PENERAPAN METODE KOOPERATIF TIPE TWO STAY TWO STRAY (TS-TS) UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS BELAJAR SISWA SERTA HASIL BELAJAR BIOLOGI PADA MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS VIII SMP MUHAMMADIYAH IV MALANG SKRIPSI
DISUSUN OLEH: ARYANI MALAWAT O6330025
PROGRAM STUDI PENDIDIKAN BIOLOGI JURUSAN PENDIDIKAN MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH MALANG 2011
LEMBAR PENGESAHAN Dipertahankan di Depan Dewan Penguji Skripsi Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Muhammadiyah Malang Dan diterima untuk memenuhi Sebagian dari Persyaratan Memperoleh Gelar Sarjana (S1) Pendidikan Biologi Mengesahkan Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Muhammadiyah Malang Malang, 05 Mei 2011 Dekan
(Drs. Fauzan, M.Pd) Dewan Penguji 1.
Dra. Sri Wahyuni, M.Kes
1.
..........................................
2.
Dr. Roro Eko Susetyarini, M.Si
2.
..........................................
3.
Drs. Wahyu Prihanta, M.Kes
3.
..........................................
4.
Dra. Elly Purwanti, MP
4.
..........................................
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL .......................................................................................... i HALAMAN PERSETUJUAN ........................................................................ ii HALAMAN PERNYATAAN ......................................................................... iii HALAMAN PENGESAHAN.......................................................................... iv HALAMAN MOTTO dan PERSEMBAHAN ............................................... v KATA PENGANTAR ..................................................................................... vii DAFTAR ISI..................................................................................................... ix DAFTAR TABEL ........................................................................................... xii DAFTAR GAMBAR ...................................................................................... xiii DAFTAR LAMPIRAN .................................................................................. xiv ABSTRAK ....................................................................................................... xv BAB I PENDAHULUAN................................................................................ 1 1.1 Latar Belakang .......................................................................................... 1 1.2 Rumusan Masalah ..................................................................................... 6 1.3 Tujuan Penelitian....................................................................................... 6 1.4 Manfaat Penelitian..................................................................................... 6 1.5 Batasan Masalah ........................................................................................ 7 1.6 Definisi Operasional .................................................................................. 8 BAB II TINJAUAN PUSTAKA ................................................................... 10 2.1 Landasan Teori ........................................................................................ 10 2.2 Pembelajaran Kooperatif TS-TS ............................................................. 16 2.3 Aktivitas Belajar Siswa ........................................................................... 21 2.4 Hasil Belajar ............................................................................................ 23
BAB III METODE PENELITIAN ................................................................ 46 3.1 Rancangan Penelitian .............................................................................. 25 3.2 Tempat dan Waktu Penelitian ................................................................. 25 3.3 Kehadiran Peneliti ................................................................................... 26 3.4 Teknik Pengumpulan Data ...................................................................... 26 3.5 Teknik Analisis Data ............................................................................... 26 3.5.1 Hasil Belajar ................................................................................... 26 3.5.2 Aktivitas Belajar ............................................................................. 28 3.6 Prosedur Penelitian .................................................................................. 29 3.7 Tahap-tahap Pelaksanaan ........................................................................ 31 3.7.1 Observasi dan Refleksi Awal ......................................................... 31 3.7.2 Perencanaan .................................................................................... 32 3.7.3 Pelaksanaan Tindakan .................................................................... 33 3.7.4 Refleksi ........................................................................................... 35 BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN ........................................................ 36 4.1 Hasil Penelitian ....................................................................................... 36 4.1.1 Hasil Penelitian Siklus I ................................................................. 36 4.1.2 Deskripsi Data Penelitian Siklus I .................................................. 43 4.1.2.1 Hasil Belajar Siswa ................................................................ 43 4.1.2.2 Aktivitas Siswa ...................................................................... 46 4.1.3 Refleksi Tindakan Proses Pembelajaran Siklus I ........................... 52 4.1.4 Hasil Penelitian Siklus II ................................................................ 54 4.1.5 Deskripsi Data Penelitian Siklus II................................................. 63 4.1.5.1 Hasil Belajar Siswa ............................................................ 63 4.1.5.2 Aktivitas Belajar ................................................................ 67
4.1.6 Refleksi Tindakan Proses Pembelajaran Siklus II .......................... 74 4.2 Pembahasan ............................................................................................. 76 4.2.1 Hasil Belajar Siswa Dalam Penerapan Metode TS-TS .................. 76 4.2.2 Aktivitas Belajar Siswa Dalam Penerapan TS-TS ......................... 80 BAB V KESIMPULAN DAN SARAN .......................................................... 85 5.1 Kesimpulan.............................................................................................. 85 5.2 Saran ........................................................................................................ 86 DAFTAR PUSTAKA ...................................................................................... 87 LAMPIRAN – LAMPIRAN
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran 1. Rencana Pelaksanaan Pembelajaran Lampiran 2. Lembar Kerja Siswa Lampiran 3. Rubrik Lembar Jawaban LKS Lampiran 4. Catatan Penilaian di Lapangan Lampiran 5. Lembar Aktivitas Penelitian Lampiran 6. Lembar Tes Siklus Lampiran 7. Rubrik Jawaban Tes Siklus Lampiran 8. Lembar Hasil Tes Siklus Lampiran 9. Lembar Hasil Aktivitas Belajar Siswa Lampiran 10. Dokumentasi
DAFTAR PUSTAKA
Anita Lie. 2002. Cooperative Learning: Mempraktekkan Cooperative Learning di Ruangruang Kelas. Jakarta: Penerbit PT Gramedia Widiasarana Indonesia. Arikunto, Suharsimi. 2002. Dasar-Dasar Evaluasi Pendidikan. Jakarta :Penerbit Bumi Aksara. Arikunto, Suharsimi. 2006. Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: Penerbit Rineka Cipta. Aqip, Zaenal. 2008. Penelitian Tindakan Kelas. Bandung : Yrama Widya Iskandar, Dr. 2009. Penelitian Tindakan Kelas. Jakarta : Gaung Persada Press. Sardiman. 2001. Interaksi dan Motivasi Belajar Mengajar. Jakarta: Raja Grafindo Persada Slavin, E, Robert. 2005. Cooperative Learning. Bandung : Nusa Media. Slameto, Drs. 2002. Belajar dan Faktor-Faktor Yang Mempengaruhinya.Jakarta : Rineka Cipta. Sudjana, Nana,Dr. 1989. Peniliaian Hasil Proses Belajar Mengajar. Bandung : Remaja Rosdakarya. Sukmadinata, Nana, Dr. 1997. Pengembangan Kurikulum. Bandung : Remaja Rosdakarya. Suprijono, Agus. 2009. Cooperative Learning. Yogyakarta : Pustaka Pelajar Usman, Uzer, Drs. 2000. Menjadi Guru Profesional. Bandung : PT Remaja Rosdakarya. Wati, Maqfiro, Eta. 2010. Penerapan Pembelajaran Kooperatof Tipe Think Pair Share Dengan Pola Pemberdayaan Berfikir Melalui Pertanyaan Untuk Peningkatan Aktivitas
dan
Hasil
Belajar
Biologi
Siswa
Kelas
VII-A
SMP
MUHAMMADIYAH 9 SUGIO LAMONGAN. Skripsi. Malang. Universitas Muhammadiyah Malang.
Yamin, Martinis. 2007. Kiat Membelajarkan Siswa. Jakarta : Penerbit Gaung Persada Yamin,Martinis .2009. Manajemen Pembelajaran Kelas. Jakarta : Gaung Persada Press
