Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie
SECUNDAIR ONDERWIJS
Het verhaal van een veroorzaker van een verkeersongeval: les 2 Doelgroep
VOETen
Leerlingen van de derde graad secundair onderwijs
Gemeenschappelijke stam: 1, 5, 11, 12, 13, 16, 18, 20, 21, 27 Context 1: 8, 13, 14, 15 Context 2: 2, 3, 7 Context 3: 5, 6 Context 7: 3
Lesthema “Het is het allemaal niet waard”, getuigt de jonge veroorzaker van een verkeersongeval over de prijs die hij en zijn vrienden betaalden voor een avondje feesten. Ruben had te veel gedronken toen hij met zijn auto op een tegenligger botste. Bij het ongeval kwam één van zijn vrienden om het leven, de andere raakte zwaargewond. Via een interview en fictiefilmpjes vernemen de leerlingen hoe het ongeval gebeurde en komen ze te weten wat de impact ervan is op het leven van Ruben. Ruben hoopt dat hij met zijn verhaal andere jongeren kan helpen om niet dezelfde fout te maken.
Beginsituatie
Materiaallijst
De leerlingen zijn bezig met het behalen van hun rijbewijs of beginnen daar binnenkort mee.
§§ computer; §§ internet; §§ luidspreker; §§ beamer; §§ Post-its; §§ lege sleutelhangers (te koop bij knutselwinkels, ongeveer € 1,30/stuk); §§ papier; §§ scharen.
Lesdoel De leerlingen leven zich vanuit het standpunt van een veroorzaker in in de gevolgen van een ongeval. Ze zien in dat ze niet in zo’n situatie terecht willen komen en staan daarom open voor concrete tips voor veiliger rijgedrag.
Les
Lesbeschrijving Voorbereiding voor de leerkracht Bekijk het filmfragment (ca. 7 min.) om een goed beeld te krijgen van de gevolgen van het ongeval. Noteer je eerste indrukken zodat je die tijdens de les kunt koppelen aan die van de leerlingen. Bekijk of de school voldoende budget heeft om een lege sleutelhanger te kopen voor de leerlingen die deze les krijgen. Opmerking: Deze lesfiche hoort samen met de lesfiche Het verhaal van een veroorzaker van een verkeersongeval: les 1. Je kunt de twee lessen best zo snel mogelijk na elkaar geven. Zo is het effect op de leerlingen groter.
Inleiding (5 minuten) Kort De leerlingen bekijken een fictieve conversatie tussen Ruben en Michiel vlak voor de botsing. Vervolgens denken ze na over wat er volgens hen door je hoofd gaat op zo’n moment.
Toon het filmpje vanaf het begin tot minuut 1:35. In dit stuk zie je wat er vlak voor het ongeval gebeurt. De laatste gedachte van Ruben is dat hij zijn best zal doen, maar dan is het eigenlijk al te laat.
Stel de leerlingen na het filmpje volgende vragen: §§ Heb je al ooit een levensbedreigende situatie meegemaakt? §§ Zo ja, wat ging er dan door je hoofd of welk gevoel had je daarbij?
Kern (40 minuten) Kort 1. D e leerlingen leven zich in in de gevolgen die een verkeersongeval heeft voor de veroorzaker en beseffen dat die omvangrijk en ingrijpend zijn. 2. De leerlingen krijgen inzicht in hoe ze zelf een ongeval kunnen voorkomen.
1. Veroorzaker van een ongeval Laat het vervolg van het filmpje zien, van minuut 1:35 tot het einde (minuut 7:49). Tijdens dit fragment getuigt Ruben onder andere over de gevolgen van het ongeval voor zichzelf. Laat de leerlingen die gevolgen noteren en ze nadien opsommen.
Antwoorden: Psychisch: §§ in shock (onmiddellijk na het ongeval); §§ schuldgevoelens; §§ vermoeid; §§ heel veel slapen; §§ constante gedachten aan het ongeval slorpen alle energie op; §§ psychisch kapot; §§ depressie; §§ zelfdodingsgedachten; §§ gemis van gewonde en overleden vriend. Sociaal: §§ vrienden kwijt; §§ niet naar de begrafenis kunnen gaan; §§ vrienden en kennissen van het slachtoffer zijn boos; §§ de ouders van de overleden vriend willen geen contact. Financieel: §§ maanden niet kunnen werken.
In het verkeer: §§ frustratie tegenover anderen die nog drinken en rijden; §§ slimmer geworden. Denken de leerlingen nog aan andere gevolgen dan degene die Ruben in het interview noemt? Vul zo nodig zelf aan uit onderstaande lijst. Daarin staan de gevolgen uit het echte dossier van Ruben.
Antwoorden: Juridisch1: §§ voor de rechter verschijnen; §§ een strafblad; §§ een rijverbod van 12 maanden; §§ psychologische en medische testen voordat hij zijn theoretisch en praktisch rijbewijs opnieuw mag behalen; §§ een voorwaardelijke gevangenisstraf van 6 maanden, uitgesteld met 3 jaar2; §§ een effectieve geldboete van 900 euro; §§ een voorwaardelijke geldboete van 1800 euro, uitgesteld met 1 jaar2. : Dit zijn de gevolgen uit het echte dossier van Ruben. In andere dossiers kunnen de straffen lichter of zwaarder zijn. 2 : Deze straf wordt uitgevoerd als de veroordeelde binnen de genoemde termijn opnieuw een gelijkaardige overtreding begaat. 1
Financieel: §§ de materiële kosten, medische kosten, begrafeniskosten en morele schadevergoeding (omdat de politie tekenen van dronkenschap noteerde in haar proces verbaal, kan de verzekering 33.000 euro terugvorderen van Ruben); §§ de kosten van de boete; §§ de gerechtskosten; §§ de psychologische en medische testen en nieuwe rijlessen; §§ een nieuwe auto kopen en eventueel de vorige verder afbetalen. Sociaal: §§ veel druk op de relatie met zijn vriendin; §§ een jaar moeilijk afspreken of ergens heen gaan door rijverbod; §§ op sommige plaatsen niet meer gewenst door vrienden van zijn overleden vriend; §§ verlies van een aantal vrienden die nog steeds rijden onder invloed. Psychisch: §§ een tiental gesprekken bij een Centrum Algemeen Welzijnswerk; §§ daarna, 1,5 jaar na het ongeval, therapie.
2. Beslissen Schrijf op het bord wat we tijdens de filmfragmenten uit les 1 en 2 te weten kwamen over de avond waarop het ongeval gebeurde of deel het uit op papier. De voornaamste momenten voor het ongeval: 1. Ruben, Lucas en Michiel beslissen om te gaan feesten voor de verjaardag van Lucas. 2. Ruben gaat met de auto naar het café en Lucas en Michiel rijden mee. 3. De drie vrienden drinken een aantal pinten. 4. Lucas en Michiel dringen aan bij Ruben om nog iets te drinken. Hij wil eerst niet, maar geeft dan toch toe. 5. Ruben rijdt naar huis en Michiel en Lucas rijden mee. 6. Ruben kan moeilijk wakker blijven achter het stuur, ziet onscherp en wijkt af van zijn baan. 7. Lucas en Michiel vallen in slaap. 8. Ruben rijdt door een rood licht en blijft knikkebollen en slingeren. 9. Ruben botst op een tegenligger.
De leerlingen denken nu, alleen of in kleine groepjes, na over zoveel mogelijk dingen die de chauffeur (Ruben) of de passagiers (Lucas en Michiel) hadden kunnen doen of zeggen om het ongeval te vermijden. Ze noteren telkens op een Post-it: §§ of het gaat om een actie van de chauffeur of de passagiers; §§ wat die persoon had kunnen zeggen of doen; §§ op welk moment van de avond het gebeurt (cijfer 1 tot en met 9).
§§chauffeur
§§niet met de auto gaan §§moment 2
Een eerste leerling (of een eerste groepje) leest zijn Post-its voor. De anderen vullen aan met dingen die nog niet werden genoemd. Vervolgens kiest elke leerling of kiest elk groepje één Post-it met een actie die ze zelf haalbaar vinden en één met een actie die ze heel moeilijk vinden. Terwijl de leerlingen nadenken of discussiëren, maak je twee kolommen op het bord: ‘haalbaar’ en ‘moeilijk’. Laat de leerlingen ten slotte hun Post-its in elke kolom plakken en hun keuze uitleggen.
Opmerking: Er zijn geen juiste of foute antwoorden. Het doel van de oefening is dat leerlingen stilstaan bij hun mogelijkheden, voordat ze zich in de situatie zelf bevinden. Op dat moment is het vaak veel moeilijker om ‘nee’ te zeggen.
Slot (5 minuten) Kort De leerlingen maken een gepersonaliseerde sleutelhanger van hun goede voornemen.
Deel de lege sleutelhangers, het papier en de scharen uit. Op basis van de twee lessen schrijven de leerlingen één goed voornemen op een papiertje. Ze knippen dat uit op de juiste grootte en stoppen het in de sleutelhanger. Elke leerling heeft nu een gepersonaliseerde sleutelhanger die hij aan zijn sleutel(s) kan hangen. Een alternatief voor de sleutelhangers is een poster waarop de leerlingen hun namen en voornemens schrijven, waarna ze hem ophangen in de klas.
Met dank aan de vzw Rondpunt en CAW Dendermonde.
