SPECIFIEK ONDERZOEK MBO

SPECIFIEK ONDERZOEK MBO

ROC Landstede 90440 Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent (Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent) 10036 10891 10742 10743 10745 90473 94140

Commercieel medewerker Marketing en Communicatie Facilitair medewerker Sociaal Pedagogisch Werker niveau 3 Sociaal Pedagogisch Werker niveau 4 Helpende welzijn Administratief medewerker (receptionist/telefonist) Medewerker bediening/café-bar (Gastheer/-vrouw)

93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra)

Maart 2014

Plaats: BRIN: Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd in: Conceptrapport verzonden op: Rapport vastgesteld te Utrecht op:

Zwolle 01AA 272054 Oktober en november 2013 21 januari 2014 13 maart 2014

Inhoudsopgave 1 Inleiding ....................................................................................... 1 2 Conclusie en vervolgtoezicht ........................................................... 3 2.1 Conclusie ............................................................................ 3 2.2 Vervolgtoezicht .................................................................... 5 3 Bevindingen .................................................................................. 9 Bijlage A: Zienswijze instelling .......................................................... 13 Bijlage B: Nawoord Inspectie van het Onderwijs: ................................. 21

1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs voerde op 29 oktober, 25 november en 17 december 2013 een (her)onderzoek uit naar een aantal bedrijfsgerichte opleidingen. Het gaat in dit onderzoek om twee bedrijven, vanaf nu bedrijf A en bedrijf B genoemd. Bedrijf A is een zorginstelling, bedrijf B is een onderneming in de bouw. Bij de opleidingen zijn ook externe adviesbureau’s betrokken. Deze organisatie’s blijven buiten het onderzoek van de Inspectie van het onderwijs. De volgende opleidingen zijn in het onderzoek betrokken. Het gaat om alle deelnemers die bij deze bedrijven in de opleidingen zijn ingeschreven. De opleidingen zijn niet voor bekostiging in aanmerking gebracht. Bij       

bedrijf A: 10036 Commercieel medewerker Marketing en Communicatie. 10891 Facilitair medewerker. 10742 Sociaal Pedagogisch Werker niveau 3. 10743 Sociaal Pedagogisch Werker niveau 4. 10745 Helpende welzijn. 90473 Administratief medewerker (receptionist/telefonist). 94140 Medewerker bediening/café-bar (Gastheer/-vrouw).

Bij bedrijf B:  93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra) niveau 4. De deelnemers zijn ingeschreven bij ROC Landstede die daarmee verantwoordelijk is voor de opzet en uitvoering van deze mbo opleidingen. Aangezien de opleiding crebo 90440 Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent niet meer in bedrijfsgerichte trajecten is aangeboden, is deze opleiding niet meer onderzocht. Dit blijkt uit zowel een verklaring in het verbeterplan dat het college van bestuur van de instelling op 27 augustus 2013 aan de inspectie heeft gestuurd als uit het overzicht van actieve bedrijfsgerichte trajecten van 15 oktober 2013 dat de inspectie heeft ontvangen van de instelling. De onderzoeken werden afzonderlijk per bedrijf op de bedrijfslocatie en op de onderwijsinstelling uitgevoerd en spitsten zich toe op de kwaliteit van de opleidingen en op de naleving van de wet- en regelgeving. De onderzoeken zijn in algemene zin op 7 oktober 2013 per mail aangekondigd. Na ontvangst van het overzicht van lopende bedrijfsgerichte trajecten bij de instelling heeft de inspectie op 15 oktober de opleidingen en bedrijven voor dit onderzoek bepaald en gecommuniceerd met de onderwijsinstelling. De aanleiding voor dit onderzoek: Op 18 december 2012 is het rapport vastgesteld over de opleiding Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent. Het heronderzoek naar deze opleiding bleek niet meer nodig (zie hierboven). De onderzoeken naar de andere opleidingen komen voort uit hetzelfde onderzoek waarvan de resultaten zijn weergegeven in voornoemd rapport. Daarin is reeds aangekondigd dat het onderzoek zou kunnen worden uitgebreid met andere opleidingen. Vanwege meerdere signalen betreffende de bedrijfsgerichte trajecten bij Landstede is dat ook gebeurd. Het gaat hier derhalve om onderzoeken volgens artikel 15 van de WOT.

Rapport specifiek onderzoek mbo – ROC Landstede

pagina 1 van 21

Doelstelling van het onderzoek: De doelstelling van het onderzoek is het vaststellen van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van de voorschriften van de wet van de binnen het bedrijf onder verantwoordelijkheid van ROC Landstede aangeboden crebo-opleidingen. Uitvoering van het onderzoek: Alle onderzoeken naar de inhoudelijke kwaliteit van het onderwijs en de naleving van de voorschriften zijn steeds door twee inspecteurs van het onderwijs uitgevoerd. Op de locatie van de bedrijven is het door het bedrijf aangeleverde materiaal van iedere aangeboden en uitgevoerde opleiding bekeken en meegenomen. Bij bedrijf A zijn er op de onderwijslocatie bij het bedrijf gesprekken gevoerd met studenten, docenten/praktijkbegeleider en de projectleider van de bedrijfsacademie. Bedrijf A heeft nog materiaal nagezonden. Bij bedrijf B zijn er op de onderwijslocatie bij het bedrijf gesprekken gevoerd met studenten, praktijkbegeleider en de directeur van het bedrijf. Tevens is op de onderwijsinstelling gesproken met de curriculum ontwikkelaar, docent en begeleider van dit traject bij bedrijf B. Bij ROC Landstede zijn gesprekken gevoerd met de academiebegeleider en onderwijskundige die beiden bij de bedrijfsgerichte trajecten betrokken zijn voor de onderwijsinstelling. Tevens is met de directeur bedrijfsgerichte trajecten van ROC Landstede gesproken. Op 17 december 2013 is over de onderzochte opleidingen een gesprek met het college van bestuur van ROC Landstede gevoerd. De resultaten van het onderzoek leiden tot het bepalen van het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 2 leest u de conclusies en het vervolgtoezicht. De bevindingen van het onderzoek van de opleidingen vindt u in hoofdstuk 3.


pagina 2 van 21

2 Conclusie en vervolgtoezicht In dit hoofdstuk geven we aan welke conclusie we trekken uit het onderzoek en wat het vervolgtoezicht is. 2.1 Conclusie We concluderen dat de opleiding crebo 90440 Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent niet meer als bedrijfsgericht traject wordt uitgevoerd bij deze instelling. We concluderen dat de onderzochte acht opleidingen, zoals uitgevoerd bij de bedrijven A en B, niet voldoen aan de gestelde vereisten uit het kwalificatiedossier of eindtermendocument. Aan een groot aantal wettelijke vereisten wordt niet voldaan. De inrichting en uitvoering van de opleiding is zodanig dat niet voldaan wordt aan de wettelijke vereisten conform de Wet educatie en beroepsonderwijs (hierna: WEB). Dit geldt voor: Bedrijf A:  10036  10891  10742  10743  10745  90473  94140

Commercieel medewerker Marketing en Communicatie. Facilitair medewerker. Sociaal Pedagogisch Werker niveau 3. Sociaal Pedagogisch Werker niveau 4. Helpende welzijn. Administratief medewerker (receptionist/telefonist). Medewerker bediening/café-bar (Gastheer/-vrouw).

Bedrijf B:  93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra). Bedrijf A Voor deze opleidingen is voor bedrijf A door een adviesbureau een overeenkomst afgesloten voor de duur van drie jaar. In deze overeenkomst is aangegeven dat de betreffende opleidingen erkende bbltrajecten zijn. Via de bemiddeling van het adviesbureau zijn de onderwijsovereenkomst en praktijkovereenkomst afgesloten met ROC Landstede. De deelnemers zijn gestart in een crebo-erkende opleiding, welke niet is bekostigd, in de onderwijsovereenkomsten met addendum staat dat deze zonder beperking worden uitgevoerd in de beroepsbegeleidende leerweg. Daarbij is een praktijkovereenkomst gesloten, conform art. 7.2.8. van de WEB. Met die overeenkomst behoort de opleiding te voldoen aan de eisen gesteld in de WEB. Een crebocode kan alleen gebruikt worden in het maatschappelijke verkeer als de inhoud van de opleidingovereenkomt met het geregistreerde crebonummer (art. 7.1.2. lid 1 van de WEB). Het centraal register beroepsopleidingen is een door de minister formeel vastgesteld register waarin zowel de opleidingen als de instellingen zijn opgenomen die de opleidingen mogen uitvoeren (art. 6.4.1. van de WEB). Bij bedrijf A zijn de opleidingen nooit gericht geweest op het behalen van een mbo diploma. Integendeel, zowel de onderwijsinstelling als het bedrijf geven uitdrukkelijk aan dat het niet de bedoeling van de opleidingen is om


pagina 3 van 21

een diploma te halen. Het programma is dan ook niet ingericht op het kwalificatiedossier dat tot een diploma zou kunnen leiden, maar op een cultuurverandering bij bedrijf A. Bedrijf B Bij bedrijf B is de opleiding volgens de directie wel bedoeld om een diploma te behalen maar bij de inrichting van de opleiding is slechts een deel van de opleiding aangeboden en het behalen van een diploma op die wijze niet mogelijk. De deelnemers kiezen slechts drie van de werkprocessen om zich voor te scholen. Nu de deelnemers niet alle delen van de opleiding krijgen aangeboden kunnen zij ook niet een diploma behalen. Het onderzochte opleidingstraject is geen volledige crebo opleiding waarin uitvoering wordt gegeven aan het kwalificatiedossier zoals overeengekomen in de onderwijsovereenkomst (oo) en praktijkovereenkomst (pok) en voldoet daarmee niet aan de voorwaarden voor een crebo opleiding zoals die gesteld zijn in het eindtermen dossier en/of het kwalificatiedossier. Daarmee wordt niet voldaan aan artikel 7.1.2. tweede lid en artikel 7.2.7. eerste en vierde lid van de WEB. Het college van bestuur van de onderwijsinstelling heeft bevestigd in de brief van 24 oktober 2013 dat geen van de onderzochte bedrijfsgerichte trajecten tot 2012 gericht waren op een volledige crebo-opleiding, soms slechts op delen en dat de onderwijs- en praktijkovereenkomst in deze niet voldoen. In alle onderwijsovereenkomsten die ten grondslag liggen aan de onderzochte opleidingstrajecten is evenwel aangegeven dat het om een crebo-opleiding gaat en zijn geen beperkingen of bijzonderheden opgenomen. Het programma van de opleidingen behoort in dat geval dan ook volledig te worden uitgevoerd en aan de vereisten uit de WEB te voldoen. In artikel 7.1.2 van de WEB staat expliciet dat de instelling het onderwijs aanbiedt in de vorm van een opleiding en dat de opleiding een samenhangend geheel is van onderwijseenheden en is gericht op de verwezenlijking van de eindtermen/kwalificaties dan wel gericht is op een diploma. Wij concluderen dat er bij deze opleidingen – door de wijze van invulling en uitvoering - geen sprake is van een mbo opleiding zoals bedoeld in de WEB. De afspraak uit de afgesloten onderwijsovereenkomsten en praktijkovereenkomsten om crebo onderwijs te verzorgen wordt niet nagekomen. Er wordt gehandeld in strijd met artikelen 7.1.2, eerste, tweede en derde lid; 7.2.2, tweede lid onder b; 7.2.7 eerste en vierde lid, 7.2.8 eerste, tweede en derde lid, 7.4.3 eerste en tweede lid, 7.4.8 eerste en tweede lid en 8.1.3 derde lid van de WEB. De deelnemers in de opleiding bij bedrijf B hebben volgens de brief van het bevoegd gezag van Landstede van 24 oktober 2013 nog wel een mogelijkheid om een diploma te halen. Dat is namelijk door na het afronden van hun bedrijfsgerichte opleiding in het bedrijf zich in te schrijven als bekostigd extraneus bij Landstede. De instelling heeft aangegeven dat er dan geen extra scholing meer plaatsvindt. De huidige inrichting van de opleiding is echter niet gericht op het behalen van een diploma en de opzet daarvoor is ontoereikend. Daarnaast is het niet juist


pagina 4 van 21

dat deze deelnemers zich opnieuw zouden moeten inschrijven als extraneus in het bekostigde traject voor dezelfde crebo om alsnog een diploma te behalen, immers crebo-opleidingen (bekostigd dan wel niet bekostigd) zijn per definitie diplomagericht en daarmee moet het eerste traject voldoende zijn (artikelen 7.2.4. zevende lid, 7.2.7. vierde lid, 7.4.8. eerste lid van de WEB). Deze conclusies worden nader toegelicht in hoofdstuk 3. 2.2 Vervolgtoezicht Bedrijf A Voor de volgende eindtermgerichte opleidingen bij bedrijf A is er geen vervolgtoezicht meer:  10036 Commercieel medewerker Marketing en Communicatie.  10891 Facilitair medewerker.  10742 Sociaal Pedagogisch Werker niveau 3.  10743 Sociaal Pedagogisch Werker niveau 4.  10745 Helpende welzijn. Deze opleidingen zijn immers zo goed als voltooid. Er kan ook niet meer worden ingeschreven in een eindtermgerichte opleiding. Voor de volgende competentiegerichte opleidingen vindt wel vervolgtoezicht plaats:  90473 Administratief medewerker (receptionist/telefonist).  94140 Medewerker bediening/café-bar (Gastheer/-vrouw). Deze opleidingen voldoen niet aan de wet- en regelgeving. Deze opleidingen worden dan weliswaar niet meer aangeboden bij het onderzochte bedrijf, maar de inspectie zal het vervolgtoezicht richten op de uitvoering bij andere bedrijven waar deze opleiding onder verantwoordelijkheid van de instelling wordt aangeboden. Opleidingen  90473 Administratief medewerker (receptionist/telefonist);  94140 Medewerker bediening/café-bar (Gastheer/-vrouw); Beoordeling Toezichtvorm Vervolgtoezicht Niet naleven wet- en regelgeving

Aangepast toezicht vanwege niet naleving wettelijke vereisten WEB: 7.1.2, eerste, tweede en derde lid; 7.2.2, tweede lid onder b; 7.2.7. eerste en vierde lid van de WEB (begeleiding tijdens de bpv voldoet niet aan de wet); 7.2.8 eerste, tweede en derde lid; 7.4.3 eerste en tweede lid; 7.4.8 eerste en tweede lid; 8.1.3 derde lid van de WEB.


 



De inspectie meldt het oordeel aan de minister. De instelling ontvangt een waarschuwing o.g.v. art 6.1.5. tweede lid jo 6.1.4. eerste lid onder b van de WEB. Na de in de waarschuwingsbrief opgenomen termijn van tenminste 3 maanden na de

pagina 5 van 21

datum van verzending van de waarschuwing volgt een onderzoek naar kwaliteitsverbetering.

Bedrijf B Ook voor de opleiding bij bedrijf B:  93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra) is sprake van vervolgtoezicht. De kwaliteit van het onderwijsproces van de opleiding is onvoldoende, tevens voldoet de opleiding niet aan wet- en regelgeving. Opleiding  93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra) Beoordeling Toezichtvorm Vervolgtoezicht Kwaliteit onderwijsproces is onvoldoende (zwak onderwijs).

Aangepast toezicht vanwege zwak onderwijs.



Na circa een jaar onderzoek naar kwaliteitsverbetering

Niet naleven wet- en regelgeving

Aangepast toezicht vanwege niet naleving wettelijke vereisten WEB: 7.1.2. tweede lid; 7.2.7. vierde lid van de WEB (verantwoordelijkheid bevoegd gezag inrichting opleiding niet conform de wet); 7.4.8 eerste lid van de WEB; 7.4.3 eerste en tweede lid van de WEB.



De inspectie meldt het oordeel aan de minister. De instelling ontvangt een waarschuwing o.g.v. art 6.1.5. tweede lid jo 6.1.4. eerste lid onder b van de WEB. Na de in de waarschuwingsbrief opgenomen termijn van tenminste 3 maanden na de datum van verzending van de waarschuwing volgt een onderzoek naar kwaliteitsverbetering.





De waarschuwingen strekken zich uit tot alle locaties waar de opleidingen onder verantwoordelijkheid van de instelling worden verzorgd. Een intrekking kan derhalve ook aan de orde zijn als de inspectie bij een


pagina 6 van 21

andere locatie, c.q. een ander bedrijf, in het onderzoek naar kwaliteitsverbetering dezelfde/soortgelijke tekortkomingen constateert. In het vervolgtoezicht voert de inspectie een heronderzoek uit naar de opleidingen 90473 Administratief medewerker (receptionist/telefonist), 94140 Medewerker bediening/café-bar (Gastheer/-vrouw)en 93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra) zoals deze in bedrijfsgerichte trajecten worden uitgevoerd. Tevens wordt tijdens dit heronderzoek onderzocht in hoeverre de instelling in het kader van de bedrijfsgerichte trajecten handelt conform het door haar geformuleerde beleid. Dat betekent bovendien dat gekeken wordt of alle dan lopende bedrijfsgerichte opleidingen met crebo-overeenkomsten als uitgangspunt ook aan de wet- en regelgeving voldoen.


pagina 7 van 21


pagina 8 van 21

3 Bevindingen In dit hoofdstuk geven we een nadere toelichting op de conclusie. Heronderzoek opleiding Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent Deze opleiding wordt niet meer als bedrijfsgericht traject aangeboden en was aldus de verklaring van Landstede ten tijde van het onderzoek niet meer operationeel. Bij het bedrijf waar het eerste onderzoek van de inspectie plaatsvond was het contract al beëindigd en de overige trajecten bij bedrijven zijn ook afgebouwd en er zijn niet opnieuw deelnemers ingeschreven in een bedrijfsgericht traject met deze opleiding. Daarmee is dit onderzoek afgerond. Onderzoek opleidingen bedrijf A Bij bedrijf A, een zorginstelling, is Landstede een contract aangegaan waarmee de zorginstelling een traject van gerichte bedrijfsscholing en cultuuromslag is gestart, niet gericht op de inhoud van het kwalificatiedossier en niet gericht op diplomering. De zorginstelling is door een advies van het bureau in zee gegaan met dit traject. Wel heeft er discussie plaats gevonden over de bbl waardigheid van de opleiding. De zorginstelling heeft dit in de gesprekken tijdens het onderzoek aangegeven. De onderwijsinstelling heeft vooruitlopend op het onderzoek op de locatie per brief van 24 oktober 2013 bevestigd dat de bedrijfsgerichte trajecten tot 2012 geen crebo opleidingen zijn en niet gericht zijn op diplomering. Bijna alle medewerkers van het bedrijf, van medewerker restaurant tot leden van de raad van bestuur zijn door Landstede echter in creboopleidingen ingeschreven. Zij hebben vervolgens allen hetzelfde programma gevolgd met nuances gericht op het niveau van de doelgroep met als doel een cultuurverandering, gedragsverandering en professionalisering tot stand te brengen. De trainingen gingen bij alle onderzochte opleidingen over:  Klantgerichtheid  Samenwerken  Communiceren  Zorggerelateerde training  Feedbacktraining  Patientveiligheid cultuur  Lerend werkoverleg  Hoffelijkheidstraining  Masterclass Fred Lee De deelnemers konden ook keuzes maken uit een trainingscarrousel met verschillende trainingen op de bovengenoemde terreinen. Er is geen aandacht besteed aan Nederlands, rekenen, de moderne vreemde taal en Loopbaan en burgerschap. De leidraad was ingegeven door de uitgangspunten van Fred Lee “Als Disney de baas was in uw ziekenhuis. 91/2 dingen die u anders zou doen” en Stephen R. Covey. “De zeven eigenschappen van effectief leiderschap”.


pagina 9 van 21

Het traject is in dagdelen uitgezet en bestond ook uit maandelijkse opdrachten. Die werden gemaakt en gecontroleerd. De zorginstelling had een volledig en inzichtelijk archief en administratie van alle uitgevoerde opdrachten en trainingen per deelnemer per cohort. Het traject is afgerond met een certificaat. Echter slechts in uitzonderingssituaties was er een relatie met een onderdeel van het kwalificatiedossier van de betreffende opleiding. Eenderde van het programma is door trainers uitgevoerd die door de zorginstelling zijn ingehuurd. In tweederde van de gevallen leverde Landstede docenten voor een training. Volgens de zorginstelling is dit een zeer waardevol traject geweest, waarin de gewenste verandering is gerealiseerd. Met een crebo-opleiding had dit echter niets te maken. Daarmee voldoet Landstede niet aan de vereiste kwaliteit van het onderwijs en de wet- en regelgeving die bij de betreffende creboopleidingen waarvoor ingeschreven is, horen. De instelling voldoet daarmee niet aan artikelen 7.1.2, eerste, tweede en derde lid; 7.2.2, tweede lid onder b; 7.2.7 eerste en vierde lid; 7.2.8 eerste, tweede en derde lid; 7.4.3 eerste en tweede lid; 7.4.8 eerste, tweede lid en 8.1.3 derde lid van de WEB. Onderzoek opleiding bedrijf B Het betreft hier de opleiding  93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra). In aanzet is deze opleiding wel vormgegeven als een bbl opleiding. Dat betekent dat er een programma is voor alle werkprocessen, er sprake is van onderricht en dat in de bpv opdrachten worden gemaakt en er begeleiding plaatsvindt. De problematiek van deze opleiding die in de onderwijs- en praktijkovereenkomst als volledige opleiding wordt aangeboden zit echter in het feit dat iedere individuele deelnemer zelf drie van de elf werkprocessen als ‘zijn’ opleiding aanbiedt. Daarmee wordt niet voor het gehele kwalificatiedossier opgeleid en voldoet de opleiding niet aan de eisen die aan een crebo-opleiding mogen worden gesteld. De uitgevoerde bijeenkomsten die onder de begeleide onderwijstijd vallen worden uitgevoerd door een door het bedrijf ingehuurde trainer. Geen van de trainingen die uitgevoerd worden gaan over het vaktechnische aspect van het beroep. De lesdagen worden ’s morgens gevuld met de trainingen leidinggevende vaardigheden volgens de thema’s tot half 1 en de middag wordt besteed aan taal en rekenen tot half 3. De maandelijkse trainingen behandelen steeds een ander thema die alleen de ‘zachte’ kant van het vak bestrijken zoals:  Time-management.  Planning en organiseren.  Faalkosten reduceren.  Onderhandelen.  Teamproces.


pagina 10 van 21

  

Gedrag en beïnvloeding. Onderhandelen. Kernkwaliteit.

De volgende thema’s zijn behandeld op de onderwijsdagen:  Communicatie.  Communicatie en sociale vaardigheden.  Wat is er nodig om de bouwplaats goed te plannen en te organiseren.  Overlegvormen.  Delegeren.  Zelfinzicht.  Assertiviteit.  Gedragsbeinvloeding.  Klantgerichtheid en klantenservice.  Rapporteren en coachen.  Faalkosten.  Een beter leider worden.  Motiveren.  Conflicthantering.  Functioneringsgesprek.  Teamproces. De vaktechnische inhoud van de opleiding wordt door een keuze van 3 van de 11 werkprocessen in de praktijk uitgevoerd. De deelnemer zelf bepaalt welke opdrachten hij gaat doen, passend bij zijn situatie. De onderwijsinstelling verzorgt de lessen taal, vreemde taal (Engels) en rekenen en is betrokken bij de eindgesprekken. De in de praktijk gemaakte opdrachten worden door de trainer bekeken en becommentarieerd op de communicatieve aspecten en niet op de vaktechnische aspecten. De opleiding heeft meer het karakter van een vaardigheidstraining. Er is feitelijk geen sprake van een bbl niveau 4 opleiding Kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra, die toegang geeft tot het hbo. In de studiewijzer heet de opleiding dan ook MBO 4 opleiding: leidinggevende vaardigheden. Dit zou feitelijke een specialistische opleiding zijn die men kan volgen na een mbo 4 diploma te hebben behaald. Het is echter niet de mbo 4 opleiding 93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra): daarvoor is het aanbod onvoldoende vakinhoudelijk vormgegeven. De deelnemer voert echter in de praktijk wel opdrachten uit die geënt zijn op het kwalificatiedossier 93873 door de keuze van de 3 werkprocessen. Het kwalificatiedossier bestaat uit de volgende kerntaken en werkprocessen: Kerntaak 1: Calculeert en stelt offertes op.  Verricht werkopname


pagina 11 van 21

Kerntaak 2: Bereidt de uitvoering van werkzaamheden voor en bewaakt deze.  Organiseert en plant het uitvoeringsproces  Bewaakt en controleert de voortgang  Bewaakt en controleert kwaliteit  Bewaakt de begroting Kerntaak 3: Leidt de uitvoering van werkzaamheden.  Organiseert en coördineert de uitvoering  Voert KAM-beleid uit  Maakt detailplanningen  Stuurt personeel aan  Verzorgt maatvoering en stelwerk  Verricht administratieve werkzaamheden Deze kerntaken en werkprocessen komen nauwelijks aan bod tijdens de opleiding. De deelnemer voert door de keuze van 3 uit de 11 werkprocessen slechts deze 3 uit. Tijdens de onderwijsbijeenkomsten komen de werkprocessen nauwelijks aan de orde. Zoals in de brief van het college van bestuur van 24 oktober 2013 vermeld staat, konden deelnemers na de opleiding alsnog een diploma behalen door zich in te schrijven als bekostigd extraneus deelnemer bij het roc. Er vonden dan geen extra onderwijsactiviteiten meer plaats. Allereerst is diplomering op basis van deze opleidingsopzet niet mogelijk, aangezien een deelnemer maar drie van de elf werkprocessen hoeft uit te voeren, en deze ook zeer beperkt worden aangeboden in het onderwijs door de onderwijsinstelling. Daarnaast is de eerste inschrijving in een onbekostigd traject op een volledige crebo, gevolgd door een tweede inschrijving op een bekostigd examentraject voor dezelfde crebo niet conform de bedoeling van de wet en de notitie Helderheid. Om in dat geval een diploma met de juiste waarde te kunnen geven, behoren deelnemers dan ook nog een behoorlijk deel aanvullend onderwijs te krijgen, waaronder voor een belangrijk deel vaktechnisch onderricht. Bovendien zou daarvoor per deelnemer een duidelijk evc-traject moeten plaats vinden en op de ontbrekende delen aanvullend onderwijs plaats moeten vinden. De instelling voldoet daarmee niet aan artikelen 7.1.2, tweede lid; 7.2.7, vierde lid en 7.4.8, eerste lid van de WEB.


pagina 12 van 21

Bijlage A: Zienswijze instelling Bij brief van 3 april 2014 heeft het College van Bestuur van Landstede aan de Inspectie van het Onderwijs de volgende zienswijze op bovenstaand rapport kenbaar gemaakt: Inleiding Het hierboven genoemde rapport maakt onder andere melding van het feit dat de inrichting en de uitvoering van de opleiding zodanig is, dat aan de wettelijke vereisten conform de Wet educatie en beroepsonderwijs (hierna: Web) niet wordt voldaan c.q. dat geen sprake is van mbo opleidingen zoals bedoeld in de Web. Landstede deelt deze mening niet. Bevoegdheid van de Inspectie betekent dat wél sprake is van mbo opleidingen Indien de betreffende opleidingen daadwerkelijk geen mbo opleidingen als bedoeld in de Web zouden zijn, dan zou de Inspectie geen grondslag hebben om haar onderzoek uit te voeren dan wel om hier een rapport over te schrijven en te publiceren. Anders gezegd, nu de Inspectie zich kennelijk bevoegd acht om de opleidingen bij Landstede te onderzoeken, betekent dit dat sprake is van mbo opleidingen. Ook het feit dat de Inspectie voornemens is een waarschuwingsbrief aan Landstede te sturen, impliceert dat er nog steeds sprake is van een (mbo) beroepsopleiding, anders zou immers geen waarschuwing gegeven hoeven te worden. Landstede deelt de bevindingen en conclusies van de Inspectie niet Landstede kan zich niet vinden in de conclusies en bevindingen van de Inspectie. Met name (doch niet uitsluitend) niet in de conclusie dat geen sprake zou zijn van mbo opleidingen zoals bedoeld in de Web. Landstede is van mening dat de Web zoals deze gold ten tijde van de start van de betreffende opleidingen, de mogelijkheid bood om delen van opleidingen aan te bieden. De stelling van de Inspectie dat creboopleidingen per definitie diplomagericht zijn, is onjuist. Artikel 7.1.2, tweede lid Web luidde immers niet voor niets als volgt: ‘Een opleiding is een samenhangend geheel van onderwijseenheden, gericht op de verwezenlijking van eindtermen dan wel gericht op het behalen van een diploma, gelijkwaardig aan een diploma van scholen, bedoeld in de artikelen 7 tot en met 9 van de Wet op het voortgezet onderwijs, of onderdelen van een dergelijk diploma.’ Pas met de wijziging van artikel 7.1.2 Web per 1 augustus 2012 zijn crebo-opleidingen per definitie diplomagericht. De onderzochte opleidingen zijn echter allen begonnen vóór 1 augustus 2012.


pagina 13 van 21

Reactie van Landstede op conceptrapport Landstede heeft in haar reactie op het conceptrapport (zie bijlage) uitvoerig weergegeven waarom de bevindingen en conclusies van de Inspectie onjuist zijn. De indruk bestaat dat de Inspectie enkel die passages heeft aangepast, die haar goed uitkomen. Hieronder noem ik ter illustratie een tweetal voorbeelden. 1. Landstede heeft de Inspectie op het volgende gewezen: ‘In het onderhavige conceptrapport schrijft u dat in het rapport van 18 december 2012 reeds is aangekondigd dat het heronderzoek zou worden uitgebreid naar andere opleidingen. Dit is echter onjuist: u heeft aangekondigd dat u slechts bij nieuwe signalen andere bedrijfsgerichte trajecten zou gaan onderzoeken. Daar lijkt geen sprake van te zijn: u geeft zelf aan dat de huidige opleidingen zijn onderzocht omdat de AKA-opleiding door Landstede niet meer in bedrijfsgerichte trajecten is aangeboden en niet omdat u signalen over de onderzochte opleidingen heeft ontvangen. Ik verzoek u daarom om in uw rapport weer te geven dat hier sprake is van een (nieuw) onderzoek en niet van een (her)onderzoek’. Vervolgens wijzigt de Inspectie het conceptrapport door als volgt te stellen: ‘De onderzoeken naar de andere opleidingen komen voort uit hetzelfde onderzoek waarvan de resultaten zijn weergegeven in voornoemd rapport. Daarin is reeds aangekondigd dat het onderzoek zou kunnen worden uitgebreid met andere opleidingen. Vanwege meerdere signalen betreffende de bedrijfsgerichte trajecten bij Landstede is dat ook gebeurd. Het gaat hier derhalve om onderzoeken volgens artikel 15 van de WOT’. Met enig signaal betreffende de bedrijfsgerichte trajecten is Landstede echter niet bekend, zodat de Inspectie in onderhavig geval naar de mening van Landstede niet bevoegd is om haar rapport vast te stellen. 2. In het conceptrapport stelt de Inspectie dat het onderwijsprogramma niet is gericht op het kwalificatiedossier dat tot een diploma zou kunnen leiden, maar op een cultuurverandering bij bedrijf A. In haar reactie op het conceptrapport legt Landstede uit dat dit feitelijk onjuist is: het programma is namelijk gericht op onderdelen van het kwalificatiedossier met doelstelling ‘professionalisering van de medewerkers’. De Inspectie past dit niet aan omdat er ‘duidelijk sprake was van een cultuurverandering’, aldus de Inspectie. Het één sluit het ander echter niet uit. Daar waar wordt opgeleid, vindt een cultuurverandering plaats. Echter, dit betekent niet dat het programma niet in hoofdzaak gericht kon zijn op onderdelen van het kwalificatiedossier. Naast feitelijke onjuistheden staan er ook juridische onjuistheden in het definitieve rapport van de Inspectie. Een voorbeeld van een juridische onjuistheid is te vinden op pagina 5, eerste alinea. De Inspectie stelt hier, onder verwijzing naar de artikelen 7.2.4, zevende lid jo. 7.2.7, vierde lid en 7.4.8, eerste lid Web, dat crebo-opleidingen per definitie diplomagericht zijn.


pagina 14 van 21

Géén van deze artikelen echter onderschrijft de genoemde stelling van de Inspectie. Sterker nog, artikel 7.2.7, vierde lid, ziet op opleidingen in de beroepsopleidende leerweg (BOL), terwijl alle onderhavige opleidingen in de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) werden uitgevoerd. Uit het voorgaande blijkt dat de Inspectie niet (volledig dan wel naar behoren) in gaat op hetgeen in de zienswijze door Landstede wordt gesteld.

Tot slot Hoewel Landstede de bevindingen en conclusies van de Inspectie niet deelt, zal Landstede de betreffende opleidingen (wederom) kritisch tegen het licht houden.


pagina 15 van 21

Bijlage bij zienswijze Landstede: reactie van Landstede op het conceptrapport d.d. 18 februari 2014 Naar aanleiding van de aangepaste versie conceptrapport specifiek onderzoek mbo van januari 2014 betreffende de opleidingen 90440 Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent 10036 Commercieel medewerker Marketing en Communicatie 10891 Facilitair medewerker 10742 Sociaal Pedagogisch Werker niveau 3 10743 Sociaal Pedagogisch Werker niveau 4 10745 Helpende welzijn 90473 Administratief medewerker (receptionist/telefonist) 94140 Medewerker bediening/café-bar (Gastheer/-vrouw) 93873 Kaderfunctionaris bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij (kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra) ontvangt u hierbij de reactie van Landstede. Allereerst gaan wij in op specifieke delen uit het conceptrapport. Ik zal afsluiten met een algemene reactie ten aanzien van het conceptrapport. Opmerkingen over specifieke delen uit het conceptrapport Er worden diverse malen bepalingen uit de Web aangehaald zoals deze luiden na 1 augustus 2012. Wij verzoeken u de juiste tekst van de Web aan te houden zoals deze gold ten tijde van de start van de opleidingen (allen vóór 1 augustus 2012). Omdat dit een algemeen punt is, komen wij hier niet bij iedere verwijzing apart op terug. Hoofdstuk 1 Inleiding pagina 2 regel 18: Het woord ontwerper vervangen door curriculum ontwikkelaar; regel 23: het woord bedrijfsopleidingen vervangen door bedrijfsgerichte trajecten. Hoofdstuk 2 Conclusies en vervolgtoezicht pagina 3 Na regel 25 een kopje Bedrijf A toevoegen i.v.m. duidelijk onderscheid in trajecten. Regel 31-33: graag toevoegen welke niet bekostigd en zonder beperking vervalt. De zin luidt dan als volgt: De deelnemers zijn gestart in een crebo-erkende opleiding, welke niet bekostigd, in de onderwijsovereenkomst met addendum staat dat deze worden uitgevoerd in de beroepsbegeleidende leerweg. Zie bijlage 1. Pagina 4: Regel 1 en 2: dit is een feitelijke onjuistheid. ”een cultuurverandering bij bedrijf A” vervangen door “onderdelen van het kwalificatiedossier met als doelstelling professionalisering van de medewerkers”. Regel 3 graag kopje Bedrijf B toevoegen i.v.m. duidelijk onderscheid in trajecten. Regel 9: Het woord Alle vervangen door Het; De woorden “opleidingstrajecten zijn” vervangen door “opleidingstraject is”.


pagina 16 van 21

Regel 11 en 12: dit is een feitelijke onjuistheid. In het addendum wordt nl. gesteld dat er geen reguliere examinering zal plaatsvinden. Dit geldt alleen voor bedrijf A. Regel 18 graag toevoegen achter het woord crebo-opleiding “tot 2012”. Regel 25: artikel 7.1.4, zevende lid Web bestaat niet. Regel 28: graag de zin “Wij concluderen dat er bij deze opleidingen” “het woord opleidingen vervangen door opleiding. Regel 29: de tussenzin –geen sprake is van een mbo-opleiding zoals bedoeld in de WEB- is onjuist. Dit is wel een mbo-opleiding. Zie de algemene toelichting hierover. Laatste zinnen: met het oog op hetgeen eerder is gezegd over de tekst van de Web zoals gold voor opleidingen die zijn gestart vóór 1 augustus 2012 vragen wij u de laatste zin (zeven regels) weg te laten. Deze zin is insinuerend en gebaseerd op een versie van de Web en niet op de Web zoals deze gold ten tijde van de start van de opleidingen. Alinea 5 is o.i. nog een mogelijkheid die onderzocht moet worden. De inspectie had aangeboden om hier nog in mee te kijken, zoals besproken in de middagsessie van het gesprek met de directeur bedrijfsgerichte trajecten. Pagina 5 hoofdstuk 2.2. Vervolgonderzoek graag hieronder kopje Bedrijf A plaatsen i.v.m. duidelijk onderscheid in trajecten. Pagina 5 in het kader tweede kolom een spatie toevoegen bij 7.4.3. 7.4.8 eerste en tweede lid. Pagina 6 graag boven aan kopje Bedrijf B toevoegen i.v.m. duidelijk onderscheid in trajecten. Pagina 9 hoofdstuk 3 Bevindingen. Regel 6: insepctie vervangen door inspectie Regel 13: het woord cultuuromslag vervangen door professionalisering en het woord niet vervangen door deels. Regel 14: de woorden en diplomering vervangen door maar niet gericht op diplomering Regel 14: graag toevoegen na diplomering de zin Alvorens XXXX is gestart met de opleidingen, heeft XXXX via haar accountant XXX advies ingewonnen bij de Belastingdienst, om een bevestiging te krijgen over de fiscale mogelijkheden voor deze opleiding. De zin “Wel heeft er discussie plaatsgevonden over de bbl-waardigheid van de opleiding” komt te vervallen. Regel 20: graag voor het woord geen graag toevoegen tot 2012 en voor het woord crebo volledige toevoegen Regel 24: het woordje enige verwijderen en toevoegen na nuances gericht op het niveau van de doelgroep. Regel 25: na het woord doel toevoegen d.m.v. professionalisering Regel 37: het woordje etc laten vervallen. Regel 40: na burgerschap toevoegen omdat de opleiding niet tot doel had te diplomeren. Regel 40: o.i. kan de zin “De leidraad was ingegeven ……………….. effectief leiderschap” vervallen. Wij zien geen toegevoegde waarde. Pagina 10 hoofdstuk 3 Bevindingen Regel 6: Echter slechts in uitzonderingssituaties was……………… betreffende opleiding graag verwijderen en vervangen door “Het traject was gericht op delen van het kwalificatiedossier, want het traject was niet


pagina 17 van 21

diplomagericht”. Regel 8: o.i. een onjuistheid. De zin: “Het merendeel is ………… docenten voor een training” verwijderen. Uitleg: De ingehuurde trainers gaven 1 les en de docenten van Landstede meerdere lessen. Daarom lijkt het alsof er meer door externe trainers gebruik werd gemaakt. Zie bijlage. Hieruit blijkt dat het merendeel door Landstede is verzorgd. Regel 33: trainer vervangen door docent met geschiktheidsverklaring. Pagina 11 hoofdstuk 3 Bevindingen Regel 22: 12 vervangen door 11 Regel 24: na het woord taal vreemde taal (Engels) toevoegen Regel 26: het woord trainer vervangen door docent met geschiktheidsverklaring Regel 36: graag toevoegen Deelnemer voert echter in de praktijk opdrachten uit, op basis van het kwalificatiedossier 93873. Op pagina 11 en 12 worden de kerntaken en de werkprocessen uit het kwalificatiedossier benoemd. Hier is de verkeerde uitstroomdifferentiatie benoemd. In de bijlage o.i. de juiste. Zie bijlage. Pagina 12 hoofdstuk 3 Bevindingen Regel 4: In plaats van de huidige tweede alinea graag toevoegen: Deelnemer voert opdrachten uit in de praktijk waarin deze kerntaken en werkprocessen aan bod komen. Algemene opmerkingen over het conceptrapport De aanleiding voor het onderzoek De aanleiding voor het in oktober en november 2013 verrichte onderzoek is, zo blijkt uit het conceptrapport, het feit dat er op 18 december 2012 een rapport is vastgesteld over de AKA-opleiding met crebo 90440. In dit rapport heeft u op pagina 4 heel expliciet geschreven dat er in het najaar van 2013 zal worden nagegaan of de opleiding met crebo 90440 (AKA) in de bedrijfsgerichte trajecten aan de wettelijke eisen voldoet. U schrijft: ‘Bij nieuwe signalen kan vervolgtoezicht plaatsvinden naar de kwaliteit van bedrijfsgerichte trajecten bij ROC Landstede. In dat geval kunnen ook bedrijfsgerichte trajecten onderzocht worden waarover nu nog geen signalen zijn ontvangen’. Wij gaan er van uit dat u hiermee heeft bedoeld dat u dan opnieuw een specifiek onderzoek ex artikel 15 Wot zult uitvoeren. In het onderhavige conceptrapport schrijft u dat in het rapport van 18 december 2012 reeds is aangekondigd dat het heronderzoek zou worden uitgebreid naar andere opleidingen. Dit is echter onjuist: u heeft aangekondigd dat u slechts bij nieuwe signalen andere bedrijfsgerichte trajecten zou gaan onderzoeken. Daar lijkt geen sprake van te zijn: u geeft zelf aan dat de huidige opleidingen zijn onderzocht omdat de AKAopleiding door Landstede niet meer in bedrijfsgerichte trajecten is aangeboden en niet omdat u signalen over de onderzochte opleidingen heeft ontvangen. Ik verzoek u daarom om in uw rapport weer te geven dat hier sprake is van een (nieuw) onderzoek en niet van een (her)onderzoek.


pagina 18 van 21

Het niet voldoen aan wettelijke vereisten Op pagina 4 van uw rapport concludeert u dat er geen sprake is geweest van een mbo opleiding zoals bedoeld in de Web. Hierna zullen wij weergeven waarom Landstede deze conclusie niet deelt. Alvorens hier op in te gaan willen wij u wijzen op een advies d.d. 10 juni 2013 van de Klachtadviescommissie van de Inspectie van het Onderwijs aan de Inspecteur-generaal van het Onderwijs. Hierin schrijft de Klachtadviescommissie als volgt: “De bevoegdheid te oordelen over de naleving van de voorwaarden is uitdrukkelijk geregeld in de Wot en de Web. Beklaagde had evenwel met het oordeel dat de onderzochte opleiding niet voldoet aan de wettelijke voorschriften kunnen volstaan. Beklaagde heeft toegelicht op enig moment tijdens het onderzoek uit coulanceoverwegingen aan medewerkers van klager te hebben meegedeeld dat er sprake was van "educatie" in de zin van de Web, dit hoewel ook betwijfeld kan worden of de onderzochte opleiding voldeed aan de voorwaarden die hiervoor gelden. Dit was evenwel niet het onderwerp van dit onderzoek en de vertegenwoordigers van beklaagde waren ook niet in de formele positie om hierover uitspraken te doen. Ook het uitspreken van een informeel oordeel dat er veeleer sprake was van educatie in de zin van de Web in plaats van een bbl of bol had daarom achterwege moeten blijven. In die zin was de handelwijze van beklaagde's inspecteur op dit element uit dit klachtonderdeel niet zorgvuldig jegens klager. Gelet op het voorgaande ga ik er van uit dat u diverse passages uit het conceptrapport achterwege zult laten dan wel zult herschrijven. Ik doel hier bijvoorbeeld (maar niet uitsluitend) op de zinsneden ‘er is geen sprake van een mbo opleiding als bedoeld in de Web’ op pagina 4, ‘de opleiding heeft meer het karakter van een vaardigheidstraining’ op pagina 11, ‘voldoet de opleiding niet aan de eisen die aan een crebo-opleiding mogen worden gesteld’ op pagina 10 en, ‘dit zou feitelijk een specialistische opleiding zijn die men kan volgen na een mbo 3 diploma te hebben behaald’ alsmede ‘feitelijk geen sprake van een BBL niveau 4opleiding’ op pagina 11. Waarom het afgenomen onderwijs wél als een BBL opleiding in de zin van de Web kwalificeert: Wellicht ten overvloede willen wij (wederom) aangeven dat de Web zoals deze gold ten tijde van de start van de verzorgde opleidingen (allen vóór 1 augustus 2012) van toepassing is. Artikel 7.2.2 Web maakt onderscheid in beroepsopleidingen. De manier echter waarop beroepsopleidingen in de betreffende jaren opgebouwd werden, wordt omschreven in de artikelen 7.1.3 jo. 7.2.3 Web. Een beroepsopleiding bestaat uit eindtermen die zijn onderverdeeld in deelkwalificaties (die bovendien een zelfstandige betekenis hebben). Zonder deelkwalificaties, geen beroepsopleiding.‘In aanvulling op artikel 7.1.3 Web bepaalt dit artikel (artikel 7.2.3 Web) dat eindtermen voor beroepsopleidingen zijn onderverdeeld in deelkwalificaties’, aldus de Memorie van Toelichting van de Web op pagina 139. Op pagina 38 schrijft


pagina 19 van 21

deze toelichting over deelkwalificaties het volgende: ‘Het feit dat niet alleen volledige diploma’s leiden tot maatschappelijk erkende onderwijsprestaties, zal de deelnemer kunnen stimuleren tot het behalen van deelkwalificaties, die op hun beurt weer een stimulans zullen vormen voor het behalen van de meeromvattende eindkwalificatie’. De betreffende deelnemers hebben delen van BBL-opleidingen gevolgd, zoals destijds op grond van de Web mogelijk was. Pas met de invoering van de Wet BKS in de Web (per 1 januari 2012, en geldend voor de opleidingen die starten op en na 1 augustus 2012) is de definitie van beroepsopleiding in artikel 7.1.2 Web zodanig aangepast dat het behalen van het diploma als vereiste geldt: ‘Een beroepsopleiding is een onderwijstraject dat voor een deelnemer is ingericht overeenkomstig de eisen van hoofdstuk 7, titel 2, en dat is gericht op het behalen van een kwalificatie in het beroepsonderwijs, ten bewijze waarvan een diploma wordt uitgereikt’. Dat geen volledige opleidingen zijn gevolgd, is dus geen valide argument om te stellen dat er geen sprake is van BBL-opleidingen in de zin van de Web. BBL Een beroepsbegeleidende leerweg is ingevolge artikel 1.1.1 onderdeel m Web: ‘de leerweg, bedoeld in artikel 7.2.2, tweede lid, onder b’ Web. Uit dit artikel volgt dat een beroepsbegeleidende leerweg (BBL) een beroepsopleiding is met een praktijkduur van minimaal 60% van de studieduur. Bij opdrachtgevers van de bedrijfsgerichte trajecten bij Landstede worden opleidingstrajecten uitgevoerd voor zittend personeel, in het kader van hun kwalificatie. De opleiding heeft zoveel mogelijk plaatsgevonden in de praktijk van het werk, waarbij aan de wettelijke ondergrens van 60% ruimschoots is voldaan. Kortom, niet valt in te zien waarom de door u aangehaalde opleidingen niet zouden kwalificeren als (MBO) BBL opleidingen en waarom niet zou worden voldaan aan de wettelijke vereisten. Wij vertrouwen erop u met onze reactie tot een definitief rapport kunt komen. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u deze uiteraard te allen tijde aan ons stellen.


pagina 20 van 21

Bijlage B: Nawoord Inspectie van het Onderwijs: De instelling geeft in haar reactie op het definitieve rapport een aantal feitelijke onjuistheden en opmerkingen weer. Deze opmerkingen maakte de instelling ook op het conceptrapport. Die opmerkingen zijn opgenomen in de door de instelling bij de zienswijze gevoegde bijlage (zie hiervoor). De inspectie heeft in een schriftelijke reactie aan de instelling op alle punten beargumenteerd gereageerd en ook in detail uitgewerkt waarom punten wel of niet tot wijziging van het rapport hebben geleid. Op basis daarvan is het onderhavige definitieve rapport vastgesteld.


pagina 21 van 21

SPECIFIEK ONDERZOEK MBO

Recommend Documents