Sociaal werk. faculteit politieke en sociale wetenschappen masteropleiding

Sociaal werk faculteit politieke en sociale wetenschappen masteropleiding

2008

|

Colofon Redactie Departement studentgerichte diensten en de faculteiten Vormgeving Departement studentgerichte diensten Fotografie Campus Life Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma’s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie in deze brochure. |

Inhoud Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Sociaal werk binnen de Universiteit Antwerpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Over Sociaal Werk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Doelgroep en toelatingsvoorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Loopbaanperspectieven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Studieprogramma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Masterproef. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Vakbeschrijvingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Studeren in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Onderwijs en examens. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Studieadvies - en studentenbegeleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Nuttige websites. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Meer info?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

|

Voorwoord Misschien is dit je eerste kennismaking met de Universiteit Antwerpen. Misschien heb je reeds enkele jaren geleden de weg naar onze universiteit gevonden en hier je bacheloropleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent, en wil je informatie over de masteropleidingen die wij aanbieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met meer dan 10.000 ­ studenten. Vanaf 2007-2008 zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de ­academische bachelor­opleidingen. Binnen de associatie wordt de ­ samenwerking ­bevorderd met de ­ Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Hogeschool Antwerpen en de ­ Hogere Zeevaartschool. In het kader van deze associatie is de ­master Sociaal Werk reeds in 2004 gestart met het schakelprogramma sociaal werk. In 2005-2006 behaalden de eerste ­studenten een masterdiploma aan onze universiteit. Tijdens je masteropleiding wordt de kennis die je opdeed tijdens je bacheloropleiding verder uitgediept. De Universiteit Antwerpen stelt alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan maatschappelijke en ­wetenschappelijke evoluties. We nodigen je alvast uit op onze masterbeurs (16 april 2008) of op de infomarkt (4 september 2008). Welkom bij de Universiteit Antwerpen! Prof. dr. Francis Van Loon Rector Universiteit Antwerpen

|

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, zodat een vlotte interactie mogelijk wordt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mede ­ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in ­verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de ­Universiteit ­Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en –­ondersteuning, waarbij wordt ­ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, met een evenwichtig aanbod van theorie en praktijkgerichtheid. De opleidingen zijn stevig ­verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende ­ samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van ­feitenkennis centraal: je verwerft de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroeps­ relevante opdrachten en problemen op te lossen. Ook de BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ­ ingevoerd, ­keuze­mogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne ­infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria, aula) zijn er “hotspots” waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal ­studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met meer dan 10.000 ­studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten.

|

De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig ­gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook vorming. Ze wil jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de ­boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest niet alleen voor een studentenstad. ­Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek ­cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige ­ pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur, .... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied “U Aan het woord”. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan “A” !

Sociaal werk binnen de Universiteit Antwerpen De Universiteit Antwerpen heeft zeven faculteiten: Farmaceutische, biomedische en diergeneeskundige wetenschappen, Geneeskunde, Letteren en wijsbegeerte, Politieke en sociale wetenschappen, Rechten, Toegepaste economische wetenschappen, Wetenschappen. De master Sociaal werk is een opleiding binnen de faculteit Politieke en Sociale ­Wetenschappen. Bij de inrichting van deze master zijn ook nog andere partners ­betrokken. Het gaat om het departement Bedrijfskunde, lerarenopleiding en Sociale Agogiek van de Hogeschool Antwerpen en het departement Sociaal-Agogisch Werk van de Karel de Grote-hogeschool.

|

Andere masteropleidingen binnen de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen zijn: • Communicatiewetenschappen - Mediacultuur • Communicatiewetenschappen - Strategische communicatie • Sociologie • Sociaal-Economische wetenschappen • Filmstudies en visuele cultuur • Politieke Communicatie • Vergelijkende en Europese Politiek • Internationale betrekkingen en Diplomatie • Milieuwetenschap

Over Sociaal Werk BACHELOR EN MASTER Tijdens de professionele opleiding bachelor Sociaal Werk wordt aandacht besteed aan praktische vaardigheden en oplossingsgericht functioneren. Deze opleiding heeft in eerste instantie tot doel om de studenten de nodige vaardigheden bij te brengen om probleemoplossend en professioneel de vragen van cliënten te beantwoorden. De masters Sociaal Werk hebben een andere rol. Zij dienen te beschikken over een ­breder perspectief en moeten een ruimere waaier aan oplossingen en ­methodieken ­kennen en beheersen. Deze vertrekpositie zal hen in staat stellen om binnen een ­organisatie of dienst beleidsvoorbereidend en -ondersteunend te werken. De eigen kracht en ­deskundigheid van een master Sociaal Werk is dat hij een breed theoretisch ­inzicht in de verhouding individu - samenleving kan koppelen aan de dagelijkse ­ praktijk van ­ hulpverlening en dienstverlening. Masters in Sociaal Werk verenigen kennis en ­kunde op het vlak van de begeleiding van sociaal-agogische processen, ­organisatiekunde, (­strategische) ­planning, methodiekontwikkeling en -implementatie. Ze hanteren ­ daarvoor wetenschappelijke ­inzichten en methoden van (toegepast) wetenschappelijk onderzoek. Zij zijn in staat een visie te ontwikkelen, methoden uit te diepen en te ­verrijken. Daarenboven beheersen zij de taal om dit alles ook door te geven aan de veldwerkers van de organisatie.

|

ALGEMENE DOELSTELLINGEN VAN DE MASTER SOCIAAL WERK Analyse: Om beleidsondersteunende, beleidsvoorbereidende of leidinggevende ­functie te kunnen waarmaken is het nodig dat masters Sociaal Werk inzicht hebben in de ­verwevenheid van het sociaal werk en de samenleving waarin het opereert. Ze moeten de theorieën en analysekaders kennen die een rol spelen in de verantwoording van het (stedelijk) sociaal beleid. Daarnaast moeten ze deze kaders kunnen confronteren met de praktijk van het sociaal werk. Het zijn deskundigen die in staat zijn op systematische wijze problemen en interventies te analyseren. Methodische diepgang van het professionele handelen: Professionele dienstverlening betekent niet langer enkel dat goed opgeleide sociaal werkers dit uitvoeren, maar ook dat het gepland, gecoördineerd, geëvalueerd en gemeten wordt. Dit maakt het ­noodzakelijk om met een zekere afstand te reflecteren over de uitgangspunten en methoden van het sociaal werk. De master Sociaal Werk moet een overzicht hebben van de beschikbare know-how en moet de gepaste middelen kunnen kiezen en aanwenden, die leiden tot een effectief en efficiënt beleid van de organisatie waar hij werkzaam is. Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek: Net als in de gezondheidszorg wordt er in het sociaal werk gestreefd naar het nuttig aanwenden van de resultaten van ­wetenschappelijk onderzoek in de beleids- en praktijkontwikkeling. De ­masterstudent leert professioneel om te gaan met onderzoeksresultaten en om zelf praktijkgericht ­wetenschappelijk onderzoek op te zetten en uit te voeren. Toch is het profiel van de ­opleiding niet deze van een wetenschappelijke onderzoeksmaster, maar wel deze van een academisch breed vormende, maatschappelijk geëngageerde opleiding. De ­afgestudeerden wensen een rol te spelen in de explicitering van het waarom en hoe van het welzijnswerk en daardoor bij te dragen tot de verdere professionalisering van het ­ sociaal werk en van het beleidsmatig ondersteunen van de dienstverlenings­ organisaties. Aansturen van een (multidisciplinair) team: Het profiel van de opleiding is niet deze van een managementopleiding. Verschillende opleidingsonderdelen reiken kaders aan en ­leren competenties aan die voorbereiden op het leidinggeven in het ­middenmanagement. Deze competenties liggen op het vlak van de theoretische kaders van management en niet op het vlak van het concrete inoefenen van managementinstrumenten.

|

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden Deze opleiding richt zich in eerste instantie tot professionele bachelors Sociaal Werk die een ruimere visie op het terrein van het welzijns-, sociaal-cultureel of personeelswerk wensen te verwerven. Hierbij gaat het zowel om personen die net afgestudeerd zijn, als om professionele welzijnswerkers die reeds ervaring hebben op het werkveld. Tot slot is deze master eveneens gericht op academische bachelors Sociologie met een uitgesproken interesse in het sociaal werk. TOELATINGSVOORWAARDEN De toelatingsvoorwaarden worden samengevat in onderstaande figuur. Figuur 1: Toelatingsvoorwaarden 2008-2009

Prof. Bachelor Sociaal Werk

Prof. Bachelor Toegepaste ­psychologie

Prof. Bachelor ­Orthopedagogie, Sociale ­Verpleegkunde, Maatsch. ­Veiligheid

Acad. Bachelor Sociologie

^

^

^

^

Schakel­ programma 63 sp

Schakel­ programma 72 sp

Schakel­ programma 90 sp

Voorbereidings­ programma 63 sp

^

^

^

^

Master Sociaal Werk 60 sp

Studenten met een andere vooropleiding kunnen via de erkenningscommissie een aanvraag tot toelating indienen. COMBINATIE WERKEN-STUDEREN De opleiding Master Sociaal Werk is een dagopleiding. Werkende studenten hebben de mogelijkheid om zowel het schakelprogramma als het masterprogramma ­ deeltijds af te werken. In het tweede semester is er daarenboven een proefproject gestart. 2 ­opleidingsonderdelen uit het schakeljaar en 1 uit het masterjaar werden omgezet in ‘blended learning’. Dit betekent een traject van begeleide zelfstudie met een verminderd aantal contactmomenten (ongeveer 1 per maand). Dit project zal worden geëvalueerd en in 2008-2009 waarschijnlijk worden uitgebreid met meerdere opleidingsonderdelen.

|

Loopbaanperspectieven De master Sociaal Werk leidt op tot breed gevormde, flexibel inzetbare academici. ­Afgestudeerde masters Sociaal Werk kunnen dan ook aan de slag in tal van functies en beroepenvelden. De wereld van de welzijnsorganisaties is zeer divers. We wensen onze studenten niet specifiek te richten op één of enkele arbeidsmarktsegmenten. ­Afgestudeerden van deze master zullen terecht kunnen in de sociale sector of bij lokale of regionale besturen. Met hun combinatie van theoretische kennis en praktijkgerichte competenties zullen zij in beleidsvoorbereidende of -ondersteunende staffuncties mee het beleid sturen en toezien op de uitvoering.

Studieprogramma SCHAKELPROGRAMMA VOOR PROFESSIONELE BACHELORS De doelstelling van het schakelprogramma is iedereen op een gelijk startpunt te ­brengen voor het masterjaar. Naargelang de vooropleiding zal het schakelprogramma dus ­ variëren. In onderstaand overzicht wordt per vooropleiding aangegeven welke ­opleidingsonderdelen gevolgd moeten worden. De tweede kolom met de studiepunten geeft een idee van de belasting die het opleidingsonderdeel vertegenwoordigt. Eén studiepunt komt overeen met 25 à 30 uren studietijd (colleges inbegrepen). De derde kolom geeft voor deeltijdse studenten aan in welk deel een opleidingsonderdeel geprogrammeerd staat. Vakkenpakket op Universiteit Antwerpen (1) Bachelor Sociaal Werk (2) Bachelor Soc. Verpl., Ortho, Maatsch. Veiligheid (3) Bachelor Toegepaste Psychologie

Methodevakken

| 10

sp

dt

Ba(1)

Ba(2)

Ba(3)

Werkcollege Sociaal-wetenschappelijk Den­ ken

6

1

x

x

x

Meten en Analyseren

6

2

x

x

x

Kwantitatieve Onderzoeksmethoden (deel 2)

3

1

x

x

Kwalitatieve Onderzoeksmethoden

6

2

x

x

Kwalitatieve onderzoeksmethoden (deel 2)

3

2

Statistiek I

6

2

x

x

Sociaal Recht (deel 2)

3

2

x

Inl. Recht en Publieke instellingen

6

2

x

x

Richtingspecifieke opleindingsonderdelen sp

dt

Ba(1)

Ba(2)

Ba(3)

Samenleving: feiten en problemen

6

1

x

x

x

Sociologische auteurs

6

1

x

x

x

Sociology of inequalities

6

2

x

x

x

sp

dt

Ba(1)

Ba(2)

Ba(3)

6

2

x

x

x

sp

dt

Ba(1)

Ba(2)

Ba(3)

6

1

x

x

sp

dt

Ba(1)

Ba(2)

6

1

x

x

63

63

48

27

48

90

72

Talen Frans en Engles Keuzevak CW en PW Structuur en werking van de pers en de audio­ visuele media Inleiding in de Communicatiewetenschap Cultuur en Mediatheorie Inleiding tot de politicologie Actuele politieke problemen van België Sociale en Politieke Filosofie Keuzevak Sociologie Ba(3)

Cultuursociologie Arbeidssociologie Sociologie van de Sociale Ruimte Social demography Antropologie Sociaal Recht TOTAAL vakkenpakket op Universiteit Antwerpen Vakkenpakket op HA of KdG Vakkenpakket op HA of KdG ALGEMEEN TOTAAL

63

11 |

Het programma op de hogeschool voor studenten met een andere vooropleiding dan bachelor sociaal werk is bedoeld om het sociaal werk beter te leren kennen. Er wordt een individueel programma opgesteld waarin volgende clusters aan bod komen: • Inleiding in het sociaal werk • Methodologie • Methoden in het sociaal werk • Werkveldverkenning • Integratieopdracht Dit programma kan gevolgd worden aan de Karel de Grote-Hogeschool of aan de ­Hogeschool Antwerpen. Op de website www.ua.ac.be/masoc vind je de personen die je kan contacteren voor meer informatie over de concrete inhoud van deze vakken. VOORBEREIDINGSPROGRAMMA VOOR ACADEMISCHE BACHELORS SOCIOLOGIE Voor de academische bachelors Sociologie is er een voorbereidingsprogramma voorzien waarin deze studenten een inhaalbeweging maken op het vlak van achtergronden, de specificiteit, de methodische kaders en de actualiteit van het sociaal werk. De nadruk ligt op een onderbouwde terreinverkenning. Er wordt een individueel programma opgesteld waarin volgende clusters aan bod ­komen: • Inleiding in het Sociaal Werk • Methoden en methodologie van het Sociaal Werk • Praktijkgerichte vakken • Vaardigheden • Werkveldverkenning • Stage Dit programma kan gevolgd worden aan de Karel de Grote-Hogeschool of aan de ­Hogeschool Antwerpen. Op de website www.ua.ac.be/masoc vind je de personen die u kan contacteren voor meer informatie over de concrete inhoud van de vakken.

| 12

PROGRAMMA MASTER SOCIAAL WERK Het programma van het masterjaar verschilt niet naargelang de vooropleiding. ­Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende opleidingsonderdelen. De derde kolom geeft voor deeltijdse studenten aan in welk deel een opleidingsonderdeel geprogrammeerd staat. Master sociaal werk 2008-2009

sp

dt

Scriptie

15

2

Richtingspecifieke opleidingsonderdelen

24

Maatschappij en sociaal werk

2

Onderzoek in het stedelijk sociaal werk

1

Institutionele context van de sociale zorg

1

Beleidsvorming

2

Optievakken (2 uit 4)

12

1

6

1

3

1

Handelingsmodellen Stedelijke interventiestrategieën HRM en arbeidsrecht Statistiek 2 Keuzevakken (1 uit 9) Een niet gekozen optievak Sociologie van en beleid rond zorg en welzijn Sociologie van en beleid rond arbeid Sociologie van en beleid rond bevolking, gezin, levensloop Sociologie van en beleid rond onderwijs en cultuur Sociologie van en beleid rond ruimte en milieu, stad en wonen Sociologie van en beleid rond uitsluiting en ongelijkheid Sociale economie Werkcollege ‘ ICT en sociaal werk’

13 |

Masterproef De masterproef (of de scriptie) is een bijzonder belangrijk opleidingsonderdeel van de master Sociaal Werk. Het werk wordt begroot op 15 studiepunten. Dit betekent dat een ­ student er gedurende het hele jaar intensief aan werkt. De scriptie begint met een ­ probleem dat vervolgens systematisch wordt onderzocht en ten slotte leidt tot ­aanbevelingen die worden gestoeld op onderzoeksresultaten. Een geslaagde scriptie toont aan dat de student de verworven inzichten uit de vakliteratuur en de opleidings­ onderdelen kan integreren bij de uitwerking van een zelf gekozen problematiek. ­Uiteraard gaat het hierbij niet uitsluitend over de kennis die werd opgedaan tijdens de masteropleiding, maar ook over de kennis opgedaan tijdens de professionele bacheloropleiding. Een ‘Leidraad bij het schrijven van een scriptie’ wordt bij het begin van het masterjaar aan de studenten bezorgd.

Vakbeschrijvingen De vakbeschrijvingen zijn digitaal ter beschikking via de digitale studiegids VAKBESCHRIJVINGEN SCHAKELPROGRAMMA SOCIAAL WERK Methoden Sociaal-wetenschappelijk denken Het vak omvat de begeleide uitwerking van een probleemstelling die verband houdt met de studie van stress bij maatschappelijk werkers. Vooreerst zoeken de studenten uit of het onderzoeksthema leeft in de sector. Op basis van opzoekingswerk in professionele tijdschriften ontwerpen ze een ­omgevingsanalyse. Vervolgens wordt de onderzoekscyclus theoretisch toegelicht en ingeoefend aan de hand van de bespreking van Collings & Murray (1996). De volgende lessen worden ­besteed aan het systematisch uitwerken van een literatuurstudie. Zowel praktische ­ richtlijnen als theoretische aspecten komen aan bod, mede op basis van twee literatuurstudies (­Lambert & Lambert, 2001 en McVicar, 2003). Studenten werken individueel het centrale concept (‘stress’) uit. De bibliografie wordt in groep opgesteld. Nadruk ligt op de keuze van wetenschappelijke bronnen en op correcte referenties. Dan volgt een fase waarin inhoudelijk wordt gewerkt: wat is de stand van zaken in de wetenschappelijke kennis over stress bij maatschappelijk werkers? Nadruk ligt hier op de analyse van de geselecteerde literatuur en op de gestructureerde rapportage in de vorm van een groepspresentatie. | 14

Tenslotte volgt de fase waarin een onderzoeksprobleem wordt uitgewerkt in ­aansluiting bij de verwerkte literatuur. In deze fase worden studenten op weg gezet van de uitwerking van een onderzoekshypothese, mede aan de hand van een Engels ­onderzoeksproject (Huxley e.a., 2005 en Evans e.a., 2006). Het werkcollege wordt afgerond met een individuele examenpaper waarin elke student een gefundeerde onderzoeksprobleemstelling uitwerkt. Meten en Analyseren Doorheen een 10-tal contactmomenten worden de studenten vertrouwd gemaakt met de gangbare kwantitatieve methoden uit het toegepast sociaal wetenschappelijk ­onderzoeksdomein. De studenten zullen doorheen de contactmomenten werken aan één paper. Hierbij worden de verschillende fasen uit de sociaal-wetenschappelijke empirische ­cyclus doorlopen: het beschrijven van een sociale problematiek (concept) aan de hand van ­bestaande indicatoren (indices, meetschalen), het schrijven van een ­wetenschappelijke probleemstelling, het begrijpen van mogelijke oorzaken (uitwerken van een ­theoretisch kader), het operationaliseren van de concepten (ontwikkelen en/of beoordelen van meetinstrumenten), het formuleren van hypothesen (analyseschema voorstellen) en het toetsen van hypothesen in SPSS op bestaande data. Tot slot worden de analyse­ resultaten geïnterpreteerd. Kwantitatieve onderzoeksmethoden (deel 2) De cursus Kwantitatieve Onderzoeksmethoden (KOM) nodigt de student voortdurend uit om de sociale werkelijkheid empirisch te observeren en er de wetmatigheden van ­leren te begrijpen. Verwondering, wetenschappelijke nieuwsgierigheid en zin om te ­analyseren en te synthetiseren staan centraal in de cursus. In dit opleidingsonderdeel worden: • de fasen van de empirische cyclus toegelicht en geïllustreerd. • de voornaamste kwantitatieve methoden en technieken van sociaal­wetenschappelijk onderzoek uitgediept (enquêtes, gestructureerde interviews, ­experimenten, ­inhoudsanalyses, secundaire analyses en overheidsstatistieken).

15 |

Kwalitatieve Onderzoeksmethoden Het doel van dit opleidingsonderdeel is de studenten inzicht te geven in kwalitatieve onderzoekstechnieken. Daarbij wordt gefocust op de onderzoekscyclus van het nietkwantitatieve sociaal-wetenschappelijk onderzoek gaande van de voorbereiding, de ­dataverzameling, de analyse tot de (schriftelijke en mondelinge) rapportering. Hoewel de klemtoon in het vak ligt op kwalitatief onderzoek in het algemeen wordt ­tevens dieper ingegaan op bijzondere varianten zoals het houden van focusgroepen, de participerende observatie en de inhoudsanalyse. Statistiek I Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaal­wetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote ­deelgebieden van de statistische analyse : descriptieve en verklarende statistiek. De ­descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens worden ­relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende statistiek vangt aan met een introductie in de kansrekening en de theoretische verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens. Inleiding tot het Recht en de Publieke Instellingen De cursus biedt in het eerste deel een kennismaking met het objectieve recht. Ze geeft een omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte, de ­algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen beheersen: beginselen van ­behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Eveneens wordt de mens als rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan de hand van twee topics uit het privaatrecht: het huwelijk en de onrechtmatige daad. In het tweede deel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en ­internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en ­gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht.

| 16

Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Samenleving, feiten en problemen Deze cursus behandelt enkele actuele problemen van de welvaartsstaat: Groei en ­crisis van de welvaartsstaat; Welvaart, groei, inflatie, werkgelegenheid; Bevolking en ­beroepsbevolking; De sociale organisatie van de welvaartsstaat; De overheid als ­centrale herverdeler; Verdeling van de geldinkomens; De verdeling van de sociale goederen en diensten; De politieke democratie. Sociologische auteurs De cursus beoogt een grondige kennismaking met de belangrijkste klassieke ­sociologen (Marx, Weber, Durkheim, Simmel) en paradigmata (functionalisme, conflicttheorie, ­ruilparadigma, symbolisch interactionisme, systeemtheorie). Sociology of Inequalities . Introduction: how did inequality become a subject of social action and scientific ­research? • Prerequisites of a social problem • Ideas : Rousseau, Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen • Social movement : abolition of slave trade and slavery and some general ­conclusions • The end of social class? . Illustrations of inequality: • Income distribution • Education • Health and mortality . Central concepts (differentiation, fragmentation, inequality, exclusion and ­stratification) are explained on the basis of a model developed by the professor. 4. Important forms of organized inequality: classes, castes and estates. 5. The main models are explained in separate chapters: • Functionalism • Marx • Weber 6. Class structure in contemporary societies: important developments and their impact on class structure. 7. Power

17 |

8. Social mobility: • Types of mobility, • Models • How to measure mobility? • The relevance of mobility 9. Important forms of inequality and stratification: every year specific topics are ­selected (such as poverty, health, gender, spatial forms) During the course theory, empirical data and methodology are balanced out. Talen ENGELS . Language skills: overzicht van specifieke vaardigheden i.v.m. mondeling en ­schriftelijk taalgebruik. . Reading texts: lezen, verklaren en samenvatten van relevante teksten i.v.m het ­vakgebied (politieke en sociale wetenschappen, media). . Newspaper articles: presenteren van een actueel onderwerp + organiseren van een discussie. FRANS . Theorie, teksten, multimedia, over de Franstalige wereld . Presentaties door de studenten gegeven, over een problematiek van een Franstalige regio . Woordenschat Fenics, omvat jargon uit het vakgebied Keuzevak Communicatiewetenschappen of Politieke Wetenschappen De inhoud van de keuzevakken zal beschikbaar zijn aan het begin van het academiejaar. Keuzevak Sociologie De inhoud van de keuzevakken zal beschikbaar zijn aan het begin van het academiejaar.

| 18

VAKBESCHRIJVINGEN MASTER SOCIAAL WERK Scriptie (zie hoger) Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Maatschappij en sociaal werk • • • •

Een maatschappelijke kijk op welzijn, onwelzijn en de functies van welzijnszorg Geschiedenis en theorieën van sociaal werk Sociologie van de hulpverlening Maatschappelijke tendenzen en hun effecten op sociaal werk

Onderzoek in het stedelijk sociaal werk In dit opleidingsonderdeel komt zowel het onderzoek naar stedelijke problemen als het onderzoek naar het stedelijk sociaal werk aan bod. Institutionele context van de sociale zorg Hierin worden zowel juridische elementen (erkenningregels, rechten en plichten van ­cliënten en ondernemers, instrumenten van conflictregulering) geanalyseerd als ­elementen van overheidsbeleid (zowel het specifieke welzijnsbeleid zoals bvb ­uitgedrukt in programmeringnormen, in kwaliteitsbeleid en in het model van de strategische ­planning, als het algemene nationale en internationale beleid, bvb uitgedrukt in milieu en veiligheidsbeleid, concurrentiebeleid). Beleidsvorming Vooraleer in het tweede deel in te gaan op de drie klassieke organisationele beleids­ beslissingen (strategie, structurering, operationeel besturen ) wordt er in het eerste deel een schets gegeven van de brede macro-context van het hedendaags beleid. Ook de meer specifieke kenmerken van het beleid van de sector van de sociale dienst­verlening ­worden voorgesteld. In het tweede deel worden elk van de organisationele beleids­ domeinen in hun basisvorm voorgesteld. Wat de strategische beleidsvoering betreft gaat het oa over de missie- en visie-bepaling en de processen van strategische keuze. Het structurerend management wordt gekaderd in een breed overzicht van ­onderscheiden types ­ sociale dienstverleningsorganisaties, elk met hun eigen vorm, technologie en ­dynamiek. In het hoofdstuk over operationeel management wordt de basisopstelling van de dienst­verlenende infrastructuur voorgesteld en wordt verhelderd hoe daardoor zowel het ­inzetten van het personeel als de timing van de dienstverlening wordt ­bepaald. ­Worden de middelen daartoe adequaat ingezet, zijn de nodige prioriteitsdoelstellingen ­bepaald?

19 |

Doel van dat alles is de student zicht te geven op én een eerste ervaring mee te geven over het algemeen en specifiek organisatiebeleid en hem/haar te wijzen op de noodzaak van én de mogelijkheden tot het verbeteren, optimaliseren van organisatievormen en het deskundig afwegen van alternatieve organisatievormen en -beslissingen, gericht op diverse vormen van sociale dienstverlening. Optievakken (2 uit 4) Handelingsmodellen Een selectie uit wetenschappelijk gefundeerde handelingsmodellen voor het sociaal werk. Vraaggestuurd werken, vraagverduidelijking en intake Werken met mensen in armoede, werken met jongeren Participatie en empowerment, preventie, omgaan met diversiteit Justitieel welzijnswerk. Stedelijke interventiestrategieën Dit opleidingsonderdeel zoomt specifiek in op stedelijke sociale probleeminterventies. Dergelijk vak moet ook toelaten om niet uitsluitend het individueel maatschappelijk werk en de armoede¬problematiek te belichten, maar om ook elementen van sociaalcultureel werk (opbouwwerk) en van relevante stadsplanning te behandelen. HRM en arbeidsrecht Na een brede schets van de veranderende omgeving vanuit het ‘vijffactorenmodel’ wordt de ontwikkeling van een traditioneel personeelsbeleid naar HRM geschetst, en de toepassing van de verschillende vormen van personeelsmanagement gesitueerd. HRM wordt in deze cursus benaderd als ‘een specifieke benadering van personeelsbeleid, die ernaar streeft voordeel te halen en te behouden door het op een strategische wijze ­inzetten van sterk betrokken en bekwame medewerkers, en hierbij gebruik maakt van een waaier van culturele, structurele en personeelstechnieken’ ( Handboek, blz. 72). De benadering van ‘competentiemanagement’ dient als algemeen referentie­kader voor de bespreking van de verschillende werkdomeinen, zoals rekrutering en ­selectie, ­beoordeling en beloning, training en ontwikkeling, loopbaanmanagement, ­ organisatieontwerp, communicatie en industriële relaties. Bij deze bespreking is het niet de ­bedoeling om de meer technische aspecten te behandelen, doch in de eerste plaats de relevantie ervan bij het nastreven van de organisatiedoelstellingen te ­benadrukken. ­Vanuit dit ­perspectief worden de HR-verantwoordelijkheden van het lijnmanagement (van strategisch tot operationeel niveau) verduidelijkt en een aantal concrete ­instrumenten voor een meer effectief management aangereikt. Het geheel wordt afgesloten met een overzicht van de verschillende rollen en competenties van de bij het HR-beleid betrokkenen, en de ­professionalisering van HRM in de eenentwintigste eeuw. | 20

In deze cursus zal eveneens de nodige aandacht worden besteed aan het arbeids­ rechterlijke kader. Hierbij wordt er naar gestreefd om de bedoeling, de dynamiek en de eigenheid van het arbeidsrecht, zowel het individuele als het collectieve, in het kader van een aantal specifieke HRM-toepassingen te duiden: juridische regelingen bij het ­tewerkstellen van personeel, de verschillende types arbeidscontracten, het ontslag, de rol van de sociale partners, collectief overleg, collectieve arbeidsovereenkomsten. In zoverre dit van toepassing is wordt ook gewezen op de groeiende invloed vanuit de ­Europese regelgeving. De theoretische invulling van de verschillende thema’s wordt regelmatig geïllustreerd aan de hand van gegevens uit recent onderzoek, concrete illustraties, en vonnissen uit recente rechtspraak. Statistiek II Het vak behelst een inleiding in de multivariate statistiek. Na een inleiding in SPSS worden de volgende technieken behandeld: • • • • •

Tabel analyse en Elaboratie Regressieanalyse (Ordinary Least Squares) Factoranalyse Clusteranalyse Logistische regressie

Het vak wordt gegeven via hoorcolleges (theorie) en praktische oefeningen op ­computer, waarbij gegevensbestanden van diverse empirische onderzoeken worden gebruikt (PSBH, Gezondheidsenquête, ISPO enquête). Het examen is schriftelijk, met een ­theoretisch en een praktisch deel. Werkcollege ICT en sociaal werk Met het werkcollege beogen we tegelijkertijd het aanreiken van theoretische inzichten over de relevantie van ICT (bvb registratie projecten) voor het hedendaags sociaal werk én het analyseren en rapporteren van registratiedata. Keuzevak (1 uit 9) De inhoud van de keuzevakken zal beschikbaar zijn aan het begin van het academiejaar.

21 |

Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma’s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkings­akkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en ­ Centraal ­Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale ­ basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s ­uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Meer info op www.ua.ac.be/dis

| 22

Onderwijs en examens Master in BaMa In heel Europa werd het BaMa-systeem ingevoerd, na het ondertekenen van het ­Bolognaakkoord. Alle bestaande opleidingen in het hoger onderwijs werden ­ omgevormd tot ­academische en professionele bachelor- en masteropleidingen. Meer informatie over het BaMa-systeem vind je op www.ua.ac.be. In Vlaanderen zijn alle masteropleidingen academisch. Elke masteropleiding aan de Universiteit Antwerpen heeft specifieke toelatingsvoorwaarden. In elk geval heb je een professioneel of een academisch bachelordiploma behaald, als je inschrijft voor een masteropleiding. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je ­ofwel rechtstreeks instromen in een masteropleiding, ofwel eerst een schakelprogramma (na een professionele bacheloropleiding) of een voorbereidingsprogramma (na een ­ academische bacheloropleiding) doorlopen. Visueel kunnen we dit als volgt ­voorstellen: Academische Bachelor

Ë



Ë



Academische Bachelor Ë

voorbereidingsprogramma

Professionele Bachelor Ë

schakel



Ë

Academische Master

Ë

Academische Master

Ë

Academische Master

Semestersysteem en examens Aan de Universiteit Antwerpen wordt het semestersysteem gehanteerd. Het academiejaar wordt opgesplitst in twee delen, die elk afgesloten worden door een examen­periode. Deze twee examenperiodes (in januari en juni) vormen samen de eerste zittijd. In de tweede zittijd worden alle examens hernomen waarvoor je minder dan 10/20 behaalde. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je slaagt, behaal je credits. Het examenreglement wordt elk jaar kritisch geëvalueerd en aangepast, in samenspraak met studentenvertegenwoordigers. Het volledige reglement kan je raadplegen op www.ua.ac.be/studport.

23 |

Studieadvies - en studentenbegeleiding Algemene studie- en studentenbegeleiding Het hele academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studenten­begeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als ­individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). Studiekeuze De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding helpt je om een studietraject uit te ­werken dat enerzijds nauw aansluit bij je interesses, en je anderzijds maximale kansen op de arbeidsmarkt biedt. Ook als je je studie wil afsluiten of een nieuwe wending wil geven, kan je bij deze dienst terecht. studievaardigheden en studieplanning Een masteropleiding vraagt een nieuwe studieaanpak: het aandeel zelfstudie wordt groter, presentaties maken deel uit van de meeste programma’s, de masterthesis moet worden voorbereid,… Wie hulp wil bij het uitwerken van een geschikte studieaanpak, kan gebruik maken van het aanbod aan groepstrainingen en individuele begeleiding. Psychosociale begeleiding Studenten met psychische (depressie, angst, …) of relationele (conflict met partner, ­ouders,….) problemen kunnen beroep doen op de dienst Studieadvies en Studenten­ begeleiding. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in verschillende publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website www.ua.ac.be/adstud of www.ua.ac.be/studentenportaal. Begeleiding van studenten met specifieke noden: aanvragen bijzondere faciliteiten Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leer­stoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen ...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de dienst voor Studieadvies en ­Studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. | 24

Nuttige websites Website masters Op www.ua.ac.be/masters vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze URL ook doorklikken naar de ­website van een faculteit. Via www.ua.ac.be/masoc kom je onmiddellijk op de website van de master Sociaal Werk. Praktische informatie i.v.m. lessenroosters e.d. is te vinden op www.ua.ac.be/psw bij ‘valven’. Infodagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen twee infonamiddagen rond de Master­ opleidingen. De ene vindt plaats in april, de andere begin september. Elke faculteit ­organiseert een infosessie om haar masterprogramma’s verder toe te lichten. Hierbij krijg je ruim de kans om je vragen met docenten en studenten te bespreken. Vooraf ­inschrijven is niet nodig. De data vind je op onze website: www.ua.ac.be/infodagen. Voor de master Sociaal Werk wordt een extra infoavond georganiseerd. Inschrijven Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: www.ua.ac.be/inschrijven. Het Studentenportaal Op het studentenportaal van de Universiteit Antwerpen www.ua.ac.be/studport vind je algemene informatie die voor alle studenten nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwerkinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, ­ financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen studieloopbaanbegeleiding per faculteit, ­doctoreren, enz.. Bibliotheek De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie ter beschikking voor ­studenten en personeel. Op de Stadscampus is er een gloednieuwe bibliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de Exacte en Medische Wetenschappen gehuisvest. Meer info? Kijk dan op http://lib.ua.ac.be Begin academiejaar Het academiejaar 2008-2009 start op maandag 22 september 2008. Op www.ua.ac.be/ onthaaldag kan je vanaf midden september actuele informatie over het begin van het academiejaar terugvinden. Hoe de campus te bereiken? De vier campussen zijn vlot bereikbaar met de auto, de fiets of het openbaar vervoer. Op www.ua.ac.be/route vind je duidelijke wegbeschrijvingen. 25 |

Meer info? Secretariaat opleiding Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen - master Sociaal Werk Heidi Snellings (Onderwijsadministratie) De Meerminne, M.135 Sint Jacobstraat 2 2000 Antwerpen T +32 (0)3 275 52 61 [email protected] Joke Thirion (Onderwijsassistent) De Meerminne, M.382 Sint Jacobstraat 2 2000 Antwerpen T +32 (0)3 275 55 26 [email protected] www.ac.be/psw en www.ua.ac.be/masoc Departement Studentgerichte diensten Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus Agora-gebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 (0)3 220 48 72 Campus Drie Eiken Gebouw G Universiteitsplein 1 2610 Antwerpen (Wilrijk) T +32 (0)3 820 20 09 [email protected]

| 26

Nota’s

27 |

Nota’s

| 28

Nota’s

29 |

Nota’s

| 30

Nota’s

31 |

Nota’s

| 32