Sosnowiec havo 4 en TL 4
Merewade College 2008 naam: _________________________________
Merewade College maart 2008 Teksten: team Internationalisering/deelnemers Fotografie: A. Lohman e.a.
2
Kaartje Google Adressen en noodgegevens Om mee te nemen Invoerbepalingen Bagage en veiligheidsregels Afspraken en regels Programma
blz. 4 blz. 5 blz. 6 blz. 7 blz. 9 blz. 10 blz. 12
Artikelen van leerlingen Poolse en Nederlandse tradities Eten en drinken in Polen Sosnowiec Krakow Auschwitz Jasna Gora kerk in Czestochowa Zoutmijn in Wieliczka Het Poolse schoolsysteem
blz. 14 blz. 17 blz. 19 blz. 21 blz. 23 blz. 25 blz. 27 blz. 29
De taal Ruimte voor aantekeningen
blz. 32 blz. 33
3
4
Adressen en noodgegevens
Adres gastschool: II LO im. Emilii Plater Parkowa 1 41-200 Sosnowiec Polska www.platerlo.webpark.pl
Poolse docenten:
Mevr. Ania Mevr. Wanda
5
Gegevens in geval van calamiteiten De ouders wordt hierbij verzocht in geval van nood niet contact op te nemen met de Poolse school. Wij vragen u vriendelijk in voorkomende gevallen contact op te nemen met Merewade College, Locatieleider dhr. G. Blok: tel. 0183 - 65 68 68 De leerlingen in Polen kunnen in geval van nood telefonisch contact opnemen met dhr. A. Lohman Om mee te nemen. • reisdocumenten (geldig paspoort of geldige Europese identiteitskaart, verblijfsvergunning, visum) • een lunchpakket (voor de heenreis) • middeltjes uit de ‘huisapotheek’ (reistabletten, paracetamol, immodium. Je kunt ze ter plekke soms niet kopen!) • geld (zie ook volgende bladzijde) • cadeau voor het gastgezin • niet al te nieuwe kleding die gemakkelijk zit • (zeer) warme kleding • regenkleding • gemakkelijke, stevige schoenen • toiletgerei; 2 handdoeken • rugzak/tas te gebruiken als handbagage • dit boekje • mobiele telefoon • lectuur; versnaperingen; spelletjes
6
Hoeveel geld je mee moet nemen hangt sterk van jezelf af. Wat wil je in Polen kopen en hoeveel gebruik je bij het uitgaan? Het is dus aan te bevelen de uitgaven een beetje te spreiden. Pinnen kan overal, maar kost bij bijna alle Nederlandse banken provisie. In Polen zijn de prijzen vergeleken bij Nederland erg laag. De meeste mensen verdienen ongeveer een tiende van onze salarissen. Prijzen van consumpties in cafés en disco’s zijn dan ook heel laag vergeleken bij wat je gewend bent. Je moet betalen met de zloty. Wisselen doen we op het vliegveld, meteen na aankomst. In Nederland wisselen is erg onvoordelig vanwege de slechte koers en de hoge provisie. Een euro is ongeveer 3,7 zloty’s. Denk in ieder geval aan uitgaven als: • Bus- of metrokaartjes • Drankjes / hapjes (misschien ook op de terugreis bij het wachten op het vliegveld) • Cadeautjes voor je gastgezin en de thuisblijvers Invoerbepalingen. 1.
Alcohol kan in het gewone reisverkeer, in beperkte mate, alleen door personen die ouder zijn dan 18 jaren worden ingevoerd.
2.
Sigaretten en tabakproducten kunnen door personen die ouder zijn dan 16 jaar worden ingevoerd.
3.
Het in het bezit hebben van drugs (soft- en harddrugs) is strafbaar.
7
4. Voor medicijnen die niet onder de narcoticawet vallen is niets nodig. Voor medicijnen die onder de narcoticawet vallen is een medisch paspoort vereist met een schrijven van de arts over werking en gebruik van medicijnen. 5. Het invoeren en het in bezit hebben van allerlei messen, (nep)wapens, werpsterren, enzovoorts is in Nederland verboden. Deze zijn vaak in andere Europese landen vrij verkrijgbaar. Niet kopen!
8
Bagage en veiligheidsregels Het is verboden om scherpe of puntige voorwerpen in de handbagage mee te nemen of in/op de kleding te dragen. Hiertoe behoren ook zakmesjes, (das)spelden, nagelvijlen, schaartjes, scheermesjes, etc. Zulke voorwerpen mogen wel vervoerd worden in je koffer. Aanbevolen wordt om dergelijke voorwerpen voor het inchecken in je koffer te doen. Als de genoemde voorwerpen bij de veiligheidscontrole toch in de handbagage worden aangetroffen, worden ze in beslag genomen. Vloeistoffen ook. Je geeft je koffer of reistas bij het inchecken af. Er zijn beperkingen aan wat je mag meenemen, qua aantal, gewicht en omvang; indien de bagage één van deze beperkingen overschrijdt, mogen extra kosten worden in rekening worden gebracht door de luchtvaartmaatschappij. Fotografie: De moderne X-ray apparaten op het vliegveld zullen (digitale) camera's en/of films niet beschadigen. Mobiele telefoons: Je mag je mobiele telefoon aan boord meenemen. Je moet de mobiele telefoon in het vliegtuig uitzetten. Wij moeten minimaal 2 uur van te voren aanwezig zijn. Ingecheckte bagage: per passagier 20 kg Handbagage: per passagier 10 kg. Maximale afmetingen handbagage: 55 cm bij 40 cm bij 20 cm.
9
Afspraken en regels. Uitgangspunt bij het opstellen van de regels is geweest dat wij op basis van respect voor elkaar een gezellige en leerzame week hebben. Dit betekent dat wij rekening houden met anderen. Zonder een algehele opsomming te geven van wat wel en niet kan willen wij jullie wijzen op een aantal praktische regels. 1. Jij bent in principe zelf verantwoordelijk voor het feit dat je voldoende nachtrust krijgt en dat je voldoende energie hebt om goed aan het programma deel te nemen. Kun je deze verantwoordelijkheid niet aan dan spreken wij je hierop aan. 2. Jij bent te gast in een gastgezin. Zaken zijn daar waarschijnlijk anders geregeld dan je thuis gewend bent. Dit betekent dat ook jij je moet aanpassen aan de situatie. Zorg ervoor dat je niet tot last bent. 3. Muziek beluister je via oortelefoons; neem alleen een discman of een MP3-speler mee. 4. Alcohol kan wel - met mate - worden gebruikt. Alcoholmisbruik wordt niet getolereerd. (Houd er rekening mee dat er in andere landen wat betreft het nuttigen van alcoholische dranken andere regels kunnen gelden.) 5. Voor de rokers: overleg met je gastgezin wat wel en wat niet toegestaan is. Rook in ieder geval niet op je slaapkamer! Tijdens excursies mag er niet gerookt worden. 6. Drugsgebruik is verboden. 7. Ga nooit alleen op stap! In het belang van de veiligheid en zorg voor elkaar ga je altijd op stap met anderen.
10
8. Gedurende de gehele reis moet jij jouw aanwezigheid ’s ochtends en na bepaalde activiteiten bij de begeleiders melden. Maak er voor iedereen een prettige week van!
11
Culturele uitwisseling Merewade College – Emilia Plater 4 maart-11 maart 2008 Algemeen: De Poolse gastgezinnen dragen zorg voor een lunchpakket (behalve op de dagen dat de leerlingen op de school lunchen). Zowel de Nederlandse als de Poolse leerlingen moeten elke schooldag op de afgesproken tijd op school aanwezig zijn. Het programma: Dinsdag 04 maart 2008. 10.45 uur 11.00 uur 14.15 uur 16.00 uur 16.45 uur Avond:
Verzamelen op school Vertrek naar vliegveld Eindhoven en inchecken. Vlucht W6 128 Eindhoven - Katowice Aankomst in Katowice, vervoer naar de stad Ontvangst door de gastgezinnen Bij gastgezin
Woensdag 05 maart 2008. 10.00 uur 12.00 uur 19.00 uur
Rondleiding door de school. Bezoek aan Czestochowa (kerk van de Zwarte Madonna). Terug op school.
12
Donderdag 06 maart 2008. 10.00 uur 16.00 uur 19.00 uur
Aanwezig op school. Bezoek aan concentratiekamp Auschwitz. Terug op school. Diner voor alle deelnemers in een pub.
Vrijdag 07 maart 2008. 09.00 uur 13.00 uur
Aanwezig op school. Bezoek aan de bergen, met sleetocht en kampvuur. Per kabelbaan naar boven; daarna bezoek aan het stadje.
Zaterdag 08 maart 2008. 12.00 uur 19.00 uur
Aanwezig op school. Bezoek aan de zoutmijn van Wieliczka. Terug op school.
Zondag 09 maart 2008. 08.45 uur
Vrije dag met de gastgezinnen.
Maandag 10 maart 2008. 09.30 uur 19.30 uur
Aanwezig op school. Bezoek aan Krakow. Terug op school.
Dinsdag 11 maart 2008. 09.00 uur 09.15 uur 11.45 uur 17.00 uur
Aanwezig bij school met al je bagage Vertrek per bus naar Katowice Vlucht W6 127 naar Eindhoven Aankomst bij school
13
Het verschil tussen Poolse en Nederlandse gebruiken Net zoals wij Nederlanders hebben ook Polen hun eigen, speciale (en soms vreemde) gebruiken. Wij Nederlanders gaan met Pasen gezellig met elkaar ontbijten met een hard gekookt eitje erbij. Maar in Polen gooit iedereen elkaar helemaal nat! Binnen en buiten, familie en vreemden gooien elkaar helemaal nat met water, totdat iedereen doorweekt is, of totdat het 12.00 uur is. In Polen laten de mensen hun eieren zegenen met Pasen; je neemt een mandje met (gekleurde) eieren, brood en zout mee naar de kerk en laat dit zegenen. Wij vieren op iedere 5 mei Bevrijdingsdag; de herdenking van de bevrijding van Nederland in 1945, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. In Polen is op 11 november de Onafhankelijkheidsdag. Dan wordt gevierd dat na de Eerste Wereldoorlog Polen zijn territoria van Pruisen, Oostenrijk en de Sovjet-Unie terugkreeg. De naamdag is de gedenkdag van de heilige naar wie een katholiek iemand genoemd is (meestal tijdens de doop, de zogenaamde doopnaam). De 14
naamdagen vallen in het algemeen op de sterfdag van de betreffende heilige. Een bekend voorbeeld is Sint Nicolaas. Hij stierf op 6 december in het jaar 342. In Nederland en Vlaanderen wordt iemands naamdag niet vaak gevierd, met uitzondering van enkele plaatsen in Limburg. In andere landen is de naamdag vaak belangrijker dan de verjaardag. Zo ook in Polen. Hier krijgt iedereen een orthodoxe naam bij de doop en iedereen heeft dus zijn eigen naamdag. In Nederland kan echter vaak met een beetje puzzelen ook een naamdag gevonden worden bij een voornaam. Soms zijn er bij een bepaalde naam twee naamdagen. In dat geval wordt de dag gekozen die het dichtst bij de verjaardag ligt. Als iemand geen naamdag heeft, wordt deze gevierd op Allerheiligen (1 november). Het maakt meestal niet uit of een naam tot een mannelijke of vrouwelijke heilige behoorde, want bijna alle namen kunnen aan zowel zonen als dochters gegeven worden. Zo kan, in het eerdere voorbeeld van Sint Nicolaas, de naam voor dochters veranderd worden in Nicoletta. De naamdag wordt gevierd met gebak, drank, bloemen, kleine cadeaus en bezoek van familie en goede vrienden. Terwijl wij (gemiddelde) Nederlanders tussen de middag lunchen met een boterhammetje met kaas, en rond 5 à 6 uur onze aardappelen prakken, eten ze in Polen anders. Het middagmaal bestaat in Polen uit warm eten, terwijl het avondeten uit brood met o.a. kaas bestaat. Polen zijn dol op chocoladekoekjes met noten (mazurek). De etenstijden zijn in Polen erg afwijkend van de onze. Er wordt vroeg begonnen met werken. Na het werk, zo om twee, drie uur in de middag, eet men warm. Ook maakt met in Polen extra veel van het eten, om voorbereid te zijn op bijvoorbeeld onverwachte gasten. Polen zijn erg
15
gastvrij en zullen gasten altijd met open armen ontvangen. Als je onderdak zoekt, zullen zij je zelden weigeren. Met Kerst gaan wij Hollanders met familie uit eten, of gaan we zelf iets lekkers kokkerellen. Terwijl Polen met kerst 12 gerechten eten. Ieder gerecht staat voor 1 van de 12 discipelen van Jezus. Ze zeggen dat je van elk gerecht gegeten moet hebben, wil je voorspoed hebben het volgende jaar. Bram Pijpers & Floor Kreszner
16
Wat en wanneer eet en drinkt de Pool? De dag begint natuurlijk met het ontbijt. Dat bestaat uit brood met verschillende kaassoorten en vlees, zoals ham of kipfilet. ‘s Middags eten ze een warme maaltijd. Gewoon groente en vlees dus. Polen eten ook veel soep. In de zomer serveren ze vaak een koude soep, genaamd chlodnik, met dille, bieslook en eieren. Barsczc, een rode bietensoep, is één van de bekendste soepen. ‘s Avonds is er gewoon een broodmaaltijd. Hetzelfde als de lunch dus. Alleen bij de avond maken ze er zelf ook wel eens dingen bij, zoals zelfgemaakte salades. Het laatste maal van de dag wordt ergens tussen zes uur en middernacht gegeten, afhankelijk van de slaap(of andere) gewoontes van het gezin. Net als het ontbijt bestaat het hoofdzakelijk uit brood, kaas en koud vlees. Dit klinkt saaier dan het is, want de Polen kennen een indrukwekkende hoeveelheid koude vleessoorten. Ze roken alles en hebben net zo veel soorten worst en ham als de Fransen kaas. Met Kerst eten de Polen geen vlees. Dan word er alleen vis gegeten. Dat is een traditie. Ze houden ook heel erg van zoete dingen. De hele dag door worden er lekkernijen geserveerd. Polen heeft niet echt een eigen drank. Dranken die veel worden gedronken zijn koffie, thee, bier en wodka. •
Koffie De polen drinken hun koffie veel slapper dan andere naties. Men doet eerst een lepel gemalen koffie in een glas en daarna wordt dit overgoten met heet water.
17
•
Thee In Polen wordt thee geserveerd met citroen en zonder melk.
•
Wodka Veel Polen drinken hun eigen gestookte Wodka. Veelal drinken mannen en vrouwen verschillende wodkasoorten: de mannen een droge heldere en de vrouwen een zoete wodka. Wodka wordt veelal gedronken uit kleine kristallen glazen en de wodka wordt dan direct in een keer gedronken na een toost.
Tess Hessels & Timo de Man
18
Sosnowiec Sosnowiec kent een aantal bezienswaardigheden. Het is een vrij nieuwe stad omdat het pas officieel een stad is sinds 1902. Daarvoor is onder andere het Sielecki kasteel gebouwd.
Het Schöena Paleis is gebouwd aan het einde van de 19e eeuw en wordt sinds 1985 gebruikt als museum.
19
Informatie over Sosnowiec: Aantal inwoners: 228 192. Oppervlakte stad: 91,26 km² Voetbalclub: Zagłębie Sosnowiec
Logo Sosnowiec:
Timo Hendriks & Arjen van Noordennen
20
Krakow Krakow is na Warschau en Lodz de grootste stad in Polen; de stad heeft ongeveer 750.000 inwoners en hij ligt in het zuiden aan de grootste rivier van Polen de Wijssel (Wista). Krakow is de voormalige hoofdstad, tot 1609, daarna werd Warschau de hoofdstad. Krakow is ook een van de belangrijkste cultuursteden van MiddenEuropa. Het wordt daarom ook wel het Florence van Polen genoemd. Het is ook een van de weinige steden in Polen die ongeschonden de Tweede Wereldoorlog door gekomen is. Krakow ontstond rond een natuurlijke heuvel, de Wawel. De stad kwam tot ontwikkeling op een kruispunt van oude handelswegen: de Barnsteenroute van de Oostzee naar Rome, en de route van Byzantium naar Parijs. Op de Wawel werd een burcht gebouwd, waar gedurende vijf eeuwen de Poolse koningen resideerden. Een van hen was Casimir de Grote, die in 1364 de nog steeds bestaande universiteit stichtte, na die van Praag de oudste in Midden-Europa. Op de Wawel bevindt zich naast de burcht ook de kathedraal. Onder aan die heuvel bevindt zich de drakengrot. Het verhaal gaat dat daar in de Middeleeuwen een draak woonde die elke dag gevoerd werd met vee (schapen en varkens). Koning Krak beloofde dat diegene die de draak zou verslaan, met zijn dochter mocht trouwen. Een schoenmaker durfde het aan. Hij slachtte een schaap, vulde dat met zwavel en naaide het weer dicht. De draak at dit schaap, vloog in brand en sprong in de Wisła. Daar dronk hij zoveel dat het beest open barstte. Sindsdien is er alleen nog de grot met daarvoor een koperen beeld van een draak.
21
Krakow kwam bij de Derde Poolse Deling (1795) bij Oostenrijk, maar werd in 1809 door Napoleon veroverd en bij het Hertogdom Warschau gevoegd. Dit hertogdom werd na de val van Napoleon ontmanteld en op het Congres van Wenen aan Rusland (Congres-Polen) en Pruisen (Posen) toegekend. Aangezien men het over Krakow niet eens werd, verklaarde men deze stad en de omliggende gebieden tot vrije, onafhankelijke en strikt neutrale stad. Deze Republiek Krakow werd in 1846 door Oostenrijk geannexeerd. Na de Eerste Wereldoorlog werd de stad weer Pools. Gido de Stigter & Richard van den Hoven
22
Auschwitz In de Tweede Wereldoorlog werd Polen als eerste aangevallen in 1939. Omdat de Duitsers Polen in hun macht hadden, besloten ze er een aantal kampen te bouwen, om mensen ‘op te bergen’ die ze weg wilden hebben. Denk aan zigeuners, homoseksuelen, andersdenkenden en natuurlijk Joden. Nu, 60 jaar later, staat Auschwitz nog steeds symbool voor massamoorden, en de gruwel die daar heeft plaatsgevonden wordt er elk jaar herdacht. Auschwitz was onderverdeeld in drie kampen: • Auschwitz 1 ; Het oorspronkelijke concentratiekamp en het administratieve centrum van het totale complex. Hier werden ongeveer 70.000 mensen omgebracht. Voornamelijk Poolse intellectuelen en Russische krijgsgevangenen. • Auschwitz 2 (Birkenau) ; Een vernietigingskamp waar tussen 1,1 en 1,6 miljoen mensen zijn vermoord. Waarvan 90% Joden. 75.000 Polen en ongeveer 19.000 zigeuners. • Auschwitz 3 (Monowitz) ; Het werkkamp, waar ze mensen bijvoorbeeld kleding lieten sorteren, of munitie lieten maken. Er zijn ongeveer 1,5 miljoen mensen naar Auschwitz gedeporteerd. Hiervan werd 1,1 miljoen meteen gedood. Auschwitz was het grootste concentratiekamp gebruikt in de Holocaust, waarvan in totaal ongeveer 6 miljoen Joden slachtoffer werden. Maar het eigenlijke slachtoffertal is veel hoger dan 6 miljoen, omdat andersdenkenden, zigeuners, homoseksuelen, gehandicapten enz. ook werden vervolgd. 23
Er zijn ook veel films gemaakt over Auschwitz, zoals ‘Out of the Ashes’ en ‘Schindlers List’; ‘The Gray Zone’ speelt zich af in Birkenau. Ook de film ‘Het dagboek van Anne Frank’ gaat gedeeltelijk over Auschwitz, omdat ze daar heeft gezeten. Otto Frank, haar vader, heeft een documentaire mede over Auschwitz gemaakt, omdat hij de enige overlevende is uit hun gezin, en zijn gehele gezin daar is gestorven. Andrea Bronkhorst
24
Jasna Góra Jasna Góra is een heuvel die je in het westen van de Poolse stad Częstochowa kunt vinden. Jasna Góra kun je ook wel vertalen met “lichte berg”. Op de Jasna Góra kun je een klooster vinden, deze barokke (vernoemd naar deze stijl van architectuur) kloosterkerk werd gesticht in 1382 door Hertog Władysław van Opole. De kerk was bedoeld voor monniken van de orde van Paulus de Eremiet, ze kwam uit Hongarije.
De Jasna Góra is een bedevaartsoord is al honderden jaren voor katholieken uit Oost-Europa een bedevaartsoord. Dit omdat hier het belangrijkste icoon van de maagd Maria wordt bewaard: de zwarte Madonna van Częstochowa of ook wel “Onze vrouwe van Częstochowa”. De zwarte Madonna wordt wereldwijd aanbeden en er wordt gezegd dat deze vele 25
wonderen heeft verricht. Een van deze wonderen is het laten besparen van het Jasna Góra bij een belegering tijdens een Zweedse invasie. Als gevolg hiervan keerde het tij van de oorlog. Het icoon zou in 1384 naar de Poolse stad Częstochowa zijn gebracht. Tijdens een van de vele veldslagen in de Middeleeuwen rukten de hussieten in 1430 de icoon uit het altaar. Ze namen hem mee, maar onderweg ontdekten ze dat de icoon steeds zwaarder werd. Toen ze hem met zwaarden probeerden stuk te hakken, begon de icoon te bloeden. Uiteindelijk viel hij in drie stukken uiteen. De koning gaf opdracht hem te restaureren, maar in de linkerwang van Maria lieten ze een litteken zitten. Volgens een vrome traditie is deze icoon door de Heilige Lucas zelf geschilderd. In 1656 werd O.L.V. van Czestochowa door Koning Casimir uitgeroepen tot "Koningin van Polen".
Hugo Donkersloot & Patrick Goetjaer
26
De zoutmijnen in Wieliczka Het stadje Wieliczka is gelegen op 12 kilometer van de stad Kraków. Wieliczka ligt in het voorgebergte van de Karpaten. Daar bevindt zich de oudste zoutmijn in Europa, die vanaf de 13e eeuw tot het jaar 1992 in werking was. De zoutproductie is toen stopgezet omdat er een grote overstroming in de zoutmijn was. De zoutmijn staat op de UNESCO-lijst van het Wereld Cultureel Erfgoed. In de zoutmijn worden nu ook rondleidingen gegeven, maar vroeger werd er natuurlijk gewoon in gewerkt. Het is een ondergronds doolhof met gangen die gezamenlijk een lengte van 300 kilometer hebben. Die gangen zijn verbonden met 2040 ruimtes. Deze zoutmijn bereikt een diepte van ongeveer 400 meter. In de grot staan allerlei sculpturen die uitgehouwen zijn uit het zout. Tijdens de
27
Tweede Wereldoorlog werd deze zoutmijn gebruikt door de Duitse bezetters als opslagplaats. Hierboven zie je de kapel in de zoutmijn. De officiële naam van de kapel is: de St. Kinga kapel. Hier zie je kroonluchters hangen, ook die zijn van zouten kristallen gemaakt. Naast deze kapel is er ook nog een meer in de mijn. Ook worden er oude werktuigen getoond, zodat je kunt zien met wat voor werktuigen ze vroeger werkten. De zoutmijn is een van de grootste toeristische attracties van Polen, er bezoeken elk jaar zo’n 800.000 toeristen de zoutmijn.
Hiernaast aan de rechterkant zie je een werktuig waarmee ze vroeger werkten in de zoutmijn. Aan de linkerkant zie je een trap waarmee je boven in de mijn kunt komen. Lisa Streefkerk & Chantal Sonnema
28
Verschillen Poolse & Nederlandse onderwijs Tussen 1999 en 2002 is in Polen een nieuw schoolsysteem ingevoerd. In het oude systeem duurde de basisschool acht jaar. Daarna waren er verschillende mogelijkheden voor een vervolgopleiding, zoals een 5-jarige technische opleiding waar veel nadruk werd gelegd op praktische vaardigheden, een 3jarige beroepsopleiding of een 4-jarige theoretische middelbare opleiding waarbij ze konden kiezen tussen een privé-school of een staatsschool. In het nieuwe systeem duurt de basisschool slechts zes jaar. Vervolgens hebben de Poolse leerlingen verplicht drie jaar ‘middenschool’. Hierna wordt er een toelatingsexamen afgenomen, waarbij wordt bepaald of de leerling kan worden toegelaten tot een algemene middelbare school. De middelbare school duurt ook slechts drie jaar en geeft toegang tot de universiteit. Leerlingen met minder academische interesses of capaciteit, kunnen kiezen voor een 2-jarige praktische opleiding. Vervolgens kunnen ze eventueel nog in drie jaar worden klaargestoomd voor een hogere beroepsopleiding. In Nederland Duurt de basisschool 8 jaar. Aan het einde van groep 8 zijn alle leerlingen verplicht om de CITO- toets te maken. Deze toets bepaalt welk niveau het beste bij je past. (vwo (gymnasium of vwo), havo, tl of vmbo). Hierna ga je naar de middelbare school. De duur van de middelbare school verschilt aan welk niveau je doet, het varieert van vier tot zes jaar. Als je de 2de fase instroomt, moet je een profiel kiezen. Er zijn vier verschillende profielen: Cultuur en Maatschappij, Economie en Maatschappij, Natuur en Gezondheid en Natuur en Techniek. Aan het einde van de 2de fase ga je examen
29
doen. Je diploma is voor erg veel vervolgopleidingen je toegangskaartje.
Er zijn in Nederland ongelofelijk veel vervolgopleidingen. De opleidingen hier zijn ook vrij uitgebreid. Bij bijvoorbeeld de kunstzinnige opleidingen kun je daar weer kiezen of je met computers wilt werken, tekenen, beeldhouwden, met textiel etc.. Je krijg bij vele opleidingen ook een economisch aspect erbij (hoe je een eigen bedrijfje kunt opzetten). Zoals je nu misschien wel hebt gesnapt gaat het er in Polen heel anders aan toe. Ze hebben kortere opleidingen en een veel uitgebreider vakkenpakket op hun ‘middelbare school’. De Poolse leerlingen zijn erg gefocust op hun schoolwerk en willen vrijwel allemaal erg graag gaan doorstuderen.
30
Aangezien Polen niet zo’n rijk land is, willen ze graag goede cijfers en mooie diploma’s, zodat ze misschien in het buitenland kunnen gaan werken om meer te kunnen gaan verdienen. En dat is op zich vrij logisch. Hier in Nederland gaan de meeste leerlingen heel anders met hun school om. Veel leerlingen hebben een hekel aan leren en willen zo snel mogelijk van school af. Volgens mij kunnen wij nog veel gaan leren van de Poolse leerlingen. Ik ben benieuwd. Eva Zethof & Thomas van Son
31
Informatie over de taal * een aantal dagelijkse woorden: Goedemorgen Bedankt Weltrusten Tot ziens Ja Nee Patat Bier Thee Koffie Sap Water Brood
Dzien dobry Dziękuję Dobranoc Do widzenia Tak Nie Frytki Piwo Herbata Kawa Sok Woda Chleb
* tellen tot 10 Jeden Dwa Trzy Cztery Pięc Szesc Siedem Osiem Dziewięc dziejięc Vanuit Polen moet je eerst 0031 intoetsen en de 0 weglaten.
32
Ruimte voor aantekeningen.
33
34
