SLIM MOBIEL
Ve r ke e r s - e n m o b i l i t e i t s e d u c a t i e i n V l a a m s - B r a b a n t - s c h o o l j a a r 2 015 - 2 016
Weggeefactie drinkbussen LesID: GORDELfestival op school Vorming: VOS & fietsen in groep
INHOUD
JAAR
Beste lezer,
3 5 jaar Slim mobiel
Fietsen en stappen naar school heeft heel wat voordelen.
3 Weggeefactie drinkbussen
gen voor een optimale gezondheid. Door te voet of met de fiets naar school te gaan vullen kinderen al een deel van die behoefte in. Bovendien doen ze ervaring op in het
4 Duurzame school, straffe school
Dr.Mobi klasgesprek Zet de klas aan het denken over mobiliteit
verkeer en worden ze zelfstandiger.
5 MOS actiefiches
Toch daalt het aantal verplaatsingen te voet en per fiets.
6 Dr. Mobi actiemateriaal
Vervoerscirkels Wie zou er allemaal te voet of met de fiets naar school kunnen komen?
In 2000 ging nog 40% van de schoolkinderen fietsend naar school, in 2014 is dat nog amper 25%. Ongeveer 10% gaat nog te voet naar school. De meeste kinderen en jongeren nemen de wagen of het openbaar vervoer. Duurzame verplaatsingen zijn goed voor het milieu en ze zorgen voor minder auto’s op de baan wat zorgt voor
Mobiliteit vroeger en nu Hoe gingen oma en opa naar school?
7 Ontdek het aanbod van de uitleendienst
Voedselkilometers CO2 besparen? Eet lokaal
7 Verkeerspark Kessel-Lo + Levend verkeerspark
het tij te keren. Met een brede waaier aan verkeers- en mobiliteitsacties willen we samen met u meer kinderen en jongeren op de fiets krijgen. We hopen alvast dat u het goede voorbeeld geeft.
8 Gezocht: Gemachtigde opzichters 8 Pedagogische studiedag: Energie, klimaat en mobiliteit
omete lesID Voedselkil
rs
lesI vervoersc erscirkel lesIDD vervo irkelss vervo ersc
irkels
lesID Le
lesID Dr.Mobi klasgesprek
gedeputeerde voor mobiliteit
de zij bij ons in voordat afleggen THEMA’S VERSTOPTE DR.MOBI IN de moetenDEZE die in voedingswaren AFFICHE... de fruitsla restaurantdag aan die bepaalde uwDE of serveer op en duid de weg met elkaar. wereldkaart 1 het STOP-principe: ontbijt als voorbeeld punten Maak een grote van het gezonde de verschillende Stap wanneer het om kleine afstanden gaat; Trap Neem het menu spelden en touwtjes winkel liggen. Verbind met met je fiets wanneer uw bestemming wat verder ligt; onderzocht werd. Openbaar vervoer brengt u naar nog verder gelegen Labo-opdracht plaatsen; Personenwagens gebruik je als de eerste rt per schip. voor vliegtuigtranspo transport drie onmogelijk zijn. vaarroutes van Trek rechte lijnen rvoer en voor 2 Kinderen die goed uitkijken bij het oversteken. voor vrachtwagenve uitgestoten. Maak slingerlijnen ton er werd Fietsers die extra opvallen met helm, hesje CO2 per3 kilometer hoeveel gram en fietslicht. u laten berekenen leerjaar kunt Smakelijk eten! van het zesde van de uitstoot. 4 Heel wat milieuvriendelijke voertuigen De leerlingen label met vermelding een verminderen de uistoot van schadelijke gassen. touwtje Hang aan elk 5 Een kikker die - net zoals veel van zijn vrienden .BE/DRMOBI MSBRABANT minder geluk had tijdens de jaarlijkse paddenWWW.VLAA oversteek.
11 lesID: Velo op school
KLAS IN ACTIE!
duurzame scholen straffe scholen
3. Vraag op het einde van de les aan de leerlingen om een slogan te bedenken over het opgegeven thema die ze op de affiche kunnen schrijven en kies er de leukste slogan uit.
MEER LESIDEEËN OP WWW.VLAAMSBRABANT.BE/DRMOBI
13 Fietsschool voor volwassenen 13 Vorming: fietsvaardigheid bij kleuters 13 Lowie het fietskonijn
Dienst mobiliteit, tel. 016-26 75 44,
[email protected] www.vlaamsbrabant.be/verkeer-mobiliteit Tom Dehaene, gedeputeerde voor mobiliteit,
[email protected]
14 Gewoontes veranderen doe je zo
18 Ik zie je graag
EXCLUSIEF SECUNDAIR
Wat zie
je op je
papier?
regenw strook5. Dompe ap, azijn en roder het dan is ter, citroensvloeistof, hoe blauw, de eerder zuurder het strookje je. Kleurt f een base. een groeiuw vloeisto ffen ook lende vloeisto met de s in verschil lende U kunt Zaai tuinkerect de verschil test doen. ervan. welk eff s en kijk op de groei potjes de strookje ffen hebben 4.Laat vloeisto even drogen.
Deel de klas op in groepjes en zorg voor een volwassen begeleider. Elk groepje vertrekt op hetzelfde moment om een boodschap te doen. Bijvoorbeeld om een brood te halen bij de bakker, een krant in de boekenwinkel… Naar elke bestemming gaat er een groep te voet, een andere met de fiets en de laatste met de auto. Als dat mogelijk is kan de er ook een groepje met het openbaar vervoer gaan. Benadruk dat ze verkeersregels moeten respecteren en dat het geen race is.
nadelen te bespreken.
Voordelen
je eigen filmestival
filmfestival. filmpjes op een de fiets Vertoon alle afgewerkte voet of met voor wie te Gratis popcorn
TE VOET
FIETS
BUS
TREIN
AUTO
Je bent beschermd tegen weer en wind Sportief Snel Je kunt een praatje slaan Niet vervuilend Je kunt samen rijden/stappen met enkele vrienden Je komt aan wanneer je wilt en vertrekt wanneer je wilt
komt!
Parkeren voor de deur Je kunt je boodschappen makkelijk vervoeren
Dr.Mobi Labo:
Filmen met
je eigen smartphon
Nadelen
ehouder
TE VOET
FIETS
BUS
TREIN
AUTO
Als het regent wordt je nat Niet zo snel Je moet je uurwerk in de gaten houden Het brengt je niet tot vlak voor de deur Maakt lawaai Vervuilt de lucht
en: Benodigdhed Stevig karton
Breekmes Snijplank 4 elastiekjes 2 plastic snelbinders Fietshelm
1. Snij een lange uit die strook karton is net iets smaller
dan de smartphone. 2. Maak twee . U-vormige benen
6. Maak de houder het fietshelm 3. Plooi aan vast aan de een andere uiteinde met de snelbinders. Daar kleine goot. smartp7. Schuif de ligt de smartphone rekjes. niet kan hone onder de in zodat die met de Zwaai eens vallen onderweg. weer helm heen en of alles 4. Plooi de twee om te testen tot de benen zo om vast zit. rechtop goed smartphone kan staan vooraan op de fietshelm. 5. Doe 4 elastiekjes rond de houder.
Last van file of vertraging Het kost geld Het is vermoeiend
Bron: MOS-themabundel mobiliteit
Met de campagne Start to S.T.O.P. motiveren sportclubs hun leden om veilig en duurzaam van en naar de sportclub te gaan. De provincie Vlaams-Brabant heeft nog een kleine voorraad stevige drinkbussen in haar kelder. Doe mee aan de grote weggeefactie en maak kans op een pakket van 25 drinkbussen! Daarvoor moet u zich wel van uw sportiefste kant laten zien. Enkel als u zelf een MINI GORDELFESTIVAL organiseert, kunt u een pakket aanvragen. Het pakket bevat alle info om zelf een sportieve fietstocht uit te stippelen langs de fietsknooppunten. Met de tips op pagina 9 zet u de tocht helemaal in het teken van beleven en genieten, net zoals het echte Gordelfestival.
EXCLUSIEF SECUNDAIR
19 SMS: Slimme Mobiele Scholen 19 Maak de klik: Gordel altijd!
22
2. Hou minuut de een van een geduren de uitlaat us. achter de schoolb auto of
©Floris
ze moeten volgen. Laat hen ook schatten hoeveel tijd Laat de kinderen op een routeplanner of kaart uitzoeken welke weg om onderweg al goed na te denken over de voor- en ze nodig hebben voor de boodschap en de verplaatsing. Vraag hen nadelen van de vervoerswijze. uitstap. Gebruik onderstaande tabel om de voor- en Wanneer ze terug aankomen in de klas noteren ze de duur van de
maken met leuke actiefilm beelden ook een de ICT-coördiJe kan met de iekje. Vraag aan een leuk achtergrondmuz te zetten. om je op weg nator wat hulp
als
4. Hang de affiche met de klasslogan op de deur van elke klas. Zo kunnen de leerlingen aan de deur van elke klas ontdekken wat Dr.Mobi daar te vertellen heeft.
e
Organiseer
1.1.1.
Neem Neem Neemeen een eenstratenplan stratenplan stratenplanvan van de vande gemeente. degemeente. gemeente.Duid Duid Duiddaarop daarop daaropde school de school schoolen en de de ende plaats deplaats plaatsaan aan aanwaar waar waarde de leerlingen deleerlingen leerlingenwonen. wonen. wonen.
2. 2. Teken 2.Teken Tekentwee twee tweevervoerscirkels vervoerscirkels vervoerscirkels
niethebben met verkeersveiligheid of milieuvriendelijke mobiliteit over MOS-school 1. Verdeelenverschillende ouders acties thema’s die te jullie maken Weten zijn scholen die schoolteam registreer je als MOS-scholen duurzamer wordt. verder. samen met het MOS-community, de schoolVoorbeelden graag alleenklassen. thema’s zijn: stappen op de straat, fietsen op de straat, zichtbaarheid in donkere deel uit van de Vlaanderen! Leerlingen werken keuzes leren maken Zij helpen jevan van om langs te komen. ouders bewuste Groene Kaart schoolteam, en je provinciale MOS-begeleider dagen, dode hoek, het openbaar vervoer, gordel aan in de auto, fietsen is gezond, dieren in gevaar, gezonde zodat de leerlingen, OSalternatieve energiebronnen, waar komt ons eten vandaan (voedselkilometers) ... lucht, te beginnen? Vraag RABANT.BE/M goed hoe er aan - WW.VLAAMSB 2. Geef een inleidende les over het thema (bronnen op pagina 12). SBRABANT.BE
MOS@VLAAM
Laat de leerlingen de verschillende vervoerwijzen met elkaar vergelijken in een echte test.
school als school middelpunt. alsmiddelpunt. middelpunt.Teken Teken Tekeneen een eeneerste eerste eerstecirkel cirkel cirkelmet met meteen een eenstraal straal overeenkomt straaldie die overeenkomt overeenkomtmet die met met111km km op kmop de opde kaart dekaart kaart(de (de stapzone). (destapzone). stapzone).Teken Teken een een Teken tweede eentweede tweedecirkel cirkel cirkelmet met meteen een straal eenstraal straalgelijk gelijk gelijkaan aan aan555kilometer kilometer kilometerop op kaart de kaart opde kaart(de (de de fifietszone). (defietszone). etszone).
VAN MOS. UIT DE FICHES .BE affiche kunt u uw eigen slogans Maak neerpennen of eigen activiteiten aankondigen in het witte vak. VELE ACTIVITEITEN Op deLAANDEREN IS EEN VAN DE FICHES OP WWW.MOSV voor onze planeet. op de maken DEZE LESTIP Een uitstekende voor de leerlingen. keuzes teklus school OOK DE ANDERE leren duurzame en plaats jouw samen kunnen op www.mosvlaanderen.be, uit op maat van de school, RAADPLEEG geloven dat we
MOS
Dr.Mobi Labo: De vergelijkende test
lesID Roadmovi
De De stapsnelheid Destapsnelheid stapsnelheidvan van vaneen een eenjonge jonge jongevoetganger voetganger voetgangerbedraagt bedraagt bedraagt333ààà444 km/u. km/u. km/u.De De snelheid Desnelheid snelheidvan van een vaneen eenjonge jonge jongefietser fifietser etser varieert varieert varieerttussen tussen tussende en de en 12 16 en16 de12 dat km/u. 12 altijd 16km/u. dat datisisisniet altijd km/u.Op niet Op altijdde de niet een Opeen kortste. dekortste. eenkwartiertje kwartiertje kortste.De kwartiertjetijd De afbakening Deafbakening tijd afbakeningvan kan tijdkan kanje jejeongeveer van ongeveer vande de ongeveer750 ‘stapzone’ de‘stapzone’ 750 ‘stapzone’en tot tot 750m mm zone’ tot111km km en stappen ‘fi zone’ kmstappen en‘fietsetsstappenof ‘fietszone’zal zal of ininde zalin of333ààà444km de meeste km demeeste meestegevallen fifietsen. kmfietsen. etsen. Wie gevallen Wie gevallengeen Wiezou zou geen er zouer geencirkel cirkel allemaal erallemaal cirkelmaar allemaalte maar voet voet te maareen voetof of een met te hoek ofmet hoek eenveelveelmetde de hoekzijn. veelfifiets zijn. defiets ets naar naar zijn.Je Je kan naarschool school Jekan Zo kande de schoolkunnen kunnen leerlingen deleerlingen kunnenkomen? leerlingenook komen? ook komen?Tijd ookmet met Tijd voor meteen Tijdvoor een onderzoek! vooreen eenrouteplanner een routeplanner onderzoek! onderzoek! een de routeplanner de afstand in de wolken. deafstand afstandtussen tussen tussentwee twee tweeplaatsen plaatsen plaatsenlaten het vocht laten latenberekenen. berekenen. en bomen berekenen.Opgelet: Opgelet: een Opgelet: en met een eenrouteplanner routeplanner routeplannerberekent STOF berekent berekent voor min. Planten t op oude vermeng meestal meestal meestalde FIJN de kortste, dekortste, kortste, lnaam ZURE REGEN en niet die zich en zijn niet nietde de veiligste veiligste veiligsteweg. de weg. weg. neerkom verzame enniet stoffen daarvan are, is een buurt die r zure regen onzichtb ssen bevatten en de gevolgen en in de Fijn stof af. Wannee blote oog Uitlaatga regen’ zoals bijwel gebouw met het of sterven er ‘zure vervoerscirkel zweven vervoerscirkel de klas vervoerscirkeltheoretische kleine, theoretische ziektes theoretischesituatie Die n kent ontstaat situatie vervoerscirkel in de lucht vervoerscirkel er voor vervoerscirkel werkelijke die werkelijke werkelijke zeezout. situatie situatie op. Misschie vatbaard deeltjes tjes of situatie op op de opde kaart dekaart worden kaartmet dat is met metde de de kalksteen de school d roetdeel we in en en, lost voorbeel ademen gebouw , oueten’ uitzien. deeltjes kinderen ‘aangevr kleine Vooral er wat lemen, gezond. rverklikkers niet zo met longprob van. ol-zuu en mensen hebben er last rodeko deren en g is, je eigen vaatziekt ntreinigin Maak hart- en de luchtvero i Labo: heel veel Dr.Mob BESPREKING: larm, roept bEspREkING: bEspREkING: Als er nSMOG-a eld bij inspanni (2de graad) bijvoorbe geen zware Wie 1.1.1.Wie Wievalt valt binnen valtbinnen op om binnenwelke welke welkecirkel? cirkel? cirkel?Gebruik Gebruik Gebruikjijjijjijde overheid de wijze verplaatsingsdeverplaatsingswijze wijzevoor verplaatsingsvoor voorjouw jouw jouwzone zone zoneof of niet? ofniet? niet? doen. gen te 2. 2. Wat 2.Wat Watzijn zijn de zijnde redenen deredenen redenenwaarom waarom waaromouders ouders oudersen en kinderen enkinderen bepaalde VERVOERSCIRKE kinderenin bepaalde bepaaldezone inineen zone een zonetoch een vERvOERsCIRkE toch tochmet met LS vERvOERsCIRkEls metde de auto VOOR deauto autonaar naar DE naarschool school Vang schoolkomen? komen? lsvOOR komen? vOORDE SCHOOLACTIVITE DE i Labo: sCHOOlACTIvITE sCHOOlACTIvITEITEN ITEN 3. 3. Kan 3.Kan Dr.Mob Kanje jejeeen een een filteroplossing eenoplossing ITEN oplossingbedenken dat in bedenken bedenkenvoor voor 3. Knip en voorkinderen Onderzoek of een aantal kinderen kinderendie auto stof op auto die autotot tot met diemet aan totaan metde de de aande schoolpoort de Onderzoek reepjes deschoolpoort het Onderzoekofofeen schoolpoortgebracht zit (1ste gebracht eenaantal gebrachtworden. activiteiten aantalbuitenschoolse worden. aan zwembad, alles door worden.(Iedereen buitenschoolseactiviteiten zakje in (bezoek te (Iedereen voet te gassen tevoet (Iedereenkan voetnaar naar sporthal, buitenschoolse kan naarschool activiteiten school kan aan schoolgaan aanzwembad, 2. Giet bibliotheek enz.) gaan zwembad,sporthal, (bezoek (bezoek gaanals ze in het als uitlaat de alsde ouders sporthal,bibliotheek deouders binnen deze oudershun voerscirkels hun bibliotheekenz.) en vang hunwagen wagen honderdtal honderdtal wagenop verhonderdtalmeter dompel liggen. op enz.)binnen een opeen meter een voerscirkels binnen dezevermetervan voerscirkelsliggen. van rode kool vande de een zeef school deschool verliggen. schoolparkeren parkeren parkerenen graad) deze en vanaf 1. Snijd en kook hun enhun vanaf vanafdaar sap op. hunkinderen kinderen daar kinderen daaralalaldan sap. dan efilter Stip ook de ondernomen danniet niet nietbegeleid begeleid begeleidte het rode te voet tevoet Stip voetnaar Stipook naar en geplande leeruitstappen een koffi ookde gaan.) naarschool school gaan.) deondernomen gaan.) schoollaten ondernomenen in stukjes s 10 laten laten apier evalueer engeplande geplandeleeruitstappen de vaststellingen. 1. Maak aan en leeruitstappen evalueer evalueerde keukenp aan aan devaststellingen. en en vaststellingen.Wellicht weeen ze minsten een pan hetstuk zo ver van niet steeds Wellichtmoeten huis zoeken. DeWellicht moetenof Een ***Een we wehet Eenvervoerscirkel vervoerscirkel in zozover hetniet vervoerscirkelhoeft vraag is moeten vervan niet vanhuis steeds lange stok steeds of een grote huiszoeken. hoeft zoeken. hoeftgeen geen eswaeen De geencirkel gen afstand De cirkel vraag vraag een minuten cirkel te aflegmeerwaarde betekent isisofofeen op zijn. tetezijn. zijn.De De grote werkelijke grote Dewerkelijke werkelijke gen afstand geneen vastafstand afstand afstand afstandisisisniet eenmeerwaarde in kraantj Hoe voor deeen aflegaflegmeerwaardebetekent niet nietde leeruitstap. de afstand deafstand betekentvoor afstandin ininvogelvlucht. vogelvlucht. voorde vogelvlucht.Kinderen ater. deleeruitstap. water. leeruitstap. je meettoestel Kinderen Kinderennemen l een strookje nemen nemen 30/08/2011 16:42:52
• Hoe kom jij naar school? Op wie lijk je dan het meest? • Wie zou jij het liefst zijn? • Wie wil je liever niet zijn? • Wie geeft er het goede voorbeeld in het verkeer? • Wie doet er iets wat helemaal niet zo veilig is? • Zie je dingen die niet goed zijn voor de natuur? • Zie je dingen die goed zijn voor de natuur? • De kinderen gaan in een bepaalde volgorde achter Dr.Mobi aan. Kan jij een 4-letterwoord maken met de eerste letter van elk transportmiddel? (Antwoord: STOP) • Wat wordt er bedoeld met dat STOP-principe?
lesID Doe de test
cht!
1
van de school de restaurantdag Organiseer op over gezonde projectweek of tijdens de over kleine tentoonstelling voeding een de hele school rs. Moedig zo voedselkilomete te consumeren. aan om duurzaam
ve de lu
r ze. Jamme leven, stelt lucht die n de lucht geen vervuile zelf lucht. Zondering, industrie houden u en ik it van onze dat. Want Op www.vmm.be de kwalite lijk. Verkeer, verwarm ie doen heid. ppij meet aatscha even behoor ing, onze industr betere gezond e Milieum een niet altijd verwarm ook tot De Vlaams luchtkwaliteit , onze . En dus verkeer is de genoeg beter: ons rvuiling in handen e lucht. en. Of luchtve gezond we inadem in oorzatot minder het thema n inzicht de sleutels informatie over de kindere u eens door meer i geven vindt u Zo kijkt Dr.Mob van iging. enten rontrein Drie experim n van luchtve eit. gevolge onze mobilit ken en bril naar ook ook ookbest best bestde de veiligste deveiligste veiligsteandere weg wegnaar naar naarhun hun hunbestemming, bestemming, een weg bestemming,
SLIM-mobiliteit-02-middenkatern.indd
9 lesID: Gordelfestival op school
16 Mobieler met VOS
FESTIVALPAKKET MET BIOLOGISCH AFBREEKBARE DRINKBUSSEN!
Doe de test Een onderzoek naar wat leuk en niet leuk is
WIE ZOEKT, DIE VINDT ...
COLOFON Redactie: Steven Fagard, Ilse Fannes, Erik Thys, Serge Hiroux, Peggy Tollet, Marleen Beirinckx, Ann Thienpont. Vormgeving: communciatiedienst / Druk: Steylaerts / gedrukt op cocoon offset Foto’s: Lander Loeckx, Trui Hanoulle (artikel mobieler met VOS) v.u. Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven, ondernemingsnummer 0253.973.219
WEGGEEFACTIE
Roadmovie Bekijk het verkeer door de ogen van kinderen
Dr.Mobi verstopte 5 veilige en milieuvriendelijke thema’s in de affiche. Zo kunt u de affiche ook gebruiken om een boeiend klassikaal gesprek te voeren. De vragen van Dr.Mobi helpen u om de leerlingen aan het denken te zetten:
Tom Dehaene
GRATIS
Leve de lucht Drie experimenten over oorzaken en gevolgen van luchtverontreiniging
een veiligere schoolomgeving. De provincie Vlaams-Brabant helpt leerkrachten, ouders en lokale besturen om
SLIM mobiel
Elke maand nieuwe studiedagen voor leerkrachten en activiteiten voor leerlingen in uw mailbox? Abonneer u op de digitale nieuwsbrief via www.vlaamsbrabant.be/ digislim
In de 5 vorige nummers van SLIM mobiel vond u telkens een lesidee van Dr.Mobi met een minder alledaagse insteek over mobiliteit. Scheurde u ze nog niet uit voor uw collectie? Download dan alle Dr.Mobi – lesideeën op onze website.
Elke dag bewegen is gezond en nodig. Kinderen van 6 tot 18 jaar zouden minstens een uur per dag moeten bewe-
Altijd op de hoogte met de DigiSLIM
5
EXCLUSIEF SECUNDAIR
EXCLUSIEF SECUNDAIR
Vraag uw pakket* aan via
[email protected] Maximum 2 pakketten per school
3
Tijdens het tweede jaar werd de fietspool verder uitgebouwd. Regelmatig was er een autoluwe schooldag en telden we de fietsers. Om de resultaten voor ouders zichtbaar te maken, hingen we voor elke fietser een groen blaadje in een grote mobiliteitsboom. Die stond te pronken op het pannenkoekenfeest in oktober en het tuinfeest in mei. Ook in de nieuwsbrieven en op de website brachten we verslag uit van fietsacties en tellingen.
Vrije Basisschool Langdorp
, l o o h c s e m a z r u u D ! l o o h c s e f f a r t s De vrije basisschool uit Langdorp werkt al vele jaren rond verkeersopvoeding met veel aandacht voor fietsvaardigheden en fietspromotie. De allereerste verkeersactie op school was ‘Sam de Verkeersslang’, een actie die kinderen ertoe aanzet om op een milieuvriendelijke manier naar school te komen. Het werd een succes, maar het resultaat bleef beperkt tot de periode rond de actieweek. Door de toenemende drukte aan de schoolpoort kon het team niet bij de pakken blijven zitten. Juf Marleen, MOS-trekker in de school, vertelt hoe ze de koe bij de horens namen. Stilaan groeide het besef dat we verder moesten denken. We werkten niet alleen rond verkeer, maar ook rond gezondheid, afval en natuur. We stonden dus voor de uitdaging om onze kinderen (en ouders) bewust te maken van een duurzame levensstijl. De werkgroep besloot om alle acties samen te brengen onder één strijdpunt: duurzame mobiliteit.
“Aangezien onze kinderen zich vaak per fiets verplaatsen, zijn fietsvaardigheidsoefeningen een must!”
We stelden een driejarenplan op met haalbare doelen die we regelmatig aftoetsen. Met de subsidies van Dr.Mobi investeerden we in de fietsenstalling, fietsen en loopfietsen voor de kleuterklassen. Het eerste jaar werd de fietspool opgestart.
Die reed enkel op woensdag. Enkele (groot-)ouders en leerkrachten stippelden vier veilige routes uit, zodat veel kinderen konden aansluiten. Dat jaar deden we nog heel wat andere mobiliteitsacties. Door regelmatig te STRAPPEN, hielden we meer over van de maximumfactuur.
“Uitstappen maken we indien mogelijk altijd met de fiets. Indien de afstand te ver is, proberen we ons te verplaatsen per trein. Door te strappen houden we meer over van de maximumfactuur.” Het derde jaar werkten we samen met Mobiel 21 een schoolrouteplan uit. Die werd tijdens de infoavonden bij het begin van het schooljaar voorgesteld aan de ouders. Als we aan de kinderen vragen wat zij de leukste actie vinden antwoorden ze de ‘fietspool’. Dat is elk jaar een groot succes. Zeker wanneer je merkt dat kinderen ook op andere dagen op eigen initiatief een fietspool organiseren. Alles in het teken van ‘duurzame mobiliteit’ zetten, was enkel mogelijk door een goede samenwerking tussen de werkgroepen van MOS en Verkeer. Zij komen regelmatig samen om acties te plannen en de taken te verdelen. Ook ouders en kinderen kunnen hun stem laten horen. MOS is een vast agendapunt op de leerlingenraad en verkeersouders werken mee aan de autoluwe schooldagen. Ook tijdens eetdagen en schoolfeesten zijn we een MOS-school. We sorteren ons afval, we kiezen lokaal fruit… Voor de helpende handen organiseert de school een dankmoment. Zonder hen lukt het niet! Soms ziet het team het even niet meer zitten... Tijdens drukke weken (bijvoorbeeld rond de feestdagen of aan het einde van een trimester) wordt het wel zwaar. Even wat gas terugnemen, alles een weekje laten rusten, doet wonderen. Dan kun je met nieuwe moed verdergaan. De contacten met onze MOS-begeleider Herwig waren voor de school telkens opnieuw de drijfveer om door te gaan. Het is fijn om aangemoedigd te worden.
>>>
MOS ACTIEFICHES De aanpak werd uitgeschreven in de MOS-fiches met goede praktijken. MOS prikkelt leerlingen om op onderzoek uit te gaan naar nieuwe kennis, om verbanden te leggen en om hun emoties en waarden in doelgerichte acties omzetten. De fiches zijn zo opgesteld dat ze:
een schooljaar vol actie!
1 NOVEMBER - FEBRUARI
SEPTEMBER
NOVEMBER
4
Klimaatactie 11.11.11
MEI
FEBRUARI
Fluohesjes promoten
STRAPdag
Dikketruiendag
DECMEMBER
Sint en Piet komen met de tandem
MAART
Duurzaam ontbijt met streekproducten + waterweek
Sam de Verkeersslang
MEI
Verkeersdag
JUNI
Dankmoment verkeersouders
Een probleem duiden (Wat is er aan de hand?)
2 D e leerlingen uitnodigen om het onderwerp/probleem te onderzoeken (Hoe zit het in elkaar?) 3
De leerlingen uitdagen om actie te ondernemen
(Wat gaan WIJ er aan doen?) Download de actiefiches op www.mosvlaanderen.be Klik op ‘inspiratie’ om alle fiches te bekijken.
5
>>>
Bestel uw Dr.Mobi materiaal
3 V-borden Dr. Mobi Op de V-borden schrijft u uw verkeerstips voor leerlingen, ouders en passanten.
De provincie ondersteunt uw mobiliteitsproject met subsidies en gepast advies. Zo kunt u investeren in verkeerseducatief materiaal, loopfietsen, een schoolroutekaart, een fietsenstalling... De provincie subsidieert 80% van de uitgaven. Afhankelijk van de omvang en de aanpak van uw project kunt u per vestigingsplaats een subsidie aanvragen tot 5.000 euro.
6 Raamstickers Met de dubbelzijdige raamsticker loopt u Dr.Mobi niet onopgemerkt voorbij.
20 Affiches Dr. Mobi Onderaan is ruimte voor uw eigen slogan of activiteit
Meedoen is simpel:
• Download de handleiding met Mobi-scan en aanvraagformulieren.
:
v.u. Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven - Ontwerp: www.mrfart.be
in onze school:
hool
www.v
laams
braban t.be/d
2x mobiel verkeerspark Het mobiel verkeerspark bevat 54 verkeersborden, 4 werkende verkeerslichten en 20 verkeerskegels. De inhoud is afgestemd op de rol van kinderen als voetganger of fietser in het verkeer. Het materiaal staat op een aanhangwagen. Zorg voor een wagen met een trekhaak en chauffeur die beschikt over een rijbewijs BE. Afhaalpunt: PIVO, Asse
6x leskoffer fietsbehendigheid In een 8-tal oefenopstellingen (smalle doorgang, slalom, hellend vlak, cirkel, remtest enz.) wordt de behendigheid van de fietser getest en bijgeschaafd. Na reservering krijgt de leerkracht een uitgebreide handleiding met beschrijving van de oefeningen. Voorzie 900 m² om het parcours op te stellen. Afhaling gebeurt best met een bestelwagen. Afhaalpunten: - Provinciehuis, Leuven - PIVO, Asse - Uitleen Bekkevoort
4x leskoffer Dode Hoek
Afhaalpunten: - Provinciehuis, Leuven - PIVO, Asse - Uitleen Bekkevoort
www.vlaamsbrabant.be/drmobi
fart.be
rmob
- Ontwerp
: www.mr
i
Provinci eplein
1, 3010
Leuven
• Maak een afspraak om uw ideeën te bespreken met Dr. Mobi.
Leen de leskoffer fietsbehendigheid en de leskoffer Dode Hoek nu ook in Bekkevoort
Benader het dodehoekprobleem op kindermaat. In de leskoffer vindt u een vrachtwagen en een dode hoek op schaal, een groot stratenplan, autootjes, fietsjes en een set kleine verkeersborden. De leerkracht kan verschillende verkeerssituaties demonstreren en krijgt lesfiches.
• Surf naar www.vlaamsbrabant.be/drmobi
ze sc
Op het Provinciedomein in Kessel-Lo wordt een heel schooljaar lang verkeersles georganiseerd voor kinderen. De theorie wordt er meteen ingeoefend op het unieke verkeerspark. Het park is uitgerust met verkeerslichten, rotondes, stopborden én agenten die het verkeer regelen of al eens vermanend optreden.
NIEUW!
1 actiepakket bevat:
in on
Bij de provincie Vlaams-Brabant kunt u heel wat GRATIS lenen!
©Floris
subsidies en advies
• Doe de Mobi-scan. Deze korte zelftest uit de handleiding helpt u om een diagnose te stellen en acties op te starten.
VERKEERSPARK
Op 14 oktober opende de derde uitleenpost in Bekkevoort. De nieuwe uitleenbalie is heel wat dichterbij voor scholen en verenigingen in het Hageland. De provincie schafte twee splinternieuwe leskoffers fietsbehendigheid aan en verhuisde een leskoffer dode hoek.
BESTEL UW
Straffe communicatie vergroot de zichtbaarheid en het succes van uw project. Dr.Mobi ontwierp raamstickers, een leuke affiche op A2-formaat en een V-bord met ruimte voor uw slogan. Zo kunt u uw eigen boodschap professioneel overbrengen aan kinderen, ouders en voorbijgangers. Elke school die voor een jaarproject kiest krijgt bovendien een leuk educatie infopaneel.
Op zoek naar materiaal voor verkeersactiviteiten?
v.u. Marc
Collier,
provinci
egriffier,
• Dien voor 31 oktober uw subsidieaanvraag in via www.vlaamsbrabant.be/subsidies
Reserveer online op
i 6
Sven Sterckx, 016-26 74 95
[email protected]
WWW.VLAAMSBRABANT.BE/ UITLEENDIENST
(KESSEL-LO)
i
Info en reservering: 016-25 38 86,
[email protected]
NIEUW!
3x GoPro sportcamera
Deze lichte camera is speciaal ontworpen om actiebeelden te maken. De uitleenset bevat verschillende accessoires om de camera stevig op een fietsstuur of –helm te bevestigen. Heel handig om verkeerssituaties onderweg naar school te filmen en in de klas te bespreken. Afhaalpunten: - Provinciehuis, Leuven - PIVO, Asse - Uitleen Bekkevoort
1x ZEBRA-kit, Wat na... een verkeersongeval op school?* De ZEBRA-kit is een trolley met allerlei materialen, achtergrondinformatie en praktische tips om in de klas te werken rond en vanuit een verkeersongeval. De inhoud werd ontwikkeld voor verschillende leeftijden en aangepast aan de leefwereld van kinderen zodat ruimte gegeven kan worden aan de emotionele impact van het ongeval. Het geeft de leerkracht een houvast in zijn/haar houding tegenover de klas, de ouders en collega-leerkrachten. Info: www.rondpunt.be Afhaalpunt: Provinciehuis Leuven, bij een noodgeval kan de ZEBRA-kit ook gratis aan de school geleverd worden. * ZEBRAkit: Aanvragen via Kristy Bamps, 016-26 78 35,
[email protected]
Uitleenbalie Leuven 016-26 76 91
[email protected] Uitleenbalie Asse 02-454 82 41
[email protected] Uitleenbalie Bekkevoort 013-78 58 41
[email protected]
LEVEND VERKEERSPARK (PRAKTIJK IN HET ECHTE VERKEER) VANAF 8 JAAR
De map ‘Het levend verkeerspark’ zet u op weg bij het opstellen van een verkeerseducatieve route. De 28 oefeningen voor fietsers en voetgangers zijn voorzien van heldere illustraties en controlefiches om de verkeersvaardigheid te beoordelen. Download de map ‘Het levend verkeerspark’ op www.vlaamsbrabant.be/levendverkeerspark
7
lesID GORDELfestival op school
Gezocht:
Het einde van het schooljaar is het uitgelezen moment om een leuke fietstocht te organiseren. Tijdens de zomer worden er in de Groene Gordel heel wat sportieve en ontspannende activiteiten aangeboden. De topdag van het Gordelfestival valt op 6 september 2015. Kom alvast in de sfeer en organiseer met deze lestip in geen tijd een leuke fietsuitstap in de buurt van je school.
gemachtigde opzichters!
Vraag vooraf je Gordelfestivalpakket aan (zolang de voorraad strekt) . Wat vind je in het pakket: Een kaart van het fietsknooppuntennetwerk
De gemachtigd opzichter laat kinderen, scholieren, personen met een handicap of bejaarden in groep oversteken. Hij mag daarbij aanwijzingen geven aan andere weggebruikers en het verkeer stilleggen. Om als gemachtigd opzichter te kunnen optreden moet u eerst een opleiding volgen.
Stuurstrookjes om je fietstocht op te schrijven 25 drinkbussen
HOE VERLOOPT DE OPLEIDING? 1 De provincie organiseert gratis het theoretische deel van uw
opleiding. Kandidaten zijn minstens 18 jaar oud.
Na het theoretische deel geeft de lokale politie een 2 praktijkcursus van een halve dag in het reële verkeer.
Na het voltooien van zowel theorie als praktijk volgt de 3
officiële aanstelling door de burgemeester van de gemeente waar u als gemachtigd opzichter zal optreden. De provincie schenkt u een fluo hesje, een stopteken en een tricolore armband.
Start16/10to 9 - 12 uur ASSE
. P . O . T . S
PIVO
13 - 16 uur
PIVO
DIEST
15/10
9 - 12 uur
Preventiedienst
LEUVEN
13/10
19 - 22 uur
Provinciehuis
26/10
19 - 22 uur
Provinciehuis
LANDEN
19/10
19 - 22 uur
Stadhuis
ROTSELAAR
22/10
19 - 22 uur
De Mena
TIENEN
21/10
9 - 12 uur
Stadhuis
HOEILAART
21/10
19 - 22 uur
GC Felix Sohie
DIGITALE ROUTEPLANNER MET PC OF APP
Op het fietsknooppuntennetwerk kan je een route uit-
puntennetwerk komt meteen op je scherm. Zoek je start-
PEDAGOGISCHE STUDIEDAG
stippelen langs genummerde bordjes (knooppunten). Je
ENERGIE, KLIMAAT EN MOBILITEIT
kan makkelijk een eigen fietstocht samenstellen door van
De opwarming van de aarde is één van de meest actuele milieuproblemen. De strijd tegen de klimaatverandering moeten we samen voeren. Om negatieve effecten te temperen moeten we anders omgaan met energie en grondstoffen. Gaan we op school en in de klas bewust om met energie? Hoe produceren we samen minder CO2?
stippel je in geen tijd zelf een leuke fietsroute uit. Reken
Open de website http://fietsrouteplanner.vlaanderen-fietsland.be/ op je digibord. Het volledige fietsknooppunt (het dichtstbijzijnde knooppunt) en klik op de bol. Als je op een ander knooppunt klikt, stippelt de website de
knooppunt naar knooppunt te fietsen.
route verder uit. Je weet meteen ook hoeveel kilometer je
DE KLASSIEKE MANIER OP KAART
je kan ze oproepen op de smartphoneapp van Vlaanderen
Met de fietsknooppuntenkaart (uit je Gordelfestivalpakket)
voor de boeg hebt. Je kan de route makkelijk afdrukken of Fietsland.
zeker even vooraf uit hoe lang je fietstocht is. De getallen op de kaart geven de afstand tussen 2 knooppunten aan. Schrijf de knooppunten op het strookje dat je aan je fietsstuur kan bevestigen.
MOS helpt uw team graag verder om op een co-creatieve wijze uw klimaatplan vorm te geven. Wilt u het accent op klimaat en mobiliteit leggen? Dr.Mobi biedt samen met MOS een boeiende pedagogische studiedag aan op maat van de school.
©Floris
16/10
STAP 1 : PLAN JE ROUTE OP HET FIETSKNOOPPUNTENNETWERK
tarttostop
e/s sbrabant.b
www.vlaam
i
Ludo Lostermans, 02-456 89 42,
[email protected]
Info over energie en klimaat - contacteer uw MOS-begeleider: Ann Thienpont, 016-26 72 37,
[email protected] Herwig Kevelaerts, 016-26 72 57,
[email protected] Info over mobiliteit Steven Fagard, 016-26 75 27,
[email protected] Sven Sterckx, 016-26 74 95,
[email protected]
8
9
Onderhoud
lesID Velo op school Ketting smeren
3.5 bar = 5 bar
Velo op school ontwikkelde handige fiches waarmee je in één oogopslag leert hoe je je Afh. van de weeromstandigheden fiets in goede conditie kan houden. Scan de QR-code met je smartphone of tablet om een instructiefilmpje te bekijken. Bekijk alle filmpjes via www.veloopschool.be
STAP 2: MAAK ER EEN ECHT FESTIVAL VAN
•
• •
Poetsen met een vod of een borstel met water en weinig afwasmiddel of allesreiniger. Droogwrijven met een vod Olie opdruppelen of vernevelen terwijl de ketting loopt.
FIETSONDERHOUD
Het Gordelfestival staat garant voor ontspanning. Het programma is thematisch opgedeeld met voor ieder wat wils. Laat de klas in kleine groepjes nadenken over leuke activiteiten voor de rustpauze rond de thema’s van het Gordelfestival.
Checken
Je kan stemmen over het leukste voorstel of de activi-
g de fiets teiten in het rad van het gordelfestival schrijven en het een tuinslang. lot laten beslissen. straal van t nooit op de len. ENKELE IDEETJES igingsmiddel
ets droog
hts boven)
Voor elk gebruik • • •
SAMEN SPORTEN:
2-3 keer per jaar
‘Slowbiking’ is een nieuwe rage. Wie fietst het traagst over een afstand van 15 meter zonder een voet aan de grond te zetten?
•
rijden. Je mag geen voet aan de grond zetten! Ben je je staart verloren? Dan verlaat je het spel.
STRAFFE STREEK PROEVEN Organiseer een mega-picnic. Vraag aan het thuisfront om cake of taart te bakken. Neem wat dekentjes mee
• • • •
in je fietstassen en maak je eigen limonade.
Ga ijsje eten bij een hoeve in je buurt.
CULTUUR BELEVEN
Speling op: • Voorvork • Wielen • Pedalen • Trapas Kettingspanning (zie bij herstel) Spaakspanning Loszittende delen Slijtage van banden
Benoemen van enkele onderdelen:
Paardenstaart: Maak een bierkaartje met een lang touw vast aan de bagagedrager van je stalen ros. Als het
startsein gegeven wordt, probeer je het kaartje van de anderen los te rukken door er met je wielen over te
Bandenspanning Remmen Verlichting
1
Het fietsconcert: Met een fiets kan je heel wat leuke geluiden maken. Maak een compositie met je fietsbel,
10
getik op de spaken, geratel van de ketting… Wie maakt de leukste compositie? Liever een ander thema? Op het Gordelfestival kan je ook GEZOND gewoon DE
2
BEWEGEN, GASTVRIJ LOGEREN of
3
GROENE GORDEL ONTDEKKEN.
4
9
VOOR JE VERTREK!
5
Controleer voor je vertrek alle fietsen. Even de bandenspanning en de remmen controleren zijn geen overbodige luxe. Rij ook enkele rondjes op de speelplaats om het fietsen in groep al even te oefenen voor je de baan op gaat. Met de info op poster ‘Dr.Mobi fietswerkplaats’ kunnen alle leerlingen hun fiets zelf controleren.
6
8
7 2
10
8
11
9
lesID Velo op school VORMING: Band herstellen
Herstel: banden
Zonder het wiel uit de fiets te nemen • •
•
• •
•
• • • •
• •
•
•
Band vervangen
Met demontage van het wiel
Verkeerseducatie start best zo vroeg mogelijk! Al van in het kleuteronderwijs kunt u kinderen voorbereiden op hun los aan deinroldeelname het verkeer.
Voorwiel • Koppel de remkabel lerbrake. (E) • Koppel de lichtkabel los van de naafDeze vorming gaat over de motorische ontwikkeling van kleuters en u maakt kennis dynamo.(F)
Maak het ventiel los. Leg de rand van de buitenband over de velg met behulp van 3 bandenlichters. (A) Trek de binnenband voorzichtig los uit de buitenband. Pomp de binnenband op en hoor/ voel waar het lek is. Maak de plek rond het lek zuiver met een fijn schuurpapiertje (5cm rond het lek). (B) Breng een druppel oplosmiddel op het lek aan en wrijf het ruim open tot een dunne laag. (C) Laat minstens 5 minuten drogen Breng een plakker aan en strijk die mooi glad. Druk de plakker stevig aan terwijl je band en plakker lichtjes uitrekt. Controleer of er in de buitenband geen scherp stukje zit en verwijder dit. Pomp de binnenband lichtjes op. Stop eerst het ventiel door het ventielgat en breng daarna de binnenband op zijn plaats in de buitenband Leg de rand van de buitenband weer over de velgrand MET JE HANDEN! (D) Pomp de band op tot de gewenste druk
met de spelfiches uit de kleuterbox ‘Horen, zien en rijden’ van de Vlaamse Stichting Achterwiel Verkeerskunde. In primeur wordt ook het • Koppel de terugtraprem los. gloednieuwe fietsbrevetje voor kleuters • Schroef de bout op devoorgesteld! schakelunit
aan de rechterkant van de wielas los. (A)
(E) - voorwiel
DATA 15 oktober 2015 van 9 - 13 uur
FIETSSCHOO
Beide wielen • Schroef de wielasmoeren los. LOCATIE • Haal het wiel uit de vork. Provinciehuis • Ga verder zoals bij herstel banden1, 3010 Leuven Provincieplein De provincie Vlaams-Brabant organiseert al twee jaar De opleiding is gratis, maar inschrijven is • Plaats een binnenband van de juiste fietsles voor volwassenen. Elk jaar schrijven steeds meer wel verplicht. maat 110 mensen zich in voor de lessenreeks. In 2014 leerden
voor volwassenen
volwassen fietsen op de fietsschool.
(B)
(F) - voorwiel
MEER INFO • redenen. Plaats het wiel weer inwww.vsv.be/kalender de fiets. Let Mensen schrijven zich in om heel uiteenlopende er omdat op datzehet mooi in het midden zit. Sommige deelnemers leerden als kind nooit fietsen, die kans nooit kregen. Een man van 2,07 meter had het als kind moeilijk, omdat hij te groot was voor de meeste fietsen. Voorwiel Een Iraanse vrouw had nog nooit gefietst, omdat het in haar Sluit remkabel en naafdynamo weer aan. geboorteland verboden is voor vrouwen. Anderen hebben dan wielasmoeren vast aan . weer een zetje nodig nadat ze zich na jarenDraai zonderde fietsen niet meer in het drukke verkeer durven begeven. Zo kwam er een oma langs die haar kleinkinderen met de fiets naar school wilde Achterwiel begeleiden.
•
Draai de wielasmoeren lichtjes aan
De provincie Vlaams-Brabant ondersteunt gemeenten en het achterwiel achteruit tot en trek verenigingen die fietsles voor volwassenen willende organiseren. ketting strak staat. 1 cm. speling Organisatoren kunnen ook 10 degelijke fietsen en het nodige aan te raden. lesmateriaal lenen.
(C)
• • OOK UW SCHOOL KAN HELPEN!• (G) - achterwiel
De kalender van geplande fietslessen vindt u op www.vlaamsbrabant.be/fietsschool.
(D)
Lowie is
Sluit de terugtraprem los aan. Draai de wielasmoeren vast . Schroef de arm van de terugtraprem goed vast. (G) Samen fietsen is leuk en nodig voor de kinderen om ervaLeren fietsen • Monteer de versnellingsunit. (H) moet vooral plezierig zijn. ring op te doen. Als ouders niet kunnen fietsen, dan staat u er als school alleen voor. Uw school kan een belangrijke bijdrage leveren door die ouders de weg naar de fietsschool te wijzen. Een korte babbel is de beste reclame voor de fietsschool. Promotiemateriaal kan gratis opgestuurd worden naar de school.
(H) - achterwiel
i 12
FIETSVAARDIGHEID BIJ KLEUTERS
Steven Fagard, 016-26 75 27
[email protected]
het fietskonijn
Met het boek 20 FIETSSPELLETJES willen we aantonen dat kinderen al van in de peutertijd plezier beleven aan hun fiets. De leukste en meest efficiënte fietstraining gebeurt via spel. Als leuk extraatje beleeft Lowie het fietskonijn een dol avontuur in een klein prentenboek dat u bij de publicatie vindt. Het dolle avontuur is in Kamishibai-formaat te downloaden op www.vlaamsbrabant.be/ publicaties
13
Gewoontes Doe je zo... veranderen Kent u het gevoel? Met veel energie stampt de verkeerswerkgroep een verkeersweek uit de grond, de schoolomgeving bruist van stappers en trappers, maar de week nadien verdringen de wagens zich weer voor de schoolpoort... Gewoontes van mensen veranderen gaat niet van de ene dag op de andere. Hoe zorgt u ervoor dat duurzame mobiliteit een deel wordt van uw school? SLIM mobiel zocht het voor u uit.
Verkeersveiligheidsacties schenken veel aandacht aan gevaren op de weg en hoe leerlingen zich moeten beschermen. Nederlands onderzoek toonde aan dat uitgebreid communiceren over de verkeers(on)veiligheid een averechts effect kan hebben*. Het is beter om over voordelen te communiceren, zoals positieve effecten op de gezondheid. Die kunt u op heel wat momenten in de kijker zetten. Beloon in de projectweek over de ‘actieve voedingsdriekhoek’ alle leerlingen die actief naar school komen. Een doordacht verkeersbeleid gaat verder dan het promoten van hesjes en fietshelmen.
Informeer nieuwe leerlingen en ouders over de kindvriendelijke en leuke routes naar de school. Fiets en wandelroutes zijn vaak andere dan het gekende traject met de auto. Een routeplanner berekent gewoon de kortste weg voor een autotrip. Voor veel ouders zijn de hoofdwegen de meest logische keuze. Uw school kan ouders echt helpen door alternatieven in de kijker te zetten. Plaats in de welkomstbrochure en op de website een routebeschrijving naar uw school vanuit elke richting. Zet ze tijdens de STRAPdag nog eens extra in de kijker of organiseer een fietspool.
Het begin en einde van de school zorgt voor veel verkeer aan de schoolpoort. Op een kwartiertje tijd zoekt iedereen een parkeerplaats die liefst zo dicht mogelijk bij de schoolpoort ligt. Dat gedrum is voor ouders vaak een reden om de fiets aan de kant te laten staan. Door een ‘schoolstraat’ in te voeren krijgen voetgangers en fietsers meer ruimte. Het concept wordt in verschillende gemeenten succesvol toegepast. Onder andere in Tervuren en Vilvoorde werden schoolstraten al met succes ingevoerd. In de kennisbank van het fietsberaad vindt u meer info. Surf naar www.fietsberaad.be > kennisbank > schoolomgevingen.
14
*Bron: KPVV Bericht 133: Aanpak schoolmobiliteit begint met gedrag ouders.
Het STOP principe integreren in uw schoolbeleid levert heel wat voordelen op. Bewust kiezen voor uitstappen naar plaatsen die u al stappend of trappend kunt bereiken kost minder en het is beter voor het milieu. Bovendien leren kinderen de verkeerssituaties in hun eigen omgeving beter kennen. De vervoerscirkels zijn een handig hulpmiddel om uw omgeving te onderzoeken en uitstappen op af te stemmen. In de Dr.Mobi lesfiche leest u hoe u dat aanpakt in de klas. Ook op andere vlakken kunt u het STOP-principe slim toepassen. Door groenten en fruit bij lokale boeren aan te kopen, moet het minder ver getransporteerd worden en verkleint u de ecologische voetafdruk van uw school.
Trage wegen zijn wegjes die gebruikt worden door voetgangers en fietsers. Heel wat gemeentes maken werk van een buurt- en voetwegennetwerk. Ze (her) openen wegjes en zorgen voor een goed onderhoudsplan. Aan basisschool De Negensprong uit Everberg worden een drietal buurt- en voetwegen op belangrijke woon-schoolroutes terug toegankelijk gemaakt voor fietsers en voetgangers. Zo vermijden leerlingen drukke en gevaarlijke routes. De nieuwe routes zijn bijna volledig autovrij.
De ‘normale’ route via de Tervuursesteenweg. Een drukke baan zonder fiets- of voetpaden. De nieuwe route langs heropende of verlegde buurt- en voetwegen.
VIA Immaculata uit Tienen kocht 2 plooifietsen aan voor leerkrachten, een rode ‘Suske’ en een witte ‘Wiske’. De school wilde leerkrachten een milieuvriendelijk alternatief aanbieden om op nascholing te gaan. Zo hoeven ze geen lange afstanden meer af te leggen met de wagen. De afstand van de school naar het station van Tienen is niet zo heel ver. Ondertussen worden de plooifietsen ook voor andere doeleinden gebruikt. ’s middags bollen leerkrachten de stad in om een broodje te halen. Soms neemt iemand de fiets mee naar huis als de eigen fiets in herstelling is. Tijdens de laatste pedagogische studiedag werd het traject naar Hoegaarden in groep met de fiets afgelegd. Wie geen fiets had, kon de plooifiets gebruiken.
De gemeente Kortenberg werkte het plan uit samen met de lokale politie, de school en de provincie Vlaams-Brabant. Voor de uitvoering ontvangt de gemeente een provinciale subsidie van 50.000 euro.
De provincie voorziet begeleiding bij het oplijsten van knelpunten en de opmaak van een plan van aanpak. Alleen ingrepen die verplaatsingen met de fiets en te voet stimuleren worden gesubsidieerd. Ingrepen die autoverplaatsingen aanmoedigen of in stand houden (zoals een kiss-and-ride) komen in principe niet in aanmerking voor subsidiëring. De subsidie bedraagt 80% van de kostprijs, met een maximum van 50.000 euro per schoolomgeving.
i
Peggy Tollet, 016-26 71 85,
[email protected] www.vlaamsbrabant.be/subsidies-schoolomgeving
15
EXCLUSIEF SECUNDAIR
Mobieler met Elke secundaire school wil zijn leerlingen graag een gevarieerd educatief programma aanbieden. En daar horen ook verplaatsingen bij naar o.a. sportaccommodaties, musea, het stadscentrum, bedrijven en natuurgebieden. Met de aanschaf van een fietsvloot op school kan voortaan elke leerling mee. Uitstapjes worden een evidentie en gemakkelijker te organiseren.
Een fiets verdient zichzelf terug. Schoolfietsen aankopen is voor elke school een belangrijke financiële beslissing. Een VOS kost 495 euro. Op langere termijn verdienen de fietsen zich echter terug. Voor fietsbare afstanden kunnen de kosten van het busvervoer alvast geschrapt worden en dat levert een aardige duit op. Via Slimme Mobiele Scholen van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde kunt u maximum 300 euro aanvragen als steun voor de aankoop van schoolfietsen. BUSO-scholen uit Vlaams-Brabant kunnen via het Dr.Mobi project een subsidie aanvragen. Nog meer weten over de schoolfietsen van VOS? Neem een kijkje op www. veloopschool.be. Je kan er terecht voor een technische fiche, een kort animatiefilmpje, tips en initiatieven om veilige en actieve verplaatsingen te maken, getuigenissen van scholen, enz.
16
VOS: veilig en duurzaam. VOS staat voor ‘Velo op School’. Sociaal economiebedrijf Velo vzw ontwikkelde en assembleerde een bijzondere schoolfiets, volledig op maat en behoeften van secundaire scholen: stevig, veilig, gemakkelijk in onderhoud en geschikt voor leerlingen van 1m50 tot 1m90. Met de schoolfietsen van VOS worden scholen niet alleen mobieler, ze geven ook nog een ‘boost’ aan sociale economie. Met de schoolfiets bespaart u tijd en bereikt u meer bestemmingen. Tegelijk brengt fietsen de leerlingen in beweging, een natuurlijke remedie tegen overgewicht en een stimulans voor de concentratie. De schoolfiets is bovendien een middel bij uitstek om de jonge leerlingen fietsbehendig en verkeersvaardig te maken. Velo op school is gestart als pilootproject in Vlaams-Brabant. Negen scholen kochten in het totaal 129 schoolfietsen aan. Twee scholen getuigen over het nut van een schoolfiets voor SLIM mobiel.
KTA Horteco Vilvoorde
BBOG WOUDLUCHT HEVERLEE
Peter Van Duppen, Adjunct Directeur
Jona Van den Bossche LERAAR
Een bezoek aan het natuurgebied Mechels Broeck betekent een meerwaarde voor het educatief programma dat we onze leerlingen aanbieden. Maar de verbinding met de gewone lijnbus naar deze bestemming was allesbehalve evident. We zouden te veel tijd verliezen, en dus konden we dit soort activiteiten moeilijk organiseren. De aanschaf van 24 schoolfietsen verbreedt de actieradius van de leerlingen en de leerkrachten.
De aanschaf van 24 schoolfietsen verbreedt de actieradius van de leerlingen en de leerkrachten. Niet alleen het Mechels Broeck maakt nu deel uit van mogelijke bestemmingen. Ook als we een ooievaarsnest ontdekken in de buurt, kunnen we even op de fiets springen en deze gaan bekijken.
Wij zijn de enige basisschool die kon instappen in het proefproject ‘Velo op school’. Kinderen blijven soms tot 14 jaar in het buitengewoon lager onderwijs. Dit zijn soms al grote jongens en meisjes die een grote fiets nodig hebben. Onze school zet erg in op ‘functioneel leren’. Dit houdt in dat we onze leerlingen zoveel mogelijk reële situaties aanbieden om hen zo goed mogelijk voor te bereiden op het leven in onze maatschappij. Zo gaan wij bv. met de fiets naar de winkel of op uitstap. Op deze manier willen we onze leerlingen vaardig maken in het verkeer. Velen onder hen gaan later immers niet met een auto rijden. Door je veilig met de fiets te kunnen verplaatsen, vergroot je je actieradius om werk te vinden en een sociaal netwerk uit te bouwen.
Door je veilig met de fiets te kunnen verplaatsen, vergroot je je actieradius om werk te vinden en een sociaal netwerk uit te bouwen. Om dit mogelijk te maken, leren we alle kinderen op school fietsen. Dit wordt bij de kleuters al opgenomen en het hele schoolteam zet zich hiervoor in. Het spreekt voor zich dat kwaliteitsvol materiaal essentieel is.
14 OKT
LEUVENGRATIS DEELNAME
DATA: 14 oktober 2015 van 9 - 12 uur
LOCATIE: Provinciehuis, Provincieplein 1, 3010 Leuven
DOELGROEP directies en leerkrachten secundair onderwijs
i
Steven Fagard, 016-26 75 27
[email protected] www.vlaamsbrabant.be/mobiliteit
VORMING:
Velo op school & fietsen in groep.
Fietsen is (terug) hip. Ook voor uw school heeft het stalen ros heel wat in petto. Hoe wordt een schoolfiets ingezet? Vanuit de ervaring van 9 Vlaams-Brabantse pilootscholen leggen we uit wat VOS zo bijzonder maakt.
Workshop: snelcursus fietsonderhoud (vzw Velo) Bij de aanschaf van een VOS ontvangt de school goed geïllustreerde herstelfiches en filmpjes. In deze snelcursus leert u zelf een diagnose stellen en herstelling uitvoeren. Nadien kunt u de leerlingen begeleiden om zelf zorg te dragen voor de schoolfietsen.
WorkshoP: fietsvaardigheid en fietsen in groep (Vlaamse Stichting Verkeerskunde) Veilig fietsen in groep veronderstelt andere vaardigheden dan individueel fietsen. Dit geldt voor de deelnemers maar ook voor de organisatoren. Deze workshop integreert alle elementen die het verschil kunnen maken: een veilige fiets, voldoende fietsvaardigheid, kennis van de wegcode en een goede organisatie onderweg.De deelnemers krijgen een fiets en oefenen in een beschermde omgeving én in het verkeer. Sportieve kledij is aan te bevelen.
17
EXCLUSIEF SECUNDAIR
EXCLUSIEF SECUNDAIR
Slimme Mobiele Scholen
Goed zichtbare fietsers zijn minder vaak betrokken in een verkeersongeval. De provincie Vlaams-Brabant en de diertjes van het Knuffelbos roepen jongeren op om elkaar graag te zien, ook in het donker. Het provinciebestuur biedt aan alle secundaire scholen van Vlaams-Brabant gratis campagnemateriaal van striptekenaar Jeroom. Meedoen is makkelijk. Plan een fietscontroleactie op school en vraag uw actiepakket aan.
Wilt u verkeer en mobiliteit wat regelmatiger aan bod laten komen in uw school maar hebt u de middelen niet? Of doet u al veel, maar is extra ondersteuning welkom? Dan is Slimme Mobiele Scholen (SMS) iets voor uw school! Schrijf u in op www.slimmemobielescholen.be! SMS BIEDT:
Fietslampjes
3
maximaal 750 euro startsubsidie voor de aankoop van materialen zoals publicaties en educatieve pakketten en/of voor de organisatie van acties en initiatieven op school zoals theatervoorstellingen, vormingen en begeleidingen. Natuurlijk is er ook ruimte voor het indienen van eigen creatieve voorstellen.
i
van het knuffelbos
V-borden
Geef elke gecontroleerde leerling een reflecterend fietsplaatje.
NIEUW: Vloergraffiti
Deel de fietslampjes uit aan leerlingen die ze nodig hebben om veilig tot bij de fietsenmaker te geraken. De lampjes zijn bedoeld als tijdelijke maatregel. Spreek met de leerling af wanneer ze terug ingeleverd moeten worden. Sensibiliseren en controleren, dat is het uitgangspunt voor een geslaagde zichtbaarheidscampagne. Steeds meer scholen hebben dat begrepen. Vorig schooljaar namen al 97 secundaire scholen deel aan de actie. Drie kwart van hen organiseerde een fietscontrole aan de schoolpoort.
500
OOK DE POLITIE CONTROLEERT MEE
350
Jonge chauffeurs en passagiers dragen vaak geen gordel in de auto. Toch is de gordel een eenvoudige en efficiënte bescherming bij een verkeersongeval. Indien alle bestuurders en passagiers de gordel zouden dragen, zouden we jaarlijks vele tientallen doden en honderden gewonden kunnen vermijden. De campagne “Bij mij ben je veilig” is gericht op de derde graad van het secundair onderwijs.
RESULTATEN FIETSLICHTCONTROLE DOOR POLITIE Aantal gecontroleerde personen op basis van 23 acties 450 400 173
300 Niet in orde
250 200 150
28
43
178
178
DECEMBER
JANUARI
271
100 50 0 NOVEMBER
18
gratis professionele begeleiding;
WWW.SLIMMEMOBIELESCHOLEN.BE Slimme Mobiele Scholen (SMS) is een initiatief van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde in opdracht van Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken
Reflecterende fietsplaatjes
Op de website www.vlaamsbrabant.be/ikziejegraag kunt u een controlekaart downloaden. Op de poster vindt u de wettelijke voorschriften over fietsverlichting.
i
2
Posters met lichtgevende opdruk
Organiseer een fietscontrole aan de schoolpoort.
Kristy Bamps, 016-26 78 35,
[email protected] www.vlaamsbrabant.be/ikziejegraag
een duidelijk, actueel en laagdrempelig overzicht van wat er op de markt is over verkeer en mobiliteit;
Wat zit er in het pakket ?
HOE MAAKT U ELKE FIETSER ZICHTBAAR?
De provincie Vlaams-Brabant moedigt alle politiezones aan om mee te werken aan de actie. 18 politiezones bestelden een actiepakket en controleerden de fietsverlichting van jongeren tussen november en januari. Vooral in de eerste actiemaand reed een groot deel van de gecontroleerde fietsers nog slecht verlicht rond. Een goede opvolging en vroege start van de sensibilisatieacties maken het verschil
1
Niet in orde
In orde
In orde
EDUCATIEVE HANDLEIDING GORDELWEGWIJZER Aan de hand van werkfiches kunt u met de leerlingen discussiëren over verkeerssituaties waarin de gordel cruciaal is. De opdrachten passen in de uren ‘vrije ruimte’ (projectwerk en seminaries) of bij het project algemene vakken. Bovendien kunt u de educatieve aanpak inzetten bij het uitwerken van een schoolvervoerplan.
GRATIS MATERIAAL Affiches, folders en bladwijzers van de campagne ‘Bij mij ben je veilig’ bevatten heel wat informatie die jongeren kunnen overtuigen om altijd de klik te maken. U kunt het gratis materiaal bestellen op: www.vlaamsbrabant. be/gordelcampagne Wie op een snelle manier zijn kennis over de gordel wil bijspijkeren kan terecht op de website van de provincie voor de gordeltest. De gordeltest is een online quiz met tien meerkeuzevragen. Na elke vraag verschijnt het correcte antwoord en op het einde krijgt u uw totaalscore.
www.vlaamsbrabant.be/gordelcampagne
i
Kristy Bamps, 016-26 78 35,
[email protected] www.vlaamsbrabant.be/gordelcampagne
19
Theatervoorstelling - verkeerseducatie
GRATIS
VOORSTELLING
Resolution is een verhaal van de Britse acteur en auteur Pip Utton. Het graaft in de ziel van een vader die zijn achttienjarige dochter verloren is in een verkeersongeval veroorzaakt door een dronken chauffeur. De vader is verblind door woede, pijn en verdriet. Hij wil de dader hetzelfde aandoen als wat die man zijn dochter heeft aangedaan: hem van het leven beroven. Zijn wraakzucht slaat echter om in wanhoop. Ook de dader kan de schuld niet dragen. Het stuk speelt in op de thema’s die ook Dostojevski niet schuwde: schuld en boete. Waar houdt het ene op en begint het andere? Roger Wijnen speelt in deze voorstelling zowel de woedende vader als de radeloze dader; de dunne grens tussen misdaad en straf wordt uitgelicht. De provincie Vlaams-Brabant biedt deze voorstelling gratis aan voor leerlingen van de derde graad van het secundair onderwijs. Voor de nabespreking in de klas is er een lesmap beschikbaar.
i
Kristy Bamps, 016-26 78 35,
[email protected]
Speeldata telkens twee voorstellingen per dag om 10.30 uur en 13.30 uur. 16 november 2015 Provinciehuis Leuven 17 november 2015 GC De Zandloper (Wemmel) 11, 12, 25 en 26 januari 2016 locatie nog te bepalen 15 en 16 februari 2016 locatie nog te bepalen
