Sociaal Jaarverslag 2007
Akzo Nobel Nederland bv
WAT... in 2007
‘2007 was vooral een jaar van voorbereidingen’ Mike Tijdink, directeur Akzo Nobel Nederland “Als ik terugkijk op het afgelopen jaar is er ontegenzeggelijk veel gebeurd in de organisatie. De beursgang van OBS ging niet door en werd in plaats daarvan de verkoop aan Schering-Plough. Op de valreep van 2007 werd het Britse coatingsbedrijf ICI door Akzo Nobel overgenomen. Ingrijpende processen, die vooral in voorbereidende zin achter de schermen intensief waren.
Zo zijn we in het kader van de verkoop van OBS bezig geweest, samen met vakbonden en bestuur, om de splitsing van het Pensioenfonds goed te regelen. Dat was nog een ingewikkelde puzzel, waarbij natuurlijk ook de belangen van de collega’s bij Schering-Plough goed in het oog moesten worden gehouden. In het komend jaar zullen de formaliteiten van het nieuwe SPpensioenfonds zijn afgehandeld. Bij de voorbereidingen voor de aankoop van ICI was mijn dubbelfunctie als directeur Nederland en Fiscale Zaken een groot voordeel. Vanuit de fiscale rol was ik nauw betrokken bij de deal en daardoor in staat om alle betrokkenen, zoals de vertegenwoordigers van de medezeggenschap, goed te informeren. De overname behelst een behoorlijke verandering voor Akzo Nobel wereldwijd, hoewel de consequenties voor de meeste mensen van Akzo Nobel in Nederland gering zullen zijn. De ruim twintigduizend medewerkers van ICI werken namelijk voor het grootste deel buiten Nederland. 2008 wordt het jaar waarin de organisatie verder zal worden ingericht, de general managers benoemd en de teams nader ingevuld. Dat zal nog een hele exercitie worden, want we hebben natuurlijk te maken met allerlei merken, productgroepen en verschillende
Het jaar 2007 van maand tot maand: Op de omslag foto’s uit Connect die in 2007 verschenen. Januari Akzo Nobel wil het hoofdkantoor van Arnhem naar Amsterdam verplaatsen. Bij de verhuizing, die in de zomer gaat plaatsvinden, zijn ongeveer 100 mensen betrokken. Volgens CEO Hans Wijers zal de verhuizing de internationale toegankelijkheid naar het hoofdkantoor verbeteren.
2
landen waar de beide organisaties in opereren. Voor Chemicals activiteiten was 2007 in grote lijnen op het personele vlak een relatief rustig jaar. Wel zijn in Rotterdam en Delfzijl de laboratoria uitbesteed,
Februari Na eerdere aankondigingen en goedkeuring van aandeelhouders, bevestigt Akzo Nobel dat ze Organon BioSciences via een Initial Public Offering (IPO) naar de beurs wil brengen. Akzo Nobel denkt de farmaceutische activiteiten binnen twee tot drie jaar na de IPO volledig af te splitsen. Het EVA-resultaat over 2006 bedraagt 291 miljoen euro. Met dit EVA-resultaat wordt de EVA-doelstelling van 221 miljoen euro duidelijk overschreden. De EVA-beloning komt daarmee uit op het maximum van 6%.
CAO-onderhandelingen:
“Het gaat nooit zoals je denkt” overigens met behoud van werk voor alle medewerkers. Verder is in de CAO-onderhandelingen van afgelopen jaar extra aandacht gevraagd voor het begrip ‘Sociale innovatie’. Heel algemeen gezegd is het streven van sociale innovatie om mensen zich prettiger te laten voelen in de organisatie, met alle positieve gevolgen voor motivatie en prestatie. Daar willen we komend jaar serieus mee aan de slag, het afgelopen jaar hebben we gebruikt om ons daarop voor te bereiden. Er is een werkgroep geformeerd die zich buigt over drie facetten van sociale innovatie: organisatie van de arbeid, zoals thuiswerken en flextijden; fitheid, bijvoorbeeld een uitgebreide fysieke en psychische wellness-check; en de interne en externe arbeidsmarkt, zoals betere - horizontale - doorstroming en carrièrekansen. De komende tijd gaan we daarmee verder aan de slag samen met de vakbonden.”
Maart Op 7 maart starten de onderhandelingen over twee CAO’s: voor Akzo Nobel en het nieuw gevormde Organon BioSciences. ‘Nieuwe ondernemingen, toekomstbestendige arbeidsvoorwaarden’, is het motto van de onderhandelaars Mike Tijdink en Rob Prins.
Onderhandelen over een collectieve arbeidsovereenkomst is een complex proces. Dat bleek ook in 2007 het geval. Twee delegaties, in totaal 20 mensen, onderhandelen in het voorjaar langdurig tijdens formele en informele bijeenkomsten over de CAO voor de 11.500 werknemers van Akzo Nobel en Organon BioSciences. Na vier dagen onderhandelen komen de partijen niet tot elkaar. Mike Tijdink, onderhandelaar namens Akzo Nobel: “Ik vind het echt heel teleurstellend dat vakorganisaties kennelijk van mening zijn dat er alleen wensen van hen in een nieuw CAO-contract een plaats kunnen krijgen. Ik verwacht van de andere partij dat zij ook water bij de wijn doen.“ Nol Muller (foto linksboven), lid van de FNV vakbondsdelegatie en information manager op de locatie Delfzijl neemt eveneens deel aan het overleg. “Het lijkt steeds erger te worden. Kennelijk moet er eerst dreiging met een conflict zijn, waarbij alles op scherp wordt gezet, alvorens er een akkoord komt. Het besef dat medewerkers het bedrijf zijn en het gemaakt hebben tot wat het nu is, dat ze hard werken voor de toekomst van het bedrijf, hoort hand in hand te gaan met goede arbeidsvoorwaarden. Daarbij hoort een respectvolle wijze van omgaan met de voorstellen van deze medewerkers.
Op dinsdagavond 22 mei, na het zoveelste informele overleg, hebben we op een flipover opnieuw getekend hoe wij dachten dat een principe-akkoord eruit moest zien. Uiteindelijk heeft dit geleid tot het principeakkoord. Ik vind de samenhang van de afspraken belangrijk zoals sociale innovatie en werkgelegenheid. Mensen zijn er echt weer aan toe zich te richten op de toekomst, zeker op de locaties waar de afgelopen tijd veel is gereorganiseerd.” Richard van Schoonderwalt (foto rechtsboven), lid van de werkgeversdelegatie en manager Arbeidszaken bij Organon BioSciences Nederland, zit ook bij de onderhandelingen: “Het gaat nooit zoals je denkt. Op 28 maart kwamen we met een eindbod omdat we meenden dat vakbonden daar bewust op uit waren. Maar voor hen kwam het eindbod kennelijk als een donderslag bij heldere hemel. De laatste avond en nacht van de onderhandelingen is er eerst in klein comité urenlang gesproken over de vraag of het overleg nu formeel of informeel verder zou moeten gaan. Jammer, want voordat de formele onderhandelingen verder gingen, waren we ruim twee uur verder. Geen wonder dus dat we pas diep in de nacht een akkoord bereikten.”
Akzo Nobel ontvangt op 11 maart een bod van Schering-Plough voor 11 miljard euro in contanten op haar dochteronderneming Organon BioSciences. Als gevolg hiervan zal Akzo Nobel niet langer doorgaan met de beursgang van OBS op de Euronext Amsterdam.
3
‘Transformatie naar een onderneming met een sterke focus’ René Scheffers, voorzitter raad van commissarissen
“Waar in het vorige jaarverslag nog gesproken werd van divergerende paden in de organisatie door de verkoop van veel chemische activiteiten, kunnen we voor afgelopen jaar constateren dat de paden weer convergeren. Het was een memorabel jaar voor Akzo Nobel. De organisatie heeft zich op een geweldige manier getransformeerd tot een onderneming met een sterke focus op verfactiviteiten.
Door de aankoop van ICI heeft Akzo Nobel nu op dit terrein een nummer 1 wereldpositie. Daarnaast heeft de onderneming een sterke positie behouden op het gebied van Chemicals. Ontwikkelingen die vertrouwen geven voor de toekomst en de continuïteit. Daarnaast zien we dat Akzo Nobel Nederland in omvang een steeds kleiner deel uitmaakt van het geheel. We moeten ons realiseren dat het Nederlandse bedrijf in toenemende mate onderdeel zal worden van de onderneming op wereldniveau. Dat hoeft helemaal geen bedreiging te zijn. Met de sterke focus die Akzo Nobel Nederland inmiddels heeft, zal er zeker groei blijven bestaan. In verhouding tot het geheel zal de omvang echter kleiner worden en dat heeft consequenties voor de organisatie. Bijvoorbeeld voor de raad van commissarissen, die in navolging van deze ontwikkeling eveneens in omvang afneemt. Naast het positieve nieuws wil ik mijn zorg uitspreken over de steeds minder wordende belangstelling voor de medezeggenschap in de organisatie. Akzo Nobel heeft altijd een uitstekend functionerende medezeggenschap gekend, die tegelijkertijd een constructieve en toch ook kritische inbreng heeft. Dit is van groot belang voor de besluitvorming. Maar afgelopen jaar moesten we helaas constateren dat op bijna de helft van de locaties geen verkiezingen hebben plaatsgevonden vanwege een gebrek aan kandidaten.
April Business unit Car Refinishes heeft er een nieuw gezicht bij: Dyna. Samen met haar Team Dynacoat geeft zij sinds april kleur aan de autoschadeherstelmarkt met een compleet assortiment producten voor snelle en onzichtbare reparaties.
4
Voor de komende periode zullen we goed moeten kijken wat de oorzaken zijn van deze ongewenste tendens en wat we er aan kunnen doen. Want al zijn we als raad van commissarissen alleen een toezichthoudende instantie, vanuit die rol moeten we wel degelijk ook oog hebben voor een goed functionerende ondernemingsraad.”
Mei Seijer Troost, gepensioneerd milieumanager bij Chemicals, is de auteur van een prachtig boek over Koninklijk Zout. Ruim 350 pagina’s en veel uniek fotomateriaal beschrijven en illustreren deze unieke pijler van Akzo Nobel. Aan bod komen de zoektocht naar het witte goud en de ontwikkeling van KNZ dat is uitgegroeid tot een belangrijke West-Europese producent van zout, chlooralkali- en volgproducten.
Vrouwen met ambitie
With Ambition (WWA) organiseert in 2007 twee bijeenkomsten. Aan de workshop
Deze overeenkomsten betekenen de voltooiing van het Chemicals desinvesteringsprogramma van de onderneming.
in maart over ‘De 7 ondeugden van de
vrouwen deel. De bijeenkomst heeft een lacherig begin, want de dames mogen zich eerst even ‘los’ bewegen op een muziekje. Dan volgen direct vragen die iedereen in een bepaalde hoek van de zaal doen bewegen. Daarna neemt workshopleider Ellen Söentken de aanwezigen mee in de nadere duiding van de verschillende archetypen. Zij confronteert de Akzo Nobel-vrouwen in alle toonaarden met typisch vrouwelijke aspecten. Zij oefent met alle deelnemers bewegingen en uitspraken die passen bij de verschillende archetypen. Soms werkt dat hilarisch, maar Söentken houdt ‘de meiden’ als het even kan bij de les. De workshop heeft vooral als doel zelfbewustheid te kweken. De intuïtieve kant is er en kan nuttig zijn. Maar ook de verleiding mag best ingezet worden. Als je je maar bewust bent. “We kiezen toch zelf voor de rol die we willen?” Gedrag Begin oktober organiseert het Akzo Nobel
Juni Akzo Nobel en Organon BioSciences spreken een nieuw hypotheekarrangement af. Medewerkers krijgen bij aanbieder MoneYou 0,1% extra korting op de standaardrente, betalen geen opslag op de rente voor beleggings-, spaar of levenhypotheken en de afsluitprovisie blijft achterwege.
desinvesteringsprogramma Akzo Nobel verkoopt begin 2007 twee Chemieactiviteiten. De activiteit op het gebied van pvcadditieven, Akcros Chemicals, wordt verkocht aan de Britse private investeringsmaatschappij GIL Investments. De Europese activiteiten op het gebied van Methylaminen en Choline Chloride (MACC) gaan over naar Balchem Corporation.
Het Akzo Nobel vrouwennetwerk Women
vrouwelijke manager’ nemen zo’n 90
Einde Chemicals
vrouwennetwerk een workshop in Arnhem. Onder de titel: ’Onzichtbare factoren; je gaat het pas zien als je het door hebt’ maken twee acteurs in herkenbare rollen de verschillen tussen man en vrouw duidelijk. Door de acteurs als het ware ander gedrag te laten spelen - interactief aangereikt door de deelnemers - is ook de reactie van de andere sekse anders. De invloed van mannelijk/ vrouwelijk gedrag wordt hierdoor zichtbaar. Ruim 90 Akzo Nobel vrouwen en mannen(!) participeren actief in de workshop, die vooral tot doel heeft de deelnemers bewust te maken van het feit dat er nu eenmaal verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen. En dat die verschillen van invloed zijn. Dat kan er uiteindelijk toe leiden dat de positie van man en vrouw in bedrijven ongelijk blijft. “En dat is niet goed voor het bedrijf”, constateert Marieke Spee van WWA. Zij verwijst naar recent onderzoek waaruit blijkt dat ondernemingen met vrouwen in de raad 3 van bestuur ‘significant’ betere resultaten boeken dan bedrijven die door mannen worden gerund.
Akcros Chemicals is één van de wereldleiders op het gebied van additieven voor de verwerking en vervaardiging van pvcproducten. De additieven die Akcros aanbiedt zijn onder meer stabilisatoren, biociden en bindmiddelen. De partijen komen overeen dat de locaties in Eccles (Verenigd Koninkrijk) en New Brunswick (VS) overgaan naar de nieuwe eigenaar, samen met de naar schatting 160 medewerkers op deze locaties. Met de Europese dochtermaatschappij van Balchem Corporation, Balchem, BV, sluit Akzo Nobel een overeenkomst waarbij dit bedrijf de activiteiten overneemt van Akzo Nobel Chemicals S.p.A. in Marano Ticino (Italië). De overeenkomst bepaalt dat de activiteiten en de ongeveer 80 medewerkers in Marano Ticino overgaan naar de nieuwe eigenaar.
Juli Business unit Powder Coatings neemt haar eerste fabriek in Rusland officieel in gebruik. De fabriek staat in het industriële gebied rond Moskou. De investering van 13 miljoen euro brengt de onderneming in het hart van de Centraal- en Oost-Europese markt voor industriële coatings, waarvan Rusland 46% voor zijn rekening neemt.
Akzo Nobel benadert het Britse concern Imperial Chemical Industries PLC (ICI) voor een overname. De Britten wijzen het aanbod om hierover in onderhandeling te gaan, af. 5
‘Medezeggenschap sluit nu beter aan bij zeggenschap’ Fons Welters, voorzitter Centrale Ondernemingsraad
“Er heeft afgelopen jaar een aantal ingrijpende ontwikkelingen plaatsgevonden in de organisatie. De verkoop van Organon BioSciences aan Schering-Plough, de aankoop van het Britse coatingsbedrijf ICI… Toch hebben die gebeurtenissen tot nu toe weinig tot geen invloed gehad op de medezeggenschap. Of OBS nu zelfstandig wordt en naar de beurs gaat, wat oorspronkelijk de bedoeling was, of aan een andere partij wordt verkocht heeft op de Centrale Ondernemingsraad van Akzo Nobel geen invloed gehad. We hadden eind 2006 al afscheid genomen van de zes OR-collega’s uit die bedrijfstak.
De toevoeging van ICI aan Akzo Nobel zal op termijn uiteraard wel z’n effect hebben op de inrichting van de medezeggenschap. In 2008 zullen we meer gaan merken van de nieuwe collega’s uit de ICI-gelederen, vooral in de European Works Council, de Europese Ondernemingsraad. De voorjaarsmeeting zal nog gescheiden plaatsvinden, maar in het najaar is dat volgens de planning al volledig geïntegreerd. Verder zullen we er natuurlijk bij betrokken zijn als de twee organisaties in elkaar worden geschoven. ICI houdt zich voor een groot deel bezig met Decorative Coatings. De mensen in Sassenheim zullen dus met argusogen volgen wat dat voor hen betekent. Wij zullen ons uiterste best doen om dat proces goed en zorgvuldig te laten verlopen. Overigens staan we als COR-AN positief tegenover deze aankoop. ICI is een hele goede aanvulling op het pakket dat Coatings al heeft. Wat in 2007 in ondernemingsraadland heel belangrijk is geweest, is de volledige aanpassing van het Charter Medezeggenschap en de Directieverklaring aan de nieuwe organisatiestructuur, waarin de groepsondernemingsraden inmiddels een vreemde eend in de bijt waren. In het Charter worden alle rechten, plichten en bevoegdheden van de medezeggenschap beschreven, in de Directieverklaring – onder meer – de faciliteiten voor
Augustus Het Britse ICI wijst een nieuw overnamebod van Akzo Nobel af. Akzo Nobel verhoogt een voorgenomen bod op ICI naar 650 pence per aandeel ICI. Het bestuur van ICI vindt het nieuwe overnamebod nog steeds te laag. Akzo Nobel doet op 7 augustus opnieuw een indicatief overnamebod aan het bestuur van ICI. De prijs bedraagt 670 pence per aandeel. Daarmee betaalt Akzo Nobel 8 miljard pond sterling (11,9 miljard euro) voor ICI. Op 13 augustus bereiken de twee ondernemingen overeenstemming over dit bod. 6
OR-leden. Beide zijn nu herschreven en in één tekst geïntegreerd. Daarmee sluit de medezeggenschap nu veel beter aan op de zeggenschap. Ten slotte hebben in oktober 2007 OR-verkiezingen plaatsgevonden. Helaas hebben we moeten constateren dat op een aantal plaatsen de belangstelling voor de medezeggenschap onvoldoende is, waardoor er nu een aantal OR-en te maken hebben met een onderbezetting. Dat wordt voor de komende periode dus echt een belangrijk aandachtspunt.”
September Bestuurder en COR-AN stellen op 21 september het nieuwe Charter medezeggenschap vast. Dit vieren zij met een taart waarop een afdruk staat van de medezeggenschapsstructuur en die bovendien prima smaakt. In het nieuwe Charter is geregeld hoe zeggenschap en medezeggenschapsorganen met elkaar omgaan.
SGS neemt laboratoria Akzo Nobel over Ranglijst duurzame ondernemingen
Nummer 1
Business unit Base Chemicals en SGS Nederland B.V. tekenen in december een overeenkomst om de analyselaboratoria in Delfzijl en Rotterdam over te dragen aan SGS. Beide partijen gaan uit van een langdurige, strategische samenwerking. De overdracht vindt per 1 januari 2008 plaats. De overdracht is onderdeel van de strategie van Base Chemicals om zich te concentreren op de kernactiviteiten, namelijk productie en verkoop. Vakorganisaties en medezeggenschap ondersteunen de overdracht, nadat zij eerst aanvullend onderzoek hebben uitgevoerd naar mogelijk alternatieve toekomstscenario’s voor de analyselaboratoria binnen Base Chemicals. “In onze optiek wordt hiermee niet alleen de
Oktober Op 7 locaties van Akzo Nobel in Nederland zijn in de week van 8 tot en met 12 oktober OR-verkiezingen. Het opkomstpercentage ligt gemiddeld rond de 80 procent en dat stemt bij de ondernemingsraden tot grote tevredenheid. Akzo Nobel verkoopt het bedrijfsonderdeel Nobilas Claims & Fleet solutions aan de Innovation Group in het Verenigd Koninkrijk. Nobilas bestaat sinds 2004 en handelt per jaar meer dan 300.000 reparaties en schadeclaims af.
kwalitatieve ondersteuning op het gebied van analyses veiliggesteld, maar zullen de medewerkers van het laboratorium betere perspectieven krijgen voor hun activiteiten. Bovendien ontstaat geen verlies van arbeidsplaatsen als gevolg van deze transactie.” In totaal treden 37 medewerkers in dienst bij SGS: 16 uit Rotterdam en 21 uit Delfzijl. Voor SGS is een wereldwijde onderneming met hoofdkantoor in Genève, Zwitserland. Met meer dan 48.000 medewerkers en ruim 500 laboratoria, zijn laboratoriumonderzoek en -dienstverlening een kernactiviteit. In het kader van deze strategie verkocht Akzo Nobel Base Chemicals vorig jaar haar activiteiten op het gebied van onderhoud aan Stork Industry Services.
Akzo Nobel voert de ranglijst aan van chemische bedrijven op de prestigieuze Dow Jones Sustainability World Indexes (DJSI). Dit is een blijk van erkenning voor de voortdurende inspanningen van de onderneming om de prestaties op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen verder te versterken. Akzo Nobel heeft voor het derde achtereenvolgende jaar een notering op deze index. Ook dit jaar verbeterde de onderneming de gemiddelde score bij de individuele indicatoren en behaalde het beste totaalresultaat, waardoor het nu de ranglijst als global sector leader voor de chemicals industrie aanvoert. CEO Hans Wijers: “Dit is een duidelijke boodschap, gebaseerd op onafhankelijk onderzoek, dat onze strategie vruchten afwerpt. Als bedrijf zijn wij goed in staat om duurzame oplossingen te bieden aan onze afnemers en tegelijkertijd omzetgroei te realiseren.”
November Akzo Nobel voltooit op 19 november de verkoop van Organon BioSciences N.V. aan de Schering-Plough Corporation voor een bedrag van 11 miljard euro. Schering-Plough ontvangt alle benodigde goedkeuringen voor de transactie, waaronder toestemming van de Amerikaanse federale handelscommissie (FTC) en de Europese Commissie.
7
2007... in cijfers 20
Personeelssterkte Aantal bezette arbeidspl.
15000
15
12000
9000
10
6000
5
3000
0
2007 2003
Leeftijdsgroepen 2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Cijfers per groep (ultimo 2007) Totaal Centrale Units Chemicals
00-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-99
Coatings
Personeelssterkte
4987
788
2252
1947
% Mutatie personeelssterkte
-57,1
2,7
-8,3
-1,7
Gemiddelde leeftijd
45,4
46,0
46,5
43,9
% Ziekteverzuim
3,6
3,3
3,4
3,9
% Promoties
7,8
9,3
7,0
8,2
% Medewerkers in CAO-1
62,0
35,9
66,0
67,8
% Vrouwen
20,9
34,9
15,8
21,2
% Verloop
3,1
6,9
8,1
5,7
% Ploegendienst
20,9
3,3
31,9
15,3
% Buitenlanders
4,3
7,9
3,7
3,4
13,5
26,5
11,5
10,5
% Academici
December Strengere milieuwetgeving en toenemende concurrentie stimuleren de ontwikkeling van innovatieve, duurzame producten. Een Car Refinishes projectteam werd hiervoor beloond met de Akzo Nobel 2007 CSR Award. De Europese Commissie verleent op 17 december Akzo Nobel goedkeuring voor de voorgenomen overname van ICI. De transactie heeft al de goedkeuring van de Amerikaanse federale handelscommissie (FTC) en de Canadese mededingingsautoriteiten. 8
Medewerkers in Nederland
Chemicals Coatings Central Units
Colofon Sociaal Jaarverslag 2007 Akzo Nobel Nederland bv Adres: Redactie Connect Postbus 9300 6800 SB Arnhem Tel. 026 – 366 2028 E-mail:
[email protected] Redactie: Erny Baars, Paul van der Boor, Monique de Ligny Ontwerp en vormgeving: Walter Luykenaar Druk: Thieme Nijmegen
