Muziek en Meer Muziekmethode voor basisonderwijs Docentenhandleiding groep 8
Jennemieke Snijders
© Uitgeverij Lambo Parkstraat 30 6828 JJ Arnhem
telefoon: 026-3515613 internet: www.lambo.nl e-mail:
[email protected]
Muziek & Meer Groep 8 Handleiding: isbn: 90-77318-37-2
Inhoud Inleiding
3
Hoofdstuk 1 Film Les 1.1 Les 1.2 Les 1.3 Les 1.4 Les 1.5 Les 1.6
7 8 9 10 11 12
Hoofdstuk 2 Muziek en tekst Les 2.1 Les 2.2 Les 2.3 Les 2.4 Les 2.5 Les 2.6
13 14 15 16 17 18
Hoofdstuk 3 Caribische muziek Les 3.1 Les 3.2 Les 3.3 Les 3.4 Les 3.5 Les 3.6
19 20 21 22 23 24
Hoofdstuk 4 Muzikantenkeuken Les 4.1 Les 4.2 Les 4.3 Les 4.4 Les 4.5 Les 4.6
26 27 28 29 30 31
Hoofdstuk 5 Muziek in beeld Les 5.1 Les 5.2 Les 5.3 Les 5.4 Les 5.5 Les 5.6
32 33 34 35 36 37
Liedlijst
39
HOOFDSTUK 1: film
groep 8
LES 1.1. Nodig - werkboek blz. 3 - cd A 1+2 lied The lion sleeps tonight - cd A 3 luistervoorbeeld James Bond Theme
cd 3
Inleiding Vertel het volgende verhaaltje: Aan de kassa zit een mevrouw. “Tweemaal voor die van zeven uur, alstublieft”, zegt Koen. “Da’s dan veertien euro.” Malik betaalt. Hij krijgt twee kaartjes en met z’n tweeën lopen ze verder, de grote trap op, naar zaal drie. Daar aangekomen opent Koen voorzichtig de deur. Een jongen helpt hen naar hun stoel op rij acht. Ze zijn net op tijd. Zodra ze gaan zitten op de grote, blauwe, zachte stoelen begint het. (Start cd 3, de leerlingen horen de intro van een James Bond-film.) Vraag de leerlingen waar Koen en Malik zijn en naar wat voor soort film ze gaan kijken (ze zijn in de bioscoop en gaan naar een avonturenfilm van James Bond kijken). Stel vragen als: waarom past deze muziek goed bij een avonturenfilm? Ben je ooit naar de bioscoop geweest? Wat is je daar het meest opgevallen? Welke film vind je leuk? Laat de leerlingen vertellen. Kern Vertel in eigen woorden over film en muziek: Eind negentiende eeuw ontstaan de eerste films. De onderwerpen zijn humoristisch of romantisch. Deze korte films zijn zonder geluid, daarom worden deze in de ruimte waar de film geprojecteerd wordt, muzikaal begeleid door een pianist of orkest. Rond 1930 behoren de zwijgende films tot het verleden: kijkers kunnen muziek, dialoog en beeld tegelijkertijd waarnemen. Dit is ook het tijdperk van de grote Hollywoodfilmsterren. Het bijeenvoegen van beeld en geluid heeft tot op de dag van vandaag een grote invloed op films. Zonder geluid was Brad Pitt nooit zo beroemd geworden! (bron: www.filmmuseum.nl) In de huidige film zorgt de geluidsman op de filmset voor het geluid. Hij sjouwt de hele dag met een zware microfoonhengel om alle geluiden en stemmen op te nemen. Het geluid komt op een losse geluidsband te staan. Dat is handig: zo kun je alleen de filmbeelden aan een ander land verkopen. Het geluid wordt dan in de eigen taal gedubt. In Nederland wordt alles ondertiteld, behalve kinderfilms. Als de filmbeelden gemonteerd zijn is het tijd voor de geluidsmontage. Hier gaat veel tijd inzitten: de geluidsman heeft vooral de stemmen van de acteurs opgenomen. Bijgeluiden zoals het dichtslaan van een autodeur, voetstappen of rinkelende telefoon moeten allemaal sterker opgenomen worden. Daarvoor heeft de geluidsman een geluidenbibliotheek, met meer dan 25000 geluiden. Bijvoorbeeld 107 rinkelende telefoons en 295 dichtslaande autodeuren… (bron: www.lesseninhetdonker.be)
cd 1+2
Afsluiting Laat het lied The lion sleeps tonight horen. Vraag de leerlingen vooraf uit welke film dit lied afkomstig is. Vraag achteraf naar het antwoord: dit lied is gebruikt in The Lion King. Leer de leerlingen het lied.
LES 1.2. Nodig - werkboek blz. 4 + 5 - cd A 5+6 lied Regisseur - cd A 4 twee filmscènes - cd A 7 opdracht 1.2.a. - cd A 8 opdracht 1.2.b.
cd 4
cd 7
cd 8
cd 5+6
Inleiding Vertel het volgende in eigen woorden: Je krijgt een scène uit een film te zien. Je krijgt twee fragmenten te horen. Wat is het effect van de muziek? Teken onderstaande afbeelding op het bord en start cd 4. Vraag achteraf wat het effect van de muziek is, terwijl je naar de scène kijkt. Kom tot de conclusie dat muziek een heel belangrijke bijdrage levert aan hoe je een film ervaart. Kern De leerlingen nemen opdracht 1.2.a. voor zich. Ze gaan luisteren naar filmmuziek en kiezen de scène die er het best bij past. Gebruik de pauzetoets om de fragmenten van elkaar te scheiden. De leerlingen vullen deze opdracht zelfstandig in. Gezamenlijk nakijken. De leerlingen nemen opdracht 1.2.b. voor zich. Ze gaan luisteren naar filmmuziek en proberen daar, als regisseur, een korte film bij te verzinnen. Gebruik de pauzetoets om de fragmenten van elkaar te scheiden. De leerlingen vullen deze opdracht zelfstandig in. Gezamenlijk nakijken. Afsluiting Laat het lied Regisseur horen. Vraag vooraf de leerlingen te luisteren waarover je zingt. Vraag achteraf wat een regisseur is en wat hij / zij zoal doet. Wie van de leerlingen zou regisseur willen worden? Leer de leerlingen het lied.
Opdracht 1.2.a.
3, 2, 1, 4
LES 1.3. Nodig - werkboek blz. 6 - cd A 1+2 lied The lion sleeps tonight - cd A 9 opdracht 1.3.b. - twee staafinstrumenten met staven d – g – a
cd 1+2
cd 9
Inleiding Schrijf het volgende op het bord: ||: D D | G G | D D | A A :|| Dit is de liedbegeleiding bij The lion sleeps tonight. Elke letter duurt twee tellen. Vraag twee leerlingen om het lied te begeleiden, terwijl de rest van de klas het lied zingt. Kern De leerlingen nemen opdracht 1.3.a. voor zich. Lees de tekst gezamenlijk door en vul de opdracht gezamenlijk in. De leerlingen nemen opdracht 1.3.b. voor zich. Ze kruisen zelfstandig het filmgenre dat bij de muziek past aan. Gezamenlijk nakijken. De leerlingen beargumenteren waarom ze voor hun antwoorden hebben gekozen. Afsluiting Schrijf de filmgenres horror en thriller op het bord. Vraag de leerlingen wat het verschil is tussen een horrorfilm en een thriller (in een horrorfilm zie je vaak enge, bloederige, fantasievolle scènes, een thriller zit vol spanning; enge, bloederige beelden worden achterwege gelaten). Vraag de leerlingen waar deze woorden ze aan doen denken. Schrijf de inventarisatie op het bord. Volgende les meer hierover…
Opdracht 1.3.a.
Opdracht 1.3.b.
harde, kortklinkende, snelle hoogklinkende, snelle, harde zachte, langzame zachte, langklinkende 1. fantasy, kinderfilm 2. liefdesdrama 3. thriller 4. fantasy 5. western
LES 1.4. Nodig - werkboek blz. 7 - cd A 5+6 lied Regisseur - A4-papier voor elke leerling
cd 5+6
Inleiding Herhaal het lied Regisseur. Vertel de kinderen dat ze vandaag de regisseur zijn: ze gaan een eigen, korte film verzinnen. Kern Vertel in eigen woorden wat een storyboard is: Voordat een film gemaakt wordt, moet er een idee voor de film zijn. Dit idee moet uitgewerkt worden tot een verhaal. In dit verhaal liggen begin en eind, plaats, tijd en tekst vast. Zo’n verhaal noem je een scenario. Het scenario wordt vaak omgezet in een storyboard. In het storyboard wordt met tekeningen aangegeven hoe de filmscène in beeld wordt gebracht. Een storyboard is dus eigenlijk een soort stripverhaal. De leerlingen nemen opdracht 1.4. voor zich. De leerlingen gaan hun eigen storyboard maken voor een thriller of horrorfilm. Dit wordt later ingezet om een klankspel bij te verzinnen. Lees de opdracht gezamenlijk door. Verzeker je ervan dat iedereen de opdracht begrijpt. Verdeel de groepjes en zet de leerlingen aan het werk. Afsluiting Laat de leerlingen tot het einde van de les werken aan het storyboard. Zorg dat ze het voor het begin van de volgende les afhebben.
LES 1.5. Nodig - werkboek blz. 7 - blanco papier voor elk groepje - cd A 10 luistervoorbeeld 1.5.a. - cd A 11 luistervoorbeeld 1.5.b. - cd A 12 luistervoorbeeld 1.5.c. Inleiding Vertel de leerlingen dat ze gaan onderzoeken wat horrormuziek zo spannend maakt. Hun vergaarde kennis zetten ze later in om zelf horrormuziek te componeren.
cd 10
cd 11 cd 12
Kern Laat luistervoorbeeld 1.5.a. horen. Analyseer het gezamenlijk. Kom tot de conclusie dat het spannend klinkt vanwege de lange klanken waaraan geen eind lijkt te komen. Schrijf lange klanken op het bord. Laat luistervoorbeeld 1.5.b. horen. Analyseer het gezamenlijk. Kom tot de conclusie dat het spannend klinkt vanwege de herhaling. Schrijf herhaling op het bord. Laat luistervoorbeeld 1.5.c. horen. Analyseer het gezamenlijk. Kom tot de conclusie dat het spannend klinkt vanwege de zwevende tonen. Schrijf zwevende tonen op het bord. Afsluiting De leerlingen nemen opdracht 1.5. voor zich. Ze gaan hun eigen horrormuziek maken, het moet passen bij hun eerder gemaakte storyboard. Zet de eerder gevormde groepjes bij elkaar en aan het werk. Alle groepjes dienen minstens tot en met stap 2 te komen.
LES 1.6. Nodig - werkboek blz. 7 - diverse instrumenten naar keuze Inleiding De groepjes gaan verder met opdracht 1.5. Zorg dat alle groepjes hun grafische partituur (stap 3) binnen 15 minuten af hebben. Kern Elk groepje presenteert de horrormuziek (eventueel opnemen met een eenvoudige recorder). Evalueer elke presentatie. Vraag medeleerlingen wat ze van de originaliteit vonden, van de uitvoering en van de taakverdeling. Vraag ze of de horrormuziek goed bij het storyboard past. Afsluiting Sluit af met een (wel)verdiend compliment voor iedereen.
NB Niet genoeg tijd om alle groepjes aan bod te laten komen? Probeer het op een later tijdstip nog eens.
Liedlijst Muziek-cd A Groep 8 nummer A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A 10 A 11 A 12 A 13 A 14 A 15 A 16 A 17 A 18 A 19 A 20 A 21 A 22 A 23 A 24 A 25 A 26 A 27 A 28 A 29 A 30 A 31 A 32 A 33 A 34 A 35 A 36
opdracht 1.1. 1.1. 1.1. 1.2. 1.2. 1.2. 1.2.a. 1.2.b. 1.3.b. 1.5.a. 1.5.b. 1.5.c. 2.1. 2.1. 2.2.b. 2.1.a. 2.1.b. 2.3. 2.3. 2.3.a. 2.4.a. 2.5.b. 2.5.c. 2.6. 3.1. 3.1. 3.1. 3.2.b. 3.3. 3.3. 3.6. 3.3.b. 3.4.a. 3.5. 3.5. 3.6.
soort lied zing mee voorbeeld voorbeeld lied zing mee opdracht opdracht opdracht opdracht opdracht opdracht lied zing mee liedbegeleiding opdracht opdracht lied zing mee opdracht opdracht opdracht opdracht speelstuk lied zing mee opdracht opdracht lied zing mee liedbegeleiding opdracht opdracht liedbegeleiding opdracht opdracht
titel the lion sleeps tonight the lion sleeps tonight James Bond theme twee scenes filmmuziek regisseur regisseur vier scenes filmregisseur vijf filmgenres spanning door lange tonen spanning door herhaling spanning door zwevende tonen you're in love you're in love you're in love like someone in love sinds een dag of 2 (32 jaar) liddel ducky liddel ducky positief lied der holle rache - die zauberflote spraakwater tweezaamheid begeleidingsritme rap hill a gully hill a gully drie melodieen op piano get up, stand up mangoes mangoes mangoes twee carnavalsnummers salsa mania ritmebegeleiding mangoes fruitritmes steeldrums
Liedlijst Muziek-cd B Groep 8 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B 10 B 11 B 12 B 13 B 14 B 15 B 16 B 17 B 18 B 19 B 20 B 21 B 22 B 23 B 24
4.1. 4.1. 4.1.c.+4.3.a. 4.2. 4.2.a. 4.3. 4.3. 4.3. 4.3. 4.3.b. 4.4. 4.4. 4.4.a. 4.4.b. 4.6. 4.6. 5.1.a. 5.3. 5.3. 5.4.a. 5.4.b. 5.5. 5.5. 5.5.a.
lied zing mee opdracht speelstuk opdracht lied zing mee lied zing mee opdracht opdracht speelstuk opdracht opdracht lied zing mee opdracht lied zing mee opdracht opdracht lied zing mee opdracht
I'm a Ford (1+2+3) I'm a Ford (1+2+3) drie keer Chopin Speelstuk l’Italiana in Algeri row your boat in majeur row your boat in majeur row your boat in mineur row your boat in mineur mineur of majeur motief en thema 5e symphonie begeleiding motiefspel l’Italiana in Algeri get right podiumvrees podiumvrees ghost of tom donny donny vier kledingkeuzes don't know why in de late uren in de late uren zes genres
