MET DE NOABER BUI TENOM NAAR BRETA GNE / DEEL 1
Rumoerige vissers en
wuivende
douaniers
Met hun Kuster A42 maakten Ron en Tak van der Most in de zomer van 2006 samen met zeven zeilschepen een reis, buitenom, naar Bretagne. Veel motorbootschippers mijden de zee, maar volgens het echtpaar Van der Most is daar geen reden toe. RON VAN DER MOST
172
Wat doet een motorboot op zee en dan nog wel in gezel-
breiden: rivieren, kanalen, kortom… het binnenwater. Er
schap van zeven zeilschepen? Dat zijn twee vragen die
moest dus een schip komen dat zowel op zee kan als straf-
allebei een antwoord behoeven. Wat de laatste vraag be-
feloos de meeste bruggen neemt. Wij hebben dat schip
treft: sinds een aantal jaren zeilen wij in flottielje langs
gevonden in de Kuster A42, een robuuste 42-voeter die wij
Europese kusten. Dat is leuk omdat je met elkaar bent en
NOABER hebben gedoopt (Twents voor ‘buurman’). Met
steun en gezelligheid aan elkaar hebt. Tot voor kort beza-
de Noaber gingen wij buitenom naar Bretagne. En wat de
ten we dan ook een zeilschip. Deze reis waren we echter
eerste vraag betreft: varen op zee is zowel spannend als
het buitenbeentje, omdat wij plotsklaps op een motor-
ontspannend, zowel taai als avontuurlijk, zowel afzien als
schip zijn overgestapt. Dat bevalt ons in elk opzicht!
afleiding, maar altijd grensverleggend. Veel mensen kijken
Met het oog op de toekomst kozen wij voor een motor-
tegen de zee op en zullen er nooit varen omdat zij er bang
schip. Ook al ben je nog zo sportief en gezond, de leeftijd
voor zijn. Dat is echter niet terecht, want de zee is bij
gaat op den duur een rol spelen. Nu is zeilen misschien
windkracht 5 heel wat aangenamer en beter bevaarbaar
voor ons nog niet te zwaar, maar over een paar jaar beslist
dan het IJsselmeer. Uiteraard valt en staat het varen op
wel. Een andere reden is, dat wij ons vaargebied wilden uit-
zee met ‘De Voorbereiding’. Zonder goede voorbereiding
www.maandbladmotoRboot.nl
REISVERSLAG IN ZES AFLEVERINGEN De route: Roompot - Nieuwpoort - Boulogne-Sur-Mer - Dieppe - Fécamp - Honfleur - Ouistreham - St.Vaast-La-Hougue - Cherbourg - Guernsey -Tréguier - Lézardrieux - St QuayPortrieux - St Malo - Jersey - Cherbourg - Duinkerken - Zeebrugge. Afstand: 846 zeemijlen. Duur van de tocht: van 24 juni tot 20 juli 2006. Aantal vaardagen: 20. Drie sluizen: Roompot, Honfleur, Ouistreham, St. Malo. De laatste drie lopen alleen van twee uur voor tot twee uur na hoog water. Drie drempels: St. Vaast-La-Hoque, Guernsey en Jersey. Deze drempels gaan open van gemiddeld drie uur voor tot drie uur na hoogwater. Twee rivieren: de rivier Jaudi die naar Tréguier loopt, moet na halftij worden bevaren om tegen de kentering bij de jachthaven in Tréguier af te meren (er is hier een verval van circa 5 meter en er staat gedurende oplopend en aflopend tij een zeer sterke stroom; bovendien ligt de jachthaven dwars op de stroom!) Voor de rivier Trieux, waaraan Lézardrieux ligt, geldt hetzelfde. Bruggen: er zijn geen bruggen van belang.
Foto links: De Belgische kust. Rechts: De Noaber en de haven van Dieppe. Staande Foto: Uitzicht op de kathedraal Saint. Jacques.
MAA R T 2 0 0 8
173
MET DE NOABER BUI TENOM NAAR BRETA GNE / DEEL 1
kun je voor onaangename verrassingen komen te staan. Ik ken een verhaal van een Nederlandse schipper wiens schip in Le Havre door de douane letterlijk aan de ketting is gelegd, omdat er een bepaald document slechts in het Nederlands was opgesteld. De douane kon het niet lezen en redeneerde dat het document net zo goed een garantiebewijs van de scheepsklok kon zijn als een wapenver-
en zal het 21 graden worden. Laagwater Roompot buiten
gunning. De Nederlandse consul is er aan te pas gekomen
is om 07.35 uur. Dat treft, want de Roompotsluis (VHF 18)
om het schip (na drie dagen) weer vrij te krijgen.
staat gewoon open wanneer wij om 06.50 uur de sluis passeren. De route loopt van de DR1 via een fictief waypoint
RO U T E V OOR B E R E ID IN G
(510 34’.0N - 30 18’.0E) naar de S6 en vervolgens naar de
Onze tocht begint op 24 juni 2006 in Roompot en voert
Wenduine Bk E. Bij ruwer weer en meer wind hadden wij
ons langs de Belgische kust, de kust van Normandië, de
de Wenduinebank W moeten nemen, nu sluipen wij over
noordkust van Bretagne en de Kanaaleilanden Guernsey
de Wenduinebank en verkorten zo ons traject. Tussen
en Jersey: een totale afstand van een kleine 900 zeemijlen.
de DR1 en het fictieve waypoint luisteren wij uit op VHF
De routeplanning voor onze reis is voorbereid door de
kanaal 64 (Traffic Centre Steenbank). Grote scheepvaart
mensen van Oceanpeople en dat betekent dat wij de way-
schiet hier onder Walcheren langs de Westerschelde
points alleen nog maar in de kaartplotter moeten zetten
op. Wanneer je het niet vertrouwt, roep je gewoon de
en op de zeekaarten moeten aanbrengen. Dat neemt niet
‘Steenbank’ op om te vragen of je kunt oversteken. Dat-
weg dat wij onze luiheid graag overwinnen en al lerend de
zelfde geldt voor het oversteken van ‘Het Scheur’ voor
tij- en stroomgegevens, de waypoints en het tijdschema
Zeebrugge: uitluisteren op VHF kanaal 69 (Traffic Centre
zelf ook nog een keer uitzoeken en checken. Varen in het
Zeebrugge) en bij twijfel oproepen. Deze geul is soms wel
gebeid van de Seinebaai en de baai van St. Malo is vooral
heel erg druk. Laat je nooit verleiden om tussen de aan-
rekenen. Menig haventje kun je alleen maar een uur voor
stormende schepen (25 mijl per uur) door te varen! Liever
of een uur na hoogwater binnenlopen en de Alderney
even wachten tot de kust vrij is. Normaal gesproken staat
Race kun je niet op elk willekeurig moment nemen, tenzij
de marifoon altijd op VHF 16, na ‘Het Scheur’ schakelen wij
je er een zenuwslopende kermisattractie van wilt maken.
dan ook over op dit kanaal. Terwijl de zon feestelijk gaat
Met een beetje rekenwerk en voldoende navigatiekennis
schijnen, varen wij via de Kleine Rede langs de Belgische
(TKN, Theoretische Kust Navigatie is toch wel handig om
kust naar de Rede van Nieuwpoort. Om precies 14.00 uur
gedaan te hebben), is het plannen echter goed te doen.
liggen we tussen de pieren. Een lange, ondiepe geul leidt ons naar één van de drie jachthavens die Nieuwpoort rijk
174
DAG 1 : ROOMP OT - N I E UWP OO R T
is. De 3 verticale lichten op het SS Traffic/ Loodswezenge-
Vroege start deze eerste dag: 06.30 uur. Het weer: half be-
bouw geven aan of in- en uitvaart is toegestaan. Volgens
wolkt, variabele wind 1-3 Beaufort en matig tot goed zicht.
de berekening zullen wij tot 11.00 uur de stroom mee heb-
In de loop van de dag zal de zon het van de wolken winnen
ben, maar aangezien wij sneller varen en een stuk hebben
www.maandbladmotoRboot.nl
Links: Verse vis in Dieppe. Midden: Koor van de kathedraal Saint Jacques. Rechts: Het ChâteauMusée.
kunnen afsnijden, kentert het tij pas om 11.45 uur en zijn
idee is om in het begin zoveel mogelijk mijlen te maken
we een stuk verder dan was gepland. Deze eerste dag met
om zo snel mogelijk bij de leuke, fraaie, vriendelijke oude
de Noaber op zee valt beslist niet tegen. Een windje van
haventjes in de Baie de Seine te komen. Daar zullen we het
niks, geen golven, een gerieflijke deining, wat wil een mo-
wat rustiger aan gaan doen. Er is weer weinig wind (NO
torbootschipper nog meer. We hebben 46 mijl afgelegd
2-3 Bft draaiend naar N 5 Bft), maar wel kans op onweer.
in plaats van de geplande 55 mijl en zijn 2 uur eerder aan
Onze route loopt van Oostduinkerke Bk, naar de Trape-
gekomen dan was verwacht.
geer om via de groene boei E11 de Passé de Zuydcoote over te steken naar de rode ton E10. De E11 en de E 10 zijn
P R IMA H A V E N
recentelijk in oostelijk richting verplaatst. Vertrouw hier
Onze haven is die van de Vlaamse Vereniging voor Wa-
dus niet op je kaartplotter, je zou wel eens bedrogen en
tersport (VVW) aan de oostzijde van de IJzer. Het is een
op het zand uit kunnen komen. Via de betonde Rade de
goed geoutilleerde haven met drijvende steigers en grote
Dunkerque, langs Port Ouest en de zuidzijde van de Passé
boxen. Wij kunnen langzij liggen, wat net iets comforta-
de l’Ouest varen we naar de groene boei DW5. Dit is de
beler is dan in een box. Water en elektra zijn op de stei-
meest deprimerende kust die ik ken, met al die industrie.
ger aanwezig. Keurige douches en toiletten zijn er in de
Na Cap Gris Nez zal het gelukkig beter worden.
witte piramide (een herkenningspunt wanneer je komt aanvaren). Supermarkt, restaurant en speeltuin zijn ook
CPA
aanwezig. Havenmeester Ivo Denys is een vriendelijk
Van de DW5 varen we naar de CA4. Bij deze boei begint
heer die alles doet om het zijn gasten zo goed mogelijk
de vaargeul die door talloze veerboten met hoge snelheid
naar de zin te maken. Via VHF 8 kun je hem op voorhand
wordt genomen. Het is echt opletten geblazen, want die
waarschuwen dat je de eraan komt. Aan het einde van
varende torenflats komen overal en nergens vandaan en
de havenmond bestaat er een mogelijkheid om diesel te
voordat je weet zit je er vlakbij. Ons schip is uitgerust
tanken. Sinds 1 juli van dit jaar (2006) is er geen personeel
met een gecombineerde kaartplotter/radar en dan is het
meer om je te helpen, maar staat er een creditcardzuil.
zinvol om op zo’n druk bevaren route de schepen via de
Wij hebben daar slechte ervaringen mee omdat bij 160
radar te plotten. Door de marpalijst op te roepen, kom
liter de pomp afslaat (tot 2 x toe) en wij de creditcard elke
je niet alleen te weten hoe hard en in welke richting een
keer opnieuw moeten invoeren! Diesel tanken is soms een
geplot schip vaart, maar ook op welke afstand het schip
hachelijke zaak. Bij een pomp die een lage omzetsnelheid
zal passeren (CPA, Closest Point of Approach) en op welk
heeft of mogelijk een mindere kwaliteit diesel verkoopt,
tijdstip. Elke keer wanneer wij een drukke route moeten
loop je het risico dat je filters snel vervuilen, met alle
oversteken, maken wij gebruik van deze mogelijkheden.
gevolgen van dien. In een grote haven als Nieuwpoort of
Het geeft ons de nodige zekerheid en rust.
Zeebrugge loop je minder risico.
KANON DAG 2 : N I E UW P OO R T - BOU LOG NE - S UR-M ER
Precies op 16.45 uur steken wij de aanlooproute van Ca-
Vandaag moeten we een lange ruk maken van 60 mijl. Het
lais over. Op dat moment zijn wij 7 uur onderweg, waarMAA R T 2 0 0 8
175
MET DE NOABER BUI TENOM NAAR BRETA GNE / DEEL 1
Links: Echtpaar
bij we tot 11.30 uur 1,5 mijl stroom mee hebben gehad.
zij horen dat wij de volgende morgen om 7 uur alweer
Van der Most op het
Om 17.00 uur zal het tij kenteren en krijgen wij de stroom
zullen vertrekken, blijven zij liever zo liggen. Als wij zijn
achterdek van de
weer mee. Van de CA4 varen we naar de noordcardinaal
afgemeerd hebben wij in 9 uur en 40 minuten 58,7 mijl afge-
Noaber.
Les Quenocs. Op sommige kaarten staat deze boei nog
legd. Afgezien van het chronische gebrek aan ligplaatsen,
Midden: Château-
als de CA3 genoemd, maar zeer recentelijk is deze boei
bevindt deze jachthaven zich vlak naast het riool dat af
Musée.
vervangen door Les Quenocs. Om 18.00 uur ronden wij
en toe voor een ondragelijke stank kan zorgen. Deze nacht
Rechts: Kathedraal
Cap Gris Nez. Na Calais verandert de kust in rotsachtige,
blijkt de stank dragelijk. Minder aangenaam is het feit, dat
Saint Jacques.
kleikleurige, vriendelijk glooiende kliffen. Dit deel wordt
we vanaf een uur of drie in de morgen uit onze slaap wor-
toepasselijk de ‘Opalen kust’ genoemd. Vlakbij Cap Gris
den gedreund door vertrekkende vissersboten. Deining,
Nez bevindt zich het museum ‘Batterie Todt,’ met een 35
motorgeronk en veel geschreeuw houden ons gedurende
meter lang kanon waarmee granaten 42 kilometer konden
tenminste een uur wakker. Op zo’n moment vraag je je
worden weggeschoten. Gedurende periode 1942 - 1944
onwillekeurig af waarom je Boulogne hebt aangedaan. Het
werd Engeland van hieruit bestookt. Van Cap Gris Nez
antwoord luidt: je kunt bijna niet om Boulogne heen wan-
is het nog maar 10 mijl naar Boulogne-sur-mer. We heb-
neer je naar het zuiden langs de kust hopt.
ben de stroom fiks mee en om 18.50 uur liggen wij tussen de pieren. Die pieren steken ver in zee, zodat je bijna bij
DAG 3: BOULO GNE-SUR- MER - DIEPPE
elke weersomstandigheid binnen kunt varen. Maar pas
De dag begint met regen. De voorspelling luidt: NNW 5/6
op: de noordelijke pier is grotendeels ingestort en ligt on-
Bft afnemend naar 3 Bft. Eenmaal buitengaats blijkt de
zichtbaar onder water. Menig schip dat de bocht wilde
wind al afgezwakt te zijn tot 3 Bft. We zullen in een rechte
afsnijden, is daar in de problemen gekomen. Houd het
lijn naar Dieppe varen en 47 mijl afleggen. Tot 10.00 uur
losstaande rode licht op de Digue Nord aan bakboord.
hebben we stroom mee. Om bij de groep te blijven varen
Wanneer je binnenvaart, is het verplicht op VHF 12 (Port
wij slechts 1400 toeren. Dat is eigenlijk te langzaam voor
control) uit te luisteren en houd daarbij ook de lichten
een motorboot op zee, omdat het schip bij zo’n lage snel-
(IPTS) bij het ingaan van de vissers-/jachthaven in de
heid onrustig op de golven lig, maar we halen toch een
gaten. Achter Digue Nord liggen ondieptes die je moet
grondsnelheid van 7,2 mijl (2 mijl stroom mee). Als het
vermijden. Zodra je de buitenkom binnen bent, volg je de
lichter wordt, besluiten wij toch maar wat meer vaart te
Digue Carnot tot aan het witte merk op deze pier. Vanaf
maken: 1800 toeren en 8,5 knopen over de grond. Tegen
dit punt vaar je naar de jachthaven (VHF 9) aan de Quai
11.00 uur begint de stroom te kenteren en loopt de snel-
Chanz.
heid over grond terug tot 6,5 knopen. We hebben op dat moment 27 mijl gevaren in 4 uur. De wind is nog verder
176
R UMO E R
afgenomen naar 2 Bft. Als wij om 12.00 uur contact heb-
De jachthaven ligt tegenover de kade waar vissersboten
ben met de rest van het flottielje, zijn we verbaasd te
liggen afgemeerd en biedt een chaotische aanblik. Er is
horen dat zij ruim 4 Bft hebben en maar een kleine 10 mijl
geen ligplaats meer vrij (ondanks de reservering door
achter ons liggen. Om 13.40 uur varen we ter hoogte van
Oceanpeople) en dat betekent dat schepen die nu nog
de boei Bernevalle en moeten we nog 7 mijl afleggen. Tot
aankomen aan de kopse kant van de steiger worden ge-
onze verbazing hebben we al weer enige tijd stroom mee;
stapeld. Wij moeten ons aanvleien tegen een klein houten
het lijkt net of wij gedurende deze trip steeds op de rand
bootje, dat bijna verpletterd dreigt te worden onder onze
van het tij hebben gevaren. De tocht verloopt werkelijk
20 ton. Wij overleggen nog met de Duitse bemanning of
zeer voorspoedig want om 14.40 uur liggen we afgemeerd
het niet beter is dat wij tegen de kant gaan, maar wanneer
in de ruime, prachtige gesitueerde jachthaven Port de
www.maandbladmotoRboot.nl
Het is voetgangersgebied. Op de hoek van het Place St Jacques en de Rue St Jacques bevindt zich de Poissonnerie á la Marée Du Jour, een uitstekende traiteur, waar je de Franse gastronomie aan boord kunt halen (hebben wij ook gedaan: een gevulde, verse vissoep). Op het Place St Jacques wordt dagelijks markt gehouden (voornamePlaisance Jehan Ango (VHF 9). De havenmeester spreekt
lijk groente en fruit) en daar staat de zeer fraaie gotische
trouwens redelijk Engels.
kathedraal St. Jacques, die een bezoekje meer dan waard is. Een andere bezienswaardige kerk in de binnenstad is
F RANS E DO U AN E
de kathedraal St Rémy. Het Château-Musée, gevestigd
Van alle kanten en in alle toonaarden zijn wij gewaar-
in een enorm kasteel dat aan het eind van de oude stad
schuwd voor de Franse douane, die overal op de loer ligt
op een hoge klif staat, herbergt voorwerpen die aan een
om met name Nederlandse motorboten aan te houden.
scheepvaartmuseum doen denken. Vooral veel maritieme
Nederlandse motorboten zouden namelijk worden geas-
schilderijen. Tot ons genoegen ontdekken wij een aantal
socieerd met drugssmokkel; van je landgenoten moet je
Nederlandse schilders. Er hangen twee schilderijen van
het maar hebben! Wij zijn nog zo’n 12 mijl van Dieppe als
Willem van de Velde, een prachtig zeegezicht van Ruys-
er een zeer snel varende motorboot onder de kust van-
dael en een aantal stillevens van Pieter de Putter. Er is
daan komt en recht op ons afvaart. Mijn onrust is gewekt
bovendien een bijzondere expositie van affiches uit het
en een blik met de verrekijker bevestigt mijn vermoedens:
begin van de vorige eeuw (Art Nouveau), waarop Dieppe
er vaart een douaneboot naar ons toe. Ik krijg er toch een
niet alleen als chique badplaats wordt gepositioneerd,
beetje een wee gevoel van in mijn maag; alsof we iets
maar ook als dé veerboothaven tussen Parijs en London.
fout hebben gedaan dat binnen enkele ogenblikken zal
Dieppe is de geboorteplaats van Guy de Maupassant. Hij
worden onthuld en bestraft. Dichter en dichterbij komt
wordt beschouwd als een van de grootste Franse schrij-
het schip en wij houden de map met papieren vast bij de
vers van de 19de eeuw. Guy de Maupassant is in 1850
hand. Als het douaneschip ons heeft bereikt, schiet het
geboren op kasteel Miromesnil bij Dieppe. Boze tongen
echter zonder vaart te minderen op korte afstand langs
beweren dat zijn ouders dit kasteel alleen maar eventjes
de achtersteven van ons schip. De douaniers wuiven zelfs
bij zijn geboorte hebben gehuurd. Dat zou beter staan op
naar ons, hun grijns verraadt dat zij ons slechts hebben
zijn geboorteakte dan het vissersdorp Fécamp. De naam
willen plagen. De map kan weer worden opgeborgen... Iets
Dieppe zou zijn ontstaan uit het woord ‘djupa’ dat ‘diep’
dergelijke zullen we later ook meemaken nabij Le Havre,
betekent in de taal van de Vikingen, omdat zij hier een
maar gedurende de die twee weken dat wij langs de Franse
plek vonden die diep genoeg was om aan land te gaan.
kust zwerven, komt er uiteindelijk niet één douanier aan
Welnu, wij zijn ook aan land gegaan en zijn blij dat we de
boord. Indianenverhalen?
stad tijdens onze eerste rustdag uitgebreid hebben kunnen verkennen.
DI E P P E TO U R I ST I Q U E Als wij Dieppe binnenvaren, is deze ‘kerstboom’ echter
*Dit is de vierde reis die wij maken met Oceanpeople. Zij
buiten werking. Dieppe heeft iets statigs. Vanuit de kuip
organiseren flottieljetochten. Eerder gemaakte reizen: de
van de Noaber kijken wij naar de deftige 18de eeuwse ge-
Scilly Ilands (Zuid-Engeland), London (beschreven in Mo-
vels waarachter voornamelijk visrestaurants schuilgaan.
torboot) en Rondje Fünen (Denemarken). Voor meer info:
De oude, maar o zo gezellige binnenstad ligt daarachter.
www.oceanpeople.nl MAA R T 2 0 0 8
177
