Ontwikkeling van Familiebeleid in Geestelijke Gezondheidszorg Wat? Waarom? Hoe? symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Inhoud Uitgangspunt
vanuit familieperspectief Wat is familiebeleid? Verantwoording en vaststellingen vanuit familieperspectief Project familiebeleid in ggz-organisaties Bevraging
STAVAZA van ggz-organisaties Vaststellingen en conclusies symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Uitgangspunt De
zorgvernieuwing biedt kansen
betere voorwaarden creëren voor “herstel” familie/naastbetrokkenen komen in beeld cliënten
meer aangewezen op thuismilieu families krijgen andere rollen en taken . Dit
impliceert randvoorwaarden
Familieparticipatie kan slechts volwaardig gerealiseerd worden als dit structureel ingebouwd wordt in een zorgorganisatie en deel uitmaakt van het beleid van die organisatie. symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Familiebeleid?
Familiebeleid gaat over de organisatie van familieparticipatie in een zorgorganisatie
is een weerslag van de visie (+communicatie) geeft de kaders aan bestaat uit beschrijving van actuele, relevante ontwikkelingen protocollen, procedures, richtlijnen, folders, brochures praktijk methodieken/inspiratie
voor beleidsverantwoordelijken voor zorgverleners voor cliënten voor familieleden en naastbetrokkenen symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Verantwoording 1 Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat betrekken van familie = betere uitkomsten van het zorgproces.
betrekken van familie bevordert herstelproces (Fox, 2008; Falloon, 1985). familie voornaamste inzet op ADL, medicatietrouw en behandeling (Lenior, 2001). familie helpt dwangtoepassing voorkomen (Rademakers en Theunissen, 2004). relatie patiënt/familie beter met actieve betrokkenheid in zorg + hogere patiënttevredenheid (Bijma, 2007; Klaassen, 2010). koppeltherapie betere resultaten dan individuele therapie, zowel op vlak van relatietevredenheid als klinische symptomen (Hafner et al, 1983). Klaassen, H.W. & Hasert, M. (2010) Familie-ervaringsdeskundige in een FACT-team, tijdschrift voor Rehabilitatie, juni 2010, nummer 2. Rademakers, J., & J. Theunissen (2004). Het netwerk: je kunt niet zonder. In: T. Abma, G. Widdershoven & B. Lendenmeijer (red.), Dwang en drang in de psychiatrie. Utrecht, Lemma. symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Verantwoording 2 Expertise van families en familieorganisaties
Inschakeling van familievertegenwoordigers in organisatie van zorgvernieuwing (proj. FOD – volksgez., mandaat Similes) 2007: therapeutische projecten en transversaal overleg 2010: PSY 107 2012: oprichting Familieplatform GGZ met primaire opdracht om familieorganisaties te ondersteunen in de uitbouw en implementatie van familieparticipatie via o.a. verwerven expertise, opleiding en coaching van familievertegenwoordigers
Let wel: groeiende groep familieleden met groeiende ervaring doch geen massa, opleiding nog in uitbouwfase symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Ervaring van familievertegenwoordigers
Experimenten dragen bij tot voorzichtige verandering van visie op samenwerken met familie Maar: traag en moeizaam sterk afhankelijk van de goodwill van individuele hulpverleners weinig visie op beleidsniveau zeer veel verschillen
zorgaanbieders: volwassenzorg t.o.v. zorg voor kinderen en jongeren, ouderenzorg + verschillen tussen residentiële-, ambulante- en thuiszorg families: verschillen omtrent de afstemming van aanbod op vragen en noden van de familie.
families signaleren prioritair gebrek aan informatie en ondersteuning en verwachten meer samenwerking en continuïteit in het zorgtraject. symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Vaststelling & conclusies
Nood aan verdere verkenning van
huidige stand van zaken wat betreft ontwikkeling van familieparticipatie factoren die de implementatie van familieparticipatie bevorderen, in de weg staan mogelijke oplossingen voor implementatie van familieparticipatie
Opnieuw: Nood aan visieontwikkeling en familiebeleid in ggz-organisaties om familieparticipatie daadwerkelijk te realiseren. symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Project Familiebeleid van FGG 1. Bevraging residentiële voorzieningen
Steekproef: 4 ziekenhuizen, 1 netwerk PSY 107, 1 centrum voor verslavingszorg Semi gestructureerd interview Huidige stand van zaken betreffende familieparticipatie visie, beleid en praktijken, op het vlak van bejegening, informatieverstrekking, actieve betrokkenheid en ondersteuning van familie. – behoefte aan verdere ontwikkeling van familiebeleid?
wat is wenselijk en haalbaar? wie en wat kan hierbij helpen? hinderpalen? symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Voorlopige conclusies
Visie:
op beleidsniveau ontbreekt soms, overwegend vaag geformuleerd, meestal niet schriftelijk vastgelegd met uitzondering van 2 weinig of niet geëxpliciteerd in consequente procedures, praktijken meer visie en goede praktijken bij individuele HV + specifieke zorgeenheden opvallend beter en anders ontwikkeld in verslavingszorg
Praktijken:
beleid met procedures en protocollen beperkt aanwezig op bepaalde zorgeenheden (meer in langdurige zorg, jongeren, systeemdenken …) beperkt in ontwikkeling: intervisiegroepen, familieraad PSY107: werkgroep mobiele teams sjabloon familiebeleid (Leuven), ontwikkeling familieraad, familieforum(experiment Brugge) … symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
Voorlopige conclusies
Noden hinderpalen
Intenties
tijd, middelen, prioriteiten, keuzes beroepsgeheim familie niet coöperatief te weinig gestuurd vanuit beleid overwegend positieve intenties om er meer werk van te maken
Ervaring met bevraging
helpt bij bewustwording confronterend, oordelend leerrijk goede leidraad voor verdere ontwikkeling
Cultuuromslag vraagt tijd symposium GGZ congres 2014, H. Vanderlinden
