Service-instituut voor duurzame ontwikkeling van bouwen, wonen en werken

Service-instituut VIBA-Expo Postbus 772 5201 AT ‘s-Hertogenbosch Bezoekadres De Gruyter Fabriek Veemarktkade 8, C4 via ingang gebouw B 5222 AE ‘s-Hertogenbosch +31 (73) 621 69 43 [email protected] www.vibaexpo.nl

Aan:

Bank ING 7703271

Energiesprong SEV

BTW 803460302B01

Prijsvraag De Voorsprong

KvK 41085700

Via [email protected]

Ons kenmerk 11-1231, 26-10-2011 Uw kenmerk Prijsvraag, september 2011

Onderwerp:

Concept Brabantwoning duurzaam en energieneutraal in ketensamenwerking

Geachte jury,

SEV daagt met de prijsvraag De Voorsprong partijen uit die “hoge energie-ambities in de gebouwde

omgeving realiseren” en dit doen door op “een andere manier samen te werken”. Door niet te kiezen voor

“losse oplossingen van verschillende partijen”, maar “gezamenlijk een concept aan te bieden”.

Graag wil het Service-instituut VIBA-Expo, mede namens onze partners, het concept van de Brabantwoning indienen om in aanmerking te komen voor deze prijs.

De Brabantwoning is een concept waar door veel partijen de afgelopen drie jaar hard aan is gewerkt. Wij zijn ervan overtuigd dat dit concept om meerdere redenen vernieuwend is. Het concept is in

samenwerking ontwikkeld door opdrachtgevers (gemeenten, provincie en corporaties), het is ontworpen

vanuit een integrale benadering (energieneutraal en gezond en betaalbaar en comfortabel en

milieuvriendelijk) en het laat toch alle ruimte aan de opdrachtnemers om de eisen op eigen wijze in te

vullen. Vernieuwend is het ook dat wij niet alleen hebben durven dromen, denken, rekenen en tekenen,

maar ook uitvoeren, inclusief een keurmerk en een inzet om het initiatief op te schalen.

Wij geven onderstaand een korte beschrijving van het initiatief van de Brabantwoning en verwijzen uiteindelijk naar de bijlagen en naar de site www.vibaexpo.nl voor uitvoerige informatie.

In 2007 zijn de gemeente Heusden, waterschap Aa en Maas, de corporatie Woonveste en de Provincie

Noord-Brabant gestart met het realiseren van de meest duurzame woonwijk van Nederland Geerpark. De wijk ligt aan de rand van het dorp Vlijmen, omvat 46 ha en er worden 800 woningen ontwikkeld.

Eenderde huur, eenderde projectontwikkeling, eenderde vrije kavel verkoop. De duurzame ontwikkeling van een woonwijk met 800 woningen vergt met zijn integrale benadering vele innovaties die niet direct zichtbaar zijn voor de buitenwacht. Vaak moest het wiel echt opnieuw uitgevonden worden. Nu, anno

2011 zijn er veel plannen gemaakt die de komende jaren tot uitvoering komen. Eén van de problemen van

de partners in Geerpark was het ontbreken van duurzame woningen voor de onderkant van de markt. De

Service-instituut voor duurzame ontwikkeling van bouwen, wonen en werken

Concept Brabantwoning, 11-1231, 26-10-2011, 2/2

Geerpark partners hebben andere corporaties en gemeenten erbij gezocht om meer kennis en ervaring te

bundelen. Onder faciliterende regie van de provincie Noord-Brabant leidde dit in 2008 tot

het initiatief G4C4. Vier gemeenten (G4), vier corporaties (C4) en de provincie Noord-Brabant wilden

woningen ontwikkelen en bouwen die betaalbaar, comfortabel, milieuvriendelijk, gezond en energieneutraal moesten worden. In eerste instantie hebben de betrokken wethouders en

corporatiedirecteuren hun handtekening onder een ambitiedocument gezet gericht op het realiseren van dergelijke woningen. Vervolgens is een werkgroep geformeerd en zijn er externe deskundigen

aangetrokken. In tien bijeenkomsten, van september 2008 tot en met februari 2011 zijn de betrokkenen

(Heusden, Bergen op Zoom, Sint-Oedenrode en Woudrichem), twee architecten, een kostenexpert en een energiedeskundige bij elkaar geweest.

In april 2011 is het programma van eisen (pve) onder de naam Brabantwoning gepresenteerd dat leidt tot de gezochte woning. De werkgroep heeft niet alleen het pve uitgewerkt maar ook een prototype van woning ontwikkeld, waarmee zij aantoont dat de ambities haalbaar zijn. Het prototype is door de betrokken architecten getekend, financieel doorgerekend en energetisch geoptimaliseerd.

De vier betrokken corporaties en de vier gemeenten hebben toegezegd ieder tenminste 20

Brabantwoningen te gaan realiseren. Het verst is de corporatie Wovesto in de gemeente Sint-Oedenrode.

Zij hebben de eerste 27 Brabantwoningen op twee locaties laten tekenen (op het niveau van bestek) en zijn een aanbestedingsprocedure gestart. Op 7 november moeten drie uitgenodigde combinaties hun prijzen indienen.

De Brabantwoning (pve, prototype, keurmerk en al de overige informatie) is medio mei 2011

overgedragen aan het Service-instituut VIBA-Expo (SVE). Als onafhankelijk service-instituut op het gebied van bouwen, wonen en werken, ontwikkelt SVE de Brabantwoning verder. De opschaling van het concept

Brabantwonig krijgt daarbij de volle aandacht. SVE werkt op dit moment aan bijeenkomsten waarin

corporaties, gemeenten en andere belangstellenden geïnformeerd worden over dit concept. De SVE is

tevens een platform waarbij zich ruim honderd bedrijven hebben aangesloten. Ook deze partnerbedrijven

worden door SVE uitgedaagd om gezamenlijk woningen (slimme organisatie, slimme technologie en slimme financiering) te ontwikkelen die passen binnen het concept van de Brabantwoning.

Op de site van SVE (www.vibaexpo.nl) staat de Brabantwoning uitvoerig beschreven. Alle achtergrond

documenten zijn hier vrij toegankelijk in te zien. Als bijlage bij deze brief zijn enkele van deze documenten gevoegd.

Met vriendelijke groet, Adriaan van Mierlo,

Directeur Service-instituut VIBA-Expo

+31 (6) 22 94 97 04, [email protected]

BIJLAGEN: 1. 2011-09-12_Brabantwoning_Nieuwsbrief.pdf 2. Brabantwoningen Sint Oederode Archi Service Presentatie.pdf 3. Brabantwoning-Rapportage-PvE-april-2011-volledig.pdf (zie website www.vibaexpo.nl) N.B.: Voor checklist certificering: zie pagina 30 tot en met 44 van de rapportage

Service-instituut voor duurzame ontwikkeling van bouwen, wonen en werken

Brabantwoning

VIBA-Expo Service-instituut

Duurzame Ontwikkeling

Uniek in Nederland Binnenkort vindt u in Noord-Brabant huur- en koopwoningen, die duurzaam én betaalbaar zijn. Deze nieuwe energiezuinige en gezonde huizen, aangenaam voor bewoners, krijgen het ‘keurmerk Brabantwoning’. Dit type woningen is ontwikkeld voor starters, gezinnen en senioren. In een samenwerking van vier gemeenten, hun lokale woningbouwcorporaties en de provincie. Afgesproken is dat elke gemeente minstens 20 Brabantwoningen bouwt.

Energiezuinig, gezond en comfortabel

Bewoner centraal

De Brabantwoning is een gezond huis, met speciale aandacht voor een goede luchtkwaliteit en visueel comfort. De Brabantwoning is ook zeer energiezuinig én goed voor het milieu. Indien gewenst is met dak-collectoren zonne-energie om te zetten in warmte. Dak, gevels en 3-laags beglazing zorgen voor een ‘huid’ die het huis goed isoleert. Slim ontwerp maakt een efficiënt gebruik van energie en water mogelijk.

Flexibel

Kwaliteit en duurzaamheid Prestaties volgens GPR Gebouw 10

9,4

9,4

De Brabantwoning kunt u realiseren op iedere schaalgrootte, in groepjes van vier woningen, of op grotere schaal. Huizen dus in alle maten. Wij geven de handvatten, u vult aan. Laat u inspireren door onze ideeën en creëer uw eigen Brabantwoning. Het is aan u om binnen de grenzen van het programma van eisen een eigen weg te kiezen en daarmee het ‘keurmerk Brabantwoning’ te verdienen. Het Service-instituut VIBA-Expo staat u met raad en keurmerk bij

8,4 8,2

8 6,9

6

De voordelen op een rijtje

4

2

0

8,2 Toekomstwaarde

8,4 Gebruikskwaliteit

9,4 Gezondheid

6,9 Milleu

9,4 Energie

t Betaalbaar voor woningbouwcorporaties t Geschikt voor sociale huur t Duurzaam wonen in een groene omgeving t Gericht op de toekomst t Relatief weinig onderhoudskosten t Gezond binnenklimaat t Laag energieverbruik, lage energierekening t Betaalbaar voor bewoners

van de Brabantwoning (bron: GPR Gebouw)

Meer weten? www.vibaexpo.nl

Brabantwoning De Brabant Woning biedt dé opstap tot betaalbaar en duurzaam bouwen en wonen. Eindelijk kunnen ook mensen met een beperkte beurs een duurzame woning bouwen of huren. Het ontwerp plus bestek van drie typen woningen is enthousiast ontvangen. Het gaat om prototypen van een starterswoning, een gezinswoning en een grotere gezinswoning. De stichtingskosten én woonlasten zijn betaalbaar! Wilt u meer weten? Kijk op www.vibaexpo.nl.

duurzaam bouwen en wonen.

Initiatiefnemers De initiatiefnemers zijn vier gemeenten en hun plaatselijke woningcorporaties, onder faciliterende regie van de provincie Noord-Brabant. Het zijn de gemeenten Woudrichem, Sint-Oedenrode, Bergen op Zoom en Heusden en de woningcorporaties respectievelijk Woonlinie, Wovesto, Stadlander en Woonveste. De partners hebben afgesproken om zeker 80 Brabantwoningen te realiseren. De corporaties Woonlinie en Stadlander bijten reeds in 2011 het spits af. Universeel toepasbaar Het ontwerp en bestek zijn universeel toepasbaar. Dus niet alleen voor gemeenten en woningcorporaties, maar vooral ook voor (lokale) architecten en bouwbedrijven, alsook voor zelfbouwers. Voor alle duidelijkheid, de ontwerp- (met bestek)prototypes

Duurzame woningen Dat zijn woningen, met een gezond binnenklimaat en een groot comfort, die toch energiearm en -vooral ookbetaalbaar zijn. De opvang van water en de aanwezigheid van groen versterken het wooncomfort in de wijk. Gedetailleerde berekeningen laten zien dat zo'n woning gebouwd kan worden voor starters (€ 160.000), gezin (€ 179.500) en groot gezin (€ 193.500). De prijzen zijn exclusief grondkosten. De gemiddelde energiekosten zijn 15 € per maand in plaats van het huidige gemiddelde van 90 € per maand. Natuurlijk hebben deze woningen milieuvriendelijke materialen. De woningen zijn klimaatneutraal en kunnen met een eenvoudige doorontwikkeling energieneutraal zijn.

aan de eisen van het ontwerpen en uitvoeren wordt voldaan, krijgt een ontwerp van lokale architecten en bouwers een bijpassend keurmerk. De provincie heeft de borging van de kwaliteit van toekomstige ontwerpen en uitvoering, overgedragen aan het Service-instituut Viba-Expo. Rapportage PvE Brabantwoning De volledige rapportage is te vinden op de website www. vibaexpo.nl. Het geformuleerde ambitieniveau is uitgewerkt in een aantal varianten. Uitgegaan wordt van een integrale ontwerpvisie, die te vertalen is naar woningen van elke schaalgrootte, inpasbaar in verschillende stedenbouwkundige situaties. Onderscheidend t Bewoner centraal t Woonlasten lager

hebben aangetoond dat het voor iedereen mogelijk is om duurzame en

Keurmerk

t Intelligent detailleren in brede zin

Het ontwerp en de uitvoering wordt

Standaard

betaalbare woningen te bouwen.

t Integraal ontwerp

De 80 woningen bieden straks op

getoetst aan het Programma van Eisen (PvE). Daarin zijn de functionele en

locatie een praktische verspreiding van kennis en kunde op het gebied van

technische eisen benoemd, zodanig dat meerdere oplossingen mogelijk zijn. Als

t Gezond en comfortabel

VIBA-Expo Service-instituut

Duurzame Ontwikkeling

t Bouwkosten betaalbaar t Hoge toekomstwaarde

VIBA-Expo is hét aanspreekpunt voor duurzame ontwikkeling in het bouwen, wonen en werken. Steeds gericht op een duurzame balans tussen People, Planet en Profit en toch betaalbaar, gezond, milieuvriendelijk en divers. VIBA-Expo heeft in Den Bosch een van de grootste exposities in Europa van duurzame planontwikkeling, ontwerp en realisatie, ingericht voor zowel professional, overheid als consument. In twee hallen presenteren zich zo'n honderd architecten, bouwbedrijven, producenten en dienstverleners. Dat gebeurt met exposities, cursussen, lezingen symposia en beïnvloeding beleid in (inter)nationale netwerken. VIBA Expo is beschikbaar als procesinitiator, procesbegeleider en als proces en/of producttoetser.

*H]RQGHHFRORJLVFKHH[WUHHPHQHUJLH]XLQLJHZRQLQJZDQGYHUZDUPLQJQDWXXUOLMNHYHQWLODWLHWRHYRHU

JURHQGDN ]RPHUNRHOHQZLQWHUZDUP

HFROXWLRQ:3%

.OLPDDWZDQG[PPGLNNHDQNHUOR]H VSRXZPXXUDOVZRQLQJVFKHLGHQGHZDQG WHYHQVFRQIRUWDEHOHZDQGYHUZDUPLQJ ]HHUHQHUJLH]XLQLJHQJHOXLGLVROHUHQG

$WDJOLWHUERLOHUZRUGWYHUZDUPGGRRUP]RQQHFROOHFWRUHQ ZDUPWHXLWGHYHQWLODWLHOXFKWYDQGH(FROXWLRQYHQWLODWLHSRPSERLOHU

'LOOH

P=RQQHFHOOHQ]RUJHQYRRUGHVWURRPEHQRGLJGYRRU YHUZDUPLQJHQZDUPWDSZDWHU PHWPH[WUDJHHQHQHUJLHUHNHQLQJPHHU

+RJHLVRODWLHZDDUGHQGXEEHOJODV JHYHOV5F  GDN5F  YORHU5F 

NOLPDDWQHXWUDOHKXXU ZRQLQJHQ3ODQ'LOOHLRY:RYHVWR6LQW2HGHQURGHRQWZHUS$UFKL6HUYLFH

*H]RQGHHFRORJLVFKHH[WUHHPHQHUJLH]XLQLJHZRQLQJZDQGYHUZDUPLQJQDWXXUOLMNHYHQWLODWLHWRHYRHU

JURHQGDN ]RPHUNRHOHQZLQWHUZDUP

HFROXWLRQ

.OLPDDWZDQG[PPGLNNHDQNHUOR]H VSRXZPXXUDOVZRQLQJVFKHLGHQGHZDQG WHYHQVFRQIRUWDEHOHZDQGYHUZDUPLQJ ]HHUHQHUJLH]XLQLJHQJHOXLGLVROHUHQG

$WDJOLWHUERLOHUZRUGWYHUZDUPGGRRUP]RQQHFROOHFWRUHQ ZDUPWHXLWGHYHQWLODWLHOXFKWYLDGH(FROXWLRQYHQWLODWLHSRPSERLOHU

J WZLO NQR

(O]HQSDG

P=RQQHFHOOHQ]RUJHQYRRUGHVWURRPEHQRGLJGYRRU YHUZDUPLQJHQZDUPWDSZDWHU PHWPH[WUDJHHQHQHUJLHUHNHQLQJPHHU

+RJHLVRODWLHZDDUGHQGXEEHOJODV JHYHOV5F  GDN5F  YORHU5F 

NOLPDDWQHXWUDOHKXXU ZRQLQJHQ3ODQ(O]HQSDGLRY:RYHVWR6LQW2HGHQURGHRQWZHUS$UFKL6HUYLFH