Samenvatting Jaarverslag Wat betekent pensioen voor jou? 8. Partnertoeslag AOW verdwijnt in

Pensioenblad voor het cabinepersoneel van KLM Jaargang 8 juli 2009 De uitvoering van de KLM-pensioenregelingen is ondergebracht bij Blue Sky Group

Samenvatting Jaarverslag 2008

4

Wat betekent pensioen 8 voor jou? Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015

16

2

focus juli

Van de redactie...

Deze keer...

Z

oals u van ons gewend bent staat de zomereditie van Focus in het teken van het jaarverslag. Op pagina 4 vindt u de samenvatting van het jaarverslag 2008. Gezien de turbulente financiële ontwikkelingen van het afgelopen jaar zal het u niet verbazen dat in het jaarverslag van uw fonds de crisis en de gevolgen daarvan een belangrijk onderwerp vormen. Ook voor uw pensioenfonds zijn de resultaten van de financiële crisis zichtbaar. Dankzij het beleid van het bestuur van uw pensioen­ fonds, heeft het fonds de afgelopen jaren de nodige buffers opgebouwd. In vergelijking met veel andere fondsen is de huidige financiële positie van uw fonds daarom relatief gunstig. Dat de financiële crisis in 2009 nog veel aandacht krijgt van de media leest u in de rubriek ‘Wat betekent pensioen voor jou?’ Uw collega’s vertellen hoe zij de gevolgen van de crisis ervaren in relatie tot het eigen pensioen. Graag vragen wij uw aandacht voor het artikel op pagina 12 over de komende keuze voor mensen in de eindloonregeling. Wij streven ernaar u goed op de hoogte te houden van de finan­ ciële situatie van uw fonds. Wij realiseren ons dat u, juist in deze onzekere tijden, behoefte heeft aan helderheid. Veel leesplezier en een mooie zomer. Wilt u reageren op een van de artikelen in de Focus dan kan dat via [email protected]

3. In de klas bij Monique Uitleg regeling aan HR medewerkers 4. Jaarverslag 2008 Een samenvatting 8. Wat betekent pensioen voor jou? Pensioen in de media 10. Nieuwe website en pensioenplanner Pensioeninformatie in een nieuw jasje 11. Uniform Pensioenoverzicht (UPO) Financieel plannen wordt eenvoudiger 12. Keuzemoment voor mensen in de eindloonregeling 13. Interview Sylvana Wong a Ton

Pensioen In Zicht dag

14. Woordzoeker 16. Partnertoeslag AOW vervalt in 2015 Moet u actie ondernemen? 17. Vragen uit de praktijk Het pensioen vervroegd laten ingaan; waar moet ik op letten? 18. Prijs voor het pensioenfonds Beste innovatieve communicatie

Colofon Bestuur Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Leden Paulette van den Berk, Dick Dees (voorzitter), Eugène van Halder (vicevoorzitter), Miriam Kartman, David van Mechelen, Peter Schelvis (vicevoorzitter), Angela de Wolf Plaatsvervangende leden Bert Gerritsma, Jan Heijmans, Rob Koster, Nicoline Tilli, Adri Volkerts I E T F

www.klmcabinefonds.nl [email protected] (020) 426 62 30 (020) 426 63 85

Focus verschijnt drie­maal per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepensioneerden van het Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Redactie Monique van Dulken, Fons Lodder, Ricardo Munier, Ike Veenendaal, Erik Voorhoeve Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen, E-mail: [email protected] Vormgeving FUNCKE communications & design, Haarlem Druk LenoirSchuring, Amstelveen Fotografie o.a. Yon Gloudemans Fotografie, Amsterdam, Kees Kortmulder

3

In de klas bij Monique De afdeling Human Resources van KLM Inflight Services krijgt geregeld vragen van werknemers over pensioen. Om deze vragen goed te kunnen beantwoorden kregen de medewerkers van HR steeds meer behoefte aan een goede uitleg van de pensioenregeling. Op 20 mei en 3 juni hebben daarom twee keer tien HR-medewerkers een workshop pensioenen gevolgd bij Blue Sky Group. Professionalisering van HR medewerkers e workshop pensioenen past goed binnen het streven naar verdere professionalisering van de afdeling HR Inflight Services. Lianne Stijnman, hoofd HR Cabin Crew, opent de dag. Lianne wil graag dat haar afdeling in de toekomst steeds meer een rol van inter­mediair tussen het Cabinekorps en Blue Sky Group gaat vervullen. ‘Pensioen wordt een steeds belangrijkere arbeidsvoor­ waarde. Kennis over pensioen is daarom essentieel’, vindt Lianne. Na de welkomstwoorden van Lianne en Orpa Bisschop (hoofd Pensioenen van Blue Sky Group) begint de training met Monique Ottevanger (allround medewerker Pensioenservice Blue Sky Group) als trainer.

D

Life Events Monique begint haar ‘les’ met een aantal algemene vragen, zoals ‘hoeveel deelnemers heeft het pensioenfonds?’ en ‘wat is de norm­ pensioenleeftijd?’. Wanneer de groep eenmaal is opgewarmd, gaat Monique met de tien cursisten de diepte in. Eerst een uitleg over het sociale zekerheidsstelsel in Nederland en de plaats van het pensioen daarbinnen. Vervolgens is de pensioenregeling van het Cabine­ personeel aan de beurt. Monique heeft gekozen voor een uitleg aan de hand van life events. Dit zijn momenten in het leven van een werknemer die mogelijk van invloed zijn op het latere pensioen, zoals trouwen, scheiden of deeltijdwerken. De groep is enthousiast en erg leergierig. Voor de medewerkers is het dé kans om de pensioenregeling helder op het netvlies te krijgen. Na de cursus moeten de medewerkers 80% van de basisvragen over pensioen kunnen beantwoorden. Dat is zeker gelukt gezien de reacties. ‘Ik denk nu heel anders over pensioen dan vanochtend. Er is

Monique Ottevanger, rechtsonder

me heel veel duidelijk geworden. Het kwartje is nu echt gevallen’ aldus Chantal Laurentius (HR assistente). Deelnemer centraal ’s Middags laat Monique trots de nieuwe pensioenplanner aan de cursisten zien. Met deze pensioenplanner krijgen actieve deelnemers inzicht in hun persoonlijke pensioensituatie. De afgelopen maanden is er bij Blue Sky Group achter de schermen hard gewerkt om de pensioenplanner nog klantvriendelijker te maken. Deelnemers van het pensioenfonds kunnen nu bijvoorbeeld ook zien hoeveel pensioen zij netto gaan ontvangen. ‘Wij vinden het erg belangrijk dat onze deelnemers centraal staan in onze dienstverlening’, zegt Monique. ‘Naast de nieuwe pensioenplanner is ook de website vernieuwd. Vanaf begin juni kunnen onze deelnemers op deze website ook beter antwoorden vinden op hun vragen met een nieuw zoeksysteem. Naast digitale middelen gebruiken we ook nog steeds schriftelijke communicatiemiddelen om onze deel­nemers te infor­ meren, bijvoorbeeld het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) en de startbrief voor nieuwe deelnemers’. Eye-openers Aan het eind van de training zijn de cursisten blij dat zij deze opleiding gehad hebben. Een aantal zaken waren echte eye-openers voor hen. ‘Ik was bijvoorbeeld verrast dat deelnemers nauwelijks zelf iets hoeven te doen voor een waardeoverdracht’, vertelt Joris Elsendoorn (HR manager Kader), ‘het enige wat je moet doen is op tijd aanvragen, de rest doet het pensioenfonds.’ Ook de uitleg bij de onderwerpen verevening (pensioenverdeling bij echtscheiding) en partnerpensioen is voor veel cursisten geheel nieuw. ‘Wat fijn dat ik nu weet hoe het precies zit. Zo kan ik de medewerkers die langskomen goed informe­ ren’, vertelt Frederique van Kauuwen (HR assistente) enthousiast. Na een intensieve dag en met een informatiemap onder de arm ver­laten de tien cursisten het kantoor van Blue Sky Group. ‘Vanoch­ tend vond ik pensioen en het pensioenfonds nog erg saai. Dat beeld is nu compleet veranderd. Kennis over pensioenen is echt een vak. Ik ben daarom blij dat er bij Blue Sky Group echte specialisten zitten die zich hiermee bezighouden’, legt Robert Soerel (HR assistent) uit.

4

focus juli

Samenvatting Jaarverslag 2008 Bij het vaststellen van het jaarverslag over 2007 sprak het bestuur de verwachting uit dat de aandacht in 2008 voornamelijk zou worden gericht op drie elementen. De invoering van een nieuwe pensioenregeling, de totstandkoming van een nieuwe financieringsopzet voor het fonds en verdere verbetering van de communicatie met de deelnemers. Hoewel al deze zaken in het afgelopen jaar veel aandacht kregen, stond 2008 vooral in het teken van de wereldwijde financiële crisis.

Financiële crisis aandeweg 2008 werd het fonds geconfronteerd met gevolgen van de financiële crisis. Met name in de tweede helft van het jaar daalden de aandelenkoersen enorm. Hierdoor daalde ook de waarde van de beleggingen van het fonds. Een tweede negatieve ontwikkeling was de daling van de langetermijnrente. De bijzondere combinatie van de dalende aandelenkoersen en een dalende langetermijnrente zorgde ervoor dat de dekkingsgraad van het fonds verslechterde van 192,3% eind 2007 naar 111% eind 2008 (108% na indexering).

G

Herstelplannen In oktober 2008 raakte het fonds onder het wettelijk vereiste vermogen. Dit is het wettelijk minimum van 105% vermeerderd met verplichte buffers. Op grond hiervan moest het fonds een langetermijnherstelplan opstellen. Eind februari 2009 raakte het fonds voor een korte periode ook onder het wettelijke minimum van 105%. Omdat de omstandigheden eind april 2009 sterk veranderd waren, hoefde het fonds hiervoor geen kortetermijnherstelplan in te dienen. Het bestuur volgde de ontwikkelingen van de positie van het fonds dagelijks en kwam regelmatig bijeen om de situatie te analyseren en mogelijke maatregelen te bespreken. Het bestuur plaatst overigens een kanttekening bij de verslechtering van de financiële positie van het fonds, omdat deze in belangrijke mate een boekhoudkundige oorzaak heeft. De vraag kan gesteld wor­ den in hoeverre de voorgeschreven wijze waarop de waardering van de verplichtingen plaatsvindt, de juiste basis is geweest.

5

Eugène van Halder, vicevoorzitter: ‘Op een gegeven moment droom je alleen nog maar over dekkingsgraden. Ik heb nooit vermoed dat het indienen van een herstelplan zó snel dichtbij kan komen.’ ‘Het fonds kreeg te maken met een visitatie­commissie en een verantwoordingsorgaan. Even wennen aan elkaar, maar zeer leerzaam!’

Financiële storm doorstaan Ondanks de ongekende gebeurtenissen van het afgelopen jaar handhaaft het bestuur zijn vertrouwen. De soliditeit blijkt ondermeer uit de recent uitgevoerde continuïteits­ analyse. Deze analyse geeft aan dat het fonds binnen de overeen­ gekomen termijnen kan herstellen. Verder constateert het bestuur dat het in de voorgaande jaren ontwikkelde beleid adequaat heeft gefunctioneerd. De opgebouwde forse financiële buffers hebben in 2008 precies gedaan waarvoor zij zijn gevormd, namelijk het opvangen van de koersdalingen. Dit alles heeft ertoe geleid dat het fonds de financiële storm heeft doorstaan. Zo was het mogelijk om per 2009 pensioenen en pensioenaanspraken toch volledig te indexeren.

‘We zijn nu bezig om aan het herstel te werken en lering te trekken uit de gebeurtenissen van vorig jaar.’

Begin 2009 is een langetermijnherstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank (DNB). Herstel binnen de wettelijke termijnen wordt gerealiseerd door een herstelopslag op de premie. Het bestuur ziet de beoordeling van het plan door DNB met vertrouwen tegemoet. Het fonds behaalde over 2008 als gevolg van de financiële crisis een negatief rendement van -21,3%. Het tienjaars gemiddeld totaal­ rendement van het fonds bedraagt 3,8%. Het belegde vermogen bedroeg ultimo 2008 EUR 1,06 miljard. De dekkingsgraad voor de onvoorwaardelijke pensioenaanspraken (dit is de nominale dekkings­ graad) bedroeg na indexering 108%.

De huidige dekkingsgraad kunt u vinden op www.klmcabinefonds.nl

6

focus juli

Evaluatie Op het moment van de vaststelling van dit verslag is een bestuurlijke commissie bezig met een grondige evaluatie van het beleid en verkenning van verschillende scenario’s en beleidsalternatieven. Het bestuur verwacht in juni de evaluatie af te ronden en de eerste beleidsopties te kunnen bespreken. Het bestuur zet in 2009 zijn frequente monitoring van de financiële positie van het fonds en de ontwikkelingen op de markt voort. Nieuw pensioenreglement en financieringsopzet In 2008 stelde het bestuur een nieuwe financieringsopzet en pensioenreglement 2008 vast. De financieringsopzet die werd vast­gelegd is een uitvoeringsovereenkomst met KLM. Vanaf de tweede helft van 2008 is veel aandacht besteed aan de administratieve invoering van de nieuwe pensioenregeling en de communicatie over de regeling. Communicatie In 2008 is gestart met de ontwikkeling van een nieuwe, meer eigentijdse website en is de pensioenplanner aangepast aan de nieuwe regeling. De nieuwe website met actuele pensioenplanner werd begin juni 2009 operationeel. Verder is gestart met zogenoemde ‘Pensioen Informatie Teams’ (PIT). Dit zijn teams van jongere deelnemers van het fonds, die in de communicatie een schakelfunctie vervullen tussen het bestuur en de uitvoeringsorganisatie enerzijds en de (jongere) deelnemers anderzijds. Het concept dat deelnemers hun collega’s informeren blijkt zowel binnen de doelgroep van het cabine­

Peter Schelvis, vicevoorzitter: ‘In dit bijzondere verslagjaar zijn op verschillende terreinen grote inspanningen verricht. Het bestuur spreekt zijn dank uit voor al degenen die zich in het afgelopen jaar hebben ingezet voor het fonds.’

personeel als daarbuiten goed aan te slaan. In verschillende publicaties werd het concept als ‘best practice’ genoemd en in april 2009 ontving het pensioenfonds voor PIT een communicatieprijs. Besturingsmodel In april 2008 werd na verkiezingen een verantwoordingsorgaan ingesteld. Over het verslagjaar vindt de eerste formele verantwoor­ ding plaats. Verder gaf het fonds in 2008, samen met het Algemeen Pensioenfonds KLM en het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM, invulling aan het interne toezicht. In goede samenspraak benoemden de drie fondsen een visitatiecommissie en in overleg met deze commissie stelden zij een plan van aanpak op. Op basis hiervan voerde de visitatiecommissie inmiddels het eerste onderzoek bij het fonds uit. In april 2009 deed de visitatiecommissie verslag van haar werkzaamheden en bevindingen. U kunt het volledige jaarverslag inzien via www.klmcabinefonds.nl of opvragen via telefoonnummer (020) 426 62 10.

7

Kerncijfers (bedragen in EUR miljoen)

2008

2007

Deelnemers Aantal actieve deelnemers

8.818

8.404

Aantal gewezen deelnemers

2.671

2.555

633

545

12.122

11.504

Aantal pensioengerechtigden Totaal

Premies en uitkeringen Premies Pensioenuitkeringen

49,9

46,1

6,4

5,1

Vermogen Stichtingskapitaal en reserves Voorziening pensioenverplichtingen Dekkingsgraad

78,9

625,9

983,3

678,0

108,0%

192,3%

Indexering Pensioenrechten actieve deelnemers Ingegane pensioenen en premievrije pensioenrechten

3,02%

3,53%

2,5%

1,5%

Beleggingen Vastgoed

85,2

104,4

Aandelen

421,5

583,7

Vastrentende waarden

601,7

578,8

Overig

-47,2

34,7

Totaal

1.061,2

1.301,6

Totaalrendement

-21,3%

3,4%

Vijfjaarsgemiddeld totaalrendement

3,4%

12,1%

Tienjaarsgemiddeld totaalrendement

3,8%

7,3%

‘Het fonds is solide en toekomstbestendig. Ingrijpen in indexatie of aanpassing van rechten is niet aan de orde geweest.’

8

focus juli

Wat betekent pensioen voor jou?

Pensioen in de media door wilbert van haneghem

‘E Monique Leendertse (38):

‘Lessen voor de toekomst’

en tijdje geleden schrok ik wel van de golf aan Nederlandse faillissementen in de autobranche, hotellerie en kledingwinkels. Dat was wel heel veel slecht nieuws in een week.’ Purser Monique Leendertse blijft ondanks dit soort berichten positief. Dit komt ook omdat zij veel over de economische situatie hoort van haar man die vermogensbeheerder is. ‘Ondanks beleggings­ tegenslagen blijft hij – en dus ik ook – zeer optimistisch. Zelf kom ik niet veel verder dan af en toe de Financiële Telegraaf en ik verdiep me niet zozeer in mijn pensioen. Dat blijft voor mij een vaag, niet tastbaar begrip, maar ik realiseer me wel dat ik er serieus mee moet omgaan. Nu is het een moment­ opname en ik heb nog lang te gaan voordat ik met pensioen ga. Maar als KLM mij tot 67 jaar wil laten doorwerken, dan doe ik dat wel. Desnoods ga ik met de rollator in de galley, hoewel ik niet denk dat zo’n beeld voor de passagiers leuk is’, lacht zij bij deze gedachte. Dan weer serieus: ‘Natuurlijk zie ik ook dat de vergrijzing een effect heeft op de samenleving, er moet wel wat gebeuren.’ In haar eigen pensioenfonds heeft Leendertse zich niet verdiept, ook de Focus en de pensioenplanner laat zij aan zich voorbij­ gaan. ‘Wel hoor ik van mijn man dat ons fonds het relatief goed gedaan heeft. De dekkingsgraad is toch weer boven de 100%? En met die indexatie, hoe zat dat ook alweer? Zie je wel, ik heb het wel ergens opgeslagen in mijn geheugen.’ Van de vele negatieve berichten en gesprekken wordt Leendertse wel eens moe. ‘Blijf positief, de koersen stijgen vanzelf wel weer en zolang we er maar van geleerd hebben voor de toekomst, dan is dit alles niet voor niets gebeurd!’

9

‘Toen ik met pensioen ging, kreeg ik alles keurig uitgelegd en dat was ‘loud and clear’

‘P

ensioen is voor mij vakantie, maar dat vond ik vliegen ook.’ Dirk van Ballegoijen de Jong ‘noem mij maar oud-wide body purser, zo heette dat toen nog’, geniet met volle teugen van zijn pensioen. Hij loopt elke dag in de buitenlucht met zijn honden. ‘De oudste is 16 jaar en heet Macuto, omdat hij door een collega uit het Venezolaanse Caracas is meegenomen en ons crewhotel daar het Sheraton Macuto was. En die andere is Mickey, een Tibetaanse terriër van 8 jaar.’ Hij concludeert: ‘Ik amuseer mij best en verveel mij geen moment. Ik heb er toch hard voor gewerkt?’ De plannen van de regering om de AOWleeftijd naar boven te stellen noemt hij belachelijk en absurd. ‘Een bedrijf kan wél van je vragen door te werken, maar als de overheid dat doet, is het bemoeizuchtig. In sommige zware beroepen ben je al met 45 jaar versleten, ik was het met 60 jaar nog niet en had kunnen doorwerken. Bovendien, de

koningin werkt toch ook nog steeds?’, merkt hij op. Het nieuws over de economische crisis neemt van Ballegoijen de Jong ‘voor kennisgeving aan’. Hij verneemt het uit de krant of op televisie, maar verdiept zich er niet verder in, behalve als de berichtgeving over KLM gaat. ‘Toen ik met pensioen ging, kreeg ik alles keurig uitgelegd en dat was ‘loud and clear’. Mijn buurman adviseert mij op financieel gebied en sparen doe ik al jarenlang. Beleggingen? Daar heb ik nooit aan gedaan. Ik zet het liever op de bank of stop het desnoods in een oude sok’, vertelt hij met gulle lach. Internet heeft hij sinds een half jaar. ‘Maar als ze iets van een inlogcode moeten weten dan zet ik het scherm al uit. Ik moet daar niets van weten want ik ben bang voor spam. Aan de pensioenplanner ben ik dan ook nooit toegekomen, maar de Focus lees ik wel af en toe.’ Vrienden adviseren hem wel eens over te stappen van hypotheek of spaarrekening: ‘Dat moet je ook eens doen, is goedkoper.’ van Ballegoijen de Jong: ‘Maar ik moet helemaal niets. Ja, de honden moeten uit, dát moet. Heerlijk lopen op de Veluwe, een echt vakantiegevoel.’

Dirk van Ballegoijen de Jong (64):

‘Stop geld in oude sok’

10

focus juli

Nieuwe website en pensioenplanner www.klmcabinefonds.nl homepage

H

eeft u al een kijkje genomen op de nieuwe website? De website van het pensioenfonds heeft een meta­ morfose ondergaan. Naast een nieuwe uitstraling wordt pensioeninformatie nu getoond op basis van zogenaam­ de life events; gebeurtenissen in uw werk- of privésituatie die van invloed kunnen zijn op uw pensioen. Kortom, momenten in het leven om even stil te staan bij dit onderwerp. Ook is de pensioenplanner via de website bereikbaar en kunt u eenvoudig bekijken welk pensioen u kunt verwachten. Daarbij is het mogelijk om te zien welke invloed bepaalde keuzes kunnen hebben op uw pensioen, denk bijvoorbeeld aan deeltijdwerken. De pensioenplanner is aangepast aan de nieuwe pensioenregeling en de bij het fonds bekende gege­ vens per 1 januari 2009.

pensioenplanner

life event: trouwen of samenwonen

11

Uniform Pensioenoverzicht 2009 Ook dit jaar ontvangt u een Uniform Pensioenoverzicht (UPO). Op dit overzicht vindt u alle pensioenbedragen die op uw persoonlijke situatie van toepassing zijn. Alle pensioenfondsen en verzekeraars maken gebruik van hetzelfde overzicht, vandaar de term ‘uniform’. Heeft u pensioen opgebouwd bij verschillende fondsen of verzekeraars, dan kunt u de bedragen uit de verschillende overzichten makkelijk bij elkaar optellen. De vergelijkbaarheid van het UPO maakt een financiële planning eenvoudiger. U kunt uw UPO verwachten in het vierde kwartaal 2009.

Toeslagenlabel e overheid vindt het belangrijk dat werknemers weten ofen in welke mate hun pensioen waardevast is en wat de verwachting voor de toekomst is. Vanuit de Pensioenwet is daarom per 1 januari 2009 het toeslagenlabel verplicht. Het toeslagenlabel is een plaatje dat in één oogopslag duidelijk moet maken of en hoe waardevast uw pensioen is.

D

Het toeslagenlabel geeft de verwachting aan hoe het pensioen meegroeit met de stijging van de prijzen (inflatie). Het toeslagen­ label zegt niets over het pensioen dat u jaarlijks opbouwt of de kwaliteit van de pensioenregeling. Een goed toeslagenlabel wil niet zeggen dat de pensioenregeling in zijn geheel goed is. Andersom betekent een laag toeslagenlabel niet dat de pensioenregeling slecht is. Als het toeslagenlabel op uw regeling van toepassing is, staat deze vermeld op uw UPO.

12

Keuzemoment voor mensen in de eindloonregeling

U

w pensioenfonds kent een eindloon- en een middelloon­ regeling. Op uw Uniform Pensioenoverzicht kunt u zien in welke regeling u zit. Als u nieuw in dienst komt bij KLM dan bent u automatisch deelnemer aan de eindloon­ regeling. Voor de deelnemers in de eindloonregeling volgt er binnenkort een keuzemoment. U kunt ervoor kiezen om over te stappen naar de middelloonregeling. Welke regeling voor u persoonlijk gunstiger is, hangt af van het verloop van uw carrière. Als u nog niet zo lang in dienst bent, is het misschien moeilijk om in te schatten welke stappen u nog zult

focus juli

maken in uw loopbaan. Uw keuze is dus gebaseerd op bepaalde aannames. Om u te helpen met het maken van een keuze vindt u binnenkort in de pensioenplanner op internet een aparte keuzetool. Hierin kunt u aangeven wat u verwacht van uw eigen loopbaan. Vervol­ gens wordt er berekend wat u aan pensioen opbouwt in de middelloon dan wel de eindloonregeling. Begin augustus ontvangt u meer informatie over het keuzemoment en de keuzetool.

13

Bezoeker Pensioen In Zicht dag

Sylvana Wong a Ton Seniorpurser Sylvana werkt al bijna 30 jaar bij KLM. In mei 2009 heeft zij samen met zo’n 25 collega’s een Pensioen in Zicht dag bijgewoond. Op zo’n dag krijgen deel­nemers informatie van KLM, het pensioenfonds en Blue Sky Group over hun naderende pensioen. Gezellig ylvana vindt de Pensioen in Zicht dag een goed initiatief. ‘Het is gezellig en prettig om collega’s van dezelfde leeftijd te ontmoeten. Normaal zie je elkaar maar hap snap en heb je geen tijd om over zaken zoals pensioen te praten. Zo’n dag maakt het mogelijk om je met gelijkgestemden te focussen op dit belang­ rijke onderwerp.’

S

Interessant ‘Ik vond het prettig om een kijkje in de keuken te krijgen. Op die manier heb ik een veel beter beeld gekregen over mijn pensioen nu én in de toekomst. Ook de uitleg over de vele ruilmogelijkheden in de nieuwe pensioenregeling vond ik erg

Egalisatie ouderdomspensioen U kunt er voor kiezen om tot leeftijd 65 een hoger ouderdomspensioen te ontvangen dan na leeftijd 65. Ook het omgekeerde is mogelijk. U ontvangt dan tot 65 jaar een lager ouderdomspensioen, dan de periode na uw 65-jarige leeftijd. Er geldt één voor­ waarde, het laagste bedrag mag niet minder zijn dan 75% van het hoogste bedrag. In de online pensioenplanner kunt u zien hoe u uw pensioen kunt egaliseren.

interessant. Vooral de optie om het pensioen te egaliseren was voor mij een eye-opener. Die mogelijkheid heeft mij op nieuwe ideeën gebracht.’ Met pensioen Op dit moment werkt Sylvana nog fulltime. Zij is van plan om haar werkzaamheden stapsgewijs af te bouwen, eerst met deel­ tijdpensioen en op haar 60e volledig met pensioen. ‘Binnenkort ga ik met de

pensioenplanner bepalen hoe ik dat precies wil gaan doen. Het lijkt me een heerlijk vooruitzicht om geen opgezette voeten meer te hebben of niet meer midden in de nacht op te hoeven staan. Omgekeerd zal ik natuurlijk wel de hectiek aan boord met het team en de leuke passagiers gaan missen. Maar ik ben zeker van plan om lekker te gaan genieten.’

14

focus juli

Woordzoeker Vul de puzzel in door alle hieronder opgegeven woorden in het diagram weg te strepen. De overgebleven letters vormen het begin van een zin. Maak de zin af en maak kans op een cadeaubon voor een complete belevenis. Stuur de oplossing vóór 1 september 2009 naar de redactie van Focus. Per mail: [email protected], of per post: Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen. De winnaars krijgen persoonlijk bericht.

AANLOOP AFSCHEIDSCADEAU ALGEMENE OUDERDOMSWET BEREKENINGEN BLOEMEN COLLEGA DIENSTJAREN DRUK GELD HOBBY KINDEREN KLUSSEN LEEFTIJD LEUK LEVENSGENIETER LEVENSONDERHOUD LEZEN LICHAAMSBEWEGING LIEFHEBBERIJEN ONTSPANNING OUDEDAGSVOORZIENING OUDERDOM OVERWINTEREN PARTNER PENSIOENBREUK PENSIOENFONDS PENSIOENOPBOUW PENSIOENPREMIE PLANNEN POLITIEK PREMIE REIZEN RIMPELS RUST SCHOUWBURG SPORTBEOEFENING THUIS TREINREIS TUINIEREN UITSLAPEN UITSTAPJE VISSEN VRIJE TIJD VRIJETIJDSBESTEDING

E N A G E L L O C O N T S P A N N I N G B E G N I D E T S E B S D Y T E Y R V N E R E I N Y N V U I T S T A P J E G P E R E L N E T W L E Z E N B A A T O A E S E D I E Y E E U E N E R L L E N F D N S K N C I R Y I P O Z S S N I O S L S S U E I H Z E R M S I B T O N I C E P O I L N K A R B V E E D I P E N H E O M N O K I E A O B T R M U N G O E D R R E E E P N N M O E U P S O S O I N T E S T I N Y G R S V H I I A N D D F B E S R T O B D E I B S F N R E R S R E N I O I H B R L N M E G E I V U C T O E V E L I O O E E P P W A I E K A S E N T D O O H S U U G L E E D L R D E F T H E P U N I K N K D A L G E M E N E O U D E R D O M S W E T N S I D A N N D I E N S T J A R E N I P N S N U V I O S O V E R W I N T E R E N E O G O N R E I M E R P N E O I S N E P N M Y G R U B W U O H C S L E E F T Y D

Oplossing:

15

Standaardmodel voor ‘bewijs van in leven zijn’

Er komt een internationaal erkend standaardmodel van het zogeheten ‘bewijs van in leven zijn’ ofwel attestatie de vita. Dit nieuwe model zal de vele verschillende verklaringen vervangen die momenteel in het internationale rechts­ verkeer in omloop zijn. Hiermee kan de gepensioneerde in het buitenland aantonen dat hij/zij in leven is. Belang van internationaal standaardmodel et voorstel is vooral van belang voor gepensioneerden die in een ander land wonen dan het land waar zij een recht op uitkering van een pensioen hebben opgebouwd. Uw pensioenfonds vraagt pensioengerechtigden namelijk regelmatig om een verklaring dat hij/zij in leven is om na te gaan of er nog recht is op het pensioen. Het nieuwe model maakt het voor gepen­ sioneerden makkelijker om in internationaal verband een bewijs te overleggen. Voor uitkerende instanties wordt het eenvoudiger om de verklaring te beoordelen. Dit bevordert de rechtszekerheid.

H

De huidige praktijk kent vele verschillende soorten verklaringen en kan internationaal tot verwarring leiden omdat uitkerende instanties moeite hebben dergelijke stukken op hun waarde te beoordelen. Bovendien zijn gepensioneerden goedkoper uit, omdat doorgaans ook een vertaling door een beëdigd vertaler wordt verlangd. Deze is nu niet meer nodig. De regeling van het kabinet sluit ook aan bij de ontwikkeling dat er steeds meer behoefte bestaat aan een bewijs waarmee iemand juist internationaal kan aantonen dat hij in leven is. Dit heeft te maken met de toegenomen mobiliteit van mensen. Hierdoor komt het steeds vaker voor dat gepensioneerden recht hebben op een pensioen dat uitgekeerd wordt door een instantie die in een ander land is gevestigd dan het land waar zij wonen. Wetsvoorstel De ministerraad heeft ermee ingestemd dat het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State zal worden gezonden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden pas openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer. Op het moment dat er meer bekend is over het standaardmodel ‘bewijs van in leven zijn’ zal het pensioenfonds de in het buitenland woonachtige gepensioneerden nader informeren.

16

focus juli

Partnertoeslag AOW verdwijnt in 2015 Iedereen die 65 jaar of ouder is en in Nederland woont of heeft gewoond, ontvangt een AOW-uitkering van de overheid. Als u een partner heeft die jonger is dan 65 en die geen of weinig inkomen heeft, dan ontvangt u een partnertoeslag. Dit gaat veranderen per 1 januari 2015. Per 1 januari 2015 stopt de partnertoeslag AOW voor ‘nieuwe’ AOW-ers, met een partner die in 1950 of later is geboren. Is uw partner geboren vóór 1950 dan blijft u ook vanaf 2015 recht behouden op een partnertoeslag.

Moet u actie ondernemen? at hangt af van uw persoonlijke situatie en dan vooral uw pensioensituatie op het moment dat u 65 jaar wordt. Wat zijn uw persoonlijke wensen, wat voor lasten verwacht u, heeft u nog uitgaven voor uw kinderen of bezit u een eigen huis? Allemaal zaken die dan van belang zijn. Misschien heeft uw partner een eigen inkomen of kan het vervallen van de partnertoeslag op een andere manier worden opgevangen.

D

Hoe kunt u nadelige gevolgen opvangen?

• U en uw partner leggen geld opzij door te sparen of te beleggen; • U blijft langer doorwerken; • Uw partner gaat werken; • U sluit een lijfrente af (beperkt mogelijk); • U maakt gebruik van een hoog/laag uitkering in uw pensioen. De AOW wordt uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank. Voor meer informatie over de AOW zie www.svb.nl

17

Vr gen uit de praktijk...

Het pensioen vervroegd laten ingaan

Waar moet ik op letten? Uw pensioenfonds ontvangt dagelijks vele vragen. In deze rubriek wordt antwoord gegeven op een in de praktijk veel gestelde vraag. Wellicht voor u als lezer van Focus niet alleen interessant om te lezen, maar in voorkomende gevallen ook praktisch bruikbaar.

I

n uw pensioenregeling geldt een norm­ pensioenleeftijd van 60 jaar. Op de normpensioenleeftijd gaat het pensioen­ fonds ouderdomspensioen aan u uitkeren. Het pensioen kan ook eerder ingaan, op zijn vroegst op de eerste dag van de maand dat u 50 jaar wordt. Wilt u vervroegd met pensioen, dan moet u daar tijdig met KLM/KLC afspraken over maken. KLM/KLC moet uw keuze voor vervroegde pensionering tenminste vier maanden voor de beoogde pensioendatum aan het pensioenfonds doorgeven.

Kiest u voor vervroeging van uw pensioen, dan wordt het pensioen dat maandelijks aan u wordt uitgekeerd lager. Dit komt omdat u over een kortere periode opbouwt en er over een langere periode pensioen aan u wordt uitgekeerd. Bij vervroeging wordt ook het partnerpensioen lager. Uw partner moet daarom met de vervroeging instemmen. Let u er ook op dat er bij vervroeging van uw pensioen fiscale voorwaarden gelden. Het vervroegde pensioen moet uw arbeids­ inkomen vervangen. Daarom stelt de fiscus bij pensioenvervroeging de voorwaarde dat u uw arbeidzame leven beëindigt en dat u ook niet de intentie hebt om weer aan de slag te gaan.

18

focus juli

Prijs voor het pensioenfondss Eugène van Halder (vicevoorzitter van het pensioenfonds, tweede van links)

Beste innovatieve communicatie

Op 23 april 2009 heeft Stichting Pensioenfonds KLMCabinepersoneel de jaarlijkse communicatieprijs van Pensioen Bestuur en Management in ontvangst genomen. Het pensioenfonds heeft de eerste prijs in de categorie beste innovatieve communicatie ontvangen voor het Pensioen Informatie Team (PIT).

B

ij deze categorie kijkt de jury vooral naar de soort activitei­ ten die een pensioenfonds organiseert waarbij de deelnemer of de sector centraal staan. Uit het juryrapport blijkt dat er het afgelopen jaar meerdere inzendingen waren met zeer originele initiatieven. PIT wordt door de jury vooral geroemd door de per­ soonlijke aandacht en maatwerkaanpak voor jongere deelnemers. De prijs is een bevestiging van het enorme succes van PIT. Dit resultaat is natuurlijk mede te danken aan het enthousiasme en de inzet van de leden van de eerste twee teams. Ook de cabinecollega’s is PIT niet onopgemerkt gebleven. De afgelopen maanden heeft een groot aantal geïnteresseerden zich spontaan aangemeld voor een nieuwe training. In 2009 worden weer twee nieuwe teams opgeleid. Op 18 en 19 juni 2009 heeft PIT 3 de opleidingstweedaagse gevolgd. Begin november start PIT 4.

19

PIT 1

s PIT 2

PIT 3