Scheutnieuws
PB-PP B-1/2619 BBELGIE(N) - BELGIQUE
Missiehuis van Scheut
Ninoofsesteenweg 548 • 1070 Brussel • tel. 02 526 14 00 • fax 02 521 21 63 Administratie en Redactie :
[email protected] • www.scheut.be Tweemaandelijks – 44ste jaargang Nr. 6 – NOVEMBER - DECEMBER 2014 – Afgiftekantoor Brussel X
VZW Jakoeboe ~ Welzijnsschakel Vluchtelingen Wilfried Meulemeester (Bredene °1947) was van 1972 tot 1993 werkzaam in Kongo. ‘Het is hier veel frisser dan in mijn straat,’ denk ik, als ik de hoek omdraai naar de bushalte. ‘Ik had beter een dikkere jas aangetrokken …’ Een Afrikaanse man schuift langs mij heen en zoekt beschutting onder een luifel. Hij heeft geen betere vest aan dan ik. ‘Als hij zo tegen de kou kan, dan zal het voor mij ook wel gaan,’ mijmer ik. Plots komt hij terug. ‘Ben jij Wilfried?’ vraagt hij. Ik knik: ‘Ja.’ ‘Ken je me nog?’ Ik schud: ‘Nee…’ ‘Lang geleden heb ik bij jou en pastoor José een tijd gelogeerd, weet je dat niet meer?’ ‘Sorry, nee.’ beken ik. ‘Die tijd die ik bij jullie mocht blijven, was heel belangrijk voor mij, voor mijn verder leven’ zegt hij.
Einde multiculturele viering: Wilfried tweede van rechts
Terug in mijn bureau, een andere Afrikaanse man. ‘Please, please…’ smeekt hij. Ik zeg hard: ‘Nee. Nee, je kunt niet bij mij blijven. Blijf maar buiten slapen, het is zomer; of bij vrienden, kennissen, nu eens hier, dan eens daar…’ Maar ook: ‘Jij bent jong, jij kunt veel aan, jij bent moedig. Ik probeer samen met jou pistes te zoeken om je leven weer op een spoor te zetten. Misschien …’ Tenslotte zegt hij: ‘Ik heb toch weer wat moed gekregen.’ ‘Probeer maar,’ moedig ik hem aan. Misschien, hoop ik. Soms moeten wij aanvaarden dat we machteloos staan. Soms kunnen we mensen wat hoop en inspiratie geven en daarmee gaan ze aan de slag. Als ze mee gedragen worden door andere mensen, kunnen ze weer iets van hun leven maken. Zo ken ik heel wat mensen die anderen dragen. Die dit bewust doen, of heel spontaan, zonder daar eigenlijk veel bij stil te staan. Ze vinden het maar normaal dat te doen. Van dat soort vind je in Jakoeboe. En nu moet ik iets vertellen over die Welzijnsschakel. Op vele plaatsen, in vele parochies, zijn er Welzijnsschakels. Zo’n groep vrijwilligers spelen in op de lokale noden die zich aandienen en werken samen met mensen die in armoede leven. Met de nadruk op “samen met.” En met als bekommernis: gelijke kansen en een volwaardige participatie in de samenleving voor iedereen. Welzijnsschakel Jakoeboe werkt heel specifiek met vluchtelingen, en in die groep dan nog speciaal met mensen die uit de boot vallen. Asielzoekers die helemaal dreigen in de knoei te geraken, mensen zonder papieren. Soms transitmigranten, die proberen illegaal naar Engeland te gaan en die hier letterlijk, hopeloos, stranden. Scheutnieuws november - december 2014
Scheutnieuws_nov_2014.indd 1
1
4/11/14 10:24
En wat doen we dan? Eerst en vooral luisteren, luisteren … en praten. Voor zover we kunnen, concrete noden proberen op te lossen, wat begeleiding. Voor wie vastgelopen is proberen een nieuwe weg te zoeken. Ze zijn meestal jong. Ze hebben maar één leven. Ze hebben het recht en de plicht iets goeds met dit leven te doen, een positieve rol te spelen in de samenleving. De weg die ze dienen te gaan kan van alles zijn: een legaal verblijf bekomen, terugkeren naar hun land van herkomst, naar een ander land gaan… Soms beslissen ze om in de illegaliteit te blijven, hoe erg dit ook is. Ze komen naar hier, natuurlijk om te ontsnappen aan geweld en dood. Maar ook, zoals vele transitmigranten nu in Calais, met de dromen in hun ogen. Heel simpele dromen: werk, een huis, een gezin met kinderen. Ze zijn jong, dynamisch en zoals het hoort voor jonge mensen, nog naïef en hoopvol. Ze worden dikwijls uitgebuit door mensensmokkelaars.
Nu heel praktisch: wat doen we allemaal?
Allereerst dus luisteren en praten. Ook doorverwijzen of vergezellen naar diensten, informatie geven. Vroeger hadden we een heuse sociale begeleiding en maakten we ingewikkelde dossiers op. Maar onze vrijwilligers worden een dagje ouder, we doen dit nu nog sporadisch. Er is een voedselbedeling. Vrijwilligers uit de doelgroep zelf, vluchtelingen, bedienen elke week tot
meer dan vijftig families, soms grote. Iedereen die voedsel krijgt wordt begeleid door het CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk). De cliënten van de voedselbedeling, en ook anderen, kunnen elke woensdagnamiddag terecht bij ons project Mabanji (mabanji = rijkdom, niet enkel materiële rijkdom; ook diversiteit kan rijkdom zijn). Ze kunnen er werken met laptops: mailen, via skype met hun familie praten, info voor dossiers zoeken, een job zoeken. We werken samen met Welzijnszorg en Welzijnsschakels. We proberen aandacht te hebben voor hun jaarthema’s. We steunen ook de campagnes van KMS (Kerkwerk Multicultureel Samenleven). Onze zaalvoetbalploeg traint elke zaterdag (in de winter) in het sportcentrum. Laatst wonnen ze een zaalvoetbaltornooi. We krijgen morele steun in de Werkgroep Rechtvaardigheid en Vrede van CICM (Missionarissen van Scheut). We werken samen met het Koor Matondo. Elke tweede zaterdag van de maand, om 18.15 uur, zingen zij gedurende de multiculturele viering in de Hazegraskapel. We willen bouwen aan een kerk als een plaats waar een levende gemeenschap komt vieren, een gemeenschap waar men bekommerd is om iedere mens, ook de kleine. VZW Jakoeboe werkt enkel met vrijwilligers. We proberen te werken met mensen uit de doelgroep zelf in zoverre ze kunnen of mogen vrijwilligerswerk doen. Velen verkeren echter in een zeer zwakke en onstabiele positie en het is moeilijk voor hen om reële verantwoordelijkheid te nemen binnen onze vereniging. Maar onze vaste kerngroep houdt hen bijeen. De mensen uit deze kerngroep worden echter ouder, we willen stilaan vernieuwen. We zoeken dus altijd heel gemotiveerde vrijwilligers die willen meedraaien in de structurele werking van onze organisatie.
Wilfried Meulemeester cicm
Scheutnieuws_nov_2014.indd 2
4/11/14 10:24
Het overlijden van Theofiel Verbist, stichter van cicm
Valentin Narcise, (Sudipen, Filippijnen °1940) werkt op dit ogenblik als Provinciaal Secretaris van de Filippijnse Scheut-Provincie. Wat volgt is een tekst die hij voorlas op 23 februari laatstleden bij een kleine plechtigheid in het Provinciaal Huis van Manila rond het standbeeld van onze stichter.
23 februari 1868 is voor alle Scheutisten een bijzondere datum: op die dag stierf immers onze stichter, P. Theofiel Verbist, 46 jaar oud. Hij was amper 27 maanden in de China-missie geweest. In het begin van 1868 had hij besloten een rondrit te maken in zijn pro-vicariaat. Hij zocht iemand om, in zijn afwezigheid, zijn taak als pro-vicaris over te nemen in Hsi-wan-tzu. Dus benoemde hij Antoon Smorenburg, een ex-Lazarist die pas op 8 december 1867 tot CICM was toegetreden, als zijn plaatsvervanger. P. Smorenburg was een ervaren en bekwaam missionaris.
P. Verbist schreef naar Rome en vroeg de goedkeuring voor deze benoeming en voor enkele andere maatregelen die hij had voorgesteld voor een betere organisatie van de cicm-missie. Indien Rome die goedkeuring zou geven, kon hij met een gerust hart naar België terugkeren om zich om het noviciaat te bekommeren en ook om een degelijk verslag over de missie in China uit te werken. Terwijl hij het antwoord uit Rome afwachtte besloot hij de missieposten in zijn pro-vicariaat te bezoeken zodat hij zijn verslag concreter vlees en bloed zou kunnen geven vanuit die rechtstreekse kennismaking met de verschillende missies. Hij begon zijn tocht op 3 februari 1868 en wilde eerst een bezoek brengen aan Kwan-tung waar twee confraters werkzaam waren, Lambert van Avezaath en Ferdinand Hamer. Een catechist en een lokale gids vergezelden hem. In Hsi-wan-tzu nam hij afscheid met de woorden: “Tot over vier of vijf maanden. Bid voor me.” De reis ging over nauwe paadjes in een bergachtig en dikwijls vijandig gebied, bij een gemiddelde temperatuur van 25 graden onder nul. Ze hadden af te rekenen met zware rukwinden en sneeuwstormen. Op de avond van de negende dag kwamen ze aan bij een herberg waar hij de nacht doorbracht geplaagd door koude rillingen en hevig zweten. P. Verbist bleef een dag uitrusten. De volgende morgen voelde hij zich beter. Ze zetten de tocht verder tot aan een christelijke nederzetting Lao-hu-kou, 36 km daarvandaan. ’s Avonds voelde hij zich weer heel zwak, maar omdat de koortsaanval geweken was de morgen daarop bereidde hij de mensen voor op het sacrament van de biecht dat ze zouden ontvangen op zondag 16 februari.
Scheutnieuws november - december 2014
Scheutnieuws_nov_2014.indd 3
3
4/11/14 10:24
Die zondag kon hij echter onmogelijk recht. Hij ijlde en vermoedde dat hij leed aan dezelfde ziekte waaraan onlangs ook zijn confrater Aloïs Van Segvelt gestorven was. Zijn hoofdpijn werd langzaamaan ondraaglijk. Hij verlangde naar de aanwezigheid van zijn confraters Ferdinand Hamer en Lambert van Avezaath die op een 130-tal km daarvandaan verbleven. Maar zij vernamen het nieuws pas op 22 februari. Ondertussen had P. Verbist gevraagd om het bezoek van de Chinese priester Matthieu Zhang Ching-siu die een missiepost bemande 50 km verderop. Toen deze over de toestand van P. Verbist hoorde, vertrok hij dadelijk om hem bij te staan. Na een reis van drie dagen vond hij de zieke rustend op een bed verwarmd met hete tegels. Matthieu toonde zijn priesterstool aan P. Verbist en deze knikte, waarop Matthieu hem het sacrament van de zieken toediende. Enkele uren later, rond 22 u, stierf onze stichter, op zondag 23 februari 1868, zonder een enkele confrater in zijn nabijheid. Op 22 februari was Lambert van Avezaath begonnen aan zijn lange reis te paard naar Lao-hu-kou, waar hij vier dagen later aankwam. Op Aswoensdag begroef hij zijn overste in de kleine kapel van Lao-hu-kou. Nadien reisde hij door naar Hzi-wan-tsu. Hij kwam er aan op 6 maart en bracht dadelijk de confraters op de hoogte. Het verdriet en de verslagenheid waren immens. Toch lieten ze zich niet ontmoedigen en vol moed zetten ze
hun missietaak verder. Het nieuws van de dood van de stichter bereikte België pas in juni. Natuurlijk was het afsterven van de stichter een zware klap voor CICM en voor de toenmalige missie. Heel de toekomst van de China-missie en van het Instituut rustte tot dan toe op zijn schouders. Nu was hij er plots niet meer. Maar alle confraters waren vastbesloten niet op te geven. Wat de missie in Mongolië betreft, had P. Verbist voor hij stierf nog een omzendbrief gestuurd waarin stond dat de missie goed georganiseerd was. Vanuit Rome kwam kort nadien het nieuws dat de aanbevelingen van P. Verbist waren goedgekeurd. De assistent van de stichter, Frans Vranckx, schreef een brief aan Edmond Verbist, de tweelingbroer van P. Verbist, en gebruikte de woorden die P. Verbist zelf had uitgesproken 10 maand eerder bij het overlijden van Aloïs Van Segvelt: “God, U vraagt van ons wel een heel zwaar offer. Maar Uw wil geschiede op aarde als in de hemel. God heeft hem aan Scheut geschonken, hij heeft hem ook teruggenomen. Moge Zijn Naam geheiligd zijn.” Scheut leeft nog steeds. De missie werd niet alleen verdergezet, maar is nu verspreid over vier continenten. De kleine scheut is een wijdvertakte boom geworden.
Val Narcise, cicm In 1933 werden de stoffelijke resten van Theofiel Verbist in China opgegraven en in een ebbenhouten kist naar het missiehuis van Scheut in Brussel overgebracht. Momenteel is deze sarcofaag te bezichtigen in de crypte onder de kapel en maakt zo deel uit van het te bezoeken uniek Chinees museum en fotogalerij (3750 scheutisten). Enkel op afspraak: 02 526 14 00
Scheutnieuws_nov_2014.indd 4
4/11/14 10:24
Scheut in Hong Kong, China Ferdinand Bouckhout (Wulveringem °1943) werkt sinds 1969 in Hong Kong.
Scheut werd opgericht voor China, de droom van Stichter Theophiel Verbist. Na lang onderhandelen kreeg hij uiteindelijk een verre uithoek in het Noord-Westen: Binnen-Mongolië. Honderden Scheutisten vertrokken naar China tot in de vijftigerjaren alle niet Chinese Scheutisten verbannen werden. De meesten verlieten toen China via de Britse kroonkolonie Hong Kong. Sommigen bleven er achter, hopend zo rap mogelijk terug te kunnen keren naar hun missie. Uiteindelijk bleven enkelen definitief in Hong Kong en begonnen er een nieuwe missie onder de Chinezen. Vanaf 1954 waren er steeds tussen de 10 en 14 Scheutisten in het grootste Chinese bisdom ter wereld werkzaam. Op 1 juli 1997 werd Hong Kong opnieuw een deel van China. Was dit de realisatie van een nieuwe droom: Scheut opnieuw in China? Niet echt een droom maar realiteit. Ook vandaag zijn er tien Scheutisten actief in Hong Kong. Daar proberen ze katholieke - universele missionaire getuigen te zijn ! Hong Kong Speciale Administratieve Regio : zoals verschillende andere gebieden in China geniet
Hong Kong een zeer grote vrijheid op vele gebieden, vooral dan commercieel. Een kapitalistische regio in een communistisch (?) land. Sinds de hereniging in 1997 is China meer en meer kapitalistische geworden en Hong Kong meer gelijkend op het moederland. Op vele gebieden echter is Hong Kong nog zeer verschillend. Ik noem er maar twee: vrijer van corruptie en vrijer ook op gebied van godsdienst. Een van de kenmerken van Scheut overal ter wereld is te leven tussen en met de armen. Dat deed Scheut in Hong Kong vanaf 1954. Scheut blijft trouw aan haar roeping. De armoede van Hong Kong was na de stichting van de Volksrepubliek China in 1949 een materiële armoede: honderdduizenden vluchtelingen. Vandaag, in een ontwikkeld Hong Kong, is de armoede vooral een zoeken naar zin voor het leven. Op materieel gebied immers is Hong Kong nu zeer goed ontwikkeld; weinig plaatsen in de wereld gingen zo rap vooruit in zo’n korte tijd. Doch dit bracht een nieuwe vorm van armoede, letterlijk; “de mens leeft niet van brood (en geld) alleen”. Vandaag zijn we reeds aan de tweede generatie die zoekt naar de echte zin van het leven. Het onderwijs speelde en speelt zeker een groter rol hier. De beste scholen zijn de Katholieke en Protestantse. Hun discipline en vorming van een waardenbesef, hun holistische opvoeding vormen de basis voor een duurzame zingeving van het leven. De Kerk, en Scheut als een deeltje van de lokale kerk, heeft hier steeds aan meegewerkt. Pater Ernest Stassen, vanaf de eerste dagen; vandaag, 20 jaar na zijn overlijden, wordt hij nog vernoemd. Willy Hertecant, Jos Nijssen, Piet Devos, Ferdinand Bouckhout, Patrick Masschelein, Patrick Taveirne, Wim Holderbeke, allen hebben ze hun rol gespeeld in de opvoeding van tienduizenden in Scheutse en diocesane scholen, van kindertuin tot universiteit. Scheutnieuws november - december 2014
Scheutnieuws_nov_2014.indd 5
5
4/11/14 10:24
Doch opvoeding en zingeving aan het leven zijn niet alleen het resultaat van scholen. Gelovige gemeenschappen zijn een milieu waar constant aan zingeving en waardenvorming wordt gewerkt. De waarden in de Bijbel, die Jezus in het bijzonder ons voorleefde, worden in onze gelovige gemeenschappen aangeleerd en nagevolgd.
praten met iemand omwille van de dialoog, niet om hem te bekeren. Die religieuze drang om te bekeren werkt verlammend. Als de kerk groeit, is dat omdat ze mensen aantrekt, niet omdat er met kracht bekeerd wordt.” Dat is ook de Scheutse ervaring in Hong Kong. Harmonisch samenleven, tijd voor dialoog, wederzijds respect geeft groeikracht, ook aan de kerk.
Als Afrikaan (drie Kongolezen), Europeaan (vijf Belgen) en Aziaat (twee Filippino’s) samen werken en samen leven is niet zo vanzelfsprekend en toch slagen we er tamelijk goed in. Wat we zelf deden, willen we ook aan anderen doorgeven, aan Chinese priesters en medewerkers, en in een Chinese milieu willen we in dialoog een harmonische gemeenschap opbouwen.
Scheut kan terecht fier zijn op zijn verleden in China. De droom van de stichter wordt verder beleefd in Hong Kong. Misschien was het teruggaan van Hong Kong naar China in 1997 een beetje restitutie vanwege het Hemels Rijk (zo noemen de Chinezen hun land) voor wat Scheut er deed gedurende honderd jaar. Tien Scheutisten werken er nu onder de Chinese vlag, trouw aan de droom van de stichter, trouw vooral aan Christus om allen één te maken, zoals het Chinese gezegde het ook uitdrukt: “over de oceanen verspreid en toch één familie ”.
Iedereen in onze katholieke gemeenschappen weet dat Scheutisten aan elkaar niet alleen veel steun hebben maar dat ze ook nood hebben aan elkaar. Daarom respecteren ze het feit dat wij Scheutisten, werkend op verschillende terreinen, iedere dinsdagnamiddag vrij zijn en samenkomen om te bidden, te eten en ja, te kaarten. Dit is wat we katholiek, universeel, missionair getuigenis durven noemen: 10 mensen komend uit drie continenten, levend in harmonie in een Chinese wereld. Paus Franciscus zei: “Je moet
Scheutnieuws_nov_2014.indd 6
Ikzelf ben blij samen met een Kongolese Scheutist, JeanSylvère Mbuela Pfuti samen te wonen en te werken in dit Chinees milieu en aldus getuige te zijn van de mogelijkheid dat mensen van verschillende leedtijd en origine samen kunnen bouwen aan een harmonieuze wereld. Harmonie is een Chinese droom, een waardenbetrachting in het Chinees denken. “Dat ze allen één zijn” was het gebed van Christus zelf. Missionaris zijn in Hong Kong is Christus’ gebed en de Chinese droom proberen waar te maken. Theophiel Verbist begon in het uiterste Noord-Westen van dat immense land, wij werken verder in het Zuid-Oosten van datzelfde China.
Ferdinand Bouckhout, cicm
4/11/14 10:24
SOS Scheut SOS Scheut – kennismaking met een aanvaard project ‘Centre Betania’ in Guatemala
Dit project werd ingediend door P. Charitable Dérisseau, cicm. Hij is afkomstig uit Haïti (Trou-du Nord °1971) en werkt als missionaris in Guatemala in een berggebied, waar de Maya Q’eqchi wonen. Deze oorspronkelijke bevolking van Guatemala werd gedurende jaren verwaarloosd door de verschillende opeenvolgende regeringen van het land. Tot nu toe hebben ze het moeilijk voor medische zorgen en onderwijs. Deze zijn bijna ontoegankelijk voor hen.
Het analfabetisme is groot. Het centrum wil Gods gelaat tonen aan deze mensen door ziekenzorg, alfabetisering voor volwassenen en scholenbouw voor de jeugd. Tot op heden zijn er weinig kinderen die de kans hebben om middelbaar onderwijs te volgen. Het centrum wil hen die kans aanbieden. Het doel van het centrum ligt hoog. Wij zijn er ons van bewust dat wij niet alle mensen kunnen bereiken. Als wij er enkelen kunnen helpen, vinden wij het de moeite waard ervoor te werken. Daarom is uw hulp zeer welkom.
Wie dit project wil steunen, kan storten op SOS Scheut – Ontwikkelings – Samenwerking – Brussel: IBAN: BE82 0000 9019 7468, BIC BPOTBEB1. Bij iedere storting het projectnummer vermelden: 14 502 001 en de naam van het project ‘Centre Betania’. Er kan een attest verkregen worden.
Jubilarissen 2014
Scheutnieuws november - december 2014
Scheutnieuws_nov_2014.indd 7
7
4/11/14 10:24
Onze overledenen Onze overledenen Marcel Dobbels Geboren in Tielt op 21 juli 1923. Eerste geloften op 8 september 1944. Priester gewijd op 31 juli 1949. Missionaris in Kongo en Guatemala van 1950 tot 2007 en daarna in België. Overleden in Kortrijk op 7 oktober 2014. Maurits Carlier Geboren in Staden op 28 september 1926. Eerste geloften op 8 september 1946. Priester gewijd op 29 juli 1951. Missionaris in Kongo en Duitsland van 1952 tot 1998 en daarna in België. Overleden in Torhout op 12 oktober 2014. Daniël De Ruyck Geboren in Ouwegem op 4 augustus 1935. Eerste geloften op 7 oktober 1958. Priester gewijd op 4 augustus 1963. Missionaris in Kongo en Kameroen van 1964 tot 2004 en daarna in België. Overleden in Kortrijk op 19 oktober 2014.
Overleden familieleden van confraters
Testelt, 03.09.14: Dhr Louis Mattheus, broer van Nele (Kessel-Lo). Deinze, 11.09.14: Mvr. Marie-José Nowé, zus van André (†1998). Turnhout, 11.09.14: Mvr. Simonne Van Dijck, zus van Marcel (†2006). Lauwe, 26.09.14: Dhr Herwig Verbeke, broer van Johan (Wervik). Gentbrugge, 10.10.14: Dhr Michel Masson, broer van Bernard (Brazilië). Temse, 13.10.14: Mvr. Denise Maillard, schoonzus van Jozef Van der Biest (Schilde).
Komen en gaan
(lijst afgesloten op 31 oktober 2014)
Kwamen op verlof :
Hertecant Willy (Hong Kong) - Smet Cyriel (Japan).
Keerden terug naar hun missie :
Bogaert André (Japan) - De Ridder Frans (Taiwan) - Dieryck Gaby (Filippijnen) - Jansen Frans (Mexico) Rommel Carlos (Kongo) - Smet Cyriel (Japan) - Stulens Joe (Kongo) - Taveirne Patrick (Hong Kong).
Redactie : Romain Clement, Guido Everaert, Werner Lesage, Erik Maes, Marcel Peeters, Julien Vandevoorde, Frans Van Oudenhove, Nand Verhoeven Verantwoordelijke uitgever : Erik Maes, Missiehuis van Scheut, Ninoofsesteenweg 548, 1070 Brussel Bankrekening : Missiehuis van Scheut - Brussel, IBAN-code : BE34 4392 1002 4190, BIC-code : KREDBEBB, met de vermelding : “voor Scheutnieuws” Drukkerij-Uitgeverij Jan Verhoeven nv - Sint-Pieters-Leeuw
Scheutnieuws_nov_2014.indd 8
4/11/14 10:24
