signalement 3 PERIODIEK
BRANCHEMAGAZINE
FHI, FEDERATIE VAN TECHNOLOGIEBRANCHES AUGUSTUS 2009, JAARGANG 18
WILLEM
SNIJDERS SNIJDERS GROEP ‘WIJ ETEN VAN DE GEZONDHEIDSZORG’ 14
Ton Elias snapt hoe ondernemers in elkaar zitten
32
Waarom HET Instrument naar Amsterdam RAI gaat
56
57
‘Inkoopmacht zorgverzekeraars moet worden ingeperkt’
2
3
INHOUD WILLEM SNIJDERS
ALGEMENE VOORWAARDEN
‘Wij eten van de gezondheidszorg’
BEWEGING EN STABILITEIT
Periodieken Interview
4
Kort nieuws
8
Kees Groeneveld Een bewogen voorjaar hebben we achter de rug. Dynamiek is goed zegt iedereen, graag. Maar als zaken in beweging raken begint het geklaag, ontstaat
26 ALGEMENE VOORWAARDEN, WAARDELOOS OF NIET (HELEMAAL)? WAAROM HET INSTRUMENT NAAR AMSTERDAM RAI GAAT
34
32
10
onzekerheid.
Haagse Babbel
14
De economie en onze roots, de beurs HET Instrument, in beiden kwam bewe-
Industriële Elektronica
38
Industriële Automatisering 45 Laboratorium Technologie 52 Medische Technologie
56
Boekbespreking
60
Personalia
62
Agenda
63
Ledenkring
63
redactioneel
4
Conjunctuur
ging in het afgelopen voorjaar. De economie wordt opgeschud. Eindelijk beweegt het bankwezen, ontstaat er, oh paradox, weer ruimte voor op continuïteit gerichte business cases, bij uitstek passend bij technologie-ondernemers. Beweging die stabiliteit oplevert. HET Instrument kwam in beweging. We hebben ons open gesteld voor alle opties, samenwerking met partijen die zo’n openheid niet verwacht hadden. Het bleek te veel gevraagd. Die beweging kon niet iedereen maken en HET Instrument bouwt verder op haar eigen dynamische stabiliteit, sinds jaren weer in Amsterdam RAI. We bewegen volop op eigen kracht, met nieuwe concepten binnen de continuïteit van de wereldwijde naamsbekendheid van HET Instrument.
‘Het valt op in de wiebelende economie, hoe met name research ‘gewoon’ doorgaat’ Onder dat alles ligt een gigantisch stabiele basis: de technologiemarkt. Het
14 ‘IK ZIE WEINIG MENSEN DIE SNAPPEN HOE ONDERNEMERS IN ELKAAR ZITTEN’
valt op in de wiebelende economie, hoe met name research ‘gewoon’ doorgaat. Misschien iets minder in wat tegenwoordig heet de ‘high tech maakindustrie’, een fraaie term voor de immer conjunctuurgevoelige metaalindustrie. In de meer chemie en biologie gerelateerde sectoren lopen de R&D-programma’s door. We zien het terug bij de petrochemie, life sciences, food, medische sector. De goedbedoelde kenniswerkersregeling van de overheid, subsidie voor het detacheren van overtollige kenniswerkers door grote bedrijven bij kennisinstituten, kan leiden tot stabiliserende dynamiek. De regeling ook beschikbaar maken voor het tijdelijk onderling uitwisselen van hoogopgeleide technologen tussen bedrijven, bevordert de bewegende zekerheid meer structureel. Het hoeft allemaal niet gratis, maar zeker niet zo paniekerig als nu de overheid de lobby van een beperkt aantal grote bedrijven en kennisinstituten honoreert. Het kan zoals we gedaan hebben met HET Instrument. Blijven bewegen met behoud van stabiliteit betekent soms ten halve keren om niet geheel te verdwalen. ¶
4
Willem Snijders:
‘Wij eten van gezondheids W
5
de zorg’
illem Snijders is een snelle prater; de woorden komen vloeiend. Zijn zinnen zijn kort of net een beetje suggestief met een open einde, de conclusie aan de
luisteraar latend. Andere zinnen stokken halverwege omdat hij zijn gedachten alweer heeft bijgesteld of zich een nieuw detail herinnert. Hij heeft dan ook veel te vertellen. Snijders is een man die volop in het leven staat. Juist en vooral ook in het bedrijfsleven.
C.V. HET BEDRIJF De activiteiten van de Snijders groep vinden plaats op twee locaties in Tilburg, dicht bij elkaar. Het hoofdkantoor,
“En Willem Snijders is een beurzenman, schrijf dat maar op”, dicteert hij zelfbewust.
de tienduizend meter productie en de intern transportshowroom zijn gevestigd aan de Laurent Janssensstraat. In het nieuwe pand aan de Gebroeders Salastraat bevinden zich de
Het begon met de productie van metalen wagentjes voor
“Er zijn hier medewerkers die alleen lassen, maar ook
showroom voor de laboratoriumapparatuur, de testruimtes, het
ziekenhuizen. De broers Piet en Willem Snijders trekken
mensen die alles weten van de techniek, van computers;
technische en commerciële trainingscentrum, en de cryotheek.
in de beginjaren wekelijks een hele nacht door om in
volwaardige gesprekspartners voor organisaties als
Snijders Cryotheque® is een nieuwe poot onder het bedrijf,
volcontinubedrijf een serie wagentjes door hun nikkel/
Pharming en de FDA... Zelf weet ik het een en ander in
waar kennisinstellingen en laboratoria hun samples kunnen
chroomproces te halen. Metalen kasten volgen. Strevend
grote lijnen en verder wil ik het ook niet weten. Mijn broer
opslaan in massaal opgestelde ULT-vriezers die constant
naar diversiteit wordt Breda Scientific in 1984 gekocht, dat
is de techneut. Dat is leuk om te weten, mijn broer is de
worden gemonitord. Om het opslaan van diepgevroren
onder licentie vriezers bouwde. Daarin investeert Snijders
binnen-Snijders en ik ben de buiten-Snijders. Dat is de
monsters op diverse locaties te vergemakkelijken, ontwikkelde
verder: vriezers voor ultra lage temperaturen (-86°C), en
taakverdeling.”
Snijders Scientific met automatiseerder Ordina het cryotheek-
kleine laboratoriumapparatuur.
pakket Cryotheque®, interactieve software die is bedoeld voor Is dat ook jullie verschil in karakter: introvert-extrovert?
Snijders is trots op zijn tienduizend vierkante meter grote
het geautomatiseerd beheer van cryogene monsters volgens Good Laboratory Practices.
productielocatie. Toch maar even Nederlandse productie.
“Mijn broer heeft economie gedaan, maar ik kon beter met
De zestig man productiepersoneel werkt met de nieuwste
de klanten overweg. Met klanten omgaan is een sport. Of
apparatuur: lasrobots, laserapparatuur voor het verwerken
het nu om een enkel wagentje gaat, complete systemen, of
DE DIRECTEUR
van buizen, CNC-gestuurde machines en een eigen
over onze Cryotheek®, het software-pakket voor vriezers,
Willem Snijders is, samen met zijn broer Piet, directeur/
poederstraat. Snijders Produktie produceert; de verkoop
alles vraagt een eigen benadering. Dat is het spel dat
eigenaar van de Snijders groep. Binnen FHI was hij twaalf jaar
verloopt via de handelmaatschappij Snijders Scientific.
gespeeld wordt, zakendoen, risico nemen, een beetje vrijen.
bestuurslid van de branche Laboratorium Technologie en vier
Distributors zijn er over heel Europa, al is de grootste
Je moet het leuk vinden. En soms ga je op je bek, dat hoort
jaar bestuurslid van de FHI-branche Medische Technologie.
afnemer Zuid-Afrika.
er gewoon bij.” Lees verder op pagina 6
door Kees Groeneveld
6
7
‘Dat is het spel dat gespeeld wordt, zakendoen, risico nemen, een beetje vrijen’ Jullie zijn ook altijd de gouden combinatie gebleven?
Dus we zoeken en testen andere motoren,
(FHI-branche Medische Technologie, red.).
gassen en isolatie waarmee dat lukt, zonder
Wij zijn nog steeds commissaris, mijn broer
in te leveren op kwaliteit en functionaliteit.
en ik. Maar als er iets zou gebeuren met ons,
Dat gebeurt ook onder invloed van de
met mijn broer of met mij, dan draait het
concurrentie – doorgaans uit de VS. Ja, we
bedrijf gewoon verder. Inmiddels zijn ons
staan onder druk. Al jaren. Als we alleen
beider zonen bij ons aan het werk, omdat
vriezers zouden maken, zou ik niet zo rustig
zij dat zelf graag wilden. Ieder in een eigen
achterover zitten. Je hebt die mix van
richting. Ieder als onderdeel van het team.”
producten nodig. Dat is ook onze kracht.” U bent privé naar België uitgeweken. “We eten met zijn allen, als familie, als
Waarom niet ook als bedrijf?
personeel, van deze winkel. Mijn broer en ik hebben één belang, gezond blijven. Met de
“We hebben hier goede mensen. Dat blijft
familie. Dat komt ten goede aan het bedrijf.
dus Tilburg. We hebben hier net nieuwbouw
Dat is belangrijk. Als ik ergens in geloof,
gepleegd en kregen toen te maken met
dan ga ik er ook voor. Ik neem alleen wel
grondverontreiniging. Heel Tilburg is vervuild.
altijd in overweging: wat is het belang? En
In onze wetgeving richting nieuwbouw gaan
“Ik wil in elk geval nooit ergens eind-
we hebben het geluk, dat we geen honger
we erg ver. Wij moesten huisbrandolie uit het
verantwoordelijk zijn, want dan moet je
En aan de zijlijn? Commissies?
hebben. En zolang je geen honger hebt, kun
grondwater halen. Daar hebben we twaalf
er altijd zijn. Wel ben ik voorzitter van de
“We respecteren elkaar. Het gaat heel vaak stuk in families, maar mijn
je ook fatsoenlijk zijn. We zijn geen bankiers.
maanden voor moeten pompen. We waren
tentoonstellingscommissie ‘Laboratorium
broer en ik hebben nooit problemen gehad. We kijken elkaar aan en
Die hebben te grote risico’s genomen. Dat
het er niet mee eens, maar als we het niet
Technologie’ geweest, dat viel nog te
dan weten we het. Het vraagt ook wat van thuis. We hebben vroeger
knaagt aan mij. Maar, Nederland is het beste
hadden gedaan, hadden we geen toestem-
plooien. Toen ik daar was opgevolgd, ben ik
honderd uur in de week gewerkt – met plezier – en als je dan thuis
land dat er is, hoor, verhoudingsgewijs.
ming gekregen om te bouwen. Ik kijk al weer
bestuurslid geworden van de FHI-branche
komt, moet het goed zijn. Wat mij betreft was het voor een deel ook
We hebben een grote klant in Zuid-Afrika.
uit naar de nieuwbouw die voor volgend jaar
Medische Technologie. Want meepraten is
hobby. Lang geleden zeiden we over Scientific: ‘Een hobby kost geld’...
Hij zegt: ik kan jullie even niet meer betalen.
op het programma staat. Voor nieuwbouw
leuk. Je hoort wat en blijft op de hoogte.
heeft ons ook geld gekost. Op een bepaald moment moet je ook zo
Hoe gaan we dat oplossen? Kunnen jullie
moet je wel zelf geld hebben – niet zo van
Ik zit er uiteraard voor ons bedrijf. Maar
eerlijk zijn om te stoppen als het niets oplevert. Zo hadden we in Zwolle
niet een gedeelte van mijn zaak kopen?
even een hypotheek erbij. In deze tijd niet.
ik vertegenwoordig wel de belangen van,
een bedrijf dat ziekenhuisbedden maakte. Heeft ons heel veel energie
Gewoon heel eerlijk. Ik zeg nee, daar
Want als je afhankelijk wordt van de bank,
bijvoorbeeld, FHI, natuurlijk, daar zit je voor.
gekost. We startten net op het moment dat de grote concurrenten hun
beginnen we niet meer aan. We hebben
heb je een probleem. Bij automobielbedrijven
Anders zou je dat niet doen. Ik kan makkelijk
productie naar de Oostbloklanden verplaatsten. Hebben we uiteindelijk
al moeite gehad met Zwolle. Hebben we
die nu omvallen, ligt de oorzaak in het feit dat
twee petten opzetten. Ik heb in een
gesloten, netjes geliquideerd, mensen naar Tilburg gehaald...”
aangeboden zijn apparatuur in consignatie
het onroerend goed niet meer het eigendom
commissie van de beurs Zorgtotaal gezeten
te geven. Drukken we vrachtkosten, kan hij
van de ondernemer is. Maar als je wat geld
voor FHI, dat heb ik laten voorgaan.”
“Wij eten van de gezondheidszorg, dat is een enorme tak van sport.
snel leveren en betalen als de apparatuur
Neem de nieuwbouw van het Orbis Medisch en Zorgcentrum in Sittard
verkocht is. Een kwestie van vertrouwen.
bijvoorbeeld. Wij hebben daar geleverd, veertig vriezers. Dat is een
We zijn vrienden geworden.”
forse klus als je perfectionistisch bent en optimale service wilt leveren. De markt heeft zich gelukkig zo ontwikkeld dat er een kwalitatief goed
U staat er dus heel persoonlijk in,
product wordt gevraagd.”
begrijp ik?
Hoe weet u welke kant het uit moet met productontwikkeling?
“Precies. Pas als ik zelf naar een relatie ga, zie ik de ups en downs, en kan ik bepalen of
‘We staan onder constante druk om te blijven ontwikkelen’
“We hebben een nauwe samenwerking met onze eindgebruikers wat
ik ermee verder wil, het risico aandurf. Dan
bijdraagt aan onze know-how en betrokkenheid natuurlijk. Maar het
ga ik vervolgens praten met mijn broer en
gaat ook wel eens anders. We hadden bijvoorbeeld een distributor in
de andere verantwoordelijken in het bedrijf.
hebt, moet je ook investeren, want geld op de
Madrid, die zat in de klimaattechniek. We waren er van overtuigd dat
Wel persoonlijk, maar nooit alleen. Dat is een
bank is op dit moment onverstandig. Dus niet
wij de productie zelf beter konden en zijn daar toen op ingesprongen.
bewuste verantwoording naar elkaar toe. En
op safe gaan, ondernemen is een stukje risico
“Electronics & Automation vond ik weer
Je moet er oog voor hebben. En Unilever wilde een incubator voor
naar onze mensen in het bedrijf.”
nemen. Ook in deze tijd.”
goed. Terug naar de basis. Simpel.
testen, en twee jaar later hadden we de order. Dat was een uitdaging.
Dus het is wezenlijk voor Snijders dat het
Nog tijd voor vrije tijd?
Verder bouwen we niet alleen klimaatkasten, maar ook klimaatkamers.
een familiebedrijf is? Maar uw leeftijd
In Wageningen wordt ermee getest. Onze hele tuinbouw gebeurt straks
vordert, denkt u al aan opstappen? Zijn er
“Ik golf graag. Ik heb geen hond. Ik laat
HET Instrument ook aan vasthouden. Dat
in silo’s. Zoveel erin, dan ook zoveel eruit. Dat worden de technieken.
opvolgers, getalenteerde zoons of neven?
mezelf uit, ik golf. Met leuke mensen. Heeft
we nu naar Amsterdam gaan, geeft weer
ook een zakelijke functie. Als ik golf met
ideale mogelijkheden. Ook als branche,
margarine. Ging om vijftig stuks. Prototype gemaakt, een paar casco’s,
Wat vond u van de laatste FHI-beurs?
Vond ’t sterk. De tijd eist soberheid.
Op dat gebied krijgen we als Snijders al summier de mogelijkheid om
Alleen al naar onze klanten toe. Dat verhoogt het vertrouwen. Moeten we bij
mee te denken en te testen. En daar maken we natuurlijk middelen
“Daar heb ik zo’n twee jaar geleden een
zakenrelaties moet ik wel in vorm zijn. Daar
bloedgroep moet je zelf kunnen bepalen wat
voor vrij: dat is strategie. We staan ook onder constante druk om te
begin mee gemaakt, in de tijd dat ik
hoort natuurlijk ook de negentiende hole bij,
je wilt en doet. Uitgaan van eigen kracht,
blijven ontwikkelen. Waarom? Energieverbruik moet naar beneden.
terugtrad uit het bestuur van Medisch
hapje, drankje.”
samen sterk.”
¶
8
9
KORT NIEUWS KORT NIEUWS KORT NIEUWS KORT NIEUWS KORT NIEU Oppassen voor malafide advertentieverkopers FHI heeft meldingen ontvangen dat verschillende malifide advertentieverkopers aan het werk zijn. Ondernemers kregen onlangs per post een brief van European City Guide uit Valencia voor de gids ‘Industrie en handel 2009’, een handelsinformatieregister. De brief wekt de suggestie dat het gaat om controle van voorgedrukte gegevens en een contractperiode van één jaar ad € 997,-. Bij nauwkeurig lezen van de tekst blijkt dat niet getekend wordt voor één jaar, maar voor drie jaar.
KENNISVOUCHERS WEER BESCHIKBAAR Het is weer mogelijk kennisvouchers aan te vragen. Een kennisvoucher is een waardebon waarmee een MKB-bedrijf recht krijgt op een aantal gratis adviesc.q. onderzoeksdagen bij een grote kennisintensieve organisatie (bedrijf, onderzoeks- en onderwijsinstelling). De voucher kan worden ingezet om een kennisoverdrachtproject bij een kennisinstelling uit te laten voeren, maar ook voor het aanvragen of verkrijgen van een octrooi. Voor 2009 zijn 3.500 kleine en
Voorheen was het mogelijk om na een avondje succesvol netwerken
Verruiming WBSO (speur- en ontwikkelingswerk)
de oogst aan visitekaartjes te laten invoeren in het relatiebestand
Dit jaar en volgend jaar wordt de loongrens voor de WBSO-
van de maandelijkse elektronische nieuwsbrief. Vanaf 1 oktober
belastingaftrek verhoogd van € 110.000,- naar € 150.000,- en
is dit niet meer toegestaan. Het verzenden van ongevraagde
gaat het plafond omhoog van acht miljoen euro naar veertien
communicatie voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden
miljoen euro. Het percentage afdrachtvermindering over de eerste
aan abonnees is uitsluitend toegestaan voor zover de verzender
schijf gaat van tweeënveertig procent naar vijftig procent en
kan aantonen dat de desbetreffende abonnee daarvoor voorafgaand
het percentage over de tweede schijf van veertien naar achttien
toestemming heeft verleend. De regelgeving geldt alleen voor zover
procent. SenterNovem heeft inmiddels de opdracht gekregen
de verzender zich in Nederland bevindt of voor de verzending
de S&O-verklaringen aan te passen op zodanige wijze dat
vanuit Nederland opdracht is gegeven. Hierbij dient als verzender
rekening wordt gehouden met de voorgestelde maatregelen in
niet alleen degene die feitelijk verzendt te worden aangemerkt,
het crisispakket en geeft deze nieuwe S&O-verklaringen vanaf
maar ook degene waarvan het bericht afkomstig is (materiële
27 april af. De Belastingdienst is daarbij in staat om vanaf mei
verzender). Overtreding van het verbod kan leiden tot een maximale
de loonaangiften met de nieuwe S&O-bedragen en de correcties
boete van € 450.000,-. Bron: Newsflash Intellectueel Eigendom/Technologie,
over de voorgaande loonaangiftetijdvakken te verwerken. In 2011
Toestemming nodig voor verzending digitale nieuwsbrieven
Media en Telecommunicatie.
¶
weer op het niveau van 2008 gesteld. Bron: Nieuwsbrief CROP.
IMPORTEREN ZONDER INVOERRECHTEN
zijn € 2.500,- waard, de grote maximaal € 7.500,-, met een eigen bijdrage van
De Nederlandse industrie heeft in de afgelopen jaren miljoenen euro’s
minimaal een derde deel van de projectkosten. De bonnen zijn twaalf maanden
bespaard door de regeling Tariefschorsingen. Deze regeling maakt het
geldig. www.senternovem.nl/innovatievouchers ¶
bedrijven mogelijk een ontheffing van de importtarieven aan te vragen wanneer een voor de productie benodigde grondstof of halffabricaat niet of onvoldoende beschikbaar is binnen de Europese Unie. De regeling Tariefschorsingen is een aantal jaren geleden ingevoerd
De Raad van de Europese Unie heeft twee nieuwe richtlijnen vastgesteld die voor de praktijk van internationaal opererende bedrijven twee belangrijke wijzigingen bevat in de btw-wetgeving. Allereerst komen er nieuwe regels met betrekking tot de plaats waar dienstverrichtingen belast zijn voor de omzetbelasting tezamen met een listingverplichting voor grensoverschrijdende diensten. Daarnaast volgt een modernisering van de teruggaafprocedure van in andere lidstaten betaalde btw. Tegelijkertijd met deze wijzigingen wordt een frauderichtlijn geïmplementeerd. Hierdoor wordt gegevensuitwisseling over goederenleveringen tussen de lidstaten geïntensiveerd. De richtlijnen verplichten de lidstaten om de regeling zoals deze is opgenomen in de richtlijn om te zetten in de nationale btwwetgeving. De implementatie dient te geschieden voor 1 januari 2010. Een klein gedeelte van de regels gaat op een later tijdstip in. Bron: Fenedexpress.
¶
¶
De Jager helpt DGA met versimpeling Staatssecretaris Jan Kees de Jager van Financiën neemt maatregelen om het leven van de directeur-grootaandeelhouder (DGA) te veraangenamen. Zo wordt het makkelijker en goedkoper
een even groot aantal grote kennisvouchers beschikbaar. De kleine vouchers
Nieuwe regels voor btw per 1 januari 2010
worden de loongrens, het plafond en de percentages overigens
Ondernemers ontvangen van de ‘Gele Bedrijvengids’ e-mails met het verzoek om de bedrijfsgegevens te controleren zoals deze staan weergegeven in de bijlage ‘Appendix’ en deze vervolgens per fax ondertekend te retourneren. Het gaat hier echter om een aanbod en niet om een verplichting! Indien de fax ondertekend wordt teruggestuurd zit men twee jaar aan een contract vast. Dit voor een bedrag van € 65,- per maand. Tussen de ‘Gele Bedrijvengids’ en de Gouden Gids bestaat geen zakelijke relatie.
door de Europese Commissie met als doel de Europese economie
www.fraudemeldpunt.nl ¶
www.ez.nl/tariefschorsingen ¶
te stimuleren. Voorwaarden voor het indienen van een aanvraag is dat het product waarop de schorsing wordt aangevraagd na invoer een verdere bewerking ondergaat en dit product of een vergelijkbaar product niet of onvoldoende verkrijgbaar is binnen de Europese Unie. Daarnaast moeten de invoerrechten van het te importeren product meer dan € 20.000,- per jaar bedragen. De eerstvolgende deadline voor het indienen van aanvragen bij het Ministerie van Economische Zaken is 1 februari 2010. Na het indienen van een aanvraag gaat het Ministerie in overleg met de andere EU-lidstaten en de Europese Commissie om te kijken of de aangevraagde tariefschorsingen zonder problemen kunnen worden toegewezen.
om bij leven een aandelenpakket van meer dat vijf procent (aanmerkelijk belang) door te schuiven. De belastingclaim is dan geen belemmering meer bij bedrijfsopvolging. Ook mag een DGA vanaf 2010 zonder belastingplicht een pand inbrengen in zijn BV. Daarvoor geldt vervolgens de MKB-winstvrijstelling. De DGA kan vervolgens ook gebruikmaken van twee reserveregelingen, die voor herinvesteringen en voor kostenegalisatie. Ten slotte hoeft een DGA geen loonadministratie te overleggen als hij minder dan € 5.000,aan loon aan zijn BV onttrekt. De zogeheten gebruikelijkloonregeling vervalt in dat geval. Bron: Het Financieele Dagblad.
¶
10
11
conjunctuur
Ondernemers industrie rekenen op afname investeringen
Ondernemers industrie wat minder pessimistisch
De ondernemers in de industrie
waren in juni iets minder somber
geven in het voorjaar van 2009 aan dat zij verwachten dit jaar tien procent minder te zullen investeren dan in 2008.
De ondernemers in de industrie
INVESTERINGEN IN DE INDUSTRIE (2009 is verwachting) 8_ 7_
dan een maand eerder. Het
x mld euro
producentenvertrouwen kwam
6_
PRODUCENTENVERTROUWEN INDUSTRIE (saldo % positieve en negatieve antwoorden)
20 _ 10 _ 0_
uit op -15,0, tegen -17,3 in mei.
5_ 4_
-10 _
3_
Het producentenvertrouwen is samengesteld
In alle onderscheiden branches voorzien de
2_
ondernemers een daling. De bedrijven in
1_
tie in de komende drie maanden, het oordeel
de metaal- en elektrotechnische industrie
0_
van de ondernemers over de voorraden gereed
uit drie deelindicatoren: de verwachte produc-
zijn het meest negatief, zij verwachten een
2005
2006
2007
2008
-20 _ -30 _
j | a| s | o | n| d | j | f | m | a| m | j | j | a| s | o | n| d | j | f | m | a| m | j | j | a| s | o | n| d| j| f | m | a| m | j| j| a| s | o| n | d| j| f | m | a| m | j
2005
product en het oordeel over de orderpositie.
2009
afname van hun investeringen met veer-
2006
2007
2008
‘09
De ondernemers in de industrie waren min-
tien procent. Fabrikanten van voedings- en
der pessimistisch over de verwachte productie
genotmiddelen en ondernemers in de
in de industrie over hun investeringen in
als zij meer zicht hebben op uitstel,
dan in mei. Het aantal ondernemers dat een
positie waren de ondernemers onverminderd
tie (de orderportefeuille uitgedrukt in maanden
chemische industrie voorzien de klein-
2009 nog licht positief. Ze rekenden toen
vertraging of juist versnelling van de
afname van de productie verwachtte was
somber. De waarde van de orderontvangsten
werk) liep licht op, van 100,7 in mei naar 101,4
ste daling. Zij denken zes procent minder
op een kleine toename. Het is echter niet
geplande projecten. Bron: CBS.
echter duidelijk groter dan het aantal dat een
in de afgelopen drie maanden is flink afge-
in juni. Over de toekomstige ontwikkeling van
te investeren. Afgelopen najaar waren
ongebruikelijk dat ondernemers hun ver-
toename voorzag. Ook het oordeel over de
nomen. De ondernemers oordeelden echter
de werkgelegenheid in hun branche waren de
de verwachtingen van de ondernemers
wachting na verloop van tijd bijstellen,
voorraden gereed product was een stuk minder
minder negatief over hun orderontvangst dan
ondernemers in juni net zo pessimistisch als in
negatief dan een maand eerder. Over de order-
in voorgaande maanden. De index orderposi-
eerdere maanden. Bron: CBS.
¶
Conjunctuurbeeld verder verslechterd
Banengroei sterk teruggevallen
Het conjunctuurbeeld was eind juni iets slechter dan eind mei. Dit komt vooral door de afname van de consumptie van huishoudens.
Het zwaartepunt van de indicatoren in de Conjunctuurklok ligt dieper in de fase van ‘laagconjunctuur’. De economie is in het eerste kwartaal van 2009 met 4,5 procent gekrompen. Dit is de
BRUTO BINNENLANDS PRODUCT (BBP) 5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4 -5
In het eerste kwartaal van 2009 waren
%-volumemutaties
4 3 2 1 0 -1 -2
II
III
IV
2005
I
II
III
IV
2006
I
II
¶
III
IV
2007
I
II
III
IV
2008
I
-3 -4
er 23.000 banen van werknemers meer dan een jaar eerder. Dit is een toename van 0,3 procent. Deze groei is veel minder hoog dan de banengroei in de afgelopen jaren.
09
T.o.v. zelfde kwar taal vorig jaar (linkeras) T.o.v. voorgaande kwar taal seizoensgecorrigeerd (rechteras)
sterkste afname in meer dan zestig jaar.
5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4 -5
% mutaties t.o.v. jaar eerder
II
In het vierde kwartaal van 2008 bedroeg de
III
IV
2005
I
II
III
IV
I
2006
II
III
2007
IV
I
II
III
2008
IV
I
09
banengroei nog 1,3 procent. Er waren vooral meer banen in de zorg en de handel. In de
Vooral de export en de investeringen
BANENGROEI EN ECONOMISCHE GROEI
Banengroei
Economische groei
zakelijke dienstverlening was het aantal
liepen sterk terug. Ten opzichte van
een dieptepunt in februari geleidelijk
dertien procent lager dan in april 2008.
banen echter veel kleiner dan een jaar eer-
het voorafgaande kwartaal kromp de
verbeterd, maar het is nog altijd negatief.
Het volume van de uitvoer van goederen
der. Ook in de horeca, de financiële sector, de
economie met 2,6 procent. Zo’n grote
Zakelijke dienstverleners waren in
was vijftien procent kleiner. Ook het
transportsector, de industrie en de landbouw
rekening houdend was het aantal banen in
voorgaande kwartalen.
kwartaal-op-kwartaal-krimp is niet eerder
juni iets somberder dan in mei. De
volume van de consumptie was kleiner.
nam het aantal banen af. Er zijn in Nederland
het eerste kwartaal 0,4 procent kleiner dan in
De loonkosten per arbeidsjaar, waarin
gemeten. Het consumentenvertrouwen
kapitaalmarktrente bedroeg in mei 3,9
Door huishoudens werd 3,6 procent
bijna acht miljoen banen van werknemers. Dit
het voorgaande kwartaal. De lonen van werk-
ook werkgeverspremies zijn opgenomen,
veranderde nauwelijks. Deze indicator
procent. Dit was 0,1 procentpunt meer
minder besteed dan in april 2008.
betreft zowel deeltijd- als voltijdbanen. Omge-
nemers per arbeidsjaar lagen in het eerste
stegen met 1,7 procent even hard als de
daalde van -23 in mei tot -24 in juni. De
dan in april. De inflatie kwam uit op 1,6
De werkloosheid loopt verder op. Er waren
rekend naar voltijdbanen kwam het aantal
kwartaal 1,7 procent hoger dan in het eerste
lonen. De werkgeverspremies voor pensioe-
ondernemers in de industrie waren in
procent. De afzetprijzen van de industrie
in de periode maart - mei, na correctie voor
banen van werknemers in het eerste kwar-
kwartaal van 2008. Deze stijging is veel klei-
nen gingen omhoog, die voor werkloosheid en
juni wat minder pessimistisch dan in
waren dertien procent lager dan in mei
seizoeneffecten, 348.000 werklozen.
taal uit op bijna zes miljoen. Het aantal banen
ner dan de CAO-loonstijging van 3,5 procent
de zorgverzekering omlaag. Bron: CBS.
mei. Het producentenvertrouwen is na
2008. De industriële productie was in april
Bron: CBS.
kent een duidelijk seizoenpatroon. Hiermee
en ook veel kleiner dan de loonstijging in de
¶
¶
12
13
federatienieuws
SPIEGELNEURONEN FreekRooze
Recessie vreet door, maar er is hoop
Een van de meest basale manieren om mensen te beïnvloeden is ze subtiel te imiteren. Obers in een restaurant, die werkelijk exact de bestellingen van hun klanten herhaalden, bleken hun fooiopbrengst op deze manier met maar liefst zeventig procent te kunnen verhogen. Ook aan de verkooptafel leidt het opzettelijk, maar onopvallend, imiteren van de andere partij tot gunstigere
column
Uitkomsten derde recessie-enquête FHI
resultaten. Na-apen blijkt een vertrouwensband tussen mensen teweeg te brengen. Dat mensen (en dieren) elkaar imiteren is in de meeste gevallen een heel natuurlijk proces. Zet twee mensen bij elkaar en ze spiegelen onbewust elkaars gedrag. Ze gaan in dezelfde houding zitten, nemen elkaars gebaren, spreekwijze en gezichtsuitdrukkingen over. In trainingen zien we het regelmatig tijdens rollenspelen. Dat gaat het snelst als de personen al iets met elkaar gemeen hebben. Een hobby, automerk, geboorteplaats of zelfs
D
e recessie slaat in de technologiebedrijven minder snel en
naam werkten al. Daarom is het sociale praatje aan het begin van een zakelijk
van de FHI-bedrijven aan in juni positiever tegenover de recessie te staan dan twee
hard toe dan elders, maar vreet wel door. Dit blijkt uit een
maanden daarvoor. In maart stond dit percentage nog op zeven procent. Positief
recessie-enquête die FHI in juni voor de derde keer dit jaar onder
was ook dat in juni slechts acht procent aangaf directe problemen te ervaren bij
haar leden hield. De resultaten van de enquête in juni zijn slechter,
het verkrijgen van krediet(en). Overigens werd door ‘maar’ negentien procent van
maar de verwachtingen voor de toekomst zijn desondanks licht
de geënquêteerden aangegeven dat ze een personeelstekort hebben, in januari
positiever. Ook blijkt kredietverstrekking nog steeds geen barrière
zat dit percentage nog op zesendertig procent. Tweeënzeventig procent gaf in
te zijn. Het personeelstekort lost geleidelijk aan op.
FHI speelt bemiddelende rol bij vraag en aanbod van personeel Naar aanleiding van de eerdere ledenenquêtes over de recessie
gesprek zo belangrijk. Als je daarin gemeenschappelijkheden ontdekt, klikt het gewoon eerder.
‘Spiegelneuronen laten ons geeuwen als we een ander zien geeuwen’
juni eveneens aan dat de recessie niet tot
en de toen gebleken gevolgen
overtollig personeel leidt binnen het bedrijf.
hiervan op het personeelsbestand
In maart en januari hield FHI ook al een
bij technologiebedrijven, heeft
Omgekeerd werkt het spiegelen ook. Doe iemand opzettelijk, maar
FHI besloten als een platform te
onopvallend na, en er ontstaat een gevoel van saamhorigheid. In 1996 ontdekten Italiaanse wetenschappers dat er zelfs een neurologische verklaring
Vijfenzestig procent van de respondenten
procent. Eveneens gaf de meerderheid
gaf aan in 2009 een terugloop in omzet te
(achtenzestig procent) aan te verwachten
verwachten als gevolg van de recessie.
minder winst c.q. verlies te maken. Veertig
De volledige resultaten van de recessie-
fungeren. Op de ledenwebsite
Twintig procent verwacht zelfs een omzet-
procent verwachtte zelfs ‘veel minder winst’
enquêtes zijn terug te vinden op de
van FHI hebben leden daarom de
daling van tussen de twintig en dertig
te maken. Daarentegen gaf veertien procent
ledenwebsite: www.fhi.nl/leden.
mogelijkheid vacatures te plaatsen,
voelen. Spiegelneuronen laten ons geeuwen als we een ander zien geeuwen
maar ook personeel beschikbaar te
of meevoelen als een ander pijn heeft. Als we iemand het hoofd zien stoten,
door Eliza van den Anker
recessie-enquête onder haar leden.
stellen: www.fhi.nl/leden.
voor is: spiegelneuronen. Ze activeren dezelfde hersenfuncties wanneer we gedrag of emoties van anderen waarnemen. Het is alsof we het zelf doen of
vertrekken we bijvoorbeeld ook ons gezicht. Verder spelen spiegelneuronen een rol bij het aanleren van vaardigheden via imitatie. Bewust gebruikmaken van de werking van spiegelneuronen lijkt op het werken met instrumenten. Met een druk op de knop (het juiste gedrag) kun je intern het voordeel brengende circuit in werking stellen. Een soort technische psychologie dus. Wie weet gaat u er in de komende decennia meer van horen.
[email protected]
¶
14
Haagse
Babbel T
Uit eigen ervaring weet Ton Elias hoe
Privaat
Aanbestedingswet
lastig ondernemers het soms hebben. “Ik
Elias wil dus af van de verbureaucratiseerde
Een probleem waar Elias als ondernemer
ben zelf ondernemer geweest. Veel zaken
subsidieverschaffing. Aan de andere kant
zelf mee te maken heeft gehad, is
die ik als politicus tegenkom, heb ik als
is hij ook tegen het automatisme waarmee
de aanbestedingsprocedure die een
ondernemer al ervaren. Aanbestedingsbeleid,
jonge ondernemers voor geld naar de
ondernemer moet doorlopen als hij zaken
of ontslagbescherming, ik weet hoe irritant
overheid stappen. “Er hangt ontzettend veel
met een overheidspartij wil doen. Hij heeft
dat soort zaken kunnen zijn”, vertelt
privaat geld boven de markt. Het probleem
dan ook verschillende punten die hij wil
Elias, die bijzondere aandacht heeft voor
is dat we in Nederland niet de cultuur
veranderen als de nieuwe aanbestedingswet
subsidieverstrekking ten behoeve van
hebben om te ruiken waar het geld zit”, zegt
aan de orde komt. “Ik wil dat we een
innovatie. Echte ondernemers zouden
hij. Hoe dat komt? “Het begint er mee dat
erkenning krijgen voor meerdere jaren,
moeten kunnen meebeslissen over in
er in het onderwijs nauwelijks aandacht is
zodat een ondernemer die eenmaal door
elk geval een deel van het SenterNovem
voor ondernemen. Er zijn weinig rolmodellen
de aanbestedingsprocedure is, niet drie
subsidiegeld, vindt hij. “Het barst van
in de klas. Er komen heel weinig mensen uit
maanden later in een andere gemeente
het bedrijfsleven een voordracht geven. We
opnieuw door hetzelfde proces moet. Verder
hebben niet die Amerikaanse cultuur waarin
wil ik dat kleinere bedrijven meer kans
on Elias zit nog maar kort in de Kamer. Begin dit jaar volgde hij
Henk Kamp op als Tweede Kamerlid voor de VVD. Op de portefeuille Economische Zaken zet Elias zich in
‘Winst maken is nog steeds
uit met veertig punten waarop zij achter ondernemers wil gaan staan.
‘Ik zie weinig mensen die snappen hoe ondernemers in elkaar zitten’
te krijgen. Winst maken is nog steeds een beetje vies.”
DOOPCEEL
Veel overheidssubsidie gaat naar
Elias (54) begon in 1977 als journalist.
wetenschappers. Op zich een goede zaak,
In 1982 werd hij redacteur bij Den Haag
maar dat moet wel leiden tot concrete
Vandaag. Op z’n veertigste maakte hij
resultaten, vindt Elias. “Als ik kijk naar
de overstap naar het bedrijfsleven. “Dat
nanotechnologie... prachtig dat we daar
was razend interessant, maar na vijf jaar
iets heel bijzonders lijken te hebben. Ik
was ik daar wel klaar mee. Toen ben
nieuwe, jonge ondernemers die iets
vind het ook goed dat wetenschappers
ik ondernemer geworden en dat heb ik
bedenken, maar stuklopen op gewoonterecht
ons verder brengen, maar dan wil ik ook
zo’n acht jaar gedaan.” In 2006 vroeg
of op ambtenaren die zitten te turven. Echte
dat de resultaten kunnen worden gebruikt
Mark Rutte hem of hij Kamerlid wilde
ondernemers kijken op een heel andere
in het bedrijfsleven. In z’n algemeenheid
worden. “Ik heb altijd iets met politiek
manier naar zaken dan ambtenaren, en
vind ik dat als de overheid onderwijs en
gehad. Ik geloof wel in het Amerikaanse
zien vaak beter waar subsidiegeld nodig
onderzoek steunt, we daar als samenleving
systeem, om je op een gegeven moment
is.” Elias ziet in Den Haag sowieso weinig
en bedrijfsleven concreet iets aan moeten
een aantal jaren in te zetten voor de
inzicht in ondernemerschap. “Ik ben half
hebben. Die vertaalslag mis ik nog vaak
publieke zaak.”
januari echt begonnen in de Kamer en als ik
bij andere partijen”, zegt hij. “We hebben
om me heen kijk, zie ik heel weinig mensen
vanuit de aardgasbaten 155 miljoen euro
die snappen hoe ondernemers in elkaar
uitgetrokken voor nanotechnologie. Daar
zitten. Daar ben ik echt van geschrokken.
moeten we dus wel iets voor terugzien.” De
maken op een opdracht. Om die reden
Zo heeft minister Van der Hoeven besloten
discussie rond de gevaren van nano is nog in
moeten onrealistisch hoge jaaromzeteisen
om anderhalf miljoen euro te geven aan
volle gang. “Ik voel wel iets voor het voorstel
vervallen”, stelt Elias. Een ander punt van
het Nationaal Expertisecentrum Warmte.
van FNV. Die zeggen, besteedt nou tien tot
aandacht is de aanbestedingsgrens. Die ligt
Maar het barst van de ingenieursbureaus
twintig procent van het geld aan onderzoek
op dit moment op € 150.000,- inclusief btw,
en architectenbureaus die op dat gebied al
naar de gevaren. Breng die in kaart, zet ze
daarboven treedt de aanbestedingswet in
zelf dingen bedenken en ontwikkelen. Ik
apart en ga met de rest zo snel mogelijk
werking. “Het is toch buitengewoon raar
vind anderhalf miljoen euro overheidsgeld
door. Op die manier hoeft niet alles wat met
dat een gemeente een ondernemer een
dan heel veel geld. Mijn collega’s in de
nanotechnologie te maken heeft, te wachten
dikke stapel papier laat invullen voor een
Kamer, die vooral uit de ambtenarij en het
totdat het potentieel gevaarlijke deel beter
aanbesteding van € 40.000,-, terwijl dat niet
onderwijs komen, vinden het klaarblijkelijk
is geïdentificeerd”, redeneert Elias. “En als
is vereist. De inkoper kan toch gewoon wat
normaal om dat bedrag zomaar even ter
FHI zegt dat het ook met minder kan mits
mensen bellen, of wat mini-offertes laten
beschikking te stellen, terwijl dat geld
er wordt geïnvesteerd in meetmethodes en
maken. De kramp van de bouwfraude moet
misschien veel beter voor iets anders had
regelgeving, des te beter.”
er uit.”
een beetje vies’
kunnen worden gebruikt.”
door Kasper Weigand
het leuk is om ook wat van ondernemen mee
Nanotechnologie
voor ondernemend Nederland. In juni van dit jaar bracht zijn partij een lijst
15
¶
16
17
federatienieuws
Werkbezoek bij FHI-bedrijven
Openbaring voor Limburgs Kamerlid Pauline Smeets ‘T
rots op technologisch Limburg’ werd PvdA Tweede Kamerlid Pauline Smeets op de dag dat haar partij
een gevoelige nederlaag leed bij de Europese verkiezingen.
‘Ondernemerschap’ in de technologieketen
Op uitnodiging van FHI-directeur Kees Groeneveld bezocht Smeets als woordvoerster voor industrie en technologie drie Limburgse technologiebedrijven uit de ledenkring van FHI: Maastricht Instruments, Medtronic en Biozym. Drie naar hun aard en omvang totaal verschillende bedrijven, die de politica boodschappen meegaven waarmee ze in Den Haag aan de slag kan. Bij Maastricht Instruments vroeg directeur Frans Smeets, geen familie, aandacht voor de speciale problematiek van zijn bedrijf. Als kleine onderneming die volledig eigendom is van
MINISTER VAN DER HOEVEN KOMT NAAR FHI-CONGRES IN NOVEMBER
de Universiteit van Maastricht valt hij overal buiten. Zowel de voordelen van grote bedrijven als die voor het MKB gaan aan hem voorbij. Niettemin vervult Maastricht Instruments een
Fred Lindemans, directeur Medtronic Bakken Research Center, verwelkomt Kamerlid Pauline Smeets
schitterende schakelfunctie tussen de universiteit, waar veel instrumentatie wordt ontwikkeld voor onderzoek, en bedrijven waarmee men samen dergelijke apparatuur commercialiseert. Wandelend door het bedrijf raakte het Limburgse Kamerlid zichtbaar onder de indruk van de daar
H
aanwezige expertise.
et jaarlijkse federatiecongres van FHI staat in het teken van
ondernemers niet gedwongen worden tot ambtenarengedrag.
Medtronic heeft haar Bakken Research Center pal naast
Openbaar aanbesteden is een
Maastricht Instruments en het Academisch Medisch
relevant hangijzer in dit kader.
Centrum. Specifiek aan het bedrijf van directeur Fred
‘ondernemerschap’. Waar begint en waar eindigt ondernemerschap, met name in de technologieketen, dat is de vraag die hoogst
Lindemans en researcher Rogier Receveur is het grote aantal Behalve de leden van FHI worden
medewerkers van verschillende niet-Nederlandse
ook partners van de lidbedrijven
nationaliteiten. Behalve productgerichte R&D coördineert
uit de markt, hun klanten,
Medtronic Bakken vanuit Maastricht ook heel veel
verwacht in sociëteit De Witte op 26 november. Vanuit de Haagse
actueel is in de politiek en in verschillende
Minister Van der Hoeven
grootschalige klinische tests.
politiek heeft minister van
Het derde bedrijf dat werd bezocht was Biozym van directeur-
Economische Zaken Maria van der Hoeven in elk geval
eigenaar en oprichter Tom Hendrikx. Indrukwekkend voor een
al toegezegd aanwezig te zijn en een bijdrage te
Kamerlid om zo veel ondernemerszin te ervaren. Hoe je als
leveren. Door op een donderdag pal naast het gebouw
klein bedrijf succesvol kunt zijn op basis van relatief
gemoeid met het goed functioneren van technologiebedrijven,
van de Tweede Kamer te congresseren, maakt FHI
eenvoudige productie, gekoppeld aan een enorme kennisbasis
laat staan dat men de juiste insteek kan kiezen bij de controle
Te denken valt aan de problematiek rond marktwerking
het heel makkelijk voor Kamerleden om aanwezig te
op het gebied van het reguleren en kalibreren van DNA
op het overheidsbeleid en het initiëren van wetgeving.
in de zorg. Of aan het streven om met overheidsgeld
zijn, zowel bij het congres als bij de aansluitende
sequentie-apparatuur. Bij Biozym kreeg het Kamerlid de
opererende onderzoekers bij kennisinstituten om te
‘technologieborrel’. Net als andere jaren kan ook nu
boodschap mee te zorgen voor een goed fundament onder
FHI constateert dat Den Haag, mede door de mond-tot-mond
turnen tot ondernemers. Hoe eerlijk en hoe wenselijk is
worden gerekend op de aanwezigheid van een aantal
zinvolle regelgeving. Een onderwerp waarop Pauline Smeets
reclame van Kamerleden, langzamerhand meer open staat
dit allemaal? Anderzijds kun je je soms afvragen of
van hen.
samen met FHI al eerder ‘scoorde’ in Den Haag.
voor input uit technologiebedrijven. In de komende maanden
Net als eerder bij andere Kamerleden bleek ook nu hoe nuttig
staan nog bedrijfswerkbezoeken gepland met de Kamerleden
dit soort werkbezoeken is. Zonder ‘voeding’ uit het veld is het
Cynthia Ortega in de Rotterdamse regio en Sabine Uitslag
voor politici onmogelijk te vatten welke belangen er zijn
in Enschede.
marktsegmenten waar FHI-leden opereren.
¶
Researcher Rogier Receveur demonstreert hartsimulatie
¶
19
Exportstimuleringsregeling Prepare2Start W
im Geul, directeur-grootaandeelhouder van
van voedingsmiddelen, farmaceutische pro-
Gullimex, is al jarenlang een vooraanstaand FHI-
ducten en dergelijke. Zodra wij hiermee voet
lid. Het Nederlandse bedrijf is gevestigd in Borne en levert
aan de grond hebben en meer medewerkers
instrumentatie voor het meten van fysische en chemische
hebben aangesteld gaan wij ook de andere
grootheden, met name bij warmtebehandelingsprocessen.
producten uit ons leveringsprogramma
Ondernemer Geul heeft zijn vleugels inmiddels uitgeslagen
aanbieden.”
naar het buitenland. Hij vertelt hoe de Prepare2Start (P2S) subsidieregeling hem daarbij via FHI heeft geholpen.
Was dit uw eerste exportactiviteit? “Wij hebben al tien jaar een vestiging in
Wist u van de P2S-regeling?
activiteiten te ontplooien kwamen al snel in
België en nu dus bijna een jaar een vestiging
“De regeling was al bekend bij ons, maar is
aanmerking voor deze vorm van subsidie.
in Frankrijk.”
door de activiteiten van FHI en Harry van de
De regeling is heel helder en door de onder-
Pol, ‘benadrukt’. Toevallig op het moment
steuning van Harry van de Pol kon de
dat wij bezig waren om een vestiging in
aanvraag snel worden ingediend en gehono-
Raadt u bedrijven aan gebruik te maken van de P2S-subsidie?
Frankrijk op te zetten.”
reerd. De support via FHI door Harry was een
“Ja, zeker. Het is een prachtige onder-
verademing, heel efficiënt, plezierig, prima!”
steuning voor het MKB vanuit de overheid.
Was het makkelijk vast te stellen of u ervoor in aanmerking kon komen en hoe liep het proces?
Welke producten en diensten heeft u geïntroduceerd in Frankrijk?
administratief werk uit handen. De subsi-
“Het was al snel duidelijk. Veel zaken die
“Wij beginnen met de verkoop van onze
gebruiken op een moment dat je alleen
wij moesten ondernemen om deze vesti-
Euroscan temperatuurrecorders voor de
maar kosten hebt.”
ging ‘in de lucht’ te krijgen en er onze eerste
transportsector; geconditioneerde transport
Bovendien nam de heer Van de Pol ons veel die van € 11.500,- kun je als MKB-er goed
Aanvragen Prepare2Start Startende exportbedrijven kunnen de nieuwe subsidieregeling Prepare2Start (P2S) aanvragen. P2S is de opvolger van het Programma Buitenlandse Markten (PSB) en biedt subsidie aan MKB-bedrijven met weinig of geen internationale ervaring, die voornemens hebben een (praktisch) nieuwe buitenlandse markt te betreden. De subsidie bedraagt vijftig procent van de kosten tot een maximum van € 11.500,- per aanvraag. Ongeveer vijfendertig FHI-leden vragen elk jaar de regeling aan. Per jaar kan FHI voor circa veertig bedrijven de subsidieregeling aanvragen. Voor bedrijven die hier gebruik van willen maken is er nog plek.
Contact: Andreas Meijer, (033) 465 75 07,
[email protected] of exportconsulent Harry van de Pol van vanbinnenuit, 06 51217230,
[email protected].
www.fhi.nl/leden
¶
door Eliza van den Anker
¶
20
21
federatienieuws
Eindelijk een fatsoenlijke aansprakelijkheidsverzekering HBR, Nassau verzekeringen en FHI ontwikkelen uniek product
Psychische aandoeningen nog steeds belangrijkste verzuimoorzaak P
sychische aandoeningen zijn wederom de voornaamste oorzaak voor uitval van medewerkers. Dit blijkt uit een brancherapportage van ArboNed. Hieruit is ook op te maken dat in 2008 het
verzuimpercentage bij de FHI-bedrijven onder het gemiddelde lag; drie procent tegenover 3,9 procent van de gehele ArboNed klantpopulatie. FHI-leden krijgen bij ArboNed vier procent korting op al hun diensten. Dagelijks staat ArboNed ondernemers, instellingen en overheden bij in hun zorg voor gezond personeel en een verantwoorde werkplek.
P
roduct- en beroepsaansprakelijkheid is eindelijk verzekerbaar voor
Het aantal FHI-leden dat gedurende 2008 was aangesloten bij
verzuim in de branche. Voor de totale klantenpopulatie van
bedrijven die lid zijn van de FHI-branches. HBR Branche
ArboNed is honderdnegentig. Bij deze werkgevers waren ruim
ArboNed liggen deze percentages op respectievelijk twaalf en
4.800 medewerkers in dienst. ArboNed heeft in 2008 een
negenenzestig procent. In tabel 2 staan de verzuimoorzaken
update gemaakt van zijn klantenbestand in relatie tot het
van de branche en van ArboNed totaal.
wel/niet lid zijn van een brancheorganisatie.
Opvallend is het percentage (werkgerelateerde) psychische
Verzekeringen en FHI hebben in Nassau verzekeringen een maatschappij gevonden die bereid en in staat is gebleken de risico’s die jaren onverzekerbaar waren te dekken. Eindelijk kunnen FHI-bedrijven
aandoeningen, dat hoger ligt dan bij de totale ArboNed
nu ook tegemoet komen aan wensen en eisen van klanten ten aanzien van onzekerheden in de toekomst. Vooral ook kleinere bedrijven kunnen
populatie. Ook vorig jaar was het aandeel psychische
In acht procent van de verzuimgevallen bij FHI-leden heeft de
aandoeningen bovengemiddeld.
bedrijfsarts een oorzaak vastgesteld. Deze gevallen zijn
nu aansprakelijkheidsrisico’s afdekken die voorheen alleen door grote bedrijven aangegaan konden worden.
Verzuimoorzaken
verantwoordelijk voor zesenzeventig procent van het totale
Ruud Rooker
Tabel 1
Trend verzuim Zeven jaar lang is er aan gewerkt.
inmiddels bij een aantal FHI-bedrijven
dekking tegen welke prijs geboden kan
Herhaaldelijk hebben FHI en HBR
als pilot gekeken hoe de mogelijkheden
worden. “We zijn ontzettend blij dat er
gesproken met diverse verzekerings-
die Nassau biedt zouden kunnen passen
nu eindelijk iets fatsoenlijks aangeboden
maatschappijen. Al die tijd heeft Ruud
bij de behoefte van die bedrijven. Daar
kan worden”, aldus FHI-directeur Kees
Rooker van HBR dossiers verzameld.
kwamen verrassende zaken bij naar
Groeneveld. “We hebben hier zo veel
Meldingsfrequentie*
“Elke keer als ik bij een FHI-klant
boven. Zo bleek dat een bedrijf een forse
vragen over gekregen en zijn zo lang
kwam en hem geen dekking kon
premie betaalde voor een aansprakelijk-
bezig geweest om iets geregeld te
aanbieden heb ik dat in detail
heidsverzekering die dekking bood voor
krijgen, dat we eigenlijk de hoop al een
genoteerd en bijgehouden om al die
iets heel anders dan waar men behoefte
beetje opgegeven hadden dat het ooit
informatie beschikbaar te hebben voor
aan had. In plaats van de aansprakelijk-
nog zou lukken.”
het moment dat we met een verzeke-
heidsschade voor het geleverde product
raar in contact zouden komen die wel
bleek in de polis te staan dat de
“Productaansprakelijkheid, maar ook
iets zou kunnen aanbieden”, verzucht
dakbedekking was verzekerd!
beroepsaansprakelijkheid, vooral voor
Rooker. Verschillende malen zijn de
ingenieursbureaus, is met name in de
[email protected]
2006
2007
2008
Verzuimpercentage (gecorrigeerd met gedeeltelijk arbeidsgeschikt) FHI
2.96%
3.09%
2.91%
ArboNed
4.27%
4.11%
3.90%
FHI
1.06
1.12
0.99
ArboNed
1.14
1.10
1.07
Verzuimoorzaak
Aantal gevallen
Percentage gevallen
Gemiddelde verzuimduur
FHI
FHI
ArboNed
FHI
ArboNed
zwangerschap en bevalling
9
2.2%
3.8%
96
90
Tabel 2
Aandoening tgv
risico’s geïnventariseerd, bijvoorbeeld
Nu een en ander voldoende bij de leden
technologie natuurlijk een gevoelig
Bewegingsapparaat
90
22.2%
22.7%
103
103
binnen de Development Club van
is getest komt dit verzekeringsproduct
punt. Juist daarom is het zo noodzake-
Letsel
21
5.2%
8.5%
93
92
ontwikkelbedrijven.
beschikbaar voor alle leden van de vier
lijk dat er een goede verzekering kan
FHI-branches, van elektronicaontwikke-
worden afgesloten. Zonder een
“Wij schrikken er niet voor terug om
ling tot en met medische apparatuur.
dergelijke voorziening ontstaat er een
een behoorlijk uitgebreid pakket aan te
Tijdens verschillende brancheledenver-
rem op innovatie.”
bieden, gedifferentieerd naar specifieke
gaderingen wordt een en ander kort
branche en specifieke activiteit, omdat
toegelicht. Medewerkers van HBR, de
Contact: Andreas Meijer,
[email protected],
Tabel 1: * De meldingsfrequentie is het aantal keren dat een werknemer
Tabel 2: De cijfers inzake de gemiddelde verzuimduur zijn gebaseerd op
we weten waarover we het hebben”,
tussenpersoon-partner van FHI, kunnen
(033) 465 75 07, Eliab Salamony, Brain Gal
binnen de groep FHI-leden zich gemiddeld per jaar ziekmeldt. Bijvoorbeeld:
beëindigde gevallen, niet gecorrigeerd met gedeeltelijk werken tijdens
vertelt Elbert-Jan Offereins van Nassau
bedrijven die dat willen heel snel via
of Ruud Rooker,
[email protected],
een bedrijf heeft honderd werknemers en er zijn in het verslagjaar honderd-
re-integratie en vangnetgevallen; dit in tegenstelling tot eerdere rapportages
verzekeringen. Nassau en HBR hebben
een calculatietool laten zien welke
(023) 526 07 68.
twintig ziekmeldingen geweest. Dan is de meldingsfrequentie 1.2. Dat
die uitgingen van alle verzuimgevallen in de verslagperiode.
Overige fysieke aandoeningen
192
47.4%
45.9%
86
73
Psychische aandoeningen
93
23%
19.2%
162
126
Totaal
405
100%
100%
108
92
betekent niet dat iedere werknemer zich minimaal één keer heeft ziekgemeld. Een werknemer kan zich namelijk meerdere keren per jaar ziekmelden.
door Eveline Bos
22
23
IS ER LEVEN NA FHI?
Pierre Gubbels
Van medische hulpmiddelen naar wijnbouw “H
et gezamenlijk belang vind ik soms
je zorgen dat je niet een zwart gat valt. Ik heb goed
belangrijker dan de eigen toko. Tegenover
nagedacht over wat ik verder nog wil met mijn leven,
de politiek kun je weinig als eenling. Zelfs de groten
waar ik nog van wil genieten.”
kunnen dat niet”, meent Pierre Gubbels, oprichter van
‘Als je kwaliteit levert, komt de commercie vanzelf’
familiesfeer in het bedrijf behouden blijft.” Nog steeds is Gubbels grootaandeelhouder van MediReva. “Het bedrijf is ons kindje. Dat geef je niet zomaar op. Ik volg het nog steeds iedere dag, maar nu meer van
MediReva, leverancier van medische hulpmiddelen.
Zijn hobby, wijn produceren, is een prominentere plaats
Het is een van de redenen waarom hij in het verleden
gaan innemen. Met andere wijnliefhebbers uit zijn
besloot zich aan te sluiten bij FHI en voorzitter te
woonplaats Noorbeek zette hij in 2004 een wijngaard
worden van het cluster Diabetes, Incontinentie &
op. Inmiddels heeft de Vereniging voor wijnbouw in
Stoma, onderdeel van de FHI-branche Medische
Noorbeek 1.300 wijnstokken van het type Pinot Gris,
kwaliteit levert, komt de commercie vanzelf.” Gubbels’
Toen hij de algemene leiding drie jaar geleden
Technologie. Vanuit die positie werd Gubbels ook
wat gelijk staat aan een jaarlijkse oogst van ongeveer
betrokkenheid bij MediaReva, dat hij dertig jaar geleden
overdroeg, heeft hij eveneens het voorzitterschap
lid van het branchebestuur Medische Technologie.
1.300 flessen wijn. “Ik ben dagelijks op de wijngaard te
samen met zijn vrouw Tineke oprichtte, is inmiddels ook
binnen FHI overgedragen. Inmiddels maakt zoon Joep
Inmiddels hebben zijn neef Ruud en zoon Joep de
vinden voor het onderhoud”, aldus Gubbels. “Inmiddels
veranderd. “Mijn neef Ruud en zoon Joep hebben na mijn
deel uit van het FHI-branchecluster. Gubbels vindt
dagelijkse leiding van MediReva overgenomen en is
wordt onze wijn verkocht in verschillende winkels,
ongeluk de dagelijkse leiding overgenomen. Joep is nu
dat erg belangrijk. “Ik zie FHI als een van de sterkste
Gubbels niet meer betrokken bij FHI.
restaurants en bij de VVV van Noorbeek. Voordat we
verantwoordelijk voor de commerciële kant, en Ruud voor
brancheorganisaties; zowel kleine als grote bedrijven zijn
eraan begonnen hebben we tegen onszelf gezegd: als we
de totale organisatie. Ik kijk nu met een ‘helikopterview’
erin vertegenwoordigd. Het is belangrijk om collectief
Drie jaar geleden stopte Gubbels als voorzitter van het
het doen, doen we het goed. We hebben daarom onder
naar het bedrijf. Ik hou in de gaten of de kwaliteit en het
te blijven denken. Het gezamenlijk belang vind ik
cluster en trad hij uit het branchebestuur. “Ik heb toen
meer eerst de bodem laten onderzoeken om erachter te
succes van MediReva gehandhaafd blijven en kijk naar
belangrijker dan de eigen toko. Tegenover de politiek
een zwaar ongeval gehad waardoor ik een jaar plat heb
komen welke wijn het beste verbouwd kon worden. Ik
nieuwe ontwikkelingen in de branche om zo de strategie
in Den Haag kun je weinig als eenling, als individueel
gelegen”, vertelt hij. “Ik heb in een rolstoel gezeten,
wil kwaliteit leveren, net zoals bij MediReva. Dat vind
op de langere termijn te kunnen bepalen. Hoe ziet ons
bedrijf. Zelfs de grote bedrijven kunnen dat niet.
opnieuw moeten leren lopen. Op zo’n moment moet
ik nu belangrijker dan commercie. Bovendien; als je
bedrijf er in 2020 uit? Wat ik belangrijk vind is dat de
Daar heb je een club als FHI voor nodig.”
door Eliza van den Anker
een afstand. Ik ben nog zo’n zes uur per week bij MediReva te vinden. Direct aansturen gaat niet meer als je er zo weinig bent.”
¶
25
Kennisinstituten claimen nog steeds ten onrechte intellectueel eigendomsrecht V
eel technologiebedrijven die zaken doen met TNO of andere kennisinstituten krijgen ruzie over intellectueel eigendom. Jaren geleden werd dit probleem al gesignaleerd. Nu blijkt uit een onderzoek onder
de leden van de FHI-branches dat bij maar liefst zestien procent van alle opdrachten die bij TNO worden neergelegd er problemen ontstaan. De reden hiervan is dat TNO onterechte claims legt op kennis die al eigendom was van het bedrijf, dan wel op kosten van het bedrijf tot stand is gekomen.
Het onderzoek is uitgevoerd op verzoek van het Ministerie
willen doen, mits de voorwaarden aantrekkelijker zouden zijn.
van Economische Zaken, naar aanleiding van Kamervragen
De uitkomsten van het FHI-onderzoek worden samen met die
van VVD-parlementariër Charlie Aptroot. Een rapport met
van een vergelijkbaar onderzoek onder leden van FME-CWM
de uitkomsten wordt een dezer dagen aangeboden aan het
binnenkort besproken met het Ministerie van Economische
Ministerie, waarna gezamenlijk bekeken wordt hoe een en
Zaken. Ze moeten een onderbouwing vormen voor een
ander verbeterd kan worden.
traject van ontwikkeling van modelcontracten en een aantal workshops om een nieuwe praktijk van werken te implemen-
Het probleem is dat veel door de overheid gefinancierde
teren. In het kader van het Point-One innovatieprogramma is
kennisinstituten onevenwichtige standaardvoorwaarden
hier al budget voor gereserveerd. Politiek/bestuurlijk zal de
hanteren. Deze voorwaarden zijn zodanig geformuleerd dat
hobbel genomen moeten worden van met name de TNO-wet
alle kennis die in een project wordt ingebracht automatisch
waarachter men zich tot nu toe heeft verscholen. De interpre-
rechtens toekomt aan het kennisinstituut. Dat betekent dus
tatie dat TNO verplicht is een octrooipositie op te bouwen om
niet alleen de kennis die het instituut inbrengt, maar ook de
kennis van het ene bedrijf naar het andere te brengen zal van
nieuwe kennis die, betaald door de opdrachtgever, wordt
tafel en uit de hoofden moeten.
ontwikkeld. Zelfs de kennis die het opdrachtgevende bedrijf inbrengt raakt het in zo’n traject kwijt. FHI spreekt al een aantal jaren over deze ongewenste situatie met TNO. Per geval zegt TNO wel bereid te zijn te praten met opdrachtgevers over specifieke afwijkende voorwaarden. In de praktijk blijkt dat het sterk afhangt van de machtspositie van het bedrijf of men mee wil gaan. En als een klein bedrijf te goeder trouw er van uitgaat dat het bij TNO ‘wel goed zal zitten’, dan blijkt pas later waar men voor getekend heeft. FHI heeft voorgesteld te gaan werken aan objectieve modelcontracten die uitwassen kunnen voorkomen en waarnaar in de algemene voorwaarden verwezen kan worden. Uit het onderzoek, waaraan meer dan tweehonderd FHI-bedrijven deelnamen, blijkt dat veertig procent van de bedrijven die geen zaken doen met kennisinstellingen dat wel zouden
door Kees Groeneveld
¶
26
27
federatienieuws
ER IS VEEL AAN DE HAND IN HRM-LAND PERSONEELSFUNCTIONARISSEN MOETEN NODIG WORDEN BIJGEPRAAT
Algemene voorwaarden, waardeloos of niet (helemaal)? F
HI gaat de komende maanden de algemene leverings- en
wordt verwezen, maar deze niet zijn
toepasselijkheid van de algemene voorwaar-
inkoopvoorwaarden aanpassen aan de huidige ontwikkelingen.
bijgevoegd. Deze voorwaarden zijn dan
den. De opdrachtgever dient aantoonbaar op
Want algemene voorwaarden worden steeds belangrijker in de verder
wel van toepassing, maar door de
dit moment te beschikken over een exemplaar
juridiserende samenleving. Zij helpen bij het oplossen van conflicten,
andere partij vernietigbaar.
van de algemene leveringsvoorwaarden. Een
omdat daarin wederzijdse rechten en plichten van partijen zijn
verwijzing naar een website of de gedepo-
vastgelegd. Helaas lijkt het gebruik van deze voorwaarden vaak
Risico beperken
neerde voorwaarden is niet voldoende evenals
de oorzaak van een conflict te zijn.
Zo zijn er legio voorbeelden te noemen
de belofte een exemplaar toe te sturen; bij het
waarbij het gebruik van algemene
ontvangen van een opdracht met een
O
p het terrein van personeelsbeleid is bijna alles in
Het is een algemeen bekend verschijn-
voorwaarden moge de volgende
voorwaarden tot problemen kan leiden.
verwijzing naar de voorwaarden van de
sel: de verkoper moet zijn omzet halen
voorbeelden dienen.
Vreemd genoeg zijn de wettelijke
inkoper, is het verstandig direct te reageren
en heeft vaak minder zin om te
Bij de totstandkoming van de overeen-
bepalingen hieromtrent zodanig vaag
en de toepasselijkheid van de inkoopvoor-
controleren of de klant een betalings-
komst is geen melding gemaakt van de
dat moeilijk met zekerheid is te zeggen
waarden van de hand te wijzen!
achterstand heeft en/of zijn
algemene voorwaarden waarop de
hoe dient te worden gehandeld. Het
leveringsvoorwaarden wellicht in een
verkoper zich beroept. Ook indien
risico kan wel worden beperkt door
Vorm belangrijker dan inhoud?
drastisch gebroken. In de sociale zekerheid verandert ook
eerdere transactie van toepassing zijn
daarna op de factuur naar de algemene
bijvoorbeeld verkopers te instrueren om
In zekere zin is de vorm, of ‘toepasselijkheid’,
van alles, om van pensioenregelingen nog maar te zwijgen.
verklaard. De verkoper en zijn klant
voorwaarden verwezen wordt, zijn ze
te allen tijde te melden dat de
belangrijker dan de inhoud. Immers, uit het
komen tot een overeenkomst en over
niet van toepassing. Met name bij het
algemene voorwaarden van toepassing
bovenstaande blijkt dat een onderneming zich
Alle reden dus voor de verantwoordelijken voor personeelsbeleid
voorwaarden wordt niet gesproken. Dit
aannemen van telefonische opdrachten
zijn op de opdracht. Bij een telefoni-
niet kan beroepen op algemene voorwaarden
binnen de FHI-bedrijven om even bij te tanken. Dat kan weer op
kan de onderneming de kop kosten!
is van belang dat de verkoper meldt dat
sche opdracht of in een persoonlijk
indien ze niet van toepassing zijn. Pas
het jaarlijkse FHI-HRM Actualiteitenseminar. De werkgroep
Het is dus van buitengewoon groot
zijn algemene voorwaarden van
gesprek met de klant gaat dit monde-
wanneer de algemene voorwaarden van
van HRM-medewerkers die binnen de branche actief is, bereidt
belang dat goede afspraken worden
toepassing zijn, want anders zijn ze
ling. Uiterlijk bij het verstrekken van de
toepassing zijn komt de inhoud ervan aan
het seminar voor. Wie de datum meteen in de agenda noteert,
gemaakt over de toepasselijke
dat niet!
opdracht dient de opdrachtgever over
de orde. FHI-leden hebben allereerst de
4 november, zich inschrijft op de uitnodiging en ook daad-
voorwaarden. Indien wordt overwogen
Een ander punt waarop het vaak fout
de voorwaarden te beschikken en dient
gelegenheid om vragen en opmerkingen met
werkelijk naar het FHI-gebouw komt, profiteert niet alleen van
om de inkoopvoorwaarden van een
gaat is indien de inkoper bij zijn
dit te kunnen worden bewezen.
betrekking tot de FHI-voorwaarden kenbaar te
de deskundigheid van de specialisten die presentaties verzorgen.
klant te accepteren, is het vervolgens
aanvraag reeds de inkoopvoorwaarden
Daarnaast is het verstandig in een
maken. Daarnaast informeert de brancheorga-
Ook de onderlinge uitwisseling van ervaringen is ontzettend
van groot belang dat een aantal
van toepassing heeft verklaard. Alle
brief nadrukkelijk de toepasselijkheid
nisatie haar leden over de wijze waarop met
waardevol blijkt iedere keer weer.
bepalingen daarvan worden uitgeslo-
verwijzingen naar de eigen algemene
van de inkoopvoorwaarden van de
de eigen voorwaarden en die van de weder-
ten zodat de aansprakelijkheid beperkt
voorwaarden zijn daarna zinloos,
andere partij van de hand te wijzen en
partij kan worden omgaan. Dit laatste gebeurt
Alle FHI-leden kunnen binnenkort een uitnodiging verwachten.
blijft voor dat ene geval dat het een
wanneer de toepasselijkheid van de
te verwijzen naar de eigen algemene
onder meer door workshops te organiseren.
Wie meer wil weten of betrokken wil worden bij de FHI-HRM
keer fout gaat.
voorwaarden van de ander niet
leveringsvoorwaarden.
nadrukkelijk in een brief van de hand
orde. Het ontslagrecht verschuift de facto via de rechtspraktijk. Met jarenlange trends in arbeidsvoorwaarden wordt
werkgroep kan contact opnemen met FHI-manager Andreas Contact: Andreas Meijer,
[email protected],
Waar gaat het fout?
zijn gewezen.
Op het moment van het sluiten van de
(033) 465 75 07 of mr. ing. Frank Meijers MBA
Ter illustratie van hetgeen vaak fout
Vaak gaat het ook mis wanneer in een
overeenkomst is het verstandig om
(advocaat),
[email protected]
gaat bij het gebruik van algemene
offerte naar de algemene voorwaarden
overeenstemming te bereiken over de
door Frank Meijers
beweging. Contracten worden steeds flexibeler,
arbeidstijdverkortingsregelingen en deeltijd-WW is aan de
Meijer,
[email protected].
¶ FHI-HRM seminar ‘Actualiteiten in personeelsbeleid in de technologiebranches’ Locatie:
FHI-vergadercentrum Landgoed Leusderend, Leusden
Datum: Doelgroep:
woensdag 4 november ieder die zich binnen een technologiebedrijf bezighoudt met Personeel & Organisatie
Website:
www.fhi.nl/hrm
28
federatienieuws
Actie tegen betalingsachterstanden B
etalingstermijnen worden in toenemende
Richtlijn Bestrijding Betalingsachterstand bij Handels-
mate fors opgerekt. De FHI-branches
transacties in werking getreden (Richtlijn 2000/35/EG).
ervaren dit als een zorgelijke ontwikkeling.
Deze richtlijn geldt voor handelstransacties ofwel leve-
Maar er is iets tegen te doen.
ring van goederen en diensten tussen ondernemingen
29
of tussen ondernemingen en overheidsinstanties. Een beroep op wettelijke bepalingen in combinatie met politieke lobby en druk op ‘wanbetalers’ zijn de
Op grond van deze richtlijn is het een crediteur onder
FHI-lijnen. De resultaten van een steekproef onder leden
meer toegestaan in geval van betalingsachterstanden
van de FHI-branche Laboratorium Technologie beves-
bij handelstransacties een wettelijke rente in rekening
tigen het beeld van groei van betalingsachterstanden.
te brengen. Ook geldt, als geen betalingstermijn is over-
Om te voorkomen dat bedrijven door betalingsach-
eengekomen, een betalingstermijn van dertig dagen, na
terstanden in financiële problemen komen, gaat FHI
ontvangst van de factuur.
protest aantekenen bij organisaties die zich hieraan schuldig maken en bij de politiek. Van de onder-
Zie http://europa.eu.int/comm/enterprise/regulation/
vraagden gaf op één na iedereen aan een signaal van
late_payments/index.htm voor de Europese teksten en
FHI richting de politiek te ondersteunen. Wat huiverig
http://www.overheid.nl (officiële publicaties) voor de
zijn bedrijven tegenover het noemen van namen van
Nederlandse implementatie.
organisaties die betalingstermijnen oprekken; weinig ondervraagden bleken bereid deze te verstrekken.
Lidbedrijven van FHI kunnen gebruik maken van de
Overigens overweegt een groot deel van de geën-
algemene leveringsvoorwaarden van FHI, waarin een
quêteerden dit in de toekomst wel te doen, maar dat
betalingstermijn is vastgelegd van dertig dagen met
men denkt dat een signaal richting de politiek nu van
daaraan gekoppeld een wettelijke rentevergoedingsre-
belang is. Verder is opvallend dat blijkt dat voornamelijk
geling bij in gebreke blijven.
grotere bedrijven de betalingstermijn oprekken. Contact: Andreas Meijer,
[email protected], (033) 465 75 07.
¶
Ter bestrijding van betalingsachterstanden bij handelstransacties is reeds per 1 december 2002 de Europese
Kamerlid Elly Blanksma reikt wisselbeker FHI-golf uit E
r wordt deze dagen op de golfbaan hard
de Tweede Kamer voor het CDA, zelf niet onverdienstelijk
getraind door FHI-leden. Straks op 27 augustus
golfspeelster, reikt de wisselbeker uit en volgt daarmee
moeten de cracks er staan in de strijd om de
VVD-er Charlie Aptroot op.
wisselbeker voor de winnaar van het 21e
De inschrijvingen lopen goed. Het wordt weer een volle
FHI-Golftournament.
bak, ditmaal op Spaarnwoude in Velsen-Zuid, onder de rook van Amsterdam. Een soort voorproefje voor HET Instrument
De beginners en de gevorderden zonder golfvaardigheids-
volgend jaar in de hoofdstad. Ook wat betreft de catering
bewijs trainen vooral op het ‘netwerken’, een minstens zo
en aankleding is alles in kannen en kruiken, dankzij
belangrijk onderdeel van de dag.
de sponsors.
De voorbereidingen gaan naar wens. Elly Blanksma, lid van
Hoe een traditie leuk kan zijn en boven recessies uitgaat.
¶
Elly Blanksma
31
milieu en duurzaamheid
Zo gezegd zo geschreven...
‘WEEE-herziening eist onmogelijke hoeveelheid retour’ D
e Stichting Recycling Technologische Apparatuur
Hoewel diverse organisaties al heftig hebben gereageerd op het
(RTA) voldoet momenteel ruimschoots aan de
voorstel als zijnde onhaalbaar, verwacht Stichting RTA dat de
recycling- en rapportagedoelstellingen. In december
target in ieder geval veel hoger gaat liggen dan nu het geval is
2008 zijn echter de WEEE-herzieningsvoorstellen door de
en ook van toepassing wordt voor RTA-deelnemers. Het actuele
Europese Commissie vrijgegeven. Hoewel het Europese Parlement en de Raad nog over de teksten moeten stemmen, kan al wel geconcludeerd worden welke kant
inzamelpercentage* volgens de voorgestelde rekenmethode is tien procent voor RTA in 2008, dus behoorlijk ver verwijderd van de voorgestelde target van vijfenzestig procent.
de herziene WEEE-directive opgaat; het voorstel is om
Recyclingtarget
de inzameltarget vanaf 2016 op vijfenzestig procent te
De recyclingtargets - materiaalhergebruik en nuttige toepas-
stellen. Wat betekent dat voor RTA en haar deelnemers?
sing van de geretourneerde apparatuur - worden met vijf procent verhoogd. Ook voor medische apparatuur (categorie acht) komt een recyclingtarget. Een directe impact heeft deze verhoging voor
door shanks namens rta ingezameld
‘Zonder de actieve medewerking van de deelnemers zijn de nieuwe doelstellingen niet te realiseren’
RTA niet. Op dit moment realiseert RTA al een recycling boven de
“Geld is als mest; het is alleen goed als het wordt verspreid” Francis Bacon, Engels filosoof en staatsman, 1561-1626, in ‘The Essays’ van 1597
“Ik vergat de koningin aan te kijken en zwoer trouw aan de lakei” Wouter Bos, naar aanleiding van zijn beëdiging als staatssecretaris, in BIZZ, 20 december 2000
voorgestelde targets.
150
deelnemers en hun klanten zo eenvoudig moge-
125 Hoeveelheden (ton)
100 75 50 25
af
08 20
07 20
06 20
De in de WEEE-herziening voorgestelde inzameltarget gaat nu
lijk te maken apparaten via het RTA-circuit aan te
ook gelden voor professionele apparaten. En het is duidelijk dat
bieden voor verantwoorde recycling. Zonder de
vooral de voorgestelde inzameltarget grote invloed zal hebben op
actieve medewerking van de deelnemers zijn de
de manier waarop de professionele gebruiker nu afstand doet van
nieuwe doelstellingen niet te realiseren, aldus RTA.
“Ergens in 2005, 2006 ging de duivel echt aan de haal met het principe van een hoge schuldenlast” AkzoNobel bestuursvoorzitter Hans Wijers, in de Volkskrant, 10 april 2009
zijn afgedankte apparaten. Om hierover een gefundeerde terug-
13
/0
8/
05
0
Va n
30
* retour % 2007 : 12% * retour % 2008 : 10% (*retour % t.o.v. hoeveelheid in de markt gebracht in hetzelfde jaar)
koppeling te geven aan onze overheid, vindt RTA het noodzakelijk
Contact: Joas van Lent,
om nog meer inzicht en vat te krijgen op de retourstromen. Ook
[email protected], (033) 465 75 07. ¶
moet er volgens de Stichting hard worden gewerkt om het voor de
“De kwartaalcijfers zijn meevallende tegenvallers. Ik vertrouw het nog niet” Een particuliere belegger in Het Financieele Dagblad, 5 mei 2009
Bekendheid RTA neemt toe, maar er moet nog veel gebeuren O
“Het is momenteel niet leuk om te onderhandelen over nieuwe cao’s; ik kan weinig voor de werknemers uit het vuur slepen” Henk van der Ploeg, bestuurder FNV Bondgenoten,
nlangs is het jaarverslag
In 2008 is 126 ton aan afgedankte appara-
(zes ton) minder is ingezameld ten
bedrijven dat het voor ziekenhuizen niet gang-
over 2008 van de Stichting
tuur ingezameld en gedemonteerd. Om
opzichte van het jaar 2007.
baar en bovendien logistiek onuitvoerbaar is om
in Nederlands Dagblad, 14 mei 2009
Recycling Technologische
het de RTA-deelnemers gemakkelijker te
Apparatuur (RTA) uitgekomen.
maken om hun afgedankte apparatuur bij
Mogelijke verklaringen hiervoor zijn dat
individuele producent in te leveren. Momenteel is
Hieruit blijkt dat RTA de stijgende
de Stichting aan te bieden is www.simpel-
bedrijven apparaten niet afgeven via
RTA in gesprek met een aantal ziekenhuizen voor
lijn voortzet; de bekendheid en het
weg-rta.nl in het leven geroepen. Via deze
een erkend inzamelsysteem of aan een
het vinden van een efficiënte oplossing.
te verliezen, dan als topsporter een wedstrijd in
website kunnen deelnemers, maar ook
erkende verwerker, maar verkopen aan
hun klanten, apparatuur aanmelden voor
vergunde of niet-vergunde handelaren.
De volledige versie van het RTA-jaarverslag is op
een volgepakt stadion”
inzameling. Geconcludeerd kan worden
Hiermee wordt de kans op illegale
te vragen bij het secretariaat van de Stichting.
dat de SIMPELWEG-actie een positieve
export naar ontwikkelingslanden
Langeafstandsloper en zakenman Haile Gebrselassie in Het Financieele Dagblad,
bijdrage heeft geleverd, maar niet heeft
aanzienlijk vergroot.
Contact: Joas van Lent,
kunnen voorkomen dat er vier procent
Daarnaast hoort RTA van aangesloten
[email protected], (033) 465 75 07. ¶
gebruik van RTA-diensten nemen toe. Momenteel nemen 287 bedrijven deel aan het inzamelsysteem. Een forse groep, maar er moet nog veel gebeuren.
door Henk de Folter en Joas van Lent
(individuele) producten bestemd als afval bij de
“Het is makkelijker om als zakenman een deal
11 juli 2009
¶
32
33
Waarom HET Instrument naar Amsterdam RAI gaat H
et grote FHI-evenement HET Instrument vindt de komende jaren uiteindelijk toch in Amsterdam plaats. Na een intensief proces van onderhandelen is nu
de kogel definitief door de kerk. HET Instrument 2010 staat geprogrammeerd van 28 september tot en met 1 oktober in het Europacomplex
‘THE SOUND OF….’ THEMA VOOR DRIELUIK VAN HET INSTRUMENT-BEURZEN
H
van Amsterdam RAI. Ook de komende edities van de grootste technologiebeurs van de Benelux vinden in 2012 en 2014 plaats op dezelfde locatie en in dezelfde periode van het jaar.
ET Instrument 2010 wordt een evenement met drie beurzen.
Industriële Elektronica, Industriële Automatisering en Laboratorium
Omdat FHI al in februari met Amsterdam RAI afspraken
Technologie krijgen elk een eigen
dat het zou lukken om een
had gemaakt over de mogelijkheid te exposeren in
Instrument.
week later in oktober te
Amsterdam, was het nadat de conclusie was getrokken
exposeren in de Jaarbeurs
dat het toch niet lukte in Utrecht, meteen mogelijk
Onder de koepel van het centrale thema ‘The
Amsterdam vast te leggen. Conform de
Sound of Technology’ wordt gewerkt aan ‘The
wens van de ledenvergadering van
Sound of Electronics’, ‘The Sound of Automation’
Aanvankelijk leek het erop
Utrecht. FHI wilde dat graag omdat het dan niet nodig zou zijn om uit Utrecht te vertrekken. Daartoe is eind
FHI, die dat al in november 2008
mei overeenstemming bereikt met de directie van VNU
formuleerde, is nu vastgelegd dat
Exhibitions, de organisatie die in deze periode de hallen
HET Instrument ten minste drie edities steeds in
van de Jaarbeurs in optie had en beschikbaar kon
dezelfde periode op dezelfde locatie plaatsvindt.
en ‘The Sound of Laboratory’. Een intensief traject van conceptontwikkeling samen met lidbedrijven/exposanten,
¶
vormgevingsbureaus en het FHI-bureau
stellen. Na bekendmaking van deze overeenstemming
ligt achter de presentatie van
bleek echter dat met name derde partijen met wie
de marketingconcepten.
VNU Exhibitions samenwerkt bij de realisatie van de gelijktijdig geprogrammeerde Industriële Week, de deal
De verschillende ‘taskforces’ met FHI-
zodanig wensten te interpreteren dat er sprake zou
leden per exposerende branche waren unaniem
zijn van een feitelijke opgave van de zelfstandigheid
in hun opvatting dat het goed zou zijn de drie
van HET Instrument als beursconcept. Uiteraard was
‘bloedgroepen’ op HET Instrument elk een eigen
het onmogelijk voor het federatiebestuur van FHI om
gezicht te geven. Enerzijds geeft de ontwikkeling
daarmee akkoord te gaan.
van deelbeurzen meer mogelijkheden om de
De verschillende taskforces per branche hebben
betrokkenheid van de exposerende bedrijven te
ook al een begin gemaakt met de voorbereiding
Het concept HET Instrument is volledig eigendom van
optimaliseren. Anderzijds kan nu elke branche
van speciale brancheprojecten op en rond de
de leden van de vereniging en geeft de deelnemende
een eigen focus aanbrengen in de boodschap
beursvloer. Er komt een marketingprogramma
branches daardoor de optimale gelegenheid om
naar meer specifieke doelgroepen van bezoekers,
voor HET Instrument als geheel met zaken
het concept in te vullen en af te stemmen op de
potentiële klanten van de exposanten. De synergie
als radioreclame, gratis openbaar vervoer
eigen doelgroep. Bovendien vertegenwoordigt het
binnen het totaal van HET Instrument is dan een
voor bezoekers, Novelties in Technology, een
eigendomsrecht over het beursconcept een aanzienlijke
extra voor de bezoeker.
webcommunity en een ‘ambassadors-programma’
waarde in geld. In de FHI-ledenvergadering van april
voor VIP-bezoekers. Daarnaast worden per
was ook afgesproken dat de zelfstandigheid van HET
Eén van de concretiseringen van deze
deelbeurs projecten opgezet met groepen van
Instrument een breekpunt zou kunnen zijn als die niet
branchebeurs-aanpak is straks terug te zien in
exposanten die zorgen voor ‘beleving’ op de
gegarandeerd kon worden. Vanaf de eerste gesprekken
Amsterdam RAI, waar elke deelbeurs een eigen
beursvloer en voor aantrekkingskracht richting
in maart was VNU Exhibitions op de hoogte van de
bezoekersentree krijgt.
bezoekersdoelgroepen.
hardheid van deze eis. Men wilde die eis ook steeds respecteren. Uiteindelijk bleek na de bekendmaking van de voorgenomen samenwerking, eind mei, dat VNU Exhibitions door haar partners werd gedwongen een integratie van HET Instrument in het grotere geheel van de Industriële Week te bewerkstelligen.
door Kees Groeneveld
¶
34
35
E&A 2009
Mensen op de beurs 1
Sabine Uitslag, lid van de Tweede Kamer voor het
CDA, was spreker in het conferentieprogramma. Opge-
Elektronicabeurs trekt
togen liep ze over de beursvloer. Vrouwen riep ze op
de branche door de dip
branche liet ze achter.
toch vooral vrouw te blijven, ook al werk je in de technologie. Een karrenvracht aan informatie en inspiratie nam ze mee naar Den Haag. Positieve motivatie voor de
2 1
Tom Waltuch, directeur van W&S Benelux, werd in
het zonnetje gezet. Zijn vijfenzestigste verjaardag was de aanleiding. Tom’s enorme stabiele en betrouwbare reputatie in de branche en zijn persoonlijke bescheidenheid vormen de oorzaak dat bijna de hele branche hem kwam huldigen en gelukwensen. 3
Dirk Stans, directeur van Eurocircuits, nam opnieuw een
cup met grote oren in ontvangst. Net als in 2007 werd zijn bedrijf winnaar van de Marketing Communicatie Cup, de beloning voor degene die de meeste bezoekers per vierkante meter
M
iddenin de crisis telde de
voor FHI als organisatie een veel ster-
rondjes lopen, extra dynamiek leverde
beurs Electronics & Automa-
naar de beurs trekt. Stans had er een paar boodschappen bij. 2
“De wijze waarop deze beurs wordt georganiseerd met de
kere graadmeter dat er iets bijzonders
het op. De stemming werd er allesbe-
tion 2009 iets meer bezoekers dan de
aan de hand was in de laatste week
halve slechter op, vooral toen de uitda-
enorme betrokkenheid van de exposerende bedrijven zie ik
vorige editie in 2007. In drie beurs-
van mei.
ging succesvol werd aangegaan om de
nergens bij alle tientallen beurzen waaraan ik deelneem in
opstartproblemen te overwinnen.
Europa” en “Als de bedrijven die hier nu exposeren allemaal
dagen trok het evenement in totaal 4.363 professionals naar de Jaarbeurs
Grote motor achter het geheel was het
Utrecht. De elektronicabedrijfketen
enthousiasme op en rond de live pro-
Natuurlijk was er ook weer een prach-
bedrijven die de meeste bezoekers hebben getrokken, dan
die exposeerde was er blij mee, ont-
ductielijn en bij het verzamelen van
tig conferentieprogramma. Dit keer
zou deze beurs nog vele malen meer bezoekers trekken dan
leent er een herwonnen optimisme
de componenten voor een gadget. Al
niet alleen naar inhoud, maar ook qua
aan. De sfeer op de beursvloer was
in de aanloop naar de beurs werden
vorm. Het onderdeel High Tech Heels,
nu het geval is.”
er ook naar. Exposanten toonden
zowel deelnemende exposanten als
een seminarochtend volledig ingevuld
zich verrast, niet alleen vanwege de
toekomstige bezoekers optimaal betrok-
door technologievrouwen, stal de show.
meevallende opkomst, maar meer
ken bij dat project. Ter plekke je eigen
Compleet met een catwalk, dieptechno-
nog omdat de bezoekers met serieuze
draadloze temperatuursensor creëren,
logische presentaties van technovrou-
intenties en vragen met perspectief
compleet met dongle voor communica-
wen en een spetterende afsluiter van
de stands opkwamen.
tie met je pc, dat wil je wel meemaken.
Kamerlid Sabine Uitslag: “Trek alsje-
Het leverde een gigantische dynamiek
blieft als vrouw geen tuinbroek aan. Ga
Volle gangpaden zijn niet meer dan een
op. Je moest er een puzzeltocht over de
geen mannetje spelen, maar gebruik je
indicatie. Beursdeelnemers, exposanten
beurs voor ondernemen en op de eerste
vrouwelijke eigenschappen.” Het ging
die laten weten dat zij forse zakelijke
dag, de woensdag, liep het allemaal
er in als koek, ook bij de aanwezige
successen boeken op de beursvloer was
nog niet helemaal vlekkeloos. Extra
mannen.¶
net zo zwaar hun best zouden doen als de top drie van
3
36
E&A 2009 Tomorrow’s Electronics, da’s pas smullen H
et was voor de fijnproevers. Zelfs
37
Op nanoschaal ontdek je nieuwe mogelijkheden De drive naar miniaturisering van elektronische schakelingen levert
conclusie aan: kijk vooral goed naar de technologie die we inmiddels
onvermoede ‘bijproducten’ op. Sven Rogge, onderzoeker aan het
onder handbereik hebben. Pas als je die technologie goed kent wordt
Kavli Instituut bij de TU Delft, heeft dat aan den lijven ervaren en
duidelijk wat je er mee kunt, welke applicatiemogelijkheden die
vertelde daarover tijdens het seminar Tomorrow’s Electronics. Hij is
wetenschap in zich draagt. Uiteraard moet je je dan ook verdiepen
in staat te kijken naar en experimenteren met atomaire systemen in
in die applicaties, de ins en outs daarvan kennen. Dat was een
halfgeleiders, dankzij de miniaturisering die heeft plaatsgevonden.
belangrijke drijfveer voor Rogge en ook de andere technologische
Als je kijkt wat er gebeurt in een enkel atoom van een nanoMOSFET,
voorlopers in het programma om mee te doen met Tomorrow’s
dan ontdek je nieuwe mogelijkheden. Opeens blijkt er op dat niveau
Electronics en daar mensen te ontmoeten die kunnen helpen die
veel meer ruimte te zijn om complexe logica te realiseren dan we
applicatiekennis te koppelen. ¶
ooit voor mogelijk hadden gehouden. Rogge verbond er een heldere
Het ging dit keer zelfs over bijna eetbare elektronica, molecuultjes
beleidsmakers, bedrijfsdirecteuren,
Point-One en MinacNed
die zelf een schakeling tot stand brengen en transistoren op
trendwatchers. Het publiek weet vooraf
Het seminar Tomorrow’s Electronics
atomaire schaal. Maar discussie kwam er vooral over het tastbare
dat men moeite moet doen om voldoende
werd net als voorheen georganiseerd door
ontastbare: de e-books, de digitale krant en hoe je daar business
te vatten, willen de lijnen naar business
MinacNed samen met de FHI-branche
mee kunt maken.
in de toekomst zichtbaar orden. De
Industriële Elektronica en Point-One.
presentatoren weten dat zij er belang bij
Voor een groep VIPS van ruim honderd
De bedoeling van Tomorrow’s Electronics is wat de titel zegt.
hebben deze niet-specialisten duidelijk
technologiemensen is deze tweejaarlijkse
Elke twee jaar even een inkijkje in de laatste stand van de
te maken waar ze het over hebben en
lezingencyclus inmiddels uitgegroeid tot
Tomorrow’s Electronics, elke twee jaar
elektronicatechnologie en de potentie daarvan voor de toekomst.
waar wellicht mogelijkheden liggen naar
een trendsettende gebeurtenis en een
Er komen dus researchers aan het woord die vertellen waarmee
applicaties.
instituut in technologisch Nederland.
het spraakmakende seminar tijdens de
zij bezig zijn en welke nieuwe mogelijkheden hun R&D openlegt.
De waardering voor deze setting blijkt
Toch is het geen wetenschappelijke bijeenkomst. De presentatoren
iedere keer uit de grote opkomst van
Voor de presentaties zie www.eabeurs.nl.
zijn er op voorbereid dat zij een publiek in de zaal treffen dat
seminardeelnemers die uit een beperkte
Klik door op ‘seminars’ en verder op
niet alle details kan vatten, maar wel grote lijnen kan trekken:
groep als VIP worden uitgenodigd.
‘Tomorrow’s Electronics’. ¶
wie iets minder thuis is in de
elektronicakeuken snoof de geur op van een specialiteitenrestaurant. Zo’n soort beleving kregen de deelnemers aan de 2009-editie van
beurs Electronics & Automation.
Opnieuw veel belangstelling voor Tomorrow’s Electronics
Point-One vice-president Fred van Roosmalen onder vuur vanwege dominantie grote bedrijven
Sven Rogge
Het e-book als vorm van magie
38
iE
39
industriële elektronica
INTERNET Paul Petersen Laat ik maar met de deur in huis vallen: ‘Ze zeggen dat beurzen gedoemd zijn te mislukken door internet’. Teruglopende bezoekersaantallen worden verklaard door internet. Aan de ene kant begrijp ik het en aan de andere kant
column
KPN-site is cool
geloof ik er niet in. Het voor de hand liggende is snel uitgelegd. Er komen minder bezoekers naar grotere beurzen. Zowel in Nederland als Europa lopen de bezoekersaantallen terug sinds de opkomst van internet. Een causaal verband kun je je ook voorstellen: men legt contact via nieuwsgroepen, per e-mail of op LinkedIn. Contact is toch wat anders, denk ik dan. Vandaag gingen we naar een verjaardagsfeestje van een buurjongen die vier werd. De kinderen waren uitermate opgelaten en hadden de tijd van hun leven. Wij spraken met diverse buren, de ouders en de grootouders. Hartstikke leuk. Blijkt een buurman voor Point-One te werken. Ik ken hem niet via FHI, de beurs, internet, e-mail of bijeenkomsten van OEM’ers en MKB’ers. Hij woont in de buurt. Via een andere buurman, die bij KPN werkt, komen vijf collega’s als bezoeker naar het FttX-seminar tijdens Electronics & Automation. Wat zeggen deze voorbeelden? Niet dat je hiermee je aantallen haalt, maar
D
atacenters, ook wel cybercenters genoemd, hebben in toenemende mate problemen met koeling. Als het probleem wordt opgelost gaat dat ten koste van onacceptabel veel energieverbruik. KPN heeft in Amersfoort een pilotproject uitgevoerd in één van hun centra door te koelen via buitenlucht.
wel dat contact leggen gewoon iets is tussen mensen.
FHI-cluster IT Room Infra Voor de bedrijven van het FHI-cluster IT Room Infra was het vanzelfsprekend hoogst interessant om te horen en te zien welke aanpak is gekozen en welke resultaten zijn bereikt. Daarnaast was de bijeenkomst weer een prachtig netwerkmoment, niet alleen onderling, maar ook met een aantal gasten van de vakpers (de mediapartners DatacenterWorks en LAN Maga-
Het systeem werkt met een ‘koudewiel’ dat warme lucht van bin-
zine), de NEN normcommissie en de voorzitter van de binnen FHI
nen naar buiten verplaatst en koudere lucht van buiten naar bin-
opererende vereniging LonMark Nederland.
nen brengt. Het FHI-branchecluster IT Room Infra, de bedrijven
‘Juist die emotie maakt het contact een goed moment’ De Wireless Sensor Temperatuurmeter, die door de bezoeker aan Electronics & Automation verzameld kon worden, werd vertaald in contactmomenten.
die met elkaar complete datacenters realiseren voor klanten, ging
Houd het hart efficiënt en gezond
De aan die activiteit deelnemende exposant kreeg waarde voor zijn geld. De
kijken bij KPN in Amersfoort om uit te vinden hoe zij kunnen leren
Tijdens de meeting bij KPN legde de ledenvergadering meteen de
bezoeker komt met interesse en enthousiasme de stand op en zoekt iets bij
van het door SenterNovem gesubsidieerde project. De KPN-locatie
basis voor haar extern gerichte event dat dit jaar op 5 november
die exposant. Juist die emotie maakt het contact waardevol.
is nu met recht ‘cool’ te noemen.
plaatsvindt in het Evoluon in Eindhoven. Vijfentwintig lidbedrijven, leveranciers en integrators, presenteren zich daar
Het face-to-face contact zal de basis blijven. Twitter, YouTube, Hyves, LinkedIn,
Hans Schreuders is hoofd van het KPN datacenter designteam.
met hun producten en diensten. Meer dan twintig van hen
Facebook of toch maar wat mailen. Je blijft surfen op de emotie van het
Voor de test die werd uitgevoerd in Amersfoort werkte hij samen
leveren ook specialisten voor spreekbeurten, aangevuld met
menselijk contact. Ik denk dus niet dat internet fake of slecht is, maar ik ben er
met ingenieursbureau Uptime Technology en leverancier Kyoto-
externe deskundigen. Thema zal zijn ‘De computerruimte is het
wel van overtuigd, dat we ‘gewoon’ contact nooit genoeg kunnen appreciëren.
Cooling. De subsidie die SenterNovem verstrekte, vanwege de
hart van uw onderneming! Houd het hart efficiënt en gezond’.
energiebesparing en emissiereductie, hielpen om het project bin-
De openingskeynote komt die dag van Siebren de Vries, voorzitter
Dat doet men nu ook al. Maar als dat via de computer blijft gaan waar ik nu
nen het KPN-concern van de grond te krijgen. Aan de eis dat de
van de FHI-branche Industriële Elektronica.
wat in zit te typen, dan is dat niet hetzelfde.
www.fhi.nl/itroom ¶
Of zoals mijn oudste zoon zei, toen we aan het skypen waren met opa en oma:
luchtvochtigheid en luchtkwaliteit binnen de serverruimtes constant moet blijven bleek ook te kunnen worden voldaan.
‘Hè, hoe kan dat nou?’.
[email protected]
¶
iE
industriële elektronica
DevLab ontwikkelt zich tot unieke research community
H
et collectieve R&D-initiatief van twaalf FHI-bedrijven, Development Laboratories, presteert boven verwachting. In het afgelopen voorjaar is bij verschillende gelegenheden gebleken dat de coöperatie een
unieke omgeving vormt voor technologieontwikkeling door academici, hbo-studenten en lectoren en bedrijfsresearchers gezamenlijk. Het aantal lopende onderzoeksprojecten neemt bijna exponentieel toe. De verbindingen met universitaire groepen groeien als een spinrag. Met de toepassingen via de deelnemende bedrijven gaat het al net zo. Er was dus alle reden om een aantal malen bijeenkomsten te organiseren om aan elkaar te vertellen en te laten zien wie waar mee bezig is. Die bijeenkomsten toonden aan dat er echt iets heel bijzonders aan het gebeuren is.
DevLab-demo MyriaNed-toepassing in communicerende displays
WISE’09 congres
voor wereldwijde verspreiding van research en toepassing van
technologie: een interactief communicerend navigatiesysteem
Op basis van het draadloos
MyriaNed.
voor wielrenners en mountainbikers. Behalve over de projecten,
sensor protocol MyriaNed van DevLab zijn er minstens
waren de aanwezige bedrijven razend enthousiast over de www.wise09.com
onderlinge netwerkvormende contacten.
DevLab gerelateerde communities die met die projecten doende
SEEMEE matchmaking Eureka/Eurostars
www.point-one.nl/Press/SME_Embedded_Eurostars_Matchmaking_
zijn kwamen op 14 en 15 mei bijeen in een door DevLab geor-
Het definiëren van nieuwe Europese R&D-projecten in
Event,_July_8_2009
ganiseerd congres onder de titel WISE’09, Wireless Interaction
embedded systems en programmeerbare logica was het doel
Summon Europe 2009. Zo’n zestig researchers van diverse
van een internationaal matchmaking event op 8 juli bij DevLab
DevLab Café ‘Be Proud & Show it’
instituten en bedrijven wisselden ervaringen uit en formuleerden
in Eindhoven.
Het maandelijkse DevLab Café kreeg op 26 juni een heel
vijf serieuze researchprojecten ‘onderweg’. De verschillende
samen toekomstige researchitems. Het nieuwe Chess-gebouw in
speciaal karakter. Het werd een middagje demo’s, laten zien
Haarlem was de inspirerende locatie en het avondprogramma in
Op verzoek van het Point-One innovatieprogramma organiseerde
wat er allemaal al mogelijk is met DevLab-technologie. En dat
Zandvoort aan zee hielp natuurlijk ook mee aan de feestvreugde
FHI de meeting onder de titel SME Embedded Eurostars
is niet misselijk.
over de ongekende mogelijkheden van de technologie.
Matchmaking Event, in samenwerking met de Franse organisatie System@tic en het Belgische DSP Valley. Meer dan dertig
Alle cafégangers kregen een elektronische badge en al die
Van vijf researchprojecten presenteerden deelnemers status
bedrijven uit vijf landen waren vertegenwoordigd, uit België,
badges begonnen op basis van de MyriaNed-technologie
en voortgang: AlwEN, NanoWireless, PLEISTER, STORM en
Denemarken, Frankrijk, Nederland en Spanje. Drie concrete
met elkaar te communiceren. Omdat er informatie werd
Quasimodo. DevLab neemt zich voor dit evenement jaarlijks te
projecten uit de workshop kunnen worden uitgewerkt ter
uitgewisseld over de dragers van de badges, vormde de
gaan organiseren en te doen uitgroeien tot een internationaal
indiening voor de Eurostars call die eind september sluit. Een
technologie sociale netwerken, sneller dan de mensen die die
treffen van wetenschap en industrie, te beginnen volgend jaar
vierde project, waar de grootste groep interesse in toonde,
badges droegen dat konden.
tijdens HET Instrument 2010. Het kan de katalysator worden
bleek zich heel goed te lenen voor toepassing van DevLabDe ‘smart chair’, de intelligente bureaustoel met MyriaNed-technologie, gaat in productie. Op basis van persoonsgegevens, voortkomend uit de sensoriek die werkt zodra je gaat zitten, kiest de stoel zelf de meest ergonomisch verantwoorde positie. Het systeem van displays in een ziekenhuis was ook voor iedereen herkenbaar. Nooit meer de verkeerde naam bij het bed, geen risico op toediening van de medicijnen van iemand anders of het foute patiëntendossier. De verschillende andere demo’s waren minstens zo baanbrekend, maar meer enabling: de MyriaNed netwerk simulator, de MyriaNed netwerk sniffer, de virtuele Nanoukmachine en natuurlijk de Atalanta vleugelsimulator die de kunstmatige vlinder mogelijk gaat maken.
Jan Dobbelsteen van UGO op zoek naar partners voor fietsnavigatiesysteem
Internationale workshop bij DevLab
www.devlab.nl/agenda.html
¶
42
43
MINACNED
HALT: het is een failure test H
et ontwikkelen en optimaliseren van testmethodes is en blijft de business van de bedrijven in PLOT, het PLatform Omgevings Technologie. De HALT-methodiek, Highly Accelerated Life Test,
is nog steeds relatief nieuw. Daarom zijn de lidbedrijven van PLOT nog steeds eager om ervaringen
Technologie Transfer, van ambtenaar tot commercieel ondernemer
met deze methodiek met elkaar te delen. Perfectionering van dergelijke tests is van wezenlijk belang voor elk bedrijf dat nieuwe producten in de markt brengt. Door heel systematisch te testen wanneer, op welk moment en onder welke omstandigheden een product faalt kun je al voordat dat product op de markt komt jouw organisatie en jouw verkoop- en servicekanaal voorbereiden op reclamaties uit de markt. De test methodiek kan dus reputaties maken en breken.
M
icrosysteem- en nanotechnologie is typisch een veld waarbinnen veel onderzoekers de weg zoeken van een ambtenarenbestaan naar ondernemer. Die weg zit vol
valkuilen en distels. Als er iemand over mee kan praten is het wel Henk Leeuwis van LioniX en oprichter van MinacNed, het branchecluster voor micro en nano. Eindelijk vond de ledenbijeenkomst van MinacNed dit voorjaar plaats bij Henk op de homebase in Enschede.
De PLOT-community verzamelde zich op
Maturity Test ter marktintroductie en de
risico gekozen kan worden wanneer
17 juni in het Belgische Hasselt bij het
productietesten in de stabiele situatie van
het testproces afgerond wordt. Patrick
Research & Design Center van Jabil rond
het productieproces.
Langenhuizen van Philips Healthcare
het onderwerp. Behalve Jabil kwamen ook
De inmiddels tot goeroe uitgegroeide eeuwig jonge bijna-veteraan hield een gedenkwaardige verhandeling over het moeizame traject naar succesvol ondernemerschap, onder de titel
kwam met diverse voorbeelden van HALT-
Philips Healthcare en Assembléon met
In de tweede stap, Design Maturity Test,
toepassingen. Ook Langenhuizen gebruikt
ervaringen en voorbeelden, ter lering en
worden simulaties gedaan op basis van
de testen om limieten te vinden en soms
om feedback te krijgen.
een ‘user profile’ in intensief overleg met
kan door uitermate praktische wijzigingen
‘Henk’s canon’. Dat een aantal jonge honden, net startende micronano-ondernemers, aanwezig was om zich te presenteren en repliek te geven, maakte het extra mooi.
de klant. De statistische resultaten geven
in het design een grens worden verlegd. In
Het belang van deze testen is groot,
een beeld van de Mean Time Between
vijf dagen kan een HALT door overstress
Innovatie
micro- en nanotechnologie. De nieuwbouwplannen zijn klaar,
betoogde Vital Driesen van Jabil. In
Failures, waarmee een garantieperiode
alle marges voor het product ontdekken.
Over de route van het lab naar de markt is veel gesproken
de aannemer is begonnen en in 2010 zal de verhuizing naar
een vroeg stadium vaststellen waar de
vastgesteld kan worden. Tijdens het
en geschreven. Slechts weinigen kunnen tippen aan de
het nieuwe pand een nieuw tijdperk van kansen inluiden.
limieten en beperkingen zitten, zorgt
proces (productie en markt) worden
Soortgelijke voorbeelden presenteerde Ray
ervaring van Henk Leeuwis, die vijfentwintig jaar met vallen
Zonder betrokkenheid van bedrijven zou MESA+ over een veel
voor minder product recalls en minder
de testen verder doorgezet, om ook
Brett van Assembléon. Zowel proactief als
en opstaan, kennis heeft opgedaan over de kloof tussen
kleiner faciliteitenportfolio en minder apparaten beschikken.
servicekosten. Dat is goed voor het imago
informatie terug te krijgen over de stabiele
reactief zijn diverse HALT-testen verricht
wetenschap en industrie en andere valkuilen. Hoe goed men
van de producent. HALT is bij Jabil de
situatie. Jabil geeft 1/3, 2/3 of 3/3 MTBF-
op verschillende elektronicaproducten. Een
technologietransfer ook plant, vaak blijken toevalligheden de
Succesverhalen
eerste stap in een drie-stappenprocedure.
mogelijkheden aan het management, zodat
filmpje met een ontploffend component
sleutel tot succes of falen.
Twee recente succesverhalen zijn LioniX en SolMateS. LioniX
HALT voor het prototype, Design
op alle momenten met steeds minder
illustreerde de basisfilosofie: ‘het moet fout
is een enabler voor de micro- en nanoindustrie, met talloze
gaan, dan pas kun je vaststellen wat je
Een eland op de weg die een A-klasse Mercedes
internationale klanten. Deze schakel tussen wetenschap
moet doen’. Of zoals Ray het verwoordde:
deed kantelen bleek de doorbraak van de stuursensor
en industrie vertegenwoordigt precies wat Henk Leeuwis
‘Zo gauw je weet waar het probleem zit,
in het Electronic Stability Program, gebaseerd op
in de achttien jaar daarvoor steeds heeft gemist. SolMateS
weet je dat je de oplossing gaat vinden’.
hoekmetingtechnologie die in de jaren ’80 al was ontwikkeld
houdt zich met coatings bezig en heeft in vrij korte tijd een
Tijdens de rondleiding bij Jabil werd
door promovendus Kees Eijkel, maar door Bosch noch 3T was
indrukwekkend kennisportfolio opgebouwd, daarbij bouwend
het belang van HALT nog duidelijker.
verzilverd. Andersom bleek de OMO Power affaire in de jaren
op inspanningen uit het verleden. Beide bedrijven maken
Bij Jabil wordt een grote diversiteit
’90 het einde voor de intelligente wasmachinecassette, een
korte metten met het lineaire model van innovatie, waarbij
aan testen uitgevoerd voor een breed
samenwerking met Unilever.
technologie-push de motor is en binnen enkele fasen de markt wordt bereikt. Innovatie is een samenspel van heel veel
arsenaal aan consumentenelektronica. Door de testdiensten van Jabil kunnen
Ondernemerschap
factoren, waarbij continue samenwerking met alle schakels in
de producenten zorgen voor goede
Innovatie gaat vaak gepaard met de oprichting van nieuwe
de supply chain vereist is.
communicatie devices, televisies,
bedrijven. Jann van Benthem is namens het NIKOS betrokken
beeldschermen, you name it.
bij de TOP-regeling, waarbij jonge ondernemers worden
Belangrijk bij innovatie, dus bij micro- en nanotechnologie,
geholpen bij de start van hun bedrijf. Hierbij worden
is om volgens de leer van Socrates te opereren. Weet wat
faciliteiten en apparatuur van de universiteit ingezet. Micro-
je niet weet. Hoe nuttig het ook is om innovatieprocessen
en nano-ondernemers kunnen terecht bij het MESA+ Institute,
te versnellen, daarmee neemt de slagingskans niet toe.
geleid door Miriam Luizink.
Meer processen in gang vergroot het aantal succesverhalen.
HALT is een destructieve test, om HALT-test
werkende producten te garanderen.
¶
Arjen Janssens gebruikt de metafoor van de sequoia voor de
door Paul Petersen
MESA+ biedt ondernemers en universitaire onderzoekers een
economie. De wortels van deze reuzen worden gedeeld en
keur aan faciliteiten, ten behoeve van de ontwikkeling van
blijven bestaan, zelfs als enkele bomen omvallen. ¶
door René A. Peters
iA
industriële automatisering
Uit de Callenbach zomercollectie* VISITEKAARTJES
Foodbedrijven openhartig over eigen functioneren * Zolang de voorraad strekt
FHI-workshops voor automatiseerders als marketingpanel
P
BRIEFPAPIER
roducenten in de food vinden het lastig om innovatief naar hun eigen
productieprocessen te kijken. Bedrijven als FrieslandCampina (DMV), Verkade en Lassie blijken het enorm om prijs te stellen om in workshops met FHI-bedrijven uit de branche Industriële Automatisering te ‘sparren’. Voor de
al vanaf € 30,-
van € 200,- voor
€ 185,-
Kwaliteitsbewust
Prijsbewust
Gedrukte en geprinte media
Uw budget is ons uitgangspunt
PERIODIEK
scherp geprijsd!
Tijdsbesef Korte doorlooptijden en snelle levering
BOEKEN
meeneem prijzen
Betrouwbaar FSC keurmerk
Eén adres voor al uw communicatie Gildenstraat 11b, Postbus 19, 3860 AA Nijkerk, Telefoon (033) 247 15 20 Fax (033) 245 36 54, E-mail:
[email protected], www.callenbach.com
automatiseerders zelf vormden de workshops een ideaal marketingpanel om informatie op te doen over de behoeften van een veel breder palet van potentiële klanten in de voedingsmiddelenindustrie.
Het werd een heel interactief gebeuren
dat inzicht te krijgen?’ waren vragen die
poeder te krijgen. De hoeveelheid energie
op 14 mei in kasteel Montfoort. Daar
aan bod kwamen. Duidelijk werd dat
die je nodig hebt om één liter water te
kwamen voedingsmiddelenproducenten
veel producenten, ook al vervaardigen ze
verdampen is het absolute minimum
en automatiseerders bijeen om te praten
andere producten, veelal tegen dezelfde
en is een richtwaarde voor de minimale
over onderwerpen als energiebespa-
problemen aanlopen; wanneer bijvoor-
behoefte aan energie bij het verdampen
ring, kwaliteitsverbetering, optimale
beeld energie dient te worden bespaard,
van één liter melk. Of, zo kaartte fabrieks-
productiebeschikbaarheid en planning.
wat moet dan precies in het productie-
manager Bas van Winden van Lassie aan,
Onderwerpen die, vanwege een steeds
proces worden gemeten? Waar plaats
hoe definieer je capaciteit in je proces?
meer eisende afnemer, steeds belangrijker
je in je proces de meetpunten? En hoe
Natuurlijk kwamen er niet meteen kant
worden voor de voedingsmiddelenpro-
haal je uit de data die deze meetpunten
en klare oplossingen en projectdefinities
ducenten. DMV, Verkade, Pstamp en
genereren de informatie die je nodig hebt
op tafel. De oplossingsrichtingen werden
Lassie verzorgden elk een workshop. ‘Wat
om meer inzicht te krijgen in je produc-
wel duidelijk. Voor de partners aan
doen we aan energiemonitoring?’, ‘Hoe
tieproces? Concreet: wat is bijvoorbeeld
tafel meer dan voldoende om businessge-
matchen we logistieke en administra-
het minimale energieverbruik dat je
richte vervolgtrajecten in te gaan. Eelco
tieve informatie met procesbesturingen?’,
nodig hebt voor, laten we zeggen, één
van Harten, manager van de FHI-branche
‘Hoe bepalen we wat onze performance
liter melk? Het verdampen van één liter
Industriële Automatisering, kan het inhou-
is?’ en ‘Hoe krijgen we inzicht in onno-
water kan vergeleken worden met het
delijke resultaat bijschrijven op de lijst van
dige verliezen en wat doen we al om
verdampen van één liter melk om melk-
branchesuccessen en vervolgpotenties.
door Eliza van den Anker
¶
45
46
iA
47
industriële automatisering
Automatiseren van farmaproductie, kan dat eigenlijk wel?
C
onsumenten, patiënten, moeten geneesmiddelen kunnen
vertrouwen. Leveranciers leven in voortdurende zorg over mogelijke aansprakelijkheidsclaims. Hoe kun je in
LonMark Nederland start met Xs2HiTek-workshops
lingen, eigenlijk nog wat meer technisch
die mogelijkheden boven water komen,
inhoudelijke informatie hadden willen
maar ook de constraints, de technische
hebben dan nu over de bühne kwam.
randvoorwaarden en beperkingen van
De groep van leveranciers, engineers en
bepaalde technologische oplossingen. Zo
Deventer Ziekenhuis pilot-gebruikerslocatie voor nieuwe marketingaanpak
installateurs had nog te veel tijd nodig
open met elkaar praten, dat moet waar-
om elkaars’ competenties goed in beeld
schijnlijk nog een beetje wennen binnen
Alleen de leveranciers, engineers en
te krijgen.
LonMark Nederland. Je wilt tenslotte jouw
systemintegrators, die hun vak verstaan en
concurrent niet al te wijs maken. En als je
tegelijk de gevoeligheden van de farmacie-
Argumenten
niet precies weet in hoeverre de ander wel
keten kennen en begrijpen, zijn in staat
discussies en het ontwikkelen van netwerken van mensen die
De discussie ging vooral over de
of geen concurrent is, dan ben je geneigd
vertrouwen te scheppen en waar te maken.
‘iets’ met elkaar hebben. Als de setting gemoedelijk en vertrouwd
bedrijfsmatige argumenten om Lon-
maar even niet te veel te zeggen.
In dit kader organiseert de FHI-branche voor
is, dan kom je makkelijker tot echte uitwisseling van ideeën.
netwerktechnologie toe te passen.
Potentiële toepassers van voor hen onbekende high tech moeten
Energie-efficiency en gebruiksgemak zijn
Technologisch verhaal
API-conferentie, Automation in Pharmaceutical
toegang, access, krijgen tot een netwerk van mensen en orga-
dan al gauw de kreten die naar boven
Binnen LonMark Nederland is de conclusie
Industry.
nisaties die op vertrouwensbasis oplossingen aandragen en
komen. Via een netwerk en een manage-
getrokken dat het concept van Xs2HiTek
meedenken over toekomstige doorontwikkeling van communica-
mentsysteem kun je alles gemakkelijk
heel goed kan gaan werken voor de
In de grotere producerende farmaciebedrijven
tienetwerktechnologie.
centraal besturen en monitoren. Op zich
vereniging en haar leden. Twee voor-
is men nu enigszins over de brug. Een vaste
is dat mooi, ‘gelikt’ zou je bijna zeggen,
waarden moeten wel worden ingevuld.
community van specialisten uit die industrie
Bestuurslid Joep van der Velden van Kropman had zijn nek uitge-
maar iedereen voelt aan dat er meer uit
De leden moeten bereid zijn hun klant-
komt elke keer graag naar de conferentie, die
stoken door één van zijn klanten te bewegen als eerste gast- en
zo’n investering is te halen. Doel van
contacten in te zetten bij het werven
steeds in Holiday Inn in Leiden, het farma-hart
andere clusters beproefd concept werd
demo-adres te fungeren. Mede vanwege de technische rond-
het workshopconcept is natuurlijk dat
van locaties waar iets is te zien om de
van Nederland, wordt gehouden. Een aantal van
leiding die in het vooruitzicht was gesteld, bleek de animo om
discussie aan op te hangen en waarmee
hen bereidt samen met de automatiseerders uit
door de Lon-community uitgeprobeerd: een
deel te nemen zo groot dat het bijna te veel mensen waren om
potentiële nieuwe toepassers geboeid
de FHI-branche het programma van 8 oktober
voldoende intensiteit voor alle deelnemers te kunnen garan-
kunnen worden. Een andere voorwaarde
voor. In die voorbereiding is geconstateerd
deren. Zo bleek dat de aanwezige collega’s van de technici van
is dat er een geobjectiveerd technologisch
dat er ook nog veel werk aan de winkel is,
het Deventer Ziekenhuis, van andere ziekenhuizen en zorginstel-
inhoudelijke presentatie wordt gehouden
veel mogelijk is bij ziekenhuisapotheken.
door één van de leden waaraan de semi-
De kleinere productie-units die daar draaien
leken zich kunnen optrekken. Voor dat
kunnen inmiddels ook heel gecontroleerd en
laatste element is al met de ontwikkelaar
kostenefficiënt worden geautomatiseerd.
D
e vereniging LonMark Nederland heeft zich aangesloten bij FHI om meer
marketingpower te kunnen ontwikkelen. Een eerste aanzet daartoe is gemaakt in het Deventer Ziekenhuis, net opgeleverd en voorbeeld van grootschalige toepassing van Lon-technologie. Een binnen FHI door
workshop van leveranciers, system integrators, installateurs, technische adviseurs en een specifieke groep van toepassers en potentiële toepassers in een interactieve Xs2HiTek-
zo’n bedrijfsketen de noodzakelijke en beschikbare automatisering realiseren zonder dat vertrouwen te ondermijnen? Als je automatiseert weet je immers niet meer wat er gebeurt…
Industriële Automatisering elke twee jaar haar
¶
van de basistechnologie van Lon, de firma
workshop, acces to high tech.
Echelon, afgesproken dat zij een voorzet
De basisfilosofie van dit type workshop is dat het marketingtra-
www.lonmark.nl
ject naar de toepassing van technologie verloopt via inhoudelijke
www.dz.nl
gaan doen hiervoor.
API Conference Automation in Pharmaceutical Industry
¶
Organisatie: FHI, in opdracht van de Nederlandse brancheorganisatie voor
door Kees Groeneveld
Industriële Automatisering Locatie:
Holiday Inn, Leiden
Datum:
donderdag 8 oktober
48
iA
49
industriële automatisering
Tienen voor Flow, Analyse & Control Show! E
‘In een uurtje mensen gesproken, nieuws gehoord, afspraak gemaakt’ Bezoeker Ernst Buter, Polyfluor: “Helaas had ik geen
en marketingevenement waar de deelnemende bedrijven tienen geven voor de organisatie, dat komt zelfs binnen FHI niet vaak voor. Na afloop van de Flow, Analyse & Control Show gebeurde
het! Verschillende bedrijven die deelnamen met een stand en daarnaast sterke inhoudelijke lezingen verzorgden honoreerden de twee dagen met de maximale score. Ook de bezoekers, ruim vierhonderd
tijd om een lezing te bezoeken en heb ik tijdens de Flow, Analyse & Control Show alleen mensen gesproken op de marktplaats. Ik heb ongeveer een uurtje rondgelopen, maar in dat uur wel een paar nieuwe dingen gehoord en meteen een afspraak met iemand kunnen maken.”
instrumentatie georiënteerde mensen uit de industrie, reageerden enthousiast over zowel de ambiance als de inhoud van de show in Nieuwegein.
FHI-directeur Kees Groeneveld nog doorgroeien. “We hebben op de vloer een paar spijtoptanten gezien. Bedrijven uit de branche die geen stand hadden en achteraf toegaven het fout te hebben
Bezoekersaantal verdubbeld
tuur. Toen was het aanpalend aan de
er twee dagen lang steeds drie parallelle
gezien toen ze beslisten niet deel te nemen. Het aantal van
Bij de evaluatie van de FlowShow van 2007
beurs Electronics & Automation in het
‘tracks’ met in totaal een zestigtal lezingen.
dertig deelnemende FHI-bedrijven kan zeker naar veertig en
werd het al geconstateerd. Een FHI-evene-
congrescentrum op de eerste etage van de
Geen wonder dat het aantal bezoekers
daarmee kan het aantal bezoekers dat deze bedrijven trekken
ment specifiek voor veldinstrumentatie in
Jaarbeurs Utrecht. Nu met een heel eigen
uiteindelijk het dubbele was van dat van
navenant verder omhoog.”
de industrie moet een veel prominentere
gezicht in de sfeervolle hallen van NBC
de vorige editie!
plaats kunnen krijgen tussen twee edities
Nieuwegein.
van HET Instrument in. Toen was het
De omvang en de content van het lezingen-
Doorgroei
marketing de focus van de veldinstrumentatieleveranciers nu
alleen flowmeting, nu ook industriële
programma was de beslissend factor voor
Deze activiteit van de FHI-branche
eerst vooral gericht op HET Instrument 2010, van 28 september
analyse-instrumenten en regelappara-
succes. Naast de plenaire sessies liepen
Industriële Automatisering kan volgens
tot en met 1 oktober 2010 in Amsterdam RAI. Daarna, in 2011,
Na de Flow, Analyse & Control Show 2009 is qua collectieve
is er dan weer een Flow, Analyse & Control Show. Gezien de dynamiek in dit technologieveld is er dan vast weer heel veel nieuws te presenteren.
¶
‘Flow, Analyse & Control Show leeft’ Exposant Ton Bol, A-B-T: “Ik ben erg enthousiast over het verloop van de Flow, Analyse & Control Show. De show leefde veel meer dan twee jaar geleden. Het diverse programma en de langere voorbereidingstijd hebben hier zeker aan bijgedragen. Ook de locatie was goed, zowel qua ruimtes als gezelligheid.”
50
51
PROFIBUS Welcome to the World of Communication
De PROFIBUS, PROFINET en IO-Link dag 2009
VLW NIEUW JAARBOEK PROFIBUS, PROFINET & IO-LINK
H
et nieuwe Jaarboek PROFIBUS & PROFINET is uit. Een praktisch
naslagwerk over PROFIBUS, PROFINET en IO-Link. Ruim zestig pagina’s met uitleg over de verschillende technologieën en met
O
CECIP neemt stappen om als daadkrachtige organisatie verder te gaan
applicaties uit diverse branches.
O
ok CECIP laten de huidige
Het General Assembly werd bijgepraat door
economische ontwikkelingen niet
vier goede gastsprekers over de Metrologie in
ongemoeid. Omzetten zijn teruggelopen.
Rusland, de economische en handelsverhou-
Reis- en verblijfskosten vormen voor
dingen met Rusland en het nieuwe Europese
p 12 november vindt het
Naast het congresprogramma wordt
grootste industriële net-
er ook een ‘microfair’ georganiseerd;
Het Jaarboek is zo opgezet dat het interessant is
bedrijven een voor de hand liggend
systeem voor marktbewaking ICSMS. Het
werk-event van de Benelux
een beurs waarop circa dertig leden
voor de specialist maar ook voor de manager die wat
bezuigingsobject. Voor zowel de
was interessant te vernemen dat in een grijs
plaats. Op één dag worden de
zich presenteren met hun diensten,
verder van de technologie afstaat. Hierbij helpen
vergadering van CECIP’s werkgroep
verleden in Rusland de kerk de maten en
bezoekers in een uitgebreid
producten en oplossingen op het
de applicaties waar gebruikers aan het woord
voor Wettelijke Metrologie als voor de
gewichten bewaakte. IJkmerken bestonden uit
congresprogramma geïnfor-
gebied van PROFIBUS, PROFINET en
komen en vertellen over de opgedane ervaringen en
jaarvergadering, het ‘General Assembly’,
de naam van de vorst en de plaatsnaam.
meerd over de kenmerken en
IO-Link. Op de beursvloer vinden ook
behaalde resultaten. De uitleg is dusdanig verwoord
resulteerde dit in minder deelnemers
voordelen van de industriële
de pauzes plaats en wordt de lunch
dat het zonder kennis van ‘het jargon’ toegankelijke
dan in voorgaande jaren.
communicatiestandaarden PRO-
geserveerd.
informatie biedt over de waarde van deze industriële
FIBUS, PROFINET en IO-Link.
netwerktechnologieën. De PROFIBUS, PROFINET en IO-Link
basis. Vervolgens hakte het Assembly een flink Gelukkig ging deze ontwikkeling niet ten
aantal knopen door. Achtereenvolgens werd
koste van de vechtlust. Die was onverminderd
ingestemd met: 1. het nieuwe bureau in Brussel met de bijbeho-
Meer dan twintig presentaties staan
dag richt zich op gebruikers en toe-
Wie het jaarboek wil ontvangen, kan een e-mail sturen
aanwezig. De werkgroepen kwamen op 21 mei
in drie parallelle tracks in het pro-
komstige gebruikers. Het programma
naar
[email protected]. ¶
bijeen, de General Assembly vond op 22 mei
gramma. De sprekers zijn afkomstig
is zo opgezet dat de dag interessant
plaats. De organisatie van het geheel was in
uit de nationale en internationale
is voor zowel engineers als manage-
veilige handen bij de Russische Federatie van
organisatie, komen van Procentec,
ment dat iets verder van de techniek
Weegleveranciers (IMWE). Gekozen was voor
het competence center in Nederland,
afstaat.
Sint Petersburg, de noordelijk gelegen oude
en zijn gebruikers. De gebruikers zijn afgevaardigden van systeem-
hoofdstad. In dit jaargetijde zijn de dagen daar www.profibus.nl/communicationworld ¶
Gelukkig vormen nu O.I.M.L.-aanbevelingen de
lang en de nachten kort, zodat voldoende werk-
rende wijzigingen van de statuten; 2. de heer Urs Widmer, CEO van Mettler Toledo, als president van de Werkgroep Business and Trade; 3. de heer Guy Mairot, directeur van SCAIME en voorzitter van de Franse federatie COFIP, als lid van het bureau;
integrators, machinebouwers en
uren met daglicht beschikbaar waren.
4. de heer Heiki Sirkel als permanent secretaris;
eindgebruikers.
De werkgroep Wettelijke Metrologie ging voort-
5. een nieuw logo met bijbehorend corporate
varend van start. Behandeld werden onder
design;
In het programma zijn ook verschil-
andere de resultaten van de laatste WELMEC
lende praktijkcases opgenomen.
werkgroep 5, marktbewaking en de herzie-
Deze presentaties over de praktijk
ning van de norm EN45501 (Niet Automatische
Hiermee neemt CECIP de stappen om als
zijn afkomstig van bedrijven uit de
Weegwerktuigen). De werkgroep Business &
daadkrachtige organisatie voort te gaan.
procesindustrie en de productie-
Trade kwam voor de tweede maal bijeen. Ook
automatisering.
deze groep toonde daadkracht. Besloten werd
Maar het was niet alles ernst wat de klok slaat.
om gezamenlijk het bewijs te verzorgen dat
De Russische federatie verzorgde een voor-
de huidige marktbewaking onvoldoende is.
treffelijk galadiner met een spetterende show,
De bedoeling is met behulp van dit bewijs de
typisch Russische dans en zangers met lage
betreffende autoriteiten ervan te overtuigen
bassen. De volgende dag werd het programma
dat de huidige gang van zaken de markverhou-
afgesloten met een toeristische trip langs de
dingen verstoort. ‘Nette’ bedrijven ondervinden
paleizen van Sint-Petersburg en een rondvaart
oneerlijke concurrentie.
door de grachten en over de Neva.
door Vincent van der Wel
6. een nieuwe opzet van de website.
¶
52
lT
laboratorium technologie
Laboratorium-leveranciers blij met najaar en met Amsterdam
“I
n alle voorgaande jaren heb ik nooit zo’n grote mate van gelijkgestemdheid, noem het solidariteit, ervaren als nu tussen de verschillende FHI-branches. Samen met de branche
Industriële Automatisering zijn we tot het uiterste gegaan om te kijken of het toch nog
is een jaar opgeschoven. Dat geeft de branches Laboratorium Technologie en Industriële Automatisering de ruimte om samen juist dat applicatiegebied in 2010 extra aandacht te geven. Zo is het demo LiveLAB in 2010 op de beurs voornamelijk gewijd aan wateranalyse. Bedrijven die zich willen aanmelden om te participeren in de voorbereiding van het LiveLAB Wateranalyse kunnen zich nu al melden bij branchemanager Andreas Meijer,
[email protected], (033) 465 75 07.
haalbaar was om in Utrecht te exposeren.” “Samen hebben we onderhandeld met
DGA van Da Vinci Europe. Van
Amsterdam RAI. ‘Terug naar het najaar’
Amsterdam RAI. En samen hebben
Raalte was nauw betrokken bij het
was een duidelijke expliciete wens van
we de conclusie getrokken dat het
maandenlange onderhandelings- en
de bedrijven. De zelfstandigheid die in
doorzetten van de samenwerking met
besluitvormingsproces over de toekomst
Amsterdam is gegarandeerd was een
VNU Exhibitions ten koste zou gaan van
van HET Instrument.
tweede eis die nu wordt gehonoreerd.
onze interne samenhang. Elke poging om
De ledenvergadering van de Nederlandse
ons uit elkaar te spelen maakte ons als
brancheorganisatie voor Laboratorium
De tijdsperiode waarin nu HET Instrument
collectief sterker.”
Technologie reageerde positief op het
in Amsterdam RAI staat, was voorheen
Aan het woord is laboratorium
besluit om HET Instrument in 2010
toebedeeld aan de beurs Aquatech. Deze
branchevoorzitter Willem van Raalte,
eind september te organiseren in
internationale beurs voor de waterwereld
AUTOMATISERING IN LABORATORIA WORDT MATURE AKZONOBEL CIO PIETER SCHOEHUIJS ZET NIEUW BRANCHE-EVENT LUISTER BIJ
S
Willem van Raalte
ranciers van instrumentatie, de uitdaging opgepakt. Ze zijn automatiseringsspecialisten geworden die de toepassing ook kennen en die kunnen opereren op de schaal en voor prijzen die passen bij de branche. Tijdens de conferentie die de branche nu op 10 september organiseert blijkt dat diverse laboratoria prachtige ervaringsverhalen
Pieter Schoehuijs
inds 1 mei heeft AkzoNobel een nieuwe Corporate Information Officer
kunnen brengen: Labo Lokeren, het brou-
(CIO): Pieter Schoehuijs. Na tien jaar in de USA, in dezelfde functie
werijlab van Heineken, Agfa Graphics R&D, Direvo Industrial Biotech-
bij vergelijkbaar bedrijf Church & Dwight en daarvoor bij BASF, vormt de
nology, het LUMC, het AMC en het UMCG. De zeventien lidbedrijven
bijdrage van Schoehuijs aan de LabAutomation-conferentie van de FHI
uit de laboratoriumbranche voor wie FHI het evenement organiseert
Lab-branche één van zijn eerste publieke optredens terug in Nederland.
verheugen zich op een mooi evenement om met hun bestaande en toekomstige relaties nieuwe mogelijkheden te verkennen.
Tegelijk markeert deze eerste editie van
gang gekomen. Over het onderwerp LIMS,
een speciale conferentie over dit onder-
Laboratorium Informatie Management
Contact: Andreas Meijer,
[email protected] of Rachel Jonkman,
werp het feit dat automatisering en
Systemen, zijn weliswaar al verschillende
[email protected], (033) 465 75 07.
robotisering in het laboratorium nu een
malen succesvolle seminars georganiseerd
volwassen activiteit is, met een eigen com-
tijdens verschillende edities van HET
munity van specialisten en leveranciers.
Instrument, maar er bleef scepsis.
Het heeft eigenlijk best lang geduurd
Misschien dat het marktsegment nog te
voordat laboratoria op grotere schaal
weinig interessant was voor de grootscha-
overgingen op het automatiseren van han-
lig opererende automatiseringsbedrijven,
delingsprocessen en analyses. Zelfs imple-
die bovendien ge- en verwend waren
Locatie:
stadioncomplex De Kuip, Maasgebouw, Rotterdam
mentatie van software systemen voor de
met ruime winstmarges. Afgelopen jaren
Datum:
donderdag 10 september 2009
verwerking van data is vrij langzaam op
hebben veel bestaande labbedrijven, leve-
Website:
www.fhi.nl/labautomation
¶
LabAutomation 2009, Conferentie en marktplaats voor robotisering en automatisering in het lab Organisatie: FHI, in opdracht van de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie
55
‘CASH IS KING’ OOK IN ANALYTISCH LAB CRUCELL-CFO KRUIMER KEYNOTE OP BRANCHECONFERENTIE
A
ls je na jaren van zwaar investeren midden in de recessie eindelijk winsten kunt rapporteren, dan heb je recht van spreken, dan heb je ook iets te vertellen. Logisch dus dat de laboratoriumbranche
de financiële baas van Crucell, Leon Kruimer, heeft uitgenodigd voor een keynotespeech tijdens haar jaarlijkse LabAnalyse-conferentie. Zijn verhaal onder de titel ‘Cash is King’ past
Synthon, NFI, Netherlands Metabolomics
melden via één van de bedrijven die daar
in het thema dat de organiserende bedrijven
Centre, Synthetic Organic Chemistry en
exposeren of rechtstreeks via de website:
uit de branche kozen: ‘Efficiënt omgaan
anderen grazen tijden de conferentie het
met middelen en prestatie door innovatie’.
hele vakgebied af: massaspectrometrie,
Natuurlijk kun je geld verdienen aan de
residuonderzoek, timemanagement,
kostenkant, maar zonder investeringen in
TI-COAST, farmaceutische (bio)analyse,
Contact: Andreas Meijer,
[email protected] of
innovatie kom je nooit tot prestaties.
het komt allemaal langs. LabAnalyse
Mirjam Fiege,
[email protected], (033) 465 75 07.
www.fhi.nl/labanalyse.
¶
2009 is de vijfde editie van een jaarlijks Tijdens het evenement LabAnalyse 2009,
evenement, georganiseerd door de
op 8 oktober in Expo Houten, presenteren
Nederlandse brancheorganisatie voor
enkele tientallen leveranciers van laborato-
Laboratorium Technologie, één van de
riumanalyse-apparatuur en -methodieken
vier technologiebranches die zijn verenigd
de mogelijkheden die nu ‘state-of-the-art’
in FHI. Als specifieke conferentie voor
zijn. In het conferentieprogramma is
analytisch georiënteerde managers en
naast Kruimer de laboratoriummanager
medewerkers van laboratoria, R&D-
van Wetsus, Bob van Bijnen, een
managers, procestechnologen en andere
opvallende spreker als het gaat om
specialisten, vormt LabAnalyse een
vakinhoudelijkheid van innoverende en
aanvulling op het grote tweejaarlijkse
tijdbesparende extracties voor verschillende
branche-evenement HET Instrument.
analysetechnieken. Sprekers van AkzoNobel,
Wie LabAnalyse 2009 wil bezoeken kan zich
Leon Kruimer
LabTafel: een directeuren-avond van netwerken, samenwerken, stellingen en goocheltrucs
W
egens positieve reacties heeft de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie besloten LabTafel jaarlijks te gaan organiseren. Een mooi platform voor FHI-leden om elkaar beter te leren kennen. Dit jaar staat het directeurendiner in
het teken van ‘Contractlabs en directievoering in de labbranche: goocheltrucs’.
In een informele sfeer krijgen directeur-
bod die gericht zijn op contractresearch
directeurendiner een extra ontspannen
grootaandeelhouders, algemeen
en ondernemerschap, bodyshoppers of
sfeer te geven voorziet goochelaar Ferry
directeuren en leidinggevenden van
technologieleveranciers, DGA of statutair
Gerats het publiek van verschillende
bedrijven uit de labbranche met de
directeur en directievoering met of zonder
magic acts. Naast het mysterie staat
LabTafel de mogelijkheid ervaringen en
vakkennis. Meerdere sprekers worden
ook nadrukkelijk de lach hierbij centraal.
ideeën uit te wisselen. Bij de inrichting
uitgenodigd, waaronder Gert-Jan Euverink,
LabTafel vindt op 24 september plaats in
van de avond is bewust gekozen voor
wetenschappelijk adjunct-directeur van
Herberg Den Rooden Leeuw in Amerongen.
een mix tussen ontspanning en het
Wetsus. Hij geeft antwoord op de vraag
serieuzere werk. Zo komen dit jaar een
‘Wat doet Wetsus?’ en presenteert de
Contact: Andreas Meijer,
[email protected],
viertal stellingen en tegenstellingen aan
eerste stelling aan het publiek. Om het
(033) 465 75 07. ¶
56
mT
57
medische technologie
‘Inkoopmacht zorgverzekeraars moet worden ingeperkt’ M
et de inzet van het nieuwe zorgstelsel is gekozen voor een dereguleringsmodel met een terugtrekkende overheid. Het is spijtig te moeten constateren dat door het inkoopkartel van
de zorgverzekeraars elke ruimte op de markt direct weer wordt ingeperkt. Op deze wijze kan nooit sprake zijn van marktwerking. Geen overheidregulering meer maar nu zorgverzekeraarregulering zonder parlementair toezicht.
De vraag dient zich aan of de dertig indie-
ders heeft dat vervelende gevolgen. Want
ners de plank mis slaan, de NZa niet goed
voor hen bestaan er nauwelijks mogelijk-
kan toetsen of dat de wet niet deugt.
heden tot echte onderhandelingen met de
Binnen de WMG (Wet Marktordening
zorgverzekeraars. Dat gaat uiteindelijk ten
Gezondheidszorg) kennen we ook nog
koste van de kwaliteit van de geleverde
artikel vijfenveertig waarmee de NZa
producten/zorg en het brengt de continuï-
regels kan stellen betreffende de wijze
teit van het aanbod in gevaar.
waarop overeenkomsten tot stand moeten komen. Helaas ligt daarbij de nadruk veel
De NMa stelt dat aanbieders die in het
Het huidige zorgstelsel is bedacht
behalen van inkoop- en kostenbespa-
merkelijke Marktmacht (AMM). Deze wet
meer op uitsluiting dan op uitbuiting bij
nauw zitten de zorgverzekeraars kun-
en ingericht in een tijd van andere
ringen. Hoewel het speelveld tussen
is toepasbaar indien een partij zoveel
contracteren.
nen aanpakken op basis van het feit
marktomstandigheden met een breed en
zorgverzekeraars en aanbieders volledig
marktmacht heeft dat de partij zich
gemengd aanbod van zorgverzekeraars.
is veranderd zijn de regels niet aange-
onafhankelijk van concurrenten of con-
Mededingingswet - NMa
economische machtspositie. Dit is een
In de huidige marktsituatie zijn
past of aangescherpt. De wetgeving
sumenten kan gedragen (onder meer
De mededingingsregels verbieden
schijnmogelijkheid. Uit de vele praktijk-
echter nog maar vier dominante
vanuit NMa en NZa speelt de zorgverze-
> vijfenvijftig procent marktaandeel).
samenwerking tussen aanbieders in
voorbeelden/juridische cases is gebleken
zorgverzekeraars over die met elkaar
keraars juist nog eens extra in de kaart.
Bij de beoordeling staat het consumen-
het onderhandelingsproces omdat het
dat het aantonen van economisch machts-
negentig procent van het volume
De wettelijke mogelijkheden waarmee
tenbelang echter helemaal voorop. De
zou leiden tot prijsafspraken en beper-
misbruik zeer moeilijk en kostbaar is. De
vertegenwoordigen.
oneigenlijke gebruik van marktmacht zou
nadruk ligt op verkoopmacht. Voor het
king van de mededinging. De NMa moet
kans op rendement is minimaal.
moeten worden beteugeld blijken in de
gemak gaat de NZa er automatisch van-
zich niet blindstaren op de gedachte dat
Gezien het afnemende overstapgedrag
praktijk heilloos en onbruikbaar. De kri-
uit dat de voordelen van inkoopmacht
samenwerking tussen aanbieders in de
Door falen van het systeem ontstaan aan
van consumenten (achttien procent in
tiek op het spel van de zorgverzekeraars
worden doorgegeven aan de consument.
onderhandeling altijd een beperking van
leverancierszijde knelpunten. Zo zijn alleen
2006 naar vier procent in 2008) blijkt
wordt keer op keer terzijde geschoven
Inkoopmacht wordt geheel ten onrechte
de mededinging tot gevolg zou hebben. De
korte termijn afspraken mogelijk, is er een
de klant niet te kunnen of willen stem-
onder het mom dat het alles nieuw is
gezien als de drijvende kracht achter
NMa zou deze regels veel praktischer moe-
gebrek aan kennis over producten, pro-
men met de voeten. Op de voorkant (het
en inregeltijd nodig heeft. Dit terwijl we
concurrerende zorginkoopmarkten en
ten toepassen en moet rekening houden
cessen en medische aspecten en worden
zorgverzekeringsproduct) is nauwelijks
bijna vier jaar onderweg zijn.
consumentenvoordeel.
met de noodzaak en belang van counter-
steeds meer risico’s en verantwoordelijk-
vailing power tegen de marktkracht aan
heden afgeschoven richting leverancier,
inkoopzijde.
zonder een adequate vergoeding. ¶
sprake van enig onderscheid, laat staan
dat zij misbruik zouden maken van een
Illustratief is dat sinds het voorjaar 2007
in die zin dan ook in een comfortabele
WMG - Wet Marktordening Gezondheidszorg
positie waarbij de aandacht vooral lijkt
Binnen de WMG (Wet Marktordening
Aanmerkelijk Marktmacht. Daarbij is
De economische realiteit wordt door de
uit te gaan naar concurrentie via het
Gezondheidszorg) kennen we de Aan-
geen enkele AMM positie vastgesteld.
NMa onvoldoende onderkend. Voor aanbie-
concurrentie. Zorgverzekeraars verkeren
door Luc Knaven
ruim dertig zaken zijn behandeld inzake
58
mT
59
medische technologie
Platform ondernemers in de zorg maakt veelbelovende start
G
oed ondernemerschap stelt de belangen van de klant
Medische branche wikt en weegt over deelname beurs Zorgtotaal
centraal. In de zorg is het de patiënt die als eindklant alle
focus moet krijgen. Om die focus te kunnen garanderen is recent Veroz opgericht, platform van VERenigde Ondernemers in de Zorg. De FHI-branche Medische Technologie is één van de partijen
D
e evaluatie van de in maart 2009 gehouden beurs Zorgtotaal heeft
en werden ook hogelijk gewaardeerd door de beursorganisator VNU Exhibitions. Op basis van de uitnodigingen van de branche
voor de branche Medische Technologie
kwamen honderden high level bezoekers uit
nog geen duidelijke conclusie naar de
de wereld van inkopers van ziekenhuizen en
Veroz vindt dat de overheid randvoorwaarden moet scheppen voor een
toekomst opgeleverd. De beurs trok
De evaluatie werd gedaan door de advies-
vruchtbaar ondernemersklimaat in de zorg. De organisatie wil dan ook een
weliswaar met ruim 21.000 bezoekers
die deelnemen in Veroz. De start is gemaakt en belooft veel.
platform zijn met een proactieve, serieuze en gerespecteerde inbreng in het politieke besluitvormingsproces.
iets meer publiek dan in de voorgaande editie, maar de brancheleden
Op het thema ondernemerschap wil het platform met één stem spreken namens de aanbieders van zorgproducten en -diensten. Daartoe wil Veroz netwerken met elkaar verbinden en kennis bundelen op het gebied van
die exposeerden waren niet onverdeeld positief over hun specifieke resultaat.
ondernemerschap in de zorg. De deelnemende partijen in Veroz bepalen gezamenlijk de koers.
zorgverzekeraars naar de Jaarbeurs Utrecht. commissie van de beurs, waarin de FHI-branche is vertegenwoordigd. Basis voor de beoordeling waren de cijfers van de verschillende onderzoeken en registraties onder exposanten en bezoekers. In de aankomende ledenvergadering van de branche op
deelname aan Zorgtotaal in 2011 en komen
28 september komt het onderwerp beurs-
eventuele alternatieven aan de orde, waarna
deelname expliciet aan de orde. Aan de hand
beleid kan worden ontwikkeld. ¶
De door FHI georganiseerde seminars
van een bestuursvoorstel worden de leden
tijdens de beurs waren wel heel succesvol
geïnformeerd over de randvoorwaarden voor
www.zorgtotaal.nl
De reacties op de startbijeenkomst die in mei werd gehouden, noemt Veroz-directeur Marjolein de Boer ‘erg goed’. Tijdens de bijeenkomst kwamen drie belangrijke knelpunten naar voren, namelijk de marktmacht van verzekeraars, het functioneren van toezichthouders en het gebrek aan ruimte voor vernieuwing, differentiatie en multidiscipliniariteit. Over het aantal partijen dat deelneemt is De Boer positief. www.veroz.nl
Ministerie schept duidelijkheid over btw-tarief katheters
¶
ALV FHI-branche Medische Technologie in Leusden
R
Themamiddag financiering ziekenhuizen
I
ecent is gebleken dat voor een
zo snel mogelijk wordt weggenomen en
bepaalde categorie kathe-
heeft daarom een brief gestuurd naar
ters onduidelijkheid bestaat over
het Ministerie van Financiën waarin de problematiek wordt voorgelegd. Op
het te hanteren btw-tarief. Voor
basis van de bepalingen uit Tabel I van
ballonkatheters, angiokathe-
de Omzetbelasting was FHI geneigd
n tegenstelling tot de voorgaande jaren vindt de
van Motek Medical B.V. voorgesteld. Ook draagt de voorzitter,
andere ziekenhuizen, zorgverzekeraars
Algemene Ledenvergadering (ALV) van de FHI-
Albert Kramer, na een bestuurstermijn van twaalf jaar, de hamer
en de financiële organisaties wordt bena-
over. Dick Blesing wordt zijn opvolger. Blesing neemt sinds
derd om te spreken. Deelnemers aan de
bedrijven in de praktijk verschil-
november 2008 plaats in het bestuur namens Toshiba Medi-
themamiddag kunnen vooraf hun vragen
lende tarieven. Inmiddels heeft het
Bij het Ministerie is gevraagd of dit
Kievitsdal in Baarn, maar bij FHI ‘thuis’, in Leusden.
cal Systems. De zetel van Toshiba binnen het bestuur werd tot
indienen bij FHI. Tijdens de bijeenkomst
juist is. Inmiddels heeft het Ministerie
Aansluitend aan de ALV wordt een themamiddag geor-
november 2008 ingevuld door Kai Odhner. In aansluiting op de
wordt een selectie van de ontvangen
Ministerie van Financiën hier duide-
Algemene Ledenvergadering wordt de jaarlijkse themamid-
vragen aan de sprekers voorgelegd.
dag georganiseerd. Het thema voor deze middag is ‘financiële
Vanaf eind augustus is meer informatie
structuur in ziekenhuizen’. Hier wordt de verandering van de
te vinden op www.fhi.nl/mt.
branche Medische Technologie niet plaats bij Groot
ganiseerd over de ‘financiële structuur in ziekenhuizen’.
De Algemene Ledenvergadering van de branche Medische
financiële structuur binnen ziekenhuizen en de impact hiervan
Technologie vindt plaats op 28 september. Tijdens de verga-
behandeld. Op dit moment worden de contouren van het pro-
Contact: Linda van Essen,
dering wordt het nieuwe bestuurslid Michiel Westermann
gramma nader ingevuld. Een vertegenwoordiging vanuit onder
[email protected], (033) 465 75 07.
ters en geleidekatheters hanteren
lijkheid over geschapen.
te oordelen dat voor de genoemde kathetercategorieën het zes procent tarief gehanteerd zou moeten worden.
aangegeven hiermee in te stemmen. Het Ministerie geeft aan van plan te zijn de toelichtingstekst die hierop van toepassing
Als gevolg van de genoemde
is aan te passen.
onduidelijkheid ontstaat (onbedoeld)
¶
oneerlijke concurrentie. FHI vindt het
Contact: Linda van Essen,
van groot belang dat deze verwarring
[email protected], (033) 465 75 07. ¶
60
61
BOEKBESPREKINGBOEKBESPREKING BOEKBESPREKI worden deze uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalementlezer interessant is en nuttige en soms ook praktische informatie bevat. Is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van mening bent dat het aandacht verdient in FHI’s branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar
[email protected].
Boekbespreking
HOE LINKEDIN NU ECHT GEBRUIKEN
maken van vergaderfaciliteiten. U kunt de vergaderzalen gebruiken met koffie, thee en frisdrank waarvan de kosten in bijgevoegd schema te vinden zijn. Wanneer u gebruik wenst te maken van een van de vergaderzalen, neem dan contact op met het FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaarenburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn.
Nederlanders, hebben voortaan een profiel op LinkedIn en een aantal connecties. De vraag die de meerderheid echter heeft is: wat heb ik er nu daadwerkelijk aan? In ‘Hoe LinkedIn nu ECHT gebruiken’ laat netwerkexpert Jan Vermeiren zien wat netwerken inhoudt en hoe je de fantastische tool die LinkedIn is, kunt gebruiken om de kracht van je netwerk in te schakelen om elk professioneel doel te bereiken dat je maar zou willen, ongeacht de functie die je uitoefent of de sector waarin je werkt. Dit boek gaat over een heel praktisch standpunt: je huidige baan of beroep en hoe je die beter kunt uitoefenen door te putten uit de kracht van je netwerk met LinkedIn als hefboom. Niet alleen wordt laten zien waarom de site voor ieder van ons zo’n krachtig netwerk is, snel mogelijk resultaten zien. ‘Hoe LinkedIn nu ECHT gebruiken’ is te bestellen op www.managementboek.nl, ISBN-13: 9789081188609. € 19,95,-. ¶
De gehaakte aardbei Waarom begrijpen klanten en marketeers elkaar niet? Volgens marketingautoriteit Paul Postma is de verklaring even simpel als verrassend; de manier waarop marketeers in hun werk hun brein gebruiken staat haaks op de manier waarop klanten bij het kopen hun brein gebruiken. Marketeers investeren miljoenen in knap uitgedachte campagnes waarin de productvoordelen duidelijk worden neergezet. Daarentegen herinneren klanten zich wel de commercial, maar niet het product. Ze kopen van alles en nog wat dat nergens toe dient, maar waar ze wel blij mee zijn. Dit boek bevat de populaire columns van Postma uit het Tijdschrift voor Marketing. Over zijn ervaringen met het onbegrip tussen klanten
Boekbespreking
Waarom klanten en marketeers elkaar niet begrijpen
ISBN-13: 9789077881477. € 16,95. ¶
Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe kosten gebruik te
Meer dan vierendertig miljoen mensen wereldwijd, waarvan één miljoen
maar eveneens wordt een direct toepasbaar stappenplan gegeven met als doel: zo
en marketeers. Te bestellen op www.managementboek.nl.
Boekbespreking
De Signalement-redactie binnen FHI komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. In deze rubriek
Vergaderfaciliteiten bij FHI op Landgoed Leusderend
Innovatie uit de polder Hoe
Nederland kan vernieuwen
Aantal personen
Zaalhuur per dagdeel*
zaal tot 10 personen
€ 200,00
zaal voor 10 tot 20 personen
€ 300,00
Nederland blijft achter op innovatief gebied. In allerlei
tot 10 personen
€ 25,50
‘innovatiehitlijsten’ zijn we gezakt. Daarnaast zijn er naar
10 tot 20 personen
€ 48,00
verhouding weinig Nederlanders die zich geroepen voelen om
20 tot 30 personen
€ 71,50
zelf met innovatie aan de slag te gaan. Gaat het echt zo slecht
meer dan 30 personen
€ 95,50
met ons? En is het ‘polderen’ de oorzaak van ons behoudend
lunch
conform factuur cateraar
gedrag of zijn er andere oorzaken aan te wijzen? ‘Innovatie uit
bittergarnituur
conform factuur cateraar
de polder’ is een zoektocht naar antwoorden op vele vragen
beamer
rond innovatie uit de polder, waarvoor de auteurs, Patrick
*inclusief koffie/thee/frisdrank
van der Duin, Ton Langeler en Rob de Graaf, diepgaande vraaggesprekken hebben gevoerd met vijftien Nederlandse innovatie-experts. Om vooruit te kunnen op innovatief gebied moeten we volgens de auteurs een vijftal problemen oplossen: meer ondernemerschap en leiderschap inzetten, inspirerende toekomstvisies ontwikkelen, beter samenwerken, innovatieve ICT gebruiken en zorgen dat meer innovatieve ideeën succesvol in de markt worden gezet. Om deze problemen op te lossen biedt dit boek concrete aanbevelingen op verschillende niveaus, zodat ministers, organisaties en individuen weten hoe ze hun bijdrage kunnen leveren. Ondanks hun kritische houding bleken veel geïnterviewden toch hoopvol gestemd over de toekomst van de Nederlandse innovatie-economie. Het boek is verkrijgbaar via www.managementboek.nl. ISBN-13: 9789047001089. € 24,50. ¶
zaal voor 20 tot 40 personen
€ 600,00
zaal voor meer dan 40 personen
€ 900,00
Borrel
€ 100,00
¶
Agenda
62
PERSONALIA PERSONALIA PERSONALIA PERSONALIA KIJK VOOR DE MEEST ACTUELE
Handelsinfo
Peter Uelen volgt
Google-CEO Eric
José Barreiros op als
Schmidt en onder-
algemeen directeur
zoekshoofd Craig
van Schneider Electric
Mundie van Microsoft
Yokogawa Europe opent hoofdkantoor
in Nederland. In 2006
gaan president Barack
in Amersfoort
werd hij als IT business
Obama adviseren op
Het hoofdkantoor van Yokogawa Electric
unit ingelijfd door
technisch gebied. De
Corporation in Amersfoort is op 28 mei
topmannen behoren
officieel geopend. Het nieuwe kantoor
zijn nieuwe functie kan Uelen voortbouwen op
tot een groep van
telt 25.000 m2. De activiteiten van
een ruime ervaring op het gebied van energie-
twintig uitverkorenen
de vestigingen in Apeldoorn, Houten
efficiency.
die toetreden tot
en Amersfoort verhuisden naar het
de zogenoemde
nieuwe pand. Het kantoor kent ook
Jeroen van der Veer
President’s Council of
nieuwe afdelingen, waaronder een
wordt per 1 oktober
Advisors on Science
applicatielab voor gaschromatografie
de nieuwe voorzitter
and Technology
en een kalibratiecentrum voor test- en
(PCAST). In de raad
meetapparatuur. Vanuit het hoofdkantoor
Peter Uelen
Schneider Electric. In
van het Platform Bèta
Eric Schmidt
Craig Mundie
Techniek. Tot 1 juli
nemen vooraanstaande Amerikaanse
worden de sales- en marketingactiviteiten
was hij Chief Executive
wetenschappers en technici zitting.
van Yokogawa binnen Europa gecoördineerd. Daarnaast biedt het pand
van Royal Dutch Shell Jeroen van der Veer
Dick Buurman is per
plc. Al jaren is hij
demonstratie-, test- en stagingfaciliteiten.
STAND VAN ZAKEN OP WWW.FHI.NL/ACTIVITEITEN Augustus 2009 FHI-Golftournament 27 augustus 2009 September 2009 LabAutomation 10 september Industrieel Ethernet 17 september 2009 ATEX event 22 september 2009 D&E event 24 september 2009 LabTafel 24 september 2009 Elektrotechniek 28 september t/m 2 oktober 2009 Oktober 2009 Automation in Pharmaceutical Industry 8 oktober 2009 LabAnalyse 8 oktober 2009
PLOT Conferentie 14 oktober 2009 November 2009 Industrial Software Conference 3 november 2009 HRM-dag 4 november 2009 IT Room Infra 5 november 2009 Micronano conferentie ’09 5 en 6 november 2009 Broadband Technology 10 november 2009 FHI-federatiecongres 26 november 2009
63
OVERZICHT INTERNATIONALE BEURZEN EN CONGRESSEN Productronica 2009
Laborama
10 t/m 13 november 2009
www.laborama.be Brussel (België) 11 en 12 maart 2010
MEDICA 2009 www.medica.de Düsseldorf (Duitsland)
Analytica
18 t/m 21 november 2009
www.analytica.de München (Duitsland) 23 t/m 26 maart 2010
SPS/IPC/DRIVES 2009 www.mesago.de Nuremberg (Duitsland)
HET Instrument 2010
24 t/m 26 november 2009
www.hetinstrument.nl Amsterdam (Nederland) 28 september t/m 1 oktober 2010
Pittcon 2010 www.pittcon.org Orlando (Florida, VS)
December 2009 Productie Proces Automatiseringsdag (PPA-dag) 4 december 2009
28 februari t/m 5 maart 2010
intensief betrokken bij het zorgen voor een
30 juni met welverdiend
goede beschikbaarheid van bèta’s en technici
pensioen bij ODS
Honeywell 75 jaar in Nederland
in Nederland. Van der Veer is een van de
Instrumentatie
Honeywell, ontwikkelaar van innovatieve
grondleggers van Jet-Net, waarin tientallen
vertrokken. In FHI-
systemen, producten en diensten voor
bedrijven als Shell, DSM en Philips samen met
verband heeft Buurman
automatiserings- en beveiligingsoplossingen
veel commitment
in industrie, woningen en gebouwen, is 75
getoond, met name
jaar in Nederland. Dit werd gevierd op 9 juni
Industriële Elektronica
Branche Laboratorium Technologie
Bureau FHI
waarbij diverse sprekers uitgenodigd waren
MAX strategy by design heeft een
Inacom Instruments
Eliza van den Anker
om te praten over duurzaam ondernemen.
naamswijziging: MAX designers. Per
Dwarsweg 71 A
Kees Groeneveld
1 juni aanstaande zijn ook de vaste
3959 AE OVERBERG
André Weigand, Inkvisible
Lidmaatschapsnummer: 1566
Kasper Weigand, Inkvisible
havo/vwo-scholen de keuze van scholieren voor bètatechniek in positieve zin stimuleren.
Dick Buurman
binnen het FHI-platform Vloeistofmeting. De Twentse
prof. dr. ir. Albert van den Berg
Vanuit de ledenkring
COLOFON Redactie
natuurkundige prof.
Jos van Hartingsveldt,
dr. ir. Albert van den
oud-voorzitter van
Zo sprak trendwatcher Rob Creemers over
telefoon- en faxnummers gewijzigd naar:
Berg is een van de
de FHI-branche
de trends op het gebied van ICT, vergrijzing,
telefoonnummer: (010) 413 38 34 en
winnaars van de NWO-
Industriële Elektronica,
globalisering, fosiele brandstoffen en
faxnummer: (010) 241 77 70.
Mitutoyo Nederland
Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN
Spinozapremie 2009,
is nu ook afgetreden
klimaatproblemen. Ruud Lubbers liet zien
Website: www.maxdesigners.nl.
Landjuweel 35
Telefoon: (033) 465 75 07
ook wel de Nederlandse
als voorzitter van
hoe met de ‘groene versnelling’ de crisis
3905 PE VEENENDAAL
Fax: (033) 461 66 38
Nobelprijs genoemd. De
de Tentoonstellings-
kan worden overwonnen. De dag eindigde
Internet: www.fhi.nl
commissie Electronics &
met een dinner.
Nieuwe leden
Lidmaatschapsnummer: 1568
Branche Industriële Elektronica
Wetsus
Vormgeving
Doedijns neemt Habeco over
TMC Industrial Automation
Postbus 1113
MUNTZ Marketing Communication Group
Doedijns International heeft op Goede Vrij-
Postbus 700
8900 CC LEEUWARDEN
Druk
dag Habeco Hydraulics Systems en Habeco
5600 AS EINDHOVEN
Lidmaatschapsnummer: 1569
Drukkerij Van de Ridder
Iemeke Kunst is op
Hydraulics Service overgenomen. Hier-
Lidmaatschapsnummer: 1564
20 april begonnen bij
mee breidt het bedrijf de activiteiten op het
Evert Beens is op 1
FHI als receptioniste/
gebied van hydrauliek uit. De bedrijfsactivi-
Exmore Benelux BVBA
juli teruggetreden
medewerker facilitaire
teiten van Habeco zijn in juli verhuisd van
Ketelaarstraat 8
als directeur van de
diensten.
jury kende de prijs toe
Jos van Hartingsveldt
aan Van den Berg vanwege zijn doorbraken in
Automation. Na vele jaren trouwe dienst, nam
het begrip en de manipulatie van vloeistoffen
hij afscheid met een klinkend succes.
in kanalen met een micro- of nanometerschaal. Hij past deze kennis onder andere toe in
Nieuw bij FHI
nieuwe apparatuur voor de gezondheidszorg.
Krimpen aan de Lek naar Waddinxveen en
B-2340 BEERSE
geïntegreerd met die van werkmaatschap-
Lidmaatschapsnummer: 1565
A. de Jong TH B.V. Wim
pij Doedijns Hydraulics. De intentie is alle
Iemeke Kunst
E-mail:
[email protected]
Advertentieverkoop Niek van Twillert, MUNTZ
technische groothandel van Dam volgt hem op.
Redactieadres
Telefoon: (033) 450 20 20
Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg
Habeco-activiteiten en verplichtingen als-
DrechtwerkElektronica
is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)
mede de relaties met alle Habeco-klan-
Kamerlingh Onnesweg 1
fouten en onvolledigheden niet worden
Sultan Dikmen is sinds
ten voort te zetten. Er is geen sprake van
3316 GK DORDRECHT
ingestaan en aanvaarden de auteurs,
pompenbranche. Beens blijft aan het bedrijf
25 mei werkzaam bij
banenverlies. Doedijns international kent
Lidmaatschapsnummer: 1567
redactie en het bureau van FHI geen
verbonden als adviseur en mede-eigenaar van
FHI als administratief
een drietal divisies: hydrauliek, instrumen-
moedermaatschappij A. de Jong Beheer B.V.
medewerker. Ze
tatie en pneumatiek.
Binnen FHI is de firma bekend als leverancier
vervangt Karin Meijer.
Van Dam is ruim vijftien Wim van Dam
jaar werkzaam in de
van vacuümtechnologie. Sultan Dikmen
aansprakelijkheid.
Complexe materie MUNTZ
Heldere boodschap
muntz.nl