Ruimte voor vernieuwing, ‘in control’ veranderen?
ZKN Congres, 5 juni 2013 drs. F.H. (Erik) Drenth, directeur VvAA Risicomanagement voor de gezondheidszorg
Inhoud 1. VvAA in het kort 2. De sector in de media: risico’s en kansen 3. Risicomanagement is belangrijk voor u vanuit 3 perspectieven 4. Integraal risicomanagement is breder dan kwaliteits- en veiligheidsmanagement 5. De kern van goed risicomanagement bestaat uit 3 stappen 6. Goed risicomanagement levert u toegevoegde waarde op
1
VvAA in het kort • • •
•
• •
VvAA Ledenorganisatie van en voor Nederlandse zorgprofessionals Opgericht in 1924, bijna 90 jaar ervaring in de zorg > 110.000 leden: studenten, medisch specialisten, huisartsen, tandartsen, fysiotherapeuten, apothekers, dierenartsen, etc. Ook actief op de zakelijke markt: zelfstandige zorgprofessionals, zorginstellingen- en organisaties, ZBC’s, ziekenhuizen Breed palet aan adviesdiensten en producten VvAA Risicomanagement voor de gezondheidszorg B.V.
VvAA is de persoonlijk adviseur en het zakelijk kompas in dienst van alle professionals in de Nederlandse gezondheidszorg
2
Welk risico is bij u ‘top of mind’?
3
De sector in de media: risico’s én kansen Operatieteams leven regels onvoldoende na
Veel privéklinieken in zwaar weer mei 2012
Burger heeft geen zicht op kwaliteit ziekenhuizen 21 september 2012
'Patiënt moet meebetalen aan second opinion‘
20 september 2012
Klaas Knot: ‘Verander het zorgstelsel NZa onderzoekt niet’ 26 september 2012 grootschalige ziekenhuisfraude Megaclaims ziekenhuizen bij 14 mei 2013 overheid 3 juni 2013
7 mei 2013
B&A maakt bezwaar tegen crisisheffing 22 mei 2013
Nederland bezegelt haar positie als Europese toppresteerder in de gezondheidszorg tijdens de presentatie van de Euro Health Consumer Index (EHCI) 2012. mei 2012
Faillissement ziekenhuis maakt zorg duurder 6 mei 2013
4
Risicomanagement is belangrijk voor u vanuit 3 perspectieven Wet- en regelgeving
Maatschappelijk belang
Gezonde bedrijfsvoering
Wet toelating zorginstellingen
Transparantie en verantwoording
Richten, inrichten en verrichten Ondernemen = risico’s nemen
Zorgbrede Governance Code Vertrouwen Keurmerk ZKN
Gemeenschappelijk en eenduidig kader voor keuzes
Waarom u moet en waarom u het zou moeten willen…..
5
Integraal risicomanagement is breder dan kwaliteits- en veiligheidsmanagement Risicomanagement
Kwaliteitsmanagement
Veiligheidsmanagement
Hiërarchie
Overkoepelend en integraal
Onderdeel van risicomanagement
Onderdeel van kwaliteitsmanagement
Doel
Organisatiedoelstellingen staan centraal
Klantwensen en tevredenheid staan centraal
Veiligheid van patiënten, medewerkers en data staan centraal
Kern uit definitie
• Continu en structureel proces • Organisatiedoelstellingen • Vertaling van kansen en bedreigingen in risico’s • Beheersing binnen vastgesteld kader
Continu en voorspelbaar voldoen aan verwachtingen en (eigen) normenkader
Voorkomen van onbedoelde en schadelijke resultaten voor patiënten, medewerkers en bezoekers
Risicomanagement is een belangrijk onderdeel van ‘goed bestuur’
6
De kern van goed integraal risicomanagement bestaat uit 3 stappen Stap 1 Vaststellen van úw risicobereidheid Stap 2 Inventariseren en prioriteren Stap 3 Effectief én efficiënt beheersen
7
resultaat tijd
Risicocapaciteit
resultaat
Risicobereidheid: welke risico’s kunt en wilt u nemen?
resultaat
Stap 1
tijd
Risicobereidheid
tijd
Risico-exposure
Gezamenlijk kader neerzetten én bewaken door bestuur en interne toezichthouder (RvT/RvC) 8
Stap 1
Voorbeeld risicobereidheid Bereidheid om risico’s te accepteren laag 1
midden 2
3
hoog 4
Volatiliteit omzet Reputatie Patiëntveiligheid Investeringskapitaal Keurmerk ZKN Nieuwe activiteit Compliance
Altijd specifiek voor úw kliniek en úw strategie!
9
5
Stap 2
Inventariseren en prioriteren: de juiste top 10 Interne risico’s
Externe risico’s
10
Stap 2
Inventariseren en prioriteren: de juiste top 10 Voor een breed inzicht en overzicht • • •
Betrek zoveel mogelijk stakeholders Maak gebruik van hun expertise en ervaring Slim organiseren: minimaliseer de belasting en optimaliseer de uitkomst
VvAA-Risk ID doet meer dan 100 geeltjes… • • • •
Online op ieder gewenst moment Kracht van ‘group-thinking’ Focus op en bespreek de verschillen Bijvoorbeeld: • • •
Strategische thema’s PRI’s Verbetercyclus ZKN Keurmerk
11
Stap 2
Inventariseren en prioriteren: de juiste top 10 hoog
impact
laag laag
hoog
kans
12
Stap 2
Inventariseren en prioriteren: de juiste top 10 hoog
impact
laag laag
hoog
kans
13
Een voorbeeld With Money at Risk, Hospitals Push Staff to Wash Hands (New York Times, 28 mei 2013) North Store University Hospital (NSUH)
Infectierisico’s veroorzaakt door onvoldoende hand-hygiëne • •
30% USD 30 mrd, 100.000 slachtoffers
Sensor in de IC
videocamera
beelden naar India
check handhygiëne
Maar ook: inzet coaches handhygiëne Beloningsbeleid bij gewenst gedrag Resultaat: < 10% naar 88%! Belangrijke vraag voor NSUH: waarom vertonen zorgprofessionals niet altijd het gewenste gedrag (handen wassen)?
14
Gedrag en fouten: een aantal inzichten en ervaringen uit de praktijk Onderzoek
1. 2.
Bij fouten falen meestal zowel de hard als soft controls (80%) Falende soft controls als oorzaak van fouten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Helderheid Transparantie Uitvoerbaarheid Handhaving Betrokkenheid Voorbeeldgedrag Bespreekbaarheid
(64%) (50%) (40%) (34%) (24%) (14%) (14%)
Cultuur Leiderschap Soft controls bij de rijksoverheid Vink & Kaptein, MAB juni 2008
Ervaringen uit de praktijk Signalen disfunctioneren
Signalen overspannenheid
• • • •
• • • •
Fouten maken Anderen en andere zaken de schuld geven Argumenten waarom iets niet lukt herhalen Oplopende spanning
15
Toename frequentie verzuimmeldingen Baaldag-patroon (maandag/vrijdag verzuim) Ander gedrag dan gangbaar is Slordig worden in het werk
Gedrag en fouten: een aantal inzichten en ervaringen uit een andere sector Financiële dienstverlening
1. 2. 3.
Al > 10 jaar veel aandacht voor risicomanagement Toch ontstond in 2008 de crisis Toezichthouder DNB in 2009: 7 elementen van een integere cultuur • • • • • • •
Juiste belangenafweging Consistent handelen Bespreekbaarheid Voorbeeldgedrag Uitvoerbaarheid Transparantie Handhaving
Leiderschap en de juiste risico-cultuur zijn van groot belang voor goed risicomanagement
16
Stap 3
Effectief en efficiënt beheersen van risico’s: uw organisatie in control hoog
overdragen
vermijden
accepteren
reduceren
impact
laag laag
kans
17
hoog
Stap 3
Een aantal voorbeelden van beheersmaatregelen Interne risico’s
Externe risico’s
•
• •
• • •
Borgen continuiteit key processen en systemen (BCM) Personeelsmanagement: terugdringen ziekteverzuim Verzekeren of samenwerken Het voorbeeld van NSUH (hand-hygiëne)
•
Alternatieve financieringsvormen Patiëntbeleving en –perceptie positief beïnvloeden Een goed functionerend risicomanagement-systeem
Continu proces: de omgeving is geen rustig landschap
18
Stap 3
Beheersen van risico’s versus Murphy….
Beheers de risico’s tot uw aanvaardbaar niveau (risicobereidheid) Wees voorbereid om snel op te schakelen als Murphy langs komt
Volg en bewaak de effectiviteit en kosten van uw beheersmaatregelen
19
Goed risicomanagement levert u toegevoegde waarde op 1. U moet het doen maar u zou het vooral moeten willen…. 2. Bepaal welke risico’s u kunt en wilt nemen 3. Een juiste top tien geeft overzicht en focus 4. Cultuur en leiderschap van groot belang voor goed risicomanagement 5. Effectieve en efficiënte beheersmaatregelen zorgen voor risicoreductie én kostenbesparing VvAA Risicomanagement voor de gezondheidszorg helpt u daar graag bij!
20
Contact informatie ZKN Congres Rotterdam, 5 juni 2013 Drs F.H. (Erik) Drenth, directeur VvAA Risicomanagement voor de gezondheidszorg Telefoon: 06 22 800 748 Email:
[email protected]
Website: www.vvaa.nl/risicomanagement
21
