november 2014 nr. 11
STEMMEN UIT HET VRIJZINNIG CENTRUM DE HOEKSTEEN VOORBURG - SASSENHEIM/LISSE Adres: Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg Telefoon 070 386 34 13
De Bijbel in gewone taal Vorige week is een nieuwe bijbelvertaling uitgekomen. Deze vertaling heet: Bijbel in Gewone Taal en is uitgegeven door het Nederlands Bijbelgenootschap. Het motief, de Bijbel toegankelijk maken voor iedereen, vind ik heel sympathiek. Bovendien: vrijzinnig denkenden staan open voor vernieuwing. Een nieuwe bijbelvertaling zou geen probleem moeten zijn. In plaats van een verandering in de tekst af te keuren, kun je een nieuwe vertaling zien als een kans om nieuwe dingen in bekende teksten te ontdekken. 'Toets alles en behoud het goede' is immers ons adagium. Nu, ik was benieuwd...Als voorbeeld van een tekst uit de nieuwe bijbelvertaling neem ik hier het Onze Vader gebed: Onze Vader in de hemel. Laat iedereen u eren. Laat uw nieuwe wereld komen. Laat op aarde uw wil gedaan worden, net zoals dat in de hemel gebeurt. Geef ons vandaag het eten dat we nodig hebben. En vergeef ons wat we fout gedaan hebben, want wij hebben ook andere mensen hun fouten vergeven. Help ons om nooit tegen u te kiezen. En bescherm ons tegen de macht van het kwaad. (Want u bent koning, u regeert met grote macht, voor altijd. Amen) Wat mij opvalt is dat dit Onze Vader een heel ander gebed lijkt. Het roept ook heel andere associaties op, dus het is op zijn minst interes sant. Als ik lees over 'de nieuwe wereld' schrik ik toch wat. Het klinkt veel meer dan in de vorige vertaling alsof onze wereld, de planeet aarde, verdwijnen moet. Daarnaast komt 'de hemel' meer over als een plaatsaanduiding dan een zijns-aanduiding. 'Het eten dat we nodig hebben' in plaats van 'het dagelijkse brood' is wennen als vertaling. De kerkelijke avondmaalviering waarin letterlijk brood wordt rondgedeeld krijgt door deze vertaling een andere relatie met het Onze Vader gebed. Wat met 'help ons om nooit tegen u te kiezen' bedoeld wordt, begrijp ik denk ik wel, maar lijkt geen goed Nederlands. De vertaling heeft wel een plezierig ritme en is denk ik goed te onthouden. Ik ben gematigd positief over het nieuwe Onze Vader. Maar... heel veel andere passages vallen mij echt tegen in deze verta ling. Die vind ik te vrij vertaald. Het Evangelie van Johannes begint nu als volgt: “In het begin was Gods Zoon er al. Hij was bij God, en hij was zelf God. In het begin was hij al bij God. Alles is door hem ontstaan. Zonder hem zou er niets zijn.”
In dit nummer: Van het bestuur blz. 2 Algemene ledenverga- blz. 2 dering 12 november Hoeksteenlezing blz. 3 2 november Chr.W. Gluck Poëzie in donkere dagen blz. 3 met maaltijd 13 november Herdenkingsdienst blz. 4 Openingsdienst blz. 5 De Apocalyps in de blz. 7 beeldende kunst 17 Rooster blz. 8 Hoeksteenlezing Chr. W. Gluck 2 november Poëziemiddag met maaltijd 13 november Hoeksteenlezing twee geboorteverhalenvan Jezus 7 december
Het begrip 'Woord' (logos) werd te moeilijk gevonden voor huidige lezers en is daarom helemaal weggelaten. In Genesis staat na Gods scheppingsdaden dat God zag 'hoe mooi het is' in plaats van het ou de 'dat het goed was'. Dat betekent iets heel anders. De wens naar simplificatie in deze vertaling heeft ernaar geleid dat de vertalers tekstdelen alvast zijn gaan uitleggen. In allerlei passages is niet zozeer sprake van een vertaling maar van een eigen vertelling. Misschien dat nieuwe bijbellezers deze Bijbel aantrekkelijk vinden. Ik houd het zelf veel liever bij de meer letterlijke vertalingen. Hartelijke groet, Katrijne Bezemer
Van het secretariaat Overleden dhr, D. Koudijs, Sas senheim. Het in memoriam van de afscheidsdienst komt in de volgende Stemmen.
Van het bestuur Vrijzinnigen Nederland (Vrijzin nige geloofsgemeenschap NPB) heeft onlangs ter bespreking aan de afdelingen een concept beleidsplan gepresenteerd. Helaas was voor ons bestuur de voorbereidingstijd tussen ontvangst (18 september) van de stukken en de vergadering (22 september) te kort om een reactie te kunnen geven. Wij zijn van mening dat voor een dergelijk belangrijk document de nodige tijd moet worden uitge trokken. Het convent van voorgangers heeft, omdat men het beleidsplan eerder had, op 18 september een eerste reactie kunnen geven en heeft daarbij het beleidsplan afge wezen. Afhankelijk van het moment van behandeling in een van de komende landelijke vergaderin gen zal ons bestuur bekijken wat nog binnen het vermogen ligt om dit intern alsnog te bespreken. De begroting 2015 is besproken. Geconstateerd is dat de recessie ook op onze inkomsten van toe passing is. Rente is sterk vermin derd, ledenbijdragen zijn minder dan begroot en onze uitgaven zijn ook onderhevig aan lokale verho gingen. Bekeken is op welke pos ten bezuinigd zou kunnen wor den. Toch heeft de penningmeester een
realistische begroting kunnen le veren die klaar ligt voor de alge mene ledenvergadering. Deze zal dit keer op woensdag 12 novem ber plaatsvinden in de Hoeksteen aanvang 19.30 uur. Het be stuur hoopt op een grotere op komst dan bij de voorjaarsverga dering. Op 22 november zal de algemene ledenvergadering van Vrijzinnig Nederland plaatsvinden. Op dit moment zijn de stukken nog niet beschikbaar. Wij hopen dat die op onze eigen alv wel beschikbaar zijn. De bestuursfunctie secretaris komt na de voorjaarsvergadering 2015 vacant. Jan Jager zal een aantal administratieve taken en hand- en spandiensten blijven vervullen. Wij zijn dus op zoek naar een nieuwe secretaris die de statutaire taken voor de vereniging wil ver vullen. U kunt mij daar over mailen
[email protected] of bellen 070 386 86 85. Hartelijke groet. Simon van Proosdij
-2-
Bloemengroet De bloemen in de maand oktober gingen namens u naar mw. C.W. Schippers, vanwege een kroonjaar en naar dhr. W. van Pelt. Algemene ledenvergadering woensdag 12 november a.s. aanvang 19.30 uur
Chr. W. Gluck als grondlegger van de moderne opera Een ochtend metOrfeo ed Euridi ce en ander werk in woord en live muziek. Zondag 2 november 2014, 10.30 u Spreker Aukelien van Hoytema, solozang Julia Bronkhorst en Ilona Stokvis. Entree: € 7,00; Hoeksteenleden en –vrienden € 5,00; incl. koffie of thee. Het 300e geboortejaar van Chris toph Willibald Gluck (1714 – 1787) is een mooie gelegenheid om zijn bekendste opera Orfeo ed Euridiceeens goed onder de loupe te nemen. Niet voor niets is deze
oud-Griekse mythe, beschreven door Ovidius in zijn Metamorphosen en door Vergilius in de Georgica, door tal van componisten uit alle tijden als basis gebruikt voor hun opera’s. Het was wellicht het meest geliefde onderwerp voor opera in de tijd dat deze ontstond (Monteverdi!), niet in de laatste Julia plaats vanwege het ideaalbeeld van de zanger Orfeus. Ook in de populaire muziek en in andere Dans van de gelukzalige geesten kunstregionen is het tot in onze uit het tweede bedrijf krijgt een tijd een dankbaar thema (film indringende vertolking door Orfeo Negro1958, Harry Mulisch Hennie Hup fluit en Nelleke de Twee vrouwen 1975, Frank Boeij Vries, piano. Ook zal nog het en song Tedere tijd Orpheus 2010 koorstuk Vieni al regni uit deze en talloze andere). opera worden uitgevoerd door We doen dit in een unieke combi leerlingen van Julia Bronkhorst. natie van zowel woord als live en ingeblikte muziek.
Wouter Aukelien van Hoytema zal inhoud en achtergrond van deze bekend ste opera van Gluck toelichten maar ook zijn betekenis schetsen voor de ontwikkeling van de mo derne opera aan de hand van en kele van zijn andere (‘hervor mings-‘) opera’s. Ook onderwer pen als het ‘happy end’ ten op zichte van de Griekse mythe en opvattingen over de keuze van het stemtype voor de Orfeo-rol pas seren de revue. Julia Bronkhorst zal de aria van Euridice Che fiero momento (‘O, gruwelijk ogenblik ...’) uit het derde bedrijf ten gehore brengen, Ilona Stokvis zingt de aria Che farò senza Euridice en is dan Orfeo. Julia en Ilona zingen het duet van Orfeo en Euridice : Vieni, appaga il tuo consorte ! aan de piano begeleid door Wouter Munsterman. De opzwepende Henny
Aukelien van Hoytema, musico loog, presentatrice, zangeres en publicist Julia Bronkhorst, sopraan en zangpedagoge Ilona Stokvis, mezzo sopraan Wouter Munsterman en Nelleke de Vries, pianisten Hennie Hup, fluitist
Ilona
Poëzie in de donkere dagen Donderdag 13 november 2014 15.00-18.00 uur Twee bijeenkomsten in de don kere maanden, waarop poëzie, muziek en gezelligheid centraal staan. We luisteren naar ge dichten en muziek en gaan met elkaar in gesprek. Aansluitend is er een eenvoudige maaltijd. Op 13 november is het thema de geheimzinnige mens en op 12 februari protest. Leiding: Katrijne Bezemer Opgave:op de lijst in de kerk of bij
[email protected] of 071-5320438 Deelname: € 5,00 per middag
-3-
Herdenkingsdienst In de dienst van 23 november herdenken wij onze leden die dit kerkelijk jaar zijn overleden 17 januari 2014 Mw. A. K. Geervliet-Poll 12 februari 2014 Mw. T.A.H. van Pelt-Bron 4 juni 2014 Mw. C.J. van Rijn-Spruijt 10 augustus 2014 Mw. J.M. Bergeren 17 oktober 2014 D. Koudijs Ook herdenken wij alle overige dierbaren die ons zijn ontvallen. In deze dienst met als thema afscheid, gaat voor ds. K. Bezemer. Organist J. van Oosterom Het Hoeksteenkoor o.l.v. Frits Muusse zingt de liederen: Vater unser im Himmel J.P. Frisch Le seigneur est mon lumière, Taizé Requiem A. Bruckner
(foto S. van Proosdij)
-4-
OPENINGSZONDAG 26 SEPTEMBER 2014
foto's Jan Jager
-5-
De Apocalyps in de beeldende kunst 17 Aan het eind van de vorige afle vering beloofde ik u nog een paar bijzondere verwerkingen van het Apocalyps-materiaal. Om dan maar meteen dicht bij huis te be ginnen: in Wassenaar staat mis schien wel de mooiste kerk van Nederland: de Messiaskerk aan de Zijllaan. Zowel de locatie zelf als de voorgevel liggen nogal ver scholen, maar vanaf het parkeer dek van de plaatselijke Albert Heijn-vestiging en vooral vanaf het voetpad achter AH is de ware schoonheid van dit architecturale kleinood, aan zij- en achterkant omgeven door een gazon en het water van de jachthaven, prachtig te zien (afb.1). Architect ir. J.B. baron van Asbeck liet zich in 1967 duidelijk inspireren door Le Cor busiers bekende kapel Notre-Da me du Haut te Ronchamp, OostFrankrijk (afb. 2). Hier is echter wel een klok in de toren aange bracht (afb. 3, 4), wier taak in Ronchamp vervuld wordt door een bescheiden carillon tussen de bomen. Ook het interieur is van dezelfde klasse (afb. 5). Waar Le Corbusier zich nog bij de inwij ding tegenover de bisschop van Besançon a.h.w. verontschuldigt voor “het robuuste gebruik van het beton, wellicht wat al te ‘licha melijk’ maar wel met moed toege past”, vertoont Van Asbeck een weldadige beperking in vorm en detaillering. Aanleiding tot dit bericht is het glas-in-lood raam in het dak van de voorhal, vanaf het AH-par keerdek te zien door de originele schuine opstelling in het dak (afb. 6). Het is een schepping van de Wassenaarse glasschilder Roe land Koning (1889-1985). Afge beeld wordt Johannes die zijn vi sioenen te boek stelt (afb. 7). Het is afkomstig van de inmiddels afgebroken Gereformeerde Kerk, eveneens aan de Zijllaan, toen die
afb.1. de Messiaskerk, Wassenaar
afb. 2 de Notre-Dame du Haut te Ronchamp in 2002 met de Messiaskerkge meente samenging. In het boekje 75 jaar Gereformeerde kerk Was senaar (1990) staat over dit raam onder meer het volgende te lezen: De voorstelling is gebaseerd op Openbaring 21:18, waarin Johan nes zijn visioen van het Nieuwe Jeruzalem beschrijft:" … met straten van zuiver goud, als zuiver glas" (woorden die ook geciteerd worden in het lied De Heilige Stad, dat in aflevering 14 van deze serie ter sprake kwam). Het was voor het eerst in Nederland dat er in een Gereformeerde kerk een raam met een bijbelse voorstelling werd aangebracht. Om mogelijke aanstoot te vermijden, werd Jo -6-
hannes daarom afgebeeld met af gewend gelaat zodat het alleen het dieper menselijke, dat alle eeuwen hetzelfde blijft, weergeeft. Het verbeeldt de extase van een mens aan wie God in de Geest toont waar de kerk aller eeuwen reikhalzend naar uitziet: de komst van het hei lig Jeruzalem. In de volgende extra aflevering gaan we iets verder van huis. Ton Spruijt (eigen foto's)
afb. 3 toren afb. 6 dak voorhal
afb. 4 klok
afb. 5 intereur
afb. 7 raam
-7-
Colofon www.editoo.nl
Indien onbestelbaar: Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg
Rooster zo 2 nov 10.30 u Hoeksteenlezing: Chr. W. Gluck spreker Aukelien van Hoytema, diverse solisten en klein koor do 6 nov 10.30 u OntMoeting. zo 9 nov 10.30 u Remonstrantse kerkdienst ds. R.F. Philipp do 13 nov 15.00 u Poëziemiddag met maaltijd o.l.v. ds. K. Bezemer vr 14 nov 14.45 u Kring Desgevraagd, o.l.v. ds. R.F. Philipp zo 23 nov 10.30 u Kerkdienst en herdenking van de overledenen, ds. K. Bezemer, m.m.v. het Hoeksteenkoor di 25 nov 14.00 u Griekse leeskring, lezen apocrief OT-boek Tobia (of Tobit), Hoofdstuk 1, Park Vronesteyn 32, Voorburg o 27 nov 19.30 u Donderdagavondkring In het spotlight, o.l.v. ds. K. Bezemer do 4 dec 10.30 u OntMoeting zo 7 dec 10.30 Hoeksteenlezing Twee geboorteverhalen van Jezus, spreker Carel ter Linden di 9 dec 14.00 u Latijnse leeskring, Ev. v. Marcus hfdst. 1 v.a. vers 21. Park Vronesteijn 32 Voorburg Inleveren kopij Wilt u kopij voor het december/januari nummer a.u.b. insturen uiterlijk zondag 16 november a.s. naar ons redactieadres: .
[email protected] of naar Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg.
Voorganger: Ds. K. Bezemer, Adr. Van Ostadelaan 9 2343 EL Oegstgeest Tel.: 071 532 04 38
[email protected] Secretariaat: J.J. Jager, Tel.: 06 206 175 39
[email protected] Penningmeester M.P.E.GeervlietStruikenkamp Tel: 070-383 15 15 penningmeesterhoeksteen@gmail. com Sassenheim/Lisse e.o.: G. Vallenduuk-Visser Tel.: 0252 213 998
[email protected] Contactpersoon ziekenhuisopnamen: C.W. Schippers-de Jong Tel.: 079 32121 95
[email protected] Redactie Stemmen: G. Hornman-Oldenbeuving M.van Proosdij-v.d. Beukel H. van Wingerden W. Toes Eindredactie: A.G. Spruijt Tel.: 070 347 28 07
[email protected] Bankrekeningnummer: NL 93 INGB 0000 137735 Vereniging van Vrijzinnig Gods dienstigen te Voorburg Abonnement Stemmen: € 25,00 per jaar Redactieadres:
[email protected] Rozenboomlaan 119 2274 HK Voorburg Website www.vrijzinnigcentrumdehoek steen.nl
