‘SAMEN’LEVEN MET PSYCHOSE PROF DR DIRK DE WACHTER UPC KULEUVEN CC HET PERRON, IEPER, 03/12/14
PSYCHOSE? (DSM 5) ? Wanen Hallucinaties Incoherentie Negatieve symptomen
termen Schizofrenie? Paranoia Schizo-affectieve psychose Bipolaire stoornis Persoonlijkheidsstoornis Kwetsbaarheid!
wetenschap Genetica Epidemiolologie (1%) Dopamine Medicatie Kwetsbaarheid : migratie verstedelijking drugs
problemen Ziekte-inzicht Opname Gedwongen opname Medicatietrouw Stigma Vermaatschappelijking Werk
medicatie Acute fase Onderhoudsbehandeling Depot Bijwerkingen Lichamelijke problemen Drugs Familie!
FAMILIE : WETENSCHAPPELIJKE ARGUMENTEN
Expressed Emotion
Evidence – Based practice
Burden of the family
ETHISCHE ARGUMENTEN
Ik en de Ander
Eenzaamheid
Veranderingen in de psychiatrie (+ 1980) 1. 2. 3. 4. 5. 6.
7.
Desinstitutionalisering (Community – Based Psychiatry) Noden van families erkend (SIMILES) Biologisch paradigma in psychiatrische ziekte Wetenschappelijk onderzoek naar impact op het gezin (burden) Belang van het gezin in behandeling (cotherapie) Onderzoek naar effecten van gezinsinterventies Aandacht voor rechten van het gezin
Toekomstige veranderingen 1. 2. 3. 4.
5. 6. 7.
Paradigma: Familie: Nadruk op: Behandelaar: Families: Benadering: Doel:
Ziektemodel Pathologie / dysfunctie Zwakte / ziekte Paternalisme “Patiënt” Diagnostisch Behandeling Verandering
Gezondheidsmodel Competentie/potentie Sterke punten/gezondheid Coöperatie Medewerker Competenties Versterking Eigen processen
“BEHANDELING” PSYCHO EDUCATIE MULTI-FAMILY THERAPY GEZINSTHERAPIE I.E.Z. ACTIVE OUTREACH
“Symptomen” in het gezin (I) 1. 2. 3. 4. 5.
6.
Secundaire symptomen Grensproblemen : breuk / overbescherming Somatisatie Wantrouwen in buitenwereld Parentificatie van kinderen Ontkenning / vermijding
“Symptomen” in het gezin (II) 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Ambivlantie tegenover de “zieke” (Verborgen) nood aan hulp van anderen Gevaar op middelengebruik / misbruik Schuldgevoelens Zelfdestructief gedrag Overcontrole / isolement
Gezin: coping-strategieën (I) 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Accepteer het probleem Zie het impact op alle gezinsleden Vermijd beschuldiging en zondebokposities Wees tolerant voor verandering Wees verbonden met elkaar Communiceer openlijk
Gezin: coping-strategieën (II) 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Toon gevoelens aan elkaar Let op flexibele rol-aanpassing Tracht hulp te genereren van buitenaf Gebruik geen geweld Wees sociaal ingebed Vermijd destructief gedrag (middelen gebruik)
Crisis als groeimoment Barst in vastgeroeste situaties Heftige gezinsfase-overgang Mogelijkheid voor externe hulp Bespreken van het “onzegbare” (catharsis)
Aanbevelingen voor teamleden 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Volg opleidingen over ziekte / gezin Zie ziekte als een bio-psycho-sociaal gegeven Denk ook na over je eigen persoon Vorm een collaboratief netwerk Leer van anderen / gezinnen Zorg goed voor jezelf (eigen netwerk) Lees boeken, kijk films, ga op reis en kijk rond in de wereld
“Super-gezinnen” Begripvol Flexibel Verbonden met netwerk Geduldig Begrensd Bewust van de problemen Houden rekening met eigen noden
Mobilisatie van communicatievaardigheden 1.
Kom snel ter zake Formuleer helder en kort (vermijd lange zinnen en introducties) Gebruik directe en eenvoudige taal
2. Uit je gevoelens op een directe manier Gebruik ik-boodschappen Geef je gevoel weer bij feedback over gedrag
Mobilisatie van communicatievaardigheden 3. Prijs uw familielid Maak concreet welk gedrag u prettig vond Gebruik een ik-boodschap Maak oogcontact 4. Ga na wat de ander denkt of voelt Luister aandachtig en geduldig Stel vragen als u iets niet begrijpt Herhaal wat u gehoord hebt en vraag of uw familielid dat bedoelde
Mobilisatie van communicatievaardigheden 5. Wees specifiek Concentreer u op concreet gedrag (niet op houding of persoonlijkheidstrekken) Geef in een verzoek precies aan wat u wilt Breng één onderwerp per keer ter sprake 6. Tips voor conflicthantering Vermijd beschuldigingen Blijf kalm Blijf bij de hoofdzaak, benadruk die kort en helder Vraag naar de mening van uw familielid Richt u op specifiek gedrag
Algemene richtlijnen voor het gezin
Geef elkaar de ruimte Blijf kalm Handel niet overhaast, herstel neemt tijd Los problemen stap voor stap op Negeer wat je niet kunt veranderen Houd het eenvoudig (met name de communicatie) Stel grenzen Blijf doen als altijd Reageer op vroege voortekenen van ziekte Houd contact met behandelend arts Probeer realistische verwachtingen te hebben Zoek steun
Besluit
Levinas’ kleine goedheid
