gelegd aan de website van de stichting. Doel 31: Het realiseren van een strategisch bestuursbeleidsplan en een daarop gebaseerd schoolplan voor zes scholen. Eén school, de Fontein, volgt een jaar later. Strategisch BestuursBeleidsplan is in bijna klaar. Aan de schoolplannen wordt nog gewerkt. Opbrengsten De opbrengsten van het onderwijs aan de leerlingen van onze scholen worden per school bijgehouden en jaarlijks aan het bestuur en aan de Inspectie van het Onderwijs gerapporteerd via de schooldocumenten. Op alle scholen van Midden‐Brabant wordt toezicht uitgeoefend via de bepalingen van het reguliere toezichtkader dat wordt gehanteerd door de Inspectie van het Onderwijs. De onderzoekcriteria staan beschreven in het document: “Analyse en waardering van opbrengsten”, dat door de inspectie wordt uitgegeven. Dit beleidsdeel Versie: 1.0
17
kent jaarlijks doorgaans enkele updates. Al onze scholen kregen gedurende het verslagjaar wederom een basis arrangement toegewezen. Toegankelijkheid en toelatingsbeleid De scholen van PCPO Midden‐Brabant staan midden in de samenleving en nemen actief deel aan de ontwikkelingen en activiteiten binnen de diverse buurten, wijken en gemeenten. Alle kinderen, maar ook ouders/verzorgers zijn van harte welkom op onze scholen. Alle voorwaarden en procedures rondom toelating, schorsing e.d. liggen vast in een beleidsdeel. Dit beleidsdeel is op te vragen via de schoolleiders of via het bestuurskantoor. Communicatie met omgeving Op elke school van PCPO Midden‐Brabant wordt, naast de onder het vorige kopje beschreven omgevingsgerichtheid, veel aandacht besteed aan het informeren van de ouders/verzorgers van de scholen. Dit gebeurt onder andere door middel van nieuwsbrieven, rapporten en thema‐avonden. Tevens worden de ouders/verzorgers geïnformeerd via de wettelijk verplichte inspraakorganen (GMR en MR‐en) en aanvullende organen, zoals onder andere de ouderverenigingen en de diverse ouderwerkgroepen of ‐verenigingen. Door middel van een ouderenquête wordt de ouders/verzorgers regelmatig gevraagd naar hun visie op en hun waardering van de school. Iedere school neemt bovendien deel aan verschillende gemeentelijke of regionale netwerken. Gedacht kan worden aan gemeentelijke directie‐overleggen, werkeenheden van samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs, overlegstructuren met collega’s uit het Voortgezet Onderwijs, buurt‐ of wijknetwerken, multidisciplinaire teams en dergelijke. Op bestuurlijk niveau wordt ook intensief samengewerkt met verschillende andere besturen in de regio en worden verschillende bovenschoolse netwerken bezocht.
A1.10 Samenwerkingsverbanden PCPO Midden‐Brabant en haar scholen participeren in een samenwerkingsverband Passend Onderwijs. Binnen dit samenwerkingsverband is sprake van drie werkeenheden (subregio’s) te weten Breda, Oosterhout en Etten‐ Leur. De PCPO‐scholen participeren in twee van de drie subregio’s. Het betreffende samenwerkingsverband is PO 30‐03, en wordt ook wel Regionaal Samenwerkingsverband Breda e.o. OOK genoemd.
A1.11 Samenwerking PCPO Midden‐Brabant heeft zich als doel gesteld om actief samen te werken met haar omgeving. Dat geldt voor de scholen, maar ook voor het bestuur van de organisatie. De bestuurder participeert actief in de volgende netwerken:
Versie: 1.0
p.c besturen Zeeland en West‐Brabant (Verus); BNWB (Bestuurlijk Netwerk West Brabant); RSV Breda OOK (Optimale Onderwijs Kansen, bestuurlijk overleg in het kader van Passend Onderwijs); B.O.B. (Bestuurlijk Overleg Breda); Organisaties die zich bezig houden met onderwijszorg; Diverse organisaties die kinderopvang verzorgen, zoals Kober.
18
A2
Financieel beleid
A2.1 Financiële positie op balansdatum Onderstaand de balans per 31‐12‐2014. De balans is een momentopname van de vermogensstructuur van de organisatie. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans. Alle bedragen in Euro’s. Verderop een overzicht van de financiële situatie van Stg. PCPO Midden‐Brabant op 31 december
Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen Liquide middelen Totaal activa
31‐12‐2014 1.450.827 1.511.911 1.078.638 811.215 4.852.591
31‐12‐2013 1.357.820 1.761.637 738.853 1.114.615 4.972.924
Passiva Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
31‐12‐2014 31‐12‐2013 3.486.512 3.349.531 421.400 497.444 0 0 944.679 1.125.949 4.852.591 4.972.924
Toelichting op de balans: Activa:
De materiële vaste activa zijn gestegen ( € 93.007,=). Deze stijging is het gevolg van investeringen in het onderwijsleerpakket en ict De financiële vaste activa zijn t.o.v. het vorige jaar gedaald (€ 249.726,=). Dit komt grotendeels voort uit het feit dat er gedurende het verslagjaar op diverse momenten effecten werden gekocht en verkocht. Het beleggingsbeleid van de stichting is nadrukkelijk gericht op het realiseren van rendement ter aanvulling op de krappe bekostiging. Dit alles natuurlijk binnen de gestelde wettelijke kaders. Daarnaast komt dit voor fluctuaties in de kasstromen van de stichting. De opbrengst van de beleggingen was positief gedurende het verslagjaar en beter dan begroot. Ten opzichte van het vorige verslagjaar was de opbrengst ook hoger. De rente bleef dalen, maar koerswinsten maakten dit goed.
Passiva: Het eigen vermogen is gestegen door het positieve resultaat. Het eigen vermogen bestaat uit: Algemene reserve publiek Bestemmingsreserve publiek Niet uit de balans blijkende verplichtingen: Er is sprake van een wellicht rentedragende lening bij de protestantse gemeente Chaam Het betreft hier een zogenaamde achtergestelde lening die renteplichtig is. Het rentepercentage is niet vastgesteld. De lening is € 73.739,= groot. Volgens de onderliggende verklaring dient de verschuldigde rente nog bepaald te worden. Hiervoor zijn richtlijnen omdat het een achtergestelde lening betreft. Hierover is geen nadere informatie beschikbaar. De lening moet worden afgelost op het moment dat Het Beekdal ophoudt te bestaan, of haar activiteiten verplaatst naar een andere locatie op een andere plek. Algemene Reserve publiek De Algemene Reserve publiek dient ter afdekking van de algemene risico’s. De stand van de Algemene Publieke Reserve (Passiva) bedroeg per 31‐12‐2014: € 2.551.311,= (was 2.428.204,=) De stand van deze reserve is in 2014 toegenomen met € 123.107,= Bestemmingsreserves publiek De bestemmingsreserve publiek bestaat uit alleen uit de bestemmingsreserve nulmeting Initiële activa. De stand van de bestemmingsreserves publiek Passiva) bedroeg per 31‐12‐2014 € 199.572,= (was € 226.590,=)
Versie: 1.0
19
De stand van de bestemmingsreserve nulmeting/ Initiële activa (blz. 16) is met € 27.018,= afgenomen. Dit is gepland, langzamerhand dient deze bestemmingsreserve af te nemen naar € 0,=. Bestemmingsreserve privaat De bestemmingsreserve privaat bestaat uit de algemene reserve privaat en de statutaire reserves. Onder de statutaire reserves zijn de eerste en de tweede overdracht vanuit de Stg. VPCS te Breda ondergebracht en de middelen vanuit de voormalige vereniging School met de Bijbel (Raamsdonksveer/ ’s Gravenmoer). Deze bestemmingsreserve ontwikkelde zich van € 694.736,= naar € 735.629,= ultimo 2014. Deze stijging ( + € 40.893,=) komt voort uit het positieve exploitatieresultaat van de diverse onderdelen van de organisatie. Voorzieningen De stand van de Voorzieningen (B5) bedroeg per 31‐12‐2014 € 421.400,=. Het betreft hier de voorziening “jubileum” (€ 127.471,=) en de voorziening “gebouwen/onderhoud” (€ 293.929,=). Voor de onderhoudsvoorziening is een meerjarenonderhoudsplan opgesteld. Onderhoud wordt uitgevoerd op basis van dit tienjarenplan. Uit dit plan wordt jaarlijks een jaarplan gedestilleerd. De voorziening wordt gevuld door dotaties vanuit de scholen en wordt beheerd en geadministreerd op stichtingsniveau. Tot op heden is nog sprake van ingroeien van de dotatie richting de systematiek. In boekjaar 2014 loopt de dotatie voor het eerst gelijk met de uitgaven conform het jaarplan. Voor boekjaar 2015 en verder wordt een vast bedrag gedoteerd dat is afgestemd op het gemiddelde van de geplande uitgaven over 10 jaar. Er rekening mee houdend dat zowel de gebouwen van de Fontein als dat van de Wegwijzer op korte termijn worden vervangen is een minimale dotatie nodig (over de eerste 10 jaar) van € 162.600,= De voorziening voor Jubilea e.d. liep gedurende het verslagjaar terug van € 134.741,= naar € 127.471,= Dotaties ten gunste van de voorziening worden door Vizyr via een model berekend. Deze bedragen worden vervolgens via de exploitatie toegevoegd aan de voorziening. Meerjareninvesteringsplan De investeringen voor Onderwijsleerpakket (OLP), Informatie en Communicatie Technologie (ICT) en meubilair worden gedaan op basis van het meerjareninvesteringsplan (zie A 2.4 toekomstige ontwikkelingen).
Kengetallen (A2.1) Met betrekking tot solvabiliteit, liquiditeit en rentabiliteit worden onderstaand de tot op heden gangbare kengetallen vermeld. De commissie Don, die de vermogensposities van de schoolbesturen (Primair Onderwijs) in Nederland onderzocht, is met een advies gekomen om andere kengetallen dan de huidige te gaan toepassen. Het ministerie verstrekte deze kengetallen al op basis van de jaarrekening over verslagjaar 2008. Solvabiliteit 1: De solvabiliteit geeft de verhouding tussen eigen en vreemd vermogen weer en verschaft inzicht in de financieringsopbouw. De solvabiliteit geeft ook aan in hoeverre de instelling op langere termijn aan haar verplichtingen kan voldoen.
Versie: 1.0
20
Definitie: Eigen vermogen gedeeld door het totale vermogen.
Jaar 2014 2013 2012 2011 2010
kengetal 72% 67% 68% 64% 66%
Gemiddelde sector
Don: ondergrens 20%
Solvabiliteit 1 100% 80%
De weergave hiernaast toont de uitkomst van een analyse gemaakt met een instrument van de PO‐raad. Deze weergave is toegevoegd bij alle belangrijke kengetallen. Rood betreft de ondergrens en in grijs is de situatie van PCPO Midden‐Brabant weergegeven.
60% 40% 20% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
rood: ondergrens, grijs: uitkomst
De solvabiliteitsratio geeft aan dat 72 % van het totale vermogen uit eigen vermogen bestaat, wat inhoudt dat slechts 27% van het totale vermogen gefinancierd wordt met vreemd vermogen. De solvabiliteitsratio is gedurende het verslagjaar iets toegenomen. Zonder een betrouwbare risicoanalyse kunnen geen betrouwbare conclusies worden getrokken. Daarmee is ook niet duidelijk wat het gewenste risicobuffer zou moeten zijn die werkelijk risico’s kan afdekken.
Risicoanalyse en risicobuffer Het grootste risico binnen PCPO is het personeel dat is aangesteld op niet structurele middelen vanuit zowel rijk als gemeenten. Ook brengt het project Passend Onderwijs risico’s met zich mee. In eerste instantie gaat het hier om de formatie die wordt bekostigd uit de zogenaamde leerlinggebonden financiering (lgf). Al sinds jaar en dag gebruikt het bestuur een eenvoudig model (bron PWC) om jaarlijks vast te stellen wat een passend risicobuffer in relatie met de jaarcijfers. PWC ontwikkelde hiervoor een model dat “lean and mean” een indicatie kan geven van het gewenste eigen vermogen. Hierbij worden besturen ingedeeld in een aantal cohorten. PCPO Midden‐Brabant behoort tot de middelgrote besturen (6 tot 10 scholen) Het model werkt als volgt:
Versie: 1.0
21
Risicobuffer PWC (B3 blz. 12 jaarrek.) Rijksbekosting in €
8.572.649,00
Overige overheidsbijdragen
326.743,00
Overige baten
336.548,00
Risico % rijksbaten
8,70
€ 8.572.649,00
€ 745.820,46
Risico % overige overheidsbijdragen
6,40
€ 326.743,00
€ 20.911,55
Risico % overige baten
1,60
€ 336.548,00
€ 5.384,77
Totaal
€ 772.116,78
Volgens het bovenstaande rekenmodel zou PCPO Midden‐Brabant dus een risicobuffer van € 772.117,= moeten hebben. Dat is dus zonder voorzieningen en bestemmingsreserves. Dit is momenteel niet het geval. Het private vermogen van de stichting, dat grotendeels ook geoormerkt is, is momenteel € 735.629,=. Het verschil tussen deze twee waarden is € 36.488,=. Dit verschil is niet erg groot en wordt niet als een risico aangemerkt. Liquiditeit: De liquiditeit geeft aan in hoeverre de instelling op korte termijn aan zijn verplichtingen kan voldoen. Definitie: De verhouding tussen de vlottende activa (som van liquide middelen, de vorderingen en de voorraden) en de kortlopende schulden. Jaar 2014 2013 2012 2011 2010
kengetal 2,00 1,65 2,26 1,80 2,10
Sectorgemiddelde
1,90
De liquiditeitsratio geeft aan dat 2,0 keer kan worden voldaan aan de Liquiditeit uitstaande kortlopende schulden, 2,50 bestaande uit kortlopende verplichtingen aan kredietinstellingen, 2,00 crediteuren, nog te betalen posten en 1,50 de overlopende passiva. 1,00 De stichting heeft op 31 december 2014 de beschikking over 0,50 € 811.215,= (liquide middelen) en heeft 0,00 daarnaast € 1.078.638,= openstaan aan 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 nog te ontvangen bedragen. (blz. 10: Balans per 31‐12‐2014). Deze bedragen zijn binnen één jaar opeisbaar, De rode lijn: ondergrens, geel: middenwaarde, grijs: uitkomst waardoor kan worden voldaan aan de openstaande schulden die binnen één jaar voldaan moeten zijn, te weten € 944.680,=. De commissie Don adviseert te sturen op liquiditeit en als interval tussen 0,5 en de 1,5 aan te houden. Dat, natuurlijk, op basis van een gedegen risicoanalyse. De liquiditeitspositie van de stichting zit momenteel ruim boven de norm. In bovenstaande berekening is geen rekening gehouden met de in de voorzieningen opgenomen verplichtingen.
Versie: 1.0
22
Rentabiliteit: De rentabiliteit geeft aan of er sprake is van een positief dan wel negatief bedrijfsresultaat in relatie tot de totale baten. Definitie: Resultaat uit gewone bedrijfsvoering gedeeld door de totale baten. Jaar 2014 2013 2012 2011 2010
kengetal 1,5% 2,6% 3,3% 0,5% ‐1,4%
Sectorgemiddelde (PO‐4)
‐1,9%
Signaleringsgrens volgens commissie Don: ondergrens 0% bovengrens 5%. In 2014 is het resultaat net binnen de kaders van de cie. Don gebleven. De PO‐raad adviseert om het resultaat beredeneerd te laten fluctueren tussen de ‐1,5 en de +1,5 en deze waarde te gebruiken als stuurgetal. De grafiek toont de waarden tussen de 5 en de ‐5. PCPO Midden‐Brabant realiseerde een positief resultaat.
De rentabiliteit geeft aan hoeveel procent van de totale opbrengst omgezet wordt in het 4% uiteindelijke resultaat. De 3% stichting heeft van de totale opbrengsten, te weten 2% € 9.235.940,= een resultaat 1% behaald van € 136.982,=. 0% Dit houdt in dat 1,5% van de 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 baten wordt omgezet in het ‐1% uiteindelijke resultaat, ofwel van ‐2% elke euro die wordt ontvangen wordt € 0,015 gespaard. Gele lijn: middenwaarde, grijs: uitkomst In vergelijking met vorig jaar is de ratio afgenomen, wat aangeeft dat in het jaar 2014 procentueel meer kosten zijn verantwoord dan in het jaar 2013. Rentabiliteit
Versie: 1.0
23
Kapitalisatiefactor: De kapitalisatiefactor geeft een indicatie hoe rijk een schoolbestuur is, dit om te signaleren of onderwijsinstellingen misschien een deel van hun kapitaal niet of inefficiënt benutten voor de vervulling van hun taken. Definitie: De activazijde van de balans minus de materiële vaste activa betreffende onroerende goederen gedeeld door de totale baten.
Jaar 2014 2013 2012 2011 2010
kengetal 50,85% 53,12% 51,00% 51,30% 50,90%
Sectorgemiddelde (PO‐4)
46,74%
Het ministerie hanteert, op advies van de commissie Don als signaleringsgrens tussen de 35% (voor grote instellingen) en de 60% (kleine instellingen). Het resultaat van de stichting zit dichter bij dat voor kleine instellingen. PCPO Midden‐ Brabant valt als zodanig binnen de grenzen en zal niet worden aangemerkt als een bestuur dat zijn kapitaal niet benut.
Kapitalisatiefactor 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gele lijn: middenwaarde, grijs: uitkomst
Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft het vermogen aan om niet‐voorziene tot de reguliere bedrijfsvoering behorende risico’s op te vangen. Definitie: Het eigen vermogen minus de materiële vaste activa, uitgedrukt in een percentage van de rijksbijdrage OCW. Jaar 2014 2013 2012 2011 2010
kengetal 23,8% 23,7% 21,2% 17,8% 18,7%
Sectorgemiddelde (PO‐4)
16,3%
PCPO Midden‐Brabant behaalt resultaten boven de bovengrens. Gedurende boekjaar 2013 deden we het beter en gedurende het verslagjaar scoren we weer boven de bovengrens. Bij toepassing en verankering van het risicomanagement in de organisatie en het goed functioneren van de planning en control‐cyclus blijven altijd restrisico’s
Weerstandsvermogen PO 25% 20% 15% 10% 5%
Versie: 1.0
24
0%
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
blauwe lijn: bovengrens, rood: ondergrens, , grijs: uitkomst
Exploitatiekengetallen In de onderstaande tabel zijn de exploitatiekengetallen over de afgelopen periode weergegeven. Exploitatiekengetallen
benchmark
rijksbijdragen / totale baten
2010
2011
2012
2013
2014
91%
93%
93%
94%
92%
93%
overige overheidsbijdr. / totale bat
3%
3%
3%
3%
3%
4%
overige baten/ totale baten
5%
4%
5%
4%
5%
4%
79%
85%
82%
80%
78%
77%
totale baten/ rijksbijdragen
personele lasten/totale baten
109%
107%
108%
107%
109%
108%
totale lasten/ rijksbijdragen
107%
110%
108%
105%
106%
108%
personele lasten/ rijksbijdragen
86%
91%
89%
85%
85%
83%
materiële lasten/ rijksbijdragen
20%
18%
19%
20%
21%
25%
Opvallende zaken zijn dat in de periode de personele lasten, als deel van de rijksbijdragen zijn teruggebracht. PCPO zit vanaf 2012 keurig rond het landelijke gemiddelde. Voorts valt op dat 7‐8% van de totale baten niet voortkomt uit reguliere rijksbijdragen. Ongeveer 4 procent betreft (incidentele) overheidsbijdragen en een ongeveer gelijk percentage komt vanuit andere bronnen. In het geval van PCPO gaat het dan over € 738.875,=. Dat is een risico. Om dit risico beheersbaar te houden is het goed dat we blijven letten op de personele verplichtingen.
A2.1.1 Vervangingsfonds Op basis van declaraties voor vervanging wegens ziekte en de betaalde premies over het schooljaar 2011/2012 en het schooljaar 2012/2013 wordt de verhouding bepaald die het uitgangspunt vormt voor de indeling in een trede en daarmee de verschuldigde toeslag c.q. de toekomende restitutie. Voor het bestuur heeft een en ander in het verslagjaar geresulteerd in een restitutie van € 22.179,= (was € 8.668,= over 2013). PCPO Midden‐Brabant was zelf verantwoordelijk voor de instroom in de WIA/WGA, maar is, om geen last te krijgen van grote premiestijgingen in de markt, gedurende het verslagjaar weer teruggekeerd naar het collectieve systeem. Recentelijk is een onderzoek gestart naar de mogelijkheid om Eigenrisicodrager te worden voor het vervangen van afwezigheid door ziekte. Hiervoor is gekeken naar de betaalde premie aan en de bijbehorende onttrekkingen uit het fonds. Het overzicht wordt hieronder weergegeven. schooljaar 2009‐2010
betaalde premie declaratie € 320.220,88 € 124.819,20
verschil (p‐decl) verhouding decl.‐premie bonus/malus € 195.401,68
38,98
‐€ 17.813,00
2010‐2011
€ 338.826,36 € 160.706,24
€ 178.120,12
47,43
‐€ 17.495,00
2011‐2012
€ 370.549,78 € 201.264,06
€ 169.285,72
54,31
‐€ 8.668,00
2012‐2013
€ 314.117,14 € 184.530,21
€ 129.586,93
58,75
‐€ 22.179,00
2013‐2014
€ 400.110,94 € 114.043,24
€ 286.067,70
28,50
‐€ 20.191,00
€ 1.743.825,10 € 785.362,95
€ 958.462,15 45,594
‐€ 17.269,20
totaal gemiddeld
€ 348.765,02 € 157.072,59
‐€ 86.346,00
De uitkomsten van het onderzoek zijn in een apart document vastgelegd.
Versie: 1.0
25
A2.1.3 Beleggen en belenen Binnen PCPO Midden‐Brabant wordt belegd conform de vigerende richtlijn vanuit het ministerie. Door beleggingen en rentes (blz. 24) werd dit jaar een resultaat behaald van € 127.318,= Dit is beduidend meer dan vorig jaar ( € 52.683,=) Deze post kent een driedeling, te weten: rentebaten: waardeverandering beleggingen overige opbrengsten effecten: Subtotaal: Af (‐/‐) kosten Totaal:
€ 11.525,= € 87.360,= € 48.204,= € 147.089,= € 19.771,= € 127.318,=
Dit brengt de opbrengsten weer terug naar een beduidend hoger niveau dan in 2013. De renteopbrengsten op liquide middelen zijn nog steeds laag, maar obligaties deden het iets beter. De verwachting is dat dit volgend jaar weer minder zal zijn, door de aantrekkende aandelenmarkt. Hierdoor dalen obligaties weer in waarde. Het bestuur hanteert het uniforme treasurystatuut dat is opgesteld door de besturenorganisaties.
Vermogensrapportages Driemaandelijks verzorgt de bank een rapportage met betrekking tot de resultaten en opbrengsten van onze vermogensactiviteiten. Deze rapportage wordt ook de Raad van Toezicht ter informatie voorgelegd. In het financiële deel van dit verslag is al verslag gedaan van de opbrengsten en ontwikkeling van onze beleggingsresultaten (zie hiervoor Analyse (A.1.2) van vorig jaar en de begroting verslagjaar). Alle rekeningen van de organisatie, met één uitzondering, te weten de ouderraadrekening van De Fontein zijn ondergebracht bij Rabobank Breda. Overzicht waardepapieren per 31‐12‐2014 Effectenrekening 28832523_ Stg PCPO Midden‐Brabant Obligaties Moody's Bedrag per 31‐12‐2014 BNG VAR Aaa € 366.685,96 EIB 2,75 Aaa € 60.328,08 HSBC 4,0 Aa3 € 62.000,31 Nederland 2,00 Aaa € 113.131,03 Nederland 5,50 Aaa € 282.299,45 NWB Bank VAR Aaa € 364.714,70 Rabobank NL VAR Aa2 € 285.706,16
Versie: 1.0
Looptijd 2011‐2021 2012‐2025 2010‐2021 2014‐2024 1998‐2028 2011‐2021 2010‐2020
26
A2.2 Exploitatieresultaat Het financiële jaar werd afgesloten met een positief exploitatieresultaat groot € 136.982,= (was in 2013: € 241.852,=). De resultaten per organisatiedeel lopen wel uiteen. De tabel hieronder geeft hiervan een overzicht. School p‐c bs Het Beekdal p‐c bs De Vijf Eiken p‐c bs De Wegwijzer / De Schoof p‐c bs Menorah p‐c bs J.J. Anspachschool p‐c bs Dr. De Visserschool / De Rietvink International School Breda (primary section) p‐c bs De Fontein Bovenschoolse schil Voormalige Steunstichtingen Bestuur
BRIN‐nr. 04LK 04RS 05OM 08JV 08PJ 12FD 12FD 12WE AH97
Begroot resultaat ‐€ 11.068,= € 6.339,= € 10.631,= € 1.947,= € 2.645,= € 11.683,= € 4.321,= ‐€ 1.099,= ‐€ 8.564,= € 88.750,=
Behaald resultaat ‐€ 11.436,= € 51.274,= € 50.210,= ‐€ 19.381,= € 18.977,= ‐€ 55.520,= Aparte jaarrekening ‐€ 16.414,= € 0,= ‐€ 9.371,= € 128.643,=
Het exploitatieresultaat wordt zeer beïnvloed door de hieronder staande feiten: De ontvangst van extra bekostiging, met terugwerkende kracht, in februari 2015; Het starten van de opvang ten behoeve van de asielzoekerskinderen in Breda, waarvoor nog steeds geen aanvullende bekostiging werd ontvangen en waarvoor de reguliere bekostiging ook voor het volgende schooljaar werd gemist; De onstuimige groei van de Eerste Opvang Anderstaligen en de groei op andere scholen binnen de stichting, waardoor weliswaar meerdere keren groeibekostiging werd ontvangen, maar ook de basisbekostiging werd gemist door de t‐1‐systematiek; De groei van het aantal leerlingen, waarvoor wel extra kosten worden gemaakt, maar de reguliere bekostiging met een jaar vertraging binnenkomt; De onduidelijkheid met betrekking tot de bekostiging in het kader van Passend Onderwijs Deze extra inkomsten zijn in februari 2015 ontvangen en met terugwerkende kracht over een deel van 2014 toegekend. Het resultaat uit exploitatie bedroeg € 9.664,=. De overige middelen kwamen voort uit rentebaten en uit baten vanuit de beleggingsportefeuille. Opvallend zijn het negatieve resultaat van de Menorah, de Dr. De Visser en de Fontein. Zelfs met de extra inkomsten komen zij negatief uit. De oorzaak voor het tekort van de Fontein werd al verklaard. De twee andere scholen dienen in 2015 een beter resultaat te realiseren. De overschrijding bij de Menorah komt vooral voort uit het inzetten van teveel personeel en in de groep Overige lasten. Op de Dr. De Visser ligt ook op deze onderdelen de overschrijding, nog aangevuld met meer energielasten dan begroot. De bovenschoolse schil eindigt conform afspraak altijd op € 0,=. Opvallend is dat op de post personeel (vervangen van ouder‐ en zwangerschapsverlof) wederom sprake was van een overschrijding. Het resultaat is als volgt verdeeld: Toegevoegd aan de algemene reserve: Reserve nulmeting/ initiële activa Toegevoegd aan de algemene reserve privaat Toegevoegd aan de statutaire reserves Totaal
Versie: 1.0
€ 123.107,= ‐€ 27.018,= € 9.527,= € 31.366,= € 136.982,=
27
Er wordt bij het verdelen van het resultaat nadrukkelijk rekening gehouden met de bron van het resultaat. Rente en winsten vanuit de private en de statutaire reserves worden ook weer toegekend aan deze onderdelen, zodat de scheiding tussen privaat en publiek helder blijft.
A2.3 Gang van zaken gedurende het verslagjaar Analyse resultaat De begroting van 2014 liet een positief resultaat zien van afgerond € 106.000,=. Uiteindelijk resulteert een positief resultaat van afgerond € 137.000,=, een verschil van € 31.000,=. Het resultaat over het boekjaar 2013 bedroeg € 242.000,=. In de navolgende paragraaf volgt een vergelijking tussen het voorgaande boekjaar en de begroting en een specificatie van de belangrijkste verschillen.
Analyse vorig jaar en begroting verslagjaar (A.1.2) Onderstaand een vergelijking van de exploitatierekening op basis van gerealiseerde en begrote baten en lasten voor het kalenderjaar 2014 en gerealiseerde baten en lasten voor het kalenderjaar 2013:
Realisatie 2014 Begroting 2014
Verschil
Verschil t.o.v. Realisatie realisatie 2013 2013
Baten Rijksbijdragen OCenW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
8.572.649 326.743 336.548 9.235.940
8.129.844 328.885 87.964 8.546.693
442.805 -2.142 248.584 689.247
8.407.897 480.623 244.800 9.133.320
164.752 -153.880 91.748 102.620
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten
7.118.100 309.863 744.963 1.053.350 9.226.276
6.912.862 305.470 604.600 706.925 8.529.857
205.238 4.393 140.363 346.425 696.419
7.147.274 312.870 639.607 844.400 8.944.151
-29.174 -3.007 105.356 208.950 282.125
9.664
16.836
-7.172
189.169
-179.505
Financiële baten en lasten
127.318
88.750
38.568
52.683
74.635
Exploitatiesaldo Baten
136.982
105.586
31.396
241.852
-104.870
Saldo baten en lasten
Toelichting op de staat van baten en lasten. De totale exploitatie is onder te verdelen in een personele exploitatie, een materiële exploitatie en een financiële exploitatie (met o.a. rentebaten en lasten). Het resultaat ten opzichte van 2013 is gedaald met € 179.505,=. De belangrijkste oorzaken van deze afwijking zijn: De baten: De inkomsten vanuit het rijk (OC&W),de gemeenten en uit overige bronnen over 2014 betrof € 9.235.940,= Versie: 1.0
28
De inkomsten waren daarmee € 689.247,= (8,06 %) hoger dan begroot. De inkomsten waren, bij een lichte groei van het leerlingaantal, hoger dan in 2013 en wel € 102.620,= Dit is te danken aan met name de hogere rijksbekostiging. Op het niveau van de gemeenten is alleen maar sprake van bezuinigingen op de onderwijspoot
De lasten: Ook de lasten stegen ten opzichte van zowel 2013 als ten opzichte van de begroting. De totale lasten stegen met € 696.419,= ten opzichte van de begroting en met € 282.125,= t.o.v. de realisatie over 2013. De personele kosten namen, ten opzichte van het vorige boekjaar iets af, namelijk € 47.740,=. o De personele lasten als deel van de inkomsten bedroegen in het boekjaar 77% tegenover 78% vorig jaar. Dat is een heel gezonde ratio. Voor afschrijving was meer nodig dan begroot (€ 4.393,=). Ook op het gebied van huisvesting (ten opzichte van de begroting) zijn de kosten gestegen. Deze stijging (€ 140.363,=) komt vooral voort uit hogere kosten voor schoonmaak en energie. Ook op de post “overige instellingslasten” is sprake van een stijging (€ 346.425). Het betreft hier van allerlei kosten en aanschaffen.
Hieronder een overzicht van de meest opvallende positieve en negatieve afwijkingen op het niveau van grootboekrekening (bedragen in Euro’s): Omschrijving Schoonmaakkosten Bewaking/ beveiliging Administratie‐ en beheerslasten Nascholing Bedrijfsgezondheidskosten
Begroot 2014 172.400 8.650 290.625 144.500 22.050
Gerealiseerd 2014 229.132 15.860 322.981 192.889 11.693
percentage t.o.v. begroting 133 % 183 % 111% 134% 53%
Gerealiseerd 2013 200.899 19.064 278.163 116.952 10.520
Zie voor meer specifieke informatie op grootboek‐ en onderdeelniveau het kostenplaatsspecifieke deel van de jaarrekening. Financiële baten: De renteopbrengsten en de beleggingsopbrengsten zijn ten opzichte van het vorig jaar flink gestegen. Deze stijging werd voorzien. Het rentepercentage daalde nog meer, maar dat was al opgenomen in de begroting. Het resultaat op de beleggingen was beduidend beter dan begroot. Dit kwam vooral voort uit het feit dat de aandelenkoersen in het begin van het jaar nog laag waren, waardoor meer rendement werd behaald op obligaties. Investeringen en financieringsbeleid Vanwege de gunstige liquiditeit worden de investeringen uit eigen middelen voldaan. Het beleid is erop gericht dat als er in enig jaar of in enige maand een te groot beslag op de liquiditeit plaatsvindt een spreiding in de aanschaf van nieuwe investeringen wordt aangebracht. Elk jaar worden er ook investeringen gepleegd aan onze gebouwen vanuit gemeentelijke middelen. De gemeente is immers gedeeltelijk verantwoordelijk voor het onderhoud van onze gebouwen en voor bepaalde vormen van renovatie en/of uitbreiding van huisvesting. Het aandeel van de gemeenten werd per 01‐01‐2015 aanzienlijk minder en is nu beperkt tot nieuwbouw en uitbreiding.
A2.4 Toekomstige ontwikkelingen Voor het lopende boekjaar werd een begroting opgesteld. Hieronder de begrotingsgegevens, op hoog aggregatieniveau, vergeleken met de realisatiecijfers over het verslagjaar. Hieronder de vergelijkende gegevens:
Versie: 1.0
29
Baten Rijksbijdragen OC&W Overige overheidsbijdragen
Realisatie 2014
Begroting 2015
8.572.649,00
8.983.209,00
326.743,00
215.766,00
Overige baten
336.548,00
333.058,00
Totaal baten
9.235.940,00
9.532.033,00
7.118.100,00
7.516.279,00
Afschrijvingen
309.863,00
335.902,00
huisvestingslasten
744.963,00
828.648,00
Overige instellingslasten
1.053.350,00
880.000,00
Totaal lasten
9.226.276,00
9.560.829,00
9.664,00
-28.796,00
Financiële baten en lasten
127.318,00
35.700,00
Netto resultaat
136.982,00
6.904,00
Lasten Personele lasten
Saldo baten en lasten
Voor de nabije toekomst zijn op financiële en overige terreinen de volgende doelen benoemd: Er zijn plannen voor nieuwe huisvesting voor beide locaties van De Fontein. Dit zijn projecten voor de wat langere termijn (2016‐2018 e.v.). Gedurende het verslagjaar is voor Geeren‐Zuid voortgang geboekt, voor Brabantpark niet zo zeer; Het verder vormgeven van plannen ter realisatie van een brede school in ’s Gravenmoer, samen met Stg. Bravoo, loopt vertraging op: de gemeenteraad lijkt vooralsnog niet bereid hier geld voor te voteren; Het voeren van gesprekken met collega pc‐besturen in de regio om te kijken of verdere samenwerking voordelen biedt; Het realiseren van Passend Onderwijs in samenwerking met de partners binnen de OOK‐regio; Het realiseren van onderwijs van uitzonderlijke kwaliteit; Het monitoren van de leerlingaantallen, het marktaandeel en hoe dit positief te beïnvloeden; Het verder ontwikkelen van samenwerken en kennisdelen binnen de organisatie; Het verder ontwikkelen van resultaat gericht werken binnen de organisatie.
Versie: 1.0
30
A3
Huisvesting
Het meerjarenonderhoudsplan In het verslagjaar is er door Dyade Zuidwest Nederland wederom een jaarplan opgesteld vanuit het meerjarenonderhoudsplan. Bijna alle werkzaamheden zijn gedurende het verslagjaar uitgevoerd. De onderhoudsvoorziening wordt bovenschools geadministreerd. Dit houdt in dat niet meer op schoolniveau wordt gekeken naar prioriteiten, maar dat de prioriteiten op stichtingsniveau worden bekeken en de werken worden ook op stichtingsniveau geprioriteerd en afgestemd op de ontwikkeling van de voorziening en de dotaties. Ten behoeve van de betaalbaarheid wordt onderscheid gemaakt tussen uit te besteden werkzaamheden en werkzaamheden die kunnen worden uitgevoerd door het eigen technische personeel.
Brin‐nr
Schoollocatie
Totaal geplande uitgaven per jaar / € per 2014 t/m 2023
Gem. uitgaven per jaar /€
04LK 04RS 05OM 05OM 01 08JV 08PJ 12FD
Beekdal Vijf Eiken Wegwijzer Schoof Menorah JJ Anspach Dr. De Visser
€ 121.852 € 184.498 € 117.323 € 170.476 € 210.428 € 330.716 € 422.204
€ 12.185 € 18.450 € 11.732 € 17.048 € 21.043 € 33.072 € 42.220
12FD 01 12WE 12WE 12WE AH97GEZ
Rietvink Fontein Calandstraat Fontein Kangoeroestraat Fontein Heusdenhout
€ 203.698 € 35.000 € 35.000 € 0
€ 20.370 € 3.500 € 3.500 € 0
Tot. investeringen
Stand voorz. per 01‐01‐2014 /€
Per 31‐12‐2014 /€
€ 3.587 € 61.412 €13.806
‐/‐ 64.140 65.726 24.969
€ 59.281 € 1.109 € 162.355
67.389 18.539 123.756
€ 105.018
102.634
‐/‐ 44.945 € 1.831.195
€ 183.120
€ 406.568
€ 293.929
Het hierboven afgedrukte overzicht is opgesteld met als basis de laatste versie van het meerjaren onderhoudsplan opgesteld door Dyade. Op basis van het hierboven staande overzicht dient jaarlijks € 142.484,‐ te worden gedoteerd naar de voorziening onderhoud. Uitgangspunt is dan dat alle voorgestelde werkzaamheden ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Gedurende het verslagjaar is in het totaal € 162.600,= gedoteerd, terwijl € 231.373,= is onttrokken. Vanaf 2015 wordt jaarlijks € 150.764,= gedoteerd voor het binnen‐ en buitenonderhoud (bestuurlijk deel). In dit bedrag is ook de stand van de voorziening verdisconteerd. Hieraan wordt een bedrag van € 78.913 voor het per 01‐01‐ 2015 aan de besturen overgedragen buitenonderhoud. De dotatie voor het buitenonderhoud geldt niet voor de scholen in Breda. Deze bedragen zijn gedurende de accountantscontrole over boekjaar 2013 berekend en door de accountant goedgekeurd. Voor alle gebouwen van De Fontein geldt dat de onderhoudsactiviteiten op een laag pitje staan. Dit is verwerkt in de hierboven staande tabel. De bedragen uit het onderhoudsplan zijn respectievelijk € 256.088,=, € 81.199,= en € 329.915,= Doordecentralisatie buitenonderhoud Per 01‐01‐2015 worden schoolbesturen ook verantwoordelijk voor het buitenonderhoud. Voor de scholen in de gemeente Breda geldt dat het buiten onderhoud wat vroeger vanuit de gemeente werd bekostigd is overgedragen aan BreedSaam. De bijbehorende extra middelen, verkregen van het rijk, worden nu Versie: 1.0
31
ook in vier termijnen achteraf doorgestort. Vanaf 2016 wordt ook het binnenonderhoud overgedaan aan BreedSaam, zodat voor de Bredase gebouwen alleen het klachtenonderhoud overblijft. Aan de buitenkant van onze gebouwen is de komende jaren een investering nodig van:
Brin‐nr
04LK 04RS 05OM 05OM 01 08JV 08PJ 12FD 12FD 01 12WE 12WE 12WE
Schoollocatie
Beekdal Vijf Eiken Wegwijzer Schoof Menorah JJ Anspach Dr. De Visser1 Rietvink Fontein Calandstraat Fontein Kangoeroestraat Fontein Heusdenhout Tot. investeringen
Totaal geplande uitgaven per jaar / € per 2012 t/m 2021
Gem. uitgaven per jaar /€
€ 293.255 € 8.131 € 73.234 € 202.068 € 202.336 € 196.799 € 169.927 € 16.278 € 35.000 € 35.000 € 0
€ 29.326 € 813 € 7323 € 20.207 € 20.234 € 19.680 € 16.993 € 1629 € 3.500 € 3.500 € 0
€ 1.232.028
€ 123.205
Uit het onderzoek blijkt dat de bekostiging niet genoeg is om het buitenonderhoud te bekostigen. Gesprekken met de diverse gemeenten hebben niets opgeleverd. Wel heeft PCPO een verzoek ingediend bij het ministerie om voor de eenmalige compensatie in aanmerking te komen. Hier is verder nog niets overbekend. Eigen technische dienst Gedurende een jaar wordt nu gewerkt met een eigen technische dienst. Over het functioneren van deze dienst is grote tevredenheid binnen de organisatie.
1
De gearceerde scholen betreffen de scholen gevestigd in de gemeente Breda. Vanaf boekjaar 2015 wordt voor deze scholen de ontvangen rijksvergoeding voor het “gemeentelijke deel” overgedragen naar BreedSaam, de huisvestingscorporatie in de gemeente. Vanaf dat moment vervallen de kosten voor het buitenonderhoud voor het bestuur. Vanaf 01‐01‐2016 volgt ook het grootste deel van het binnen onderhoud. In het verslag over 2015 en de begroting voor 2016 en verder zal een herberekening plaatsvinden van deze bedragen.
Versie: 1.0
32
A4
Sociaal en personeelsbeleid
A4.1 Het personeelsbestand Omvang van het personeelsbestand Gedurende het verslagjaar nam de totale formatie toe met 8 fte. Het grootste deel van deze groei komt voort uit het feit dat meer personeelsleden van de primary van de ISB bij PCPO op de payroll kwamen. Dit had twee redenen; enerzijds om kosten te besparen, anderzijds omdat personeelsleden niet langer dan drie jaar in een payroll‐constructie in dienst mogen worden gehouden. Bij het starten van de Internationale school Breda is afgesproken dat verdringing van zittend personeel zou worden voorkomen. Dit is gerealiseerd door aparte functieomschrijvingen te maken voor het personeel van de ISB. De teldatum van 1 oktober 2012 (1641 leerlingen) vormde de basis voor de formatieruimte van schooljaar 2013‐2014 en de teldatum van 1 oktober 2013 (1687 leerlingen) vormt de basis voor schooljaar 2014‐2015. Gedurende deze periode nam het aantal leerlingen (+ 48) toe. Hierin zijn de leerlingen van de ISB niet meegeteld. Doelstelling voor de komende periode is om het personeelsbestand procentueel, als deel van de rijksbijdragen niet boven de 85 % uit te laten komen (is nu 83%)en om kleine en versnipperde aanstellingen te egaliseren. Aan enige groei van het personeelsbestand ontkomen we niet, de leerlingaantallen lopen immers op en daar is nieuw personeel voor nodig. Ook is een uitbreiding van het personeelsbestand nodig om de gevolgen van de Wet Werk en Zekerheid op te kunnen vangen. In het bestuursformatieplan is te zien dat het aantal collega’s ouder dan 58 jaar groeit. Het aantal uitstromers de komende jaren is gering. Dit is te verklaren door het optrekken van de pensioenleeftijd van 65 naar 67 jaar. Wel bereiken ons ieder jaar een aantal verzoeken om minder te mogen gaan werken. Ook het aantal van deze verzoeken neemt af. Meestal betreft het verzoeken in het kader van duurzame inzetbaarheid, of verzoeken om in deeltijd te mogen gaan werken in relatie met gezinsuitbreiding. Door de gevolgen van de crisis echter worden ook de gezinnen van onze medewerkers hier en daar getroffen door werkloosheid van de partner, waardoor dit soort verzoeken uitblijven. Formatie Formatie in fte
2014 121
2013 113
2012 111
2011 109
2010 113
Natuurlijk verloop personeel Gedurende het verslagjaar gingen twee collega’s met FPU/keuze pensioen. De komende periode wordt de volgende uitstroom verwacht (alleen wanneer datum al bekend is)
Totale uitstroom Aantal personeelsleden
Versie: 1.0
2015 2
2014 2
2013 3
2012 1
2011 3
33
Ziekteverzuimpercentages Sinds 2007 worden de percentages geregistreerd van afwezigheid van het personeel door ziekte. In de tabel hieronder worden per organisatieonderdeel de voortschrijdende percentages over het gehele jaar (V%) weergegeven. Binnen de stichting wordt gestreefd naar een percentage onder de 4%.
Instelling
2011 %
Het Beekdal De Vijf Eiken De Wegwijzer/Schoof De Menorah J.J. Anspachschool Dr. De Visser De Fontein Bestuursbureau Stichtingsbreed
V% 14,65 2,77 9,74 1,64 0,96 1,65 1,19 0,00 2,97
2012 %
V% 12,12 4,99 9,56 7,66 4,13 2,88 3,40 0,00 5,05
2013 %
V% 0,10 5,69 4,72 1,58 7,57 2,68 0,74 0,00 2,97
2014 %
V% 0,32 7,96 14,41 1,53 4,89 6,31 2,54 0,00 4,18
Alleen het totaal percentage wordt weergegeven, dus zonder onderscheid in de verschillende verlof soorten. Landelijke gegevens ziekteverzuim (gegevens Vervangingsfonds) Primair onderwijs Ziekteverzuimpercentage Ziekmeldingsfrequentie
2010 6,08 1,01
2011 6,51 1,03
2012
2013 6,50 1,20
2014 7,00
Voor kalenderjaar 2014 lag het landelijk gemiddelde (V%) op 7,00 met een meldingsfrequentie van 1,40. Gewogen gemiddelde leeftijd (per 1‐10) De gewogen gemiddelde leeftijd per school (leraren) ziet er op 01‐10‐2014 als volgt uit:
Instelling 04LK 04RS 05OM 08JV 08PJ 12FD 12WE AH 97
Het Beekdal De Vijf Eiken De Wegwijzer/Schoof De Menorah J.J. Anspachschool Dr. De Visserschool/Rietvink De Fontein Stichting
01‐10‐2012 01‐10‐2013 01‐10‐2014 Resultaat 41,89 39,13 +5,60 44,73 34,88 33,17 +4,08 37,25 37,56 36,41 ‐0,31 36,10 42,86 40,91 +2,86 43,77 40,90 41,78 +0,14 41,92 41,12 41,73 +1,29 43,02 43,40 43,55 44,21 +0,66 41,81 +14,32
Er is, gekeken naar de volle breedte van de organisatie (ex bestuurskantoor), sprake van een stijging van de gewogen gemiddelde leeftijd. Gedurende één jaar steeg de gewogen gemiddelde leeftijd van ons personeelsbestand met 14,32. De gemiddelde leeftijd in het Primair Onderwijs is 43,1 jaar. In andere sectoren van het onderwijs en de overheid is de gemiddelde leeftijd 43,9 jaar. Hier zitten we nog iets onder. Opbouw van het personeelsbestand Binnen PCPO Midden‐Brabant bestaat het personeelsbestand voor een groot deel uit dames, die meestal in deeltijd werken. Leraren van het mannelijke geslacht zijn duidelijk ondervertegenwoordigd. De heren die er zijn, zijn veelal ouder dan 50 jaar. De categorie werknemers van 50 jaar en ouder is groot.
Versie: 1.0
34
Aant tal mannen Aa antal vrouwen
Catego orie
Aanta al mdw.
Jonger d dan 20
0
0
0
20 ‐ 2 25
4
2
2
25 ‐ 3 30
2 26
4
22
30 ‐ 3 35
2 28
3
25
35 ‐ 4 40
1 19
2
17
40 ‐ 4 45
2 21
0
21
45 ‐ 5 50
1 16
2
14
50 ‐ 5 55
2 21
5
16
55 ‐ 6 60
2 22
3
19
60 ‐ 6 65
1 19
4
15
65 en ou uder
1
0
1
1 171
25
152
Tot talen:
n die leidden ttot een uitkeriing na ontslag g Onvrijwilllige ontslagen De meestte onvrijwillig ontslagen me edewerkers w waren korttijde elijken, collega’s dus die weerden aangestteld in een vervaangingsbenoeeming of in een benoeming voor een bep perkte periode e. Twee collegga’s verlieten onvrijwillig de stichtingg. De reden hiiervoor lagen in het functio oneren van be etrokkenen. A lle hieruit of door het Participatiefondds en kwamen n die niet voortvloeeiende uitkeringen werden bekostigd dooor het UWV o voor rekeening van de sstichting. Benoemin ngen vast of ttijdelijk De Wet W Werk en Zekerrheid (WWZ) sstimuleert vannaf 01‐07‐201 15 werkgeverss om personeeel sneller een vast dienstverrband te geven. Dat kan de druk op de foormatie ongew wenst verhogen en het perrsoneelsbestand vergroten n. Momenteel is 81 procent van ons perssoneel in vastte dienst (conttract voor onbbepaalde tijd)). 19%
0% % Onbepaalde tijd Bepaalde tijd
81%
nnen in personneelsbestand vergroten. Op pvallend is datt 36 % van de e PCPO wil graag het perrcentage man nteel een tijdeelijk dienstverrband heeft. B Bij de vrouwenn is dat 16%. mannelijkke personeelssleden momen
Versie: 1.0
35 5
Dienstverrbanden mannen 0% % Onbepaalde tijd
36% %
Bepaalde tijd 64%
Dienstverrbanden vrouwen 16%
% 0% Onbepaalde tijd Bepaalde tijd
84%
Personeeelstevredenheiid In het verrslagjaar werd d geen onderzzoek gedaan nnaar personee elstevredenhe eid. Het volgennd onderzoekk wordt uitgevoerrd in 2015. Scholing van het perso oneel CPO Midden‐Brabant draaiit al enkele jarren een perso oneelsevaluatiiesysteem meet behulp van de Binnen PC gespreksccyclus. Tijdens de gesprekscyclus wordenn ook scholinggswensen in k kaart gebrachtt. Hierover wo ordt met elke indivviduele medew werker afspra aken gemaakt . Aanvullend iis per school n nog sprake va n teamscholin ng. De laatste jaren is ook sprrake van schoo ol‐ /cluster‐ovverstijgende sscholing. De fu unctiemix speeelt hierbij ookk een oorbereidingeen op Passend d Onderwijs en de schoolonntwikkelingsplannen. steeds beelangrijker rol, als ook de vo Inzet van de externe veertrouwenspe ersoon 1.
De op pvang en begeleiding van de kklager(s). In dezze hoedanigheid d is Annette de Koning in het aafgelopen jaar 2 keer actieff geweest.
aa.
b.
cc.
2.
Eenmaal betreft het ee en medewerkker van een vaan de scholen die ressorteeert onder het b bevoegd n PCPO. Na ee en tweetal inddividuele gesp prekken met d de medewerkeer heeft een ggesprek gezag van plaatsgevvonden met de betreffendee medewerker en de directeur van de sc hool en de exxterne vertrouw wenspersoon. Onderwerp w was de (gedwo ongen) mobilitteit en de com mmunicatie da aarover met enerrzijds de directeur en anderrzijds de adjun nct‐directeur. Duidelijk worrdt dat er van beide zijden nieet helder geco ommuniceerd is, en men vo oor elkaar is gaan invullen w wat de ander bedoelt, denkt etcc. Met andere e woorden: miisinterpretatie es van gedrag in de breedstte zin van het woord over en w weer. Het gesp prek is verheldderend gewee est, het resulttaat voor de m medewerker b blijft: mobiliteitt vindt plaats.. Verder is Annette de K Koning door eeen ouder geco onsulteerd, de eze ouder hadd al in een eerrder ook contact gezocht. Eigen lijk betreft he et hier alleen sstoom afblazeen; de ouder iss het nog stadium o steeds niet eens met d de (te geringe)) individuele h hulp die wordt geboden aann haar kind. Tot slot iss Annette de K Koning twee m maal geconsulteerd door m medewerkers//intern vertrouw wenspersonen van scholen aaangaande zaken die op de e school speel den. Het betrreft hier met name contacten m met ouders aaangaande thuiissituaties; ho oe daarmee om m te gaan. Me ee n over mogelijke ingangen bij de gezinne en om adequa ate hulp in te (kunnen) zettten, nadenken continueren.
Als vvolgende taak staat in het contract dat Annnette de Kon ning de professsionaliteit va n de interne onen mede zal bewaken. Hiiertoe zal jaarrlijks een bijee enkomst beleggd worden wa aarin vertrrouwensperso diverrse onderwerp pen aangaand de de functie vvan de interne vertrouwenspersoon aann bod komen. Er heeft een n nascholingsdaag plaatsgevonden die doorr de deelnemers als heel waardevol is beestempeld. Tijjdens
Versie: 1.0
36 6
deze dag zijn van actuele ontwikkelingen besproken en heeft ook intervisie een plaats gekregen. Men heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt eigen casuïstiek in te brengen om zodoende van elkaar te leren. 1.
Het is goed te merken dat de interne vertrouwenspersonen beter weten wanneer zij welke procedure moeten volgen en dat zij nu goed weten waar zij de daarbij betrokken documenten kunnen vinden. Verder worstelen zij soms nog wel met de vraag op welke wijze zij zich bekend moeten maken bij hun ‘klanten’: leerlingen en ouders. Het is verheugend te merken dat zij hun taak serieus nemen en moeite doen ‘problemen’ op te lossen. Zij hebben nog wel de neiging deze problemen zelf op te lossen i.p.v. een beroep te doen op eenieders eigen verantwoordelijkheid, c.q. van de klager in dezen.
Versie: 1.0
37
A5
O Onderwijss, kwaliteit en leerllingontwikkeling
A5.1 LLeerlingenaaantal Het aantaal leerlingen o op 1 oktober vvormt de gronndslag voor de e bekostiging. Eventueel kaan door midde el van een groeitellin ng aanvullend de bekostigingg worden toeggekend als het aantal leerlingen van de sstichting volge ens daartoe vvastgestelde n normen is toegenomen. Geedurende het vverslagjaar wa as tweemaal ssprake van ee en groeitellin ng. Deze groeei was het positieve gevolg vvan enerzijds de ISB, die he et overbruggeen van, met na ame de 3%‐norm m, eenvoudigerr maakt en an nderzijds de grroei op bijna aalle overige sccholen en speccifiek van de Eerste Anderstaligen. PCPO Midde en‐Brabant is ttrots op haar groei, die zich h gedurende hhet komende Opvang A verslagjaaar lijkt voort tte zetten. Vanuit het scenarriomodel zijn deze gegeven ns verkregen. Voor 2014‐20 015 zijn al betere reesultaten behaaald.
oop van het leerlingenaanta al per 1 oktob er van de laattste zes jaar iss als volgt: Het verlo School
20014
2013
2012
2011
20110
2009
Pcb Het Beekdal Pcb De V Vijf Eiken Pcb De W Wegwijzer / D De Schoof Pcb De M Menorah Pcb J.J. A Anspachschoo ol Pcb Dr. De Visserscho ool / De Rietviink Pcb De FFontein Internattionale School Breda (prima ary)
466 2447 2001 2229 2441 4661 2888 (900)
44 234 201 203 227 450 260 (70)
42 228 218 196 238 435 232 (52)
41 201 206 189 241 413 258 (43)
38 188 8 212 2 178 8 235 418 8 258 8
32 165 210 179 247 439 274
Totaal
18803
1689
1641
1592
15227
1546
Ten opzicchte van 2013 3 is het leerlinggaantal dit jaaar gestegen (1 116 leerlingen n). Dat is een pprachtig resultaat. In verband m met een dalen nd aantal bescchikbare kind eren (ook Noord‐Brabant vvergrijst) blijftt de ontwikkeling van de leerlin ngaantallen on nze aandacht houden. Schoolen zullen zich maximaal m moeten blijvenn inzetten om hun marktaan ndeel te vergrroten, in eerste instantie dooor heel goed onderwijs te bieden, maarr ook door hett doelgericcht benaderen n van wijk en b buurt. In de tootalen zijn de leerlingen van de ISB niet m meegeteld.
Versie: 1.0
38 8
A 5.2 Uitstroomgegevens (opbrengsten) Voor dit bestuursverslag wordt volstaan met het weergeven van de scores van de Cito‐eindtoets. Deze waarden worden door de inspectie gehanteerd als filter om te beoordelen of aanvullende ondervraging van de scholen noodzakelijk is. Sinds twee jaar wordt gewerkt met alleen nog de ongecorrigeerde scores. De waardering wordt aangepast op basis van het percentage gewogen leerlingen op schoolniveau. Hier op wordt de normering aangepast. De inspectie hanteert de volgende beoordeling: Blauw: Ruim boven de op basis van het percentage gewichtenleerlingen te verwachten score Groen: Boven de op basis van het percentage gewichtenleerlingen te verwachten score Groen!: (met uitroepteken) Boven/op de op basis van het percentage gewichtenleerlingen te verwachten score, met attentie Rood: Onder de op basis van het percentage gewichtenleerlingen te verwachten score
In 2014 was het ongewogen gemiddelde 535,3. School Pcb Het Beekdal Pcb De Vijf Eiken Pcb De Wegwijzer Pcb De Schoof Pcb De Menorah Pcb J.J. Anspachschool Pcb Dr. De Visserschool Pcb De Rietvink Pcb De Fontein Gemiddelde score
2014
2013 527,1 537,4 527,6 529,9 535,6 537,0 541,5 536,5 535,4 534,2
2012 526,6 527,6 535,1! 535,3! 546,5 539,1 542,6 531,2 532,7 535,19
533,0 531,8! 534,4! 537,6 539,5 534,7! 543,4 539,7 533,4 534,5
De kinderen op het Beekdal, De Wegwijzer en de Schoof scoorden in 2014 onder de norm. Gezien het feit dat het onze missie is om onderwijs van een uitzonderlijke kwaliteit te willen leveren, is aandacht gewenst. Alle genoemde scholen werken gericht aan kwaliteitsverbetering, met name op het gebied van lezen/taal. Op alle drie de genoemde scholen is sprake van relatief weinig leerlingen in het laatste leerjaar. Dat maakt de scores extra gevoelig voor fluctuaties. Op Het Beekdal kijkt de onderwijsinspectie vooral naar de tussenopbrengsten. Deze voldeden wel aan de norm. Ook op de Schoof en op de Wegwijzer zijn de tussenscores aanmerkelijk beter. Hoogst scorende school dit jaar was, wederom, de Dr. De Visserschool.
Evenals gedurende het vorige verslagjaar was voor alle scholen sprake van een basisarrangement wat betreft het onderwijstoezicht (inspectie van het onderwijs). Dat houdt in dat de inspectie zich geen zorgen maakt over de kwaliteit op de scholen en de schoolontwikkeling. Natuurlijk is hier en daar wel sprake van aandachtspunten.
Versie: 1.0
39
A 5.3 Code goed bestuur Bij een autonoom bestuur, met vele verantwoordelijkheden hoort een transparante organisatie en horen afspraken rondom verantwoordelijkheid en bestuursethiek. Binnen PCPO wordt de landelijke bestuurscode gebruikt. Dit protocol geldt ook als leidraad voor het besturen en verantwoording afleggen binnen stichting PCPO Midden‐Brabant. De tekst van het protocol is verkrijgbaar bij het bestuur. De verplichte scheiding tussen bestuur en toezicht werd binnen PCPO Midden‐Brabant al bij de statutenwijziging in 2005 gerealiseerd.
A 5.4 Toezichtkader Gedurende het vorige verslagjaar is het toezichtkader voor de Raad van Toezicht vastgesteld. Dit toezichtkader is te vinden op onze website en bevat de items van toezicht en de visie op toezicht. Gedurende het verslagjaar is het functioneren van de Raad, voor het eerst geëvalueerd en is gekeken in welke mate er nu ook volgens het kader wordt gewerkt. De hieruit voortkomende verbeterpunten worden in 2015‐2016 aangepakt.
A 6. Continuïteitsparagraaf Het bestuur heeft op hoofdlijnen een meerjarenbegroting opgesteld voor de jaren 2015 tot en met 2018. Bij deze meerjarenbegroting is gebruik gemaakt van de volgende gegevens set: 2014 teldatum 1 oktober directie Onderwijzend personeel overige medewerkers FTE totaal totaal aantal leerlingen
2015
2016
2017
2018
1‐10‐2014 1‐10‐2015 1‐10‐2016 1‐10‐2017 1‐10‐2018 8,73
8,66
8,66
8,66
8,66
99,12
105,59
104,48
104,54
104,54
13,15
12,73
12,31
12,31
12,31
121,00
126,98
125,45
125,51
125,51
1801
1844
1837
1839
1817
Het bestuur verwacht, gezien de groei in leerlingen in de loop van 2014 en 2015 de formatie op korte termijn uit te breiden. Vanaf 2015 zullen de leerlingenaantallen zich stabiliseren en iets teruglopen. De formatie stabiliseert zich vanaf dat zelfde moment.
Dat resulteert in de volgende verwachtingen:
Versie: 1.0
40
2014
2015
2016
2017
2018
3. Baten 3.1 Rijksbijdragen
8.572.649
8.983.209
9.029.481
9.176.470
9.181.121
326.743
215.766
215.766
215.766
215.766
3.2 Overige overh. bijdragen en ‐subsidies 3.5 Overige baten Totaal baten
336.548
333.058
333.058
333.058
333.058
9.235.940
9.532.033
9.578.305
9.725.294
9.729.945
7.118.100
7.516.279
7.509.731
7.654.454
7.690.975
4. Lasten 4.1 Personele lasten 4.2 Afschrijvingen
309.863
335.902
269.990
296.989
311.838
4.3 Huisvestingslasten
744.963
828.648
836.929
836.929
836.929
4. Overige lasten
1.053.350
880.000
880.000
880.000
880.000
Totaal lasten
9.226.276
9.560.829
9.496.650
9.668.372
9.719.742
9.664
‐28.796
81.655
56.922
10.203
147.089
51.000
51.000
51.000
51.000
Saldo baten en lasten 5. Financiële baten en lasten financiële baten financiële lasten
19.771
15.300
15.300
15.300
15.300
Saldo financiële baten en lasten
127.318
35.700
35.700
35.700
35.700
Resultaat
136.982
6.904
117.355
92.622
45.903
De exploitatiebegroting vertoont over de jaren 2015 tot en met 2018 een positief beeld. Het huidige evenwicht tussen baten en lasten zal gehandhaafd worden. De formatie wordt nadrukkelijk afgestemd op de ontwikkelingen in leerlingaantallen. Het zijn in het bijzonder de oplopende afschrijvingskosten die ervoor zorgen dat het resultaat na 2016 terug loopt.
2014
2015
2016
2017
2018
1. Activa 1.2 Materiële vaste activa
1.450.827
1.464.925
1.544.935
1.597.946
1.636.108
1.3 Financiële vaste activa
1.511.911
1.511.911
1.511.911
1.511.911
1.511.911
Vaste activa
2.962.738
2.976.836
3.056.846
3.109.857
3.148.019
1.5 Vorderingen Vlottende activa
1.078.638 1.078.638 1.078.638 1.078.638 1.078.638 811.215 944.595 1.064.668 1.185.899 1.150.851 1.889.853 2.023.233 2.143.306 2.264.537 2.229.489
Totale activa
4.852.591 5.000.069 5.200.152 5.374.394 5.377.508
2. Passiva 2.1 Eigen vermogen 2.2 Vorderingen 2.4 kortlopende schulden
3.486.512 3.493.415 3.610.770 3.703.391 3.749.294 421.400 561.975 644.703 726.324 683.535 944.679 944.679 944.679 944.679 944.679
Totale Passiva
4.852.591 5.000.069 5.200.152 5.374.394 5.377.508
1.7 Liquide middelen
Versie: 1.0
41
De balanscijfers behorende bij de meerjarenbegroting laten een positief beeld zien. Het is goed om op te merken dat als gevolg van de doordecentralisatie van het buitenonderhoud de voorziening onderhoud de komende jaren een stijgende trend zal laten zien. Door de verwachting dat de investeringen de komende jaren hoger liggen dan de afschrijvingskosten volgt er een toename van de materiële vaste activa.
A6.1 Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings‐ en controlesysteem. Op bladzijde 21 van het bestuursverslag staat beschreven hoe binnen PCPO wordt vastgesteld wat een passend risicobuffer is voor de stichting passend bij de jaarresultaten. Van een intern risicobeheersingssysteem is ingericht nog geen sprake. Het plan om deze op te laten stellen is er all langer, maar deze activiteit is de laatste jaren vooruitgeschoven doordat besloten werd om met een ander financieel systeem te gaan werken en met een ander administratiekantoor. PCPO is sinds 2012 nu twee keer gewisseld van administratiekantoor. Tot op heden heeft de monitoring plaatsgevonden op basis van bestaande inzichten en ervaringen binnen de stichting. Het voornemen bestaat nog steeds.
A6.2 Beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden De grootste risico’s voor de komende jaren liggen op het personele vlak. Momenteel wordt nog niet veel krimp verwacht. Onze scholen doen het goed en hebben in de afgelopen jaren hun marktaandeel vergroot. De krimp (1) komt echter wel en we bereiden maatregelen voor om deze, qua personele risico’s beheersbaar te houden. Onze personele risico’s komen vervolgens voort uit drie van onze bedrijfsonderdelen, die voor een groot deel afhankelijk zijn van niet structurele inkomsten. Bedoeld worden: 2. De opvang van de kinderen van de asielzoekers gehuisvest in de Boschpoort (gemeente Breda heeft een overeenkomst met het COA met een looptijd van 1 jaar); 3. De regionale eerste opvang Anderstaligen, een voorziening van nieuwkomers; 4. De primary‐section van de Internationale School Breda, die deel uit maakt van de Dr. De Visserschool. Deze risico’s zijn in beeld en gedurende de afgelopen jaren zijn hiervoor de volgende maatregelen genomen en acties ingezet. Ad 1: Al jaren lang wordt via het bestuursformatieplan het natuurlijk verloop gemonitord; Regeringsmaatregelen, zoals het opschuiven van de pensioensgerechtigde leeftijd, zorgen er echter voor dat deze planning moest worden aangepast; Op regionaal niveau wordt overleg gevoerd om, samen met andere besturen, een regionale personeelsvoorziening op te zetten, waar zowel de vervanging in kan worden geregeld als dat ontstane personele verplichtingen kunnen worden ingevuld, door bijvoorbeeld mobiliteit; Er is een leerlingprognose opgesteld met behulp van het scenariomodel en onze besturenorganisatie (Verus) is de opdracht gegeven om een nieuwe leerlingplanning te maken voor onze scholen; Ad 2: Gezamenlijk met de gemeente Breda is een verzoek ingediend bij het COA om extra bekostiging te ontvangen, zodat het missen van de reguliere teldatum opgevangen kon worden Alle personeelsleden werkzaam voor de asielzoekers school hebben een projectaanstelling gekregen, zodat de formatiedruk bij het stoppen van deze voorziening kan worden voorkomen Alle beschikbare extra formatie waar aanspraak op kan worden gemaakt voor de doelgroep is aangevraagd en in sommige gevallen al toegewezen Ad 3: Er is een subsidierelatie met de gemeente Breda in het kader van de regeling Schakelklassen om de extra kosten voor deze doelgroep beheersbaar te houden; In regionaal verband wordt ook met andere gemeenten overlegd. Hen wordt gevraagd om ook hun wettelijke taak op te pakken en mee te investeren in het welzijn van deze kinderen, zodat onderwijsachterstanden voorkomen kunnen worden. Dit omdat ongeveer 40% van de leerlingen van buiten de gemeente Breda komen; Ook een deel van de leraren in deze voorziening hebben een aanstelling op basis van projectgelden;
Versie: 1.0
42
Er is overleg met het regionaal samenwerkingsverband Passend Onderwijs over de bekostiging van het onderwijs aan deze leerlingen.
Ad 4: Het betreft vooral Engelssprekende leraren die niet beschikken over een Nederlandse onderwijsbevoegdheid. Deze leraren staan, voor een deel, op de loonlijst bij PCPO, maar zijn niet direct inzetbaar in de reguliere Nederlandse scholen. Daarom is ervoor gekozen om een aparte functieomschrijving op te stellen voor deze categorie collega’s en is een aparte functie binnen het functiehuis gecreëerd; Een deel van de formatie van de primary‐section wordt ingevuld met behulp van leraren in dienst van een payroll‐organisatie; Een deel van de collega’s heeft een aanstelling op basis van projectformatie; Er wordt heel veel geïnvesteerd in de relatie met het bedrijfsleven. Dit zijn de primaire klanten voor deze onderwijsvorm (hun werknemers).
Versie: 1.0
43
Bijlage 1 (Rooster van aftreden Raad van Toezicht) Versie: 28 februari 2015 Naam
Functie
Dhr. G. (Guy) Buck Dhr. M. (Marc) van Dongen * Mevr. I. (Irene) van der Sluijs Mw. S.A. (Saskia) Langbroek Dhr. R. (Rick) Verschoor Mevr. M. (Monique) van Boxtel Mevr. H. (Hester) de Kroon * Dhr. G.M. (Govert) van Zandwijk
Voorzitter Vice voorzitter Audit (vz) Audit Remuneratie Lid Lid Audit
*
Datum aantreden 17‐02‐2009 04‐10‐2011 25‐11‐2008 05‐10‐2010 05‐10‐2010 05‐10‐2010 04‐10‐2011 28‐01‐2015
Einde eerste termijn (e1)/ herbenoeming (h) 17‐02‐2012 (h) 04‐10‐2014 25‐11‐2011 (h) 05‐10‐2013 (h) 05‐10‐2013 (h) 05‐10‐2013 (h) 04‐10‐2014 28‐01‐2018
Einde tweede termijn (e2)/ herbenoeming (h) 17‐02‐2015 04‐10‐2017 25‐11‐2014 05‐10‐2016 05‐10‐2016 05‐10‐2016 04‐10‐2017 28‐01‐2021
Aftreden (a)/ herbenoeming (h)
27‐01‐2015 (a)
Toegetreden op bindende voordracht van de GMR
De leden van de Raad van Toezicht worden voor 3 jaar benoemd en kunnen 2x herbenoemd worden. Dit komt in het totaal neer op een periode van 9 jaar. De Raad van Toezicht bestaat uit minimaal 5 leden en maximaal 7 leden. Alle leden ontvangen voor hun werkzaamheden de vrijwilligersvergoeding van € 1.500,‐ per jaar.
Stichting PCPO Midden Brabant
Financiële positie 2014 Ter analyse van de financiële positie dient de volgende opstelling, welke is gebaseerd op de gegevens uit de balansen: Vergelijkend balansoverzicht 31‐12 2014
31‐12 2013 %
%
Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen Liquide middelen
1.450.827 1.511.911 1.078.638 811.215 4.852.591
29,9% 31,2% 22,2% 16,7% 100,0%
1.357.819 1.761.637 738.853 1.114.615 4.972.924
27,3% 35,4% 14,9% 22,4% 100,0%
3.486.512 421.400 944.679 4.852.591
71,8% 8,7% 19,5% 100,0%
3.349.530 497.443 1.125.951 4.972.924
67,4% 10,0% 22,6% 100,0%
Passiva Eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden
45
Stichting PCPO Midden Brabant
Resultaat Het resultaat over 2014 bedraagt € 136.982 Tegenover € 241.852 over 2013. De resultaten over beide jaren kunnen als volgt worden samengevat:
Realisatie 2014
Begroting 2014
Realisatie 2013
8.572.649 326.743 336.548 9.235.940
8.129.844 328.885 87.964 8.546.693
8.407.897 480.623 244.800 9.133.320
7.118.100 309.863 744.963 1.053.350 9.226.276
6.912.862 305.470 604.600 706.925 8.529.857
7.147.274 312.870 639.607 844.400 8.944.151
9.664
16.836
189.169
Financiële baten en lasten
127.318
88.750
52.683
Resultaat baten en lasten
136.982
105.586
241.852
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten
Financiële baten en lasten
46
Stichting PCPO Midden Brabant
Kengetallen Met de kengetallen kan de financiële toestand van de stichting worden beoordeeld en gemeten. De kengetallen geven de toestand op 31 december weer, er is dus sprake van een momentopname. 2014
2013
2,00
1,65
Solvabiliteit 1 (eigen vermogen (excl. Voorzieningen) / totaal passiva * 100%)
71,85
67,36
Solvabiliteit 2 (eigen vermogen (incl. Voorzieningen) / totaal passiva * 100%)
80,53
77,36
Rentabiliteit (saldo gewone bedrijfsvoering / totale baten * 100%)
1,48
2,65
23,75%
23,69%
Personele lasten / totale lasten
77,15
79,91
Materiële lasten / totale lasten
22,85
20,09
Kapitalisatiefactor (balanstotaal ‐/‐ bw geb&terr) / (totaal baten + fin.baten) * 100%
50,85
53,12
Liquiditeit (vlottende activa/kortlopende schulden)
Weerstandsvermogen (eigen vermogen ‐/‐ materiële vaste activa) / totale rijksbijdragen * 100%
47
Stichting PCPO Midden Brabant
ALGEMEEN
Vestigingsadres Stichting PCPO Midden‐Brabant is feitelijk gevestigd aan de Hooilaan 1, 4816 EM Breda.
Stelselwijzigingen In 2014 hebben zich geen stelselwijzigingen voorgedaan.
Schattingswijzigingen In 2014 hebben zich geen schattingswijzigingen voorgedaan.
Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat PCPO Midden‐Brabant zich over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat PCPO Midden‐Brabant schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de desbetreffende jaarrekeningposten.
Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen, met uitzondering van deposito’s met een looptijd langer dan drie maanden. Koersverschillen op geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
Algemene grondslagen Vanwege de overstap naar VIZYR is het grootboekschema geheel ingericht conform EFJ verdichting. Dit heeft tot gevolg dat ten opzichte van de gewaarmerkte jaarrekening 2013 enkele verschuivingen hebben plaatsgevonden. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze bepalingen zijn van toepassing op grond van de RegelingJaarverslaggeving Onderwijs. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings‐ of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winst‐en‐verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting.
Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. Functionele valuta De posten in de jaarrekening van PCPO Midden‐Brabant worden gewaardeerd met inachtneming van de valuta van de economische omgeving waarin de stichting haar activiteiten voornamelijk uitoefent (de functionele valuta). De jaarrekening is opgesteld in euro’s; dit is zowel de functionele als de presentatievaluta van PCPO Midden‐Brabant. Operationele leasing Bij de stichting kunnen er leasecontracten bestaan waarbij een groot deel van de voor‐ en nadelen die aan de eigendom verbonden zijn, niet bij de stichting ligt. Deze leasecontracten worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst‐en‐verliesrekening over de looptijd van het contract.
Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en ‐terreinen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of vervaardigingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte toekomstige gebruiksduur. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Er wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Voor de vaststelling of voor een materieel vast actief sprake is van een bijzondere waardevermindering wordt verwezen naar de betreffende paragraaf. Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgings‐ of vervaardigingsprijs van de activa waarop de subsidies betrekking hebben. Investeringen onder de € 750,00 worden rechtstreeks ten laste van het resultaat gebracht.
Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De stichting beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Indien wordt vastgesteld dat een bijzondere waardevermindering die in het verleden verantwoord is, niet meer bestaat of is afgenomen, dan wordt de toegenomen boekwaarde van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord.
48
Stichting PCPO Midden Brabant
Financiële vaste activa Effecten worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden de onder financiële vaste activa opgenomen effecten die: ‐ geen onderdeel zijn van de handelsportefeuille; en ‐ niet tot einde looptijd worden aangehouden; gewaardeerd tegen reële waarde. Effecten als onderdeel van de vlottende activa hebben een looptijd korter dan een jaar. Effecten die onderdeel zijn van de handelsportefeuille worden gewaardeerd tegen reële waarde. Waardeveranderingen worden rechtstreeks in de staat van baten en lasten verwerkt. Transactiekosten die zijn toe te rekenen aan effecten die na eerste verwerking worden gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van de waardeveranderingen via het eigen vermogen worden in de eerste waardering verwerkt. Bij verkoop van de effecten aan een derde of door opname in de effectieve rente (in geval van een rentedragend actief) worden de transactiekosten in de staat van baten en lasten verwerkt.
Vordering en overlopende activa Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten. Voorzieningen wegens oninbaarheid dienen in mindering te worden gebracht op de boekwaarde van de vordering.
Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito's met een looptijd korter dan 12 maanden. Rekening‐courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Algemene reserve De algemene reserve betreft een buffer ter waarborging van de continuïteit van het bevoegd gezag en wordt opgebouwd uit resultaatbestemming van overschotten welke ontstaan uit het verschil tussen de toegerekende baten en werkelijk gemaakte lasten. In geval van een tekort wordt dit resultaat ten laste van de algemene reserve gebracht. Reserves worden geacht uit publieke middelen te zijn opgebouwd ten zij expliciet anders is vermeld in de toelichting op de balans.
Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves worden gevormd met als doel deze in de toekomst aan te wenden voor een specifiek doel, bestemmingsreserves zijn gevormd op basis van een besluit van het bevoegd gezag. Aan de bestemmingsreserves ligt een plan ten grondslag waarin is opgenomen welke uitgaven ten laste van de reserve komen, een inschatting van het totaal van de uitgaven en een inschatting in welk jaar de uitgaven zullen worden gedaan.
Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. Voorzieningen onderhoud De onderhoudsvoorziening beoogt kostenegalisatie voor de uitgaven van groot planmatig onderhoud aan onroerende zaken die door de jaren heen een onregelmatig verloop hebben. De dotaties aan de voorziening zijn gebaseerd op de meerjarenonderhoudsbegroting die een periode kent van 10 jaar. Het uitgevoerde onderhoud wordt ten laste van deze voorziening gebracht. De voorziening is, rekening houdend met geplande dotaties, toereikend voor het uit te voeren onderhoud in de periode waarvoor de meerjarenbegroting strekt. Voorzieningen jubilea De voorziening jubilea wordt opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitkeringen gedurende het dienstverband. Bij de berekening van de voorziening wordt onder meer rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen en de blijfkans.
Overige schulden Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.
49
Stichting PCPO Midden Brabant
Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te rekenen lasten. De baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben.
Rijksbijdragen OCW Onder de Rijksbijdragen OCW worden de vergoedingen voor de exploitatie opgenomen. De Rijksbijdragen worden toegerekend aan het verslagjaar 2014. De ontvangen (normatieve) rijksbijdrage en de niet‐geoormerkte OCW‐subsidies (vrij besteedbare doelsubsidies zonder verrekeningsclausule) worden in het jaar waarop toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als baten in de staat van baten en lasten. Geoormerkte OCW‐subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waarbij het overschot geen verrekeningsclausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva. Geoormerkte OCW‐subsidies (doelsubsidies met verrekeningsclausule) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog niet is verlopen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de kortlopende schulden zodra de bestedingstermijn is verlopen op balansdatum.
Overige overheidsbijdragen Onder de overige overheidsbijdragen worden de vergoedingen opgenomen verstrekt door gemeente of provincie. De overige overheidsbijdragen worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.
Overige baten Onder de overige baten worden de vergoedingen opgenomen die niet verstrekt zijn door het Ministerie van OCW, gemeenten, provincie of andere overheidsinstellingen. De overige baten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.
Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst‐en‐verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.
Pensioenen De instelling is aangesloten bij de Stichting Bedrijfspensioenfonds ABP. Hierbij is sprake van een toegezegde pensioenregeling. Hieronder wordt verstaan een regeling waarbij aan de werknemers een pensioen wordt toegezegd, waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De instelling heeft in het geval van een tekort bij het ABP geen verplichting tot het voldoen van een aanvullende bijdrage anders dan een hogere pensioenpremie. De instelling heeft de toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekening verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. De verschuldigde premies worden als personeelslasten verantwoord in de staat van baten en lasten. Voor zover de verschuldigde premie nog niet is voldaan, wordt deze als verplichting op de balans opgenomen.
Afschrijvingen op materiële vaste activa Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen en vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de economische levensduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en ‐verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen.
Huisvestingslasten Onder de huisvestingslasten worden de uitgaven voor huisvesting opgenomen. De lasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.
Overige lasten De overige lasten hebben betrekking op uitgaven die voortvloeien uit aangegane afspraken dan wel noodzakelijk zijn voor het geven van onderwijs en worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.
Financieel resultaat Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Waardeveranderingen van de volgende financiële instrumenten worden rechtstreeks verwerkt in de staat van baten en lasten: ‐ Financiële activa en verplichtingen die onderdeel zijn van de handelsportefeuille; ‐ Afgeleide financiële instrumenten (derivaten) met een beursgenoteerde onderliggende waarde; ‐ Gekochte leningen, obligaties (tenzij aangehouden tot einde looptijd) en aangehouden eigen‐vermogensinstrumenten die beursgenoteerd zijn. Waardeverminderingen van financiële instrumenten die op reële waarde gewaardeerd zijn, worden verwerkt in de staat van baten en lasten. Voor gerealiseerde waardevermeerderingen van financiële instrumenten die op reële waarde worden gewaardeerd met verwerking van de waardevermeerderingen rechtstreeks in het eigen vermogen, dient het cumulatieve resultaat dat voorheen in het eigen vermogen was opgenomen, te worden verwerkt in de staat van baten en lasten op het moment dat de desbetreffende effecten niet langer in de balans worden verwerkt.
50
Stichting PCPO Midden Brabant
B2 Balans per 31 december 2014 Activa
2014
2013
€
€
81.580 1.008.681 360.566
83.748 954.903 319.168
Vaste Activa Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Andere vaste bedrijfsmiddelen
1.450.827 Financiële vaste activa Effecten
1.511.911
1.357.819
1.761.637 1.511.911
1.761.637
Vlottende activa Vorderingen Debiteuren Ministerie van OCW Overige vorderingen en overlopende activa
‐ 618.061 460.577
‐ 454.349 284.504 1.078.638
Liquide middelen Kas Betaalrekening bestuur Bankrekeningen scholen Effecten Spaarrekeningen Kruisposten
‐ 250.275 88.959 456.835 9.262 5.884
TOTAAL ACTIVA
51
738.853
‐ 488.503 80.776 527.760 17.576 ‐ 811.215
1.114.615
4.852.591
4.972.924
Stichting PCPO Midden Brabant
Passiva
Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves (publiek en privaat) Overige rerserves
2014
2013
€
€
2.551.311 370.960 564.241
2.428.204 388.451 532.875 3.486.512
Voorzieningen Onderhoudsvoorziening Overige voorzieningen
293.929 127.471
3.349.530
362.702 134.741 421.400
Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake van pensioenen Overige kortlopende schulden Overige overlopende passiva
265.097 271.047 98.657 309.878 0
TOTAAL PASSIVA
52
497.443
131.709 303.215 93.959 442.639 154.429 944.679
1.125.951
4.852.591
4.972.924
Stichting PCPO Midden Brabant
B3 Staat van Baten en Lasten 2014 Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
8.572.649 326.743 336.548 9.235.940
8.129.844 328.885 87.964 8.546.693
8.407.897 480.623 244.800 9.133.320
7.118.100 309.863 744.963 1.053.350 9.226.276
6.912.862 305.470 604.600 706.925 8.529.857
7.147.274 312.870 639.607 844.400 8.944.151
9.664
16.836
189.169
Financiële baten Financiële lasten
147.089 19.771
102.500 13.750
70.352 17.669
Totaal financiële baten en lasten
127.318
88.750
52.683
Resultaat baten en lasten
136.982
105.586
241.852
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten
Financiële baten en lasten
53
Stichting PCPO Midden Brabant
B4 Kasstroom 2014 2013
2014 € Kasstroom uit operationele activiteiten Saldo baten en lasten Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutaties voorzieningen
€
€ 9.664
309.863 ‐76.043
189.169 310.967 ‐27.363
233.820 Verandering in vlottende middelen ‐ Vorderingen ‐ Kortlopende schulden
‐339.784 ‐181.272
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Financiële baten Financiële lasten
283.604 ‐209.325 209.255
‐521.056
‐70
‐277.572
472.703
147.089 ‐19.771
Kasstroom uit operationele activiteiten
€
70.352 ‐17.669 127.318
52.683
‐150.254
525.386
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiele vaste activa Desinvesteringen in materiele vaste activa Aankoop financiele vaste activa Verkoop financiele vaste activa
‐318.046 64.726 ‐1.224.070 527.475
‐402.872 ‐ ‐635.243 884.969 ‐153.146
‐949.915
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
‐153.146
‐949.915
Mutatie liquide middelen
‐303.400
‐424.529
Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middelen Eindstand liquide middelen
1.114.615 ‐303.400
1.539.144 ‐424.529 811.215
54
1.114.615
Stichting PCPO Midden Brabant
Activa Vaste activa 31‐12 2014 €
31‐12 2013 €
81.580 1.008.681 360.566
83.748 954.903 319.168
1.450.827
1.357.819
Leermiddelen €
Totaal €
1.2 Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Leermiddelen
Bedrijfsgebouwen‐ en terreinen €
Boekwaarde 31‐12‐2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen
Inventaris en apparatuur €
94.777 ‐11.029
2.160.735 ‐1.205.833
769.537 ‐450.369
3.025.050 ‐1.667.231
83.748
954.903
319.168
1.357.819
‐ ‐2.168 ‐ ‐
287.075 ‐233.296 ‐ ‐
115.797 ‐74.399 ‐ ‐
402.872 ‐309.863 ‐ ‐
‐2.168 ‐
53.779 ‐
41.398 ‐
93.009
94.777 ‐13.197
2.447.810 ‐1.439.129
885.334 ‐524.768
3.427.922 ‐1.977.094
81.580
1.008.681
360.566
1.450.827
Mutaties Investeringen Afschrijvingen Desinvesteringen Afschrijvingen desinvesteringen
Boekwaarde 31‐12‐2014 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen
Afschrijvingspercentages Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Leermiddelen en ICT
10 tot 40 jaar 3 tot 25 jaar 5 tot 15 jaar
55
Stichting PCPO Midden Brabant
1.3 Financiële vaste activa
Effecten
Boekwaarde 1‐1‐2014
Omschrijving
Obligaties
Investeringen 2014
Gerealiseerd/ Ongerealiseerd koersresultaat
31‐12 2014 €
31‐12 2013 €
1.511.911
1.761.637
Desinvesteringen 2014
Boekwaarde 31‐12‐2014
1.761.637
585.805
49.439
884.969
1.511.911
1.761.637
585.805
49.439
884.969
1.511.911
De nominale waarde van de effecten bedraagt € 1.362.000.
Vlottende activa
31‐12 2014 €
31‐12 2013 €
1.5 Vorderingen Ministerie van OCW
618.061
454.349
Overige vorderingen Gemeente overige/OZB Netto salaris Loonkosten VVF Verrekening ISB Overige vorderingen Totaal overige vorderingen
31.727 ‐ 79.834 32.178 270.114 413.853
19.038 4.911 28.967 ‐ 176.304 229.220
Overige overlopende activa Vooruitbetaalde kosten Rente/overige Totaal overlopende activa
19.904 26.820 46.724
27.419 27.865 55.284
1.078.638
738.853
31‐12 2014 €
31‐12 2013 €
Totaal vorderingen
1.7 Liquide middelen Betaalrekening bestuur Bankrekeningen scholen Effectenrekening Spaarrekeningen Kruisposten
1.7.2 1.7.3 1.7.4
56
250.275 88.959 456.835 9.262 5.884
488.503 80.776 527.760 17.576 ‐
811.215
1.114.615
Stichting PCPO Midden Brabant
Passiva 31‐12 2014 €
31‐12 2013 €
2.551.311 370.960 564.241 3.486.512
2.428.204 388.451 532.875 3.349.530
Bestemmings‐ resultaat
Saldo 31‐12‐2014
2.1 Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves Overige reserves
Saldo 31‐12‐2013
Algemene reserve Bestemmingsreserves publiek Herwaarderingsreserve initiele activa
2.428.204
123.107
2.551.311
226.590
‐27.018
199.572
Bestemmingsreserves privaat Algemene reserve privaat
161.861
9.527
171.388
Overige rerserves privaat Statutaire reseves
532.875
31.366
564.241
3.349.530
136.982
3.486.512
Totaal Eigen vermogen
Statutaire private reserves PCPO Midden‐Brabant is per 1997 opgericht en is ontstaan uit een fusie van 6 besturen. Twee van de rechtsvoorgangers van PCPO Midden‐Brabant, zijnde de Stichting Verenigde Protestants Christelijke Scholen Breda (SVPCSB) en de Vereniging tot oprichting en instandhouding van scholen met de Bijbel voor 's‐Gravenmoer en omstreken, hebben hun middelen enige tijd buiten de fusie gehouden, en pas later hun overtollige private middelen doorgestort naar PCPO Midden‐Brabant. De bestemmingsreserve 'statutaire reserves' heeft als doel om de verkregen middelen inzichtelijk te houden.
31‐12 2014 €
31‐12 2013 €
2.2 Voorzieningen Onderhoudsvoorziening Overige voorzieningen
293.929 127.471 421.400
Onttrekking 2014
Vrijval 2014
362.702 134.741 497.443
Saldo 31‐12‐2013
Dotatie 2014
Saldo 31‐12‐2014
Onderhoudsvoorziening
362.702
162.600
231.373
‐
293.929
Personele voorzieningen Voorziening jubilea
134.741
6.000
6.259
7.011
127.471
Totaal voorzieningen
497.443
168.600
237.632
7.011
421.400
De onderhoudsvoorziening betreft een egalisatievoorziening gebaseerd op een meerjaren onderhoudsplan. De voorziening voor Jubilea wordt bij opmaak van de begroting voorafgaand aan het kalenderjaar beoordeeld en berekend op basis van de op balansdatum bestaande aanspraken voor de komende tien jaren. Gebaseerd op: ‐ Leeftijd per medewerker ‐ Gehele personeelsbestand ‐ Jaren dienstverband per medewerker ‐ Omvang dienstbetrekking ‐ Jubileum bij 25‐jarig 50% gratificatie, bij 40‐jarige diensttijd 100% ‐ Gratificatie berekend op individuele salarisgegevens rekening houdend met verwachte gemiddelde salarisstijging op lange termijn en een verdisconteringsvoet ‐ Berekening tegen contante waarde ‐ Rekeninghoudend met een blijfkans.
57
Stichting PCPO Midden Brabant
Kortlopend deel < 1 jaar
Langlopende deel > 1 jaar
Totaal
Onderverdeling voorzieningen Onderhoudsvoorziening
68.041
225.888
293.929
Personele voorzieningen Voorziening jubilea
21.722
105.749
127.471
Totaal voorzieningen
89.763
331.637
421.400
31‐12 2014 €
31‐12 2013 €
2.4 Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake van pensioenen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva
265.098 271.047 98.657 309.878 ‐ 944.680
131.709 303.215 93.959 442.639 154.429 1.125.951
‐ 250.409 6.240 53.229 309.878
1.965 239.328 ‐ 201.346 442.639
‐ ‐ ‐
4.429 150.000 154.429
Specificatie overige kortlopende schulden Gemeente schade Reservering vakantiegeld/eindejaarsuitkering/dag vd leraar Netto salaris Overige kortlopende schulden
Specificatie overlopende passiva Vooruitontvangen subsidies Overige Vooruitontvangen subsidies 1e opvang anderstaligen
58
Stichting PCPO Midden Brabant
Model G doelsubsidies OC&W Bestuur:
41001
Brinnr:
G1. Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule (Regeling ROS art. 13, lid 2 sub a) Omschrijving
Regeling lerarenbeurs 2009‐2017
Toewijzing Kenmerk Datum DL/B/110284
6‐5‐2009 totaal
Bedrag van de toewijzing
Ontvangen t/m verslagjaar
11.104,39 11.104,39
11.104,39 11.104,39
Bedrag van de toewijzing
Ontvangen t/m verslagjaar
€ ‐
€ ‐
De prestatie is ultimo verslagjaar conform de beschikking geheel uitgevoerd en afgerond nog niet geheel afgerond
x
G2. Verantwoording van subsidies met verrekeningsclausule (Regeling ROS art. 13, lid 2 sub b) G2.A. Aflopend per ultimo verslagjaar
Omschrijving
Toewijzing Kenmerk Datum
totaal
te verrekenen ultimo verslagjaar
Totale kosten
€
‐
€ ‐
G2.B. Doorlopend tot in een volgend verslagjaar. Omschrijving
Toewijzing Kenmerk Datum
Bedrag van de toewijzing
totaal
€ ‐
59
Saldo 1‐1‐2014
€ ‐
Ontvangen in verslagjaar
€
Lasten in verslagjaar
‐
€ ‐
Totale kosten Saldo nog te 31‐12‐2014 besteden
€ ‐
€ ‐
Stichting PCPO Midden Brabant
B6 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Er is geen voorziening gevormd voor de gespaarde uren duurzame inzetbaarheid in het kader van het ouderenverlof. Aangezien er voor het opstellen van deze jaarrekening nog te weinig concrete afspraken zijn gemaakt over het sparen van de uren van schooljaar 2014/2015, is deze verplichting niet redelijkerwijs in te schatten.
Leverancier
Periode van t/m
Looptijd in maanden
ISO Groep ISO Groep ISO Groep
01‐07‐2011 t/m 01‐01‐2017 01‐01‐2009 t/m 01‐01‐2015 01‐02‐2012 t/m 01‐02‐2018
72 72 72
€ 323 maand € 356 maand € 559 maand
Veenman bv
01‐02‐2013 t/m 31‐01‐2019
72
€ 856 maand
En Natuurlijk DVEP Eneco Dong Energy
ontstaan t/m einde van de school 01‐01‐2015 t/m 31‐12‐2020 01‐01‐2015 t/m 31‐12‐2020 01‐01‐2011 t/m 31‐12‐2014
72 72 48
€ 804 € 5.063 € 4.683 € 6.087
Skool Fonville Schoonmaakbedrijven Kone Care
01‐06‐2014 t/m 31‐05‐2015 vanaf 01‐12‐2014 24‐11‐2014 t/m 23‐11‐2015
12 ‐ 12
€ 554 maand € 2.424 maand € 501 jaar
Deze leasecontracten worden verantwoord als operationele leasing.
60
Bedrag per
maand maand maand maand
Stichting PCPO Midden Brabant
B7 Overzicht verbonden partijen
Sinds 11 juli 2011 is PCPO Midden‐Brabant partner in de Internationale School Breda. Het betreft de: Stichting tot bevordering van Internationaal Onderwijs Zuidwest Nederland De bestuurder van PCPO Midden‐Brabant draagt mede bestuurlijke verantwoordelijkheid in de stichting die de ISB beheert. Volgens de richtlijn is sprake van "invloed van betekenis", waarbij als indicatie geldt meer dan 20% zeggenschap. Het bestuur van de ISB bestaat uit 3 personen, waardoor er sparke is van, in procenten uitgedrukt, zeggenschap van meer dan 30%. Het bestuur van de ISB wordt, behalve door de bestuurder van PCPO Midden‐Brabant, gevormd door een bestuurder van de stichting Katholiek Voortgezet Onderwijs Breda en omstreken, te weten de heer G.H.J.M Olthof en de bestuurder van de Kober groep, mevrouw P. Schellart. Deze laatste is uitgetreden per 1‐4‐2014. De verbondenheid betreft een partnership met gedeelde verantwoordelijkheid voor zowel het operationele als het inhoudelijke reilen en zeilen van het instituut, alsmede voor alle kwalitatieve aspecten van de drie poten van de Internationale School Breda. Het betreft hier Daycare, Primary en Secondary.
61
Stichting PCPO Midden Brabant
B8 Toelichting op de onderscheiden posten van de staat van baten en lasten 2014 Baten Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
8.671.478
8.217.310
8.581.085
102.922 130.988 34.980 ‐9.491 ‐283.351 ‐71.698 ‐3.179
105.039 ‐ ‐ ‐ ‐188.888 ‐3.616 ‐
86.816 ‐ ‐ ‐ ‐211.659 ‐48.345 ‐
8.572.649 ‐
8.129.844
8.407.897 ‐
236.248 ‐ 90.495
188.615 ‐ 140.270
281.786 2.500 196.337
326.743
328.885
480.623
69.945 12.992 96.014 157.597
44.774 13.250 19.440 10.500
57.492 165.878 12.628 8.802
336.548
87.964
244.800
3.1 (Rijks)bijdragen Ministerie van OCW Rijksbijdrage Ministerie van OCW Rijksbijdragen P&A‐beleid Overige subsidies Ministerie van OCW Doorbetalingen Rijksbijdragen SWV Baten OCW voorgaande jaren Inhouding OCW voorgaande jaren Rijksbijdragen OCW doorstorten ISB Overige subsidies OCW doorstorten ISB Subsidie SWV doorstorten ISB
3.1.1 3.1.1 3.1.4 3.1.2
Totaal (Rijks)bijdrage Ministerie van OCW 31239
3.2 Overige overheidsbijdragen Gemeentelijke bijdragen Overige overheidsbijdragen Inkomsten SWV
3.2.1
Totaal overige overheidsbijdragen
3.5 Overige baten Verhuur onroerende zaken Detachering personeel Ouderbijdragen Overige
3.5.1 3.5.2 3.5.5 3.5.6
Totaal overige baten
62
Stichting PCPO Midden Brabant
Lasten Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
Lonen en salarissen Overige personele lasten Uitkeringen (‐/‐)
6.991.664 455.804 ‐329.368
6.463.456 449.406 ‐
7.068.422 411.542 ‐332.690
Totaal personele lasten
7.118.100
6.912.862
7.147.274
Uitsplitsing Brutolonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lonen en salarissen
4.943.240 1.274.149 774.275 6.991.664
6.463.456 ‐ ‐ 6.463.456
5.218.138 1.099.969 750.315 7.068.422
‐1.011 157.253 11.693 15.451 3.133 34.274 9.496 192.889 5.227 27.399 455.804
6.000 117.700 22.050 15.000 ‐ 22.200 9.800 144.500 ‐ 112.156 449.406
26.782 112.676 10.520 38.414 ‐ 40.842 8.856 116.952 ‐ 56.499 411.541
4.1 Personele lasten
Dotatie voorziening jubilea Inhuur externen/uitzendkrachten Bedrijfsgezondheidszorg Leerlingonderzoek/Schoolbegeleiding Kosten arbodienst/arboverstrekkingen Kantinekosten/personeelscatering/activiteiten Reis‐ en verblijfskosten Nascholing Personele lasten voorgaande jaren Overige
Aantal fte's DIR OP OOP
9 99 13 121
8 92 13 113
4.2 Afschrijvingslasten Gebouwen Inventaris en apparatuur OLP
2.168 233.296 74.399
10.859 204.168 90.443
5.210 224.967 82.694
Totaal afschrijvingen
309.863
305.470
312.870
63
Stichting PCPO Midden Brabant
Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
Huur Klein onderhoud en exploitatie Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Dotatie onderhoudsvoorziening Tuinonderhoud Bewaking/beveiliging Overige huisvestingslasten
54.144 76.512 164.961 229.132 28.816 162.600 12.938 15.860 ‐
47.500 41.000 141.500 172.400 23.200 162.600 5.750 8.650 2.000
58.153 62.812 141.762 200.899 18.248 133.672 4.807 19.064 191
Totaal huisvestingslasten
744.963
604.600
639.607
Administratie en beheer Accountantskosten Inventaris, apparatuur en leermiddelen Overige instellingslasten
322.981 21.471 427.008 281.890
290.625 13.800 312.950 89.550
278.163 21.332 384.616 160.289
Totaal overige instellingslasten
1.053.350
706.925
844.400
4.3 Huisvestingslasten
4.4 Overige lasten
Uitsplitsing accountantshonoraria Controle van de jaarrekening 2013 Controle van de jaarrekening 2014 Andere controlewerkzaamheden
8.047 12.148 1.277
14.399 ‐ 6.933
21.471
21.332
4.4 Leermiddelen OLP ICT
231.632 158.580
165.250 104.500
243.691 109.222
Totaal leermiddelen
390.212
269.750
352.913
64
Stichting PCPO Midden Brabant
Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
5. Financiële baten en lasten Financiële baten Rentebaten Waardeverandering beleggingen Opbrengsten beleggingen Totaal financële baten Financiële lasten Rentelasten Kosten beleggingen Totaal financële lasten
11.525 87.360 48.204 147.089
22.500 ‐ 80.000 102.500
19.081 ‐ 51.271 70.352
2.686 17.085 19.771
1.250 12.500 13.750
984 16.685 17.669
Totaal financiele baten en lasten
127.318
88.750
52.683
65
66
nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt
Beloning
Vermelding alle interim-bestuurders
€ € € € € € € 1.500,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 € € € € € € € € € € € € € €
13.558
-
4.2 Vermelding gegevens van eenieder van wie de bezoldiging de toepasselijke norm te boven gaat. Uitkeringen wegens beëindiging van dienstverband
€
Uitkeringen wegens beëindiging van dienstverband
Voorzieningen beloning betaalbaar op termijn
39
Voorzieningen beloning betaalbaar op termijn
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen
€
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen
86.640
Motivatie overschrijding van de norm
nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt
€
Uitkeringen wegens beëindiging van dienstverband
nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt Beloning
1
Voorzieningen beloning betaalbaar op termijn
Omvang dienstverband in FTE
Omvang dienstverband in FTE
Ingangsdatum dienstverband
Naam
Einddatum dienstverband
Vermelding alle toezichthouders
Einddatum dienstverband
Ingangsdatum dienstverband
Naam
1-8-2012
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen
SA Langbroek-Coppus MC van Dongen GIWM Buck MBM v Boxtel- v Breemen I vd Sluijs-Zoutewelle HH de Kroon- Biewenga RC Verschoor
Beloning
N J J N N N N Wever AW
Omvang dienstverband in FTE
lid vicevoorzitter voorzitter lid lid lid lid N
Einddatum dienstverband
Voorzittersclausule van toepassing (J/N)
Functie
Directeur/bestuurder
Voorzittersclausule van toepassing (J/N)
Functie
Uitkeringen wegens beëindiging van dienstverband
Voorzieningen beloning betaalbaar op termijn
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen
Beloning
Omvang dienstverband in FTE
Einddatum dienstverband
Ingangsdatum dienstverband
Naam
Voorzittersclausule van toepassing (J/N)
Functie
Bestuur:
Ingangsdatum dienstverband
Functie
Stichting PCPO Midden Brabant
WNT: Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector.
4.1 Vermelding bezoldiging topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen 41001
Vermelding alle bestuurders met dienstbetreking
€
€ € € € € € €
-
-
GOVERS mmm
-.
ONDERWIJS ACCOUNTANTS
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Toezicht en het College van Bestuur van Stichting Protestants-Christelijk Primair Onderwijs Midden-Brabant Hooilaan 1 4816 EM Breda
Verklaring betreffende dejaarrekening
Wij hebben de in ditverslag opgenomen jaarrekening 2014 van Stichting Protestants-Christelijk Primair Onderwijs Midden-Brabant te Breda gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiele verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag
Het bevoegd gezag van de school is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het bevoegd gezag is tevens verantwoordelijk voorde financiele rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het bevoegd gezag is voorts verantwoordelijk voor een zodanige
interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over dejaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 171, lid 4 van de Wet op het primair onderwijs. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse
controlestandaarden en het onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2014. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordtverkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de
bedragen en de toelichtingen in dejaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede in het kader van de financiele rechtmatigheid voor de naleving van die relevante wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de
geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiele verslaggeving en de gebruikte financiele rechtmatigheidcriteria en van de redelijkheid van de door het bevoegd gezag van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van dejaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Poslbus 657. 5600 AR Eindhoven • Beemdsltaol 25. 5653 AAA Eindhoven - T 040 2504 504 - goversonderwijs.nl
[email protected] • KvK 58941487 • BTW N1853247158B01 - IBAN NL06 RABO 0128 3131 96
GOVERS •w~-.
ONDERWIJS ACCOUNTANTS
Oordeel betreffende dejaarrekening
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Protestants-Christelijk Primair Onderwijs Midden-Brabant per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming metde Regeling jaarverslaggeving onderwijs.
Voorts zijn wij van oordeel datde in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2014 in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoen aan de eisen van financiele rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante weten regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.3.1. Referentiekader van het onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2014.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordeien, overeenkomstig de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en paragraaf 2.2.3 Jaarverslag van het onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2014 is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat hetjaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordeien, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391, lid 4 van het BW.
Eindhoven, 3 juni 2015 Govers Onderwijs Accountants
Drs. A.A.J. Vogels RA
Poslbus 657. 5600 AR Eindhoven - Beemdslrool 25. 5653 MA Eindhoven • T 040 2504 504 - goversonderwijs.nl
[email protected] • KvK 58941487 -BTW NL853247158B01 - IBAN N106 RABO 0128 3131 96
Stichting PCPO Midden Brabant
C2 (Voorstel) bestemming resultaat baten en lasten De verdeling van het exploitatiesaldo over 2014 is vooruitlopend op de goedkeuring door het bestuur al in deze jaarrekening verwerkt. Overeenkomstig de wettelijke bepalingen is het resultaat ad. € 136.982 verdeeld over de reserves, waarvan € 123.107 ten gunste van de algemene reserve, € 27.018 ten laste van de herwaarderingsreserve initiële activa, € 9.527 ten gunste van de algemene reserve privaat en € 31.366 ten gunste van de statutaire reserves. Dit is reeds in de jaarrekening verwerkt. 123.107 ‐27.018 9.527 31.366 136.982
Algemene reserve Herwaarderingsreserve initiële activa Algemene reserve privaat Statutaire reserves
68
Stichting PCPO Midden Brabant
C3 Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben geen relevante gebeurtenissen na balansdatum plaatsgevonden.
69
Stichting PCPO Midden Brabant
D1 Gegevens rechtspersoon per 31‐12‐2014 * *
Bestuursnummer Naam en adres van de instelling
* * * * * * *
Telefoonnummer E‐mailadres Internetsite Contactpersoon jaarverslag Telefoonnummer contactpersoon Faxnummer contactpersoon E‐mailadres contactpersoon
*
Brin‐nummer + NAW gegevens school
04LK 04RS 05OM 05OM01 08JV 08PJ 12FD 12FD01 12WE
PC Basisschool Het Beekdal PC Basisschool De Vijf Eiken Basisschool De Wegwijzer Basisschool De Schoof Basisschool Menorah J.J. Anspach Dr. De Visserschool Basisschool De Rietvink CBS De Fontein
41001 Stichting PCPO Midden Brabant Hooilaan 1 4816 EM Breda 076‐5045800
[email protected] www.pcpomiddenbrabant.nl Stichting Vizyr, dhr E.V. Cools 045‐8504760 045‐8504799
[email protected]
Bredaseweg 55A Van Duivenvoordestraat 75 Grutterijstraat 27 Burgemeester Krijgsmangeerde 49 Krijtenberg 1 Kerkstraat 60 Burg. Serrarislaan 32 Kraanvogel 92 Calandstraat 52
70
4861 TB 5121 VR 5109 TD 4942 AV 4904 PW 5101 BD 4835 LH 4822 RB 4827 NJ
Chaam Rijen 's‐Gravenmoer Raamsdonkveer Oosterhout Dongen Breda Breda Breda
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 04LK Het Beekdal Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
366.248 1.899 30.318 398.465
344.171 5.026 31.840 381.038
351.775 20.456 23.119 395.350
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
322.146 16.820 34.174 36.500 409.640
331.050 11.531 28.600 20.925 392.106
329.477 17.087 35.035 23.921 405.520
Saldo baten en lasten
‐11.175
‐11.068
‐10.170
Financiële baten Financiële lasten
‐ 261
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐261
‐
‐
Resultaat baten en lasten
‐11.436
‐11.068
‐10.170
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 04RS De Vijf Eiken Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
1.151.868 23.424 42.484 1.217.776
1.105.988 19.028 5.500 1.130.516
1.099.984 27.660 3.831 1.131.475
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
928.494 24.206 105.948 107.514 1.166.162
929.112 36.015 77.200 81.850 1.124.177
859.209 32.319 82.590 84.035 1.058.153
Saldo baten en lasten
51.614
6.339
73.322
Financiële baten Financiële lasten
26 366
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐340
‐
‐
Resultaat baten en lasten
51.274
6.339
73.322
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 05OM De Wegwijzer Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
996.304 ‐2.263 30.660 1.024.701
959.531 22.418 5.500 987.449
1.016.784 29.849 ‐ 1.046.633
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
758.728 27.904 90.244 97.432 974.308
836.725 36.293 56.700 47.100 976.818
910.688 30.788 78.134 87.537 1.107.147
Saldo baten en lasten
50.393
10.631
‐60.514
Financiële baten Financiële lasten
89 272
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐183
‐
‐
Resultaat baten en lasten
50.210
10.631
‐60.514
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 08JV Menorah Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
957.928 35.806 66.971 1.060.705
894.559 28.411 25.000 947.970
921.274 39.557 25.000 985.831
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
810.035 39.338 145.385 85.137 1.079.895
746.873 37.551 120.800 40.800 946.024
708.319 35.957 110.951 59.846 915.073
Saldo baten en lasten
‐19.190
1.947
70.758
Financiële baten Financiële lasten
‐ 191
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐191
‐
‐
Resultaat baten en lasten
‐19.381
1.947
70.758
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 08PJ J.J. Anspachschool Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
1.043.629 5.381 45.957 1.094.967
995.579 23.400 8.500 1.027.479
1.089.209 38.134 11.090 1.138.433
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
885.670 31.748 48.806 109.479 1.075.703
889.104 27.229 43.700 64.800 1.024.833
885.877 26.965 48.059 97.554 1.058.455
Saldo baten en lasten
19.264
2.645
79.978
Financiële baten Financiële lasten
‐ 287
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐287
‐
‐
Resultaat baten en lasten
18.977
2.645
79.978
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 12FD DR. De Visserschool Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
2.020.835 42.698 52.631 2.116.164
1.944.862 44.038 6.000 1.994.900
1.958.460 59.937 165.636 2.184.034
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
1.743.269 88.596 157.955 181.593 2.171.413
1.667.621 78.495 137.900 99.200 1.983.216
1.750.834 89.082 133.072 122.163 2.095.150
Saldo baten en lasten
‐55.249
11.683
88.884
Financiële baten Financiële lasten
5 276
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐271
‐
‐
Resultaat baten en lasten
‐55.520
11.683
88.884
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 12WE De Fontein Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
2.035.838 219.798 19.691 2.275.327
1.885.154 186.564 5.624 2.077.341
1.970.410 195.793 15.745 2.181.948
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
1.895.312 72.310 144.651 179.200 2.291.473
1.762.685 66.435 122.300 121.600 2.073.020
1.779.068 72.717 100.034 145.057 2.096.876
Saldo baten en lasten
‐16.146
4.321
85.072
Financiële baten Financiële lasten
‐ 268
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐268
‐
‐
Resultaat baten en lasten
‐16.414
4.321
85.072
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 AH97BST Bestuursmiddelen Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
‐ ‐ 4.186 4.186
‐ ‐ ‐ ‐
‐1.520 15.065 107.251 120.796
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
‐ 865 ‐ ‐ 865
‐ ‐ ‐ ‐ ‐
181.186 876 17.524 7.832 207.418
Saldo baten en lasten
3.321
‐
‐86.622
Financiële baten Financiële lasten
142.406 17.084
102.500 13.750
70.352 17.669
Totaal financiële baten en lasten
125.322
88.750
52.683
Resultaat baten en lasten
128.643
88.750
‐33.939
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 AH97GEZ Gezamenlijke activiteiten Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
‐ ‐ 578.954 578.954
‐ ‐ 536.909 536.909
1.520 54.172 350.373 406.065
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
309.747 688 17.803 254.514 582.752
286.601 3.357 17.400 230.650 538.008
199.862 285 34.208 216.457 450.812
Saldo baten en lasten
‐3.799
‐1.099
‐44.747
Financiële baten Financiële lasten
4.564 765
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
3.799
‐
‐
Resultaat baten en lasten
‐
‐1.099
‐44.747
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
Stichting PCPO Midden Brabant B3 Staat van Baten en Lasten 2014 AH97STE Steunstichting Realisatie 2014 €
Begroting 2014 €
Realisatie 2013 €
‐ ‐ ‐ ‐
‐ ‐ ‐ ‐
‐ ‐ ‐ ‐
Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
‐ 7.388 ‐ 1.982 9.370
‐ 8.564 ‐ ‐ 8.564
‐ 6.793 ‐ ‐ 6.793
Saldo baten en lasten
‐9.371
‐8.564
‐6.793
Financiële baten Financiële lasten
‐ ‐
‐ ‐
‐ ‐
Totaal financiële baten en lasten
‐
‐
‐
Resultaat baten en lasten
‐9.371
‐8.564
‐6.793
Baten (Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
Lasten
Financiële baten en lasten
