STEDENBOUWKUNDIG PLAN VEERHAVEN EN OMGEVING GEMEENTE TERNEUZEN

STEDENBOUWKUNDIG PLAN VEERHAVEN EN OMGEVING GEMEENTE TERNEUZEN

Colofon Opgesteld door: gemeente Terneuzen December 2014

Stedenbouwkundig plan Veerhaven en omgeving- 2014

2

inhoudsopgave 5 analyse huidige situatie

1 Inleiding 5

20

Gebruik 20 Uitstraling 20 Verbindingen 20

Leeswijzer 5

2 ontwikkelingen 6 DNA van Terneuzen, citymarketing 6 Rol van de gemeente 8 Ontwikkeling nieuwe Zeesluis 8 Basisnet water 8 Economische situatie 9 Exploitatie van de haven 9 Woonbeleid 9 Particuliere initiatieven 9

6 inrichtingsplan 21 Inrichtingsplan en 3d impressies 21 Deelgebied De Veerhaven 22 3d impressies 24 Deelgebied Het Stadsstrand 28 3d impressies 30 Deelgebied Het Portaal 36 3d impressies 38

3 thematisering 10 Industrie 10 Haven 11 Strand 12

7 financiën 40

4 stedenbouwkundig plan

bijlagen 44

Fasering 40 Begroting 42

14

Beleid 44

Plangebied en deelgebieden 15 Attracties 16 Verblijfsplekken 17 Groen/ natuur 18 Verbindingen 18 Routes 18 Markante bouwwerken 19 Uitzichtpunten 19 Zichtlijnen 19


3

24 Structuurvisie Binnenstad (2012)

Visie Veerhaven (2008)


4

1 inleiding Dit stedenbouwkundige plan is grotendeels gebaseerd op de Visie Veerhaven uit 2008. De visie schetst de potenties van het gebied Veerhaven voor recreatieve ontwikkelingen en werkt dit uit tot 3d schetsen en een planning plus begroting. Plannen voor de inrichting van de Boulevard zijn in de tussentijd verder uitgewerkt en besproken met omwonenden en belanghebbenden en zijn klaar om uitgevoerd te worden. Sinds de Visie Veerhaven in 2008 is vastgesteld is een aantal omstandigheden echter gewijzigd. Zowel invloeden van buitenaf als gewijzigde inzichten vanuit de gemeentelijke organisatie hebben impact op de gedachtenvorming over het gebied rond de Veerhaven. Recente ontwikkelingen op het gebied van citymarketing, woonbeleid, economische omstandigheden en de bouw van de nieuwe zeesluis zijn van invloed op de inrichting van het totale gebied. Ook is de Structuurvisie Binnenstad vastgesteld (2012). De uitgangspunten van de visie veranderen echter niet op een fundamentele manier: het is nog steeds het streven het gebied aantrekkelijker te maken voor bewoners en bezoekers en daarnaast een aantrekkelijke basis te leggen voor toekomstige investeerders. Het toevoegen van nieuwe attractieve elementen en een opwaardering van de openbare ruimte zijn nog steeds de basis van voorliggend stedenbouwkundig plan. Goede elementen van de Visie Veerhaven worden daarbij uiteraard behouden. Het opwaarderen van de inrichting van de Boulevard als openbare drager voor het plan en het toevoegen van verblijfsplekken en betere verbindingen met de stad zijn bijvoorbeeld blijvende elementen.

leeswijzer We beginnen met een toelichting op externe en interne ontwikkelingen die invloed hebben gehad op het plan. Eén van die ontwikkelingen, het citymarketingplan, heeft geleid tot een sterkere nadruk op thematisering die we beschrijven in hoofdstuk 3. Hoe o.a. deze thematisering is uitgewerkt in het plan wordt daarna getoond op de overzichtskaart van het stedenbouwkundig plan. In de paragrafen daarna worden deelaspecten van het plan toegelicht. In hoofdstuk 6 laten we een concrete uitwerking per deelgebied zien, gebaseerd op een analyse van de huidige situatie. De uitwerking wordt toegelicht met detailkaarten en 3d impressies. Hoofdstuk 7 bevat een toelichting op de economische haalbaarheid. Hier wordt een fasering en een begroting van het plan beschreven. In de bijlage is tenslotte het verband met (intern) beleid te vinden.


5

2 ONTWIKKELINGEN In de volgende paragrafen worden de (bestaande en nieuwe) ontwikkelingen besproken die geleid hebben tot het voorliggend plan.

DNA van Terneuzen, citymarketing (2013) ‘De stad Terneuzen is op een natuurlijke manier ontwikkeld door haar ligging aan het kanaal en open water, dat vroeger tot in het hart van de stad reikte. Nu dat water deels gedempt is en de grotere schepen zonder aan te leggen de stad passeren, herschikt de stad zich geleidelijk in haar nieuwe rol. Het Kanaal brengt dynamiek en werkgelegenheid en doorklieft het gebied in een ‘Oost’ en ‘West’. De gemeente Terneuzen kent vele gezichten. De stad Terneuzen heeft het karakter van een havenstad. Dat geldt ook voor de stoere kanaalzone. De havenstad Terneuzen is een baken in de ‘economische levensader’ van deze internationaal georiënteerde regio: het Kanaal van Gent naar Terneuzen. De stoere industrie is alom aanwezig en wordt door de inwoners omarmd. Dankzij die industrie, hebben mensen werk en is het leven hier goed. Zij zijn zich daar erg van bewust. Voor velen is de stad dan ook een échte thuishaven. Het water zorgt dag in dag uit voor leven en dynamiek in de stad. Het sluizencomplex laat dat elke bewoner en bezoeker ook intens ervaren. Het levert een heel eigen stads- en straatbeeld op. Op het water is de diversiteit van de stad letterlijk te zien, daar varen de grote containerschepen die het internationale karakter van de stad tonen en de vele plezierboten die het vermaak van toeristen en bewoners laten zien. Een mooie afwisseling tussen werk en vrije tijd. De stoere stad Terneuzen en de industriële Kanaalzone vormen de ruwe bolster. De blanke pit zit overal verstopt in de stad, en ook vooral eromheen. Het omringende landschap met de vele stadjes, dorpen en buurtschappen biedt op kleinschalige wijze een prachtig tegenwicht. Daar is het leven vertrouwd, hecht en aangenaam. Hier voelen mensen zich geworteld in de gemeente Terneuzen, want waar anders vaart voor je gevoel een containerschip dwars door het landschap.’

DNA Terneuzen

De gemeente terneuzen is een jonge gemeente. De gemeente bestaat uit De staD terneuzen en veelzijDige staDjes, Dorpen en buurtschappen met groene harten en met bijna overal De roestvrijstalen economie aan De horizon. De gemeente terneuzen ligt in het miDDen van zeeuws-vlaanDeren; De gemeentegrens reikt van De westerschelDe tot aan vlaanDeren. De havenstaD terneuzen en het kanaal van gent naar terneuzen vormen het economische hart van zeeuws-vlaanDeren. zij symboliseren het rauwe, het onverzettelijke en het wilskrachtige van De gemeente terneuzen. het omliggenDe zeeuws-vlaamse polDerlanDschap vormt De zachtere, gemoeDelijke en vertrouwDe kant van De gemeente. Dit Dna-boek wil beiDe kanten van De gemeente terneuzen belichten, omDat ze onDerDeel zijn van ons Dna. Dit boek worDt onze basis om samen met onDernemers, inwoners en organisaties De gemeente te promoten vanuit onze ware iDentiteit; wat Die werkelijk is), waar wij voor staan. met Dit Dna-boek heeft terneuzen haar eigen unieke kracht benoemD. De mensen uit terneuzen leverDen Daarbij De input. we hopen Dat Dit Dna-boek ieDereen inspireert en motiveert om te laten zien hoe wij hier leven, wonen, werken en ontspannen. en DaarDoor ambassaDeur te zijn van onze bijzonDere gemeente, onze thuishaven!

De Citymarketing van Terneuzen is kernachtig samengevat in de begrippen Haven, Water en Centrum. Deze thema’s zijn in hun samenhang onderscheidend voor de positie van Terneuzen in Zeeuws-Vlaanderen en Zeeland en bepalend voor de toekomstige welvaart en het welzijn van Terneuzen. Deze combinatie van kernbegrippen definieert Terneuzen. Terneuzen is specialist in havens en watergebonden bedrijvigheid, biedt werkgelegenheid, goed onderwijs, en goed wonen in een mooi en stoer landschap tussen water en groen. Een sterk centrum Terneuzen is een voorwaarde voor Terneuzen om de rol van economische motor van Zeeland te handhaven.


6

Een sterk centrum is ook een voorwaarde voor prettig wonen in een van de kernen van Terneuzen en voor het aantrekken van bezoekers. De band met het water is evident en wordt breed gedragen door bewoners, ondernemers en politiek. De combinatie met de begrippen ‘haven’ en ‘centrum’ kan de band van Terneuzen met het water verder versterken. Met name in het gebied rond de Veerhaven zijn de drie kernbegrippen manifest aanwezig.

De gekozen thema’s voor de Veerhaven en omgeving sluiten aan bij de kernthema’s van Citymarketing.

Veerhaven en omgeving Op de Boulevard rond de binnenstad van Terneuzen komt alles samen. Hier toont Terneuzen zich aan de wereld en hier komen bezoekers naartoe. Hier kun je zeeschepen vlakbij langs zien varen om daarna het Bourgondische leven te ervaren in een restaurant in de binnenstad. Maar ook voor de bewoners is de Boulevard onderdeel van hun identiteit, niet voor niets vinden hier diverse jaarlijkse evenementen plaats. De Boulevard is ook een geliefde plek voor een dagelijks ommetje met de hond of om te sporten.

In de functies, vormgeving en materialisering van objecten en de openbare ruimte sluiten we aan bij deze thematiek. In hoofdstuk 3 leggen we de uitwerking van de thematisering verder uit.

R

RAL 5003

c=100 r=0 m=70 G=47 Y=8 b=95 k=54

PANTON Cool GrayE 4

PANTON 295 C

E

PANTON 5405 C E

R

PANTONE 295 C

asperge

PANTONE 144 C

R

RAL 5025

PANTONE 5405 C

R

c=68 r=68 m=35 G=105 Y=17 b=125 PANTON k=49 424 C E R

kanaal

R

PANTONE 535 C

PANTONE 424 C

R

R

PANTON 5405 C

R

PANTON 166 C

E

PANTONE 377 C

RAL 2009

E

PANTON 469 C E

R

PANTONE 421 C

R

535 C E c=56 r=115 E m=1 G=150 PANTON 166 C Y=100 b=0 k=22

PANTON 125 C

E

R

PANTON 377 C E

R

PANTONE 5405 C

R

PANTON 535 C

E PANTON 424 C

R

PANTON 377 C

E

PANTONE 125 C

Skyline

R

PANTONE 421 C

R

R

R

PANTONE 424 C

PANTONE 377 C

PANTONE 295 C

R

R

PANTONE 166 C

R

R

R

RAL 2011

PANTONE 144 C

c=0 r=233 m=58 G=131 Y=100 b=0 k=0 PANTONE 5405 C

PANTONE 144 C

PANTONE Cool Gray 4

PANTONE 125 C

PANTONE 469 C

R

R

PANTONE 535 C

PANTONE 5405 C

R

PANTONE 469 C

R

R

PANTONE 421 C

R

PANTONE 424 C

R

PANTONE 377 C

R

R

PANTONE 377 C

PANTONE 535 C

R

PANTONE 125 C

R

geur, kleur en structuur PANTONE 424 C


PANTONE 421 C

R

R

7

PANTONE 377 C

R

c=24 r=96 m=85 G=53 Y=100 b=29 k=78

R

R

R

R

PANTONE 144 C

R

PANTONE 5405 C

PANTONE 166 C

R

R

PANT 295 ONE C

PANTONE 535 C

PANT 166 ONE C

PANTONE 125 C

R

RAL 1005

R

PANTONE 424 C

PANTONE 421 C

c=6 r=184 m=34 G=139 Y=100 b=0 k=25

R

R

R

PANTONE 469 C

R

PANTONE 535 C

R

PANT Cool ONE Gray 4

R

PANT 144 ONE C

R

RAL 7040 c=44 m=25 Y=3 k=8

PANT 5405 ONE C

r=146 G=162 b=189

R

PANT 469 ONE C

15

R

R

PANT 421 ONE C

PANT 377 ONE C

R

R

PANTONE 421 C

R

PANTONE 377 C R

PANT 535 ONE C PANT 424 ONE C

PANTONE 5405 C

R

R

R

KREEK PANT 125 ONE C

PANTONE 469 C

R

R

RAL 8007

R

PANTONE 166 C

R

bolder

PANTONE Cool Gray 4

PANTONE Cool Gray 4

PANTONE 377 C

c=30 r=108 m=20 G=111 Y=19 b=112 k=60

R

PANTONE 295 C

R

RAL 7037

R

PANTONE 421 C

R

PANTONE 125 C

R

PANTONE 535 C

PANTONE 424 C

R

PANTONE 469 C

R

R

R

PANTONE 469 C

R

PANTONE 535 C

R

PANTONE 5405 C

R

R

R

PANTONE 144 C

E PANTON 421 C

R

PANTONE 424 C

R

R

rvs

PANTONE 125 C

R

E PANTONE 421 C

PANTONE Cool Gray 4

PANTONE 166 C

PANTONE 166 C

R

R

c=0 r=224 m=78 G=82 Y=100 b=6 k=0

PANTONE 144 C

R

R

R

PANTON

PANTONE 469 C

E

PANTONE 144 C

PANTONE Cool Gray 4 R

PANTONE 295 C

R

R

R

RAL 6018

R

PANTONE 295 C

PANTONE 295 C

R

Voor de ontwikkeling van de Veerhaven en omgeving kunnen we Citymarketing gebruiken om niet alleen aan te sluiten bij het unieke en onderscheidende karakter van deze plek, maar dit zelfs te versterken. De openbare ruimte is hiervoor de basis, deze moet één aantrekkelijke sfeer bieden die mensen verleidt hier te recreëren. Deze sfeer moetreddingsboei passen bij het stoere, maritieme, grootschalige en industriële14 maar ook de geborgenheid en het aangename en vertrouwde in zich hebben. Thematisering is noodzakelijk om samenhang te vinden: het geheel wordt daardoor groter dan de som der delen. De band van Terneuzen met het water kan versterkt worden op een manier die Terneuzen onderscheidend maakt. De verbindingen over en weer zijn daarbij belangrijk, zowel fysiek als voor de samenhang in de thematisering. De verbindingen maken het geheel. Diverse attracties en plekken langs de Boulevard vertellen een eigen verhaal en hebben een eigen aantrekkingskracht en nieuwswaarde. Ze passen echter zeker ook binnen de thematisering van het DNA van Terneuzen en dragen dus bij aan het grotere geheel. R

R

PANTON 469 C

PANTONE Cool Gray 4

R

PANTON 125 C E

E

R

R

R

PANTONE 125 C

R

R

PANTONE Cool Gray 4

PANTONE 166 C

E PANTON y 4 Cool Gra

fakkel

PANTONE 295 C

PANTON 144 C

c=12 r=188 m=8 G=189 PANb=188 Y=8 144 TONE C k=23

R

De karakteristiek van het gebied, de uitstraling van het geheel kan echter nog wel verbeterd worden. Ook de relatie tussen de binnenstad en het water is niet overal even sterk. Je kunt wel van het één naar het ander bewegen maar het is mossel niet overal even vanzelfsprekend je weg te vinden. PANTON 166 C E

STAAL

RAL 7038

vlas

PANTON 295 C E

• Industrie; • Haven; • Strand.

R

R

R

R

Rol van de gemeente

Basisnet Water

We richten ons in dit stedenbouwkundig plan op het leggen van een goede basis voor de opwaardering van het gebied Veerhaven en omgeving: de inrichting van de openbare ruimte met openbaar toegankelijke attracties. Binnen de thematiek van Citymarketing versterken we hierdoor de attractiviteit en de onderlinge samenhang in het gebied. Citymarketing biedt ook een uitstekend aanknopingspunt voor andere initiatiefnemers. Particulieren worden zo uitgedaagd aan te haken bij de gemeentelijke plannen door het ontwikkelen van attracties, horeca enz.

De regelgeving met betrekking tot de risico’s ten gevolge van het vervoer van gevaarlijke stoffen over water wordt vastgelegd in de Wet Basisnet Water. Doel van de wet is onder andere het mogelijk maken van toekomstige groei van scheepvaartverkeer. Het Rijk legde aanvankelijk een uitwerking van deze nieuwe wet voor waarbij de risicolijn voor de beoordeling van de externe veiligheid van de scheepvaartroute op de Scheldeboulevard zou komen te liggen. Daarmee zouden de nieuwe functies, maar wellicht ook bestaande functies als de jachthaven niet meer gefaciliteerd kunnen worden.

Ontwikkeling nieuwe zeesluis

De gemeente Terneuzen heeft zich, samen met Zeeland Seaports en de Zeeuwse overheden ingespannen om het Rijk en Rijkswaterstaat op andere gedachten te brengen. De locatie van risicolijn was naar mening van de betrokken partijen inhoudelijk onvoldoende onderbouwd. Ook zouden met deze wetsuitwerking de voor Zeeland zo belangrijke woon- en recreatieve ontwikkelingen langs het water onmogelijk worden gemaakt. Uiteindelijk is het Rijk tot het besef gekomen dat de uitwerking van de wetgeving met de voorgestelde locatie van de risicolijn een onnodige negatieve impact heeft op het Zeeuwse bedrijfsleven en initiatieven op en aan het water. In augustus 2013 is een alternatieve indeling van de risicolijn voorgelegd. Deze komt nu op de zogenaamde ‘betonningslijn’ te liggen. Voor de Westerschelde is dat feitelijk de begrenzing van de vaargeul. Bij de Veerhaven komt de lijn dan over de koppen van de strekdammen bij de Veerhaven te liggen. Volgens de planning van het Rijk is de wet per 1 januari 2014 van kracht.

Nederland en Vlaanderen zijn overeengekomen de plannen voor een nieuwe zeesluis op het sluizencomplex van Terneuzen uit te werken. Doelstelling van het project Grote Zeesluis Terneuzen, Kanaal Gent Terneuzen is het verbeteren van de toegankelijkheid van de Kanaalzone. Hiervoor worden drie knelpunten aangepakt op de volgende wijze: • de robuustheid van het sluizencomplex wordt verbeterd; • schaalvergroting in de zeevaart wordt gefaciliteerd; • de capaciteit van het sluizencomplex wordt vergroot. De planvorming loopt op dit moment. Duidelijk is echter dat het aanzien en functioneren van het sluizencomplex drastisch zullen veranderen. Aangezien het sluizencomplex vlakbij de binnenstad ligt, zien wij hierin kansen om de beleving van het water vanuit Terneuzen te versterken. Het schutten en passeren van zeeschepen kan letterlijk beter zichtbaar gemaakt worden. Informatieoverdracht over het kanaal en het sluizencomplex zal op een andere plek terecht komen, waardoor er wellicht mogelijkheden zijn dit dichter bij de binnenstad te laten plaatsvinden. De gemeente heeft als klantwens geformuleerd dat recreatief medegebruik van het sluizencomplex belangrijk is. De nieuwe zeesluis past bij uitstek in de citymarketing van Terneuzen: de begrippen Haven, Water en Centrum hebben allemaal een link met het project.

Vertaald naar de Veerhaven betekent dit dat er vanuit externe veiligheid van de scheepvaartroute geen belemmeringen meer zijn voor de inrichtingsplannen van de Veerhaven.

Omdat het sluizencomplex en Scheldeboulevard pal naast elkaar liggen, zijn hier kansen om onderlinge samenhang te vergroten. Wanneer het bijvoorbeeld mogelijk wordt op een aantrekkelijke manier via de Scheldeboulevard naar een haveninformatiecentrum op het Sluizencomplex te lopen om vervolgens de binnenstad in te gaan, wordt het geheel meer dan de som der delen. We willen hier bij de inrichting van de Veerhaven en omgeving beter op inspelen.


8

economische situatie

woonbeleid

Sinds het opstellen van de Visie Veerhaven zijn de economische omstandigheden sterk veranderd. De economische crisis en de daarmee samenhangende stagnatie in de bouw zorgt ervoor dat grootschalige bouwplannen die tot 2008 gepland waren, moeilijk haalbaar bleken te zijn. In de Visie Veerhaven waren forse gebouwen opgenomen, zoals een woontoren, een hotel en een restaurant. Los van de mogelijke maatschappelijke discussie en milieutechnische beperkingen is de economische haalbaarheid van dergelijke projectonderdelen in de tegenwoordige tijd twijfelachtig. We gaan er dan ook in het stedenbouwkundig plan vanuit dat we op dit moment geen grootschalige en dure gebouwen projecteren, maar bouwwerken die passend zijn in de huidige omstandigheden en haalbaar binnen het budget.

Het woonbeleid van de gemeente Terneuzen en van de Provincie Zeeland is aangepast. Bevolkingsprognoses laten duidelijk het beeld zien van een op termijn krimpend aantal Zeeuws-Vlamingen en een vergrijzende bevolkingsopbouw. Het is conform afspraken binnen de Regionale Woonvisie niet meer zomaar mogelijk nieuwe woningen toe te voegen aan de bestaande voorraad. Er zijn immers woningen genoeg om in de toekomst de bevolking te kunnen huisvesten. De grote opgave wordt het kwalitatief laten aansluiten van de bestaande woningen aan de toekomstige vraag. Voor de Veerhaven en omgeving betekent dit een tweede reden om op dit moment kritisch te kijken naar de geplande woontorens van de Visie Veerhaven. De vraag of dergelijke ontwikkelingen in de toekomst mogelijk zijn wordt nu niet definitief beantwoord. We nemen deze torens echter nu niet mee in het stedenbouwkundig plan.

exploitatie van de haven

particuliere initiatieven

In de Visie Veerhaven uit 2008 was de herinrichting en uitbreiding van de recreatiehaven een allesbepalend onderdeel van het totale plan. Bij de uitvoering werd het doorgaan van de aanpak van het openbaar gebied gekoppeld aan het opknappen van de haven. Daarbij kwam ook het feit dat de haven door Rijksvastgoedbeheer (RVB) te koop werd aangeboden aan de gemeente Terneuzen. De huidige gebruikers van de recreatiehaven, Stichting Jachthaven Terneuzen en Watersportvereniging Neusen, bleken echter niet in staat de exploitatie van een vernieuwde jachthaven te kunnen dragen. Vernieuwing is gezien de huidige slechte en onveilige toestand van de steigers noodzakelijk. De gemeente wil niet investeren in de exploitatie van de haven zelf. Hierdoor ontstond een patstelling die ervoor zorgde dat de haven niet door de gemeente werd aangekocht. De haven zal nu door RVB openbaar te koop worden aangeboden. We gaan er vanuit dat we met een derde partij als koper van de haven zullen samenwerken om voor het gebied Veerhaven en omgeving zowel een werkhaven als een recreatiehaven te kunnen behouden en versterken.


Het idee van de oorspronkelijke Visie Veerhaven om als gemeente actief te sturen op nieuwe ontwikkelingslocaties buiten de rand van de binnenstad is op dit moment minder realistisch. Ondernemers die gevestigd zijn aan de rand van de binnenstad, zoals langs de Scheldekade, werken aan initiatieven voor het uitbreiden van hun panden met bijvoorbeeld woningen. Ook op het gebied van horeca zijn initiatieven aangemeld. We zijn vanuit een positieve insteek met ondernemers in gesprek om de initiatieven aan te laten sluiten op de gemeentelijke plannen voor de openbare ruimte, op een zodanige manier dat ze elkaar versterken.

9

3 thematisering De gekozen thema’s voor Veerhaven en omgeving worden op de volgende pagina’s verduidelijkt met steekwoorden en referentiebeelden. In de hoofdstukken daarna volgt de concrete uitwerking.

Thema industrie: Attracties: Rondleidingen Haveninformatiecentrum, rondvaarten kanaal, uitkijktoren met zicht op industrie, Schelde, sluizencomplex, passerende zeeschepen. Sfeer:

Stoer, robuust, nuchter, wilskrachtig.


10

Thema haven: Attracties:

Recreatiehaven + werkhaven, openbaar drijvend ponton, horeca, wandelpieren met zitplekken, spottersplek met informatie, aanlegplaats bijzondere sche pen.

Sfeer:

Maritiem, gemoedelijk, ongepolijst.


11

water Thema strand: Attracties:

Stadsstrand met eb en vloed, begroeiing, vlonders/ board walk, thematische speeltuin, stadsbalkon, picknicktafels.

Sfeer:

Stoer, natuurlijk, open voor de elementen, dichtbij het water.


12


13

4 stedenbouwkundig plan LEGENDA Plangebied, deelgebieden Attracties Markante bouwwerken Verblijfsplekken Zichtlijnen Routes langzaam verkeer Verbindingen Autoverkeer Dijk Boulevard Stadsstrand Veerhaven Groen Nieuwe Zeesluis Water/ mogelijk nieuw water Mogelijke vaarroute


14

plangebied en Deelgebieden Dit plan heeft de Veerhaven en omgeving als onderwerp. Het plangebied is globaal aangeduid met een brede rode stippellijn. Maar omdat dit gebied zo cenLEGENDA traal ligt in Terneuzen en belangrijke ontwikkelingen als de zeesluis er direct aan grenzen,deelgebieden besteden we veel aandacht aan de samenhang en de verbindingen Plangebied, tussen de gebieden en de omgeving. Attracties De drie deelgebieden binnen het plan bevatten de omgeving van de Boulevard met attracties en de bebouwingsrand van het centrum. Drie zijden van de zesMarkante bouwwerken hoek van de binnenstad kunnen daarbij een verschillend karakter krijgen, aansluitend bij het te verwachten gebruik, aanwezige elementen en voorzieningen. Verblijfsplekken De gemeente legt de basis met openbaar toegankelijke attracties aansluitend bij de thematiek van citymarketing, met als doel om andere investeerders aan te Zichtlijnen trekken, bijvoorbeeld in de horeca. De inrichting van de openbare ruimte moet hierlangzaam de basis voor leggen. De heringerichte Scheldeboulevard verbindt de verRoutes verkeer schillende deelgebieden met elkaar. Verbindingen 1. Deelgebied ‘de Veerhaven’: Veerhaven en omgeving met stadsbalkon, scheepsspottersplek, opgeknapte pieren, jachthaven met openbaar ponton Autoverkeer en horeca. Karakteristiek is kleinschalig, oorspronkelijk, uitnodigend. Deelgebied ‘het stadsstrand’: stadsstrand met speelplaats, uitzichttoren, Dijk 2. Boulevard bestaand restaurant Westbeer, Scheldetheater, Cinecity bioscoop, horeca Arsenaal en Nieuwstraat. Karakteristiek is levendig, vrolijk, gezellig. Stadsstrand 3. Deelgebied ‘het Portaal’ (deels buiten het plangebied): Kanaal met scheepvaart, recreatief medegebruik sluizencomplex, uitzichtplein, HaveninformaVeerhaven tiecentrum met rondvaarten, oorlogsmonument, trimparcours, park WesteGroen lijke Stadsrand, camperterrein. Karakteristiek is dynamisch, grootschalig, groen.

1 2

3

plangebied en deelgebieden

Nieuwe Zeesluis In de volgende paragrafen werken de we de functies en inrichting van de deelgebieden verder uit. Water/ mogelijk nieuw water Mogelijke vaarroute


15

om dicht bij het water te kunnen komen. De band van Terneuzen met het water kan hier daadwerkelijk op een letterlijke manier versterkt worden. We willen hier in samenwerking met het bedrijf Multraship een drijvend ponton zodanig inrichten dat dit een voor publiek toegankelijke looproute wordt. De verbinding LEGENDA met de dijk krijgt voldoende breedte en een voldoende flauwe helling. Langs de zijkantendeelgebieden komt een reling die veiligheid waarborgt maar ook visueel contact met Plangebied, het water mogelijk maakt. Aan het ponton kunnen diverse werkschepen van Multraship aanleggen, maar bijvoorbeeld ook bijzondere varende attracties als Attracties het reddingsschip ‘Carlot’. De aantrekkingskracht van de route naar het water wordt bouwwerken versterkt door aan het uiteinde een doel voor de wandeling toe te voeMarkante gen. Seizoenshoreca kan deze plek meerwaarde geven voor de bezoeker. Dit is een kans voor ondernemers om in te springen op de gezamenlijk gerealiseerde Verblijfsplekken openbare voorziening. De jachthavengebruikers zijn zelf verantwoordelijk voor de inrichting van hun gedeelte van de haven. Zichtlijnen Op het driehoekige terrein tussen boulevard en pier aan de oostzijde van de Veerhaven bestaat de mogelijkheid voor een ondernemer om een horecapaRoutes langzaam verkeer viljoen te realiseren. Deze plek is een trekker voor bezoekers van de oostkant van de binnenstad en vormt als het ware een startpunt van de heringerichte Verbindingen boulevard.

2

3

4

1 5

6

Nieuwe attracties rond de Boulevard vergroten de aantrekkingskracht van Terneuzen voor de toerist en voor de bewoner. De attracties hebben een duidelijke link met thema’s uit de citymarketing van Terneuzen. Ze zijn individueel aantrekkelijk om te bezoeken maar hebben ook duidelijk een connectie met elkaar, zowel fysiek (uitzicht, uitstraling) als verhalend (thematiek, DNA van Terneuzen). De attracties zijn vormgegeven als iconen: in een paar woorden kan de bezoeker vertellen waar hij geweest is en waarom dit bijzonder was.

Autoverkeer De kop van de middenpier is een unieke locatie langs de Westerschelde voor De Westerschelde is hier op zijn diepst en de zeeschepen koDijk scheepsspotters. Boulevard men op enkele tientallen meters afstand voorbij. We maken hier een voorziening die voor scheepsspotters (2) en andere bezoekers een tegen wind beschutte Stadsstrand zitgelegenheid biedt. Een betonnen tunnelsegment dat beschikbaar gesteld is door de Bv KKS, het consortium dat de Sluiskiltunnel realiseert, kan hiervoor Veerhaven worden benut. De ronde wand krijgt rondom een zitrand aan de buitenkant die aan een flink aantal mensen plek biedt met direct zicht op de vaargeul. Aan de Groen binnenkant komt een verhoogde rand om op te staan, met de betonnen rand als borstwering. Langs de reling worden verrekijkers gemonteerd waarmee de Nieuwe Zeesluis route van een schip gevolgd kan worden. Uitsparingen in het beton geven bovendien doorkijkjes voor wie aan de binnenkant van de ring beschut wil zitten. Water/ mogelijk nieuw water Op de vloer van de spottersplek willen we informatie aanbieden over de bijzonderheden van het varen en navigeren over de Schelde. De thematiek van deze Mogelijke vaarroute bijzondere plek draagt zo bij aan de doelstellingen van citymarketing. Belangrijk is dat de verschillende plekken met informatie in en buiten het plangebied (bijvoorbeeld Haveninformatiecentrum) in relatie tot elkaar ontwikkeld worden.

De Veerhaven (1) is één van de basisattracties. De Visie Veerhaven was er al op gericht de aantrekkingskracht van de omgeving van de haven te vergroten. Er zijn ook kansen voor vergroting van de aantrekkingskracht van de haven zelf. We willen het voor een bezoeker mogelijk maken de haven in te lopen

Een uitzichttoren van 25 m hoog (3) (gemeten vanaf de ingang) wordt gemaakt op een historische punt van de vesting Terneuzen, op de westpier grenzend aan de voorhaven van het sluizencomplex. Vanaf dit punt kunnen de andere hoekpunten van de voormalige vesting goed gezien worden en zijn ook overige at-

7

attracties en verblijfsplekken

Attracties


16

de onderlinge samenhang tussen de diverse punten rondom de binnenstad versterken, het rondje rond de binnenstad wordt dan als het ware afgemaakt (niet in dit project). Het oorlogsmonument moet op het complex blijven, met een omgeving die geschikt is voor de jaarlijkse dodenherdenking. Ook de verbinding tussen binnenstad, Scheldeboulevard en Sluizencomplex moet worden verbeterd. Eén van de klanteisen van de gemeente Terneuzen bij de aanleg van de nieuwe sluis is het inrichten van het gehele complex als aantrekkelijk verblijfsgebied. Door fietsen wandelroutes en verblijfsplekken te maken kan, net als bij het project Veerhaven, de openbare ruimte de basis vormen voor de aantrekkingskracht van het gebied. Het landschapsontwerp van het gehele sluizencomplex moet daarbij worden bezien in relatie tot de omgeving en het Landschapsuitvoeringsplan van de Kanaalzone. De inrichting van het sluizencomplex valt overigens niet binnen dit project. Op de boulevard staan meerdere permanente beelden. Ook wordt hier jaarlijks het evenement ‘Beelden op de Scheldeboulevard’ gehouden. De Schelde is hierbij het decor van een unieke internationale tentoonstelling in de open lucht. We maken in overleg met kunstenaars en organisatie een betere basis voor de beelden door een reeks eenvoudige platforms neer te leggen langs de gehele boulevard, op 50 m onderlinge afstand.

tracties en markante bouwwerken in de omgeving zichtbaar. Een toren op deze plek wordt een attractie op zichzelf omdat er ook goed zicht is op de monding van het kanaal met passerende zeeschepen, Dow Chemical (thema industrie), en over de Schelde en de binnenstad. Door de toren vorm te geven als markant icoon voor Terneuzen, passend binnen de thematisering vanuit citymarketing, wordt het geheel meer dan de som der delen. Een link met rondvaarten van het Haveninformatiecentrum is goed denkbaar, hierover zijn reeds gesprekken gevoerd. In het ontwerp wordt rekening gehouden met de elementen: er is enige beschutting maar de bezoeker merkt wel dat de elementen een rol spelen op deze plek. Het strandje (4) tussen de pieren bij Westbeer wordt opgeknapt en beter onderhouden. Het enigszins ruige karakter verdwijnt echter niet, hier heeft de bezoeker namelijk het gevoel even ontsnapt te zijn aan de nette geordende wereld verderop. Begroeiing is nodig om het strand op zijn plaats te houden en past bij de beoogde sfeer. Dit gebiedje is zeer geschikt voor een gethematiseerde speeltuin, en om ‘s zomers te picknicken. Het strandje wordt vanwege de nabijheid van de diepe vaargeul niet geschikt gemaakt om te zwemmen. Het stadsstrand wordt beter bereikbaar gemaakt door verharde toegangen vanaf de pieren te maken. Het Stadsbalkon (5) is het centrale punt van waaruit de speeltuin bereikbaar is, via een loopplank. Ook de relatie vanuit de omgeving van restaurant Westbeer wordt versterkt. Het stadsbalkon is een element dat overgenomen wordt van de Visie Veerhaven uit 2008. Een centraal gelegen ontmoetingsplek op de hoekpunt van de twee hoofdrichtingen van de Scheldeboulevard, met een aantrekkelijke inrichting als verblijfsgebied en zitbanken. Van hieruit kun je de diverse routes en verbindingen goed overzien en een keuze maken voor het vervolg van je bezoek. Het is ook een zeer geschikte plek om ‘te zien en gezien te worden’.

Verblijfsplekken Openbare verblijfsplekken maken dat de openbare ruimte naast functioneel ‘doorgangsgebied’ ook een plek wordt om te verpozen. Het toevoegen van recreatieve functies vraagt om verblijfsplekken in de openbare ruimte. Iedere bezoeker en Terneuzenaar kan zo profiteren van het opwaarderen van het gebied. Een wisselwerking tussen commerciële functies, maatschappelijke voorzieningen en openbare ruimte heeft baat bij plekken waar op een prettige manier verbleven kan worden. Logische plekken voor kleinschalige verblijfsplekken zijn de kruisingen van de verbindingen en de routes. Hier zijn keuzemomenten aanwezig om een doorgaande route te vervolgen of af te slaan en bijvoorbeeld de binnenstad in te gaan. Passanten maken dit aantrekkelijke plekken om te zien en gezien te worden. De havenbalkons uit de Visie Veerhaven van 2008 zijn hier prima geschikt voor. Grootschaliger plekken kunnen gemaakt worden bij de attracties, waar bezoekers van nature langer willen verblijven. Een openbare plek nabij de (soms) besloten attractie maakt de overgang tussen verschillende ruimten aantrekkelijk en het benaderen en bezoeken laagdrempeliger. Het ‘stadsbalkon’ bij de kruising van twee hoofdrichtingen op de Scheldeboulevard is een mooie openbare plek om verschillende routes te overzien maar ook de Schelde en de binnenstad

Het Sluizencomplex wordt ingrijpend aangepast. De passerende zeeschepen komen, wanneer de nieuwe zeesluis klaar is, dichter bij de stad voorbij. Het van dichtbij bekijken van de passerende schepen is een attractie op zich. Een uitzichtbalkon (6) met (mogelijk) horecapaviljoen nabij de route door het Westelijk stadspark is dan een mogelijk aantrekkelijk ontmoetingspunt (buiten dit project). Door de boulevard door te trekken tot aan het sluizencomplex wordt dit verbonden met de reeks van attracties en verblijfsplekken. Het bezoekerscentrum (Haveninformatiecentrum) (7, niet in dit project)) moet vanwege de nieuwe sluis worden verplaatst. Wanneer deze attractie een plek dichter bij de binnenstad kan krijgen, liefst ook vormgegeven als icoon, wordt dit mogelijk één van de attracties in de reeks langs de Scheldeboulevard. Bovendien is het Haveninformatiecentrum een attractie die bij uitstek past bij de citymarketing van Terneuzen. Het gebouw kan als markant bouwwerk en uitzichtpunt bovendien


17

sluizencomplex maakt dat de afzonderlijke identiteiten verbonden worden en de belevingswaarde vergroot. Natuur heeft ook waarde op zich, bijvoorbeeld in het huisvesten van de visdief bij de pier in het Sluizencomplex. Het stadspark Westelijke stadsrand wordt beter ontsloten doordat verbindingen met de SchelLEGENDA deboulevard en de binnenstad opgewaardeerd worden. Plangebied, deelgebieden

Verbindingen

Attracties Verbindingen zijn van essentieel belang om het gebied Veerhaven en omgeving goed te laten functioneren. Betere verbindingen zijn nodig tussen (nieuwe) Markante bouwwerken recreatieve functies en verblijfsmogelijkheden en horeca in de binnenstad. In de structuurvisie Binnenstad zijn de verbindingen ook genoemd, met name om Verblijfsplekken de band van Terneuzen met het water te versterken. De verbindingen zijn grotendeels al uitgewerkt in de Visie Veerhaven uit 2008. Met name de verbinding Zichtlijnen in het verlengde van de Nieuwstraat en tussen binnenstad en Sluizencomplex krijgen in dit stedenbouwkundig plan nog bijzondere aandacht. In relatie met de Routes langzaam verkeer ontwikkelingen in het gebied Veerhaven zal ook het project Nieuwstraat zuid op korte termijn opgepakt worden. Vooruitlopend daarop zetten we ook in op het Verbindingen aantrekkelijker maken van de openbare ruimte in dit deel van de binnenstad en het verbeteren van de verbindingen. Autoverkeer Dijk Routes Boulevard Routes door het gebied zijn deels al bestaand, ze vormen een drager voor Stadsstrand alle nieuwe ontwikkelingen. Met name de langzaamverkeersroute langs de Scheldeboulevard is een drager voor het plan. Dit is in feite onderdeel van een Veerhaven doorgaande route langs de Schelde, maar het is ook een ruime route rond het centrum als recreatieve route. Er komen nu routes dichtbij het water bij. Groen We nemen bij de inrichting van de boulevard als uitgangspunt dat de langzaamverkeersroute bovenop de boulevard een uniforme breedte krijgt van 5,5 m. De Nieuwe Zeesluis route bovenlangs wordt geschikt voor zowel fietsers als wandelaars. De menging vergroot de levendigheid van het gebied. Het principe van ‘shared space’ Water/ mogelijk nieuw water betekent dat verkeersstromen niet gescheiden zijn, de verkeersdeelnemer zal zich hierdoor oplettender gedragen. De toegang naar de dijk voor langzaam Mogelijke vaarroute verkeer, met name fietsers, wordt bij de kruising met het stadhuisplein verbeterd en veiliger gemaakt. De route van het autoverkeer loopt via de binnenkant van de dijk rondom het centrum. De autoweg moet op diverse plekken gekruist worden door de verbindingen tussen de binnenstad en het water. Hierbij is het belangrijk de oversteek duidelijker vorm te geven, veiliger en comfortabeler te maken maar mag het autoverkeer niet teveel gehinderd worden. De Scheldeboulevard is gecategoriseerd als een gebiedsontsluitingsweg met een snelheid van 50 kilometer per

routes en verbindingen

optimaal te kunnen ervaren. Beschutting bieden is in ons klimaat een belangrijke opgave. Opgave is het slim gebruiken van straatmeubilair dat ook onderdeel wordt van citymarketing, bijvoorbeeld een multifunctioneel zitelement met markante ‘industriële’ vormgeving.

Groen/ natuur Landschap is een belangrijke drager van het gehele gebied. Uitzicht op het grootschalige landschap van de Westerschelde en de verderop gelegen kanaalzone en het industriecomplex is een kernwaarde van Terneuzen. Ook kleinschalig, tastbaar landschap is aanwezig in de groene inrichting van de omgeving, bijvoorbeeld het stadsstrandje en het park Westelijke stadsrand. De samenhangende landschappelijke inrichting van de Scheldeboulevard en het


18

Markante bouwwerken De aantrekkingskracht van attracties wordt ondersteund door ze zichtbaar en LEGENDA herkenbaar te maken. Dit vraagt om onderscheidenheid, opvallen. Het toevoegen van hoogte, bijvoorbeeld een functie als uitzichtpunt is dan een logische Plangebied, deelgebieden keuze om dit mede te bereiken. Markante uitstraling kan bereikt worden door icoonvorming. Bezoekers moeten erover kunnen vertellen in enkele zinnen. AtAttracties tracties hebben dan nieuwswaarde door hun gebruik maar ook als opvallend object. Onderlinge thematisering maakt het vertellen van een groter verhaal Markante bouwwerken mogelijk: de relatie tussen verschillende iconen wordt gevonden in metaforen en verhalen die aansluiten bij citymarketing. We kiezen voor een eigentijdes Verblijfsplekken vertaling van de thematiek in nieuwe ontwerpen van attracties. Bestaande markante bouwwerken in Terneuzen doen mee met het spel, zodat de band met de Zichtlijnen binnenstad en de (cultuur)historie versterkt wordt.

Routes langzaam verkeer

Uitzichtpunten

Verbindingen Uitzicht is één van de belangrijkste attracties van Terneuzen. Het unieke en onderscheidende van de ligging aan het water is namelijk het uitzicht op de Autoverkeer Westerschelde, de scheepvaart, Dow, de sluizen en de historische binnenstad. Bovendien kunnen verschillende vergezichten worden aangeboden binnen een Dijk Boulevard relatief kleinschalig gebied; door over de Scheldeboulevard rond de ruit van de binnenstad te lopen verandert het perspectief bijna vanzelf. Stadsstrand Uitzicht beter beleefbaar maken is een bijna ‘gratis’ extraatje bij attracties langs de boulevard. Uitzicht kan zelfs ook de attractie op zich zijn. Uitzichtpunten comVeerhaven bineren met markante bouwwerken en/of attracties maakt de beleving over en weer sterker. Ook het aspect ‘zien en gezien worden’ speelt hierbij een rol. UitGroen zichtpunten verleiden om er naartoe te lopen, de weg naar het uitzichtpunt moet dan ook aantrekkelijk gemaakt worden. Nieuwe Zeesluis

markante bouwwerken en zichtlijnen

uur. Dit betekent dat deze weg een gebied ontsluit om op het hoofdwegennet te komen. Dit blijft zo wanneer de Sluiskiltunnel gereed is. Bovendien zijn langs de Scheldeboulevard meerdere parkeermogelijkheden gelegen die goed bereikbaar dienen te zijn, onder andere parkeergarage Oostkolk en Theaterplein, parkeerterreinen Westerscheldedijk en Veerhaven. Voor een 30 kilometerzone is een maximum intensiteit van zo’n 5.000 motorvoertuigen per etmaal acceptabel. De Scheldeboulevard zit hier ruim boven met intensiteiten tot 8.000 mvt per etmaal. Afsluiting van deze boulevard zou leiden tot verkeersproblemen elders, zoals aansluiting Van Steenbergenlaan - Axelsestraat en Verlengde van Steenbergenlaan - Kennedylaan. Deze wegvakken en kruisingen hebben te weinig capaciteit om veel meer verkeer te kunnen verwerken.


Zichtlijnen Water/ mogelijk nieuw water De locaties van uitzichtpunten en markante bouwwerken worden strategisch Mogelijke vaarroute gekozen, zodat de verschillende uitzichtpunten rondom het centrum onderling goed zichtbaar zijn. Hierdoor worden mogelijke routes en verbindingen over het hele gebied visueel ondersteund. Een bezoeker van een attractie besluit hierdoor misschien wel ook een andere attractie op te zoeken. Het verhaal dat verteld kan worden over de markante punten en attracties (zie mogelijke thema’s, dna en citymarketing) wordt letterlijk zichtbaar gemaakt en visueel in samenhang gebracht. Zichtlijnen ontstaan tussen ‘buiten’ en ‘binnen’, van het sluizencomplex naar Schelde, van de Schelde naar de binnenstad en van hoekpunt naar hoekpunt van de voormalige vesting. 19

5 ANALYSE HUIDIGE SITUATIE Gebruik

Uitstraling

De Veerhaven is in gebruik als jachthaven door Stichting Jachthaven Terneuzen en Watersportvereniging Neusen. De haven heeft ook een belangrijke functie als werkhaven voor het bedrijf Multraship. De combinatie en verdeling vindt plaats op een min of meer toevallige manier, historische steigers in het verlengde van de voormalige oostelijke kanaalarm worden gebruikt om steigers voor jachtjes aan te leggen, een steiger van Multraship draagt ook steigers van de jachthaven. Multraship heeft daarnaast ook een drijvend ponton in gebruik. Deze indeling is historisch zo gegroeid.

De steigers in de haven zijn verouderd, niet toekomstbestendig en zelfs niet veilig. Het oppervlak van de pieren is slecht onderhouden, heeft een onverzorgde ‘harde’ uitstraling. Er is geen wandelpad herkenbaar. Het aanwezige groen op de taluds is onkruid. De Scheldeboulevard heeft vooral een functionele uitstraling als standaard dijk, met toegevoegde verlichting, kunstwerken en zitbanken die het gebied lokaal een meerwaarde geven. Dit gebeurt slechts langs een deel van de dijk. De uitstraling van het ‘strandje’ bij Westbeer is verwaarloosd, bijna ongerept. Dit kan echter ook een aantrekkingskracht hebben wanneer het toegankelijker is.

Pieren en oevers rond de haven zijn functioneel vormgegeven als zeewering. Recreatie is bijzaak, de wandelaar kan over de pieren lopen en er zijn wat bankjes geplaatst maar de inrichting is hier niet voor gemaakt. De boulevard is vooral de dijk voor waterkering, met recreatief medegebruik voor wandelen en fietsen. Zitbanken bij de trapopgangen worden goed gebruikt. De aanwezige elementen van natuursteen en metaal hebben een onduidelijke functie en worden niet of nauwelijks benut. Langs de route staan diverse kunstwerken die positief bijdragen aan de uitstraling. Deze zijn tamelijk willekeurig op de dijk gezet. Er zijn geen plekken gemaakt. Westbeer ligt als restaurant op een goede locatie, in het verlengde van de Nieuwstraat en met uitzicht over de Westerschelde en de monding van het kanaal. Het restaurant wordt goed bezocht.Tussen de pieren bij Westbeer ligt het deels begroeide ‘strandje’ dat deels onder water staat bij hoog water. Dit gebied wordt gebruikt om de hond uit te laten en om een ommetje te maken. Er zijn parkeerterreinen voor de bezoeker bij de haven en bij restaurant Westbeer. Verder ligt tussen Scheldeboulevard en Scheldekade een ondergrondse parkeergarage. Fietsparkeren is mogelijk bij de trapopgangen.

Verbindingen De bezoeker van de Veerhaven kan niet echt bij het water komen of een rondje langs het water lopen: alle wandelroutes liggen hoog. Enkele steigers zijn toegankelijk, dit zijn echter de hoog gelegen steigers. Enkele smalle betonnen trappetjes naar beneden liggen niet in het verlengde van de verbindingen naar de binnenstad. De dijk wordt gebruikt voor ommetjes rond de binnenstad en een doorgaande route tussen oost en west Zeeuws-Vlaanderen, maar is ook barrière tussen binnenstad en Westerschelde. Er is een aanzet tot brede verbindingen met de binnenstad maar deze lopen niet consequent door. Het water zelf is niet bereikbaar. De belangrijkste verbinding met de Scheldeboulevard, via de Nieuwstraat, is onduidelijk voor voetgangers. Je moet om het toegangsgebouwtje van de parkeergarage heen lopen en kunt ook niet rechtdoor de dijk op. Voor fietsers is de doorgaande route over de dijk lastig: zo is de keuze tussen bovenlangs of onderlangs fietsen onduidelijk en bij Westbeer fietst men vaak om het gebouw heen. De verbinding vanuit de binnenstad naar de dijk is onduidelijk. De boulevard loopt eigenlijk niet duidelijk door ten westen van Westbeer, het pad is hier bijvoorbeeld smaller. De beëindiging bij het sluizencomplex is abrupt. Het pad buigt af richting de sluizen en niet naar de binnenstad. Het ‘struinstrandje’ langs het water bij Westbeer is ontoegankelijk. Vanuit Westbeer is er een smal trapje en een erg gesloten gevel. Vanaf de pieren is alleen klimmen en klauteren mogelijk.

Evenementen zijn belangrijk voor de beleving van Terneuzen en daarmee voor het gebied Veerhaven, omdat dit als het ware de ‘etalage’ van de stad is. Evenementen vergroten de betrokkenheid van bewoners met de stad en trekken nieuwe bezoekers aan. Verschillende evenementen vinden hier nu al plaats, bijvoorbeeld de Havenfeesten, Beelden op de Scheldeboulevard, Colour run, de intocht van Sinterklaas. De evenementen zijn echter niet thematisch gekoppeld aan het DNA van Terneuzen en de situering gebeurt op een ‘toevallige’ manier. Hier hoopt de gemeente met de oprichting van de Stichting Citymarketing invulling aan te geven.


20

 6 inrichtingsplan inrichtingsplan en 3d- impressies Op de volgende pagina’s is de inrichting van de openbare ruimte op basis van het stedenbouwkundig plan concreet uitgewerkt. Per deelgebied zijn de te maken nieuwe elementen opgesomd. Vervolgens is een aantal 3d impressies van de voorgestelde ingrepen weergegeven.

Inrichtingsplan


21

 deelgebied de veerhaven Spottersplek Pieren comfortabeler beloopbaar, betere uitstraling Zitelementen Werkhaven Stadsbalkon Recreatiehaven Openbaar ponton met seizoenshoreca Wandelverbinding binnenstad- water Havenbalkons Mogelijke locatie horecapaviljoen Zitnissen Veiliger fietsverbinding binnenstad- dijk


22

Deelgebied de Veerhaven: elementen Scheldeboulevard: • deksloof langs de rand; • nieuwe toplaag asfalt met kleurlaag; • schanskorven deels langs noordzijde (opvangen hoogteverschil); • zitnissen aan zuidzijde: schanskorven met bestaand straatmeubilair; • havenbalkons: cortenstaal met zitbanken; • bestaande verlichting en straatmeubilair blijven; • nieuwe parkeerplaatsen in asfalt, toegevoegd aan bestaand; • lage muur als startpunt aan oostzijde; • plateau’s (stelconplaat) voor plaatsing van kunstwerken.

Oostpier: • wandelpad 4 m breed op bovenzijde in asfalt, bereikbaar voor rondritten; • intensiever onderhoud van begroeiing op taluds; • enkele nieuwe thematische zitelementen op de kop; • mogelijkheid vestiging horeca op driehoek tussen boulevard en pier (door derden). Middenpier: • wandelpad 4 m breed op bovenzijde in asfalt; • wandelpaden 4 m breed rondom, halverwege het talud; • spottersplek met zitrand, verrekijkers en informatie, beton doorsnede 8 m; • verlichting wandelpad met lage paaltjes.

Verbindingen binnenstad- Scheldeboulevard: • nieuwe leuningen toegevoegd aan bestaande trappen; • nieuwe bestratingsrand langs trappen; • doortrekken van betonnen verharding (Stelconplaten plus rand) tot aan water, vernieuwen van Stelconplaten op de dijk; • totale breedte 5,5 m.

Stadsbalkon: • openbaar plein op kruispunt van Boulevard; • wanden Cortenstaal, zitbanken; • loopplank/ vlonder naar thematische speeltuin; • trappen naar lager peil stadsstrand.

Openbaar ponton: • drijvend ponton 8 m breed door Multraship; • openbare toegankelijkheid in samenwerking; • beweegbare toegangen vanaf verbindingen naar centrum; • mogelijkheid tot toevoegen (seizoens)horeca op de kop (door derden); • aanlegplaats voor attractieve bijzondere schepen (bijv Carlot).


23

ponton veerhaven

3d impressie Stedenbouwkundig plan Veerhaven en omgeving- 2014

24

mogelijke seizoenshoreca op kop ponton


25

spottersplek


26

uitzicht vanaf spottersplek


27

deelgebied het stadsstrand

Strand met thematische speeltuin, picknickbanken Uitkijktoren Toegang naar speeltuin Restaurant Westbeer Trappen bij entree restaurant Westbeer Plein met groenelementen Hoofdverbinding voetgangers vanuit Nieuwstraat Uitzichtbalkon Cinecity bioscoop Scheldetheater


28

Deelgebied Het Stadsstrand: elementen Toren: • uitkijktoren totaal 25 m hoog ter plekke van bastion, trap naar uitzichtpunt, plek voor uitleg bij rondleidingen; • halfopen ontwerp met beschutte plekken; • markant ontwerp als ‘icoon’, passend in Citymarketing. Westpier: • toegang tot uitkijktoren met schanskorven aan weerszijden; • nieuw pad 4 m breed in asfalt op bovenzijde pier; • lage verlichting langs pad; • toegangen vanaf pier naar stadsstrand; • intensiever onderhoud van groen op taluds. Stadsstrand: • strand op gedeelte van driehoek boven peil Westerschelde, onderhoud begroeiing afgestemd op instandhouden strand; • gethematiseerde speeltuin op niveau; • toegangen vanaf stadsbalkon via loopplank. • kunstwerk ‘steencirkel’ (Chris Verket) verplaatsen naar strand. Verbinding Scheldeboulevard- Nieuwstraat: • stelconplaten met betonrand 5,5 m breed in rechte lijn vanaf Arsenaalplein naar Boulevard, inclusief trappen; • brede trappen bij ingang Westbeer, tevens te gebruiken als zitplek; • pleinverharding met donkergrijze gebakken klinkers op gedeelte tussen parkeergarage en Scheldeboulevard; • verhoogde schelpvormige groenelementen op het plein; • loopverbindingen rondom restaurant Westbeer conform verharding op pieren, toegang tot stadsstrand.


29

thematische speeltuin op stadsstrand


30

uitkijktoren


31

uitzicht vanaf uitkijktoren


32

uitzicht vanaf uitkijktoren


33

hoofdverbinding met de Nieuwstraat


34

pleinruimte tussen nieuwstraat en boulevard


35

deelgebied het portaal

Plateau voor plaatsing kunstwerk Uitzichtbalkon Verbinding binnenstad met water Zitnis Balkon met uitzicht op (werkzaamheden) Zeesluis Beëindiging Boulevard en verbinding met binnenstad

Niet in plangebied: Uitzichtplein Voorhaven met (seizoens)horecapaviljoen Recreatief medegebruik sluizencomplex


36

Deelgebied het Portaal: elementen Scheldeboulevard: • verbreding verharding tot 5,5 m; • nieuwe toplaag asfalt met kleurlaag; • deksloof langs zijkant; • schanskorven waar nodig tbv hoogteverschil; • zitnissen aan oostzijde: schanskorven met straatmeubilair conform bestaand; • havenbalkons: cortenstaal met zitbanken; • verlichting conform boulevard bij Veerhaven; • Plateau’s (stelconplaat) voor plaatsing van kunstwerken. Verbindingen binnenstad met water: • trappen conform bestaand met nieuwe leuningen toegevoegd; • bestratingsrand langs trappen; • verbinding van betonnen verharding (Stelconplaten) plus rand, tot aan water; • totale breedte 5,5 m.


37

uitzichtbalkon


38


39

EDENBOUWKUNDIG PLAN VEERHAVEN EN OMGEVING GEMEENTE TERNEUZEN  Fasering

Fase 1: 2015 Fase 2: 2016 Fase 3: 2017 Fase 4: 2018 Fase 5: 2020 Fase 6: 2021


40

7 financiën Fasering Voor de fasering van de uitvoering van het plan is een aantal afwegingen van belang. Voorop staan uiteraard een goede technische uitvoerbaarheid en het vermijden van overlast. Daarnaast willen we kansen grijpen waar het gaat om mogelijke medefinanciering en/of subsidie. Wanneer voorwaarden voor financiering te maken hebben met planning van bepaalde onderdelen, dan kunnen we daar rekening mee houden. Het is daarbij zaak steeds een evenwichtige mix van aantrekkelijke nieuwe objecten en verbetering van openbare ruimte te realiseren. Beide versterken elkaar fysiek en thematisch en dienen daarom steeds in samenhang tot stand te komen. Tenslotte is het belangrijk dat er een spraakmakende start van het project is waarmee positieve aandacht gegenereerd kan worden die helpt bij uitvoering van het vervolg. Als eerste fase starten we in 2015 met de belangrijke hoofdverbinding van de Nieuwstraat met de Boulevard en Westbeer. De band van de binnenstad met de Boulevard wordt door de aanleg van deze hoofdverbinding meteen op een tastbare manier versterkt en het is ook een goed symbolisch begin van het project. De werkzaamheden van het totale plan vinden voor een groot deel op de zeedijk plaats. Hierbij is een belangrijke randvoorwaarde dat de dijk als zeewering dient. Daarom moet vooronderzoek gedaan worden, zijn procedures noodzakelijk en mag niet gewerkt worden in het stormseizoen (van 1 oktober tot 15 april). De gekozen eerste fase heeft als voordeel dat deze naast de dijk ligt, hier kunnen we dus snel mee beginnen. We starten in 2015 ook met de voorbereidingen van de werkzaamheden op de dijk.


In 2016 willen we als tweede fase een paar belangrijke attracties realiseren. De uitkijktoren en het stadsstrand met thematische speeltuin komen dan tot stand. Bovendien verbeteren we de verbindingen tussen binnenstad en Boulevard bij de Veerhaven. We versterken op deze manier de band tussen de binnenstad en het water zowel fysiek als thematisch (een belangrijke doelstelling van citymarketing). In 2017 realiseren we het openbare ponton in de Veerhaven. Een belangrijke attractie is dat jaar ook de scheepsspottersplek op het uiteinde van de middenpier. We vernieuwen dan ook de paden op de pieren zodat de beloopbaarheid beter wordt. Tenslotte realiseren we het uitzichtbalkon dat het dichtst bij het sluizencomplex ligt. Het is de bedoeling de werkzaamheden aan de nieuwe sluis vanaf deze plek op afstand te volgen, bijvoorbeeld via verrekijkers. Het jaar daarop, in 2018, komen de verbindingen tussen de binnenstad en de dijk ter hoogte van de Binnenvaartweg aan bod. In 2020 willen we vervolgens de vijfde fase realiseren. In deze fase komt de herinrichting van de Boulevard bij de Veerhaven aan bod, inclusief zitplekken en uitzichtbalkons. De zesde en laatste fase omvat in 2021 de herinrichting van het gedeelte van de Boulevard tussen Westbeer en het sluizencomplex. Deze fase sluit daarmee aan op de realisatie van de nieuwe zeesluis.

41

begroting Begroting en fasering realisatie plan Veerhaven en omstreken € € €

Startbudget realisatie Veerhaven 2014: Bijdrage derden realisatie uitkijktoren: Sparen op gemeentebegroting:

Fase

Kosten (ex.BTW)

Fase 1: 2015 Hoofdverbinding Nieuwstraat - Westbeer

€

Totaal € Fase 2: 2016 Verbindingen centrum - Scheldeboulevard Uitkijktoren inclusief Westpier Stadsstrand met thematische speeltuin Totaal

2.360.000,00 750.000,00 (beschikbaar voor fase 2) 675.000,00 Jaarlijks vanaf 2017

Beschikbaar budget

Restant budget

700.000,00 700.000,00 €

2.360.000,00 € 1.660.000,00

€ € € €

220.000,00 1.280.000,00 480.000,00 1.980.000,00 €

€ € € Totaal €

410.000,00 115.000,00 580.000,00 1.105.000,00 €

1.105.000,00 €

Fase 4: 2018 Verbindingen centrum - Binnenvaartweg € Totaal €

305.000,00 305.000,00 €

675.000,00 €

Fase 3: 2017 Openbaar maken ponton veerhaven Uitkijkpunt bij Oostsluis Herinrichting Oost- en middenpier

Fase 5: 2020 Herinrichting Boulevard en parkeerterrein

€

Totaal € Fase 6: 2021 Herinrichting boulevard Westbeer Oostsluis

€ Totaal €

TOTAAL

€

Toelichting dekking

Budget fase 2= restant fase 1+ € 750.000,- sponsoring

2.410.000,00 €

430.000,00

Budget fase 3= restant fase 2 + € 675.000,-.

-

Budget fase 4= restant fase 3 + € 675.000,-. 370.000,00

1.450.000,00 1.450.000,00 €

Budget fase 5= restant fase 4 + 2x € 675.000,- (2019 en 2020). 1.720.000,00 €

270.000,00

470.000,00 470.000,00 €

Budget fase 6= restant fase 5 + € 200.000,- uit begroting 2021. 470.000,00 €

-

6.010.000,00


42


43

bijlagen BELEID

kante entree naar de kop van de Nieuwstraat; • Het versterken van de relatie binnenstad met de recreatieve boulevard en jachthaven door het versterken van de verbindingen; • De visie voorziet in een loopbrug vanaf de Nieuwstraat naar de Schelde.

Structuurvisie 2025 (2010)

Structuurvisie Binnenstad (2012)

In de structuurvisie Terneuzen 2025 wordt in het hoofdstuk ‘visie’ een achttal strategieën benoemd voor de gehele gemeente. De kaart met deelgebieden kan worden gebruikt om binnenkomende initiatieven te toetsen en wordt tevens doorvertaald in gemeentelijk beleid. Het gebied van de Veerhaven valt onder de strategie ‘ontwikkelen’. ‘In Terneuzen is het project Veerhaven in een vergevorderd stadium. Dit project biedt de stad de ruimte om de relatie met de Westerschelde te versterken. Een recreatieve impuls die past in de verbinding langs de Westerschelde.’ Het sluizencomplex valt onder de strategie ‘herstructureren’, de Westerschelde onder ‘behouden’.

Doelstelling is dat de binnenstad aan het einde van de structuurvisieperiode een bruisende mix van wonen, werken, recreëren, winkelen, uitgaan, cultuurproeven, etc. is, waar investeerders zorgen voor een continue kwaliteitsverbetering en vernieuwing. Welke structuurlijnen en plekken dragen – ook in de toekomst - de binnenstad? Welke ingrepen zijn op structuurniveau nodig om die doelstelling te bereiken? De structuurdragers en de beoogde ingrepen daarin leggen we vast in deze structuurvisie. Als belangrijke structuurdrager wordt het buitenwater en de daarbij behorende zeewering benoemd. De Westerschelde en het sluizencomplex zorgen voor een ambiance die de binnenstad van Terneuzen anders maakt dan alle andere steden. Een recreatieve boulevard over de zeewering is dan ook van belang voor het imago van Terneuzen, zo gaf 95% van de aanwezigen tijdens de sessie over de binnenstad aan. Op twee plekken is het mogelijk op termijn een nieuw programma toe te voegen, waardoor een nieuwe drager voor de binnenstad ontstaat. Deze potentiële ontwikkelingsgebieden zijn de Veerhaven en de Beurtvaartkade. Ter ondersteuning van initiatieven en (her)ontwikkelingsprogramma’s is het van belang dat de stedenbouwkundige structuur, de kwaliteit van de openbare ruimte en het kwaliteitsniveau van de bebouwing aansluit bij de eisen van de tijd. Een verdere versterking van het beeld is daarbij gewenst. Ruimtelijke ingrepen zullen daarbij gericht moeten zijn op het versterken van attractiepunten aan de randen van de binnenstad waar de relatie met het water zichtbaar is. Daarbij is aandacht nodig voor verbindingen vanuit de binnenstad naar de randen en vice versa (afbeelding 39). De rand van de binnenstad zelf is sterk en verdient eenheid in de aankleding van de openbare ruimte alsmede een betere verwijzing als recreatieve route. Op een beperkt aantal plekken kan vanuit de rand van de binnenstad de oversteek naar het achterliggende water van de Westerschelde, naar het sluizencomplex, naar de omgeving Beurtvaartkade of naar Java en de andere woonwijken gemaakt worden. De meeste verbindingen liggen al op logische plekken; met name de aansluiting van de Nieuwstraat naar de Scheldeboulevard en de Veerhaven, van het Westelijk Stadspark naar het sluizencomplex en van de Kop van de Noordstraat naar Beurtvaartkade en naar de Axelsestraat zullen nog verder uitgewerkt moeten worden. Ook de interne structuur van de binnenstad is op sommige plekken voor verbetering vatbaar. Deze verbindingen zullen te allen tijde de ontsluitingsstructuur kruisen. De kwa-

Visie Veerhaven (2008) Als vervolg op de visie op toerisme en plattelandsontwikkeling is door Grontmij advies een visieuitwerking gemaakt voor de ontwikkeling van de veerhaven. De visie geeft aan hoe de veerhaven er in de toekomst uit moet zien. Met de visie wordt een nieuw front gemaakt langs de Westerschelde in de vorm van een boulevard met een direct uitzicht op de Westerschelde. Het doel is met een integrale toekomstvisie voor de veerhaven en omgeving Terneuzen weer een sterke fysieke relatie te geven met de Westerschelde en tevens van de noordzijde van de stad een aantrekkelijke, recreatieve en toeristische trekker van formaat te maken. Uitgangspunten in de visie zijn: • Het inzetten op versterking van de historisch gezien sterke ruimtelijke structuur “de Ruit”; • De versterking van de westelijke havenpier tot een boulevard/ promenade met allure: de Strip; • Verbreden van de bestaande boulevard middels een zwevend houten dek, zodat er meer ruimte ontstaat om te flaneren en fietsen; • Drie nieuwe driehoekige pleinvormen, die zijn bedoeld voor dagrecreatieve functies, waaronder een strand, outdoor entertainment, een dagattractie, aanmeren riviercruiseschepen e.d.; • Herinrichting van de Veerhaven met behoud van de functie als jachthaven en als werkhaven, met uitbreiding van de bestaande capaciteit; • De bouw van een tweetal woongebouwen aan de nieuwe boulevard als marStedenbouwkundig plan Veerhaven en omgeving- 2014

44

liteit van de ontsluiting mag niet te veel hinder ondervinden van het kruisend verkeer. Gebruikers en raad zijn het eens dat de toegang voor auto’s nu voldoet. Daar staat tegenover dat het parkeerbeleid en de verwijzing voor verbetering vatbaar zijn. Het project Veerhaven stelt zich als doel om de relatie met de Westerschelde te versterken en een recreatieve impuls te geven langs de Westerschelde. In het project is een fasering aangebracht, met de eerste fase(n) is reeds gestart. Begonnen wordt met de gewenste aankleding van de Scheldeboulevard en de herinrichting van de Veerhaven. In het project wordt ruimte geboden aan uitbreiding van recreatieve voorzieningen zoals: een (dag)attractieve voorziening, voorzieningen voor de haven, een plek voor het aanmeren van riviercruiseschepen etc. Ook thema’s als het maritieme en industriële karakter en het sluizencomplex van Terneuzen, watersportboulevard kunnen hier hun uitwerking krijgen. De Veerhaven zal deels ook werkhaven blijven. Bij de ontwikkeling van de Veerhaven past een heldere oversteek voor langzaam verkeer over de ontsluitingsstructuur op een beperkt aantal plaatsen. Essentieel zijn de bestaande goede oversteken ter plaatse van de Nieuwstraat en ter plaatse van de Burgemeester Geillstraat. Aandachtspunten zijn: • Versterken van de relatie van de Veerhaven en de Scheldeboulevard met de binnenstad; • Versterken van de recreatieve voorzieningen rondom de Veerhaven, gekoppeld aan de functie van de Veerhaven als aanlegplaats voor waterrecreanten; • De historische ruitstructuur versterken; • Rekening houden met eisen vanuit externe veiligheid als gevolg van scheepvaart op de Westerschelde; • Rekening houden met archeologische waarden; • Rekening houden met de randvoorwaarden van Natura 2000.


45

STEDENBOUWKUNDIG PLAN VEERHAVEN EN OMGEVING GEMEENTE TERNEUZEN

Recommend Documents