STEMMEN UIT HET VRIJZINNIG CENTRUM DE HOEKSTEEN

april 2014 nr. 4

STEMMEN UIT HET VRIJZINNIG CENTRUM DE HOEKSTEEN VOORBURG - SASSENHEIM/LISSE Adres: Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg Telefoon 070 386 34 13

De gnosis bij Shakespeare             De leer van de gnosis vertelt aan mensen hoe zij zich kunnen verlossen van hun lagere aard, het ego, en door oefening en inzet contact met het goddelijke kunnen krijgen. Deze hernieuwde verbin­ ding van de mens met God noemen zij de 'opstanding uit de dood'. Deze opstanding is een bevrijding uit de begrenzingen van het leven op aarde. De betrokkene verbindt zich in de geest vanuit de duisternis met het licht, gaat vanaf zijn ballingsoord 'terug naar huis'.  Het leven op aarde is als een droom omdat het de dimensie van dit echte leven voor velen verbergt.        Het in 1610 of 1611 door William Shakespeare geschreven toneel­ stuk The Tempest (De storm) kun je zien als een gnostisch leerverhaal. Hier enkele voorbeelden van deze visie: Prospero, de hoofdpersoon, de rechtmatige hertog van Milaan, bevindt zich ver weg van zijn thuisomgeving (Italië, Milaan). Hij is na een schipbreuk met zijn dochter Miranda op een eiland gestrand. Na twaalf jaar op dit eiland te hebben doorgebracht, ze wonen daar in een grot, zal nu eindelijk het tij keren. Prospero heeft zich bekwaamd in de magie en is zeer geleerd in toverkunsten. Deze gebruikt hij ook veelvuldig in het ver­ haal maar steeds met goede bedoelingen. De naam Prospero is veel­ zeggend en wijst op 'voorspoed' en 'succes'. Maar 'pero', afzondelijk beschouwd, lijkt verdacht veel op 'ik verdwijn, ik ga ten onder',  af­ geleid van het Latijnse pereo/perire. Je kunt de hoofdpersoon daar­ door zien als een groot succes, maar zijn succes is eerst het succes van het ego, het lagere aspect in de mens, het aardse.        De tegenstellingen leven/dood, materie/geest, goed/fout, de duali­ teit waar de gnosis steeds van spreekt, zijn op allerlei niveau's in The Tempest te zien. Zo heeft Prospero op het eiland te maken met twee hoofdbewoners. Ten eerste Caliban, wiens naam op Canibal lijkt en die verbonden is met de aarde, de materie. Ten tweede Ariel, een luchtgeest. Deze luchtgeest krijgt de belofte van Prospero dat hij in de toekomst van zijn functie van dienstknecht verlost zal worden.   Pas als Prospero zijn succes, zijn eigen kunnen opgeeft, zichzelf leert beheersen, zoals hij in het verhaal anderen onderwijst, kan hij 'naar huis terugkeren'. Tegen het eind van het toneelstuk verzucht Prospe­ ro: 'We are such stuff as dreams are made on. And our little life is rounded with a sleep'.        De wereld is een wonderlijke, opwindende illusie of droom. Maar de materiële wereld die de mens in slaap heeft gebracht, is ontsluierd door Prospero en heeft haar greep verloren. Prospero doet afstand

Prospero - Edmund Dulac (1908) In dit nummer: Van het bestuur Hoeksteenlezing Alg. ledenvergadering Zondagmiddagconcert Hoeksteenkoor Excursie Hartelijk dank Regiodag Tholen Labyrinten - 4 Aktie Voedselbank Apocalyps - 11

blz. 2 blz. 2 blz. 3 blz. 3 blz. 4 blz. 4 blz. 4 blz. 5 blz. 6 blz. 6 blz. 7

Hoeksteenlezing Symboliek van het koningschap spreker Sjef Laenen zondag 6 april 2014, 10.30 u             Algemene     ledenvergadering    woensdag 9 april 2014, 19.30 u

van zijn tovenarij en stelt alle aanwezigen, ook zijn vroegere vijanden die na hem schipbreuk hebben geleden op het eiland, in staat om naar huis terug te keren. Tenminste... als het publiek van de toneelvoor­ stelling (God vertegenwoordigend?) dat toelaat.   Hartelijke groet, Katrijne Bezemer        

Van het bestuur     Nieuwe naam NPB Naar aanleiding van het bestuurs­ stukje wel of geen naamsverande­ ring? in het maartnummer zijn er twee reacties binnengekomen. Hierbij wordt de toevoeging ‘Ne­ derland’ afgewezen. Dit wordt door het bestuur ondersteund en zal worden doorgegeven aan het Landelijk Bestuur. De hierna volgende opmerkingen worden voorgesteld: - Handhaven van de huidige naamgeving ‘Vrijzinnige geloofs­ gemeenschap NPB’ - Als alternatief: Vrijzinnige Ne­ derlandse geloofsgemeenschap Tevens wordt het bezwaar aange­ geven dat de naam ‘Vrijzinnigen Nederland’ al op facebook wordt gebruikt, terwijl de besluitvor­ ming nog moet plaatsvinden. Het nadeel van een naamswijzi­ ging voor de afdelingen en het LB is dat er notariële kosten aan ver­ bonden zijn.   Algemene ledenvergadering Op 9 april zal de Algemene leden­ vergadering weer worden gehou­ den. De stukken voor deze verga­ dering ontvangen de leden thuis. De aanvang is 19.30 uur.   Excursie op 27 mei In dit nummer treft u een voor­ aankondiging aan voor de jaar­ lijkse excursie. Nadere informatie

Bloemengroet   De bloemen van de afgelopen volgt in de mei-editie. maand gingen namens u naar   mw. A. Le Clercq-Keuning en NPB Regiovergadering. De agenda van de regiovergade­ mw. K. Bezemer. ring van de NPB is dit jaar als   volgt: 1. Opening en Mededelingen 2. Strategie, publiciteit en nieuwe naam Het LB wil graag uw mening horen over dit concept 3. Voortgang gesprek Opleiding­ sinstituut 4. Discussiestuk herziening Cen­ trale Regeling   Het LB wil graag met u van ge­ dachten wisselen over dit concept 5. Voortgang Werkgroep Beleids­ plan 2014-2018 Symboliek van het 6. Voortgang project Anne Koningschap Zernike Ter gelegenheid van de eerste 7. Inbreng van de afdelingen koningsdag - brief Achterhoek/Twente Spreker drs. Sjef Laenen De stukken liggen bij het secreta­   riaat. Het bestuur zal deze bestu­ Zondag 6 april 2014, 10.30 uur deren en van schriftelijk commen­ Entree: kaarten à € 7,00 (incl. taar voorzien. koffie/thee) te bestellen via www.   bibliotheekaandevliet.nl , bij de Regiodag in Tholen bibliotheek te Voorburg (Kon. In deze Stemmen treft u aan de Julianalaan 257) en indien nog uitnodiging van de Regiodag in voorradig op 6 april aan de zaal. Tholen op zondag 27 april 2014. (Hoeksteenleden en -vrienden € 5,00) Heeft u belangstelling, laat dit   dan z.s.m. weten aan de secreta­ Op 27 april 2014 zal Willem ris. Dan kan eventueel meerij-ser­ Alexander voor het eerst als ko­ vice worden geregeld. ning zijn verjaardag vieren. Drs.   Sjef Laenen zal de symboliek van Jan Jager dat koningschap belichten.   In het eerste deel van deze lezing -2-

  zal   hij ingaan op de vraag naar het wezen van het koningschap. Wat zegt de joodse mystiek hierover? Het antwoord hierop vinden we in de Tora (het Oude Testament) en de joodse mondelinge overle­ vering. Hij zal ingaan op de op­ komst van de monarchie in de Bijbel en de profetieën over het koningschap.

van paarden voor de koets. Ook besteedt hij aandacht aan het zalvingsritueel bij een kroning en de traditie die we heden de ‘bal­ konscène’ noemen. Dit is een lezing van twee keer drie kwartier, waartussen een pauze.   Drs. J.H. (Sjef) Laenen studeerde Spaanse taal- en letterkunde te Utrecht en Semitische talen en culturen (Hebreeuws/Aramees) te Leiden. Tijdens en na zijn stu­ die specialiseerde hij zich op het gebied van de joodse mystiek, waarover hij enkele boeken en artikelen schreef. Regelmatig houdt hij lezingen over dit onder­ werp. Zie www.quintessentia. org. (Deze lezing wordt georganiseerd in samenwerking met de Biblio­ theek aan de Vlieten en vindt plaats in het Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen.) Sjef Laenen heeft  zijn nieuwste boek bij zich. Hij behandelt daarin ook het koningschap. Dit boek kost € 22,50.

ke vocale werken in een theatrale setting en staat onder de bezielen­ de leiding van Helmi Verhoeven.   Dit keer hebben zij de Johannes Passie van Johann Sebastian Bach als uitgangspunt genomen. Het lijdensverhaal volgens de apostel Johannes zal worden voorgedragen in het Nederlands. De muziek zal tijdens dit medita­ tieconcert in gecomprimeerde vorm klinken, waarbij de koralen door iedereen meegezongen kun­ nen worden, zoals oorspronkelijk ook de bedoeling is geweest.     Toegangsprijs € 7,00;  leden en vrienden € 5,00 aan de kerkzaal  (inclusief koffie/thee)

Algemene ledenvergadering Woensdag 9 april om 19.30 uur 

  In het tweede deel van de lezing gaat hij in op de vraag naar het hedendaagse koningschap en de relatie tot Bijbel en Traditie. Daarbij wordt speciaal aandacht besteed aan de symbolen zoals die nog steeds bestaan in de Europe­ se vorstenhuizen. Hieronder val­ len het kronen van de vorst, de inhuldiging, de symboliek van het goud, edelstenen, het dragen van een purperen kroningsmantel af­ gezet met hermelijn, het rijden in een gouden koets en het gebruik

Graag nodigen wij de leden uit om mee te praten en te denken over het wel en wee van de ver­ eniging. De vergaderstukken zullen u separaat worden toegezonden.   Het bestuur

Zondagmiddagconcert   Een Kleine Johannes, een passie  13 april 15.00 uur

  Muziekgezelschap ALMA be­ staat uit bevlogen vocale en in­ strumentale amateurs en heeft per productie een andere samenstel­ ling, maar verzorgt liefst klassie­ -3-

            Helmi Verhoeven     Na haar studie logopedie trad Helmi Verhoeven al tijdens haar conservatoriumstudie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag als sopraansoliste op, maar zij heeft zich daarnaast di­ rect vooral toegelegd op de mu­ ziekpedagogie. Zij is nu zo'n dertig jaar in binnenen buitenland als zang- en piano­ docent en podiumcoach werk­ zaam aan diverse instituten. Zij geeft daarnaast regelmatig workshops en masterclasses en is

een gewaardeerd jurylid. Sinds de oprichting van de Mu­ ziekacademie Den Haag dit sei­ zoen maakt zij met veel plezier deel uit van het docententeam.     Hoeksteenkoor

Excursie

 

    Op zondag 20 april, Pasen, zal er een dienst zijn o.l.v. ds. K. Bezemer. Tijdens de dienst zullen door het Hoeksteenkoor o.l.v. Frits Muusse de volgende liederen worden gezongen: Tjébjë pajóm                                           D. bortniansky He shall be called                                    (comp. onbekend) Herr Deine Güte reicht so weit                   A..G. Grell                                                         Organist is Jacques van Oosterom.     Nederlandse tekst van het Russische liedTjébjë pajóm.   Tjébjë pajóm                                       Wij zingen voor U, wij zegenen U wij bedanken U o Heer. En wij bidden tot U onze God en bidden tot U onze God en bidden to U onze God, onze God           in De Hoeksteen, u straalt harmo­ Hartelijk dank! nie uit!       Maar er is een tijd van komen en Graag wil ik u hartelijk danken van gaan. Ik ben nu 70 jaar (vol­ voor het mooie boeket bloemen gens sommigen nog een jonkie) en dat ik bij mijn afscheid op zondag de jaren beginnen toch te tellen, 23 februari meekreeg. dat voel ik wel. Ook het koor wil ik nog eens op­ Ik ga het dus wat rustiger aan­ recht bedanken voor hun prach­ doen, maar nog niet stilzitten! tige bijdrage aan de kerkdienst. Vrijwilligerswerk in het kerk- en Indrukwekkend en ontroerend buurthuis De Paardenberg in was het slotlied ‘Go now in peace’, Den Haag - Transvaal, samen daar werd ik stil van. met Jan naar mijn moeder elke Ik heb het altijd fijn gevonden om week, pianospelen, wandelen, bij u - zo af en toe - te mogen lezen en (straks weer) tuinieren: voorgaan, want ‘het voelt goed’

-4-

  Vooraankondiging   Dinsdag 27 mei 2014 willen we een excursie maken naar een bijzondere tuin in Hoofddorp.   Achter de parochie H. Johan­ nes de Doper ligt een 1.2 ha grote tuin met kruiden, planten en bomen die in de Bijbel ge­ noemd worden. Ook staan er veertig beelden van Bijbelse personen, gemaakt door de beeldhouwer Karel Gomes. Tot slot is er in deze tuin ook een labyrint.   Na tijd in deze bijzondere tuin te hebben besteed, vertrekken we naar een bevriende afdeling van de Vrijzinnige Geloofsge­ meenschap NPB in Bloemen­ daal waar we, als het weer dat toelaat, buiten kunnen lun­ chen. Na de lunch willen we een tentoonstelling in Haarlem be­ zichtigen waarna we huis­ waarts keren.   Nadere inlichtingen vindt u in de volgende editie van Stem­ men.    

dat gaat allemaal gewoon door. En… in mei hopen Jan en ik grootouders te worden! Wat betreft het lezen: ik heb net weer twee interessante boeken gekocht, één van de filosoof Alain de Botton en één van Christa Anbeek, een spraakmakend the­ ologe.   Lieve mensen, graag tot ziens, bij een lezing of een concert bijvoor­ beeld. Het ga u allen goed. Hartelijke groeten, ook van Jan, Ria Stoop-Quist 27 februari 2014

Regiodag Tholen

/

LJ

Vrijzinnige Geloofsgernee nschap NFB

&%

Aídelatrg Thöler

Hierbij nodigen wij u uit voor de jaarlijkse Regiodag op zondag 27 april2OL4, waar Tholen uw gastheer is. We verwelkomen u graag in ons gebouw aan de Oudelandsestraat 11 in Tholen. Programma: 10.00

Ontvangst met koffie

10.30 uur:

Kerkdienst o.l.v. Mieke Punt en muzikale medewerking van Heleen Bout.

11.30 uur:

Koffie en drankje

L2.00 uur:

Korte inleiding over de in Middelburg geboren Etty Hillesum, van wie dit jaar haar 100e geboortejaar wordt herdacht.

12.30 uur:

Lunch

13.30 uur:

Korte wandeling door Tholen met bezichtiging van Gasthuiskapel en oude stadhuis.

15.00 uur:

Afsluiting met thee.

uur:

U kunt zich opgeven vóór 14 april a.s. bij AdriVroegop, tel. 0166-662873 of per mail: [email protected] De kosten voor deze dag bedragen € L2.50 per persoon. Wilt u dit bedrag vooraf overmaken op ons rekeningnummer: NL98 RABO 0L43 1_005 48.

We verheugen ons op uw komst. Met vriendelijke groet, Bestuur NPB Tholen.

-5-

Aktie voor de Voedselbank in de Schakel     De komende weken tot Pasen kunnen mensen bij de Schakel producten inleveren voor de Voedselbank. De periode van 5 maart tot Pasen noemen we de Vastentijd: 40 dagen van iets so­ berder leven en nadenken over jezelf, de wereld en de ander. Onze slogan: beetje minder voor jezelf, beetje meer voor een ander.   De crisis heeft het voor veel men­ sen moeilijker gemaakt om finan­ cieel rond te komen. De Voedsel­ bank draait op volle toeren en kan iets extra’s goed gebruiken.   Helpt u komende weken mee door een gift of een product bij de Schakel te brengen? De Voedsel­ bank van Stichting Buren ver­ strekt wekelijks voedselpakket­ ten aan huishoudens die daarvoor in aanmerking komen en is actief in Leidschendam-Voorburg en Bezuidenhout-Mariahoeve.   Inloopcentrum De Schakel is een initiatief van de gezamenlijke kerken in Leidschendam-Voor­ burg; u kunt het vinden in het pandje op het centrale plein van winkelcentrum Leidsenhage tus­ sen HEMA en V&D.   In aansluiting hierop is de 2e col­ lecte in de Paasdienst van de Hoeksteen bestemd voor de Stichting Buren (Voedselbank).    

Labyrinten 4   Het Labyrint voor de Parkstraatkerk

  In de vorige aflevering van deze miniserie maakten we kennis met het labyrint in de Voorburgse St. Martinuskerk, bestaande uit rechthoekige route-onderdelen. Genoemd werd toen al dat een soortgelijk labyrint ligt van de St. Jacobus de Meerdere parochie, in de wandeling Parkstraatkerk (afb. 1). In tegenstelling tot de Martinus’ ligt dit labyrint buiten de kerk en is voor iedere voorbij­ ganger prachtig te zien (afb. 2). Voor zover aan de hand van de foto’s valt na te gaan, zijn de constructies identiek, op het vier­ sprong-keuzemoment in Voor­ burg na, dat hier ontbreekt (zoals ook de bedoeling is in een echt labyrint, in tegenstelling tot een doolhof waar men op zijn weg steeds doodlopende stukken te­ genkomt). Bij vergelijking van beide foto’s ziet men dat die krui­ sing zijn bestaan te danken had aan het achterwege laten of ver­ wijderen van één enkel vierkant tegel-elementje . Als eindpunt van de wandeling over dit labyrint vindt men het bekende chi-rho-symbool, be­ staande uit de eerste twee letters van de Griekse naam van Chris­ tus, omgeven door de A en de O (afb.3) . Daarboven weer het kruis. Verlaat men het labyrint aan de kerkzijde dan staat men oog in oog met nog een kruisfi­ guur, nu voorzien van enkele de­ coraties  (afb. 4). Door zijn formaat is dit labyrint, anders dan de St. Martinus’, wel geschikt om het labyrintpad te ‘lopen’. Als onderdeel van de Haagse Lutherse beleving van de lijdenstijd werd op zondag 16 maart een zgn. Stilte wandeling over dit labyrint gehouden.  

  -6-

           Parkstraatkerk afb.1  

                          Afb. 2  

                    Afb. 3

                       Afb. 4

De Apocalyps in de beeldende kunst – 11   De Griekse en Latijnse leeskrin­ gen hebben dit jaar in hun lenteintermezzo genoten van de serie van 22 platen van een onbekende illustrator, uitgegeven onder re­ dactie van F. van der Meer (Visi­ oenen uit het Boek der Openbaring in de kunst, Antwerpen, 1978). En om, zoals ook het doel is van deze hele serie, ook niet-kringle­ den in deze ervaring te laten delen, is deze aflevering gevuld met een kleine selectie daarvan.   Ton Spruijt                                       Op. 6 vers 2 - 4

               Op. 5 vers 6.

    Op. 8 vers 9

                                      Op. 7 vers 1

-7-

www.editoo.nl

Colofon

Indien onbestelbaar: Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg

Rooster   do 3 apr vr 4 apr zo 6 apr di 8 apr wo 9 apr zo 13 apr zo 13 apr

do 17 apr vr 18 apr zo 20 apr zo 27 apr do 1 mei do 1 mei vr 2 mei zo 4 mei

10.30 u OntMoeting 14.45 u Kring Desgevraagd, ds. R.F. Philipp 10.30 u Hoeksteenlezing Symboliek van het   koningschap, spreker drs. Sjef Laenen 14.00 u Latijnse leeskring, Openbaring 18,  Park Vronesteyn 32 19.30 u Algemene ledenvergadering 10.30 u Gezamenlijke kerkdienst, ds. R.F. Philipp 15.00 u Zondagmiddagconcert De kleine Johannes, een passie, door het ensemble ALMA o.l.v. Helmi Verhoeven 10.30 u Witte Donderdag, Avondmaal, ds. K. Bezemer, Sassenheim 19.30 u Goede Vrijdag, Avondmaal, ds. K. Bezemer 10.30 u Paasdienst, ds. K. Bezemer*, m.m.v. het Hoek­ steenkoor 2e collecte Stichting Buren (Voedselbank) 10.00 u Regiodag Tholen 10.30 u OntMoeting 19.30 u Kring Religieus-maatschappelijke vraagstukken, ds. K. Bezemer 14.45 u  Kring Desgevraagd, ds. R.F. Philipp 10.30 u Hoeksteenlezing Renaissance van het kwaad, spreker prof. dr. Tjeu van den Berk

  * Er is een samenvatting van de overdenking beschikbaar.    Na de diensten is er gelegenheid tot koffiedrinken.

Voorganger: Ds. K. Bezemer, Adr. Van Ostadelaan 9 2343 EL Oegstgeest Tel.: 071 532 04 38 [email protected]   Secretariaat: J.J. Jager, Tel.: 06 206 175 39 [email protected]   Penningmeester M.P.E.GeervlietStruikenkamp Tel: 070-383 15 15 penningmeesterhoeksteen@gmail. com   Sassenheim/Lisse e.o.: G. Vallenduuk-Visser Tel.: 0252 213 998 [email protected] Contactpersoon ziekenhuisopnamen: C.W. Schippers-de Jong Tel.: 079 32121 95 [email protected]   Redactie Stemmen: G. Hornman-Oldenbeuving M.van Proosdij-v.d. Beukel H. van Wingerden W. Toes   Eindredactie: A.G. Spruijt Tel.: 070 347 28 07 [email protected]   Bankrekeningnummer: NL93INGB0000137735 Vereniging van Vrijzinnig Gods­ dienstigen te Voorburg   Abonnement Stemmen: € 25,00 per jaar Redactieadres:  [email protected] Rozenboomlaan 119 2274 HK Voorburg

Inleveren kopij Wilt u kopij voor het meinummer a.u.b. insturen uiterlijk 15 april  a.s. naar ons redactieadres: [email protected] of naar Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg.

  Website www.vrijzinnigcentrumdehoek­ steen.nl