Spreektekst Staf Depla begroting WWI 2008 27 november 2007
Voorzitter, De eerste begroting van dit kabinet. En je ziet er waait een andere wind. De huren gaan zoals afgesproken ook het komend jaar met niet meer dan de inflatie omhoog. En dat blijft gelukkig zo de hele kabinetsperiode.
Krachtwijken zijn wijken waar bewoners zich veilig en thuis voelen. Krachtwijken zijn wijken waar kinderen weer de kans krijgen om van een dubbeltje een kwartje te worden. In teveel wijken staat dat ideaal ver weg van de dagelijkse werkelijkheid. De ambitie van deze regering om dat ideaal te realiseren krijgt dan ook grote steun van de PvdA. Maar krachtwijken ontstaan niet op het Gemeentehuis, in de directiekamer van de corporatie of op het Binnenhof. De succesfactor is dat de bewoners het heft in handen kunnen nemen om van hun leven en hun buurt iets moois te maken. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen hebben we voor 2008 20 miljoen vrijgemaakt voor het ondersteunen van bewonersinitiatieven in de 40 wijken. Kan de Minister ons informeren hoe dit geld in 2008 wordt ingezet? De PvdA-fractie vindt dat dit niet een eenmalige actie moet blijven. Hier moet structureel geld voor komen. Het is een harde voorwaarde om wijkaanpak succesvol te maken. Ook wil ik aan de Minister vragen of in alle 40 wijkplannen de bewoners naar haar idee voldoende actief zijn betrokken en de plannen ook echt ondersteunen.
Corporaties hebben het afgelopen vrijdag weer herbevestigd. Ze gaan, conform de overeenkomst met de Minister, 250 miljoen per jaar extra investeren in de veertig wijken en ze gaan de komende 10 jaar 750 miljoen euro onderling herverdelen van rijke naar arme corporaties. Uit uw brief van vorige week blijkt dat dit met de huidige opzet niet gaat lukken. Wat heeft u afgesproken zodat die 250 miljoen per jaar extra er ook echt komt en die 750 miljoen ook echt herverdeeld gaan worden? Het mag niet te lang duren, de wijkaanpak loopt anders vertraging op. Als Aedes niet voor 1 januari met een werkend voorstel komt, moet u maar gehoor geven aan de oproep van de grote groep corporaties die liever een publieke heffing via het centraal fonds willen.
Voorzitter, iedereen is het er over eens. Krachtwijken ontstaan alleen als we niet alleen investeren in stenen maar ook in de mensen. Minder steen en meer sociaal. Ik ben dan ook verontrust dat ik uit teveel steden hoor dat corporaties de extra 250 miljoen per jaar alleen marginaal in willen zetten voor sociaal, veiligheid, leren en werk. Herkent de Minister dit probleem. Bent u bereid om samen met Aedes een duidelijk signaal af te geven? Of beter, misschien moet u samen met Aedes in twee situaties ingrijpen. Bij corporaties wanneer ze alles op fysiek zetten en bij gemeenten die alles op sociaal zetten. ]
Voorzitter, de wijkaanpak gaat niet alleen om geld. Bewoners, corporaties, gemeenten etc kunnen beter hun werk doen als ook een fors aantal rijksregels worden aangepast, lezen we in het actieplan krachtwijken. Wanneer is dat programma gerealiseerd? Het gaat niet alleen om geld, als stadsmarinier in het kabinet moet u ook werk maken van de problemen met de komst van werknemers uit Polen, Bulgarije en Roemenië. Er vestigen zich hier meer tijdelijke werknemers dan verwacht. Ze trekken massaal de probleemwijken in en dat is ongewenst. De veelgeplaagde bewoners daar hoeven hiervan niet de tol te betalen. Waar blijven de maatregelen die door Minister Donner beloofd zijn? We hebben al ruim twee jaar geleden gevraagd om gemeenten de adressen door te geven van de adressen waar de Polen gaan wonen. Dat is nog steeds niet geregeld. Welke verantwoordelijkheid nemen de werkgevers? En hoe staat het met de uitvoering van het regeerakkoord waarin is afgesproken dat ouders van kinderen die de taal niet spreken via de verbrede leerplicht gaan inburgeren? Ik verwacht van u als stadsmarinier van het kabinet dat u bij Donner en Hirsh Ballin maatregelen om de bijbehorende overlast, overbewoning en illegale onderkomens te kunnen tegengaan. Ook wil ik dit verband van u weten of u bereid bent de voorstellen van de gemeente Rotterdam om vastgoed en hypotheekfraude aan te pakken gaat omzetten in wetgeving. [De PvdA steunt ze en zal indien nodig ze zelf in wetgeving omzetten].
Voorzitter In een wijk in Utrecht belden we deur aan deur om een praatje te maken. De boodschap was duidelijk. Allochtonen en autochtonen, ze vertelden allemaal dat ze niet in een eenzijdige samengestelde wijk willen wonen. Segregatie bestrijden, maar ook starters de kans geven om in hun eigen gemeenten een betaalbare woning te vinden. Die twee vliegen willen we in één klap
slaan. Daarom moeten er in de randgemeenten sociale woningen gebouwd worden. En ook op het platteland. Het platteland is niet alleen voor de rijken. Ik heb in de regio Rotterdam, Enschede en Eindhoven bekeken hoeveel sociale woningen de omliggende gemeenten gebouwd hebben. Ik schrok ervan. Eindhoven heeft al bijna 90% van de opgave betaalbare woningen gerealiseerd. Maar Son en Breugel heeft nog maar 0% gerealiseerd. Rond Rotterdam neemt Spijkenisse wel haar verantwoordelijkheid. Maar gemeenten als Hellevoetsluis, Brielle, Bleiswijk en Krimpen aan de IJssel hebben slechts een paar of zelfs helemaal geen betaalbare woningen gebouwd. [Rond Enschede zouden de plattelandsgemeenten meer sociaal bouwen dan Enschede. Zij zijn echter blijven steken op 25%.] Ik wil dat de Minister niet praat over segregatie met dit met actie bestrijdt. Daarom wil ik dat de minister bij gemeenten die niet kunnen uitleggen waarom ze de regionale afspraken niet zijn nagekomen ingrijpt via de Woningwet of via de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening. Bent u daartoe bereid? Slopen en nieuw bouwen kost tijd. Spreiding en keuzevrijheid bevorderen kan je ook door de vrijkomende huurwoningen slimmer toe te wijzen. In de regio Haaglanden laten ze zien dat dit werkt. Door af spraken te maken over minimale slagingskansen voor mensen met een lager inkomen in de kleinere gemeenten ontstaat een evenwichtigere bevolkingsopbouw. In Den Haag vestigen zich meer mensen met hoger inkomen en mensen met lager inkomen krijgen meer kans in omliggende gemeente. Dit werkt alleen wanneer alle gemeenten en corporaties mee doen. Daarom wil de PvdA dat de Minister in de huisvestingwet aanwijzingsbevoegdheid krijgt om free riders onder de gemeenten te kunnen dwingen mee te doen aan zo’n regionale aanpak. [Ook moet in de nieuwe huisvestingswet meer ruimte komen voor lokaal maatwerk om leefbaarheid te bevorderen. Bv maximum verbinden aan het aantal gezinnen met kinderen in een portiek. Of werkende echteparen voorrang geven. Of criminele laten screenen om ze uit bepaalde buurt te houden.]
Voorzitter, De corporaties zijn de belangrijkste partner voor de bewoners en gemeenten bij het ontwikkelen van de krachtwijken. In ruil voor forse investeringen vragen corporaties daarbij vaak wel meer zeggenschap over de invulling van de wijk. Hier zitten ook risico’s aan. Als de wethouder verlengstuk is geworden van de corporatiedirecteur. Dan ontstaat er een ongewenste bestuurlijke
situatie waarin burgers geen invloed meer hebben op hun eigen woonomgeving. De wethouder moet verantwoording afleggen aan zijn kiezers, maar de corporatiedirecteur onttrekt zich volledig aan die democratische controle. Het is zeer urgent dat we zeggenschap en toezicht corporaties goed regelen. Van het volkshuisvestelijk toezicht is sinds de brutering nooit serieus werk van gemaakt. Als een corporatie goed presteert is dat een feest voor de bewoners. Als ze onvoldoende presteren kan niemand ze wat maken. (De zelfbenoemde regenten, aldus Winsemius). Daar moet snel verandering in komen. We praten er al drie jaar over in de Kamer. Er is meerderheid die ongeveer hetzelfde wil en het is tijd om een aantal piketpaaltjes te slaan. Kernpunten zijn: •
corporaties hebben de plicht om op basis van de woonvisie van de gemeenten prestatieafspraken te maken;
•
onafhankelijk en gezaghebbende periodieke visitatie om te kunnen beoordelen of corporaties presteren naar vermogen. De mogelijkheid van incidentele visitatie op verzoek van bewonersorganisaties, gemeenten of het Rijk
•
de bevoegdheid van de Minister om bij onvoldoende presteren de Raad van Toezicht van corporaties te vervangen;
•
toezicht op integriteit. De commissie Schilder heeft geconcludeerd dat dit ontbreekt, terwijl de vastgoedsector een risicovolle sector is zoals we allemaal weten. Daarnaast ontbreekt toezicht op efficiency en het voorkomen dat vermogen niet gebruikt wordt voor het realiseren van de missie van de corporaties.
•
proportioneel toezicht: corporaties die goed presteren krijgen minder toezicht en meer vrijheid
•
onder het motto macht vraagt tegenmacht zijn, benchmarks waar de prestaties van corporaties en hun investeringscapaciteit openbaar voor bewonersorganisaties en gemeenten en krijgen corporaties, bewonersorganisaties en gemeente de mogelijkheid om mediation en arbitrage aan te vragen
graag uw reactie, we willen voor 1 april de voorstellen in de Kamer hebben.
Voorzitter, De integratienota van dit kabinet is een goede balans geworden van rechten en plichten van burgers. De maatregelen die de overheid wil nemen bieden burgers kansen om een volwaardige plaats in de samenleving te kunnen verwerven. Tegelijkertijd legt de overheid de nadruk op de verantwoordelijkheid van burgers om die kansen te benutten door actief deel te nemen aan de samenleving en het actief ondersteunen van de kernwaarden van onze samenleving door alle inwoners. Daarmee markeren we het verschil met vorige kabinetten die problemen niet precies genoeg benoemden en teveel mensen over één kam scheerden in plaats te werken aan het dichten van de kloof tussen bevolkingsgroepen door het kweken van begrip en respect. 1) Jaren was doelgroepen beleid uit den boze. Een monsterverbond tussen rechts en links. Links vond het racisme en rechts vond het pamperen. Het gevolg was dat we specifieke problemen niet zagen. Wat de PvdA betreft moeten we snel van dit dogma afstappen. Specifieke problemen die zich bij een specifieke groep migranten voordoen moeten benoemd en aangepakt worden. De integratienota kiest bij uitzondering voor een specifieke aanpak voor Marokkaanse jongens en Antillianen. Doelgroepenbeleid is effectiever, omdat alleen degenen die overlast veroorzaken worden benoemd en aangepakt. Door die specifieke groep jongeren te benoemen en aan te spreken, voorkomt men dat alle Marokkaanse of Antilliaanse jongeren over één kam worden geschoren Wat ons betreft is dit geen uitzondering. Zo moet er wat de PvdA betreft ook een speciale aanpak komen voor Somaliërs. Bij hen is de werkloosheid 90% en komen andere problemen veel voor zoals drugsgebruik en vrouwenbesnijdenis. Graag uw reactie. 2) Voorzitter, inburgering biedt mensen de kans om volwaardig aan de Nederlandse samenleving deel te nemen. Er zijn echter mannen die liever een boete betalen dan hun vrouw laten deelnemen aan de inburgering en laten emanciperen. Want als de vrouw het inburgeringexamen haalt , krijgt ze eigen verblijfsvergunning en is ze minder afhankelijk van manlief. Van verschillende kanten krijgen we roep om gemeenten de mogelijkheid te geven zwaardere sancties in vroegtijdiger stadium (dus niet pas na 5 jaar) op te leggen bij verzuim van de inburgeringplicht. Ben u bereid gemeenten de mogelijkheid te geven om hogere sancties op te leggen aan de hardnekkige weigeraars? Graag uw reactie. 3) Voorzitter, we kennen de remigratieregeling. Deze regeling maakt het mogelijk dat mensen die remigreren op hun 45e al met pensioen gaan. Dat vindt de PvdA ongewenst en
niet uit te leggen. Bent u bereid daar wat aan te doen? Los daarvan willen we dat de steun aan de stichting steun remigranten conform amendement Dijsselbloem wordt voortgezet. Graag uw reactie 4) Tijdens het Islam debat heeft u toegezegd dat u er zorg voor zou dragen dat het landelijk overleg Moslims breder en representatiever zou worden samengesteld. Wanneer krijgen we de voorstellen? Wij willen ze nog voor behandeling integratienota ontvangen.
Voorzitter Voor betaalbare huurwoningen zijn lange wachttijden en een koopwoning voor een starter is onbetaalbaar geworden in de grootste delen van Nederland. Daarom is het op peil houden van de bouwproductie één van de afspraken in het regeerakkoord. De Minister heeft de Kamer vorige week een brief gestuurd die we op hoofdlijnen steunen. We komen nog uitgebreid over deze brief te spreken. Maar ik wil vast twee van onze wensen neerleggen. De woningmarkt is regionaal erg verschillend. In Drenthe, Zeeland en Zuid Limburg zal de woningbehoefte op de middenlange termijn krimpen (zie Liverpool en Manchester wat gevolgen zijn van leegstand). In Noord Vleugel van de randstad, langs de A2 en Arnhem/Nijmegen blijft de vraag nog groeien en zijn lange wachtlijsten voor betaalbare huurwoningen en zijn koopwoningen onbetaalbaar voor starters (zonder eigen geld moet je 70.000 euro verdienen om een rijtjes huis , van gemiddeld 3 ton, te kunnen kopen). En in Zuidvleugel randstad hebben we het probleem dat de koopkrachtige bevolking de stad verlaat. Deze regio’s kunnen niet zonder steun van het rijk. Daarom willen we vijf sleutelprojecten benoemen om knopen door te hakken en regio’s te helpen (schaalsprong Almere, doorhakken knopen woningbouwlocaties bij Haarlemmermeer, pact van Zuid in Rotterdam, Regio Utrecht: waar gaan we daar bouwen, of doen we dat buiten de regio; Parkstad Limburg: krimpregio) . Een tweede punt is het verlengen van de levensduur van de woningen. Bij het huidige bouwtempo moeten woningen gemiddeld 350 jaar meegaan. Als de levensduur korter wordt moet bouwtempo fors omhoog. Het is daarom zeer effectief om de levensduur van woningen te verlengen en daar maatregelen voor te nemen. Wij willen daar veel aandacht voor. (particuliere, corporaties, samenvoegen van woningen, versterken verenigingen van eigenaren etc).
