Scheutnieuws
België-Belgique P.B. Brussel X 1/2619
Missiehuis van Scheut
Ninoofsesteenweg 548 • 1070 Brussel • tel. 02 526 14 00 • fax 02 521 21 63 Administratie en Redactie :
[email protected] • www.scheut.be Tweemaandelijks – 44ste jaargang Nr. 3 – MEI - JUNI 2014 - Afgiftekantoor Brussel X
Er is leven na de dood Vier jaar na de aardbeving in Haïti geeft Scheutist Jan Hoet (Lier °1942), in 1967 als missionaris daarheen vertrokken, jongeren een toekomst.
Om de jongeren te bereiken en hun vertrouwen te winnen, organiseerde Jan allerlei activiteiten, zoals kaarten, film kijken en vooral sporten beoefenen. “Studenten moeten een uitlaatklep hebben.” Zelf ooit een fervent sporter, richtte hij zeventien jaar geleden voor jongeren de sportbond Banzaï op. “We startten met vijftien meisjes. Vandaag telt onze club maar liefst vierhonderd leden, jongens en meisjes, en zes ploegen in competitie”, zegt hij niet zonder trots. Daarnaast organiseert hij drukbezochte sportkampen tijdens de vakantie. In de nasleep van de aardbeving die Haïti vier jaar geleden trof is hij momenteel druk doende met een nieuw project. “Het was een ramp die dood en vernieling zaaide, maar ook nieuw leven voortbracht.”
Kaartenhuisjes
“Zo’n tachtig procent van de bevolking is jonger dan achttien. Maar in dit nagenoeg armste land ter wereld hebben zij niet alleen weinig of niets te eten, ze krijgen ook weinig of geen kansen”, schetst Jan. Om gedreven te vervolgen: “Een kind dat niet naar school kan, kan nooit uit de vicieuze cirkel van armoede geraken. Studie is de hefboom voor een betere toekomst.” Sinds 2005 werd hij door zijn oversten vrijgesteld om zijn droom waar te maken: in Port-au-Prince een onthaaltehuis voor studenten runnen zodat kinderen na hun lagere school verder kunnen studeren. Inmiddels passeerden al meer dan zestig jongeren via huis Mamosa – zo genoemd naar de plaatsen Marmont, Mombin-Crochu en Saltadère waar Jan vroeger als pastoor werkte – en baanden ze hun weg in het leven.
“Het was ongeveer tien voor vijf in de namiddag, net voor het donker werd”, herinnert Jan zich de bewuste dag, 12 januari 2010. “Het hele huis danste. Ik holde naar buiten, struikelend over brokstukken die naar beneden donderden. Ik was gewond, maar voelde het niet. Jasmin, een van de kinderen, zat gekneld met zijn voet onder een brokstuk muur. We konden hem bevrijden, maar zijn voet was verpletterd.” Het Belgische B-Fast team zou die later amputeren. Het hele gebeuren speelt zich nog steeds af als een film in zijn hoofd: “Er was veel paniek want er waren voortdurend naschokken. Het werd snel donker. Er was geen elektriciteit, geen telefoon. Hulp moest wachten. Met de buren trokken we naar een open plek waar we de nacht doorbrachten onder de sterren. We verwarmden ons aan de onderlinge solidariteit, die heel groot was.” Nadien leefde hij vier maanden met zijn studenten in een tent op het voetbalveld van het vormingshuis van Scheutnieuws mei - juni 2014
1
de paters van Scheut in Haïti om uiteindelijk naar het huidige pand te verhuizen. “Cunina, een organisatie die kansarme kinderen lager onderwijs aanbiedt en waarmee ik samenwerk, kocht het huis aan. Met sponsorgelden van weldoeners uit België en Mamosa bouwde ik een tweede gebouw met extra kamers op de binnenplaats. Nu vinden hier 33 studenten tussen 12 en 30 jaar onderdak.”
het voor, nu eens met muziek, dan weer met voorbeden die ze zelf opstellen. Ik sta er versteld van hoe vaak zij daarin hun dankbaarheid verwoorden en bidden voor anderen die minder kansen hebben dan zij.”
Sneeuwbal
“Dit hier is mijn leven”, vat de 71 jaar geworden Jan samen, met een wijds handgebaar naar huis Mamosa. “Ik put hier veel voldoening uit. Ik ben trots op mijn Een boost studenten. Het verheugt me dat ze contact houden. Omwille van de aardbeving keek de wereld naar Veel oud-studenten komen geregeld langs. Ze noemen Haïti en zag de rampzalige situatie van het land. “Ik zich ‘la famille Mamosa’.” wou de handdoek in de ring gooien. Alles was vernield”, bekent Jan. “Maar ik kreeg zoveel steun uit België dat het Toch zinkt de moed hem soms in de schoenen als hij kinderen moet weigeren omdat hij geen bed meer vrij project een nieuwe impuls kreeg. Toen rijpte het plan heeft. “Vaak heb ik geldzorgen”, erkent hij. “Onderwijs om een terrein aan te kopen waar de sportbond Banzaï kost handenvol geld in met zijn jeugdwerking een “Ik sta er versteld van hoe vaak mijn studenten Haïti. Geregeld komen mijn thuishaven zou vinden, waar de zomerse sportkampen kunnen hun dankbaarheid verwoorden en bidden voor studenten extra geld vragen voor schoolmateriaal, een plaatsvinden, waar culturele anderen die minder kansen hebben dan zij.” computer of dergelijke. Met activiteiten kunnen georgadertig studenten in huis loopt dat soms aardig op. Ja, ik niseerd worden, met logies en een bar enzovoort.” heb wel eens slapeloze nachten.” Inmiddels kocht hij een terrein en werd dit al ommuurd. Ondertussen blijft hij kinderen van alle leeftijden Toch blijft hij niet bij de pakken neerzitten. “Dit handjevol kinderen dat ik help, is geen druppel op een kansen geven om te studeren. In ruil daarvoor verwacht gloeiende plaat. Het is meer dan dat. Dat handjevol pater Jan goede schoolresultaten van de kinderen. creëert een sneeuwbaleffect, want op hun beurt zetten Ook op andere vlakken is hij veeleisend. “Ik verlang deze studenten zich in voor anderen die minder dat alle studenten aan wie ik onderdak geef in een geluk hebben in het leven. Zo startte Floraine, een goede verstandhouding samenleven. Ik vind het ook oud-studente die nu als landbouwingenieur werkt, in belangrijk dat ze contact houden met hun familie.” haar geboortestreek een project om kansarme jongeren Jan houdt ook aan een avondgebed. “Het is zowat een een technische opleiding te geven. Zo wordt het meer moderne versie van de vespers. De studenten bereiden dan een druppel. Het wordt een stroom die leven geeft.”
Ilse Van Halst, uit ‘Relevant’, tijdschrift Bisdom Antwerpen Het bezoek aan Jan Hoet vond plaats in de marge van een reportage in Haïti met Caritas International om een balans op te maken van de situatie vier jaar na de verwoestende aardbeving. De documentaire Tèt Ansamm, Creools voor Samen werken, kun je bekijken op http://www.caritas-int.be/ nl/land/haiti.
www.cicm/global/nl De titel van deze bijdrage zal je wellicht op het verkeerde been zetten. Ga vooral niet surfen op het “world wide web”. In dit geval moet je lezen: “wie werkt waar?” of “wie woont waar?” Uit welke landen zijn de Scheutisten afkomstig en waar werken of wonen ze? Als bron voor deze informatie gebruiken wij de jaarlijkse ledenlijst, in de scheutistenmond Elenchus genoemd, afkorting van Elenchus Sodalium. Dit boekje, formaat B5, geeft de stand van zaken weer per 1 januari van het betreffende jaar.
In de bijgaande grafiek staan de landen van herkomst op de horizontale lijnen, en de landen van presentie in de verticale kolommen. Scheut is, als Scheutprovincie, niet aanwezig in landen als Tsjaad, Nigeria, de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR), Mozambique, Canada, Honduras en China. In Nigeria, de CAR, Mozambique en Canada zijn er wel individuele confraters werkzaam met een speciale opdracht of met een speciaal statuut. Er zijn geen confraters in Tsjaad, Honduras en China, maar Honduras leverde tot nu toe 1 confrater, China 5,
Wie? We hebben bewust niet geselecteerd op basis van nationaliteit, maar op het land van geboorte of van opvoeding. Er zijn immers Belgische confraters die geboren zijn in Frankrijk tijdens de oorlog, en Belgische of Nederlandse confraters die geboren zijn in Kongo of in Indonesië tijdens de koloniale tijd. Er zijn confraters die, om diverse redenen, de nationaliteit van hun missieland hebben aangenomen. Om het beeld niet te vertekenen, vertrekken we dus niet van de nationaliteit. Waar? Hier nemen we het land waar de confrater op 1 januari 2014 verbleef. Dat kan bv. een Filippino zijn die in Kongo werkzaam is maar op dat moment studeerde in Amerika om volgend jaar novicemeester te worden; of een jonge Haïtiaan die bestemd is voor Senegal en theologie studeert in Yaoundé, Kameroen; of een Kongolees die kerkelijk recht studeert in Rome, of een Belgische confrater die daar werkt in het kader van het algemeen bestuur van de congregatie. Confraters die toevallig tijdens de jaarwisseling op verlof zijn worden in hun missieland meegerekend.
Tsjaad 1, en Canada 3. Aan de hand van de grafiek kan je nagaan waar zij werkzaam zijn: in Nigeria werkt Jean-Patrice Ngoyi, een Kongolees, als een van de verantwoordelijken voor de Afrikaanse commissie voor Gerechtigheid, Vrede, en Heelheid van de Schepping. In de CAR werkt, in zeer moeilijke omstandigheden, ook een Kongolees: Edouard Tsimba, onze vroegere algemeen overste, die speciaal door het Vaticaan werd aangezocht om de leiding te nemen van het grootseminarie in de hoofdstad Bangui. In Mozambique werkt Rodolfo Montaño, een Mexicaanse broeder-dokter, Scheutnieuws mei - juni 2014
3
in het kader van Health Action International (HAI), een NGO die zijn hoofdzetel heeft in Amsterdam. Er zijn ook relatief grote concentraties van confraters van eigen bodem, vooral in België (242 op de 347), Nederland (26/38), Kameroen (17/33), Kongo (65/201), de U.S.A. (5/8), Indonesië (20/58) en de Filippijnen (54/112). België, Nederland en de U.S.A. waren vroeger hoofdzakelijk uitzendende Scheutprovincies, maar wegens het ontbreken van roepingen zijn ze uitsluitend ontvangers van eigenlandse confraters geworden. Kongo, Indonesië en de Filippijnen nemen ook oudere confraters van eigen bodem terug, maar blijven nog uitzenden, wat ook wil zeggen dat ze jongere landgenoten uit hun missie moeten terugroepen voor vorming, opleiding en diensten. Engelstalige eindopleiding (theologie) wordt verzekerd door Maryhill School of Theology (MST) in Manila, opgericht door Scheut op de Filippijnen; Franstalige eindopleiding (theologie) wordt verzorgd door de École Théologique Saint Cyprien (ETSC), een consortium waarin ook Scheut zetelt en dat is gevestigd in Yaoundé, Kameroen. Dé kampioen van “eigen bodem” is Japan (1/1 ofte 100%). De Japanse Scheut-provincie heeft nooit geijverd om Japanse leden aan te werven, maar wel om inlandse diocesane priesters te helpen rekruteren en vormen. Shigeru Naoki, onze enige Japanse
confrater, wilde per se Scheutist worden. Hij kreeg zijn opleiding in de U.S.A., werkte een tijdje in Japan zelf, en werd dan geroepen om in de Filippijnen voor Radio Veritas te werken, een zender die de boodschap verspreidt over gans Zuidoost Azië. Na zijn term bleef hij daar in de pastoraal, en werd later aangesteld in de vorming van jonge Scheutisten. Sedert mei 2010 is hij definitief terug in zijn thuisland. Wij hebben ook nog een Elenchus Defunctorum (van de overledenen). Die groeit elk jaar aan met 20 tot 30 namen. Sedert het begin van dit jaar zijn 8 confraters ons ontvallen: 6 Belgen en 2 Nederlanders. Aan de andere kant tellen we in een aparte rubriek van de Elenchus Sodalium 5 novicen op de Filippijnen en 20 in Kongo. Van de overledenen zijn we zeker dat ze het gehaald hebben, van onze novicen niet. Blijf met ons hopen en bidden dat ons ledenaantal op zijn minst ongeveer stabiel blijft.
Werner Lesage, cicm
Scheutnieuws mei - juni 2014
5
Nederland
Frankrijk
Italië
Senegal
Tsjaad
Nigeria
NL
FR
IT
SEN
TSJ
NIG
256 26
1 0
1
5
1
1
2
2
65
1
3
1
1
1
4
1
1
11
1
1
9
17
1
13
61
102
5
2
43
8
Filipijnen
FIL
5
Indonesië
IND
1
Japan
JP
5
Singapore
SG
6
Taiwan
TW
10
Hong Kong
HK
8
China
CH
1
Mongolië
MG
5
Brazilië
BRA
5
Rep. Dominic.
RD
4
2
Haïti
HA
1
1
3
1
1
GUA Guatemala
HON Honduras
Mexico
1
30
2
2
19
MEX
1
1
17
1
5
Zuid-Afrika
RSA
7
3
1
U.S.A.
Mozambique
MOZ
6
1
3
USA
Zambia
ZAM
9
26
5
1
Kongo
KON
5
242
CAN Canada
Centr. Afr. Rep.
CAR
KAM Kameroen
België
BL
0
8
1
1
1
1
2
1
1
5
4
1
1
1
1
2
20 15
3
5
7
5
32
6
2
9
1
1
7
6
10
2
1
4
3
0
10
1
3
6
18
1
2
9
6
6
3
2
1
42
6
4
1
11
2
18
28
4
20
1
3
112
58
1
2
0
0
5
0
6
1
30
1
1
1
8
3
0
0
4
201
0
33
0
1
0
0
0
38
347
117 853
54
11
2
6
4
2
17
3
1
17
BL NL FR IT SEN TSJ NIG KAM CAR KON ZAM MOZ RSA CAN USA MEX HON GUA HA RD BRA MG CH HK TW SG JP IND FIL
Heb je hem gekend? Mgr. Carlo Van Melckebeke, de bisschop met de pijp
Toen zijn overste hem in 1927 naar één van de meest woeste streken van Mongolië, Si-ki-t’an, zond, had deze hem op het hart gedrukt ervoor te zorgen zeker niet in de handen van rovers te vallen. Rovers, een typische term uit die jaren. En inderdaad, hij was nog maar 8 dagen ter plaatse of hij moest vluchten, de bergen in, samen met heel de lokale bevolking, want 800 op de vlucht geslagen soldaten waren komen opdagen. Mgr. Carlo zelf vertelt : “Wij hebben onze toevlucht gezocht in de bergen. Elke familie heeft zich in de zachte bergwand van een ravijn een holte gegraven. In die precaire omstandigheden heb ik kennis kunnen maken met heel veel mensen, even gemakkelijk als op een passagiersschip. Zo heb ik op twee weken tijd mijn schapen leren kennen en zelfs vriendschap kunnen sluiten met heidenen. Een ervaring waarvoor ik, in normale omstandigheden, minstens twee jaar zou nodig hebben.” Het is daar, ten zuiden van de Ortos-woestijn, dat zijn missiedroom vorm begon te krijgen : een leven dicht bij de gewone mensen, delend in de moeilijkheden van het leven : dievenbendes, ziektes, oorlog, hongersnood … Maar stilaan werden uitgestrekte stukken woestijn in Mongolië, dankzij vele bevloeiingswerken, omgevormd tot vruchtbare landbouwgrond. De technieken om dat werk uit te voeren kwamen van bij ons, uit de Polders en uit Nederland. Zo kon
de bevolking stilaan de regelmatig terugkerende hongersnood overwinnen. Gedurende de drie jaar van zijn opsluiting tijdens de Japanse bezetting, heeft hij een boek geschreven met als titel “Sociale bewogenheid van de Kerk in Mongolië”. Het boek verscheen in 1947 maar werd aanstonds vernietigd door de communisten want in dit boek werd sociaal werk beschreven dat, volgens hun ideologie, alleen door communisten verricht kon worden. In 1946 werd Carlo heel onverwachts bisschop benoemd van het bisdom Ning-Hsia. Bewust van het dreigende gevaar van het oprukkende revolutionaire leger van Mao, vreesde het Vaticaan dat het weldra onmogelijk zou worden de afgelegen christengemeenschappen nog te animeren. Daarom werden er in allerijl bisschoppen benoemd in de hoop dat zij ter plaatse zouden kunnen blijven, ook onder een communistisch regime. Maar bisschop Carlo ontsnapte niet aan de algemene volkstribunalen en werd naar een werkkamp gestuurd, gekleed in de fameuze rode communistische werkkledij. Kort daarna veroordeelde een volkstribunaal hem om ‘vrijwillig’ uit China verbannen te worden. In 1953 werd hij Apostolisch Visitator benoemd voor de 12 of 13 miljoen Chinezen verspreid over heel de wereld. Hij vestigde zijn hoofdkwartier te Singapore. Zo heeft hij vele jonge seminaristen kunnen helpen om hun priesterstudies af te maken in andere landen. Zijn lang en gevarieerd missionarisleven heeft hij vredevol beëindigd in Singapore, te midden van zijn trouwe vrienden : zijn pijp en zijn Chinese thee.
Jean-Pierre Bénit, cicm, uit ‘Scheut en famille’
Het “Missiehuis van Scheut Leuven” wordt “Chinees College-Leuven”
In ‘Scheutnieuws’ van november-december 2013 lieten wij jullie weten dat het huis van Leuven, vroeger bestemd voor de opleiding van missionarissen Scheutisten, zou verkocht worden. De “Verbiest Stichting” heeft het huis gekocht en maakt ervan het “Chinees College-Leuven”. In een deel van het gebouw worden nu al door het Chinees College bedienaars (priesters en religieuzen) opgeleid voor de Kerk in China. Momenteel heeft de Verbiest Stichting 20 beursstudenten die in België een dergelijke opleiding volgen. Nog deze zomer komen 14 nieuwe beursstudenten uit China aan. Zo wordt een merkwaardige oude traditie van Scheut voortgezet en aangepast, beantwoordend aan de noden van vandaag. In het Chinees College wordt vanaf 1 juni 2014 ons ‘Vormingsprogramma en de Pastorale Samenwerking met de Kerk in China’ ondergebracht. Voor de Verbiest Stichting in België is de aankoop van het huis van Scheut in de Vlamingenstraat een belangrijke mijlpaal. Het gaat gepaard met een duide-
lijke groei van de activiteiten binnen China waaraan wij meewerken zowel voor academisch onderzoek als voor samenwerking op pastoraal vlak.
Jeroom Heyndrickx cicm, uit ‘Verbiestkoerier’ maart 2014
SOS Scheut – kennismaking met een aanvaard project Project ‘Watervoorziening’
P. Antoon Tanghe is de verantwoordelijke van dit project. Hij werkt in Kongo op de ‘Plateau des Bateke’, 40 km van Kinshasa. Dit plateau, 600 meter boven de zeespiegel, is een uitgestrekt gebied, bewoond door de stam van de ‘Bateke’. Zijn parochie St.-Eugène bevat 56 dorpen in een straal van 50 km rond zijn parochiekerk. Drinkwater is er het groot probleem. Op deze hoogte zijn er geen waterbronnen. De mensen drinken regenwater of water van de moerassen. Antoon organiseert vele vergaderingen op de plaats waar hij woont. De mensen komen van ver naar deze vergaderingen (of vormingssessies) en blijven er enkele dagen. Daarom wil hij citernes bouwen om regenwater op te vangen van de daken. Deze citernes zijn vooral nodig gedurende het droog seizoen. Zo kan hij de mensen beter ontvangen en hen het allernoodzakelijkste geven. Deze citernes zijn niet alleen noodzakelijk voor
deze vergaderingen, maar zijn er ook nodig voor de 400 kinderen van de lagere school en leerlingen van het middelbaar onderwijs. De mensen willen graag meewerken voor het bouwen van deze waterputten, maar meer dan hun tijd en handenarbeid kunnen ze niet geven. Met uw hulp kunnen wij cement en andere benodigdheden aankopen om dit project te verwezenlijken. Nu reeds van harte dank voor uw hulp. Wie dit project wil steunen, kan storten op SOS Scheut – Ontwikkelings – Samenwerking – Brussel: IBAN: BE82 0000 9019 7468, BIC BPOTBEB1. Bij iedere storting het projectnummer vermelden: 04 243 005 en de naam van het project: ‘watervoorziening’. Er kan een attest verkregen worden.
Scheutnieuws mei - juni 2014
7
Onze overledenen Onze overledenen Prosper Renson Geboren in Waregem op 2 april 1928. Eerste geloften op 8 september 1948. Priester gewijd op 2 augustus 1953. Missionaris in Japan van 1954 tot 2005 en daarna in België. Overleden in Halle op 12 maart 2014. Jozef Sinnesael Geboren in Moorslede op 14 maart 1927. Eerste geloften op 8 september 1947. Priester gewijd op 3 augustus 1952. Missionaris in Kongo van 1954 tot 1978 en daarna in België. Overleden in Torhout op 13 maart 2014. Egied Van Riet Geboren in Steenhuffel op 24 januari 1926. Eerste geloften op 1 mei 1947. Missionaris vanaf 1951, in Kongo gedurende 12 jaar, en voor de rest in België en Nederland. Overleden in Torhout op 25 maart 2014.
Overleden familieleden van confraters
Kessel-Lo, 01.03.14: Dhr Victor Rijmen, broer van Louis (Schilde). Loenhout, 02.04.14: Dhr Piet Berghmans, broer van Jozef (†2002) en Jan (†1998). Deurle, 04.04.14: Dhr Eddy Vermeersch, broer van Robert (Kongo). Oedelem, 14.04.14: Dhr Paul Tanghe, schoonbroer van Maurits en Robert Carlier (Torhout). Torhout, 18.04.14: Dhr Herman Lodrioor, broer van Daniël (Kortrijk). Eine-Oudenaarde, 25.04.14: Dhr Adiel De Ruyck, broer van Daniël (Kortrijk).
Komen en gaan
(lijst afgesloten op 30 april 2014)
Kwamen op verlof :
Coenraerts Herman (Kongo) - Das Jos (Kongo) - Lesage Mark (Filippijnen) - Wyndaele Bill (U.S.A.).
Keerde terug naar zijn missie : Vermeersch Robert (Kongo).
Redactie : Romain Clement, Guido Everaert, Werner Lesage, Erik Maes, Marcel Peeters, Julien Vandevoorde, Frans Van Oudenhove, Nand Verhoeven Verantwoordelijke uitgever : Erik Maes, Missiehuis van Scheut, Ninoofsesteenweg 548, 1070 Brussel Bankrekening : Missiehuis van Scheut - Brussel, IBAN-code : BE34 4392 1002 4190, BIC-code : KREDBEBB, met de vermelding : “voor Scheutnieuws” Drukkerij-Uitgeverij Jan Verhoeven nv - Sint-Pieters-Leeuw
