Aansprakelijkheid bij verkeers- en mobiliteitseducatie Vlaamse Stichting Verkeerskunde 28/05/2013 Ethias Verzekering Geert Van Aken
1
Risico ? •
Excursies met de fiets
•
Fietsvaardigheidstraining
•
Verkeersroute
•
Verkeerseducatie
•
Fietscontrole
2
1
Risico ? … Aansprakelijk? •
Scholen
•
Verkeersouders
•
Leerlingen/studenten
•
Leerkrachten / begeleiders
•
Gemachtigde opzichters
•
Anderen ?
3
Risico ? … Aansprakelijk? … Verzekerd? •
Schoolpolis
•
Burgerlijke Aansprakelijkheid Organisatie
•
Familiale
•
Lichamelijke Ongevallen
4
2
Wat is burgerlijke aansprakelijkheid ? • Artikel 1382 – 1386 Burgerlijk Wetboek • DIRECTE : Fout – Schade – Oorzakelijk Verband • INDIRECTE: Vermoeden – gebrek aan toezicht
5
Directe aansprakelijkheid Artikel 1382 Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.
Artikel 1383 Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke door zijn daad, maar ook voor die welke hij door zijn nalatigheid of door zijn onvoorzichtigheid heeft veroorzaakt.
6
3
Om vergoedingsplicht uitvoerbaar te stellen !!! ZEER BELANGRIJK !!! Drie voorwaarden moeten TEGELIJK voldaan zijn: 1. er dient een FOUT te zijn gemaakt (ook een NALATIGHEID of een ONVOORZICHTIGHEID) 2. er dient SCHADE te zijn AAN EEN ANDER 3. er moet een OORZAKELIJK VERBAND zijn tussen beiden
7
Wat is een “FOUT” ?
Toetsing aan de gedragingen • van een “goede huisvader” • van een normaal zorgvuldig en voorzichtig persoon OF Begaat een fout, hij/zij die zich in de gegeven omstandigheden anders gedraagt dan hij/zij zich had moeten gedragen
8
4
Aspecten waarmee rechters rekening houden bij de appreciatie van de aansprakelijkheid in het onderwijs •
Het onderscheidingsvermogen van de kinderen (wat kan en wat niet?)
•
De opgedane ervaring
•
De gemaakte afspraken
9
Indirecte aansprakelijkheid Artikel 1384 Men is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke men veroorzaakt door zijn eigen daad, maar ook voor die welke veroorzaakt wordt door de daad van personen voor wie men moet instaan, of van zaken die men onder zijn bewaring heeft. De vader en de moeder zijn aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door hun minderjarige kinderen. … De onderwijzers en de ambachtslieden voor de schade door hun leerlingen en leerjongens veroorzaakt gedurende de tijd dat deze onder hun toezicht staan. De hierboven geregelde aansprakelijkheid houdt op, indien de ouders, onderwijzers en ambachtslieden bewijzen dat zij de daad welke tot hun aansprakelijkheid aanleiding geeft, niet hebben kunnen beletten.
10
5
20 Uit hoofde van de leerkrachten gaat het hier om een vermoeden van aansprakelijkheid! Zij worden geacht in te staan voor vergoeding van zodra het gaat om:
een foutieve of onrechtmatige daad van een leerling; schade aan een ander; een oorzakelijk verband tussen beide voorgaande elementen. Het twistpunt wordt derhalve het mogelijke tegenbewijs waardoor men dit vermoeden van aansprakelijkheid kan weerleggen!!! MOGELIJK ARGUMENT Het plotse, niet te voorkomen of onverhoedse karakter van bepaalde door de leerling gestelde daden I 6/11/03 I
Aspecten waarmee rechters rekening houden bij de appreciatie van de aansprakelijkheid in het onderwijs •
Het onderscheidingsvermogen van de kinderen (wat kan en wat niet?)
•
De opgedane ervaring
•
De gemaakte afspraken
•
Opvoeding / milieu / achtergrond
12
6
Wat is een “LICHAMELIJK ONGEVAL” ? Definitie : plotse gebeurtenis die een
lichamelijk letsel veroorzaakt en waarvan de oorzaak vreemd is aan het organisme van het slachtoffer Plotse gebeurtenis Letsel Uitwendige oorzaak
I 6/11/03 I
13
27
Wat is een “LICHAMELIJK ONGEVAL” ? Gevolg ? GEEN ongeval: ontsteking, ziekte, hersenbloeding, hartaanval Gelijkgesteld met ongeval in polis: • ziekte, infectie die het rechtstreeks gevolg is van het ongeval • zonnesteek, verdrinking, bevriezing • beten van insecten en dieren • spierscheuren, e.d.
I 6/11/03 I
7
Hoe kunnen jullie verzekerd worden? •
In opdracht van organisatie/school?
•
Op eigen initiatief of in overleg met andere ouders?
15
Hoe kunnen jullie verzekerd worden? •
Burgerlijke aansprakelijkheid 1. Via de organisatie / school : •
Schoolpolis
•
BA Organisatie
2. Op eigen initiatief of in overleg met andere ouders: •
Familiale
•
BA Feitelijke Vereniging
16
8
Hoe kunnen jullie verzekerd worden? •
Lichamelijke ongevallen 1. Via de organisatie / school : •
Leerkrachten: Arbeidsongevallen
•
Vrijwilligers : Niet verplicht, evt Schoolpolis of LO
2. Op eigen initiatief : •
Eigen LO-polis 24/24 uur
•
Hospitalisatie
17
SCHOOLPOLIS: • Schoolactiviteiten • Schoolweg • Burgerlijke Aansprakelijkheid => FOUT – SCHADE – CAUSAAL VERBAND • Lichamelijke Ongevallen => PLOTS – LETSEL – EXTERNE OORZAAK I 6/11/03 I
9
SCHOOLPOLIS: • Schoolactiviteiten = alle activiteiten die door de school worden ingericht, ongeacht of ze binnen of buiten de school plaatsvinden en ongeacht het tijdstip waarop ze plaatsvinden
• • • •
=> schoolse en buitenschoolse => tijdens schooldagen, verlof of vakanties => België of buitenland => intra en extra muros
I 6/11/03 I
SCHOOLPOLIS: • Schoolweg = de weg die, gedurende de tijd die normaal nodig is, normaal gevolgd moet worden om zich te begeven naar of terug te keren van de school of de door de school vastgestelde verzamelplaats • => “normaal”: interpretatie Arbeidsongeval • => niet noodzakelijk “kortste” of “rechtste” weg! • => met om het even welk vervoermiddel
I 6/11/03 I
10
Aandachtspunten ! •
Schoolweg = Normale weg
•
Autoverzekering
•
Op stap in het verkeer: te voet of met fiets •
•
•
Er is voetpad/fietspad/strook: Individueel: gebruik beschikbare strook Groep: idem! Geen aparte strook/voetpad/fietspad: Individueel te voet: links tegen rijrichting in Groep te voet: mag links of rechts Fietsers in groep: rechts
Toezichtsnormen?
21
14
Waarborg burgerlijke aansprakelijkheid Wie? • School, organen en raden • Directie • personeel: - onderwijzend personeel - administratief personeel - onderhoudspersoneel - overig personeel • Leerlingen • Ouders en voogden • Vrijwillige medewerkers • Oudercomité: enkel feitelijke vereniging! I 6/11/03 I
11
15
Waarborg burgerlijke aansprakelijkheid Wanneer? • Tijdens de schoolactiviteit • Zeer ruim • Noodzakelijke voorwaarde: organisatie berust bij de school of minstens in samenwerking met de school
• In principe : NIET op de schoolweg. • MAAR WEL: vanaf de gezamenlijke vertrekplaats
I 6/11/03 I
16
Waarborg burgerlijke aansprakelijkheid Wat?
• Artikel 1382 - 1386 BW • Op grond van Belgische of buitenlandse wetgeving • Verzekerden onderling derden • Maximum bedragen van dekking: • lichamelijke schade: 12.394.676,00 EUR • materiële schade:
1.239.467,00 EUR
I 6/11/03 I
12
28
Waarborg lichamelijke ongevallen Wie? • De leerlingen • De in de bijzondere voorwaarden aangeduide personen : vrijwilligers, leesmoeders, …
Wanneer? • Tijdens de schoolactiviteit • Op de schoolweg
I 6/11/03 I
29
Waarborg lichamelijke ongevallen • Schoolactiviteit • Zeer ruim • Activiteiten intra en extra muros • Activiteiten georganiseerd door de school
• Schoolweg • Verwijzing naar de definitie arbeidsweg • Niet per definitie de kortste weg
I 6/11/03 I
13
30
Enkele Voorbeelden : • Poolen : een kind rijdt tegen een geparkeerde wagen • Verkeerseducatieve route: een leerling steekt de straat over en wordt aangereden • Verkeersouders: verkeerde of te late instructie
I 6/11/03 I
Vragen ? ? ?
Ethias Verzekering Geert Van Aken
28
14
Aansprakelijkheid bij verkeers- en mobiliteitseducatie Vlaamse Stichting Verkeerskunde 28/05/2013 Ethias Verzekering Geert Van Aken
29
15
