Scheutnieuws
PB- PP B-00012 B- 00000 BELGIE(N) - BELGIQUE
Missiehuis van Scheut
Ninoofsesteenweg 548 • 1070 Brussel • tel. 02 526 14 00 Administratie en Redactie :
[email protected] • www.scheut.be Tweemaandelijks – 45ste jaargang Nr. 6 – NOVEMBER-DECEMBER 2015 – Afgiftekantoor Brussel X - P006670
Een maand is verstreken: Feest om het Leven te vieren! Hier in Zambia wordt soms een maand na een overlijden een gedachtenisviering georganiseerd. Zo ontving onze familie van de “Zonnebloem”, ons weeshuis waar een van de kinderen overleden was, in februari laatstleden meer dan 400 mensen die een laatste hulde wilden brengen aan onze lieve Veronica, die ons op 2 januari verliet voor het huis van de Vader. Twee dagen vóór het feest bereidden enkele vrouwen 400 liter “umunkoyo”, de traditionele maïsdrank. Op zaterdag brachten vijf van onze jonge mannen een van onze vetste varkens om het leven, terwijl de buren langskwamen met hun bijdrage: meerdere zakken maïs, mandenvol piepkleine visjes, die “kapenta” heten, en bundels groenten uit hun tuin. Musonda,
de oudste broer van het overleden meisje, was naar de stad getrokken om er een smeedijzeren kruis te kopen en Éliane, een Franse vrijwilligster, werkte urenlang om het op te smukken: in het bovenstuk, boven de naam van ons meisje, schilderde ze een zonnebloem als uitdrukking van de warme genegenheid van onze grote familie, de “Zonnebloemen”. En dan begonnen de mensen van overal aan te komen; sommigen trokken meer dan twee uur door de wildernis om deel te kunnen nemen aan het feest. Vier familieleden van de overledene kwamen helemaal van de stad Kabwe: een reis van meerdere uren over modderwegen vol kolossale putten. Midden in ons weeshuis, in de oude kerk die als vergaderzaal dient, bekleden Veronica’s foto en het kruis met de zonnebloem de ereplaats. Enkele vrouwen beginnen te huilen en te jammeren terwijl tromgeroffel weerklinkt. Stilaan worden de vrouwen rustig en vallen de trommen stil. Na een groet aan de aanwezige menigte zet Mama Maria, een der oudste vrouwen in de gemeente, een traditionele zang in die door de andere vrouwen eenstemmig overgenomen wordt: een smachtende, weemoedige melodie omhult de foto van Veronica die lijkt mee te trillen op de cadans van de stemmen. Het lied wil de geest van de overledene meevoeren naar de plaats waar zij voor altijd in vrede zal rusten en ophouden de levenden te kwellen. Hierna nodigt Mama Maria Veronica’s broer uit om recht te staan en een korfje Scheutnieuws november-december 2015
1
in zijn handen te houden. Een van de familieleden spreekt enkele bemoedigende woorden en strooit wat maïsmeel - symbool van vruchtbaarheid en leven - in het korfje. Met dit gebaar nodigt hij opnieuw de geest van de overledene uit voorgoed deze wereld te verlaten om te gaan rusten waar het leven eeuwig bloeit. Daarop volgt een processie van de vertegenwoordigers van de gemeenschap; ieder van hen legt enkele muntjes in de korf, als teken van verbondenheid met de familie van de overledene. Tenslotte reikt men mij de korf, die ik zegen en aan een van Veronica’s ooms aanbied. Dan galmen de trommen opnieuw, en de eerste mis van de viering begint. Twee koren hebben zich verenigd voor dit feest: het koor van de
Pierre (°Charleroi 1952) vertrok in 1975 naar de Dominicaanse Republiek en is sinds een tiental jaren werkzaam in Zambia.
katholieke kerk en dat van de verenigde kerk van Zambia (UCZ). In mijn preek leg ik er de nadruk op hoe de dood al de bewoners van deze streek verenigt. Ik vermeld er ook de aanwezigheid van alle christelijke kerken uit de omgeving: katholieke kerk, pinksterkerk, baptisten, methodisten, apostolischen, adventisten, zonder Jehova’s getuigen te vergeten en het Leger des Heils. Alle zijn ze hier, verenigd in hetzelfde geloof en dezelfde hoop! Op het einde van de mis zegen ik het kruis en besprenkel alle aanwezigen met wijwater. En de trommen bonken opnieuw. Van zaterdag 22 uur tot zondagmorgen 6 uur huiveren, wenen en dansen de trommen. Een zachte, aanhoudende regen vergezelt ze. Langzaam ook zwaaien de mensen mee. Onder zang en dans komen de tonnen maïsbier stilaan leeg te staan en verdwijnt het voedsel uit de keuken. Op zondagmorgen begint de dag met een gebed en vieren we een tweede plechtige mis. Het feest ter ere van onze kleine Veronica eindigt met een stortbui van toespraken die de organisatoren van de ceremonie danken voor het onthaal. Veronica’s familieleden nemen het kruis mee om het op haar graf te planten en de foto van het overleden meisje krijgt een plaats in onze eetzaal, naast die van Daliso, Bemba et Kapusumuka, onze dierbare overledenen die ons blijven vergezellen op onze lange tocht naar het Leven!
Pierre Ruquoy, cicm
Zomermaanden in een parochie van Kinshasa
Toon Tanghe (°St.-Eloois-Winkel 1943) werkt sinds 1970 in Kongo. Juli 2015
Ik weet niet welke indruk Kinshasa maakt op mensen die er voor het eerst op bezoek zijn! Kinshasa is een grootstad van tien miljoen inwoners, wellicht zelfs veel meer. Vijfenzestig percent van de inwoners is jonger dan 25 jaar.
De stad is bekend om zijn enorme verkeersopstoppingen, veroorzaakt door roekeloze, ongedisciplineerde autobestuurders. De Kinois heeft de frisheid om alles met humor en opmerkingsgave te beschrijven. Humor (soms galgenhumor) is wel een remedie om ongemakken te overkomen. Een bestelwagen DC 207, omgevormd tot een goedkoop populair transportmiddel, heeft de Kinois herdoopt tot “Esprit de mort”! Die wagens veroorzaken vele ongevallen. De onstuimige, haastige bestuurders, wringen hun wagen overal tussen. Als ze een opening zien, stormen ze er met volle gas door, links noch rechts kijkend. Van drie rijstroken maken ze er vier. Ze rijden over de weinige voetpaden die Kinshasa kent. Rood, oranje of groen licht negeren ze, zeker als de verkeerspolitie hen de rug toekeert.
Zo had Placide, onze filosoof stagiair, bij het komen naar Menkao, een serieus ongeval. Gelukkig toch zonder lichamelijk letsel. Père Jean, de rector van het CICM-studiehuis, wachtte op toelating van de verkeersagent om met de wagen een kruispunt over te steken. Hij krijgt groen licht van de agent en rijdt door. Een Esprit de mort met nog maar weinig passagiers aan boord probeert nog rap door het rood te rijden… met als gevolg: grote schade aan de wagen van Jean. De wagen van de Esprit de mort is niet verzekerd, de chauffeur heeft geen rijbewijs… dus palaver en palaver… de eigenaar is uiteindelijk bereid de schade te betalen… alles staat op papier…. We zien nog wel! Die wagens verdwijnen toch stilletjesaan. De regering heeft nieuwe wagens besteld en verkoopt die op krediet aan eigenaars van een Esprit de mort… Op die nieuwe mooie busjes staat met sierlijke letters geschreven: “Esprit de vie”! In het terugkomen van Kinshasa zag ik een dergelijke Esprit de vie in een afvoerkanaal vastzitten, totaal vernield… De chauffeur was waarschijnlijk nog een chauffeur met gewoontes van Esprit de mort!
Scheutnieuws november-december 2015
3
te plukken voor hun ouders, want dan zouden alle bloemen van zuster Jacqueline verdwijnen. We houden ons dus aan papieren bloemen. Het ouderfeest was een succes. Velen hebben er plezier aan beleefd, vooral de grootouders die de meeste bloemen kregen. Het protocol telde 734 mensen in de kerk. Tijdens de voorbeden las een jongetje een gebed voor. In naam van alle aanwezige kinderen bad hij voor zijn ouders, zijn oudere broers en zussen. Het was een ontroerend, innig moment, dat applaus en zang uitlokte. Op het einde van de dienst bedankte hetzelfde jongetje (misdienaar) alle aanwezige vaders en moeders voor hun ouderliefde en wenste hen een vrolijk feest. We horen en zien dat heel West-Europa in een hittegolf zit. Wij hier in Menkao hebben het echter koud! Vanmorgen hadden wij amper zestien graden, en toch was er veel volk in de kerk. Die moedige mensen zitten wel weggedoken in sombere hoeken van de kerk, waar het minder waait. De drie zusters, goed dik ingepakt, zitten dichter bij het altaar, om misschien een voorbeeld te geven… Reeds drie dagen is er hier geen zon te zien. De hemel is bewolkt en het blijft zeer winderig. En dat is nu juist goed om te werken. Onze novicen-stagiairs zijn terug naar Mbudi. Het waren geen enthousiaste werkers en zo hadden zij het koud. Ze sloten zich op in hun kamer. Als die eventueel doorgaan voor verdere vorming na hun noviciaat en uitgezonden worden, dan best niet naar Mongolië.
Augustus 2015
Wij vieren het ouderfeest op 2 augustus! Een goede erfenis van Mobutu. We maken er ook een grootouderfeest van. Ieder CEVB (basisgemeenschap) brengt twee mémé’s en twee pépé’s mee naar de kerk. Ze krijgen een ereplaats, bloemen en een cadeautje zullen niet ontbreken. Tijdens de vredesgroet zal ieder kind een bloem aan zijn moeder of vader geven. Ik denk dat wij een paar honderd plastiekbloemen zullen moeten maken, want er zullen heel veel kinderen aanwezig zijn. We durven de kinderen niet vragen zelf bloemen
Wij vierden O.-L.-Vrouw-Hemelvaart op 9 augustus. Zesenvijftig kindjes werden die dag gedoopt. Ja, echt 56 kindjes! Met hun ouders kwamen we driemaal samen om over opvoeding en catechese te praten. Een wel rumoerige groep, met veel gehuil en gekraai! Maar toch zijn allen zeer geïnteresseerd en luisteren aandachtig naar de catechese. Kindmoedertjes met hun kind zijn er samen met hun moeder of oudere zus. Ze voelen zich niet uitgesloten, ze zijn van de familie. Ook zij worden met hun kind opgenomen in de grote familie van Godskinderen. De mis was iets unieks! Vooreerst omdat het record van duur werd gebroken! Drie uur gebed, animatie, zang en dans en veel doopwater natuurlijk. Na de doop van de kindjes ook nog veel doopwater gekwispeld tijdens de besprenkeling van de gemeenschap. Het was een zeer mooi feest van O.-L.-Vrouw en van alle moeders. Een Waalse delegatie van “Damiaanactie” was aanwezig. Ze vonden de mis niet zo lang; ze hebben zich zeker niet verveeld. Straks beginnen wij aan een nieuw pastoraal werkjaar. Volgende week al vergaderen wij opnieuw met enkele verantwoordelijken om het jaarprogramma verder op te maken.
Toon Tanghe, cicm
SOS Scheut – kennismaking met een aanvaard project
Familia de Caná Marc Ockerman (°Merchtem 1944) werkt sinds 1970 in Brazilië.
en doen alle mogelijke herstellingen. Ze willen het “niets-doen” afleren, want velen onder hen waren in hun verslaafdheid niet gewoon te werken. Integendeel: ze waren een last voor hun familie. Ook de discipline is belangrijk voor hun behandeling. Dat betekent niet het opleggen van allerlei regeltjes. Het is veeleer goede overeenkomsten maken. In een gemeenschap kan het alleen maar goed gaan wanneer er ook goede afspraken gemaakt worden. Iedere dag is er dan een evaluatie. Zo leren ze orde scheppen in hun leven dat een grote puinhoop was. Het is het begin van een nieuwe levensstijl. Het leven in gemeenschap is sociaal therapeutisch.
Kom even mee naar de gemeenschap met de naam “familia de Caná”. Daar zijn op dit ogenblik zo’n veertig jonge mensen die aan drugs verslaafd zijn. Nu zoeken ze hulp om hun leven een totaal andere wending te geven. In de familia de Caná kunnen ze water veranderen in goede wijn zoals bij het eerste mirakel van Jezus in Cana van Galilea.
Het derde principe en misschien ook het belangrijkste in hun behandeling is de spiritualiteit. Dat wil niet zeggen dat we “reclame” maken voor een of andere godsdienst. Toch weten ze dat onze instelling van katholieke identiteit en oorsprong is, maar dat wij openstaan voor iedereen die hulp nodig heeft. Spiritualiteit is meer dan gebeden prevelen of tot een bepaalde godsdienst
De behandeling die ze er krijgen duurt negen maanden en is gebouwd op drie grote krachtlijnen: handenarbeid, discipline en spiritualiteit. Handenarbeid heeft een genezende kracht. Ze worden er fysisch en psychologisch beter van. Het geeft weer zin aan hun leven. Het is een nuttige tijdsbesteding. Zo doen ze in de mate van het mogelijke alles zelf: zoals wassen en poetswerk, koken en groenten kweken, planten en bloemen verzorgen, de kippen eten geven en de koeien melken. Ze bakken zelf hun brood Scheutnieuws november-december 2015
5
behoren. Waar het op aan komt is dat ze een richting vinden in hun leven en dat er een licht schijnt in de existentiële leegte en de duisternis waarin ze zijn terechtgekomen omwille van de drugs. Ze krijgen daar de mogelijkheid om een nieuw levensproject op te bouwen met de goede wijn van het evangelie. Wij bidden met het evangelie in de hand. Op die manier zijn ze een inspiratie voor elkaar en voelen ze zich aangespoord om zich te bezinnen en betere boeken te lezen. De behandeling is dus niet gebaseerd op chemische geneesmiddelen. Natuurlijk respecteren we het advies van dokters, psychologen en psychiaters als die geneesmiddelen voorschrijven. We zijn ervan overtuigd dat God zelf hier aan het werk is, zoals de psalm het zegt: “Wanneer de Heer het huis niet bouwt, bouwen vergeefs de knechten; wanneer
de Heer de stad niet houdt, moet niemand voor haar vechten.” Niet allen slagen erin om de negen maanden te blijven om volledig opnieuw te beginnen. Er is altijd het gevaar dat ze hervallen. Sommigen onder hen komen dan terug om het opnieuw te proberen. Maar wat voldoening schenkt is het werkelijk herstel en de moeizame wederopbouw van zoveel levens en van zoveel families.
Marc Ockerman, cicm Wie dit project wil steunen, kan storten op SOS Scheut – Ontwikkelings – Samenwerking – Brussel: IBAN: BE82 0000 9019 7468, BIC BPOTBEB1. Bij iedere storting het projectnummer vermelden: 09055006 en de naam van het project: “Familia de Caná”. Er kan een attest verkregen worden.
Algemeen bestuur van de Congregatie van Scheut in Rome
van links naar rechts: André Kazadi Bakajika (° Dibaya, Kasayi Oriental, Kongo 1974): Raadslid; Melanio Michael Reyes (° Dupax del Sur, Nueva Vizcaya, Filippijnen 1968): Vicaris; Timothy W. Atkin (° Jackson, Michigan, USA 1948): Algemeen Overste; Luc Colla (° Beverst, België 1943): Raadslid
Vredesweek Naar aanleiding van de vredesweek van 21 tot 26 september van dit jaar schreef onze confrater Wilfried Gepts volgende zinvolle tekst: Zonder volk voelt hij zich niet langer thuis in kerken, ook niet in de volle kerken van Hongarije, want die zouden alleen open staan voor eigen volk, eigen religie? God houdt het comfort van de Koekelbergbasiliek voor bekeken en heeft zijn tentje opgeslagen tussen de tenten van Syrische vluchtelingen in het Maximiliaanpark, in de schaduw van de welvaartstorens van de Europese hoofdstad. Zo woont hij al jaren bij de overlevers van Calais en langs de kusten van de Middellandse Zee. Hij riskeert de overtocht door de dode zee, trekt berooid de straat op, dwaalt angstig mee met vluchtende moeders en kinderen, met wanhopige jonge mannen, op zoek naar een menswaardige, warme thuis, naar vrijheid en vrede, weg van bommen, geweld, hongersnood. Tussen eettentjes en smeulende vuren ziet hij ze soms lachen en zingen, of danst mee met asielzoekers en vrijwilligers. Met uitgeputte, gewonde, zieke zwervers schuift hij in de regen aan bij het Rode Kruis, bij artsen van de wereld, of die zonder grenzen. Daar voelt hij zich weer even God van mensen, dan herleeft hij en droomt van een wereld waar marginalen in het midden staan, tussen mensen met een hart zonder grenzen. Daar gebeurt bevrijding en stapvoets vrede; in deze verbondenheid voelt hij zich thuis als destijds in de ark van het verbond. Samen méér mens worden: deze week en levenslang.
Scheutnieuws november-december 2015
7
Onze overledenen Onze overledenen Michel Mingneau Geboren in Bovekerke op 23 oktober 1928. Eerste geloften op 8 september 1949. Priester gewijd op 12 september 1954. Missionaris in Indonesië van 1955 tot 2003 en daarna in België. Overleden in Torhout op 19 oktober 2015.
Overleden familieleden van confraters Smetlede, 29.08.15: Dhr Clement Verhoeven, broer van Nand (Machelen). Sint-Martens-Latem, 10.09.15: Mvr. Lydia Lesage, zus van Werner (Rumbeke). Lummen, 14.09.15: Dhr Paul Mevis, broer van Jacques (Zuun). Dadizele, 17.09.15: Mvr. Ghislaine Dewilde, zus van Michiel (Japan). Evere, 20.09.15: Mvr. Cecilia Van de Walle, zus van Roger (Japan). Elverdinge, 22.09.15: Zr. Hedwige (Alice Derluyn), zus van Daniël (Rumbeke). Nieuwpoort, 23.09.15: Dhr Roger Geldof, schoonbroer van Frans Deroo (Torhout). Heule, 27.09.15: Mvr. Marie Vanfleteren, zus van Michel (Rumbeke). Mechelen, 01.10.15: Dhr Stefaan Gepts, broer van Wilfried (Lier). Vosselaar, 07.10.15: Dhr Oscar Vanparijs, broer van Leon († 2014). Hamme, 08.10.15: Freddy Van Puyenbroeck, broer van Jan (Kessel-Lo) en Carlos (†1999). Zutendaal, 08.10.15: Mvr. Arnoldine Stulens, zus van Gerard († 2003) en Joe-Herman (Zuun). Kessel-Lo, 19.10.15: Zr. Yolande Lefebvre, ICM, zus van Romain (†1981). Wilrijk, 22.10.15: Mvr. Josée Andrien, schoonzus van Ward Van Haegenborgh (†2014).
Komen en gaan
(lijst afgesloten op 31 oktober 2015)
Kwam op verlof : Ollevier Willy (Taiwan).
Keerden terug naar hun missie : Aernouts Adriaan (Kongo) - Cappelle Paul (Kongo) - Colyn André (Japan) - Daems Jef (Kongo) - De Bauw Jos (Haïti) - De Busschere Georges (Filippijnen) - De Dapper Etienne (Filippijnen) - Goffart Marcel (Taiwan) Lesage Mark (Filippijnen) - Ollevier Willy (Taiwan) - Rommel Carlos (Kongo) - Stulens Joe (Kongo) - Taveirne Patrick (Hong Kong) - Wijns Gust (Filippijnen).
Redactie : Romain Clement, Werner Lesage, Erik Maes, Marcel Peeters, Julien Vandevoorde, Frans Van Oudenhove, Nand Verhoeven Verantwoordelijke uitgever : Erik Maes, Missiehuis van Scheut, Ninoofsesteenweg 548, 1070 Brussel Bankrekening : Missiehuis van Scheut - Brussel, IBAN-code : BE34 4392 1002 4190, BIC-code : KREDBEBB, met de vermelding : “voor Scheutnieuws” Drukkerij-Uitgeverij Jan Verhoeven nv - Sint-Pieters-Leeuw
