STATISTIKA; Dilengkapi dengan Pengenalan Statistik dalam Analisis SPSS, oleh Dra. Lulup Endah Tripalupi, M.Pd.; Kadek Rai Suwena, S.Pd., M.Pd. Hak Cipta © 2014 pada penulis GRAHA ILMU Ruko Jambusari 7A Yogyakarta 55283 Telp: 0274-889398; Fax: 0274-889057; E-mail:
[email protected] Hak Cipta dilindungi undang-undang. Dilarang memperbanyak atau memindahkan sebagian atau seluruh isi buku ini dalam bentuk apa pun, secara elektronis maupun mekanis, termasuk memfotokopi, merekam, atau dengan teknik perekaman lainnya, tanpa izin tertulis dari penerbit. ISBN: 978-602-262-330-4 Cetakan Pertama, tahun 2014
Semua informasi tentang buku ini, silahkan scan QR Code di cover belakang buku ini
Statistika
KATA PENGANTAR
B
uku Statistika ini pada masing-masing bab, terdiri atas kompetensi dasar, indikator hasil belajar, kata kunci, uraian materi, rangkuman, dan soal-soal yang dapat digunakan melatih kemampuan pembaca setelah mempelajari bab yang dibacanya. Sebagai acuan mempermudah memahami buku ini diharapkan dapat mengikuti petunjuk berikut: 1. Pelajari setiap materi yang terdapat pada buku ini secara berurutan dengan memperhatikan penjelasan setiap topik 2. Kerjakan setiap latihan yang terdapat pada akhir setiap bab untuk mengevaluasi penguasaan materi yang telah dikuasai 3. Bila anda merasa perlu memperdalam suatu topik tertentu, pelajarilah buku rujukan yang terdapat dalam daftar pustaka buku ini. Semoga Buku Statistika ini bisa mengantar anda ke arah kemahiran kerja dari pemecahan masalah operasi statistika dalam kehidupan dunia usaha dan pendidikan.
Singaraja, 1 Desember 2014 Penulis
vi
Statistika; Dilengkapi dengan Pengenalan Statistik dalam Analisis SPSS
Statistika
DAFTAR ISI
DAFTAR PENGANTAR ...........................................................................................................
v
DAFTAR ISI
............................................................................................................
vii
DAFTAR GAMBAR
............................................................................................................
xi
DAFTAR TABEL
............................................................................................................
xiii
METODE SAMPLING................................................................................................
1
1.1
Kompetensi Dasar ............................................................................................
1
1.2
Indikator Hasil Belajar......................................................................................
1
1.3
Uraian Materi...................................................................................................
1
1.3.1
Populasi ...............................................................................................
1
1.3.2
Sampel .................................................................................................
2
1.3.3
Teknik Sampling...................................................................................
2
1.4
Rangkuman......................................................................................................
4
1.5
Soal-soal ..........................................................................................................
4
PENGETESAN HIPOTESA .........................................................................................
7
2.1
Kompetensi Dasar ............................................................................................
7
2.2
Indikator Hasil Belajar......................................................................................
7
2.3
Uraian Materi...................................................................................................
7
BAB I
BAB II
viii
Statistika; Dilengkapi dengan Pengenalan Statistik dalam Analisis SPSS
2.3.1
Pengertian Hipotesa .............................................................................
7
2.3.2
Kesalahan Tipe I dan Tipe II..................................................................
10
2.4
Rangkuman......................................................................................................
11
2.5
Soal- soal .........................................................................................................
12
2
BAB III UJI KAI KUADRAT X ...............................................................................................
13
3.1
Kompetensi Dasar ............................................................................................
13
3.2
Indikator Hasil Belajar......................................................................................
13
3.3
Uraian Materi Pembelajaran.............................................................................
13
3.3.1
Uji Kai Kuadrat untuk Perbedaan Frekuensi Variabel Tunggal ...............
13
3.3.2
Tes Kai Kuadrat untuk Mengetes Perbedaan Frekuensi Variabel Ganda . Sel-selnya Berfrekuensi 10 atau Lebih dari 10. ......................................
16
3.3.3
Uji Kai Kuadrat untuk Mengetes Signifikan Korelasi ..............................
19
3.3.4
Uji Kai Kuadrat untuk Menguji Normalitas............................................
21
3.4
Rangkuman......................................................................................................
25
3.5
Soal-soal ..........................................................................................................
25
BAB IV U J I “ t ”
............................................................................................................
31
4.1
Kompetensi Dasar ............................................................................................
31
4.2
Indikator Hasil Belajar......................................................................................
31
4.3
Uraian Materi...................................................................................................
31
4.3.1
Uji “t” untuk Sampel Kecil yang Kedua Sampelnya Satu Sama Lain ...... Mempunyai Hubungan.........................................................................
32
4.3.2
Uji“t” untuk Dua Sampel Kecil yang Satu Sama Lain Tidak Ada ........... Hubungannya ......................................................................................
38
4.3.3
Tes “t” untuk Dua Sampel Besar yang Satu Sama Lain Saling ................ Berhubungan........................................................................................
45
4.3.4
Tes “t” untuk Dua Sampel Besar yang Satu Sama Lain Saling ................ Berhubungan untuk data Kelompok (Range-nya 30 atau Lebih) .............
54 61
4.4
Tes “t” untuk Dua Sampel Besar yang Satu Sama Lain Tidak ................ mempunyai hubungan Rangkuman......................................................................................................
4.5
Soal-soal ..........................................................................................................
66
4.3.5
66
Daftar Isi
BAB V
ix
ANALISIS VARIAN ...................................................................................................
71
5.1
Kompetensi Dasar ............................................................................................
71
5.2
Indikator Hasil Belajar......................................................................................
71
5.3
Uraian Materi Pembelajaran.............................................................................
71
5.4
Rangkuman......................................................................................................
91
5.5
Soal-soal ..........................................................................................................
91
BAB VI ANALISIS VARIAN KLASIFIKASI GANDA ................................................................
95
6.1
Kompetensi Dasar ............................................................................................
95
6.2
Indikator Hasil Belajar......................................................................................
95
6.3
Uraian Materi Pembelajaran.............................................................................
95
6.3.1
Asumsi dalam Anova Dua Arah ............................................................
98
6.3.2
Contoh Anava Klasifikasi Ganda pada Bahan Deskriptif ........................ 117
6.4
Rangkuman......................................................................................................
121
6.5
Soal-soal ..........................................................................................................
121
BAB VII MENGOLAH DATA DENGAN MENGGUNAKAN SPSS............................................ 125 7.1
Kompetensi Dasar ............................................................................................
125
7.2
Indikator Hasil Belajar......................................................................................
125
7.3
Uraian Materi...................................................................................................
125
7.3.1
Pengertian SPSS....................................................................................
125
7.3.2
Window yang Tersedia dalam SPSS ...................................................... 126
7.3.3
Penerapan uji “t” Sampel Berpasangan/Berhubungan dengan Meng-..... 127 gunakan SPSS .......................................................................................
7.3.4
Penerapan Uji “F” Satu Arah (One Way Anova) dalam SPSS ................. 130
7.3.5
Penerapan Analisis Regresi dalam SPSS ................................................ 134
DAFTAR PUSTAKA
............................................................................................................
139
DAFTAR RUMUS
............................................................................................................
141
LAMPIRAN
............................................................................................................
145
x
Statistika; Dilengkapi dengan Pengenalan Statistik dalam Analisis SPSS