In gesprek met psychose
In gesprek met psychose Verbindende gesprekstechniek: een practische handleiding om in contact te komen en te blijven met mensen met een psychose.
% 0 10 PR
Jules Tielens
IJ K T AK
Disclosure J.A.E. Tielens • Speaker fees received from: Janssen Cilag, Lundbeck B.V.
• Positions held on Advisory Boards: Geen
• Grants and sponsoring: Cursssen Verbindende Gesprekstechniek voor (F)ACT teams.
Wie? • 1998-‐ 2010: Rehabteam van Arkin • 2010-‐2011: AMC Eerste Psychose Zorglijn (VIP team). • Mei 2011: Molemann-‐Tielens Psychosenzorg • Adviseur Ypsilon
De Voorbereiding
Vraag
Wat is het grootse probleem in behandeling van bipolaire stoornissen en schizofrenie?
Gebrek aan ziekteinzicht …..en dus compliance
Amador et al. Arch Gen Psychiatry 1994;51:826–836
Probleem met orale anYpsychoYca • Tussen 50% en 70% van de paYenten met schizofrenie nemen hun medicaYe niet goed in. Waarvan 25% binnen 1 week, 50% binnen 1 jaar en 75% na 2 jaar incompliant. • Slechte medicaYe betekent een veel slechtere prognose van schizofrenie en bipolaire stoornissen. 1. Keith & Kane. J Clin Psychiatry 2003;64:1308–1315; 2. Oehl et al. Acta Psychiatr Scand 2000;102(suppl 407):83–86; Amador et al. Schizophr Bull 1991;17:113–132; Amador, David eds. Insight and Psychosis. 2nd ed. Oxford University Press; 2004
Wat is de veroorzaker van dit probleem? • Ontkenning? • Eigenwijs zijn?
DSM IV-‐TR: schizofrenie en overige psychoYsche stoornissen • A majority of individuals with schizophrenia have poor insight regarding the fact that they have a psychoYc illness. Evidence suggests that poor insight is a manifestaYon of the illness rather than a coping strategy. It may be comparable to the lack of awareness of neurological deficits seen in stroke, termed anosognosia. This symptom predisposes the individual to non-‐compliance with treatment and has been found to be predicYve of higher relapse rates, increased number of involuntary hospital admissions, poorer psychosocial funcYoning, and a poorer course of illness
DiagnosYc and StaYsYcal Manual of Mental Disorders, 4th EdiYon, Text Revision. Washington, DC, APA, 2000
Wat is de veroorzaker van dit probleem?
Anosognosie: – ErnsYg ontbreken van ziektebesef – Overtuiging blijg ondanks overweldigend bewijs van ongelijk – Frequent confabulaYes
Bij anosognosie/ ontbrekend ziektebesef: • Het gewone vertrouwen in de dokter die het beste met je voor heeg gaat niet op. • Geen psychoeducaYe! Ga om het ziektebesef heen. • Verbindende Gesprekstechniek.
Maar wat zou jij doen? • Wanneer je weet dat je geen suikerziekte hebt en… …de dokter vraagt je insuline te nemen.
• Dat heb ik niet nodig! • Ik heb geen suikerziekte! • Het is gevaarlijk! (OpYoneel:) • Neem het zelf. • Idioot!
Ontbrekend ziektebesef is als graniet: ga er om heen!
Als behandeling…
een huis is…
dan kan je…
beter niet…
op los…
zand bouwen…..
Een huis heeg een stevig fundament nodig!
Wat is MoYveren?
Niet: – Overtuigen van jouw mening. ( Heb hem gemoYveerd tot… ). – Ompraten en erin praten. ( Een weinig gemoYveerde paYent ga ik niet helpen ). – Chanteren ( Als U Uw medicaYe niet neemt dan vraag ik een RM aan ).
Socrates: MoYveren is het helpen helder krijgen van de eigen overtuigingen .
Visie op psychose: de vicieuze cirkel Eenzaamheid Verlies van zelfvertrouwen (en self-efficacy) Slechtere prognose van ziekte Slechter maatschappelijk functioneren
Psychose Isolement
Wat is wel moYverend?
‘Geen moYvaYe zonder verbinding’ ‘Geen behandeling zonder moYvaYe’
Verbinding ê MoYvaYe ê Behandeling
Luns en psychoses
Tegelwijsheid
‘The Dutch are always right, but seldom relevant’.
(Minister van Buitenlandse zaken van Engeland tegen onze minister van Buitenlandse zaken Luns).
Wat is een psychose?
Een psychose is: • Een ernsYge en vaak langdurige stoornis in de betekenisgeving. • Een ernsYge stoornis in de waarneming. • Een aantal cogniYeve stoornissen. – – – –
Filter en flexibiliteit Gezichtsherkenning Toonherkenning Problemen met abstracYes
• Stoornissen in emoYes en aandrig (negaYeve symptomen).
DistanYe?
Zo min mogelijk!
Een psychose is: Een stoornis in de informaYeverwerking.
Een psychose voelt als:
Het dopamine verhaal
Dopamine is de markeersYg
Dopamine is de volumeknop
Het gesprek
ReflecYef luisteren Recherchewerk!
ReflecYef luisteren – Open beginnen; waarom hebben wij nu een gesprek? – Jouw rol als arts/ hulpverlener – OpYmaliseren van het denken – Hiermee mensen wat gelukkiger maken
– Jouw visie als arts – Ik denk in symptomen en niet in syndromen – Kent niet de ulYeme waarheid – Kan fouten maken (niet: ‘Expert Medisch Denken’)
ReflecYef luisteren • • • • • •
Luister kriYsch maar zonder enig oordeel Loop nooit om opvallende dingen heen; omarm ze. Wat zijn de feiten? Visueel plaatje. Ask, don’t tell. Zoek het lijden. Wacht met begrip. Geef geen ongevraagd advies
Mensen met een psychose hebben vaak last van:
• Een teveel aan gedachtes en associaYes; • Slaapproblemen of nachtmerries; • Problemen met concentraYe, leren en geheugen; • OvermaYge spanningen of stress; • Mislukte carrières; • Eenzaamheid en verlies van vrienden.
ReflecYef luisteren
Stel interpretaYe uit
Zinvolle manieren om over psychose te praten • Psychose = een stoornis in de informaYeverwerking. Een dysfuncYoneren van het orgaan brein. Niet van de idenYteit. • Een psychose is een ernsYge overspannenheid. • Een stoornis in de waarneming (virus in computer). • Een stoornis in de betekenisgeving ( niet: reality-‐ tesYng).
In gesprek ReflecYef luisteren • Wat bespreken we niet? – De realiteit/ interpretaYe van de inhoud – U bent in de war – Ik maak me zorgen – U hoort stemmen
ReflecYef luisteren • Twee hypotheses bij: – Willen stoppen van medicaYe – Bij wat er aan de hand is – Wat de omgeving wil etc. Hypotheses horen bij een wetenschapelijk experiment
Behandelen Zoek gemeenschappelijke doelen • Iemand uit de kliniek houden • Een betere woning • Een (betere) baan • Een relaYe • De zin van het leven?
Behandelen
Geen advies zonder helder perspecYef
