Samen leven met Water Verkiezingsprogramma CDA voor Waterschap Vallei en Veluwe Eindconcept 26 september 2014
Waterschapsverkiezingen: wat betekent water voor u? Water is voor iedereen van levensbelang, voor onze gezondheid en ons welzijn, voor de natuur en leefomgeving en voor de economie. Waterschappen zijn een belangrijk democratisch onderdeel van de Nederlandse staatsinrichting. Het waterschap zorgt voor het water, al eeuwen lang en met veel succes. Het waterschap beheert de watergangen, beken, rivieren en waterkeringen in landelijk èn stedelijk gebied en zuivert ons afvalwater. We realiseren het ons vaak niet, maar daarmee biedt het waterschap veiligheid tegen overstromingen en zorgt het voor voldoende en schoon water, voorkomt wateroverlast en maakt het mogelijk dat wij voor economie en vrije tijd een goed gebruik van het water kunnen maken. Belangrijke taken voor iedereen, nu en in de toekomst.
Het CDA en het waterschap Het CDA wil daaraan graag haar bijdrage leveren. Het waterschap moet goed functioneren om de watertaken waar te maken. Om dat te bereiken zet het CDA in de komende jaren in op drie speerpunten: Duurzaamheid We hebben het vizier op de lange termijn en onderschrijven daarbij de noodzaak van nieuwe technologieën. Betaalbaarheid We staan voor doelmatig en verantwoord omgaan met geld van de gemeenschap. Samenwerking We beseffen dat veel werk van het waterschap impact heeft op het leven van mensen en van andere organisaties. Betrek hen dan ook bij beslissingen!
Waterschap Vallei en Veluwe: uw waterschap! Het werkgebied van waterschap Vallei en Veluwe ligt in de provincies Gelderland, Utrecht en Overijssel en omvat (delen van) de volgende gemeentes: Arnhem (gedeeltelijk), Amersfoort, Apeldoorn, Barneveld, Baarn, de Bilt (gedeeltelijk), Brummen, Bunschoten, Deventer (ten westen van de IJssel), Ede, Eemnes, Elburg, Epe, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Leusden, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Olst-Wijhe (gedeeltelijk), Putten, Renkum, Renswoude, Rheden (gedeeltelijk), Rhenen (gedeeltelijk), Rozendaal (gedeeltelijk), Scherpenzeel, Soest, Utrechtse Heuvelrug, Veenendaal, Voorst, Wageningen, Woudenberg, Zeist (gedeeltelijk) en Zutphen (ten westen van de IJssel).
1
Totale oppervlakte: 245.000 hectare Bebouwd: 24 % Natuurgebied: 33 % Overig onbebouwd: 43 % Mens en organisatie Inwoners in werkgebied: 1.086.000 Ondernemingen: 37.000 Vervuilingseenheden: 1.471.000 Omvang organisatie: 400 arbeidsplaatsen Water A-watergangen: 1.789 km Overige watergangen: 26.455 km Primaire waterkeringen: 212 km Overige waterkeringen: 108 km Grote poldergemalen: 21 Rioolwaterzuiveringsinstallaties: 16
Wat is er de afgelopen jaren bereikt? Het CDA vindt het belangrijk om in het waterschapsbestuur vertegenwoordigd te zijn. In de afgelopen jaren heeft de inbreng van het CDA er mede toe geleid dat veel meer en in een vroegtijdig stadium bij nieuw beleid en nieuwe projecten rekening gehouden wordt met wensen vanuit de samenleving, in plaats van achteraf te moeten bijsturen. Er zijn aansprekende resultaten bereikt. Resultaten Waterschap Vallei en Veluwe:
Fusie tussen de waterschappen Veluwe en Vallei en Eem heeft 8.5 miljoen besparing opgeleverd. Het nieuwe werken is ingevoerd waarbij het waterschapskantoor nauwelijks is uitgebreid dankzij/ondanks de fusie. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over het terugbrengen van onze schulden positie. Het waterschap Vallei en Veluwe blijft één van de goedkoopste van Nederland. Momenteel wordt geïnvesteerd in veiligheid door Ruimte voor de Rivieren projecten langs de IJssel en dijkverbeteringen langs De Eem- en Randmeren. De waterkwaliteit is sterk verbeterd door het uitvoeren van KRW projecten, deze projecten worden alleen uitgevoerd op basis van vrijwilligheid. Hiernaast wordt ook gewerkt aan verbetering van de agrarische bedrijfsstructuur, zodat doelen van de KRW tegelijkertijd worden bereikt. Er is ook veel beekherstel gerealiseerd door KRW maatregelen in de sprengen en beken rond de Veluwe met provinciale subsidie. Momenteel zijn de plannen in een ver gevorderd stadium om meer energie fabrieken te bouwen om uit zuiveringsslib meer energie voor derden te produceren. Hierbij vormt ook het produceren van fosfaat kunstmest een onderdeel. De Nereda zuivering Epe is een zeer innovatieve methode van zuivering van afvalwater, een internationale primeur van Vallei en Veluwe, waardoor er minder energie nodig is om afvalwater te zuiveren.
2
Bestuursakkoord water In 2011 is het Bestuursakkoord Water gesloten tussen Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. De afspraken in het bestuursakkoord water zijn voor het CDA een belangrijk kader voor het beleid van het waterschap. In dit akkoord is onder andere het volgende vastgelegd:
Waterbeheer is een gezamenlijk domein van Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Zij verdelen deze taken onder het motto ‘decentraal wat kan, centraal wat moet’. De waterschappen voeren hun taken uit binnen de kaders zoals die door de algemene democratie worden opgesteld en bepalen zelf welke maatregelen nodig zijn om de doelstellingen te bereiken en welke fasering daarbij hoort. De waterschappen nemen ter ontlasting van de Rijksbegroting 50% van de kosten van het hoogwaterbeschermingsprogramma voor hun rekening, met de toezegging dat die extra lasten zonder (grote) tariefsverhogingen gepaard gaan. Verder is er met partijen afgesproken dat door de intensivering van de samenwerking in de afvalwaterketen de lastenstijging voor de burgers en bedrijven in Nederland in 2020 met € 380 miljoen per jaar zal worden verminderd.
Inzet CDA voor Waterschap Vallei en Veluwe. Het waterschap beheert de watergangen, beken, rivieren en waterkeringen en zorgt daarmee voor voldoende en schoon water, biedt veiligheid tegen overstromingen en voorkomt wateroverlast. Het waterschap zorgt, daar waar dit mogelijk is, in tijden van droogte voor voldoende wateraanvoer. Om verdroging te voorkomen wordt water waar mogelijk en noodzakelijk vastgehouden en in tijden van veel regen wordt gezorgd voor voldoende waterberging (retentie) en afvoer. Het CDA vindt het belangrijk dat Waterschap Vallei en Veluwe deze taken krachtig voortzet. Om dat te bereiken zet het CDA in de komende jaren in op: Duurzaamheid Het CDA staat voor duurzaamheid: Het werk van het waterschap dient bij te dragen aan een duurzame samenleving. Veiligheid tegen overstromingen is daarbij een basisvoorwaarde. We kiezen voor de lange termijn boven de korte termijn. Dat vraagt om een structurele aanpak van de wateropgave. Voor onszelf, maar vooral voor de toekomst van onze kinderen. Het CDA streeft naar permanente beschikbaarheid van voldoende, schoon en veilig water voor iedereen door middel van een gesloten kringloop . Dat wil zeggen dat verspilling van water en milieuvervuiling worden beperkt en de leefbaarheid wordt verbeterd. Om deze duurzame ontwikkeling mogelijk te maken bevordert het waterschap investeringen en samenwerking in (nieuwe) netwerken gericht op duurzame innovaties op basis van gedeelde belangen. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar lokale en regionale projecten, waarbij het gebruik van hernieuwbare bronnen zoals energieopwekking en hergebruik van grondstoffen uit afvalwater centraal staan en waarbij aandacht wordt besteed aan de beleving van water en duurzame waterrecreatie.
Op basis van bovengenoemde uitgangspunten wil het CDA de komende vier jaar de volgende doelen realiseren:
Het bieden van veiligheid tegen overstromingen en het voorkomen van wateroverlast is een kerntaak van het waterschap. Veiligheid heeft prioriteit boven alle andere functies. Het waterschap moet actief werken aan de veiligheid en die volgens de daarvoor geldende eisen waarborgen. De Grebbedijk moet op zo kort mogelijke termijn worden aangepakt. De veiligheid 3
voor de IJsselvallei wordt door de Ruimte voor de Rivier projecten bevorderd. De bestrijding van muskus- en beverratten wordt onverminderd voortgezet. Naar alternatieven zal onderzoek worden gedaan. Droogtebestrijding past goed in de samenwerking met de agrarische sector door aan het Deltaplan Agrarisch Watersbeheer inhoud te geven. Met alle betrokken partijen en organisaties zal naar innovatieve oplossingen worden gezocht. Er zijn veel mogelijkheden om dit uit te voeren in ons werkgebied met de grote hoogte verschillen, vooral rond de Veluwe. Het Deltaplan Agrarisch Watersbeheer kan ook hier een grote rol in vervullen Bij peilbeheer en peilbesluiten wordt rekening gehouden met alle functies in het gebied. Naast de functies wonen en natuur streeft het CDA ook naar een sterke landbouw. Alle belangen moeten optimaal betrokken worden bij peilbesluiten of veranderingen in peilbeheer. Het waterschap maakt een pas op de plaats als het gaat om het maken van nieuwe natuur. Belangrijker is dat de bestaande natuur goed wordt onderhouden. Nieuwe natuur kan wel als daar waterdoelen mee bereikt kunnen worden zoals anti verdrogingsmaatregelen en verbetering van de zoetwatersituatie. Het klimaat verandert, het CDA is voor meer investeringen in de stedelijke gebieden om de beleving van water in de stad te bevorderen. Wel moet er een duidelijke rolverdeling blijven tussen de gemeenten en het waterschap. Ook moet het waterschap alert zijn op veranderingen in het landelijk gebied op dit punt. Wateroverlast moet worden voorkomen of zo snel mogelijk worden aangepakt Innovatie is nodig om het waterbeheer verder te verbeteren en betaalbaar te houden. Innovatie houdt het waterschap scherp en aantrekkelijk voor de professionals die er werken. Waterschap Vallei en Veluwe wil trendsettend en innovatief zijn en een centrum van waterkennis worden. Het CDA steunt die koers en stimuleert verdere kennisontwikkeling en innovatie en vindt het goed dat die kennis ook ten dienste wordt gesteld aan de maatschappij en internationale samenwerkingsverbanden. Verder wordt gewerkt aan slimme ontwerpen en bedieningssystemen van stuwen. De rioolwaterzuiveringsinstallaties worden aangepast om energie te leveren en grondstoffen terug te winnen. Afval bestaat niet meer, verduurzaming van de zuiveringsinstallaties wordt speerpunt van beleid. Het CDA is voorstander van recreatief en ander medegebruik van het watersysteem. Door een integrale benadering worden de maatschappelijke opbrengsten vergroot en kunnen kosten worden bespaard. Realisatie van het medegebruik is geen taak van het waterschap. Maar het waterschap biedt wel ruimte aan de samenwerkingspartners om recreatieve voorzieningen, natuur en andere functies te ontwikkelen wanneer dit past binnen de doelstelling van het waterschap en hierdoor de waterschapslasten niet worden verhoogd. Het CDA wil dat mensen kunnen genieten van water. Om te recreëren, om te vissen, maar ook als belangrijk onderdeel van het landschap en beleving van water. Voorlichting en educatie zorgen ervoor dat inwoners zich bewust worden van het belang van water en het belangrijke werk van het waterschap. Het CDA hecht grote waarde aan educatieve programma’s. Leer de jeugd kennis te nemen van water. Nederland staat bekend in de wereld om haar kwalitatief goede watersystemen.
Betaalbaarheid Het CDA wil dat er doelmatig en verantwoord met uw geld wordt omgegaan. Dat betekent dat we transparant willen zijn: wat geven we waaraan uit? Dat moet voor iedereen zichtbaar kunnen zijn. Het CDA heeft solidariteit daarbij hoog in het vaandel. Maar ook dat de vervuiler zelf betaalt. 4
Het CDA wil geen rekeningen door doorschuiven naar de toekomstige generaties. Als de inkomsten niet toereikend zijn om alle plannen te betalen, zullen ambities moeten worden bijgesteld, getemporiseerd of soberder uitgevoerd. Op basis van bovengenoemde uitgangspunten wil het CDA de komende vier jaar de volgende doelen realiseren :
De algemene economische situatie noopt ook het waterschap tot sober en effectief werken. In de komende bestuursperiode mogen behoudens de inflatie de tarieven op een bescheiden wijze verhoogd worden. Om voldoende investeringen te kunnen blijven doen, moet er constant gestreefd worden naar hogere efficiëntie en kostenbesparing. Het CDA vindt dat er zuinig met rijksmiddelen moet worden omgegaan. Het CDA blijft voorstander van een passend kwijtscheldingsbeleid. Het CDA hecht veel waarde aan een professionele organisatie en een professioneel bestuur en vindt het belangrijk dat het waterschap blijft beschikken over voldoende deskundig en gekwalificeerd personeel om zelfstandig zijn kerntaken uit te voeren. Uitbesteding van taken kan hierdoor beperkt worden. Het CDA wil dat het algemeen bestuur bij grote uitbestedingen in een vroegtijdig stadium geïnformeerd wordt over welke verplichtingen worden aangegaan en welke kosten dat met zich mee zal brengen. Het CDA is gebrand op een doelmatig, doeltreffend en rechtmatig handelend bestuur. Dit geldt uiteraard voor de gehele organisatie. Transparantie en verantwoording zijn daarbij leidende begrippen.
Samenwerking Het CDA kiest voor ‘de samenleving, niet de overheid’. Dat betekent dat de overheid naast de inwoners staat in plaats van tegenover hen. Wij willen een samenleving waarin de inwoners samen met anderen zoveel mogelijk zelf bepalen. Ook bij wateropgaven wil het CDA inwoners vanaf het begin betrekken bij de oplossingen, omdat de inwoners kennis hebben van het gebied. Het ophalen van kennis van inwoners en instellingen leidt tot duurzamer oplossingen. Samenwerking is geen doel op zich maar een manier van werken. Iedereen vanuit zijn taak of belang kan hieraan deelnemen. Het doel van samenwerking is betere besluiten nemen en draagvlak vergroten voor de uitvoering van projecten. Samenwerken met andere organisaties en belangengroepen leidt daarnaast ook tot efficiënter werken en kostenverlaging. Op basis van bovengenoemde uitgangspunten wil het CDA de komende vier jaar de volgende doelen realiseren:
Het CDA steunt samenwerking met andere waterschappen, gemeenten en eventueel andere organisaties, waar dat de kwaliteit en efficiëntie van werken ten goede komt. Opschaling van het waterschap is de komende jaren niet aan de orde. De samenwerking met de waterschappen in Rijn-Oost wordt voortgezet. In de komende bestuursperiode wil het CDA actief gaan kijken naar meer onderwerpen voor samenwerking zoals het Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO), belastingen, Laboratorium en Deltaplan Zoetwater 5
De rol van burgers en ondernemers in de samenleving verandert. Er ontstaan nieuwe coöperaties en collectieven. Het CDA is blij met deze nieuwe vormen van ‘noaberschap’ en vindt dat het waterschap de samenwerking daarmee moet opzoeken wanneer daardoor de waterschapsdoelen efficiënter en beter kunnen worden behaald. De relaties met gemeenten, provincies, belangengroepen en kennisinstellingen zijn goed en worden verder uitgebouwd om optimaal samen te werken en te zoeken naar synergie van doelen en innovatieve oplossingen. Zo vindt het CDA dat samen met gemeenten het riool- en zuiveringsbeheer verder geoptimaliseerd moet worden. Werk met werk maken leidt tot kwaliteit in de ruimtelijke omgeving. Als ruimte gecreëerd moet worden voor water, dienen de belanghebbenden die daar nadeel van ondervinden gecompenseerd te worden. Het CDA geeft er daarbij de voorkeur aan dat de gronden in eigendom en gebruik blijven bij de betreffende eigenaar en dat afspraken worden gemaakt over de nadeelcompensatie. Alleen als het echt nodig is, dient overgegaan te worden tot grondaankoop. Daarbij wordt maximaal ingezet op minnelijke verwerving, huiskavels worden zoveel mogelijk ontzien en inzet van wettelijke instrumenten voor grondverwerving wordt vermeden, tenzij het uit veiligheidsoverwegingen niet anders kan. Communicatie over alles wat het waterschap van plan is en doet, is essentieel. De sociale media brengen burger en waterschap dicht bij elkaar en bieden de mogelijkheid om te laten zien waar het waterschap mee bezig is. Hierdoor is het mogelijk de burger bij de discussie te betrekken. Ook bij het gebiedsgericht werken moet het waterschap voorop lopen door inwoners, bedrijven en andere betrokkenen vroegtijdig en actief te betrekken bij de plannen en zichtbaar te maken wat met de inbreng van betrokkenen wordt gedaan. De medewerkers spelen daarbij een cruciale rol. Zij dienen oog en oor te hebben voor de belangen van inwoners, de landbouw en andere bedrijven in het werkgebied en samen met hen te werken aan goede, praktische en gedragen oplossingen.
Dit programma is opgesteld door de programmacommissie waterschapsverkiezingen CDA Gelderland: Jan Kottelenberg (voorzitter), Martin Verbeek, Kees Kant, Arie Bassa, Frans van de Berg, Jan Verhoef, Peter van Boheemen, Johan Vennevertloo, Peter de Boer.
6
