SNIJDERS WILLEM SNIJDERS GROEP WIJ ETEN VAN DE GEZONDHEIDSZORG. 32 Waarom. 56 Inkoopmacht. Ton Elias snapt hoe ondernemers in elkaar zitten

signalement 3 PERIODIEK

BRANCHEMAGAZINE

FHI, FEDERATIE VAN TECHNOLOGIEBRANCHES AUGUSTUS 2009, JAARGANG 18

WILLEM

SNIJDERS SNIJDERS GROEP ‘WIJ ETEN VAN DE GEZONDHEIDSZORG’ 14

Ton Elias snapt hoe ondernemers in elkaar zitten

32

Waarom HET Instrument naar Amsterdam RAI gaat

56

57

‘Inkoopmacht zorgverzekeraars moet worden ingeperkt’

2

3

INHOUD WILLEM SNIJDERS

ALGEMENE VOORWAARDEN

‘Wij eten van de gezondheidszorg’

BEWEGING EN STABILITEIT

Periodieken Interview

4

Kort nieuws

8

Kees Groeneveld Een bewogen voorjaar hebben we achter de rug. Dynamiek is goed zegt iedereen, graag. Maar als zaken in beweging raken begint het geklaag, ontstaat

26 ALGEMENE VOORWAARDEN, WAARDELOOS OF NIET (HELEMAAL)? WAAROM HET INSTRUMENT NAAR AMSTERDAM RAI GAAT

34

32

10

onzekerheid.

Haagse Babbel

14

De economie en onze roots, de beurs HET Instrument, in beiden kwam bewe-

Industriële Elektronica

38

Industriële Automatisering 45 Laboratorium Technologie 52 Medische Technologie

56

Boekbespreking

60

Personalia

62

Agenda

63

Ledenkring

63

redactioneel

4

Conjunctuur

ging in het afgelopen voorjaar. De economie wordt opgeschud. Eindelijk beweegt het bankwezen, ontstaat er, oh paradox, weer ruimte voor op continuïteit gerichte business cases, bij uitstek passend bij technologie-ondernemers. Beweging die stabiliteit oplevert. HET Instrument kwam in beweging. We hebben ons open gesteld voor alle opties, samenwerking met partijen die zo’n openheid niet verwacht hadden. Het bleek te veel gevraagd. Die beweging kon niet iedereen maken en HET Instrument bouwt verder op haar eigen dynamische stabiliteit, sinds jaren weer in Amsterdam RAI. We bewegen volop op eigen kracht, met nieuwe concepten binnen de continuïteit van de wereldwijde naamsbekendheid van HET Instrument.

‘Het valt op in de wiebelende economie, hoe met name research ‘gewoon’ doorgaat’ Onder dat alles ligt een gigantisch stabiele basis: de technologiemarkt. Het

14 ‘IK ZIE WEINIG MENSEN DIE SNAPPEN HOE ONDERNEMERS IN ELKAAR ZITTEN’

valt op in de wiebelende economie, hoe met name research ‘gewoon’ doorgaat. Misschien iets minder in wat tegenwoordig heet de ‘high tech maakindustrie’, een fraaie term voor de immer conjunctuurgevoelige metaalindustrie. In de meer chemie en biologie gerelateerde sectoren lopen de R&D-programma’s door. We zien het terug bij de petrochemie, life sciences, food, medische sector. De goedbedoelde kenniswerkersregeling van de overheid, subsidie voor het detacheren van overtollige kenniswerkers door grote bedrijven bij kennisinstituten, kan leiden tot stabiliserende dynamiek. De regeling ook beschikbaar maken voor het tijdelijk onderling uitwisselen van hoogopgeleide technologen tussen bedrijven, bevordert de bewegende zekerheid meer structureel. Het hoeft allemaal niet gratis, maar zeker niet zo paniekerig als nu de overheid de lobby van een beperkt aantal grote bedrijven en kennisinstituten honoreert. Het kan zoals we gedaan hebben met HET Instrument. Blijven bewegen met behoud van stabiliteit betekent soms ten halve keren om niet geheel te verdwalen. ¶

4

Willem Snijders:

‘Wij eten van gezondheids W

5

de zorg’

illem Snijders is een snelle prater; de woorden komen vloeiend. Zijn zinnen zijn kort of net een beetje suggestief met een open einde, de conclusie aan de

luisteraar latend. Andere zinnen stokken halverwege omdat hij zijn gedachten alweer heeft bijgesteld of zich een nieuw detail herinnert. Hij heeft dan ook veel te vertellen. Snijders is een man die volop in het leven staat. Juist en vooral ook in het bedrijfsleven.

C.V. HET BEDRIJF De activiteiten van de Snijders groep vinden plaats op twee locaties in Tilburg, dicht bij elkaar. Het hoofdkantoor,

“En Willem Snijders is een beurzenman, schrijf dat maar op”, dicteert hij zelfbewust.

de tienduizend meter productie en de intern transportshowroom zijn gevestigd aan de Laurent Janssensstraat. In het nieuwe pand aan de Gebroeders Salastraat bevinden zich de

Het begon met de productie van metalen wagentjes voor

“Er zijn hier medewerkers die alleen lassen, maar ook

showroom voor de laboratoriumapparatuur, de testruimtes, het

ziekenhuizen. De broers Piet en Willem Snijders trekken

mensen die alles weten van de techniek, van computers;

technische en commerciële trainingscentrum, en de cryotheek.

in de beginjaren wekelijks een hele nacht door om in

volwaardige gesprekspartners voor organisaties als

Snijders Cryotheque® is een nieuwe poot onder het bedrijf,

volcontinubedrijf een serie wagentjes door hun nikkel/

Pharming en de FDA... Zelf weet ik het een en ander in

waar kennisinstellingen en laboratoria hun samples kunnen

chroomproces te halen. Metalen kasten volgen. Strevend

grote lijnen en verder wil ik het ook niet weten. Mijn broer

opslaan in massaal opgestelde ULT-vriezers die constant

naar diversiteit wordt Breda Scientific in 1984 gekocht, dat

is de techneut. Dat is leuk om te weten, mijn broer is de

worden gemonitord. Om het opslaan van diepgevroren

onder licentie vriezers bouwde. Daarin investeert Snijders

binnen-Snijders en ik ben de buiten-Snijders. Dat is de

monsters op diverse locaties te vergemakkelijken, ontwikkelde

verder: vriezers voor ultra lage temperaturen (-86°C), en

taakverdeling.”

Snijders Scientific met automatiseerder Ordina het cryotheek-

kleine laboratoriumapparatuur.

pakket Cryotheque®, interactieve software die is bedoeld voor Is dat ook jullie verschil in karakter: introvert-extrovert?

Snijders is trots op zijn tienduizend vierkante meter grote

het geautomatiseerd beheer van cryogene monsters volgens Good Laboratory Practices.

productielocatie. Toch maar even Nederlandse productie.

“Mijn broer heeft economie gedaan, maar ik kon beter met

De zestig man productiepersoneel werkt met de nieuwste

de klanten overweg. Met klanten omgaan is een sport. Of

apparatuur: lasrobots, laserapparatuur voor het verwerken

het nu om een enkel wagentje gaat, complete systemen, of

DE DIRECTEUR

van buizen, CNC-gestuurde machines en een eigen

over onze Cryotheek®, het software-pakket voor vriezers,

Willem Snijders is, samen met zijn broer Piet, directeur/

poederstraat. Snijders Produktie produceert; de verkoop

alles vraagt een eigen benadering. Dat is het spel dat

eigenaar van de Snijders groep. Binnen FHI was hij twaalf jaar

verloopt via de handelmaatschappij Snijders Scientific.

gespeeld wordt, zakendoen, risico nemen, een beetje vrijen.

bestuurslid van de branche Laboratorium Technologie en vier

Distributors zijn er over heel Europa, al is de grootste

Je moet het leuk vinden. En soms ga je op je bek, dat hoort

jaar bestuurslid van de FHI-branche Medische Technologie.

afnemer Zuid-Afrika.

er gewoon bij.” Lees verder op pagina 6

door Kees Groeneveld

6

7

‘Dat is het spel dat gespeeld wordt, zakendoen, risico nemen, een beetje vrijen’ Jullie zijn ook altijd de gouden combinatie gebleven?

Dus we zoeken en testen andere motoren,

(FHI-branche Medische Technologie, red.).

gassen en isolatie waarmee dat lukt, zonder

Wij zijn nog steeds commissaris, mijn broer

in te leveren op kwaliteit en functionaliteit.

en ik. Maar als er iets zou gebeuren met ons,

Dat gebeurt ook onder invloed van de

met mijn broer of met mij, dan draait het

concurrentie – doorgaans uit de VS. Ja, we

bedrijf gewoon verder. Inmiddels zijn ons

staan onder druk. Al jaren. Als we alleen

beider zonen bij ons aan het werk, omdat

vriezers zouden maken, zou ik niet zo rustig

zij dat zelf graag wilden. Ieder in een eigen

achterover zitten. Je hebt die mix van

richting. Ieder als onderdeel van het team.”

producten nodig. Dat is ook onze kracht.” U bent privé naar België uitgeweken. “We eten met zijn allen, als familie, als

Waarom niet ook als bedrijf?

personeel, van deze winkel. Mijn broer en ik hebben één belang, gezond blijven. Met de

“We hebben hier goede mensen. Dat blijft

familie. Dat komt ten goede aan het bedrijf.

dus Tilburg. We hebben hier net nieuwbouw

Dat is belangrijk. Als ik ergens in geloof,

gepleegd en kregen toen te maken met

dan ga ik er ook voor. Ik neem alleen wel

grondverontreiniging. Heel Tilburg is vervuild.

altijd in overweging: wat is het belang? En

In onze wetgeving richting nieuwbouw gaan

“Ik wil in elk geval nooit ergens eind-

we hebben het geluk, dat we geen honger

we erg ver. Wij moesten huisbrandolie uit het

verantwoordelijk zijn, want dan moet je

En aan de zijlijn? Commissies?

hebben. En zolang je geen honger hebt, kun

grondwater halen. Daar hebben we twaalf

er altijd zijn. Wel ben ik voorzitter van de

“We respecteren elkaar. Het gaat heel vaak stuk in families, maar mijn

je ook fatsoenlijk zijn. We zijn geen bankiers.

maanden voor moeten pompen. We waren

tentoonstellingscommissie ‘Laboratorium

broer en ik hebben nooit problemen gehad. We kijken elkaar aan en

Die hebben te grote risico’s genomen. Dat

het er niet mee eens, maar als we het niet

Technologie’ geweest, dat viel nog te

dan weten we het. Het vraagt ook wat van thuis. We hebben vroeger

knaagt aan mij. Maar, Nederland is het beste

hadden gedaan, hadden we geen toestem-

plooien. Toen ik daar was opgevolgd, ben ik

honderd uur in de week gewerkt – met plezier – en als je dan thuis

land dat er is, hoor, verhoudingsgewijs.

ming gekregen om te bouwen. Ik kijk al weer

bestuurslid geworden van de FHI-branche

komt, moet het goed zijn. Wat mij betreft was het voor een deel ook

We hebben een grote klant in Zuid-Afrika.

uit naar de nieuwbouw die voor volgend jaar

Medische Technologie. Want meepraten is

hobby. Lang geleden zeiden we over Scientific: ‘Een hobby kost geld’...

Hij zegt: ik kan jullie even niet meer betalen.

op het programma staat. Voor nieuwbouw

leuk. Je hoort wat en blijft op de hoogte.

heeft ons ook geld gekost. Op een bepaald moment moet je ook zo

Hoe gaan we dat oplossen? Kunnen jullie

moet je wel zelf geld hebben – niet zo van

Ik zit er uiteraard voor ons bedrijf. Maar

eerlijk zijn om te stoppen als het niets oplevert. Zo hadden we in Zwolle

niet een gedeelte van mijn zaak kopen?

even een hypotheek erbij. In deze tijd niet.

ik vertegenwoordig wel de belangen van,

een bedrijf dat ziekenhuisbedden maakte. Heeft ons heel veel energie

Gewoon heel eerlijk. Ik zeg nee, daar

Want als je afhankelijk wordt van de bank,

bijvoorbeeld, FHI, natuurlijk, daar zit je voor.

gekost. We startten net op het moment dat de grote concurrenten hun

beginnen we niet meer aan. We hebben

heb je een probleem. Bij automobielbedrijven

Anders zou je dat niet doen. Ik kan makkelijk

productie naar de Oostbloklanden verplaatsten. Hebben we uiteindelijk

al moeite gehad met Zwolle. Hebben we

die nu omvallen, ligt de oorzaak in het feit dat

twee petten opzetten. Ik heb in een

gesloten, netjes geliquideerd, mensen naar Tilburg gehaald...”

aangeboden zijn apparatuur in consignatie

het onroerend goed niet meer het eigendom

commissie van de beurs Zorgtotaal gezeten

te geven. Drukken we vrachtkosten, kan hij

van de ondernemer is. Maar als je wat geld

voor FHI, dat heb ik laten voorgaan.”

“Wij eten van de gezondheidszorg, dat is een enorme tak van sport.

snel leveren en betalen als de apparatuur

Neem de nieuwbouw van het Orbis Medisch en Zorgcentrum in Sittard

verkocht is. Een kwestie van vertrouwen.

bijvoorbeeld. Wij hebben daar geleverd, veertig vriezers. Dat is een

We zijn vrienden geworden.”

forse klus als je perfectionistisch bent en optimale service wilt leveren. De markt heeft zich gelukkig zo ontwikkeld dat er een kwalitatief goed

U staat er dus heel persoonlijk in,

product wordt gevraagd.”

begrijp ik?

Hoe weet u welke kant het uit moet met productontwikkeling?

“Precies. Pas als ik zelf naar een relatie ga, zie ik de ups en downs, en kan ik bepalen of

‘We staan onder constante druk om te blijven ontwikkelen’

“We hebben een nauwe samenwerking met onze eindgebruikers wat

ik ermee verder wil, het risico aandurf. Dan

bijdraagt aan onze know-how en betrokkenheid natuurlijk. Maar het

ga ik vervolgens praten met mijn broer en

gaat ook wel eens anders. We hadden bijvoorbeeld een distributor in

de andere verantwoordelijken in het bedrijf.

hebt, moet je ook investeren, want geld op de

Madrid, die zat in de klimaattechniek. We waren er van overtuigd dat

Wel persoonlijk, maar nooit alleen. Dat is een

bank is op dit moment onverstandig. Dus niet

wij de productie zelf beter konden en zijn daar toen op ingesprongen.

bewuste verantwoording naar elkaar toe. En

op safe gaan, ondernemen is een stukje risico

“Electronics & Automation vond ik weer

Je moet er oog voor hebben. En Unilever wilde een incubator voor

naar onze mensen in het bedrijf.”

nemen. Ook in deze tijd.”

goed. Terug naar de basis. Simpel.

testen, en twee jaar later hadden we de order. Dat was een uitdaging.

Dus het is wezenlijk voor Snijders dat het

Nog tijd voor vrije tijd?

Verder bouwen we niet alleen klimaatkasten, maar ook klimaatkamers.

een familiebedrijf is? Maar uw leeftijd

In Wageningen wordt ermee getest. Onze hele tuinbouw gebeurt straks

vordert, denkt u al aan opstappen? Zijn er

“Ik golf graag. Ik heb geen hond. Ik laat

HET Instrument ook aan vasthouden. Dat

in silo’s. Zoveel erin, dan ook zoveel eruit. Dat worden de technieken.

opvolgers, getalenteerde zoons of neven?

mezelf uit, ik golf. Met leuke mensen. Heeft

we nu naar Amsterdam gaan, geeft weer

ook een zakelijke functie. Als ik golf met

ideale mogelijkheden. Ook als branche,

margarine. Ging om vijftig stuks. Prototype gemaakt, een paar casco’s,

Wat vond u van de laatste FHI-beurs?

Vond ’t sterk. De tijd eist soberheid.

Op dat gebied krijgen we als Snijders al summier de mogelijkheid om

Alleen al naar onze klanten toe. Dat verhoogt het vertrouwen. Moeten we bij

mee te denken en te testen. En daar maken we natuurlijk middelen

“Daar heb ik zo’n twee jaar geleden een

zakenrelaties moet ik wel in vorm zijn. Daar

bloedgroep moet je zelf kunnen bepalen wat

voor vrij: dat is strategie. We staan ook onder constante druk om te

begin mee gemaakt, in de tijd dat ik

hoort natuurlijk ook de negentiende hole bij,

je wilt en doet. Uitgaan van eigen kracht,

blijven ontwikkelen. Waarom? Energieverbruik moet naar beneden.

terugtrad uit het bestuur van Medisch

hapje, drankje.”

samen sterk.”

¶

8

9

KORT NIEUWS KORT NIEUWS KORT NIEUWS KORT NIEUWS KORT NIEU Oppassen voor malafide advertentieverkopers FHI heeft meldingen ontvangen dat verschillende malifide advertentieverkopers aan het werk zijn. Ondernemers kregen onlangs per post een brief van European City Guide uit Valencia voor de gids ‘Industrie en handel 2009’, een handelsinformatieregister. De brief wekt de suggestie dat het gaat om controle van voorgedrukte gegevens en een contractperiode van één jaar ad € 997,-. Bij nauwkeurig lezen van de tekst blijkt dat niet getekend wordt voor één jaar, maar voor drie jaar.

KENNISVOUCHERS WEER BESCHIKBAAR Het is weer mogelijk kennisvouchers aan te vragen. Een kennisvoucher is een waardebon waarmee een MKB-bedrijf recht krijgt op een aantal gratis adviesc.q. onderzoeksdagen bij een grote kennisintensieve organisatie (bedrijf, onderzoeks- en onderwijsinstelling). De voucher kan worden ingezet om een kennisoverdrachtproject bij een kennisinstelling uit te laten voeren, maar ook voor het aanvragen of verkrijgen van een octrooi. Voor 2009 zijn 3.500 kleine en

Voorheen was het mogelijk om na een avondje succesvol netwerken

Verruiming WBSO (speur- en ontwikkelingswerk)

de oogst aan visitekaartjes te laten invoeren in het relatiebestand

Dit jaar en volgend jaar wordt de loongrens voor de WBSO-

van de maandelijkse elektronische nieuwsbrief. Vanaf 1 oktober

belastingaftrek verhoogd van € 110.000,- naar € 150.000,- en

is dit niet meer toegestaan. Het verzenden van ongevraagde

gaat het plafond omhoog van acht miljoen euro naar veertien

communicatie voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden

miljoen euro. Het percentage afdrachtvermindering over de eerste

aan abonnees is uitsluitend toegestaan voor zover de verzender

schijf gaat van tweeënveertig procent naar vijftig procent en

kan aantonen dat de desbetreffende abonnee daarvoor voorafgaand

het percentage over de tweede schijf van veertien naar achttien

toestemming heeft verleend. De regelgeving geldt alleen voor zover

procent. SenterNovem heeft inmiddels de opdracht gekregen

de verzender zich in Nederland bevindt of voor de verzending

de S&O-verklaringen aan te passen op zodanige wijze dat

vanuit Nederland opdracht is gegeven. Hierbij dient als verzender

rekening wordt gehouden met de voorgestelde maatregelen in

niet alleen degene die feitelijk verzendt te worden aangemerkt,

het crisispakket en geeft deze nieuwe S&O-verklaringen vanaf

maar ook degene waarvan het bericht afkomstig is (materiële

27 april af. De Belastingdienst is daarbij in staat om vanaf mei

verzender). Overtreding van het verbod kan leiden tot een maximale

de loonaangiften met de nieuwe S&O-bedragen en de correcties

boete van € 450.000,-. Bron: Newsflash Intellectueel Eigendom/Technologie,

over de voorgaande loonaangiftetijdvakken te verwerken. In 2011

Toestemming nodig voor verzending digitale nieuwsbrieven

Media en Telecommunicatie.

¶

weer op het niveau van 2008 gesteld. Bron: Nieuwsbrief CROP.

IMPORTEREN ZONDER INVOERRECHTEN

zijn € 2.500,- waard, de grote maximaal € 7.500,-, met een eigen bijdrage van

De Nederlandse industrie heeft in de afgelopen jaren miljoenen euro’s

minimaal een derde deel van de projectkosten. De bonnen zijn twaalf maanden

bespaard door de regeling Tariefschorsingen. Deze regeling maakt het

geldig. www.senternovem.nl/innovatievouchers ¶

bedrijven mogelijk een ontheffing van de importtarieven aan te vragen wanneer een voor de productie benodigde grondstof of halffabricaat niet of onvoldoende beschikbaar is binnen de Europese Unie. De regeling Tariefschorsingen is een aantal jaren geleden ingevoerd

De Raad van de Europese Unie heeft twee nieuwe richtlijnen vastgesteld die voor de praktijk van internationaal opererende bedrijven twee belangrijke wijzigingen bevat in de btw-wetgeving. Allereerst komen er nieuwe regels met betrekking tot de plaats waar dienstverrichtingen belast zijn voor de omzetbelasting tezamen met een listingverplichting voor grensoverschrijdende diensten. Daarnaast volgt een modernisering van de teruggaafprocedure van in andere lidstaten betaalde btw. Tegelijkertijd met deze wijzigingen wordt een frauderichtlijn geïmplementeerd. Hierdoor wordt gegevensuitwisseling over goederenleveringen tussen de lidstaten geïntensiveerd. De richtlijnen verplichten de lidstaten om de regeling zoals deze is opgenomen in de richtlijn om te zetten in de nationale btwwetgeving. De implementatie dient te geschieden voor 1 januari 2010. Een klein gedeelte van de regels gaat op een later tijdstip in. Bron: Fenedexpress.

¶

¶

De Jager helpt DGA met versimpeling Staatssecretaris Jan Kees de Jager van Financiën neemt maatregelen om het leven van de directeur-grootaandeelhouder (DGA) te veraangenamen. Zo wordt het makkelijker en goedkoper

een even groot aantal grote kennisvouchers beschikbaar. De kleine vouchers

Nieuwe regels voor btw per 1 januari 2010

worden de loongrens, het plafond en de percentages overigens

Ondernemers ontvangen van de ‘Gele Bedrijvengids’ e-mails met het verzoek om de bedrijfsgegevens te controleren zoals deze staan weergegeven in de bijlage ‘Appendix’ en deze vervolgens per fax ondertekend te retourneren. Het gaat hier echter om een aanbod en niet om een verplichting! Indien de fax ondertekend wordt teruggestuurd zit men twee jaar aan een contract vast. Dit voor een bedrag van € 65,- per maand. Tussen de ‘Gele Bedrijvengids’ en de Gouden Gids bestaat geen zakelijke relatie.

door de Europese Commissie met als doel de Europese economie

www.fraudemeldpunt.nl ¶

www.ez.nl/tariefschorsingen ¶

te stimuleren. Voorwaarden voor het indienen van een aanvraag is dat het product waarop de schorsing wordt aangevraagd na invoer een verdere bewerking ondergaat en dit product of een vergelijkbaar product niet of onvoldoende verkrijgbaar is binnen de Europese Unie. Daarnaast moeten de invoerrechten van het te importeren product meer dan € 20.000,- per jaar bedragen. De eerstvolgende deadline voor het indienen van aanvragen bij het Ministerie van Economische Zaken is 1 februari 2010. Na het indienen van een aanvraag gaat het Ministerie in overleg met de andere EU-lidstaten en de Europese Commissie om te kijken of de aangevraagde tariefschorsingen zonder problemen kunnen worden toegewezen.

om bij leven een aandelenpakket van meer dat vijf procent (aanmerkelijk belang) door te schuiven. De belastingclaim is dan geen belemmering meer bij bedrijfsopvolging. Ook mag een DGA vanaf 2010 zonder belastingplicht een pand inbrengen in zijn BV. Daarvoor geldt vervolgens de MKB-winstvrijstelling. De DGA kan vervolgens ook gebruikmaken van twee reserveregelingen, die voor herinvesteringen en voor kostenegalisatie. Ten slotte hoeft een DGA geen loonadministratie te overleggen als hij minder dan € 5.000,aan loon aan zijn BV onttrekt. De zogeheten gebruikelijkloonregeling vervalt in dat geval. Bron: Het Financieele Dagblad.

¶

10

11

conjunctuur

Ondernemers industrie rekenen op afname investeringen

Ondernemers industrie wat minder pessimistisch

De ondernemers in de industrie

waren in juni iets minder somber

geven in het voorjaar van 2009 aan dat zij verwachten dit jaar tien procent minder te zullen investeren dan in 2008.

De ondernemers in de industrie

INVESTERINGEN IN DE INDUSTRIE (2009 is verwachting) 8_ 7_

dan een maand eerder. Het

x mld euro

producentenvertrouwen kwam

6_

PRODUCENTENVERTROUWEN INDUSTRIE (saldo % positieve en negatieve antwoorden)

20 _ 10 _ 0_

uit op -15,0, tegen -17,3 in mei.

5_ 4_

-10 _

3_

Het producentenvertrouwen is samengesteld

In alle onderscheiden branches voorzien de

2_

ondernemers een daling. De bedrijven in

1_

tie in de komende drie maanden, het oordeel

de metaal- en elektrotechnische industrie

0_

van de ondernemers over de voorraden gereed

uit drie deelindicatoren: de verwachte produc-

zijn het meest negatief, zij verwachten een

2005

2006

2007

2008

-20 _ -30 _

j | a| s | o | n| d | j | f | m | a| m | j | j | a| s | o | n| d | j | f | m | a| m | j | j | a| s | o | n| d| j| f | m | a| m | j| j| a| s | o| n | d| j| f | m | a| m | j

2005

product en het oordeel over de orderpositie.

2009

afname van hun investeringen met veer-

2006

2007

2008

‘09

De ondernemers in de industrie waren min-

tien procent. Fabrikanten van voedings- en

der pessimistisch over de verwachte productie

genotmiddelen en ondernemers in de

in de industrie over hun investeringen in

als zij meer zicht hebben op uitstel,

dan in mei. Het aantal ondernemers dat een

positie waren de ondernemers onverminderd

tie (de orderportefeuille uitgedrukt in maanden

chemische industrie voorzien de klein-

2009 nog licht positief. Ze rekenden toen

vertraging of juist versnelling van de

afname van de productie verwachtte was

somber. De waarde van de orderontvangsten

werk) liep licht op, van 100,7 in mei naar 101,4

ste daling. Zij denken zes procent minder

op een kleine toename. Het is echter niet

geplande projecten. Bron: CBS.

echter duidelijk groter dan het aantal dat een

in de afgelopen drie maanden is flink afge-

in juni. Over de toekomstige ontwikkeling van

te investeren. Afgelopen najaar waren

ongebruikelijk dat ondernemers hun ver-

toename voorzag. Ook het oordeel over de

nomen. De ondernemers oordeelden echter

de werkgelegenheid in hun branche waren de

de verwachtingen van de ondernemers

wachting na verloop van tijd bijstellen,

voorraden gereed product was een stuk minder

minder negatief over hun orderontvangst dan

ondernemers in juni net zo pessimistisch als in

negatief dan een maand eerder. Over de order-

in voorgaande maanden. De index orderposi-

eerdere maanden. Bron: CBS.

¶

Conjunctuurbeeld verder verslechterd

Banengroei sterk teruggevallen

Het conjunctuurbeeld was eind juni iets slechter dan eind mei. Dit komt vooral door de afname van de consumptie van huishoudens.

Het zwaartepunt van de indicatoren in de Conjunctuurklok ligt dieper in de fase van ‘laagconjunctuur’. De economie is in het eerste kwartaal van 2009 met 4,5 procent gekrompen. Dit is de

BRUTO BINNENLANDS PRODUCT (BBP) 5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4 -5

In het eerste kwartaal van 2009 waren

%-volumemutaties

4 3 2 1 0 -1 -2

II

III

IV

2005

I

II

III

IV

2006

I

II

¶

III

IV

2007

I

II

III

IV

2008

I

-3 -4

er 23.000 banen van werknemers meer dan een jaar eerder. Dit is een toename van 0,3 procent. Deze groei is veel minder hoog dan de banengroei in de afgelopen jaren.

09

T.o.v. zelfde kwar taal vorig jaar (linkeras) T.o.v. voorgaande kwar taal seizoensgecorrigeerd (rechteras)

sterkste afname in meer dan zestig jaar.

5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4 -5

% mutaties t.o.v. jaar eerder

II

In het vierde kwartaal van 2008 bedroeg de

III

IV

2005

I

II

III

IV

I

2006

II

III

2007

IV

I

II

III

2008

IV

I

09

banengroei nog 1,3 procent. Er waren vooral meer banen in de zorg en de handel. In de

Vooral de export en de investeringen

BANENGROEI EN ECONOMISCHE GROEI

Banengroei

Economische groei

zakelijke dienstverlening was het aantal

liepen sterk terug. Ten opzichte van

een dieptepunt in februari geleidelijk

dertien procent lager dan in april 2008.

banen echter veel kleiner dan een jaar eer-

het voorafgaande kwartaal kromp de

verbeterd, maar het is nog altijd negatief.

Het volume van de uitvoer van goederen

der. Ook in de horeca, de financiële sector, de

economie met 2,6 procent. Zo’n grote

Zakelijke dienstverleners waren in

was vijftien procent kleiner. Ook het

transportsector, de industrie en de landbouw

rekening houdend was het aantal banen in

voorgaande kwartalen.

kwartaal-op-kwartaal-krimp is niet eerder

juni iets somberder dan in mei. De

volume van de consumptie was kleiner.

nam het aantal banen af. Er zijn in Nederland

het eerste kwartaal 0,4 procent kleiner dan in

De loonkosten per arbeidsjaar, waarin

gemeten. Het consumentenvertrouwen

kapitaalmarktrente bedroeg in mei 3,9

Door huishoudens werd 3,6 procent

bijna acht miljoen banen van werknemers. Dit

het voorgaande kwartaal. De lonen van werk-

ook werkgeverspremies zijn opgenomen,

veranderde nauwelijks. Deze indicator

procent. Dit was 0,1 procentpunt meer

minder besteed dan in april 2008.

betreft zowel deeltijd- als voltijdbanen. Omge-

nemers per arbeidsjaar lagen in het eerste

stegen met 1,7 procent even hard als de

daalde van -23 in mei tot -24 in juni. De

dan in april. De inflatie kwam uit op 1,6

De werkloosheid loopt verder op. Er waren

rekend naar voltijdbanen kwam het aantal

kwartaal 1,7 procent hoger dan in het eerste

lonen. De werkgeverspremies voor pensioe-

ondernemers in de industrie waren in

procent. De afzetprijzen van de industrie

in de periode maart - mei, na correctie voor

banen van werknemers in het eerste kwar-

kwartaal van 2008. Deze stijging is veel klei-

nen gingen omhoog, die voor werkloosheid en

juni wat minder pessimistisch dan in

waren dertien procent lager dan in mei

seizoeneffecten, 348.000 werklozen.

taal uit op bijna zes miljoen. Het aantal banen

ner dan de CAO-loonstijging van 3,5 procent

de zorgverzekering omlaag. Bron: CBS.

mei. Het producentenvertrouwen is na

2008. De industriële productie was in april

Bron: CBS.

kent een duidelijk seizoenpatroon. Hiermee

en ook veel kleiner dan de loonstijging in de

¶

¶

12

13

federatienieuws

SPIEGELNEURONEN FreekRooze

Recessie vreet door, maar er is hoop

Een van de meest basale manieren om mensen te beïnvloeden is ze subtiel te imiteren. Obers in een restaurant, die werkelijk exact de bestellingen van hun klanten herhaalden, bleken hun fooiopbrengst op deze manier met maar liefst zeventig procent te kunnen verhogen. Ook aan de verkooptafel leidt het opzettelijk, maar onopvallend, imiteren van de andere partij tot gunstigere

column

Uitkomsten derde recessie-enquête FHI

resultaten. Na-apen blijkt een vertrouwensband tussen mensen teweeg te brengen. Dat mensen (en dieren) elkaar imiteren is in de meeste gevallen een heel natuurlijk proces. Zet twee mensen bij elkaar en ze spiegelen onbewust elkaars gedrag. Ze gaan in dezelfde houding zitten, nemen elkaars gebaren, spreekwijze en gezichtsuitdrukkingen over. In trainingen zien we het regelmatig tijdens rollenspelen. Dat gaat het snelst als de personen al iets met elkaar gemeen hebben. Een hobby, automerk, geboorteplaats of zelfs

D

e recessie slaat in de technologiebedrijven minder snel en

naam werkten al. Daarom is het sociale praatje aan het begin van een zakelijk

van de FHI-bedrijven aan in juni positiever tegenover de recessie te staan dan twee

hard toe dan elders, maar vreet wel door. Dit blijkt uit een

maanden daarvoor. In maart stond dit percentage nog op zeven procent. Positief

recessie-enquête die FHI in juni voor de derde keer dit jaar onder

was ook dat in juni slechts acht procent aangaf directe problemen te ervaren bij

haar leden hield. De resultaten van de enquête in juni zijn slechter,

het verkrijgen van krediet(en). Overigens werd door ‘maar’ negentien procent van

maar de verwachtingen voor de toekomst zijn desondanks licht

de geënquêteerden aangegeven dat ze een personeelstekort hebben, in januari

positiever. Ook blijkt kredietverstrekking nog steeds geen barrière

zat dit percentage nog op zesendertig procent. Tweeënzeventig procent gaf in

te zijn. Het personeelstekort lost geleidelijk aan op.

FHI speelt bemiddelende rol bij vraag en aanbod van personeel Naar aanleiding van de eerdere ledenenquêtes over de recessie

gesprek zo belangrijk. Als je daarin gemeenschappelijkheden ontdekt, klikt het gewoon eerder.

‘Spiegelneuronen laten ons geeuwen als we een ander zien geeuwen’

juni eveneens aan dat de recessie niet tot

en de toen gebleken gevolgen

overtollig personeel leidt binnen het bedrijf.

hiervan op het personeelsbestand

In maart en januari hield FHI ook al een

bij technologiebedrijven, heeft

Omgekeerd werkt het spiegelen ook. Doe iemand opzettelijk, maar

FHI besloten als een platform te

onopvallend na, en er ontstaat een gevoel van saamhorigheid. In 1996 ontdekten Italiaanse wetenschappers dat er zelfs een neurologische verklaring

Vijfenzestig procent van de respondenten

procent. Eveneens gaf de meerderheid

gaf aan in 2009 een terugloop in omzet te

(achtenzestig procent) aan te verwachten

verwachten als gevolg van de recessie.

minder winst c.q. verlies te maken. Veertig

De volledige resultaten van de recessie-

fungeren. Op de ledenwebsite

Twintig procent verwacht zelfs een omzet-

procent verwachtte zelfs ‘veel minder winst’

enquêtes zijn terug te vinden op de

van FHI hebben leden daarom de

daling van tussen de twintig en dertig

te maken. Daarentegen gaf veertien procent

ledenwebsite: www.fhi.nl/leden.

mogelijkheid vacatures te plaatsen,

voelen. Spiegelneuronen laten ons geeuwen als we een ander zien geeuwen

maar ook personeel beschikbaar te

of meevoelen als een ander pijn heeft. Als we iemand het hoofd zien stoten,

door Eliza van den Anker

recessie-enquête onder haar leden.

stellen: www.fhi.nl/leden.

voor is: spiegelneuronen. Ze activeren dezelfde hersenfuncties wanneer we gedrag of emoties van anderen waarnemen. Het is alsof we het zelf doen of

vertrekken we bijvoorbeeld ook ons gezicht. Verder spelen spiegelneuronen een rol bij het aanleren van vaardigheden via imitatie. Bewust gebruikmaken van de werking van spiegelneuronen lijkt op het werken met instrumenten. Met een druk op de knop (het juiste gedrag) kun je intern het voordeel brengende circuit in werking stellen. Een soort technische psychologie dus. Wie weet gaat u er in de komende decennia meer van horen. [email protected]

¶

14

Haagse

Babbel T

Uit eigen ervaring weet Ton Elias hoe

Privaat

Aanbestedingswet

lastig ondernemers het soms hebben. “Ik

Elias wil dus af van de verbureaucratiseerde

Een probleem waar Elias als ondernemer

ben zelf ondernemer geweest. Veel zaken

subsidieverschaffing. Aan de andere kant

zelf mee te maken heeft gehad, is

die ik als politicus tegenkom, heb ik als

is hij ook tegen het automatisme waarmee

de aanbestedingsprocedure die een

ondernemer al ervaren. Aanbestedingsbeleid,

jonge ondernemers voor geld naar de

ondernemer moet doorlopen als hij zaken

of ontslagbescherming, ik weet hoe irritant

overheid stappen. “Er hangt ontzettend veel

met een overheidspartij wil doen. Hij heeft

dat soort zaken kunnen zijn”, vertelt

privaat geld boven de markt. Het probleem

dan ook verschillende punten die hij wil

Elias, die bijzondere aandacht heeft voor

is dat we in Nederland niet de cultuur

veranderen als de nieuwe aanbestedingswet

subsidieverstrekking ten behoeve van

hebben om te ruiken waar het geld zit”, zegt

aan de orde komt. “Ik wil dat we een

innovatie. Echte ondernemers zouden

hij. Hoe dat komt? “Het begint er mee dat

erkenning krijgen voor meerdere jaren,

moeten kunnen meebeslissen over in

er in het onderwijs nauwelijks aandacht is

zodat een ondernemer die eenmaal door

elk geval een deel van het SenterNovem

voor ondernemen. Er zijn weinig rolmodellen

de aanbestedingsprocedure is, niet drie

subsidiegeld, vindt hij. “Het barst van

in de klas. Er komen heel weinig mensen uit

maanden later in een andere gemeente

het bedrijfsleven een voordracht geven. We

opnieuw door hetzelfde proces moet. Verder

hebben niet die Amerikaanse cultuur waarin

wil ik dat kleinere bedrijven meer kans

on Elias zit nog maar kort in de Kamer. Begin dit jaar volgde hij

Henk Kamp op als Tweede Kamerlid voor de VVD. Op de portefeuille Economische Zaken zet Elias zich in

‘Winst maken is nog steeds

uit met veertig punten waarop zij achter ondernemers wil gaan staan.

‘Ik zie weinig mensen die snappen hoe ondernemers in elkaar zitten’

te krijgen. Winst maken is nog steeds een beetje vies.”

DOOPCEEL

Veel overheidssubsidie gaat naar

Elias (54) begon in 1977 als journalist.

wetenschappers. Op zich een goede zaak,

In 1982 werd hij redacteur bij Den Haag

maar dat moet wel leiden tot concrete

Vandaag. Op z’n veertigste maakte hij

resultaten, vindt Elias. “Als ik kijk naar

de overstap naar het bedrijfsleven. “Dat

nanotechnologie... prachtig dat we daar

was razend interessant, maar na vijf jaar

iets heel bijzonders lijken te hebben. Ik

was ik daar wel klaar mee. Toen ben

nieuwe, jonge ondernemers die iets

vind het ook goed dat wetenschappers

ik ondernemer geworden en dat heb ik

bedenken, maar stuklopen op gewoonterecht

ons verder brengen, maar dan wil ik ook

zo’n acht jaar gedaan.” In 2006 vroeg

of op ambtenaren die zitten te turven. Echte

dat de resultaten kunnen worden gebruikt

Mark Rutte hem of hij Kamerlid wilde

ondernemers kijken op een heel andere

in het bedrijfsleven. In z’n algemeenheid

worden. “Ik heb altijd iets met politiek

manier naar zaken dan ambtenaren, en

vind ik dat als de overheid onderwijs en

gehad. Ik geloof wel in het Amerikaanse

zien vaak beter waar subsidiegeld nodig

onderzoek steunt, we daar als samenleving

systeem, om je op een gegeven moment

is.” Elias ziet in Den Haag sowieso weinig

en bedrijfsleven concreet iets aan moeten

een aantal jaren in te zetten voor de

inzicht in ondernemerschap. “Ik ben half

hebben. Die vertaalslag mis ik nog vaak

publieke zaak.”

januari echt begonnen in de Kamer en als ik

bij andere partijen”, zegt hij. “We hebben

om me heen kijk, zie ik heel weinig mensen

vanuit de aardgasbaten 155 miljoen euro

die snappen hoe ondernemers in elkaar

uitgetrokken voor nanotechnologie. Daar

zitten. Daar ben ik echt van geschrokken.

moeten we dus wel iets voor terugzien.” De

maken op een opdracht. Om die reden

Zo heeft minister Van der Hoeven besloten

discussie rond de gevaren van nano is nog in

moeten onrealistisch hoge jaaromzeteisen

om anderhalf miljoen euro te geven aan

volle gang. “Ik voel wel iets voor het voorstel

vervallen”, stelt Elias. Een ander punt van

het Nationaal Expertisecentrum Warmte.

van FNV. Die zeggen, besteedt nou tien tot

aandacht is de aanbestedingsgrens. Die ligt

Maar het barst van de ingenieursbureaus

twintig procent van het geld aan onderzoek

op dit moment op € 150.000,- inclusief btw,

en architectenbureaus die op dat gebied al

naar de gevaren. Breng die in kaart, zet ze

daarboven treedt de aanbestedingswet in

zelf dingen bedenken en ontwikkelen. Ik

apart en ga met de rest zo snel mogelijk

werking. “Het is toch buitengewoon raar

vind anderhalf miljoen euro overheidsgeld

door. Op die manier hoeft niet alles wat met

dat een gemeente een ondernemer een

dan heel veel geld. Mijn collega’s in de

nanotechnologie te maken heeft, te wachten

dikke stapel papier laat invullen voor een

Kamer, die vooral uit de ambtenarij en het

totdat het potentieel gevaarlijke deel beter

aanbesteding van € 40.000,-, terwijl dat niet

onderwijs komen, vinden het klaarblijkelijk

is geïdentificeerd”, redeneert Elias. “En als

is vereist. De inkoper kan toch gewoon wat

normaal om dat bedrag zomaar even ter

FHI zegt dat het ook met minder kan mits

mensen bellen, of wat mini-offertes laten

beschikking te stellen, terwijl dat geld

er wordt geïnvesteerd in meetmethodes en

maken. De kramp van de bouwfraude moet

misschien veel beter voor iets anders had

regelgeving, des te beter.”

er uit.”

een beetje vies’

kunnen worden gebruikt.”

door Kasper Weigand

het leuk is om ook wat van ondernemen mee

Nanotechnologie

voor ondernemend Nederland. In juni van dit jaar bracht zijn partij een lijst

15

¶

16

17

federatienieuws

Werkbezoek bij FHI-bedrijven

Openbaring voor Limburgs Kamerlid Pauline Smeets ‘T

rots op technologisch Limburg’ werd PvdA Tweede Kamerlid Pauline Smeets op de dag dat haar partij

een gevoelige nederlaag leed bij de Europese verkiezingen.

‘Ondernemerschap’ in de technologieketen

Op uitnodiging van FHI-directeur Kees Groeneveld bezocht Smeets als woordvoerster voor industrie en technologie drie Limburgse technologiebedrijven uit de ledenkring van FHI: Maastricht Instruments, Medtronic en Biozym. Drie naar hun aard en omvang totaal verschillende bedrijven, die de politica boodschappen meegaven waarmee ze in Den Haag aan de slag kan. Bij Maastricht Instruments vroeg directeur Frans Smeets, geen familie, aandacht voor de speciale problematiek van zijn bedrijf. Als kleine onderneming die volledig eigendom is van

MINISTER VAN DER HOEVEN KOMT NAAR FHI-CONGRES IN NOVEMBER

de Universiteit van Maastricht valt hij overal buiten. Zowel de voordelen van grote bedrijven als die voor het MKB gaan aan hem voorbij. Niettemin vervult Maastricht Instruments een

Fred Lindemans, directeur Medtronic Bakken Research Center, verwelkomt Kamerlid Pauline Smeets

schitterende schakelfunctie tussen de universiteit, waar veel instrumentatie wordt ontwikkeld voor onderzoek, en bedrijven waarmee men samen dergelijke apparatuur commercialiseert. Wandelend door het bedrijf raakte het Limburgse Kamerlid zichtbaar onder de indruk van de daar

H

aanwezige expertise.

et jaarlijkse federatiecongres van FHI staat in het teken van

ondernemers niet gedwongen worden tot ambtenarengedrag.

Medtronic heeft haar Bakken Research Center pal naast

Openbaar aanbesteden is een

Maastricht Instruments en het Academisch Medisch

relevant hangijzer in dit kader.

Centrum. Specifiek aan het bedrijf van directeur Fred

‘ondernemerschap’. Waar begint en waar eindigt ondernemerschap, met name in de technologieketen, dat is de vraag die hoogst

Lindemans en researcher Rogier Receveur is het grote aantal Behalve de leden van FHI worden

medewerkers van verschillende niet-Nederlandse

ook partners van de lidbedrijven

nationaliteiten. Behalve productgerichte R&D coördineert

uit de markt, hun klanten,

Medtronic Bakken vanuit Maastricht ook heel veel

verwacht in sociëteit De Witte op 26 november. Vanuit de Haagse

actueel is in de politiek en in verschillende

Minister Van der Hoeven

grootschalige klinische tests.

politiek heeft minister van

Het derde bedrijf dat werd bezocht was Biozym van directeur-

Economische Zaken Maria van der Hoeven in elk geval

eigenaar en oprichter Tom Hendrikx. Indrukwekkend voor een

al toegezegd aanwezig te zijn en een bijdrage te

Kamerlid om zo veel ondernemerszin te ervaren. Hoe je als

leveren. Door op een donderdag pal naast het gebouw

klein bedrijf succesvol kunt zijn op basis van relatief

gemoeid met het goed functioneren van technologiebedrijven,

van de Tweede Kamer te congresseren, maakt FHI

eenvoudige productie, gekoppeld aan een enorme kennisbasis

laat staan dat men de juiste insteek kan kiezen bij de controle

Te denken valt aan de problematiek rond marktwerking

het heel makkelijk voor Kamerleden om aanwezig te

op het gebied van het reguleren en kalibreren van DNA

op het overheidsbeleid en het initiëren van wetgeving.

in de zorg. Of aan het streven om met overheidsgeld

zijn, zowel bij het congres als bij de aansluitende

sequentie-apparatuur. Bij Biozym kreeg het Kamerlid de

opererende onderzoekers bij kennisinstituten om te

‘technologieborrel’. Net als andere jaren kan ook nu

boodschap mee te zorgen voor een goed fundament onder

FHI constateert dat Den Haag, mede door de mond-tot-mond

turnen tot ondernemers. Hoe eerlijk en hoe wenselijk is

worden gerekend op de aanwezigheid van een aantal

zinvolle regelgeving. Een onderwerp waarop Pauline Smeets

reclame van Kamerleden, langzamerhand meer open staat

dit allemaal? Anderzijds kun je je soms afvragen of

van hen.

samen met FHI al eerder ‘scoorde’ in Den Haag.

voor input uit technologiebedrijven. In de komende maanden

Net als eerder bij andere Kamerleden bleek ook nu hoe nuttig

staan nog bedrijfswerkbezoeken gepland met de Kamerleden

dit soort werkbezoeken is. Zonder ‘voeding’ uit het veld is het

Cynthia Ortega in de Rotterdamse regio en Sabine Uitslag

voor politici onmogelijk te vatten welke belangen er zijn

in Enschede.

marktsegmenten waar FHI-leden opereren.

¶

Researcher Rogier Receveur demonstreert hartsimulatie

¶

19

Exportstimuleringsregeling Prepare2Start W

im Geul, directeur-grootaandeelhouder van

van voedingsmiddelen, farmaceutische pro-

Gullimex, is al jarenlang een vooraanstaand FHI-

ducten en dergelijke. Zodra wij hiermee voet

lid. Het Nederlandse bedrijf is gevestigd in Borne en levert

aan de grond hebben en meer medewerkers

instrumentatie voor het meten van fysische en chemische

hebben aangesteld gaan wij ook de andere

grootheden, met name bij warmtebehandelingsprocessen.

producten uit ons leveringsprogramma

Ondernemer Geul heeft zijn vleugels inmiddels uitgeslagen

aanbieden.”

naar het buitenland. Hij vertelt hoe de Prepare2Start (P2S) subsidieregeling hem daarbij via FHI heeft geholpen.

Was dit uw eerste exportactiviteit? “Wij hebben al tien jaar een vestiging in

Wist u van de P2S-regeling?

activiteiten te ontplooien kwamen al snel in

België en nu dus bijna een jaar een vestiging

“De regeling was al bekend bij ons, maar is

aanmerking voor deze vorm van subsidie.

in Frankrijk.”

door de activiteiten van FHI en Harry van de

De regeling is heel helder en door de onder-

Pol, ‘benadrukt’. Toevallig op het moment

steuning van Harry van de Pol kon de

dat wij bezig waren om een vestiging in

aanvraag snel worden ingediend en gehono-

Raadt u bedrijven aan gebruik te maken van de P2S-subsidie?

Frankrijk op te zetten.”

reerd. De support via FHI door Harry was een

“Ja, zeker. Het is een prachtige onder-

verademing, heel efficiënt, plezierig, prima!”

steuning voor het MKB vanuit de overheid.

Was het makkelijk vast te stellen of u ervoor in aanmerking kon komen en hoe liep het proces?

Welke producten en diensten heeft u geïntroduceerd in Frankrijk?

administratief werk uit handen. De subsi-

“Het was al snel duidelijk. Veel zaken die

“Wij beginnen met de verkoop van onze

gebruiken op een moment dat je alleen

wij moesten ondernemen om deze vesti-

Euroscan temperatuurrecorders voor de

maar kosten hebt.”

ging ‘in de lucht’ te krijgen en er onze eerste

transportsector; geconditioneerde transport

Bovendien nam de heer Van de Pol ons veel die van € 11.500,- kun je als MKB-er goed

Aanvragen Prepare2Start Startende exportbedrijven kunnen de nieuwe subsidieregeling Prepare2Start (P2S) aanvragen. P2S is de opvolger van het Programma Buitenlandse Markten (PSB) en biedt subsidie aan MKB-bedrijven met weinig of geen internationale ervaring, die voornemens hebben een (praktisch) nieuwe buitenlandse markt te betreden. De subsidie bedraagt vijftig procent van de kosten tot een maximum van € 11.500,- per aanvraag. Ongeveer vijfendertig FHI-leden vragen elk jaar de regeling aan. Per jaar kan FHI voor circa veertig bedrijven de subsidieregeling aanvragen. Voor bedrijven die hier gebruik van willen maken is er nog plek.

Contact: Andreas Meijer, (033) 465 75 07, [email protected] of exportconsulent Harry van de Pol van vanbinnenuit, 06 51217230, [email protected].

www.fhi.nl/leden

¶

door Eliza van den Anker

¶

20

21

federatienieuws

Eindelijk een fatsoenlijke aansprakelijkheidsverzekering HBR, Nassau verzekeringen en FHI ontwikkelen uniek product

Psychische aandoeningen nog steeds belangrijkste verzuimoorzaak P

sychische aandoeningen zijn wederom de voornaamste oorzaak voor uitval van medewerkers. Dit blijkt uit een brancherapportage van ArboNed. Hieruit is ook op te maken dat in 2008 het

verzuimpercentage bij de FHI-bedrijven onder het gemiddelde lag; drie procent tegenover 3,9 procent van de gehele ArboNed klantpopulatie. FHI-leden krijgen bij ArboNed vier procent korting op al hun diensten. Dagelijks staat ArboNed ondernemers, instellingen en overheden bij in hun zorg voor gezond personeel en een verantwoorde werkplek.

P

roduct- en beroepsaansprakelijkheid is eindelijk verzekerbaar voor

Het aantal FHI-leden dat gedurende 2008 was aangesloten bij

verzuim in de branche. Voor de totale klantenpopulatie van

bedrijven die lid zijn van de FHI-branches. HBR Branche

ArboNed is honderdnegentig. Bij deze werkgevers waren ruim

ArboNed liggen deze percentages op respectievelijk twaalf en

4.800 medewerkers in dienst. ArboNed heeft in 2008 een

negenenzestig procent. In tabel 2 staan de verzuimoorzaken

update gemaakt van zijn klantenbestand in relatie tot het

van de branche en van ArboNed totaal.

wel/niet lid zijn van een brancheorganisatie.

Opvallend is het percentage (werkgerelateerde) psychische

Verzekeringen en FHI hebben in Nassau verzekeringen een maatschappij gevonden die bereid en in staat is gebleken de risico’s die jaren onverzekerbaar waren te dekken. Eindelijk kunnen FHI-bedrijven

aandoeningen, dat hoger ligt dan bij de totale ArboNed

nu ook tegemoet komen aan wensen en eisen van klanten ten aanzien van onzekerheden in de toekomst. Vooral ook kleinere bedrijven kunnen

populatie. Ook vorig jaar was het aandeel psychische

In acht procent van de verzuimgevallen bij FHI-leden heeft de

aandoeningen bovengemiddeld.

bedrijfsarts een oorzaak vastgesteld. Deze gevallen zijn

nu aansprakelijkheidsrisico’s afdekken die voorheen alleen door grote bedrijven aangegaan konden worden.

Verzuimoorzaken

verantwoordelijk voor zesenzeventig procent van het totale

Ruud Rooker

Tabel 1

Trend verzuim Zeven jaar lang is er aan gewerkt.

inmiddels bij een aantal FHI-bedrijven

dekking tegen welke prijs geboden kan

Herhaaldelijk hebben FHI en HBR

als pilot gekeken hoe de mogelijkheden

worden. “We zijn ontzettend blij dat er

gesproken met diverse verzekerings-

die Nassau biedt zouden kunnen passen

nu eindelijk iets fatsoenlijks aangeboden

maatschappijen. Al die tijd heeft Ruud

bij de behoefte van die bedrijven. Daar

kan worden”, aldus FHI-directeur Kees

Rooker van HBR dossiers verzameld.

kwamen verrassende zaken bij naar

Groeneveld. “We hebben hier zo veel

Meldingsfrequentie*

“Elke keer als ik bij een FHI-klant

boven. Zo bleek dat een bedrijf een forse

vragen over gekregen en zijn zo lang

kwam en hem geen dekking kon

premie betaalde voor een aansprakelijk-

bezig geweest om iets geregeld te

aanbieden heb ik dat in detail

heidsverzekering die dekking bood voor

krijgen, dat we eigenlijk de hoop al een

genoteerd en bijgehouden om al die

iets heel anders dan waar men behoefte

beetje opgegeven hadden dat het ooit

informatie beschikbaar te hebben voor

aan had. In plaats van de aansprakelijk-

nog zou lukken.”

het moment dat we met een verzeke-

heidsschade voor het geleverde product

raar in contact zouden komen die wel

bleek in de polis te staan dat de

“Productaansprakelijkheid, maar ook

iets zou kunnen aanbieden”, verzucht

dakbedekking was verzekerd!

beroepsaansprakelijkheid, vooral voor

Rooker. Verschillende malen zijn de

ingenieursbureaus, is met name in de

[email protected]

2006

2007

2008

Verzuimpercentage (gecorrigeerd met gedeeltelijk arbeidsgeschikt) FHI

2.96%

3.09%

2.91%

ArboNed

4.27%

4.11%

3.90%

FHI

1.06

1.12

0.99

ArboNed

1.14

1.10

1.07

Verzuimoorzaak

Aantal gevallen

Percentage gevallen

Gemiddelde verzuimduur

FHI

FHI

ArboNed

FHI

ArboNed

zwangerschap en bevalling

9

2.2%

3.8%

96

90

Tabel 2

Aandoening tgv

risico’s geïnventariseerd, bijvoorbeeld

Nu een en ander voldoende bij de leden

technologie natuurlijk een gevoelig

Bewegingsapparaat

90

22.2%

22.7%

103

103

binnen de Development Club van

is getest komt dit verzekeringsproduct

punt. Juist daarom is het zo noodzake-

Letsel

21

5.2%

8.5%

93

92

ontwikkelbedrijven.

beschikbaar voor alle leden van de vier

lijk dat er een goede verzekering kan

FHI-branches, van elektronicaontwikke-

worden afgesloten. Zonder een

“Wij schrikken er niet voor terug om

ling tot en met medische apparatuur.

dergelijke voorziening ontstaat er een

een behoorlijk uitgebreid pakket aan te

Tijdens verschillende brancheledenver-

rem op innovatie.”

bieden, gedifferentieerd naar specifieke

gaderingen wordt een en ander kort

branche en specifieke activiteit, omdat

toegelicht. Medewerkers van HBR, de

Contact: Andreas Meijer, [email protected],

Tabel 1: * De meldingsfrequentie is het aantal keren dat een werknemer

Tabel 2: De cijfers inzake de gemiddelde verzuimduur zijn gebaseerd op

we weten waarover we het hebben”,

tussenpersoon-partner van FHI, kunnen

(033) 465 75 07, Eliab Salamony, Brain Gal

binnen de groep FHI-leden zich gemiddeld per jaar ziekmeldt. Bijvoorbeeld:

beëindigde gevallen, niet gecorrigeerd met gedeeltelijk werken tijdens

vertelt Elbert-Jan Offereins van Nassau

bedrijven die dat willen heel snel via

of Ruud Rooker, [email protected],

een bedrijf heeft honderd werknemers en er zijn in het verslagjaar honderd-

re-integratie en vangnetgevallen; dit in tegenstelling tot eerdere rapportages

verzekeringen. Nassau en HBR hebben

een calculatietool laten zien welke

(023) 526 07 68.

twintig ziekmeldingen geweest. Dan is de meldingsfrequentie 1.2. Dat

die uitgingen van alle verzuimgevallen in de verslagperiode.

Overige fysieke aandoeningen

192

47.4%

45.9%

86

73

Psychische aandoeningen

93

23%

19.2%

162

126

Totaal

405

100%

100%

108

92

betekent niet dat iedere werknemer zich minimaal één keer heeft ziekgemeld. Een werknemer kan zich namelijk meerdere keren per jaar ziekmelden.

door Eveline Bos

22

23

IS ER LEVEN NA FHI?

Pierre Gubbels

Van medische hulpmiddelen naar wijnbouw “H

et gezamenlijk belang vind ik soms

je zorgen dat je niet een zwart gat valt. Ik heb goed

belangrijker dan de eigen toko. Tegenover

nagedacht over wat ik verder nog wil met mijn leven,

de politiek kun je weinig als eenling. Zelfs de groten

waar ik nog van wil genieten.”

kunnen dat niet”, meent Pierre Gubbels, oprichter van

‘Als je kwaliteit levert, komt de commercie vanzelf’

familiesfeer in het bedrijf behouden blijft.” Nog steeds is Gubbels grootaandeelhouder van MediReva. “Het bedrijf is ons kindje. Dat geef je niet zomaar op. Ik volg het nog steeds iedere dag, maar nu meer van

MediReva, leverancier van medische hulpmiddelen.

Zijn hobby, wijn produceren, is een prominentere plaats

Het is een van de redenen waarom hij in het verleden

gaan innemen. Met andere wijnliefhebbers uit zijn

besloot zich aan te sluiten bij FHI en voorzitter te

woonplaats Noorbeek zette hij in 2004 een wijngaard

worden van het cluster Diabetes, Incontinentie &

op. Inmiddels heeft de Vereniging voor wijnbouw in

Stoma, onderdeel van de FHI-branche Medische

Noorbeek 1.300 wijnstokken van het type Pinot Gris,

kwaliteit levert, komt de commercie vanzelf.” Gubbels’

Toen hij de algemene leiding drie jaar geleden

Technologie. Vanuit die positie werd Gubbels ook

wat gelijk staat aan een jaarlijkse oogst van ongeveer

betrokkenheid bij MediaReva, dat hij dertig jaar geleden

overdroeg, heeft hij eveneens het voorzitterschap

lid van het branchebestuur Medische Technologie.

1.300 flessen wijn. “Ik ben dagelijks op de wijngaard te

samen met zijn vrouw Tineke oprichtte, is inmiddels ook

binnen FHI overgedragen. Inmiddels maakt zoon Joep

Inmiddels hebben zijn neef Ruud en zoon Joep de

vinden voor het onderhoud”, aldus Gubbels. “Inmiddels

veranderd. “Mijn neef Ruud en zoon Joep hebben na mijn

deel uit van het FHI-branchecluster. Gubbels vindt

dagelijkse leiding van MediReva overgenomen en is

wordt onze wijn verkocht in verschillende winkels,

ongeluk de dagelijkse leiding overgenomen. Joep is nu

dat erg belangrijk. “Ik zie FHI als een van de sterkste

Gubbels niet meer betrokken bij FHI.

restaurants en bij de VVV van Noorbeek. Voordat we

verantwoordelijk voor de commerciële kant, en Ruud voor

brancheorganisaties; zowel kleine als grote bedrijven zijn

eraan begonnen hebben we tegen onszelf gezegd: als we

de totale organisatie. Ik kijk nu met een ‘helikopterview’

erin vertegenwoordigd. Het is belangrijk om collectief

Drie jaar geleden stopte Gubbels als voorzitter van het

het doen, doen we het goed. We hebben daarom onder

naar het bedrijf. Ik hou in de gaten of de kwaliteit en het

te blijven denken. Het gezamenlijk belang vind ik

cluster en trad hij uit het branchebestuur. “Ik heb toen

meer eerst de bodem laten onderzoeken om erachter te

succes van MediReva gehandhaafd blijven en kijk naar

belangrijker dan de eigen toko. Tegenover de politiek

een zwaar ongeval gehad waardoor ik een jaar plat heb

komen welke wijn het beste verbouwd kon worden. Ik

nieuwe ontwikkelingen in de branche om zo de strategie

in Den Haag kun je weinig als eenling, als individueel

gelegen”, vertelt hij. “Ik heb in een rolstoel gezeten,

wil kwaliteit leveren, net zoals bij MediReva. Dat vind

op de langere termijn te kunnen bepalen. Hoe ziet ons

bedrijf. Zelfs de grote bedrijven kunnen dat niet.

opnieuw moeten leren lopen. Op zo’n moment moet

ik nu belangrijker dan commercie. Bovendien; als je

bedrijf er in 2020 uit? Wat ik belangrijk vind is dat de

Daar heb je een club als FHI voor nodig.”

door Eliza van den Anker

een afstand. Ik ben nog zo’n zes uur per week bij MediReva te vinden. Direct aansturen gaat niet meer als je er zo weinig bent.”

¶

25

Kennisinstituten claimen nog steeds ten onrechte intellectueel eigendomsrecht V

eel technologiebedrijven die zaken doen met TNO of andere kennisinstituten krijgen ruzie over intellectueel eigendom. Jaren geleden werd dit probleem al gesignaleerd. Nu blijkt uit een onderzoek onder

de leden van de FHI-branches dat bij maar liefst zestien procent van alle opdrachten die bij TNO worden neergelegd er problemen ontstaan. De reden hiervan is dat TNO onterechte claims legt op kennis die al eigendom was van het bedrijf, dan wel op kosten van het bedrijf tot stand is gekomen.

Het onderzoek is uitgevoerd op verzoek van het Ministerie

willen doen, mits de voorwaarden aantrekkelijker zouden zijn.

van Economische Zaken, naar aanleiding van Kamervragen

De uitkomsten van het FHI-onderzoek worden samen met die

van VVD-parlementariër Charlie Aptroot. Een rapport met

van een vergelijkbaar onderzoek onder leden van FME-CWM

de uitkomsten wordt een dezer dagen aangeboden aan het

binnenkort besproken met het Ministerie van Economische

Ministerie, waarna gezamenlijk bekeken wordt hoe een en

Zaken. Ze moeten een onderbouwing vormen voor een

ander verbeterd kan worden.

traject van ontwikkeling van modelcontracten en een aantal workshops om een nieuwe praktijk van werken te implemen-

Het probleem is dat veel door de overheid gefinancierde

teren. In het kader van het Point-One innovatieprogramma is

kennisinstituten onevenwichtige standaardvoorwaarden

hier al budget voor gereserveerd. Politiek/bestuurlijk zal de

hanteren. Deze voorwaarden zijn zodanig geformuleerd dat

hobbel genomen moeten worden van met name de TNO-wet

alle kennis die in een project wordt ingebracht automatisch

waarachter men zich tot nu toe heeft verscholen. De interpre-

rechtens toekomt aan het kennisinstituut. Dat betekent dus

tatie dat TNO verplicht is een octrooipositie op te bouwen om

niet alleen de kennis die het instituut inbrengt, maar ook de

kennis van het ene bedrijf naar het andere te brengen zal van

nieuwe kennis die, betaald door de opdrachtgever, wordt

tafel en uit de hoofden moeten.

ontwikkeld. Zelfs de kennis die het opdrachtgevende bedrijf inbrengt raakt het in zo’n traject kwijt. FHI spreekt al een aantal jaren over deze ongewenste situatie met TNO. Per geval zegt TNO wel bereid te zijn te praten met opdrachtgevers over specifieke afwijkende voorwaarden. In de praktijk blijkt dat het sterk afhangt van de machtspositie van het bedrijf of men mee wil gaan. En als een klein bedrijf te goeder trouw er van uitgaat dat het bij TNO ‘wel goed zal zitten’, dan blijkt pas later waar men voor getekend heeft. FHI heeft voorgesteld te gaan werken aan objectieve modelcontracten die uitwassen kunnen voorkomen en waarnaar in de algemene voorwaarden verwezen kan worden. Uit het onderzoek, waaraan meer dan tweehonderd FHI-bedrijven deelnamen, blijkt dat veertig procent van de bedrijven die geen zaken doen met kennisinstellingen dat wel zouden

door Kees Groeneveld

¶

26

27

federatienieuws

ER IS VEEL AAN DE HAND IN HRM-LAND PERSONEELSFUNCTIONARISSEN MOETEN NODIG WORDEN BIJGEPRAAT

Algemene voorwaarden, waardeloos of niet (helemaal)? F

HI gaat de komende maanden de algemene leverings- en

wordt verwezen, maar deze niet zijn

toepasselijkheid van de algemene voorwaar-

inkoopvoorwaarden aanpassen aan de huidige ontwikkelingen.

bijgevoegd. Deze voorwaarden zijn dan

den. De opdrachtgever dient aantoonbaar op

Want algemene voorwaarden worden steeds belangrijker in de verder

wel van toepassing, maar door de

dit moment te beschikken over een exemplaar

juridiserende samenleving. Zij helpen bij het oplossen van conflicten,

andere partij vernietigbaar.

van de algemene leveringsvoorwaarden. Een

omdat daarin wederzijdse rechten en plichten van partijen zijn

verwijzing naar een website of de gedepo-

vastgelegd. Helaas lijkt het gebruik van deze voorwaarden vaak

Risico beperken

neerde voorwaarden is niet voldoende evenals

de oorzaak van een conflict te zijn.

Zo zijn er legio voorbeelden te noemen

de belofte een exemplaar toe te sturen; bij het

waarbij het gebruik van algemene

ontvangen van een opdracht met een

O

p het terrein van personeelsbeleid is bijna alles in

Het is een algemeen bekend verschijn-

voorwaarden moge de volgende

voorwaarden tot problemen kan leiden.

verwijzing naar de voorwaarden van de

sel: de verkoper moet zijn omzet halen

voorbeelden dienen.

Vreemd genoeg zijn de wettelijke

inkoper, is het verstandig direct te reageren

en heeft vaak minder zin om te

Bij de totstandkoming van de overeen-

bepalingen hieromtrent zodanig vaag

en de toepasselijkheid van de inkoopvoor-

controleren of de klant een betalings-

komst is geen melding gemaakt van de

dat moeilijk met zekerheid is te zeggen

waarden van de hand te wijzen!

achterstand heeft en/of zijn

algemene voorwaarden waarop de

hoe dient te worden gehandeld. Het

leveringsvoorwaarden wellicht in een

verkoper zich beroept. Ook indien

risico kan wel worden beperkt door

Vorm belangrijker dan inhoud?

drastisch gebroken. In de sociale zekerheid verandert ook

eerdere transactie van toepassing zijn

daarna op de factuur naar de algemene

bijvoorbeeld verkopers te instrueren om

In zekere zin is de vorm, of ‘toepasselijkheid’,

van alles, om van pensioenregelingen nog maar te zwijgen.

verklaard. De verkoper en zijn klant

voorwaarden verwezen wordt, zijn ze

te allen tijde te melden dat de

belangrijker dan de inhoud. Immers, uit het

komen tot een overeenkomst en over

niet van toepassing. Met name bij het

algemene voorwaarden van toepassing

bovenstaande blijkt dat een onderneming zich

Alle reden dus voor de verantwoordelijken voor personeelsbeleid

voorwaarden wordt niet gesproken. Dit

aannemen van telefonische opdrachten

zijn op de opdracht. Bij een telefoni-

niet kan beroepen op algemene voorwaarden

binnen de FHI-bedrijven om even bij te tanken. Dat kan weer op

kan de onderneming de kop kosten!

is van belang dat de verkoper meldt dat

sche opdracht of in een persoonlijk

indien ze niet van toepassing zijn. Pas

het jaarlijkse FHI-HRM Actualiteitenseminar. De werkgroep

Het is dus van buitengewoon groot

zijn algemene voorwaarden van

gesprek met de klant gaat dit monde-

wanneer de algemene voorwaarden van

van HRM-medewerkers die binnen de branche actief is, bereidt

belang dat goede afspraken worden

toepassing zijn, want anders zijn ze

ling. Uiterlijk bij het verstrekken van de

toepassing zijn komt de inhoud ervan aan

het seminar voor. Wie de datum meteen in de agenda noteert,

gemaakt over de toepasselijke

dat niet!

opdracht dient de opdrachtgever over

de orde. FHI-leden hebben allereerst de

4 november, zich inschrijft op de uitnodiging en ook daad-

voorwaarden. Indien wordt overwogen

Een ander punt waarop het vaak fout

de voorwaarden te beschikken en dient

gelegenheid om vragen en opmerkingen met

werkelijk naar het FHI-gebouw komt, profiteert niet alleen van

om de inkoopvoorwaarden van een

gaat is indien de inkoper bij zijn

dit te kunnen worden bewezen.

betrekking tot de FHI-voorwaarden kenbaar te

de deskundigheid van de specialisten die presentaties verzorgen.

klant te accepteren, is het vervolgens

aanvraag reeds de inkoopvoorwaarden

Daarnaast is het verstandig in een

maken. Daarnaast informeert de brancheorga-

Ook de onderlinge uitwisseling van ervaringen is ontzettend

van groot belang dat een aantal

van toepassing heeft verklaard. Alle

brief nadrukkelijk de toepasselijkheid

nisatie haar leden over de wijze waarop met

waardevol blijkt iedere keer weer.

bepalingen daarvan worden uitgeslo-

verwijzingen naar de eigen algemene

van de inkoopvoorwaarden van de

de eigen voorwaarden en die van de weder-

ten zodat de aansprakelijkheid beperkt

voorwaarden zijn daarna zinloos,

andere partij van de hand te wijzen en

partij kan worden omgaan. Dit laatste gebeurt

Alle FHI-leden kunnen binnenkort een uitnodiging verwachten.

blijft voor dat ene geval dat het een

wanneer de toepasselijkheid van de

te verwijzen naar de eigen algemene

onder meer door workshops te organiseren.

Wie meer wil weten of betrokken wil worden bij de FHI-HRM

keer fout gaat.

voorwaarden van de ander niet

leveringsvoorwaarden.

nadrukkelijk in een brief van de hand

orde. Het ontslagrecht verschuift de facto via de rechtspraktijk. Met jarenlange trends in arbeidsvoorwaarden wordt

werkgroep kan contact opnemen met FHI-manager Andreas Contact: Andreas Meijer, [email protected],

Waar gaat het fout?

zijn gewezen.

Op het moment van het sluiten van de

(033) 465 75 07 of mr. ing. Frank Meijers MBA

Ter illustratie van hetgeen vaak fout

Vaak gaat het ook mis wanneer in een

overeenkomst is het verstandig om

(advocaat), [email protected]

gaat bij het gebruik van algemene

offerte naar de algemene voorwaarden

overeenstemming te bereiken over de

door Frank Meijers

beweging. Contracten worden steeds flexibeler,

arbeidstijdverkortingsregelingen en deeltijd-WW is aan de

Meijer, [email protected].

¶ FHI-HRM seminar ‘Actualiteiten in personeelsbeleid in de technologiebranches’ Locatie:

FHI-vergadercentrum Landgoed Leusderend, Leusden

Datum: Doelgroep:

woensdag 4 november ieder die zich binnen een technologiebedrijf bezighoudt met Personeel & Organisatie

Website:

www.fhi.nl/hrm

28

federatienieuws

Actie tegen betalingsachterstanden B

etalingstermijnen worden in toenemende

Richtlijn Bestrijding Betalingsachterstand bij Handels-

mate fors opgerekt. De FHI-branches

transacties in werking getreden (Richtlijn 2000/35/EG).

ervaren dit als een zorgelijke ontwikkeling.

Deze richtlijn geldt voor handelstransacties ofwel leve-

Maar er is iets tegen te doen.

ring van goederen en diensten tussen ondernemingen

29

of tussen ondernemingen en overheidsinstanties. Een beroep op wettelijke bepalingen in combinatie met politieke lobby en druk op ‘wanbetalers’ zijn de

Op grond van deze richtlijn is het een crediteur onder

FHI-lijnen. De resultaten van een steekproef onder leden

meer toegestaan in geval van betalingsachterstanden

van de FHI-branche Laboratorium Technologie beves-

bij handelstransacties een wettelijke rente in rekening

tigen het beeld van groei van betalingsachterstanden.

te brengen. Ook geldt, als geen betalingstermijn is over-

Om te voorkomen dat bedrijven door betalingsach-

eengekomen, een betalingstermijn van dertig dagen, na

terstanden in financiële problemen komen, gaat FHI

ontvangst van de factuur.

protest aantekenen bij organisaties die zich hieraan schuldig maken en bij de politiek. Van de onder-

Zie http://europa.eu.int/comm/enterprise/regulation/

vraagden gaf op één na iedereen aan een signaal van

late_payments/index.htm voor de Europese teksten en

FHI richting de politiek te ondersteunen. Wat huiverig

http://www.overheid.nl (officiële publicaties) voor de

zijn bedrijven tegenover het noemen van namen van

Nederlandse implementatie.

organisaties die betalingstermijnen oprekken; weinig ondervraagden bleken bereid deze te verstrekken.

Lidbedrijven van FHI kunnen gebruik maken van de

Overigens overweegt een groot deel van de geën-

algemene leveringsvoorwaarden van FHI, waarin een

quêteerden dit in de toekomst wel te doen, maar dat

betalingstermijn is vastgelegd van dertig dagen met

men denkt dat een signaal richting de politiek nu van

daaraan gekoppeld een wettelijke rentevergoedingsre-

belang is. Verder is opvallend dat blijkt dat voornamelijk

geling bij in gebreke blijven.

grotere bedrijven de betalingstermijn oprekken. Contact: Andreas Meijer, [email protected], (033) 465 75 07.

¶

Ter bestrijding van betalingsachterstanden bij handelstransacties is reeds per 1 december 2002 de Europese

Kamerlid Elly Blanksma reikt wisselbeker FHI-golf uit E

r wordt deze dagen op de golfbaan hard

de Tweede Kamer voor het CDA, zelf niet onverdienstelijk

getraind door FHI-leden. Straks op 27 augustus

golfspeelster, reikt de wisselbeker uit en volgt daarmee

moeten de cracks er staan in de strijd om de

VVD-er Charlie Aptroot op.

wisselbeker voor de winnaar van het 21e

De inschrijvingen lopen goed. Het wordt weer een volle

FHI-Golftournament.

bak, ditmaal op Spaarnwoude in Velsen-Zuid, onder de rook van Amsterdam. Een soort voorproefje voor HET Instrument

De beginners en de gevorderden zonder golfvaardigheids-

volgend jaar in de hoofdstad. Ook wat betreft de catering

bewijs trainen vooral op het ‘netwerken’, een minstens zo

en aankleding is alles in kannen en kruiken, dankzij

belangrijk onderdeel van de dag.

de sponsors.

De voorbereidingen gaan naar wens. Elly Blanksma, lid van

Hoe een traditie leuk kan zijn en boven recessies uitgaat.

¶

Elly Blanksma

31

milieu en duurzaamheid

Zo gezegd zo geschreven...

‘WEEE-herziening eist onmogelijke hoeveelheid retour’ D

e Stichting Recycling Technologische Apparatuur

Hoewel diverse organisaties al heftig hebben gereageerd op het

(RTA) voldoet momenteel ruimschoots aan de

voorstel als zijnde onhaalbaar, verwacht Stichting RTA dat de

recycling- en rapportagedoelstellingen. In december

target in ieder geval veel hoger gaat liggen dan nu het geval is

2008 zijn echter de WEEE-herzieningsvoorstellen door de

en ook van toepassing wordt voor RTA-deelnemers. Het actuele

Europese Commissie vrijgegeven. Hoewel het Europese Parlement en de Raad nog over de teksten moeten stemmen, kan al wel geconcludeerd worden welke kant

inzamelpercentage* volgens de voorgestelde rekenmethode is tien procent voor RTA in 2008, dus behoorlijk ver verwijderd van de voorgestelde target van vijfenzestig procent.

de herziene WEEE-directive opgaat; het voorstel is om

Recyclingtarget

de inzameltarget vanaf 2016 op vijfenzestig procent te

De recyclingtargets - materiaalhergebruik en nuttige toepas-

stellen. Wat betekent dat voor RTA en haar deelnemers?

sing van de geretourneerde apparatuur - worden met vijf procent verhoogd. Ook voor medische apparatuur (categorie acht) komt een recyclingtarget. Een directe impact heeft deze verhoging voor

door shanks namens rta ingezameld

‘Zonder de actieve medewerking van de deelnemers zijn de nieuwe doelstellingen niet te realiseren’

RTA niet. Op dit moment realiseert RTA al een recycling boven de

“Geld is als mest; het is alleen goed als het wordt verspreid” Francis Bacon, Engels filosoof en staatsman, 1561-1626, in ‘The Essays’ van 1597

“Ik vergat de koningin aan te kijken en zwoer trouw aan de lakei” Wouter Bos, naar aanleiding van zijn beëdiging als staatssecretaris, in BIZZ, 20 december 2000

voorgestelde targets.

150

deelnemers en hun klanten zo eenvoudig moge-

125 Hoeveelheden (ton)

100 75 50 25

af

08 20

07 20

06 20

De in de WEEE-herziening voorgestelde inzameltarget gaat nu

lijk te maken apparaten via het RTA-circuit aan te

ook gelden voor professionele apparaten. En het is duidelijk dat

bieden voor verantwoorde recycling. Zonder de

vooral de voorgestelde inzameltarget grote invloed zal hebben op

actieve medewerking van de deelnemers zijn de

de manier waarop de professionele gebruiker nu afstand doet van

nieuwe doelstellingen niet te realiseren, aldus RTA.

“Ergens in 2005, 2006 ging de duivel echt aan de haal met het principe van een hoge schuldenlast” AkzoNobel bestuursvoorzitter Hans Wijers, in de Volkskrant, 10 april 2009

zijn afgedankte apparaten. Om hierover een gefundeerde terug-

13

/0

8/

05

0

Va n

30

* retour % 2007 : 12% * retour % 2008 : 10% (*retour % t.o.v. hoeveelheid in de markt gebracht in hetzelfde jaar)

koppeling te geven aan onze overheid, vindt RTA het noodzakelijk

Contact: Joas van Lent,

om nog meer inzicht en vat te krijgen op de retourstromen. Ook

[email protected], (033) 465 75 07. ¶

moet er volgens de Stichting hard worden gewerkt om het voor de

“De kwartaalcijfers zijn meevallende tegenvallers. Ik vertrouw het nog niet” Een particuliere belegger in Het Financieele Dagblad, 5 mei 2009

Bekendheid RTA neemt toe, maar er moet nog veel gebeuren O

“Het is momenteel niet leuk om te onderhandelen over nieuwe cao’s; ik kan weinig voor de werknemers uit het vuur slepen” Henk van der Ploeg, bestuurder FNV Bondgenoten,

nlangs is het jaarverslag

In 2008 is 126 ton aan afgedankte appara-

(zes ton) minder is ingezameld ten

bedrijven dat het voor ziekenhuizen niet gang-

over 2008 van de Stichting

tuur ingezameld en gedemonteerd. Om

opzichte van het jaar 2007.

baar en bovendien logistiek onuitvoerbaar is om

in Nederlands Dagblad, 14 mei 2009

Recycling Technologische

het de RTA-deelnemers gemakkelijker te

Apparatuur (RTA) uitgekomen.

maken om hun afgedankte apparatuur bij

Mogelijke verklaringen hiervoor zijn dat

individuele producent in te leveren. Momenteel is

Hieruit blijkt dat RTA de stijgende

de Stichting aan te bieden is www.simpel-

bedrijven apparaten niet afgeven via

RTA in gesprek met een aantal ziekenhuizen voor

lijn voortzet; de bekendheid en het

weg-rta.nl in het leven geroepen. Via deze

een erkend inzamelsysteem of aan een

het vinden van een efficiënte oplossing.

te verliezen, dan als topsporter een wedstrijd in

website kunnen deelnemers, maar ook

erkende verwerker, maar verkopen aan

hun klanten, apparatuur aanmelden voor

vergunde of niet-vergunde handelaren.

De volledige versie van het RTA-jaarverslag is op

een volgepakt stadion”

inzameling. Geconcludeerd kan worden

Hiermee wordt de kans op illegale

te vragen bij het secretariaat van de Stichting.

dat de SIMPELWEG-actie een positieve

export naar ontwikkelingslanden

Langeafstandsloper en zakenman Haile Gebrselassie in Het Financieele Dagblad,

bijdrage heeft geleverd, maar niet heeft

aanzienlijk vergroot.

Contact: Joas van Lent,

kunnen voorkomen dat er vier procent

Daarnaast hoort RTA van aangesloten

[email protected], (033) 465 75 07. ¶

gebruik van RTA-diensten nemen toe. Momenteel nemen 287 bedrijven deel aan het inzamelsysteem. Een forse groep, maar er moet nog veel gebeuren.

door Henk de Folter en Joas van Lent

(individuele) producten bestemd als afval bij de

“Het is makkelijker om als zakenman een deal

11 juli 2009

¶

32

33

Waarom HET Instrument naar Amsterdam RAI gaat H

et grote FHI-evenement HET Instrument vindt de komende jaren uiteindelijk toch in Amsterdam plaats. Na een intensief proces van onderhandelen is nu

de kogel definitief door de kerk. HET Instrument 2010 staat geprogrammeerd van 28 september tot en met 1 oktober in het Europacomplex

‘THE SOUND OF….’ THEMA VOOR DRIELUIK VAN HET INSTRUMENT-BEURZEN

H

van Amsterdam RAI. Ook de komende edities van de grootste technologiebeurs van de Benelux vinden in 2012 en 2014 plaats op dezelfde locatie en in dezelfde periode van het jaar.

ET Instrument 2010 wordt een evenement met drie beurzen.

Industriële Elektronica, Industriële Automatisering en Laboratorium

Omdat FHI al in februari met Amsterdam RAI afspraken

Technologie krijgen elk een eigen

dat het zou lukken om een

had gemaakt over de mogelijkheid te exposeren in

Instrument.

week later in oktober te

Amsterdam, was het nadat de conclusie was getrokken

exposeren in de Jaarbeurs

dat het toch niet lukte in Utrecht, meteen mogelijk

Onder de koepel van het centrale thema ‘The

Amsterdam vast te leggen. Conform de

Sound of Technology’ wordt gewerkt aan ‘The

wens van de ledenvergadering van

Sound of Electronics’, ‘The Sound of Automation’

Aanvankelijk leek het erop

Utrecht. FHI wilde dat graag omdat het dan niet nodig zou zijn om uit Utrecht te vertrekken. Daartoe is eind

FHI, die dat al in november 2008

mei overeenstemming bereikt met de directie van VNU

formuleerde, is nu vastgelegd dat

Exhibitions, de organisatie die in deze periode de hallen

HET Instrument ten minste drie edities steeds in

van de Jaarbeurs in optie had en beschikbaar kon

dezelfde periode op dezelfde locatie plaatsvindt.

en ‘The Sound of Laboratory’. Een intensief traject van conceptontwikkeling samen met lidbedrijven/exposanten,

¶

vormgevingsbureaus en het FHI-bureau

stellen. Na bekendmaking van deze overeenstemming

ligt achter de presentatie van

bleek echter dat met name derde partijen met wie

de marketingconcepten.

VNU Exhibitions samenwerkt bij de realisatie van de gelijktijdig geprogrammeerde Industriële Week, de deal

De verschillende ‘taskforces’ met FHI-

zodanig wensten te interpreteren dat er sprake zou

leden per exposerende branche waren unaniem

zijn van een feitelijke opgave van de zelfstandigheid

in hun opvatting dat het goed zou zijn de drie

van HET Instrument als beursconcept. Uiteraard was

‘bloedgroepen’ op HET Instrument elk een eigen

het onmogelijk voor het federatiebestuur van FHI om

gezicht te geven. Enerzijds geeft de ontwikkeling

daarmee akkoord te gaan.

van deelbeurzen meer mogelijkheden om de

De verschillende taskforces per branche hebben

betrokkenheid van de exposerende bedrijven te

ook al een begin gemaakt met de voorbereiding

Het concept HET Instrument is volledig eigendom van

optimaliseren. Anderzijds kan nu elke branche

van speciale brancheprojecten op en rond de

de leden van de vereniging en geeft de deelnemende

een eigen focus aanbrengen in de boodschap

beursvloer. Er komt een marketingprogramma

branches daardoor de optimale gelegenheid om

naar meer specifieke doelgroepen van bezoekers,

voor HET Instrument als geheel met zaken

het concept in te vullen en af te stemmen op de

potentiële klanten van de exposanten. De synergie

als radioreclame, gratis openbaar vervoer

eigen doelgroep. Bovendien vertegenwoordigt het

binnen het totaal van HET Instrument is dan een

voor bezoekers, Novelties in Technology, een

eigendomsrecht over het beursconcept een aanzienlijke

extra voor de bezoeker.

webcommunity en een ‘ambassadors-programma’

waarde in geld. In de FHI-ledenvergadering van april

voor VIP-bezoekers. Daarnaast worden per

was ook afgesproken dat de zelfstandigheid van HET

Eén van de concretiseringen van deze

deelbeurs projecten opgezet met groepen van

Instrument een breekpunt zou kunnen zijn als die niet

branchebeurs-aanpak is straks terug te zien in

exposanten die zorgen voor ‘beleving’ op de

gegarandeerd kon worden. Vanaf de eerste gesprekken

Amsterdam RAI, waar elke deelbeurs een eigen

beursvloer en voor aantrekkingskracht richting

in maart was VNU Exhibitions op de hoogte van de

bezoekersentree krijgt.

bezoekersdoelgroepen.

hardheid van deze eis. Men wilde die eis ook steeds respecteren. Uiteindelijk bleek na de bekendmaking van de voorgenomen samenwerking, eind mei, dat VNU Exhibitions door haar partners werd gedwongen een integratie van HET Instrument in het grotere geheel van de Industriële Week te bewerkstelligen.

door Kees Groeneveld

¶

34

35

E&A 2009

Mensen op de beurs 1

Sabine Uitslag, lid van de Tweede Kamer voor het

CDA, was spreker in het conferentieprogramma. Opge-

Elektronicabeurs trekt

togen liep ze over de beursvloer. Vrouwen riep ze op

de branche door de dip

branche liet ze achter.

toch vooral vrouw te blijven, ook al werk je in de technologie. Een karrenvracht aan informatie en inspiratie nam ze mee naar Den Haag. Positieve motivatie voor de

2 1

Tom Waltuch, directeur van W&S Benelux, werd in

het zonnetje gezet. Zijn vijfenzestigste verjaardag was de aanleiding. Tom’s enorme stabiele en betrouwbare reputatie in de branche en zijn persoonlijke bescheidenheid vormen de oorzaak dat bijna de hele branche hem kwam huldigen en gelukwensen. 3

Dirk Stans, directeur van Eurocircuits, nam opnieuw een

cup met grote oren in ontvangst. Net als in 2007 werd zijn bedrijf winnaar van de Marketing Communicatie Cup, de beloning voor degene die de meeste bezoekers per vierkante meter

M

iddenin de crisis telde de

voor FHI als organisatie een veel ster-

rondjes lopen, extra dynamiek leverde

beurs Electronics & Automa-

naar de beurs trekt. Stans had er een paar boodschappen bij. 2

“De wijze waarop deze beurs wordt georganiseerd met de

kere graadmeter dat er iets bijzonders

het op. De stemming werd er allesbe-

tion 2009 iets meer bezoekers dan de

aan de hand was in de laatste week

halve slechter op, vooral toen de uitda-

enorme betrokkenheid van de exposerende bedrijven zie ik

vorige editie in 2007. In drie beurs-

van mei.

ging succesvol werd aangegaan om de

nergens bij alle tientallen beurzen waaraan ik deelneem in

opstartproblemen te overwinnen.

Europa” en “Als de bedrijven die hier nu exposeren allemaal

dagen trok het evenement in totaal 4.363 professionals naar de Jaarbeurs

Grote motor achter het geheel was het

Utrecht. De elektronicabedrijfketen

enthousiasme op en rond de live pro-

Natuurlijk was er ook weer een prach-

bedrijven die de meeste bezoekers hebben getrokken, dan

die exposeerde was er blij mee, ont-

ductielijn en bij het verzamelen van

tig conferentieprogramma. Dit keer

zou deze beurs nog vele malen meer bezoekers trekken dan

leent er een herwonnen optimisme

de componenten voor een gadget. Al

niet alleen naar inhoud, maar ook qua

aan. De sfeer op de beursvloer was

in de aanloop naar de beurs werden

vorm. Het onderdeel High Tech Heels,

nu het geval is.”

er ook naar. Exposanten toonden

zowel deelnemende exposanten als

een seminarochtend volledig ingevuld

zich verrast, niet alleen vanwege de

toekomstige bezoekers optimaal betrok-

door technologievrouwen, stal de show.

meevallende opkomst, maar meer

ken bij dat project. Ter plekke je eigen

Compleet met een catwalk, dieptechno-

nog omdat de bezoekers met serieuze

draadloze temperatuursensor creëren,

logische presentaties van technovrou-

intenties en vragen met perspectief

compleet met dongle voor communica-

wen en een spetterende afsluiter van

de stands opkwamen.

tie met je pc, dat wil je wel meemaken.

Kamerlid Sabine Uitslag: “Trek alsje-

Het leverde een gigantische dynamiek

blieft als vrouw geen tuinbroek aan. Ga

Volle gangpaden zijn niet meer dan een

op. Je moest er een puzzeltocht over de

geen mannetje spelen, maar gebruik je

indicatie. Beursdeelnemers, exposanten

beurs voor ondernemen en op de eerste

vrouwelijke eigenschappen.” Het ging

die laten weten dat zij forse zakelijke

dag, de woensdag, liep het allemaal

er in als koek, ook bij de aanwezige

successen boeken op de beursvloer was

nog niet helemaal vlekkeloos. Extra

mannen.¶

net zo zwaar hun best zouden doen als de top drie van

3

36

E&A 2009 Tomorrow’s Electronics, da’s pas smullen H

et was voor de fijnproevers. Zelfs

37

Op nanoschaal ontdek je nieuwe mogelijkheden De drive naar miniaturisering van elektronische schakelingen levert

conclusie aan: kijk vooral goed naar de technologie die we inmiddels

onvermoede ‘bijproducten’ op. Sven Rogge, onderzoeker aan het

onder handbereik hebben. Pas als je die technologie goed kent wordt

Kavli Instituut bij de TU Delft, heeft dat aan den lijven ervaren en

duidelijk wat je er mee kunt, welke applicatiemogelijkheden die

vertelde daarover tijdens het seminar Tomorrow’s Electronics. Hij is

wetenschap in zich draagt. Uiteraard moet je je dan ook verdiepen

in staat te kijken naar en experimenteren met atomaire systemen in

in die applicaties, de ins en outs daarvan kennen. Dat was een

halfgeleiders, dankzij de miniaturisering die heeft plaatsgevonden.

belangrijke drijfveer voor Rogge en ook de andere technologische

Als je kijkt wat er gebeurt in een enkel atoom van een nanoMOSFET,

voorlopers in het programma om mee te doen met Tomorrow’s

dan ontdek je nieuwe mogelijkheden. Opeens blijkt er op dat niveau

Electronics en daar mensen te ontmoeten die kunnen helpen die

veel meer ruimte te zijn om complexe logica te realiseren dan we

applicatiekennis te koppelen. ¶

ooit voor mogelijk hadden gehouden. Rogge verbond er een heldere

Het ging dit keer zelfs over bijna eetbare elektronica, molecuultjes

beleidsmakers, bedrijfsdirecteuren,

Point-One en MinacNed

die zelf een schakeling tot stand brengen en transistoren op

trendwatchers. Het publiek weet vooraf

Het seminar Tomorrow’s Electronics

atomaire schaal. Maar discussie kwam er vooral over het tastbare

dat men moeite moet doen om voldoende

werd net als voorheen georganiseerd door

ontastbare: de e-books, de digitale krant en hoe je daar business

te vatten, willen de lijnen naar business

MinacNed samen met de FHI-branche

mee kunt maken.

in de toekomst zichtbaar orden. De

Industriële Elektronica en Point-One.

presentatoren weten dat zij er belang bij

Voor een groep VIPS van ruim honderd

De bedoeling van Tomorrow’s Electronics is wat de titel zegt.

hebben deze niet-specialisten duidelijk

technologiemensen is deze tweejaarlijkse

Elke twee jaar even een inkijkje in de laatste stand van de

te maken waar ze het over hebben en

lezingencyclus inmiddels uitgegroeid tot

Tomorrow’s Electronics, elke twee jaar

elektronicatechnologie en de potentie daarvan voor de toekomst.

waar wellicht mogelijkheden liggen naar

een trendsettende gebeurtenis en een

Er komen dus researchers aan het woord die vertellen waarmee

applicaties.

instituut in technologisch Nederland.

het spraakmakende seminar tijdens de

zij bezig zijn en welke nieuwe mogelijkheden hun R&D openlegt.

De waardering voor deze setting blijkt

Toch is het geen wetenschappelijke bijeenkomst. De presentatoren

iedere keer uit de grote opkomst van

Voor de presentaties zie www.eabeurs.nl.

zijn er op voorbereid dat zij een publiek in de zaal treffen dat

seminardeelnemers die uit een beperkte

Klik door op ‘seminars’ en verder op

niet alle details kan vatten, maar wel grote lijnen kan trekken:

groep als VIP worden uitgenodigd.

‘Tomorrow’s Electronics’. ¶

wie iets minder thuis is in de

elektronicakeuken snoof de geur op van een specialiteitenrestaurant. Zo’n soort beleving kregen de deelnemers aan de 2009-editie van

beurs Electronics & Automation.

Opnieuw veel belangstelling voor Tomorrow’s Electronics

Point-One vice-president Fred van Roosmalen onder vuur vanwege dominantie grote bedrijven

Sven Rogge

Het e-book als vorm van magie

38

iE

39

industriële elektronica

INTERNET Paul Petersen Laat ik maar met de deur in huis vallen: ‘Ze zeggen dat beurzen gedoemd zijn te mislukken door internet’. Teruglopende bezoekersaantallen worden verklaard door internet. Aan de ene kant begrijp ik het en aan de andere kant

column

KPN-site is cool

geloof ik er niet in. Het voor de hand liggende is snel uitgelegd. Er komen minder bezoekers naar grotere beurzen. Zowel in Nederland als Europa lopen de bezoekersaantallen terug sinds de opkomst van internet. Een causaal verband kun je je ook voorstellen: men legt contact via nieuwsgroepen, per e-mail of op LinkedIn. Contact is toch wat anders, denk ik dan. Vandaag gingen we naar een verjaardagsfeestje van een buurjongen die vier werd. De kinderen waren uitermate opgelaten en hadden de tijd van hun leven. Wij spraken met diverse buren, de ouders en de grootouders. Hartstikke leuk. Blijkt een buurman voor Point-One te werken. Ik ken hem niet via FHI, de beurs, internet, e-mail of bijeenkomsten van OEM’ers en MKB’ers. Hij woont in de buurt. Via een andere buurman, die bij KPN werkt, komen vijf collega’s als bezoeker naar het FttX-seminar tijdens Electronics & Automation. Wat zeggen deze voorbeelden? Niet dat je hiermee je aantallen haalt, maar

D

atacenters, ook wel cybercenters genoemd, hebben in toenemende mate problemen met koeling. Als het probleem wordt opgelost gaat dat ten koste van onacceptabel veel energieverbruik. KPN heeft in Amersfoort een pilotproject uitgevoerd in één van hun centra door te koelen via buitenlucht.

wel dat contact leggen gewoon iets is tussen mensen.

FHI-cluster IT Room Infra Voor de bedrijven van het FHI-cluster IT Room Infra was het vanzelfsprekend hoogst interessant om te horen en te zien welke aanpak is gekozen en welke resultaten zijn bereikt. Daarnaast was de bijeenkomst weer een prachtig netwerkmoment, niet alleen onderling, maar ook met een aantal gasten van de vakpers (de mediapartners DatacenterWorks en LAN Maga-

Het systeem werkt met een ‘koudewiel’ dat warme lucht van bin-

zine), de NEN normcommissie en de voorzitter van de binnen FHI

nen naar buiten verplaatst en koudere lucht van buiten naar bin-

opererende vereniging LonMark Nederland.

nen brengt. Het FHI-branchecluster IT Room Infra, de bedrijven

‘Juist die emotie maakt het contact een goed moment’ De Wireless Sensor Temperatuurmeter, die door de bezoeker aan Electronics & Automation verzameld kon worden, werd vertaald in contactmomenten.

die met elkaar complete datacenters realiseren voor klanten, ging

Houd het hart efficiënt en gezond

De aan die activiteit deelnemende exposant kreeg waarde voor zijn geld. De

kijken bij KPN in Amersfoort om uit te vinden hoe zij kunnen leren

Tijdens de meeting bij KPN legde de ledenvergadering meteen de

bezoeker komt met interesse en enthousiasme de stand op en zoekt iets bij

van het door SenterNovem gesubsidieerde project. De KPN-locatie

basis voor haar extern gerichte event dat dit jaar op 5 november

die exposant. Juist die emotie maakt het contact waardevol.

is nu met recht ‘cool’ te noemen.

plaatsvindt in het Evoluon in Eindhoven. Vijfentwintig lidbedrijven, leveranciers en integrators, presenteren zich daar

Het face-to-face contact zal de basis blijven. Twitter, YouTube, Hyves, LinkedIn,

Hans Schreuders is hoofd van het KPN datacenter designteam.

met hun producten en diensten. Meer dan twintig van hen

Facebook of toch maar wat mailen. Je blijft surfen op de emotie van het

Voor de test die werd uitgevoerd in Amersfoort werkte hij samen

leveren ook specialisten voor spreekbeurten, aangevuld met

menselijk contact. Ik denk dus niet dat internet fake of slecht is, maar ik ben er

met ingenieursbureau Uptime Technology en leverancier Kyoto-

externe deskundigen. Thema zal zijn ‘De computerruimte is het

wel van overtuigd, dat we ‘gewoon’ contact nooit genoeg kunnen appreciëren.

Cooling. De subsidie die SenterNovem verstrekte, vanwege de

hart van uw onderneming! Houd het hart efficiënt en gezond’.

energiebesparing en emissiereductie, hielpen om het project bin-

De openingskeynote komt die dag van Siebren de Vries, voorzitter

Dat doet men nu ook al. Maar als dat via de computer blijft gaan waar ik nu

nen het KPN-concern van de grond te krijgen. Aan de eis dat de

van de FHI-branche Industriële Elektronica.

wat in zit te typen, dan is dat niet hetzelfde.

www.fhi.nl/itroom ¶

Of zoals mijn oudste zoon zei, toen we aan het skypen waren met opa en oma:

luchtvochtigheid en luchtkwaliteit binnen de serverruimtes constant moet blijven bleek ook te kunnen worden voldaan.

‘Hè, hoe kan dat nou?’. [email protected]

¶

iE

industriële elektronica

DevLab ontwikkelt zich tot unieke research community

H

et collectieve R&D-initiatief van twaalf FHI-bedrijven, Development Laboratories, presteert boven verwachting. In het afgelopen voorjaar is bij verschillende gelegenheden gebleken dat de coöperatie een

unieke omgeving vormt voor technologieontwikkeling door academici, hbo-studenten en lectoren en bedrijfsresearchers gezamenlijk. Het aantal lopende onderzoeksprojecten neemt bijna exponentieel toe. De verbindingen met universitaire groepen groeien als een spinrag. Met de toepassingen via de deelnemende bedrijven gaat het al net zo. Er was dus alle reden om een aantal malen bijeenkomsten te organiseren om aan elkaar te vertellen en te laten zien wie waar mee bezig is. Die bijeenkomsten toonden aan dat er echt iets heel bijzonders aan het gebeuren is.

DevLab-demo MyriaNed-toepassing in communicerende displays

WISE’09 congres

voor wereldwijde verspreiding van research en toepassing van

technologie: een interactief communicerend navigatiesysteem

Op basis van het draadloos

MyriaNed.

voor wielrenners en mountainbikers. Behalve over de projecten,

sensor protocol MyriaNed van DevLab zijn er minstens

waren de aanwezige bedrijven razend enthousiast over de www.wise09.com

onderlinge netwerkvormende contacten.

DevLab gerelateerde communities die met die projecten doende

SEEMEE matchmaking Eureka/Eurostars

www.point-one.nl/Press/SME_Embedded_Eurostars_Matchmaking_

zijn kwamen op 14 en 15 mei bijeen in een door DevLab geor-

Het definiëren van nieuwe Europese R&D-projecten in

Event,_July_8_2009

ganiseerd congres onder de titel WISE’09, Wireless Interaction

embedded systems en programmeerbare logica was het doel

Summon Europe 2009. Zo’n zestig researchers van diverse

van een internationaal matchmaking event op 8 juli bij DevLab

DevLab Café ‘Be Proud & Show it’

instituten en bedrijven wisselden ervaringen uit en formuleerden

in Eindhoven.

Het maandelijkse DevLab Café kreeg op 26 juni een heel

vijf serieuze researchprojecten ‘onderweg’. De verschillende

samen toekomstige researchitems. Het nieuwe Chess-gebouw in

speciaal karakter. Het werd een middagje demo’s, laten zien

Haarlem was de inspirerende locatie en het avondprogramma in

Op verzoek van het Point-One innovatieprogramma organiseerde

wat er allemaal al mogelijk is met DevLab-technologie. En dat

Zandvoort aan zee hielp natuurlijk ook mee aan de feestvreugde

FHI de meeting onder de titel SME Embedded Eurostars

is niet misselijk.

over de ongekende mogelijkheden van de technologie.

Matchmaking Event, in samenwerking met de Franse organisatie System@tic en het Belgische DSP Valley. Meer dan dertig

Alle cafégangers kregen een elektronische badge en al die

Van vijf researchprojecten presenteerden deelnemers status

bedrijven uit vijf landen waren vertegenwoordigd, uit België,

badges begonnen op basis van de MyriaNed-technologie

en voortgang: AlwEN, NanoWireless, PLEISTER, STORM en

Denemarken, Frankrijk, Nederland en Spanje. Drie concrete

met elkaar te communiceren. Omdat er informatie werd

Quasimodo. DevLab neemt zich voor dit evenement jaarlijks te

projecten uit de workshop kunnen worden uitgewerkt ter

uitgewisseld over de dragers van de badges, vormde de

gaan organiseren en te doen uitgroeien tot een internationaal

indiening voor de Eurostars call die eind september sluit. Een

technologie sociale netwerken, sneller dan de mensen die die

treffen van wetenschap en industrie, te beginnen volgend jaar

vierde project, waar de grootste groep interesse in toonde,

badges droegen dat konden.

tijdens HET Instrument 2010. Het kan de katalysator worden

bleek zich heel goed te lenen voor toepassing van DevLabDe ‘smart chair’, de intelligente bureaustoel met MyriaNed-technologie, gaat in productie. Op basis van persoonsgegevens, voortkomend uit de sensoriek die werkt zodra je gaat zitten, kiest de stoel zelf de meest ergonomisch verantwoorde positie. Het systeem van displays in een ziekenhuis was ook voor iedereen herkenbaar. Nooit meer de verkeerde naam bij het bed, geen risico op toediening van de medicijnen van iemand anders of het foute patiëntendossier. De verschillende andere demo’s waren minstens zo baanbrekend, maar meer enabling: de MyriaNed netwerk simulator, de MyriaNed netwerk sniffer, de virtuele Nanoukmachine en natuurlijk de Atalanta vleugelsimulator die de kunstmatige vlinder mogelijk gaat maken.

Jan Dobbelsteen van UGO op zoek naar partners voor fietsnavigatiesysteem

Internationale workshop bij DevLab

www.devlab.nl/agenda.html

¶

42

43

MINACNED

HALT: het is een failure test H

et ontwikkelen en optimaliseren van testmethodes is en blijft de business van de bedrijven in PLOT, het PLatform Omgevings Technologie. De HALT-methodiek, Highly Accelerated Life Test,

is nog steeds relatief nieuw. Daarom zijn de lidbedrijven van PLOT nog steeds eager om ervaringen

Technologie Transfer, van ambtenaar tot commercieel ondernemer

met deze methodiek met elkaar te delen. Perfectionering van dergelijke tests is van wezenlijk belang voor elk bedrijf dat nieuwe producten in de markt brengt. Door heel systematisch te testen wanneer, op welk moment en onder welke omstandigheden een product faalt kun je al voordat dat product op de markt komt jouw organisatie en jouw verkoop- en servicekanaal voorbereiden op reclamaties uit de markt. De test methodiek kan dus reputaties maken en breken.

M

icrosysteem- en nanotechnologie is typisch een veld waarbinnen veel onderzoekers de weg zoeken van een ambtenarenbestaan naar ondernemer. Die weg zit vol

valkuilen en distels. Als er iemand over mee kan praten is het wel Henk Leeuwis van LioniX en oprichter van MinacNed, het branchecluster voor micro en nano. Eindelijk vond de ledenbijeenkomst van MinacNed dit voorjaar plaats bij Henk op de homebase in Enschede.

De PLOT-community verzamelde zich op

Maturity Test ter marktintroductie en de

risico gekozen kan worden wanneer

17 juni in het Belgische Hasselt bij het

productietesten in de stabiele situatie van

het testproces afgerond wordt. Patrick

Research & Design Center van Jabil rond

het productieproces.

Langenhuizen van Philips Healthcare

het onderwerp. Behalve Jabil kwamen ook

De inmiddels tot goeroe uitgegroeide eeuwig jonge bijna-veteraan hield een gedenkwaardige verhandeling over het moeizame traject naar succesvol ondernemerschap, onder de titel

kwam met diverse voorbeelden van HALT-

Philips Healthcare en Assembléon met

In de tweede stap, Design Maturity Test,

toepassingen. Ook Langenhuizen gebruikt

ervaringen en voorbeelden, ter lering en

worden simulaties gedaan op basis van

de testen om limieten te vinden en soms

om feedback te krijgen.

een ‘user profile’ in intensief overleg met

kan door uitermate praktische wijzigingen

‘Henk’s canon’. Dat een aantal jonge honden, net startende micronano-ondernemers, aanwezig was om zich te presenteren en repliek te geven, maakte het extra mooi.

de klant. De statistische resultaten geven

in het design een grens worden verlegd. In

Het belang van deze testen is groot,

een beeld van de Mean Time Between

vijf dagen kan een HALT door overstress

Innovatie

micro- en nanotechnologie. De nieuwbouwplannen zijn klaar,

betoogde Vital Driesen van Jabil. In

Failures, waarmee een garantieperiode

alle marges voor het product ontdekken.

Over de route van het lab naar de markt is veel gesproken

de aannemer is begonnen en in 2010 zal de verhuizing naar

een vroeg stadium vaststellen waar de

vastgesteld kan worden. Tijdens het

en geschreven. Slechts weinigen kunnen tippen aan de

het nieuwe pand een nieuw tijdperk van kansen inluiden.

limieten en beperkingen zitten, zorgt

proces (productie en markt) worden

Soortgelijke voorbeelden presenteerde Ray

ervaring van Henk Leeuwis, die vijfentwintig jaar met vallen

Zonder betrokkenheid van bedrijven zou MESA+ over een veel

voor minder product recalls en minder

de testen verder doorgezet, om ook

Brett van Assembléon. Zowel proactief als

en opstaan, kennis heeft opgedaan over de kloof tussen

kleiner faciliteitenportfolio en minder apparaten beschikken.

servicekosten. Dat is goed voor het imago

informatie terug te krijgen over de stabiele

reactief zijn diverse HALT-testen verricht

wetenschap en industrie en andere valkuilen. Hoe goed men

van de producent. HALT is bij Jabil de

situatie. Jabil geeft 1/3, 2/3 of 3/3 MTBF-

op verschillende elektronicaproducten. Een

technologietransfer ook plant, vaak blijken toevalligheden de

Succesverhalen

eerste stap in een drie-stappenprocedure.

mogelijkheden aan het management, zodat

filmpje met een ontploffend component

sleutel tot succes of falen.

Twee recente succesverhalen zijn LioniX en SolMateS. LioniX

HALT voor het prototype, Design

op alle momenten met steeds minder

illustreerde de basisfilosofie: ‘het moet fout

is een enabler voor de micro- en nanoindustrie, met talloze

gaan, dan pas kun je vaststellen wat je

Een eland op de weg die een A-klasse Mercedes

internationale klanten. Deze schakel tussen wetenschap

moet doen’. Of zoals Ray het verwoordde:

deed kantelen bleek de doorbraak van de stuursensor

en industrie vertegenwoordigt precies wat Henk Leeuwis

‘Zo gauw je weet waar het probleem zit,

in het Electronic Stability Program, gebaseerd op

in de achttien jaar daarvoor steeds heeft gemist. SolMateS

weet je dat je de oplossing gaat vinden’.

hoekmetingtechnologie die in de jaren ’80 al was ontwikkeld

houdt zich met coatings bezig en heeft in vrij korte tijd een

Tijdens de rondleiding bij Jabil werd

door promovendus Kees Eijkel, maar door Bosch noch 3T was

indrukwekkend kennisportfolio opgebouwd, daarbij bouwend

het belang van HALT nog duidelijker.

verzilverd. Andersom bleek de OMO Power affaire in de jaren

op inspanningen uit het verleden. Beide bedrijven maken

Bij Jabil wordt een grote diversiteit

’90 het einde voor de intelligente wasmachinecassette, een

korte metten met het lineaire model van innovatie, waarbij

aan testen uitgevoerd voor een breed

samenwerking met Unilever.

technologie-push de motor is en binnen enkele fasen de markt wordt bereikt. Innovatie is een samenspel van heel veel

arsenaal aan consumentenelektronica. Door de testdiensten van Jabil kunnen

Ondernemerschap

factoren, waarbij continue samenwerking met alle schakels in

de producenten zorgen voor goede

Innovatie gaat vaak gepaard met de oprichting van nieuwe

de supply chain vereist is.

communicatie devices, televisies,

bedrijven. Jann van Benthem is namens het NIKOS betrokken

beeldschermen, you name it.

bij de TOP-regeling, waarbij jonge ondernemers worden

Belangrijk bij innovatie, dus bij micro- en nanotechnologie,

geholpen bij de start van hun bedrijf. Hierbij worden

is om volgens de leer van Socrates te opereren. Weet wat

faciliteiten en apparatuur van de universiteit ingezet. Micro-

je niet weet. Hoe nuttig het ook is om innovatieprocessen

en nano-ondernemers kunnen terecht bij het MESA+ Institute,

te versnellen, daarmee neemt de slagingskans niet toe.

geleid door Miriam Luizink.

Meer processen in gang vergroot het aantal succesverhalen.

HALT is een destructieve test, om HALT-test

werkende producten te garanderen.

¶

Arjen Janssens gebruikt de metafoor van de sequoia voor de

door Paul Petersen

MESA+ biedt ondernemers en universitaire onderzoekers een

economie. De wortels van deze reuzen worden gedeeld en

keur aan faciliteiten, ten behoeve van de ontwikkeling van

blijven bestaan, zelfs als enkele bomen omvallen. ¶

door René A. Peters

iA

industriële automatisering

Uit de Callenbach zomercollectie* VISITEKAARTJES

Foodbedrijven openhartig over eigen functioneren * Zolang de voorraad strekt

FHI-workshops voor automatiseerders als marketingpanel

P

BRIEFPAPIER

roducenten in de food vinden het lastig om innovatief naar hun eigen

productieprocessen te kijken. Bedrijven als FrieslandCampina (DMV), Verkade en Lassie blijken het enorm om prijs te stellen om in workshops met FHI-bedrijven uit de branche Industriële Automatisering te ‘sparren’. Voor de

al vanaf € 30,-

van € 200,- voor

€ 185,-

Kwaliteitsbewust

Prijsbewust

Gedrukte en geprinte media

Uw budget is ons uitgangspunt

PERIODIEK

scherp geprijsd!

Tijdsbesef Korte doorlooptijden en snelle levering

BOEKEN

meeneem prijzen

Betrouwbaar FSC keurmerk

Eén adres voor al uw communicatie Gildenstraat 11b, Postbus 19, 3860 AA Nijkerk, Telefoon (033) 247 15 20 Fax (033) 245 36 54, E-mail: [email protected], www.callenbach.com

automatiseerders zelf vormden de workshops een ideaal marketingpanel om informatie op te doen over de behoeften van een veel breder palet van potentiële klanten in de voedingsmiddelenindustrie.

Het werd een heel interactief gebeuren

dat inzicht te krijgen?’ waren vragen die

poeder te krijgen. De hoeveelheid energie

op 14 mei in kasteel Montfoort. Daar

aan bod kwamen. Duidelijk werd dat

die je nodig hebt om één liter water te

kwamen voedingsmiddelenproducenten

veel producenten, ook al vervaardigen ze

verdampen is het absolute minimum

en automatiseerders bijeen om te praten

andere producten, veelal tegen dezelfde

en is een richtwaarde voor de minimale

over onderwerpen als energiebespa-

problemen aanlopen; wanneer bijvoor-

behoefte aan energie bij het verdampen

ring, kwaliteitsverbetering, optimale

beeld energie dient te worden bespaard,

van één liter melk. Of, zo kaartte fabrieks-

productiebeschikbaarheid en planning.

wat moet dan precies in het productie-

manager Bas van Winden van Lassie aan,

Onderwerpen die, vanwege een steeds

proces worden gemeten? Waar plaats

hoe definieer je capaciteit in je proces?

meer eisende afnemer, steeds belangrijker

je in je proces de meetpunten? En hoe

Natuurlijk kwamen er niet meteen kant

worden voor de voedingsmiddelenpro-

haal je uit de data die deze meetpunten

en klare oplossingen en projectdefinities

ducenten. DMV, Verkade, Pstamp en

genereren de informatie die je nodig hebt

op tafel. De oplossingsrichtingen werden

Lassie verzorgden elk een workshop. ‘Wat

om meer inzicht te krijgen in je produc-

wel duidelijk. Voor de partners aan

doen we aan energiemonitoring?’, ‘Hoe

tieproces? Concreet: wat is bijvoorbeeld

tafel meer dan voldoende om businessge-

matchen we logistieke en administra-

het minimale energieverbruik dat je

richte vervolgtrajecten in te gaan. Eelco

tieve informatie met procesbesturingen?’,

nodig hebt voor, laten we zeggen, één

van Harten, manager van de FHI-branche

‘Hoe bepalen we wat onze performance

liter melk? Het verdampen van één liter

Industriële Automatisering, kan het inhou-

is?’ en ‘Hoe krijgen we inzicht in onno-

water kan vergeleken worden met het

delijke resultaat bijschrijven op de lijst van

dige verliezen en wat doen we al om

verdampen van één liter melk om melk-

branchesuccessen en vervolgpotenties.

door Eliza van den Anker

¶

45

46

iA

47

industriële automatisering

Automatiseren van farmaproductie, kan dat eigenlijk wel?

C

onsumenten, patiënten, moeten geneesmiddelen kunnen

vertrouwen. Leveranciers leven in voortdurende zorg over mogelijke aansprakelijkheidsclaims. Hoe kun je in

LonMark Nederland start met Xs2HiTek-workshops

lingen, eigenlijk nog wat meer technisch

die mogelijkheden boven water komen,

inhoudelijke informatie hadden willen

maar ook de constraints, de technische

hebben dan nu over de bühne kwam.

randvoorwaarden en beperkingen van

De groep van leveranciers, engineers en

bepaalde technologische oplossingen. Zo

Deventer Ziekenhuis pilot-gebruikerslocatie voor nieuwe marketingaanpak

installateurs had nog te veel tijd nodig

open met elkaar praten, dat moet waar-

om elkaars’ competenties goed in beeld

schijnlijk nog een beetje wennen binnen

Alleen de leveranciers, engineers en

te krijgen.

LonMark Nederland. Je wilt tenslotte jouw

systemintegrators, die hun vak verstaan en

concurrent niet al te wijs maken. En als je

tegelijk de gevoeligheden van de farmacie-

Argumenten

niet precies weet in hoeverre de ander wel

keten kennen en begrijpen, zijn in staat

discussies en het ontwikkelen van netwerken van mensen die

De discussie ging vooral over de

of geen concurrent is, dan ben je geneigd

vertrouwen te scheppen en waar te maken.

‘iets’ met elkaar hebben. Als de setting gemoedelijk en vertrouwd

bedrijfsmatige argumenten om Lon-

maar even niet te veel te zeggen.

In dit kader organiseert de FHI-branche voor

is, dan kom je makkelijker tot echte uitwisseling van ideeën.

netwerktechnologie toe te passen.

Potentiële toepassers van voor hen onbekende high tech moeten

Energie-efficiency en gebruiksgemak zijn

Technologisch verhaal

API-conferentie, Automation in Pharmaceutical

toegang, access, krijgen tot een netwerk van mensen en orga-

dan al gauw de kreten die naar boven

Binnen LonMark Nederland is de conclusie

Industry.

nisaties die op vertrouwensbasis oplossingen aandragen en

komen. Via een netwerk en een manage-

getrokken dat het concept van Xs2HiTek

meedenken over toekomstige doorontwikkeling van communica-

mentsysteem kun je alles gemakkelijk

heel goed kan gaan werken voor de

In de grotere producerende farmaciebedrijven

tienetwerktechnologie.

centraal besturen en monitoren. Op zich

vereniging en haar leden. Twee voor-

is men nu enigszins over de brug. Een vaste

is dat mooi, ‘gelikt’ zou je bijna zeggen,

waarden moeten wel worden ingevuld.

community van specialisten uit die industrie

Bestuurslid Joep van der Velden van Kropman had zijn nek uitge-

maar iedereen voelt aan dat er meer uit

De leden moeten bereid zijn hun klant-

komt elke keer graag naar de conferentie, die

stoken door één van zijn klanten te bewegen als eerste gast- en

zo’n investering is te halen. Doel van

contacten in te zetten bij het werven

steeds in Holiday Inn in Leiden, het farma-hart

andere clusters beproefd concept werd

demo-adres te fungeren. Mede vanwege de technische rond-

het workshopconcept is natuurlijk dat

van locaties waar iets is te zien om de

van Nederland, wordt gehouden. Een aantal van

leiding die in het vooruitzicht was gesteld, bleek de animo om

discussie aan op te hangen en waarmee

hen bereidt samen met de automatiseerders uit

door de Lon-community uitgeprobeerd: een

deel te nemen zo groot dat het bijna te veel mensen waren om

potentiële nieuwe toepassers geboeid

de FHI-branche het programma van 8 oktober

voldoende intensiteit voor alle deelnemers te kunnen garan-

kunnen worden. Een andere voorwaarde

voor. In die voorbereiding is geconstateerd

deren. Zo bleek dat de aanwezige collega’s van de technici van

is dat er een geobjectiveerd technologisch

dat er ook nog veel werk aan de winkel is,

het Deventer Ziekenhuis, van andere ziekenhuizen en zorginstel-

inhoudelijke presentatie wordt gehouden

veel mogelijk is bij ziekenhuisapotheken.

door één van de leden waaraan de semi-

De kleinere productie-units die daar draaien

leken zich kunnen optrekken. Voor dat

kunnen inmiddels ook heel gecontroleerd en

laatste element is al met de ontwikkelaar

kostenefficiënt worden geautomatiseerd.

D

e vereniging LonMark Nederland heeft zich aangesloten bij FHI om meer

marketingpower te kunnen ontwikkelen. Een eerste aanzet daartoe is gemaakt in het Deventer Ziekenhuis, net opgeleverd en voorbeeld van grootschalige toepassing van Lon-technologie. Een binnen FHI door

workshop van leveranciers, system integrators, installateurs, technische adviseurs en een specifieke groep van toepassers en potentiële toepassers in een interactieve Xs2HiTek-

zo’n bedrijfsketen de noodzakelijke en beschikbare automatisering realiseren zonder dat vertrouwen te ondermijnen? Als je automatiseert weet je immers niet meer wat er gebeurt…

Industriële Automatisering elke twee jaar haar

¶

van de basistechnologie van Lon, de firma

workshop, acces to high tech.

Echelon, afgesproken dat zij een voorzet

De basisfilosofie van dit type workshop is dat het marketingtra-

www.lonmark.nl

ject naar de toepassing van technologie verloopt via inhoudelijke

www.dz.nl

gaan doen hiervoor.

API Conference Automation in Pharmaceutical Industry

¶

Organisatie: FHI, in opdracht van de Nederlandse brancheorganisatie voor

door Kees Groeneveld

Industriële Automatisering Locatie:

Holiday Inn, Leiden

Datum:

donderdag 8 oktober

48

iA

49

industriële automatisering

Tienen voor Flow, Analyse & Control Show! E

‘In een uurtje mensen gesproken, nieuws gehoord, afspraak gemaakt’ Bezoeker Ernst Buter, Polyfluor: “Helaas had ik geen

en marketingevenement waar de deelnemende bedrijven tienen geven voor de organisatie, dat komt zelfs binnen FHI niet vaak voor. Na afloop van de Flow, Analyse & Control Show gebeurde

het! Verschillende bedrijven die deelnamen met een stand en daarnaast sterke inhoudelijke lezingen verzorgden honoreerden de twee dagen met de maximale score. Ook de bezoekers, ruim vierhonderd

tijd om een lezing te bezoeken en heb ik tijdens de Flow, Analyse & Control Show alleen mensen gesproken op de marktplaats. Ik heb ongeveer een uurtje rondgelopen, maar in dat uur wel een paar nieuwe dingen gehoord en meteen een afspraak met iemand kunnen maken.”

instrumentatie georiënteerde mensen uit de industrie, reageerden enthousiast over zowel de ambiance als de inhoud van de show in Nieuwegein.

FHI-directeur Kees Groeneveld nog doorgroeien. “We hebben op de vloer een paar spijtoptanten gezien. Bedrijven uit de branche die geen stand hadden en achteraf toegaven het fout te hebben

Bezoekersaantal verdubbeld

tuur. Toen was het aanpalend aan de

er twee dagen lang steeds drie parallelle

gezien toen ze beslisten niet deel te nemen. Het aantal van

Bij de evaluatie van de FlowShow van 2007

beurs Electronics & Automation in het

‘tracks’ met in totaal een zestigtal lezingen.

dertig deelnemende FHI-bedrijven kan zeker naar veertig en

werd het al geconstateerd. Een FHI-evene-

congrescentrum op de eerste etage van de

Geen wonder dat het aantal bezoekers

daarmee kan het aantal bezoekers dat deze bedrijven trekken

ment specifiek voor veldinstrumentatie in

Jaarbeurs Utrecht. Nu met een heel eigen

uiteindelijk het dubbele was van dat van

navenant verder omhoog.”

de industrie moet een veel prominentere

gezicht in de sfeervolle hallen van NBC

de vorige editie!

plaats kunnen krijgen tussen twee edities

Nieuwegein.

van HET Instrument in. Toen was het

De omvang en de content van het lezingen-

Doorgroei

marketing de focus van de veldinstrumentatieleveranciers nu

alleen flowmeting, nu ook industriële

programma was de beslissend factor voor

Deze activiteit van de FHI-branche

eerst vooral gericht op HET Instrument 2010, van 28 september

analyse-instrumenten en regelappara-

succes. Naast de plenaire sessies liepen

Industriële Automatisering kan volgens

tot en met 1 oktober 2010 in Amsterdam RAI. Daarna, in 2011,

Na de Flow, Analyse & Control Show 2009 is qua collectieve

is er dan weer een Flow, Analyse & Control Show. Gezien de dynamiek in dit technologieveld is er dan vast weer heel veel nieuws te presenteren.

¶

‘Flow, Analyse & Control Show leeft’ Exposant Ton Bol, A-B-T: “Ik ben erg enthousiast over het verloop van de Flow, Analyse & Control Show. De show leefde veel meer dan twee jaar geleden. Het diverse programma en de langere voorbereidingstijd hebben hier zeker aan bijgedragen. Ook de locatie was goed, zowel qua ruimtes als gezelligheid.”

50

51

PROFIBUS Welcome to the World of Communication

De PROFIBUS, PROFINET en IO-Link dag 2009

VLW NIEUW JAARBOEK PROFIBUS, PROFINET & IO-LINK

H

et nieuwe Jaarboek PROFIBUS & PROFINET is uit. Een praktisch

naslagwerk over PROFIBUS, PROFINET en IO-Link. Ruim zestig pagina’s met uitleg over de verschillende technologieën en met

O

CECIP neemt stappen om als daadkrachtige organisatie verder te gaan

applicaties uit diverse branches.

O

ok CECIP laten de huidige

Het General Assembly werd bijgepraat door

economische ontwikkelingen niet

vier goede gastsprekers over de Metrologie in

ongemoeid. Omzetten zijn teruggelopen.

Rusland, de economische en handelsverhou-

Reis- en verblijfskosten vormen voor

dingen met Rusland en het nieuwe Europese

p 12 november vindt het

Naast het congresprogramma wordt

grootste industriële net-

er ook een ‘microfair’ georganiseerd;

Het Jaarboek is zo opgezet dat het interessant is

bedrijven een voor de hand liggend

systeem voor marktbewaking ICSMS. Het

werk-event van de Benelux

een beurs waarop circa dertig leden

voor de specialist maar ook voor de manager die wat

bezuigingsobject. Voor zowel de

was interessant te vernemen dat in een grijs

plaats. Op één dag worden de

zich presenteren met hun diensten,

verder van de technologie afstaat. Hierbij helpen

vergadering van CECIP’s werkgroep

verleden in Rusland de kerk de maten en

bezoekers in een uitgebreid

producten en oplossingen op het

de applicaties waar gebruikers aan het woord

voor Wettelijke Metrologie als voor de

gewichten bewaakte. IJkmerken bestonden uit

congresprogramma geïnfor-

gebied van PROFIBUS, PROFINET en

komen en vertellen over de opgedane ervaringen en

jaarvergadering, het ‘General Assembly’,

de naam van de vorst en de plaatsnaam.

meerd over de kenmerken en

IO-Link. Op de beursvloer vinden ook

behaalde resultaten. De uitleg is dusdanig verwoord

resulteerde dit in minder deelnemers

voordelen van de industriële

de pauzes plaats en wordt de lunch

dat het zonder kennis van ‘het jargon’ toegankelijke

dan in voorgaande jaren.

communicatiestandaarden PRO-

geserveerd.

informatie biedt over de waarde van deze industriële

FIBUS, PROFINET en IO-Link.

netwerktechnologieën. De PROFIBUS, PROFINET en IO-Link

basis. Vervolgens hakte het Assembly een flink Gelukkig ging deze ontwikkeling niet ten

aantal knopen door. Achtereenvolgens werd

koste van de vechtlust. Die was onverminderd

ingestemd met: 1. het nieuwe bureau in Brussel met de bijbeho-

Meer dan twintig presentaties staan

dag richt zich op gebruikers en toe-

Wie het jaarboek wil ontvangen, kan een e-mail sturen

aanwezig. De werkgroepen kwamen op 21 mei

in drie parallelle tracks in het pro-

komstige gebruikers. Het programma

naar [email protected]. ¶

bijeen, de General Assembly vond op 22 mei

gramma. De sprekers zijn afkomstig

is zo opgezet dat de dag interessant

plaats. De organisatie van het geheel was in

uit de nationale en internationale

is voor zowel engineers als manage-

veilige handen bij de Russische Federatie van

organisatie, komen van Procentec,

ment dat iets verder van de techniek

Weegleveranciers (IMWE). Gekozen was voor

het competence center in Nederland,

afstaat.

Sint Petersburg, de noordelijk gelegen oude

en zijn gebruikers. De gebruikers zijn afgevaardigden van systeem-

hoofdstad. In dit jaargetijde zijn de dagen daar www.profibus.nl/communicationworld ¶

Gelukkig vormen nu O.I.M.L.-aanbevelingen de

lang en de nachten kort, zodat voldoende werk-

rende wijzigingen van de statuten; 2. de heer Urs Widmer, CEO van Mettler Toledo, als president van de Werkgroep Business and Trade; 3. de heer Guy Mairot, directeur van SCAIME en voorzitter van de Franse federatie COFIP, als lid van het bureau;

integrators, machinebouwers en

uren met daglicht beschikbaar waren.

4. de heer Heiki Sirkel als permanent secretaris;

eindgebruikers.

De werkgroep Wettelijke Metrologie ging voort-

5. een nieuw logo met bijbehorend corporate

varend van start. Behandeld werden onder

design;

In het programma zijn ook verschil-

andere de resultaten van de laatste WELMEC

lende praktijkcases opgenomen.

werkgroep 5, marktbewaking en de herzie-

Deze presentaties over de praktijk

ning van de norm EN45501 (Niet Automatische

Hiermee neemt CECIP de stappen om als

zijn afkomstig van bedrijven uit de

Weegwerktuigen). De werkgroep Business &

daadkrachtige organisatie voort te gaan.

procesindustrie en de productie-

Trade kwam voor de tweede maal bijeen. Ook

automatisering.

deze groep toonde daadkracht. Besloten werd

Maar het was niet alles ernst wat de klok slaat.

om gezamenlijk het bewijs te verzorgen dat

De Russische federatie verzorgde een voor-

de huidige marktbewaking onvoldoende is.

treffelijk galadiner met een spetterende show,

De bedoeling is met behulp van dit bewijs de

typisch Russische dans en zangers met lage

betreffende autoriteiten ervan te overtuigen

bassen. De volgende dag werd het programma

dat de huidige gang van zaken de markverhou-

afgesloten met een toeristische trip langs de

dingen verstoort. ‘Nette’ bedrijven ondervinden

paleizen van Sint-Petersburg en een rondvaart

oneerlijke concurrentie.

door de grachten en over de Neva.

door Vincent van der Wel

6. een nieuwe opzet van de website.

¶

52

lT

laboratorium technologie

Laboratorium-leveranciers blij met najaar en met Amsterdam

“I

n alle voorgaande jaren heb ik nooit zo’n grote mate van gelijkgestemdheid, noem het solidariteit, ervaren als nu tussen de verschillende FHI-branches. Samen met de branche

Industriële Automatisering zijn we tot het uiterste gegaan om te kijken of het toch nog

is een jaar opgeschoven. Dat geeft de branches Laboratorium Technologie en Industriële Automatisering de ruimte om samen juist dat applicatiegebied in 2010 extra aandacht te geven. Zo is het demo LiveLAB in 2010 op de beurs voornamelijk gewijd aan wateranalyse. Bedrijven die zich willen aanmelden om te participeren in de voorbereiding van het LiveLAB Wateranalyse kunnen zich nu al melden bij branchemanager Andreas Meijer, [email protected], (033) 465 75 07.

haalbaar was om in Utrecht te exposeren.” “Samen hebben we onderhandeld met

DGA van Da Vinci Europe. Van

Amsterdam RAI. ‘Terug naar het najaar’

Amsterdam RAI. En samen hebben

Raalte was nauw betrokken bij het

was een duidelijke expliciete wens van

we de conclusie getrokken dat het

maandenlange onderhandelings- en

de bedrijven. De zelfstandigheid die in

doorzetten van de samenwerking met

besluitvormingsproces over de toekomst

Amsterdam is gegarandeerd was een

VNU Exhibitions ten koste zou gaan van

van HET Instrument.

tweede eis die nu wordt gehonoreerd.

onze interne samenhang. Elke poging om

De ledenvergadering van de Nederlandse

ons uit elkaar te spelen maakte ons als

brancheorganisatie voor Laboratorium

De tijdsperiode waarin nu HET Instrument

collectief sterker.”

Technologie reageerde positief op het

in Amsterdam RAI staat, was voorheen

Aan het woord is laboratorium

besluit om HET Instrument in 2010

toebedeeld aan de beurs Aquatech. Deze

branchevoorzitter Willem van Raalte,

eind september te organiseren in

internationale beurs voor de waterwereld

AUTOMATISERING IN LABORATORIA WORDT MATURE AKZONOBEL CIO PIETER SCHOEHUIJS ZET NIEUW BRANCHE-EVENT LUISTER BIJ

S

Willem van Raalte

ranciers van instrumentatie, de uitdaging opgepakt. Ze zijn automatiseringsspecialisten geworden die de toepassing ook kennen en die kunnen opereren op de schaal en voor prijzen die passen bij de branche. Tijdens de conferentie die de branche nu op 10 september organiseert blijkt dat diverse laboratoria prachtige ervaringsverhalen

Pieter Schoehuijs

inds 1 mei heeft AkzoNobel een nieuwe Corporate Information Officer

kunnen brengen: Labo Lokeren, het brou-

(CIO): Pieter Schoehuijs. Na tien jaar in de USA, in dezelfde functie

werijlab van Heineken, Agfa Graphics R&D, Direvo Industrial Biotech-

bij vergelijkbaar bedrijf Church & Dwight en daarvoor bij BASF, vormt de

nology, het LUMC, het AMC en het UMCG. De zeventien lidbedrijven

bijdrage van Schoehuijs aan de LabAutomation-conferentie van de FHI

uit de laboratoriumbranche voor wie FHI het evenement organiseert

Lab-branche één van zijn eerste publieke optredens terug in Nederland.

verheugen zich op een mooi evenement om met hun bestaande en toekomstige relaties nieuwe mogelijkheden te verkennen.

Tegelijk markeert deze eerste editie van

gang gekomen. Over het onderwerp LIMS,

een speciale conferentie over dit onder-

Laboratorium Informatie Management

Contact: Andreas Meijer, [email protected] of Rachel Jonkman,

werp het feit dat automatisering en

Systemen, zijn weliswaar al verschillende

[email protected], (033) 465 75 07.

robotisering in het laboratorium nu een

malen succesvolle seminars georganiseerd

volwassen activiteit is, met een eigen com-

tijdens verschillende edities van HET

munity van specialisten en leveranciers.

Instrument, maar er bleef scepsis.

Het heeft eigenlijk best lang geduurd

Misschien dat het marktsegment nog te

voordat laboratoria op grotere schaal

weinig interessant was voor de grootscha-

overgingen op het automatiseren van han-

lig opererende automatiseringsbedrijven,

delingsprocessen en analyses. Zelfs imple-

die bovendien ge- en verwend waren

Locatie:

stadioncomplex De Kuip, Maasgebouw, Rotterdam

mentatie van software systemen voor de

met ruime winstmarges. Afgelopen jaren

Datum:

donderdag 10 september 2009

verwerking van data is vrij langzaam op

hebben veel bestaande labbedrijven, leve-

Website:

www.fhi.nl/labautomation

¶

LabAutomation 2009, Conferentie en marktplaats voor robotisering en automatisering in het lab Organisatie: FHI, in opdracht van de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie

55

‘CASH IS KING’ OOK IN ANALYTISCH LAB CRUCELL-CFO KRUIMER KEYNOTE OP BRANCHECONFERENTIE

A

ls je na jaren van zwaar investeren midden in de recessie eindelijk winsten kunt rapporteren, dan heb je recht van spreken, dan heb je ook iets te vertellen. Logisch dus dat de laboratoriumbranche

de financiële baas van Crucell, Leon Kruimer, heeft uitgenodigd voor een keynotespeech tijdens haar jaarlijkse LabAnalyse-conferentie. Zijn verhaal onder de titel ‘Cash is King’ past

Synthon, NFI, Netherlands Metabolomics

melden via één van de bedrijven die daar

in het thema dat de organiserende bedrijven

Centre, Synthetic Organic Chemistry en

exposeren of rechtstreeks via de website:

uit de branche kozen: ‘Efficiënt omgaan

anderen grazen tijden de conferentie het

met middelen en prestatie door innovatie’.

hele vakgebied af: massaspectrometrie,

Natuurlijk kun je geld verdienen aan de

residuonderzoek, timemanagement,

kostenkant, maar zonder investeringen in

TI-COAST, farmaceutische (bio)analyse,

Contact: Andreas Meijer, [email protected] of

innovatie kom je nooit tot prestaties.

het komt allemaal langs. LabAnalyse

Mirjam Fiege, [email protected], (033) 465 75 07.

www.fhi.nl/labanalyse.

¶

2009 is de vijfde editie van een jaarlijks Tijdens het evenement LabAnalyse 2009,

evenement, georganiseerd door de

op 8 oktober in Expo Houten, presenteren

Nederlandse brancheorganisatie voor

enkele tientallen leveranciers van laborato-

Laboratorium Technologie, één van de

riumanalyse-apparatuur en -methodieken

vier technologiebranches die zijn verenigd

de mogelijkheden die nu ‘state-of-the-art’

in FHI. Als specifieke conferentie voor

zijn. In het conferentieprogramma is

analytisch georiënteerde managers en

naast Kruimer de laboratoriummanager

medewerkers van laboratoria, R&D-

van Wetsus, Bob van Bijnen, een

managers, procestechnologen en andere

opvallende spreker als het gaat om

specialisten, vormt LabAnalyse een

vakinhoudelijkheid van innoverende en

aanvulling op het grote tweejaarlijkse

tijdbesparende extracties voor verschillende

branche-evenement HET Instrument.

analysetechnieken. Sprekers van AkzoNobel,

Wie LabAnalyse 2009 wil bezoeken kan zich

Leon Kruimer

LabTafel: een directeuren-avond van netwerken, samenwerken, stellingen en goocheltrucs

W

egens positieve reacties heeft de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie besloten LabTafel jaarlijks te gaan organiseren. Een mooi platform voor FHI-leden om elkaar beter te leren kennen. Dit jaar staat het directeurendiner in

het teken van ‘Contractlabs en directievoering in de labbranche: goocheltrucs’.

In een informele sfeer krijgen directeur-

bod die gericht zijn op contractresearch

directeurendiner een extra ontspannen

grootaandeelhouders, algemeen

en ondernemerschap, bodyshoppers of

sfeer te geven voorziet goochelaar Ferry

directeuren en leidinggevenden van

technologieleveranciers, DGA of statutair

Gerats het publiek van verschillende

bedrijven uit de labbranche met de

directeur en directievoering met of zonder

magic acts. Naast het mysterie staat

LabTafel de mogelijkheid ervaringen en

vakkennis. Meerdere sprekers worden

ook nadrukkelijk de lach hierbij centraal.

ideeën uit te wisselen. Bij de inrichting

uitgenodigd, waaronder Gert-Jan Euverink,

LabTafel vindt op 24 september plaats in

van de avond is bewust gekozen voor

wetenschappelijk adjunct-directeur van

Herberg Den Rooden Leeuw in Amerongen.

een mix tussen ontspanning en het

Wetsus. Hij geeft antwoord op de vraag

serieuzere werk. Zo komen dit jaar een

‘Wat doet Wetsus?’ en presenteert de

Contact: Andreas Meijer, [email protected],

viertal stellingen en tegenstellingen aan

eerste stelling aan het publiek. Om het

(033) 465 75 07. ¶

56

mT

57

medische technologie

‘Inkoopmacht zorgverzekeraars moet worden ingeperkt’ M

et de inzet van het nieuwe zorgstelsel is gekozen voor een dereguleringsmodel met een terugtrekkende overheid. Het is spijtig te moeten constateren dat door het inkoopkartel van

de zorgverzekeraars elke ruimte op de markt direct weer wordt ingeperkt. Op deze wijze kan nooit sprake zijn van marktwerking. Geen overheidregulering meer maar nu zorgverzekeraarregulering zonder parlementair toezicht.

De vraag dient zich aan of de dertig indie-

ders heeft dat vervelende gevolgen. Want

ners de plank mis slaan, de NZa niet goed

voor hen bestaan er nauwelijks mogelijk-

kan toetsen of dat de wet niet deugt.

heden tot echte onderhandelingen met de

Binnen de WMG (Wet Marktordening

zorgverzekeraars. Dat gaat uiteindelijk ten

Gezondheidszorg) kennen we ook nog

koste van de kwaliteit van de geleverde

artikel vijfenveertig waarmee de NZa

producten/zorg en het brengt de continuï-

regels kan stellen betreffende de wijze

teit van het aanbod in gevaar.

waarop overeenkomsten tot stand moeten komen. Helaas ligt daarbij de nadruk veel

De NMa stelt dat aanbieders die in het

Het huidige zorgstelsel is bedacht

behalen van inkoop- en kostenbespa-

merkelijke Marktmacht (AMM). Deze wet

meer op uitsluiting dan op uitbuiting bij

nauw zitten de zorgverzekeraars kun-

en ingericht in een tijd van andere

ringen. Hoewel het speelveld tussen

is toepasbaar indien een partij zoveel

contracteren.

nen aanpakken op basis van het feit

marktomstandigheden met een breed en

zorgverzekeraars en aanbieders volledig

marktmacht heeft dat de partij zich

gemengd aanbod van zorgverzekeraars.

is veranderd zijn de regels niet aange-

onafhankelijk van concurrenten of con-

Mededingingswet - NMa

economische machtspositie. Dit is een

In de huidige marktsituatie zijn

past of aangescherpt. De wetgeving

sumenten kan gedragen (onder meer

De mededingingsregels verbieden

schijnmogelijkheid. Uit de vele praktijk-

echter nog maar vier dominante

vanuit NMa en NZa speelt de zorgverze-

> vijfenvijftig procent marktaandeel).

samenwerking tussen aanbieders in

voorbeelden/juridische cases is gebleken

zorgverzekeraars over die met elkaar

keraars juist nog eens extra in de kaart.

Bij de beoordeling staat het consumen-

het onderhandelingsproces omdat het

dat het aantonen van economisch machts-

negentig procent van het volume

De wettelijke mogelijkheden waarmee

tenbelang echter helemaal voorop. De

zou leiden tot prijsafspraken en beper-

misbruik zeer moeilijk en kostbaar is. De

vertegenwoordigen.

oneigenlijke gebruik van marktmacht zou

nadruk ligt op verkoopmacht. Voor het

king van de mededinging. De NMa moet

kans op rendement is minimaal.

moeten worden beteugeld blijken in de

gemak gaat de NZa er automatisch van-

zich niet blindstaren op de gedachte dat

Gezien het afnemende overstapgedrag

praktijk heilloos en onbruikbaar. De kri-

uit dat de voordelen van inkoopmacht

samenwerking tussen aanbieders in de

Door falen van het systeem ontstaan aan

van consumenten (achttien procent in

tiek op het spel van de zorgverzekeraars

worden doorgegeven aan de consument.

onderhandeling altijd een beperking van

leverancierszijde knelpunten. Zo zijn alleen

2006 naar vier procent in 2008) blijkt

wordt keer op keer terzijde geschoven

Inkoopmacht wordt geheel ten onrechte

de mededinging tot gevolg zou hebben. De

korte termijn afspraken mogelijk, is er een

de klant niet te kunnen of willen stem-

onder het mom dat het alles nieuw is

gezien als de drijvende kracht achter

NMa zou deze regels veel praktischer moe-

gebrek aan kennis over producten, pro-

men met de voeten. Op de voorkant (het

en inregeltijd nodig heeft. Dit terwijl we

concurrerende zorginkoopmarkten en

ten toepassen en moet rekening houden

cessen en medische aspecten en worden

zorgverzekeringsproduct) is nauwelijks

bijna vier jaar onderweg zijn.

consumentenvoordeel.

met de noodzaak en belang van counter-

steeds meer risico’s en verantwoordelijk-

vailing power tegen de marktkracht aan

heden afgeschoven richting leverancier,

inkoopzijde.

zonder een adequate vergoeding. ¶

sprake van enig onderscheid, laat staan

dat zij misbruik zouden maken van een

Illustratief is dat sinds het voorjaar 2007

in die zin dan ook in een comfortabele

WMG - Wet Marktordening Gezondheidszorg

positie waarbij de aandacht vooral lijkt

Binnen de WMG (Wet Marktordening

Aanmerkelijk Marktmacht. Daarbij is

De economische realiteit wordt door de

uit te gaan naar concurrentie via het

Gezondheidszorg) kennen we de Aan-

geen enkele AMM positie vastgesteld.

NMa onvoldoende onderkend. Voor aanbie-

concurrentie. Zorgverzekeraars verkeren

door Luc Knaven

ruim dertig zaken zijn behandeld inzake

58

mT

59

medische technologie

Platform ondernemers in de zorg maakt veelbelovende start

G

oed ondernemerschap stelt de belangen van de klant

Medische branche wikt en weegt over deelname beurs Zorgtotaal

centraal. In de zorg is het de patiënt die als eindklant alle

focus moet krijgen. Om die focus te kunnen garanderen is recent Veroz opgericht, platform van VERenigde Ondernemers in de Zorg. De FHI-branche Medische Technologie is één van de partijen

D

e evaluatie van de in maart 2009 gehouden beurs Zorgtotaal heeft

en werden ook hogelijk gewaardeerd door de beursorganisator VNU Exhibitions. Op basis van de uitnodigingen van de branche

voor de branche Medische Technologie

kwamen honderden high level bezoekers uit

nog geen duidelijke conclusie naar de

de wereld van inkopers van ziekenhuizen en

Veroz vindt dat de overheid randvoorwaarden moet scheppen voor een

toekomst opgeleverd. De beurs trok

De evaluatie werd gedaan door de advies-

vruchtbaar ondernemersklimaat in de zorg. De organisatie wil dan ook een

weliswaar met ruim 21.000 bezoekers

die deelnemen in Veroz. De start is gemaakt en belooft veel.

platform zijn met een proactieve, serieuze en gerespecteerde inbreng in het politieke besluitvormingsproces.

iets meer publiek dan in de voorgaande editie, maar de brancheleden

Op het thema ondernemerschap wil het platform met één stem spreken namens de aanbieders van zorgproducten en -diensten. Daartoe wil Veroz netwerken met elkaar verbinden en kennis bundelen op het gebied van

die exposeerden waren niet onverdeeld positief over hun specifieke resultaat.

ondernemerschap in de zorg. De deelnemende partijen in Veroz bepalen gezamenlijk de koers.

zorgverzekeraars naar de Jaarbeurs Utrecht. commissie van de beurs, waarin de FHI-branche is vertegenwoordigd. Basis voor de beoordeling waren de cijfers van de verschillende onderzoeken en registraties onder exposanten en bezoekers. In de aankomende ledenvergadering van de branche op

deelname aan Zorgtotaal in 2011 en komen

28 september komt het onderwerp beurs-

eventuele alternatieven aan de orde, waarna

deelname expliciet aan de orde. Aan de hand

beleid kan worden ontwikkeld. ¶

De door FHI georganiseerde seminars

van een bestuursvoorstel worden de leden

tijdens de beurs waren wel heel succesvol

geïnformeerd over de randvoorwaarden voor

www.zorgtotaal.nl

De reacties op de startbijeenkomst die in mei werd gehouden, noemt Veroz-directeur Marjolein de Boer ‘erg goed’. Tijdens de bijeenkomst kwamen drie belangrijke knelpunten naar voren, namelijk de marktmacht van verzekeraars, het functioneren van toezichthouders en het gebrek aan ruimte voor vernieuwing, differentiatie en multidiscipliniariteit. Over het aantal partijen dat deelneemt is De Boer positief. www.veroz.nl

Ministerie schept duidelijkheid over btw-tarief katheters

¶

ALV FHI-branche Medische Technologie in Leusden

R

Themamiddag financiering ziekenhuizen

I

ecent is gebleken dat voor een

zo snel mogelijk wordt weggenomen en

bepaalde categorie kathe-

heeft daarom een brief gestuurd naar

ters onduidelijkheid bestaat over

het Ministerie van Financiën waarin de problematiek wordt voorgelegd. Op

het te hanteren btw-tarief. Voor

basis van de bepalingen uit Tabel I van

ballonkatheters, angiokathe-

de Omzetbelasting was FHI geneigd

n tegenstelling tot de voorgaande jaren vindt de

van Motek Medical B.V. voorgesteld. Ook draagt de voorzitter,

andere ziekenhuizen, zorgverzekeraars

Algemene Ledenvergadering (ALV) van de FHI-

Albert Kramer, na een bestuurstermijn van twaalf jaar, de hamer

en de financiële organisaties wordt bena-

over. Dick Blesing wordt zijn opvolger. Blesing neemt sinds

derd om te spreken. Deelnemers aan de

bedrijven in de praktijk verschil-

november 2008 plaats in het bestuur namens Toshiba Medi-

themamiddag kunnen vooraf hun vragen

lende tarieven. Inmiddels heeft het

Bij het Ministerie is gevraagd of dit

Kievitsdal in Baarn, maar bij FHI ‘thuis’, in Leusden.

cal Systems. De zetel van Toshiba binnen het bestuur werd tot

indienen bij FHI. Tijdens de bijeenkomst

juist is. Inmiddels heeft het Ministerie

Aansluitend aan de ALV wordt een themamiddag geor-

november 2008 ingevuld door Kai Odhner. In aansluiting op de

wordt een selectie van de ontvangen

Ministerie van Financiën hier duide-

Algemene Ledenvergadering wordt de jaarlijkse themamid-

vragen aan de sprekers voorgelegd.

dag georganiseerd. Het thema voor deze middag is ‘financiële

Vanaf eind augustus is meer informatie

structuur in ziekenhuizen’. Hier wordt de verandering van de

te vinden op www.fhi.nl/mt.

branche Medische Technologie niet plaats bij Groot

ganiseerd over de ‘financiële structuur in ziekenhuizen’.

De Algemene Ledenvergadering van de branche Medische

financiële structuur binnen ziekenhuizen en de impact hiervan

Technologie vindt plaats op 28 september. Tijdens de verga-

behandeld. Op dit moment worden de contouren van het pro-

Contact: Linda van Essen,

dering wordt het nieuwe bestuurslid Michiel Westermann

gramma nader ingevuld. Een vertegenwoordiging vanuit onder

[email protected], (033) 465 75 07.

ters en geleidekatheters hanteren

lijkheid over geschapen.

te oordelen dat voor de genoemde kathetercategorieën het zes procent tarief gehanteerd zou moeten worden.

aangegeven hiermee in te stemmen. Het Ministerie geeft aan van plan te zijn de toelichtingstekst die hierop van toepassing

Als gevolg van de genoemde

is aan te passen.

onduidelijkheid ontstaat (onbedoeld)

¶

oneerlijke concurrentie. FHI vindt het

Contact: Linda van Essen,

van groot belang dat deze verwarring

[email protected], (033) 465 75 07. ¶

60

61

BOEKBESPREKINGBOEKBESPREKING BOEKBESPREKI worden deze uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalementlezer interessant is en nuttige en soms ook praktische informatie bevat. Is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van mening bent dat het aandacht verdient in FHI’s branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar [email protected].

Boekbespreking

HOE LINKEDIN NU ECHT GEBRUIKEN

maken van vergaderfaciliteiten. U kunt de vergaderzalen gebruiken met koffie, thee en frisdrank waarvan de kosten in bijgevoegd schema te vinden zijn. Wanneer u gebruik wenst te maken van een van de vergaderzalen, neem dan contact op met het FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaarenburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn.

Nederlanders, hebben voortaan een profiel op LinkedIn en een aantal connecties. De vraag die de meerderheid echter heeft is: wat heb ik er nu daadwerkelijk aan? In ‘Hoe LinkedIn nu ECHT gebruiken’ laat netwerkexpert Jan Vermeiren zien wat netwerken inhoudt en hoe je de fantastische tool die LinkedIn is, kunt gebruiken om de kracht van je netwerk in te schakelen om elk professioneel doel te bereiken dat je maar zou willen, ongeacht de functie die je uitoefent of de sector waarin je werkt. Dit boek gaat over een heel praktisch standpunt: je huidige baan of beroep en hoe je die beter kunt uitoefenen door te putten uit de kracht van je netwerk met LinkedIn als hefboom. Niet alleen wordt laten zien waarom de site voor ieder van ons zo’n krachtig netwerk is, snel mogelijk resultaten zien. ‘Hoe LinkedIn nu ECHT gebruiken’ is te bestellen op www.managementboek.nl, ISBN-13: 9789081188609. € 19,95,-. ¶

De gehaakte aardbei Waarom begrijpen klanten en marketeers elkaar niet? Volgens marketingautoriteit Paul Postma is de verklaring even simpel als verrassend; de manier waarop marketeers in hun werk hun brein gebruiken staat haaks op de manier waarop klanten bij het kopen hun brein gebruiken. Marketeers investeren miljoenen in knap uitgedachte campagnes waarin de productvoordelen duidelijk worden neergezet. Daarentegen herinneren klanten zich wel de commercial, maar niet het product. Ze kopen van alles en nog wat dat nergens toe dient, maar waar ze wel blij mee zijn. Dit boek bevat de populaire columns van Postma uit het Tijdschrift voor Marketing. Over zijn ervaringen met het onbegrip tussen klanten

Boekbespreking

Waarom klanten en marketeers elkaar niet begrijpen

ISBN-13: 9789077881477. € 16,95. ¶

Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe kosten gebruik te

Meer dan vierendertig miljoen mensen wereldwijd, waarvan één miljoen

maar eveneens wordt een direct toepasbaar stappenplan gegeven met als doel: zo

en marketeers. Te bestellen op www.managementboek.nl.

Boekbespreking

De Signalement-redactie binnen FHI komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. In deze rubriek

Vergaderfaciliteiten bij FHI op Landgoed Leusderend

Innovatie uit de polder Hoe

Nederland kan vernieuwen

Aantal personen

Zaalhuur per dagdeel*

zaal tot 10 personen

€ 200,00

zaal voor 10 tot 20 personen

€ 300,00

Nederland blijft achter op innovatief gebied. In allerlei

tot 10 personen

€ 25,50

‘innovatiehitlijsten’ zijn we gezakt. Daarnaast zijn er naar

10 tot 20 personen

€ 48,00

verhouding weinig Nederlanders die zich geroepen voelen om

20 tot 30 personen

€ 71,50

zelf met innovatie aan de slag te gaan. Gaat het echt zo slecht

meer dan 30 personen

€ 95,50

met ons? En is het ‘polderen’ de oorzaak van ons behoudend

lunch

conform factuur cateraar

gedrag of zijn er andere oorzaken aan te wijzen? ‘Innovatie uit

bittergarnituur

conform factuur cateraar

de polder’ is een zoektocht naar antwoorden op vele vragen

beamer

rond innovatie uit de polder, waarvoor de auteurs, Patrick

*inclusief koffie/thee/frisdrank

van der Duin, Ton Langeler en Rob de Graaf, diepgaande vraaggesprekken hebben gevoerd met vijftien Nederlandse innovatie-experts. Om vooruit te kunnen op innovatief gebied moeten we volgens de auteurs een vijftal problemen oplossen: meer ondernemerschap en leiderschap inzetten, inspirerende toekomstvisies ontwikkelen, beter samenwerken, innovatieve ICT gebruiken en zorgen dat meer innovatieve ideeën succesvol in de markt worden gezet. Om deze problemen op te lossen biedt dit boek concrete aanbevelingen op verschillende niveaus, zodat ministers, organisaties en individuen weten hoe ze hun bijdrage kunnen leveren. Ondanks hun kritische houding bleken veel geïnterviewden toch hoopvol gestemd over de toekomst van de Nederlandse innovatie-economie. Het boek is verkrijgbaar via www.managementboek.nl. ISBN-13: 9789047001089. € 24,50. ¶

zaal voor 20 tot 40 personen

€ 600,00

zaal voor meer dan 40 personen

€ 900,00

Borrel

€ 100,00

¶

Agenda

62

PERSONALIA PERSONALIA PERSONALIA PERSONALIA KIJK VOOR DE MEEST ACTUELE

Handelsinfo

Peter Uelen volgt

Google-CEO Eric

José Barreiros op als

Schmidt en onder-

algemeen directeur

zoekshoofd Craig

van Schneider Electric

Mundie van Microsoft

Yokogawa Europe opent hoofdkantoor

in Nederland. In 2006

gaan president Barack

in Amersfoort

werd hij als IT business

Obama adviseren op

Het hoofdkantoor van Yokogawa Electric

unit ingelijfd door

technisch gebied. De

Corporation in Amersfoort is op 28 mei

topmannen behoren

officieel geopend. Het nieuwe kantoor

zijn nieuwe functie kan Uelen voortbouwen op

tot een groep van

telt 25.000 m2. De activiteiten van

een ruime ervaring op het gebied van energie-

twintig uitverkorenen

de vestigingen in Apeldoorn, Houten

efficiency.

die toetreden tot

en Amersfoort verhuisden naar het

de zogenoemde

nieuwe pand. Het kantoor kent ook

Jeroen van der Veer

President’s Council of

nieuwe afdelingen, waaronder een

wordt per 1 oktober

Advisors on Science

applicatielab voor gaschromatografie

de nieuwe voorzitter

and Technology

en een kalibratiecentrum voor test- en

(PCAST). In de raad

meetapparatuur. Vanuit het hoofdkantoor

Peter Uelen

Schneider Electric. In

van het Platform Bèta

Eric Schmidt

Craig Mundie

Techniek. Tot 1 juli

nemen vooraanstaande Amerikaanse

worden de sales- en marketingactiviteiten

was hij Chief Executive

wetenschappers en technici zitting.

van Yokogawa binnen Europa gecoördineerd. Daarnaast biedt het pand

van Royal Dutch Shell Jeroen van der Veer

Dick Buurman is per

plc. Al jaren is hij

demonstratie-, test- en stagingfaciliteiten.

STAND VAN ZAKEN OP WWW.FHI.NL/ACTIVITEITEN Augustus 2009 FHI-Golftournament 27 augustus 2009 September 2009 LabAutomation 10 september Industrieel Ethernet 17 september 2009 ATEX event 22 september 2009 D&E event 24 september 2009 LabTafel 24 september 2009 Elektrotechniek 28 september t/m 2 oktober 2009 Oktober 2009 Automation in Pharmaceutical Industry 8 oktober 2009 LabAnalyse 8 oktober 2009

PLOT Conferentie 14 oktober 2009 November 2009 Industrial Software Conference 3 november 2009 HRM-dag 4 november 2009 IT Room Infra 5 november 2009 Micronano conferentie ’09 5 en 6 november 2009 Broadband Technology 10 november 2009 FHI-federatiecongres 26 november 2009

63

OVERZICHT INTERNATIONALE BEURZEN EN CONGRESSEN Productronica 2009

Laborama

10 t/m 13 november 2009

www.laborama.be Brussel (België) 11 en 12 maart 2010

MEDICA 2009 www.medica.de Düsseldorf (Duitsland)

Analytica

18 t/m 21 november 2009

www.analytica.de München (Duitsland) 23 t/m 26 maart 2010

SPS/IPC/DRIVES 2009 www.mesago.de Nuremberg (Duitsland)

HET Instrument 2010

24 t/m 26 november 2009

www.hetinstrument.nl Amsterdam (Nederland) 28 september t/m 1 oktober 2010

Pittcon 2010 www.pittcon.org Orlando (Florida, VS)

December 2009 Productie Proces Automatiseringsdag (PPA-dag) 4 december 2009

28 februari t/m 5 maart 2010

intensief betrokken bij het zorgen voor een

30 juni met welverdiend

goede beschikbaarheid van bèta’s en technici

pensioen bij ODS

Honeywell 75 jaar in Nederland

in Nederland. Van der Veer is een van de

Instrumentatie

Honeywell, ontwikkelaar van innovatieve

grondleggers van Jet-Net, waarin tientallen

vertrokken. In FHI-

systemen, producten en diensten voor

bedrijven als Shell, DSM en Philips samen met

verband heeft Buurman

automatiserings- en beveiligingsoplossingen

veel commitment

in industrie, woningen en gebouwen, is 75

getoond, met name

jaar in Nederland. Dit werd gevierd op 9 juni

Industriële Elektronica

Branche Laboratorium Technologie

Bureau FHI

waarbij diverse sprekers uitgenodigd waren

MAX strategy by design heeft een

Inacom Instruments

Eliza van den Anker

om te praten over duurzaam ondernemen.

naamswijziging: MAX designers. Per

Dwarsweg 71 A

Kees Groeneveld

1 juni aanstaande zijn ook de vaste

3959 AE OVERBERG

André Weigand, Inkvisible

Lidmaatschapsnummer: 1566

Kasper Weigand, Inkvisible

havo/vwo-scholen de keuze van scholieren voor bètatechniek in positieve zin stimuleren.

Dick Buurman

binnen het FHI-platform Vloeistofmeting. De Twentse

prof. dr. ir. Albert van den Berg

Vanuit de ledenkring

COLOFON Redactie

natuurkundige prof.

Jos van Hartingsveldt,

dr. ir. Albert van den

oud-voorzitter van

Zo sprak trendwatcher Rob Creemers over

telefoon- en faxnummers gewijzigd naar:

Berg is een van de

de FHI-branche

de trends op het gebied van ICT, vergrijzing,

telefoonnummer: (010) 413 38 34 en

winnaars van de NWO-

Industriële Elektronica,

globalisering, fosiele brandstoffen en

faxnummer: (010) 241 77 70.

Mitutoyo Nederland

Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN

Spinozapremie 2009,

is nu ook afgetreden

klimaatproblemen. Ruud Lubbers liet zien

Website: www.maxdesigners.nl.

Landjuweel 35

Telefoon: (033) 465 75 07

ook wel de Nederlandse

als voorzitter van

hoe met de ‘groene versnelling’ de crisis

3905 PE VEENENDAAL

Fax: (033) 461 66 38

Nobelprijs genoemd. De

de Tentoonstellings-

kan worden overwonnen. De dag eindigde

Internet: www.fhi.nl

commissie Electronics &

met een dinner.

Nieuwe leden

Lidmaatschapsnummer: 1568

Branche Industriële Elektronica

Wetsus

Vormgeving

Doedijns neemt Habeco over

TMC Industrial Automation

Postbus 1113

MUNTZ Marketing Communication Group

Doedijns International heeft op Goede Vrij-

Postbus 700

8900 CC LEEUWARDEN

Druk

dag Habeco Hydraulics Systems en Habeco

5600 AS EINDHOVEN

Lidmaatschapsnummer: 1569

Drukkerij Van de Ridder

Iemeke Kunst is op

Hydraulics Service overgenomen. Hier-

Lidmaatschapsnummer: 1564

20 april begonnen bij

mee breidt het bedrijf de activiteiten op het

Evert Beens is op 1

FHI als receptioniste/

gebied van hydrauliek uit. De bedrijfsactivi-

Exmore Benelux BVBA

juli teruggetreden

medewerker facilitaire

teiten van Habeco zijn in juli verhuisd van

Ketelaarstraat 8

als directeur van de

diensten.

jury kende de prijs toe

Jos van Hartingsveldt

aan Van den Berg vanwege zijn doorbraken in

Automation. Na vele jaren trouwe dienst, nam

het begrip en de manipulatie van vloeistoffen

hij afscheid met een klinkend succes.

in kanalen met een micro- of nanometerschaal. Hij past deze kennis onder andere toe in

Nieuw bij FHI

nieuwe apparatuur voor de gezondheidszorg.

Krimpen aan de Lek naar Waddinxveen en

B-2340 BEERSE

geïntegreerd met die van werkmaatschap-

Lidmaatschapsnummer: 1565

A. de Jong TH B.V. Wim

pij Doedijns Hydraulics. De intentie is alle

Iemeke Kunst

E-mail: [email protected]

Advertentieverkoop Niek van Twillert, MUNTZ

technische groothandel van Dam volgt hem op.

Redactieadres

Telefoon: (033) 450 20 20

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg

Habeco-activiteiten en verplichtingen als-

DrechtwerkElektronica

is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)

mede de relaties met alle Habeco-klan-

Kamerlingh Onnesweg 1

fouten en onvolledigheden niet worden

Sultan Dikmen is sinds

ten voort te zetten. Er is geen sprake van

3316 GK DORDRECHT

ingestaan en aanvaarden de auteurs,

pompenbranche. Beens blijft aan het bedrijf

25 mei werkzaam bij

banenverlies. Doedijns international kent

Lidmaatschapsnummer: 1567

redactie en het bureau van FHI geen

verbonden als adviseur en mede-eigenaar van

FHI als administratief

een drietal divisies: hydrauliek, instrumen-

moedermaatschappij A. de Jong Beheer B.V.

medewerker. Ze

tatie en pneumatiek.

Binnen FHI is de firma bekend als leverancier

vervangt Karin Meijer.

Van Dam is ruim vijftien Wim van Dam

jaar werkzaam in de

van vacuümtechnologie. Sultan Dikmen

aansprakelijkheid.

Complexe materie MUNTZ

Heldere boodschap

muntz.nl