Rotterdam. 1e meting door de Sociale Index sociaal gemeten

2008

Rotterdam sociaal gemeten 1e meting door de Sociale Index


2008


Inhoud 0. 1. 2. 3. 4. 5.

Woord vooraf Inleiding Sociale Index nader verklaard Stedelijke resultaten Situatie per deelgemeente Agenda van de toekomst

Bijlage 1: Overzichtstabel Sociale Index 2008 Bijlage 2: Beschrijving van de begrippen Bijlage 3: Deelgemeente en wijkindeling

3 4 6 8 13 48 50 51 54

1

2

Jantine Kriens

Leonard Geluk

Orhan Kaya

Dominic Schrijer


Woord Vooraf Rotterdam is een stad met een internationaal karakter. Havenstad, poort naar Europa. Stad met 174 nationaliteiten. Stad met historie en bezig zich te positioneren als modern (kunst)centrum. Stad met een internationaal erkend medisch kenniscentrum. De stad is om in te ondernemen, te wonen, te leren, te verkeren. Rotterdam telt ruim 583.000 Rotterdammers, waarvan 46% internationale wortels heeft. Kenmerk van grote steden is de diversiteit in wijken en buurten: groene buurten met ruimere woningen, buurten met een binnenstadskarakter waar veel etagewoningen staan, nieuwere buurten die in trek zijn bij gezinnen met jonge kinderen, buurten waar mensen nooit meer weg willen als ze er eenmaal wonen en buurten waar mensen weggaan zodra het inkomen toeneemt. Het gaat niet alle Rotterdammers voor de wind. Er zijn buurten waar mensen kampen met armoede, gebrek aan werk. Jongeren die de school verlaten voordat ze een diploma hebben. Jongeren met zware verantwoordelijkheden. Of juist jongeren zonder binding. Ouderen die zich niet meer thuis voelen in de buurt en verpieteren. Moeders die er alleen voor staan en van dag tot dag leven. Jongeren en ouderen die zich ontheemd voelen in de stad. Omdat ze de taal niet spreken of omdat ze het gevoel hebben er niet bij te horen.

0

voor en wat vinden ze van hun eigen buurt? Met die informatie moeten we sneller en beter hulp kunnen bieden waar het nodig is en ingrijpen waar het moet. De Sociale Index helpt ons daarbij. Dit voor Nederland unieke meetinstrument maakt duidelijk hoe Rotterdammers er voor staan wat betreft inkomen, opleiding en werk. Maar ook gaan ze vriendelijk met elkaar om of maken ze elkaar het leven zuur? Geven ze om hun buurt, zijn ze betrokken en doen ze er ook iets voor? En zijn er voldoende mogelijkheden om mee te doen? Op dit soort vragen geeft de Sociale Index van de gemeente Rotterdam antwoord. Het geeft een beeld van de sociale kwaliteit van alle 64 woonwijken. De Sociale Index is een stoer instrument. Deelgemeenten en stad weten waar het niet goed gaat, maar willen precies weten wat er niet goed gaat en welk beoordeling bewoners geven. De sterke en zwakke punten van de buurt zijn in één oogopslag te zien. Tegelijkertijd bieden de verschillende aspecten van de Sociale Index degelijke informatie voor deelgemeente en stad om gerichter aan de slag te gaan. De bedoeling is om deze Index jaarlijks te houden. Op die manier blijkt of Rotterdammers de kansen kunnen verzilveren.

Het bestuur van de stad Rotterdam, wil mensen de kans bieden de taal te leren, een opleiding af te maken, werk te vinden, mee te doen in de buurt. Dat kan alleen succesvol zijn als Rotterdammers die kansen pakken. Daar waar het (even) niet kan, is er hulp.

Belangrijk doel is, dat alle Rotterdammers zich thuis voelen in hun stad. Dat ze erbij horen en zich betrokken voelen. We willen dat Rotterdam een stad is waar mensen erop vooruit gaan: op het gebied van taal, onderwijs, werk, gezondere leefomstandigheden. De stad biedt mensen kansen. Wie de kansen voorbij laat gaan, vatten we in de kraag en nemen we bij de hand.

Klinkt goed, maar het gaat nog niet goed. Waar en waarom het in bepaalde buurten en wijken niet goed (genoeg) gaat willen we precies weten. Wat is er precies aan de hand? Hoe staan bewoners er

Met de Rotterdammers en voor de Rotterdammers. In een sterke samenwerking met alle organisaties die actief zijn in wijk, buurt en stad. En dat gaat beter werken.

Jantine Kriens Voorzitter Stuurgroep Sociaal

3

4

1

inleiding

In de afgelopen jaren is er in Rotterdam hard ingezet om Rotterdam te versterken. Geweldig resultaat is geboekt op veiligheid. De veiligheid in buurten, wijken en in de Binnenstad is erg vooruit gegaan. De stad werd aantrekkelijker door evenementen, wereldwijd bekende cultuur- en sportgebeurtenissen. De niet aflatende vernieuwing door hergebruik van bestaande gebouwen en nieuwe architectuur: van Stadshavens tot een nieuw Centraal Station. Rotterdam is een sociaal gevarieerde stad. Met veel Rotterdammers gaat het goed. Velen vinden hier een springplank om door opleiding, inburgering of werk verder te komen in de maatschappij. Tegelijk zijn er veel Rotterdammers, die achterstanden hebben op het gebied van taal en onderwijs, is er veel werkloosheid, is de gezondheid relatief slecht en is er veel armoede. Die situatie is relatief ongunstig ten opzichte van de rest van Nederland en vaak ook ten opzichte van de andere grote steden. Met het Programma Sociaal werken we aan een hogere sociale kwaliteit van de stad.

Het programma Sociaal is kort gezegd het sociale hoofdstuk in het collegeprogramma: “De komende vier jaar werken wij aan een betere stad. Wij willen een actieve, werkzame, zorgzame en bruisende stad waarin alle Rotterdammers zich thuis voelen en waar mensen zich met elkaar verbonden voelen. --Een stad waarin iedereen meetelt en iedereen meedoet --Een stad waar het veilig is en waar mensen zich veilig voelen. --Een aantrekkelijke stad waar mensen plezierig wonen. --Een stad met een krachtige economie. Wij willen dat Rotterdammers trots zijn; trots op zich zelf, trots op hun stad. Een Rotterdam met een sterk imago, internationaal, de stad van aanpakken. Een stad waar veel ruimte is voor persoonlijke ontplooiing, cultuur en sport. Een stad waar de mensen centraal staan.“ De centrale thema’s daarbij zijn “erbij horen, meedoen en er beter voor staan”.


Het Programma Sociaal is er op gericht dat: --meer Rotterdammers de Nederlandse taal --beheersen; --meer Rotterdammers betaald werk doen; --meer Rotterdammers maatschappelijk meedoen; --Rotterdammers een gemiddeld hoger opleidingsniveau hebben; --Rotterdammers gemiddeld een hoger inkomen hebben. Van groot belang is daarom ook, dat we Rotterdammers die het goed gaat, blijven binden in de stad. Rotterdammers die het nodig hebben steunen, Rotterdammers die succesvol zijn, blijven boeien. In de uitvoering van het Programma Sociaal zijn betrokken: GGD, Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS), dienst Kunst en Cultuur (dKC), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe), Sport en Recreatie (SenR), 11 deelgemeenten, Centrumraad en wijkraad Pernis.

Gebiedsgericht werken Werken vanuit de vragen in het gebied is uiteindelijk waar het om gaat. Op die schaal liggen belangrijke aanknopingspunten om gerichte verbetering te krijgen. Daarin hebben deelgemeenten samen met maatschappelijke organisaties en bewoners van de wijk een sleutelrol. Dat vraagt van alle samenwerkingspartners een verandering. Kantelen, bundelen en focus. Kantelen: werken vanuit de vraag. Bundelen: werkzaamheden op elkaar afstemmen voor een beter resultaat. Focus: beginnen waar het hard nodig is en bondgenoten klaar staan. In het collegeprogramma 2006-2010 zijn 18 meetbare doelstellingen opgenomen voor het Programma Sociaal. Zie voor een volledig overzicht: www.rotterdam.nl.

5

6

2

SOCIAlE INDEx NADER VERKlAARD

Sociale kwaliteit is een ingewikkeld begrip dat niet zo makkelijk te meten is. De behoefte bij stadsbestuur en deelgemeentebesturen is om wel de verschillende aspecten van sociale kwaliteit te meten en te blijven volgen. Daarom stelde de gemeente samen met het onderzoeksbureau RIGO een aantal criteria op, die een beeld moeten geven van hoe het op sociaal gebied gesteld is met een wijk. Er zijn vier aspecten die worden onderzocht: capaciteiten, leefomgeving, meedoen en sociale binding met de buurt. Bij capaciteiten gaat het om vragen als hoe hoog de opleiding is en of hij/zij het Nederlands goed beheerst. Verder komen in het onderzoek vragen aan de orde over gezondheid van de ondervraagden, of het schoon is op straat, of er voldoende voorzieningen zijn en of zij discriminatie ervaren. Maar we willen ook weten hoe het staat met de sociale contacten onderling, of men zich inzet voor de buurt met vrijwilligerswerk en er met plezier woont. Voor de Sociale Index wilden we de mening van Rotterdam weten. Ruim 11.000 Rotterdammers deden mee aan de enquête. Uit alle gegevens kwam per wijk een score, de Sociale Index. Met deze

score in de hand, kan het gemeentebestuur zien wat de sterke en wat de zwakke punten zijn van iedere wijk. Waar nodig kunnen er maatregelen worden genomen om het leef- en woongenot van de bewoners te verbeteren. De Sociale Index deelt wijken en deelgemeenten in vijf categorieën in: sociaal zeer zwak, probleem, kwetsbaar, sociaal voldoende en sociaal sterk. Hieronder staat de indeling inzichtelijk weergegeven. Een overzicht van de gebruikte begrippen is te vinden in bijlage 2.

legenda Categorie-indeling Sociale Index Categorie

Bandbreedte index

Sociaal zeer zwak

< 3,9

Probleem

3,9 tot 4,9

Kwetsbaar

5,0 tot 5,9

Sociaal voldoende

6,0 tot 7,0

Sociaal sterk

7,1 en hoger


De Sociale Index is echter meer dan alleen een meetinstrument. Het zal het gebiedsgericht werken stimuleren door als vliegwiel te fungeren. Werken aan de sociale kwaliteit van een gebied betekent goede analyses maken van de problemen en adequate maatregelen nemen. Hierbij werken gemeentelijke diensten, deelgemeenten, bewoners en welzijnsinstellingen nauw samen. Of de samenwerking tot de gewenste resultaten leidt weten de bewoners het beste. Daarom bepaalt de mening van de Rotterdammers voor 70% de uitkomsten. Daarnaast gebruikt de Sociale Index informatie uit statistische bestanden over 2007, zoals informatie over vroegtijdig schoolverlaten, werkloosheid, uitkeringen en verhuizingen. De Sociale Index gebruiken we dus voor verschillende doelen: - Meten: het in kaart brengen van de sociale situatie op een bepaald moment; - Analyseren: het vergelijken en onderzoeken van verschillen tussen de diverse sociale factoren en vanaf de vervolgmeting van 2009: het vergelijken van de cijfers met voorgaande jaren;

- Sturen van het gebiedsgericht werken: het leveren van informatie waarbij – indien noodzakelijk – het beleid bijgestuurd of geïntensiveerd kan worden; - Versterken: aansluiting zoeken bij de sterke punten van een gebied. Met de Sociale Index kunnen we prioriteiten in een gebied scherper maken. De veronderstelling is, dat het resultaat hiervan terug te vinden zal zijn in de vervolgmetingen van de Sociale Index.

7

De score van de Sociale Index is berekend door alle vier de aspecten (capaciteiten, leefomgeving, participatie en sociale binding) samen te nemen en vervolgens te delen. Er vindt geen weging plaats. Waar mogelijk zijn de scores bepaald door vergelijking met Nederland of met het gemiddelde van de vier grote steden. Waar dit niet mogelijk was, is het advies gevolgd van de betrokken gemeentelijke dienst en/of externe deskundigen. De scores leiden tot indeling in een van de categorieën: sterk, voldoende, kwetsbaar, probleem of zeer zwak.

Figuur 1. De Sociale Index voor Rotterdam

ontbreken van discriminatie

voldoende inkomen goede gezondheid

adequate voorzieningen

vin ge

g

cap

De Sociale Index voor Rotterdam totaal

ac

n ite ite

vervuiling en overlast

sociale index werk en school

e me

De score op de Sociale Index van de hele stad Rotterdam (5,8) valt in de categorie kwetsbaar. Dit wordt veroorzaakt door twee van de vier aspecten (persoonlijke capaciteiten en participatie). Figuur 1 geeft de verschillende scores grafisch weer. De score voor persoonlijke capaciteiten is het laagst (5,2). Bij dit aspect gaat het om de mogelijkheden, die mensen zouden moeten hebben om mee te kunnen doen in de samenleving. Dit zijn: voldoende opleiding, goede gezondheid, voldoende inkomen en voldoende taalbeheersing. Op bijna alle thema’s van dit aspect scoort de stad als kwetsbaar, bij voldoende inkomen zelfs als probleem (onder een 5). Het is dus niet verbazingwekkend, dat de stad ook kwetsbaar scoort bij het aspect participatie. Met name waar het gaat om deelname aan werk en school en sociale contacten. We spreken van voldoende sociale contacten als mensen wekelijks contact hebben (mondeling, telefonisch of per e-mail), met een of meer familieleden en vrienden en indien mensen zelf aangeven voldoende sociale contacten te hebben. Er zijn 13 wijken waarin de bewoners aangeven dat zij veel te weinig goede sociale contacten hebben. Waardoor Rotterdam als totaal bij dit thema in de kwetsbare categorie scoort. Wat sociale en culturele activiteiten betreft (uitgaan en sporten) scoort Rotterdam sociaal voldoende. Hetzelfde geldt voor maatschappelijke inzet (vrijwilligerswerk, mantelzorg, inzet voor de buurt). Wat leefomgeving betreft scoort de stad sociaal voldoende. Met alleen een minpuntje voor het

voldoende taalbeheersing

passende huisvesting

do

en

voldoende opleiding

ing

Sociale Index van de hele stad en het Pact op Zuid. Bovendien wordt nagegaan in hoeverre de resultaten van de Sociale Index verschillen van die van de Veiligheidsindex.

voorzieningenniveau. Het zijn met name de voorzieningen voor jongeren en de groenvoorzieningen die relatief laag scoren. De sociale binding is eveneens voldoende. Er zijn gemiddeld weinig verhuizingen (mutaties) en de bewoners ervaren de wijk gemiddeld als sociaal voldoende.

bi nd

In deze paragraaf staan de resultaten van de

om

3

Stedelijke resultaten

leef

8

al soci

e

ervaren binding

sociale contacten sociale en culturele activiteiten

sociale inzet

mutaties

In de bijlagen staan alle aspecten en thema’s beschreven. De manier waarop de scores zijn berekend en de vergelijking met de landelijke referenties staan beschreven in de gebruikershandleiding, die op de website van het Centrum voor Onderzoek en Statistiek te vinden is. Op deze website zijn ook de scores per thema te vinden (RotterdamData).

Opvallende uitkomsten op wijkniveau Bij de eerste meting van de Sociale Index zijn geen sociaal zeer zwakke wijken gevonden. De reden hiervoor is, dat er geen enkele wijk is die slecht scoort op alle thema’s. Soms is er in een slecht scorende wijk wel sprake van enige sociale binding, hebben de bewoners veel sociale contacten of er is sprake van voldoende sociale inzet. In andere gevallen zijn er minder slechte scores voor onderdelen van de leefomgeving. Kortom, er is altijd wel een positief aangrijpingspunt waar met het beleid op kan worden voortgebouwd.


De eerste meting van de Sociale Index leidt tot het volgende aantal wijken per categorie: 7,1 en hoger 6,0 – 7,0 5,0 – 5,9 3,9 – 4,9 3,8 en lager

: 12 sociaal sterke wijken : 20 sociaal voldoende sterke wijken : 25 sociaal kwetsbare wijken : 7 sociale probleemwijken : 0 sociaal zeer zwakke wijken

Tarwewijk is van alle wijken de laagst scorende wijk, maar bij rangschikking naar aspecten scoort de wijk slechts op één aspect als laagste (leefomgeving). Het Molenlaankwartier (van alle wijken de hoogst scorende wijk) scoort op geen enkel aspect als hoogste. Daarnaast zijn er wijken waar de scores op de verschillende aspecten juist niet ver uit elkaar liggen, zoals bij de Beverwaard. (Zie bijlage 1.) Capaciteiten Wijken waarbij de capaciteiten hoger scoren dan andere aspecten zijn te typeren als rijke (gezins) wijken. Enerzijds zijn dit wijken aan de rand van de stad (Molenlaankwartier, Nesselande, ’s Gravenland, Hillegersberg-Zuid, Oud-IJsselmonde). Anderzijds zijn het wijken in of nabij het centrum (Kralingen-Oost, Blijdorp, Stadsdriehoek, Struisenburg). Het zijn wijken met een hoger opleidingsniveau en overwegend duurdere huizen. Soms wordt het hoge opleidingsniveau deels veroorzaakt door een bovengemiddelde studentenpopulatie. Al deze wijken scoren redelijk hoog op de Sociale Index. Leefomgeving Wijken waarbij de leefomgeving hoger scoort dan andere aspecten zijn vooral rustige en groene wijken (bijvoorbeeld Zuidwijk, Lombardijen, Kop van Zuid-Entrepot en het Lage Land). Hier ervaart men in de regel weinig vervuiling of overlast, is de huisvesting passend en zijn de voorzieningen voldoende en is er weinig sprake van discriminatie. Behalve het Lage Land scoren deze wijken op het aspect capaciteiten laag. Participatie Wijken waarbij de participatie hoger scoort dan de andere aspecten zijn de Agniesebuurt, het Oude Noorden, Middelland en het Nieuwe Westen. Allemaal wijken die vrij dicht bij het centrum liggen. Bij participatie gaat het zowel om deelname aan werk en school als om de sociale contacten, uitgaan en sporten (sociaal-culturele activiteiten) en de sociale

inzet (vrijwilligerswerk en mantelzorg). Deze wijken scoren niet hoog op de Sociale Index, maar er wonen veel studenten/jongere mensen en in (of vlakbij) deze wijken is nog wel eens “wat te doen” (culturele activiteiten etc). Sociale binding Wijken waarbij de sociale binding hoger scoort dan de andere aspecten zijn kleine, hechte gemeenschappen (Kralingseveer, Pernis, Wielewaal), volksbuurten (Feijenoord, Vreewijk) of oude dorpen (Overschie en Kleinpolder). De sociale binding is opgebouwd uit ervaren binding (hoe beleven de bewoners de wijk en hoe gaan ze met elkaar om) en de mutaties (verhuizingen). Vogelaarwijken Bijna alle Vogelaarwijken vallen in de categorie probleemwijk of kwetsbare wijk. De uitzonderingen zijn de Provenierswijk en Vreewijk. Deze wijken scoren als voldoende sterk op de Sociale Index, maar zijn wel Vogelaarwijk. De wijk Feijenoord scoort in de Sociale Index wel als probleemwijk, maar is geen Vogelaarwijk. De reden hiervoor is dat bij de keuze voor Vogelaarwijken bij de wijk Feijenoord ook een deel van het Entrepotgebied is meegeteld. (Zie tabel 1)

Vergelijking met Veiligheidsindex De variatie bij sociaal is, zoals verwacht, een stuk minder groot dan bij de Veiligheidsindex. Er is meestal wel een grote overeenkomst tussen de rangorde op de score van de Sociale Index en die van de Veiligheidsindex. Maar er is wel een aantal wijken, dat beter scoort op de Sociale Index dan op de Veiligheidsindex. Dit zijn het Oude Westen, Middelland, Zuiderpark/Zuidplein, Stadsdriehoek/CS-kwartier en Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt. Waarschijnlijk hangt dit samen met de nabijheid van een groot winkelcentrum en de daarmee gepaard gaande veiligheidsproblematiek (zakkenrollerij, winkeldiefstal, ongeregeldheden tijdens uitgaan, etc). Tabel 1 geeft de rangorde aan van alle wijken op de sociale index en de veiligheidsindex. Rangnummer 1 betekent dat de wijk het slechtst scoort van alle buurten op de betreffende index en rangnummer 64 betekent dat de wijk het beste scoort op de betreffende index. De eerder genoemde wijken, die beter scoren op de

9

10

met de woningcorporaties en de deelgemeenten een extra investeringsprogramma opgezet. Doel hiervan is om de aantrekkelijkheid van het gebied voor sociaal-economische stijgers te vergroten. Deze willen rustig wonen in buurten met veel eengezinswoningen en goede voorzieningen. Dit is in het Pact op Zuid gebied mogelijk. De eerste meting van de Sociale Index laat zien, dat de gemeente terecht aandacht heeft voor de sociale kwaliteit van de wijken in het Pact op Zuid gebied.

Sociale Index dan op de Veiligheidsindex, zijn omgeven met lijnen. Om in deze categorie te vallen moeten de wijken ongeveer twee keer zo hoog scoren op de Sociale Index dan op de Veiligheidsindex. De gearceerde wijken scoren (bijna) twee keer zo hoog op de Veiligheidsindex dan op de Sociale Index. Enerzijds gaat het hier om kleine, tamelijk geïsoleerde wijken (Wielewaal en Heijplaat) met weinig veiligheidsproblemen en een heel hoge score op de Veiligheidsindex en een in verhouding lagere score op de Sociale Index. De lage score op de Sociale Index wordt vooral veroorzaakt door lage inkomens en een lage deelname aan sociaalculturele activiteiten, maar de relatief sterke binding zorgt dat er minder overlast en onveiligheid is (of wordt ervaren). Anderzijds zijn dit wijken die aan het stijgen zijn op de Veiligheidsindex, maar waar de sociale problemen nog niet zijn opgelost (Pendrecht, Afrikaanderwijk, Feijenoord, Tussendijken, Oud Crooswijk, Katendrecht en Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp). Naar verwachting zal de positieve ontwikkeling op de Veiligheidsindex op termijn ook leiden tot een betere sociale situatie. Een goede samenwerking tussen de sociale sector en de veiligheidssector kan dus leiden tot een snellere verbetering van de situatie in een wijk. In een aantal deelgemeenten streeft men deze samenwerking actief na door het opstellen van gecombineerde actieplannen, de zogenoemde i-WAPS.

In figuur 2 is een onderscheid gemaakt tussen de wijken die deel uitmaken van het Pact op Zuid gebied en de rest van Rotterdam. Hieruit blijkt dat de wijken in het Pact op Zuid gebied gemiddeld een punt lager scoren op de sociale index dan de wijken in de rest van Rotterdam. De gemiddelde score van de wijken in het Pact op Zuid gebied is een 5,3, van de overige wijken in Rotterdam een 6,3. Geen enkele wijk in het Pact op Zuid gebied heeft de score sociaal sterk. Ook op alle vier de aspecten is de gemiddelde score van de wijken in het Pact op Zuid gebied lager. Het grootste verschil in score tussen het Pact op Zuid gebied en de rest van Rotterdam is er bij het aspect capaciteiten. Leefomgeving is het aspect met het minste verschil tussen de twee gebieden. Per aspect bekeken zijn er eveneens duidelijke verschillen tussen de wijken in het Pact op Zuid gebied en de wijken in de rest van Rotterdam. In het Pact op Zuid gebied vertoont het aspect capaciteiten de grootste variatie. Er is één wijk die bij capaciteiten sociaal sterk scoort en vijf wijken in de laagste categorie (zeer zwak). Bij de aspecten leefomgeving, participatie en sociale binding zijn er alleen in het Pact op Zuid gebied wijken die scoren in de categorie probleem. In de overige gebieden ligt de laagste score in de categorie kwetsbaar.

Pact op Zuid Opvallend is dat alle 7 probleemwijken (de wijken met een score tussen 3,9 en 4,9 in Charlois en Feijenoord liggen (zie tabel1). Deze deelgemeenten vallen met IJsselmonde onder het Pact op Zuid. Voor het Pact op Zuid heeft de gemeente samen

Figuur 2. Sociale Index score per aspect voor het Pact op Zuid gebied* en de rest van Rotterdam

10 8 6 4 2 0 Sociale Index

capaciteiten

rest van Rotterdam

leefomgeving

meedoen

Pact op Zuid

* gewogen gemiddelde (gewogen met de totale bevolking)

sociale binding


Tabel 1. Verschillen tussen Sociale Index, Veiligheidsindex en Vogelaarwijken WIJK

RANGNUMMERS

SOCIALE INDEX

Sociale Index

Veiligheidsindex

VOGELAARWIJK

Tarwewijk

4,5

1

2

x

Pendrecht

4,6

2

8

x

Bloemhof

4,6

3

5

x

Afrikaanderwijk

4,7

4

11

x

Hillesluis

4,7

5

4

x

Carnisse

4,9

6

10

x

Feijenoord

4,9

7

18

Nieuw Crooswijk

5,0

8

14

x

Tussendijken

5,0

9

25

x

Oude Noorden

5,1

10

12

x

Bospolder

5,2

11

20

x

Oud Crooswijk

5,2

12

28

x

Katendrecht

5,2

13

32

x

Oude Westen

5,3

14

1

x

Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp

5,3

15

38

Delfshaven

5,3

16

19

x

Spangen

5,3

17

26

x

Oud-Charlois

5,4

18

17

x

Nieuwe Westen

5,4

19

15

x

Lombardijen

5,5

20

23

Schiemond

5,5

21

35

x

Agniesebuurt

5,5

22

13

Zuidwijk

5,5

23

22

x

Kralingen-West

5,6

24

27

Middelland

5,7

25

7

x

Rubroek

5,7

26

16

x

Wielewaal

5,8

27

59

Kleinpolder

5,8

28

40

x

Kop van Zuid-Entrepot

5,8

29

39

Groot IJsselmonde-Zuid

5,8

30

29*

Bergpolder

5,9

31

33

x

Beverwaard

5,9

32

21

Heijplaat

6,0

33

54

Groot IJsselmonde-Noord

6,0

34

30*

Provenierswijk

6,0

35

34

x

Zuiderpark/Zuidplein

6,1

36

3**

Noordereiland

6,2

37

49

Vreewijk

6,3

38

31

x

Oosterflank

6,4

39

24

De Esch

6,4

40

37

Liskwartier

6,4

41

36

Hoogvliet-Noord

6,5

42

45

Stadsdriehoek/C.S. Kwartier

6,5

43

6

Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt

6,5

44

9

Zevenkamp

6,6

45

42***

Overschie e.o.

6,7

46

53

Struisenburg

6,8

47

50

Het Lage Land

6,8

48

44

Schiebroek

6,8

49

46

Hoogvliet-Zuid

6,8

50

52

Oud IJsselmonde

6,9

51

51

Prinsenland

7,0

52

48

Ommoord

7,1

53

41

Pernis

7,2

54

55

Hillegersberg-Noord

7,2

55

56

Hillegersberg-Zuid

7,5

56

57

Kralingen-Oost/Kralingse Bos

7,5

57

58

Blijdorp

7,5

58

47

Kralingseveer

7,5

59

60

‘s-Gravenland

7,7

60

63

Terbregge

7,8

61

61

Nesselande

7,8

62

43***

Hoek van Holland

7,8

63

62

Molenlaankwartier

8,0

64

64

* In de Veiligheidsindex is voor Groot IJsselmonde niet uitgesplitst in Groot IJsselmonde-Noord en -Zuid. ** De Veiligheidsindex heeft alleen betrekking op Zuidplein. *** In de Veiligheidsindex zijn Zevenkamp en Nesselande als één wijk gerekend.

11

12


SITUATIE PER DEElGEMEENTE

4

13

14

Stadscentrum

De visie van Marjolijn Masselink “Tussen het Oude Westen en het Oostplein kom je de wereld tegen” Het Centrumgebied kent een aantal verschillende wijken met een eigen karakter, met verschillende bewoners en ondernemers en bebouwing en veel stedelijke voorzieningen. Het is een compact gebied, waarbinnen de functie van het stadshart een belangrijke plaats inneemt. In het Nieuwe Werk en een deel van Dijkzigt wonen veel tweeverdieners met een bovenmodaal inkomen, zonder kinderen. In deze wijken kan je zowel oud- als nieuwbouw vinden in de duurdere segmenten. Er is overigens weinig sociale samenhang in deze wijken. Het is in het Nieuwe Werk vooral groen en lichter dan in de overige wijken. De woningen zijn aanmerkelijk duurder, ook al door de ligging aan de Maas. De bouw van luxe torenflats heeft de cijfers over het gemiddelde inkomen en de prijs voor woningen omhoog geschroefd. In Cool Noord wonen vooral ouderen, mensen die er dertig of veertig jaar geleden zijn komen wonen. De woningen zijn geschikt voor oudere bewoners, vooral door de aanwezigheid van liften. Cool Zuid is etnisch heel divers en kenmerkt zich door voornamelijk goedkope woningen. Er is een groot verschil in bebouwing tussen Cool Noord en Cool Zuid. Het CS kwartier kent weinig bewoners maar veel bedrijvigheid. In Stadsdriehoek wonen vooral alleenstaanden en modale gezinnen. Er zijn veel betaalbare flatwoningen. De binnenstad als

geheel blijft een aantrekkelijk gebied om te wonen. Het Oude Westen is één van de 40 wijken die minister Vogelaar in 2007 heeft aangewezen als krachtwijk. Kenmerken van de wijk zijn vooral de grote etnische diversiteit, zonder dat één bevolkingsgroep dominant is, de lage gemiddelde leeftijd (ruim 50% is jonger dan 25 jaar); armoede en eenzijdige woningbouw met goedkope portiekwoningen. De gemeente Rotterdam, de Centrumraad en woningcorporatie de Nieuwe Unie werken samen aan plannen voor het verbeteren van het woon- en leefklimaat in het Oude Westen. Onlangs hebben deze partners een gezamenlijke wijkvisie en uitvoeringsprogramma gepresenteerd met de titel ‘Binden en Verleiden’. Ik ben er trots op dat die visie in samenwerking met verschillende partners en bewoners en ondernemers tot stand is gekomen. Het is onze ambitie om het Oude Westen aantrekkelijk te maken voor zowel de huidige bewoners en ondernemers (binden) als de nieuwe bewoners en ondernemers (verleiden). Een onderzoek naar de identiteit van de wijk heeft een viertal kernbegrippen opgeleverd die als inspiratiebron dienen voor alle acties in het Oude Westen. De kernbegrippen zijn ook de dragers van het ruimtelijk-fysieke, culturele, economische en sociale programma van de komende jaren. Daarom richten wij ons op mensen die houden van een kleinstedelijke woonomgeving, die dynamiek biedt, energie en internationaal is wat eten, geuren en talen betreft. Het Oude Westen is ook eigen, authentiek. Neem het zoals het is. Het Oude Westen is een wijk

met dichte bebouwing en smalle straatjes en pleintjes. Er zijn buurtwinkels, echte middenstand, alles is dichtbij. Naast alleenstaanden en stellen wonen er veel gezinnen; familie en buren zijn belangrijk. Je bent er welkom. Het aantal woningen in bezit van een woningcorporatie is hoog in vergelijking met de stad en je vindt er goedkopere woningen. Het inkomen in de wijk is over het algemeen laag. De betrokkenheid in de wijk is van oudsher groot. Bewoners nemen actief deel aan bijeenkomsten, maar ook aan projecten als buurtouders en drugs in kleur. Het Oude Westen kent ook een wijkweb van bewoners, ondernemers en organisaties in het Oude Westen. Zij vormen een netwerk van personen die elkaar snel (kunnen) informeren over nieuws en signalen uit de wijk. Kinderen zijn de kanshebbers in het Oude Westen, de belangrijkste investeringen moeten we doen in de opvoeding en het onderwijs. Ik zie veel kansen in het Oude Westen. Zo vormen de scholen de spil in de wijk, waar veel kinderen






adequate voorzieningen om

vin ge

cap

ac

leef


g

bi nd

e me

do

ing


voldoende opleiding

n ite ite

wonen. De vier basisscholen in het Oude Westen zijn alle wijkarrangementschool. Ze staan nog aan het begin van de weg naar een bloeiende invulling van hun activiteiten voor de kinderen en de wijk. Wij willen de brede school versterken. Dat is meer dan het bieden van een extra aanbod met beperkte capaciteit. Dat vraagt om een extra en aantrekkelijk aanbod dat zich richt op het zelfvertrouwen, creëren van ontwikkelkansen en doorgroeimogelijkheden voor kinderen. Daarvoor is meer samenhang nodig tussen de scholen, met een wijkgerichte in plaats van een schoolgerichte benadering. Op deze manier kan de school een plek in de wijk worden die bijdraagt aan het verhogen van de sociale cohesie en de leefbaarheid in de wijk.

en

soci

ervaren binding

ale


mutaties

sociale inzet

Ook de wijken Stadsdriehoek en CS Kwartier (6,5) scoren gezamenlijk sociaal voldoende. Ze scoren hoog bij capaciteiten en ruim voldoende bij leefomgeving en participatie. Bij sociale binding is de score lager. Het Oude Westen (5,3) is een kwetsbare wijk. De scores voor participatie en sociale binding zijn bijna voldoende, maar de scores bij capaciteiten en leefomgeving zijn onvoldoende. De grootste problemen doen zich voor bij taalbeheersing en inkomen. Marjolijn Masselink herkent de resultaten van de Sociale Index en de score van het Oude Westen als kwetsbare wijk. “In de wijken binnen het Stadscentrum wonen vooral “grotestadbewoners’’, die een zekere mate van anonimiteit accepteren. Dat de sociale binding hier lager ligt dan gemiddeld in de stad verbaast mij daarom niet. Maar er zijn meer problemen in het Stadscentrum dan de Sociale Index laat zien. De score voor Cool, Nieuwe Werk en Dijkzigt geeft door de samenvoeging een heel vertekend beeld. De score van Cool-Zuid ligt naar verwachting aanzienlijk lager dan die van het Nieuwe Werk en Dijkzigt, waardoor problemen in Cool-Zuid niet zichtbaar worden. Ook de wijken Stadsdriehoek en CS Kwartier zijn verschillend. Voor een goed zicht op de problemen in het Stadscentrum zullen dus nog nadere analyses gemaakt moeten worden.”

ing

bi nd

om sc

do

ale soci

en

sca si

av

m

vo

v+o

g

vt

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb sc

do

gg

ing

leef

m

w+s eb

gg

vin ge

n ite

si

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

ite

sca

v+o

vt

e me

ale soci

en

vo

e me

e me

sc

av

g

n ite

w+s

do

gg

vin ge

ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Het Oude Westen

bi nd

vt

n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

leef

od

ph

Stadsdriehoek en C.S. Kwartier

om

Cool, Nieuwe Werk, Dijkzigt

leef

De wijken Cool, Nieuwe Werk en Dijkzigt (6,5) zijn gemiddeld sociaal voldoende. De scores voor capaciteiten, leefomgeving en participatie zijn ruim voldoende. Bij sociale binding scoren de wijken bijna voldoende. De score wordt verlaagd door relatief veel verhuizingen.

ing

Stadscentrum scoort sociaal voldoende op de Sociale Index (6,1). Dit is vooral te danken aan de relatief hoge scores in twee van de drie wijken voor capaciteiten, leefomgeving en participatie. Sociale binding heeft een lagere score dan gemiddeld (5,7). Opvallend is dat de score voor taalbeheersing in het Stadscentrum laag is, evenals die voor betaald werk, maar dat de score voor opleiding hoog is.

bi nd

Resultaten van de Sociale Index

ale soci

en

sca si

m

vo

eb

15

Charlois

nen we nieuwe bewoners bekend maken met onze faciliteiten en voorzieningen. We noemen dat in de wandelgang ”Het koffertje”. De goede sociale contacten in de meeste wijken in Charlois komen in de Sociale Index niet goed tot uiting. Ik denk dat dit komt omdat in de Sociale Index sociaal contact wordt gezien als elkaar bezoeken, bellen of e-mailen. Elkaar groeten op straat valt daar niet onder en dat is wat vooral nieuwe Rotterdammers belangrijk vinden. Aan de andere kant zijn er ook aanwijzingen, dat er veel

Ik ben trots op alles wat er het afgelopen jaar is gebeurd. We hebben bijvoorbeeld een nieuwe Brede School ontwikkeld. Met woningcorporatie Vestia, in een nieuw gebouw in Zuidwijk, met als naam ‘de Wereld op Zuid’. Verder doen we heel veel activiteiten voor de jeugd, zoals Thuis op Straat, die heel goed worden bezocht.

Zuiderpark/ Zuidplein od

ph av

g

vt

vi

ca p ac

n ite

do

ing

sociale index

w+s sc

gg

ite

v+o

vin ge

e me

De resultaten van de Sociale Index herken ik. We weten dat Carnisse, Pendrecht en Tarwewijk wijken zijn, die te kampen hebben met grote veranderingen en problemen. Er is een herstructurering gaande en er zijn huisjesmelkers actief. Ik denk dat in deze wijken het grootste aantal verschillende nationaliteiten van heel Nederland bij elkaar woont. Daarom zijn daar ook veel verhuizingen en is de sociale binding laag. Programma’s als ‘Mensen maken de stad’ slaan hier minder aan. In Pendrecht gaan we aan de slag met een “Welkom in Pendrecht” initiatief. Bij alle nieuwe inwoners langs. Dan kunnen we zien en bespreken wat deze bewoners nodig kunnen hebben van de deelgemeente. Tegelijkertijd kun-

bi nd

De mensen die graag in Charlois willen wonen zijn werelds georienteerd. Ze komen uit de wereld of ze hebben een ‘open mind’. Charlois is aantrekkelijk voor starters en kunstenaars. Je kunt hier redelijk gemakkelijk een niet te dure woning krijgen. We hebben wijken die als goed te boek staan zoals Zuidwijk, Carnisse en Wielewaal. Dat zijn stabiele wijken, waar mensen vaak lang wonen. Daarnaast heb je wijken met veel verloop en minder sociale binding, zoals Tarwewijk en Pendrecht. Soms verbaast het me dat het verloop zo groot is, ook onder de ouderen. Charlois is een wijk met veel sociale contacten, mensen groeten elkaar, maken een praatje in de

winkel en zetten de vuilnisbakken voor elkaar aan de straat. Er zijn veel bewoners met een drive. Er zijn veel initiatieven, zoals de Pendrecht University, die goed lopen. De Pendrecht University is een initiatief om de alledaagse kennis van de bewoners in een wijk die verandert te verbreden, in samenwerking met stedenbouwers. Het is wel zorgelijk dat dergelijke initiatieven afhangen van een paar mensen. Als die weggaan, lukt het vaak niet om nieuwe mensen te vinden die het initiatief kunnen trekken

om

De visie van Lionel Martijn

leef

16

ale soci

en

sca si

m

vo

eb



verborgen eenzaamheid is in Charlois. Niet alleen bij ouderen, maar ook bij jongeren. Ik zou daar meer van willen weten. Is er een taalprobleem, waardoor mensen elkaar niet goed begrijpen of is er echt iets anders aan de hand? De grote inzet van de bewoners zie ik wel terug, maar het zou me niet verbazen, dat dit nog hoger ligt omdat nieuwe Rotterdammers mantelzorg in de familie en vrijwilligerswerk in de kerk of moskee meestal niet beschouwen als vrijwilligerswerk. Daardoor krijg je een scheef beeld.






cap

ac

leef


g

bi nd

e me

do

ing


voldoende opleiding

n ite ite

vin ge

en

s

ervaren binding

le ocia


mutaties

sociale inzet

Heijplaat

ing

bi nd

sca si

m

om v+o

vt

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb sc

do

gg

ing

leef

ale soci

en

vo

e me

e me

sc

av

g

n ite

w+s

do

gg

vin ge

ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

bi nd

vt

n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

leef

od

ph

Wielewaal

ale soci

en

sca si

m

vo

eb

Charlois is een van de deelgemeenten die laag scoren op de Sociale Index (5,0). De score is vooral zo laag vanwege een lage score voor persoonlijke capaciteiten. In alle wijken is sprake van armoede en op de wijk Zuidplein/Zuiderpark na kennen de wijken gezondheidsproblemen. Daarnaast spelen in een aantal wijken problemen met Nederlandse taal en onvoldoende opleiding. Mede als gevolg daarvan is ook de score erg laag bij de deelname aan school en werk. Charlois scoort lager dan feijenoord door een lagere score op sociale binding. Er wordt in een aantal wijken van de deelgemeente veel verhuisd en de bewoners voelen zich niet zo betrokken bij hun omgeving. Maar er zijn wel mogelijkheden om dat te veranderen. De bewoners van Charlois steken nu al redelijk vaak de handen uit de mouwen om elkaar te helpen en vrijwilligerswerk te doen. Hiervan kan gebruik gemaakt worden om de wijk te verbeteren. Er zijn twee wijken die sociaal voldoende scoren (Zuidplein en Heijplaat). De overige zes zijn sociaal kwetsbaar (Wielewaal, Zuidwijk en Oud-Charlois) of scoren als probleemwijk (Carnisse, Pendrecht, Tarwewijk). Zuiderpark/Zuidplein (6,1) scoort ruim voldoende voor persoonlijke capaciteiten en leefomgeving, maar minder op participatie en binding. De gemiddelde bewoner is heel tevreden over huisvesting en inkomen. Ook Heijplaat (6.0) scoort sociaal voldoende. De waardering voor de leefomgeving is groot en er wordt weinig verhuisd. Ontevreden zijn de bewoners met de voorzieningen en zij doen weinig sociale, sportieve dan wel culturele activiteiten. Wielewaal (5,8) scoort bijna voldoende (Rotterdams gemiddelde), maar dit totaalcijfer is opgebouwd uit heel verschillende scores. Problematisch zijn de slechte gezondheid van veel bewoners en het lage inkomen. Het aantal mensen dat ‘meedoet’ is mede daardoor ook heel laag. Dit geldt voor betaald werk, maar ook voor sociaal-culturele activiteiten en sociale contacten. Maar niet voor sociale inzet! Opvallend is de grote bereidheid om iets voor de medemens te doen (ver boven het Rotterdamse gemiddelde). De gemiddelde bewoner van de Wielewaal waardeert zijn leefomgeving positief en verhuist weinig. Zorgelijk is wel dat veel mensen zich gediscrimineerd voelen.

17

18

Zuidwijk

sc

do

si

vin

g

ca p ac

leef

bi nd

e me

do

ing

sociale index

w+s sc

gg n ite

v+o

ge

vi

ite

om

av

vt

ale soci

en

sca si

m

vo

ing

ing

bi nd

od

ale soci

en

sca

Tarwewijk

ph

leef

leef

si

do

gg n ite

sc

m

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb

ale soci

en

sca

v+o

e me

e me

do

vo

vt

ite

w+s sc

av

g vin ge

bi nd

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

n ite

v+o

ge

vt

m

Zuidwijk (5,5) is een sociaal kwetsbare wijk. Ook hier hebben veel bewoners niet zo’n goede gezondheid en een laag inkomen. En is het aantal mensen dat meedoet laag. Ook hier willen de bewoners best iets voor hun medemens doen en waardeert men de leefomgeving positief. Dat Zuidwijk lager scoort dan Wielewaal heeft vooral te maken met een hoger aantal verhuizingen. Toch is het aantal verhuizingen ook hier niet hoog. Oud-Charlois (5,4) is een sociaal kwetsbare wijk. De wijk scoort nog wel iets beter dan Charlois gemiddeld. Van alle wijken van de deelgemeente gaan de bewoners van Oud-Charlois het meest op pad om uit te gaan of te sporten. En de sociale inzet is ook redelijk hoog.

Pendrecht

ite

om

av

g vin

eb

m

si

om

od

ph

vo

ale soci

en

sca

Carniss

ing

ing

leef

leef

bi nd

w+s

m

si

gg n ite

sca

vi

ca p ac

sociale index

eb

ale soci

en

v+o

e me

e me

sc

vo

vt

ite

w+s

do

av

g vin ge

bi nd

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

n ite

v+o

ge

vt

ite

om

av

g vin

om

od

ph

Oud-Charlois

vo

eb

Carnisse (4,9) is een probleemwijk. De sociale binding is zeer zwak. De grootste problemen zijn taalbeheersing, gezondheid, lage inkomens en een lage deelname aan werk en school. De bewoners doen wel redelijk veel sociale, sportieve en culturele activiteiten. De sociale inzet is redelijk hoog. Pendrecht (4,6) is eveneens een probleemwijk. De lage score is het gevolg van lage scores op bijna alle punten. Gezondheid, inkomen en betaald werk zijn in het bijzonder problematisch. Een lichtpunt is de sociale inzet. Die is redelijk hoog.

eb

Ook Tarwewijk (4,5) scoort op vrijwel alle punten laag. Voor capaciteiten scoort de wijk uitzonderlijk laag. Ondanks dit alles, hebben de bewoners van de wijk met een score van 5,9 wel een redelijk aantal sociale contacten. Wat dat betreft doen zij het zelfs bovengemiddeld!


19

20

Feijenoord

De visie van Dagmar Oudshoorn

zich willen inzetten om hun buurt te verbeteren.

Er wonen in feijenoord vooral veel jongeren (ongeveer 1/3 van onze inwoners is jonger dan 23 jaar!), grote gezinnen en ‘creatievelingen’. Met uitzondering van de bewoners van de Kop van Zuid hebben bewoners veelal lagere inkomens. Dit komt gedeeltelijk door de woningmarkt (veel sociale woningbouw). Daarnaast is het wel zo, dat een grote groep mensen bewust kiest om in feijenoord te willen wonen. Dit zijn vaak ook de bewoners die

feijenoord kent heel verschillende wijken. Enerzijds hebben we Vreewijk: een authentiek tuindorp met veel sociale binding en lage inkomens. Anderzijds hebben we het hippe Kop van Zuid: relatief weinig sociale binding en hogere inkomens met daarnaast het multiculturele, levendige Hillesluis.

veel geïnvesteerd moet worden, omdat er veel kwetsbare groepen in de deelgemeente wonen. Het is wat dat betreft echt een ‘multiproblem’ gebied, waar bewoners dagelijks te maken hebben met armoede, taalachterstanden e.d. Ik ben trots op het grote Centrum voor Jeugd en Gezin, dat we afgelopen jaar in de deelgemeente kregen. Samen met lokale en stedelijke partners. Ouders en jongeren kunnen hier terecht met vragen over gezondheid, opvoeding, seksualiteit, woonruimte, scholing & werk en schulden.

Het sterke van feijenoord is, dat er ontzettend veel potentie in de verschillende wijken aanwezig is. Minder sterk is, dat er


goede gezondheid

ac

en

bi nd

e me

do

ing


voldoende opleiding

soci

ervaren binding

ale


mutaties

sociale inzet

ing

bi nd

ing

leef

leef

sca si

m

om v+o

sociale index

w+s eb sc

do

ale soci

en

sca si

m

od

ph

vi

ca p ac

gg

av vo

v+o

vin ge

g

vt

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb sc

do

gg n ite

ale soci

en

vo

vt

ite

sc

do

av

g

e me

m

w+s eb

gg

vin ge

n ite

si

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Katendrecht

ite

sca

v+o

vt

e me

ale soci

en

vo

e me

e me

sc

av

g

n ite

w+s

do

gg

vin ge

ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Kop van Zuid Entrepot

bi nd

vt

n ite

v+o

g

g

ite

om

av

in ev

om

od

ph

Noordereiland

leef

Vreewijk

Vreewijk (6,3) komt uit de Sociale Index naar voren als een sociaal voldoende sterke wijk met een hoge sociale binding. Opvallend is de lage score in Vreewijk voor deelname aan school en werk. De reden hiervoor is waarschijnlijk dat er veel ouderen in de wijk wonen. Ook het Noordereiland scoort als sociaal voldoende sterke wijk (6,2). Opvallend is, dat het Noordereiland hoog scoort op

om

om

cap

leef


g

n ite ite

vin ge

leef


ing

voldoende inkomen

ing


Feijenoord heeft een lage Sociale Index-score: een 5,1. Voor capaciteiten, leefomgeving en participatie scoort de deelgemeente veel lager dan Rotterdam gemiddeld. Bij sociale binding is het verschil veel minder groot. Dit komt vooral door het relatief lage aantal verhuizingen. Zeer zwak zijn de scores voor voldoende inkomen en voldoende taalbeheersing (3,8 of lager).

bi nd


bi nd


ale soci

en

sca si

m

vo

eb


Daarnaast stelden we onlangs een nieuw programma Jeugd vast. Met dit programma kunnen we de deelname van de jeugd verhogen, overlastgevend gedrag voorkomen, schooluitval bestrijdenen en ouders en jongeren ondersteunen.

en opvoeding aan de orde. Via deze netwerken bereiken we veel vrouwen en hun gezinnen. Als we in staat zijn goed aan te sluiten bij wat zij nodig hebben om zichzelf en hun kinderen sterk in de wereld te zetten, kunnen we verschil maken in een buurt. Dit betekent dat we de vrouwennetwerken, meer nog dan nu al gebeurt, moeten benutten om vrouwen te helpen en te ondersteunen bij het verbeteren van hun maatschappelijk positie. Door bijvoorbeeld in te zetten op opleiding en terugdringing van taalachterstanden.

Veel effect verwacht ik ook van onze aanpak om de vrouwennetwerken in de buurt te versterken. Er wonen ongeveer 35.000 vrouwen in de deelgemeente. Dat is net iets meer dan de helft van alle inwoners. In de vrouwennetwerken komen zaken als gezondheid

si

m

sc

do

ale soci

en

sca si

om

av

m

v+o

g

vt

vi

ca p ac

leef

vo

g

in ev

sociale index

w+s eb sc

do

gg

ing

ing

sociale index

w+s eb

gg

bi nd

ing

bi nd

ing

leef

om

om

sca

v+o

od

ph

vi

ca p ac

n ite

ale soci

en

vo

vt

ite

sc

do

av

g

e me

m

w+s eb

gg

vin ge

n ite

si

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Bloemhof

ite

sca

v+o

vt

e me

ale soci

en

vo

e me

e me

sc

av

g

n ite

w+s

do

gg

vin ge

ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

bi nd

vt

n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

Afrikaanderwijk

leef

od

ph

Hillesluis

leef

feijenoord

score (4,9). Bovendien is er ontevredenheid met de huisvestingssituatie en is de deelname aan sociaalculturele activiteiten (inclusief sport) laag. De bewoners hebben ook weinig sociale contacten. Het is wel een stabiele wijk: er wordt weinig verhuisd en de sociale inzet is redelijk groot. Hillesluis en de Afrikaanderwijk scoren beide een 4,7 op de Sociale Index. De belangrijkste redenen zijn het gebrek aan mogelijkheden van de bewoners om mee te doen vanwege een laag inkomen en onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal. Als gevolg hiervan is ook de deelname aan betaald werk erg laag. Afrikaanderwijk is wel een redelijk stabiele wijk met niet veel verhuizingen en met passende voorzieningen. Bloemhof (4,6) is eenzelfde soort wijk, maar met een lagere sociale binding en een lager opleidingsniveau.

bi nd

een goede gezondheid en deelname aan sociaal culturele activiteiten (uitgaan en sporten). Kop van Zuid-Entrepot heeft een Sociale Index-score van 5,8, het Rotterdamse gemiddelde. De wijk is samengesteld uit buurten met een verschillend karakter. De wijk scoort bij capaciteiten en leef-omgeving iets beter dan de stad. Het thema sociale inzet en ervaren binding scoren, zoals verwacht, relatief laag. Katendrecht is een kwetsbare wijk (5,2). Veel bewoners van Katendrecht hebben een lage opleiding en hebben moeite met de Nederlandse taal. Het is een stabiele wijk met niet veel verhuizingen. De bewoners zijn redelijk tevreden over hun leefomgeving en doen actief mee, maar vooral onbetaald. De deelname aan school en werk is laag. De sociale inzet groot, maar men ervaart weinig sociale binding. De wijk Feijenoord scoort heel zwak op capaciteiten en heeft daardoor ook een lage Sociale Index-

ale soci

en

sca si

m

vo

eb

21

Delfshaven


voldoende taalbeheersing voldoende inkomen


goede gezondheid



g

cap

ac

n ite ite

vin ge


e me

De grootste opgave is om alle bewoners op een aantrekkelijke, creatieve en gedurfde manier hun kennis te laten verbeteren en om hen te leren meedoen. De ideeën zijn er, de aanwezige infrastructuur is er en de positieve ervaring met de huidige aanpak werpt vruchten af. Om echt het verschil te kunnen gaan maken, moeten we geld hebben om onze dienstverlening op peil te houden en uit te breiden (een verdubbeling van de menskracht). Zo kunnen we op sociaal gebied meer resultaat boeken.

De resultaten van de Sociale Index vallen me niet tegen. Er zijn geen wijken die scoren als probleemwijk, maar alle wijken scoren wel als kwetsbaar. Dat gaat samen met wijken die veel sociale huurwoningen tellen. Daarom vind ik de Sociale Index maar van beperkte waarde. Delfshaven kan mensen vooral hogerop helpen en ook daar ben ik trots op.

do

en

soci

ale


sociale inzet

voldoende opleiding

ing

Er wonen veel verschillende mensen in deze wijken van Delfshaven. Dit koesteren we als dagelijks bestuur. We willen zorgen voor meer actief democratisch burgerschap en meer economische zelfstandigheid. Dit doen we door meer sociale verbindingen te maken tussen bewoners met verschillende leefstijlen, achtergronden en levensfasen. En door bewoners meer kansen te geven tot persoonlijke (economische) groei.

bi nd

De stadsvisie kenmerkt de wijken van Delfshaven als rustig stedelijke woonomgeving. Daarbinnen zijn enkele verschillen tussen de wijken te herkennen. Middelland en het Nieuwe Westen zijn ‘steniger’, Spangen oogt zeer fris, Oud-Mathenesse en Witte Dorp zijn wat ‘groener’ en ‘ruimtelijker’, Schiemond is ‘hoger’ en prachtig gelegen aan het water, Delfshaven en lloydkwartier hebben een historisch en creatief karakter, Bospolder is de wijk in bloei en Tussendijken gaat een slag maken de komende jaren.

Ik ben er het meeste trots op, dat er tussen bewoners, zelforganisaties, instellingen en scholen meer en meer wordt samengewerkt. Soms uit eigenbelang, maar vaker om van elkaar te leren en om elkaar verder te helpen. Altijd gestimuleerd door deze deelgemeente. Deze lijn zetten we graag voort met meer middelen. Op een aantal plekken willen we voorbeelden neerzetten voor heel Delfshaven. In Schiemond willen we de gezinnen ondersteuning geven om vooruit te komen met opvoeding, opleiding en werk. Vrouwennetwerken in Schiemond krijgen onze steun, omdat we ze heel belangrijk vinden in de wijk. Via de vrouwen bereiken we veel kinderen en jongeren. En natuurlijk ook de echtgenoten.

om

De visie van Fred Burggraaf

leef

22

mutaties

ervaren binding



si

m

sc

do

ale soci

en

sca si

m

od

om ph

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb

ing

bi nd

ing

bi nd

leef

om

m

gg

om

av vo

v+o

vin ge

g

vt

vi

ca p ac

leef

om

om

vt

leef

v+o

eb

Tussendijken

ing

ing

bi nd

ing

bi nd

leef

sca

vo

vo

ale soci

en

si

bi nd

ing

bi nd

leef

leef

om

av

g

gg

sociale index

w+s eb sc

do

gg n ite

leef

gg

vin ge

vi

ca p ac

ite

ale soci

en

do

e me

sc

do

sc

sca

n ite

w+s eb

w+s eb

ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

vt

sociale index

Bospolder

e me

m

vt

v+o

m

si

n ite

si

v+o

g

vo

ale soci

en

sca

ite

sca

vo

g

e me

ale soci

en

av

in ev

av

g

n ite

gg n ite

e me

sc

do

od

ph

vi

ca p ac

gg

vin ge

ite

vt

sociale index

w+s

sc

do

Oud- en nw. Mathenesse / Witte Dorp

ite

v+o

w+s eb

od

ph

vi

ca p ac

sociale index

m

si

vt

e me

av

g

v+o

g

n ite

od vin ge

vo

ale soci

en

sca

Delfshaven

ph

do

av

e me

sc

m

si

gg

vin ge

Spangen

ite

w+s

od

ph

vi

ca p ac

n ite

sca

vt

sociale index

eb

ale soci

en

v+o

e me

e me

sc

do

vo

g

g

ite

w+s

av

in ev

ing

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Nieuwe Westen

bi nd

vt

n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

om

od

ph

Schiemond

leef

Middelland

ing

Middelland (5,7) komt bijna uit op het Rotterdamse gemiddelde. De wijk scoort hoog bij participatie. Vooral omdat de bewoners veel sociale contacten hebben en veel sociale inzet tonen. Ook doen de bewoners veel sociale en culturele activiteiten. Zorgelijk is de lage score voor overlast en vervuiling. Schiemond (5,5) scoort laag op capaciteiten. De scores voor leefomgeving en sociale binding liggen aanzienlijk hoger dan het gemiddelde in de deelgemeente. Bij leefomgeving scoort Schiemond ongeveer gelijk aan Rotterdam en op sociale binding beter! Nieuwe Westen (5,4). Opvallend is een relatief hoge score voor gezondheid. De wijk scoort hiermee beter dan Rotterdam gemiddeld!

Spangen en de wijk Delfshaven scoren een 5,3 op de Sociale Index. Bij Spangen is de score voor capaciteiten laag. Vooral bij voldoende inkomen en voldoende taalbeheersing. Aan de andere kant scoort Spangen goed op sociale binding (aanzienlijk hoger dan Rotterdam gemiddeld). Ook de wijk Delfshaven scoort laag op capaciteiten, maar hoger dan het gemiddelde voor Delfshaven. Er zijn redelijk veel verhuizingen. In deze wijk wordt veel uitgegaan en gesport. Oud- en Nieuw-Mathenesse en Witte Dorp hebben gezamenlijk eveneens een score van 5,3. De wijken scoren beter dan de deelgemeente voor capaciteiten en leefomgeving en slechter voor sociale binding. Bospolder scoort een 5,2 op de Sociale Index. De wijk heeft een iets betere score voor sociale binding dan de deelgemeente, maar scoort laag voor leefomgeving en zeer laag voor capaciteiten. Er is sprake van armoede en onvoldoende taalbeheersing. Positief is, dat Bospolder redelijk hoog scoort bij sociale contacten en dat er weinig wordt verhuisd. Tussendijken heeft de laagste Sociale Index-score van de deelgemeente (5,0). De wijk scoort ondergemiddeld voor participatie en capaciteiten. Er is sprake van veel armoede, maar men is tevreden over de voorzieningen en er is weinig overlast en vervuiling. De bewoners tonen redelijk veel sociale inzet.

bi nd

Delfshaven scoort met een 5,3 als kwetsbaar op de Sociale Index. De deelgemeente scoort vooral heel laag op gezondheid, voldoende inkomen en voldoende taalbeheersing. De deelname aan werk en school is derhalve ook laag en er heerst ontevredenheid over de huisvestingssituatie. Positief is, dat veel Delfs-havenaren (minimaal een keer per maand) meedoen aan sociale en culturele activiteiten of gaan sporten. Ze hebben ook meer sociale contacten dan de gemiddelde Rotterdammer (score 5,9). Je zou verwachten, dat de sociale binding dan ook positief zou zijn, maar dat is alleen het geval in Schiemond en in Spangen.

ale soci

en

sca si

m

vo

eb

23

24

IJsselmonde

De visie van Bram van Hemmen Uit bewonersonderzoek blijkt, dat IJsselmondenaren moeite hebben om hun deelgemeente te omschrijven. En dat zij vinden, dat hun directe woonomgeving sterk verschilt van de rest van de deelgemeente. Hoewel bewoners dit vinden, vertonen de antwoorden van wijkbewoners toch veel overeenkomsten. Alleen het beeld van de nieuwe wijk Veranda wijkt af. In de andere groepsgesprekken komen iedere keer de volgende aspecten van IJsselmonde naar voren: rustig, iedereen kent elkaar, kindvriendelijk, dorps en veel groen. De bewoners gebruiken omschrijvingen van de verschillende buurten als: “Een mooie, nieuwe wijk, schitterend gelegen tussen De Kuip en De Maas met mooie nieuwe woningen.” Of ze benadrukken het groene en ruimtelijke van hun wijk. Bijvoorbeeld: er zijn weinig flats.” Alles is op fietsafstand, het openbaar vervoer is goed verzorgd. Het is een rustige buurt met veel tuinen en het is een echte kinderbuurt.” Vanwege de behoorlijke huizen en knusse kreekjes is de deelgemeente aantrekkelijk voor gezinnen met kinderen. Het is een plek waar je dichtbij kunt voetballen en leuk kunt wandelen in het park. De buurt is netjes, ideaal gelegen ten opzichte van openbaar vervoer en allerlei voorzieningen zoals het zwembad. Aantrekkelijk zijn nabijheid van stad, lage huren en veiligheid op straat. Het is bijna vanzelfsprekend, dat de deelgemeente daarom enerzijds veel nieuwkomers telt (de afgelopen 10 jaar) die als

gemeenschappelijk kenmerk hebben: jonge gezinnen met kinderen. En anderzijds een grote groep, veelal oudere bewoners, die al lang in de deelgemeente woont en hier ook wil blijven. Opleiding, gemiddeld lagere inkomen en hogere percentage werkloosheid dat IJsselmondse nieuwkomers kenmerkt in relatie tot het Rotterdamse gemiddelde, vormt de zwakke kant van de deelgemeente. De kracht van IJsselmonde zit hem in het feit, dat de deelgemeente bruist van de activiteiten. Er zijn bijna 150 verenigingen en sportclubs! Maar ook vrienden, buren en kennissen zoeken elkaar op. Om met elkaar te praten, om samen te computeren of om samen op stap te gaan. Waar ik het meest trots op ben is de IJsselmondse inrichting van het zorgen welzijnsloket van de WMO, de Vraagwijzer. Dit is zo’n groot succes, dat we het komend jaar verder willen uitbouwen in lombardijen. Dit wordt een regionale Vraagwijzer met een consultatiebureau voor senioren. Dat is geen loket, maar meer een huiskamer: een informele en gezellige omgeving waar veel meer gebeurt dan je zou denken. De medewerkers hebben alle informatie over zorg en welzijn paraat en kunnen mensen letterlijk en figuurlijk de weg wijzen naar de juiste instanties. Desnoods gaan de medewerkers van deze ‘huiskamer-vraagwijzer’ gewoon mee op pad om bij de betreffende instanties zaken te regelen. Maar er gebeurt nog iets anders. Daarbij komt ook de vraag aan bod: heeft u mensen in uw omgeving die u kunnen helpen? Dat lijkt vreemd, maar dat is het zeker

niet. Mensen zijn soms helemaal op zichzelf aangewezen. Dat is jammer, want onderzoek wijst uit dat sociale contacten in heel wat gevallen uitkomst kunnen bieden. Daarin zit ‘m het geheim van de WMO-aanpak in IJsselmonde: Mensen die hulpmiddelen of professionele hulp nodig hebben, krijgen die gewoon. Maar vaak blijkt een goed contact met anderen wel zo waardevol. Anders gezegd: een rollator is fijn, maar mensen die regelmatig met je op stap gaan, is nog fijner. Hiermee gaan we het komend jaar ook verder in IJsselmonde. Daar gaan we samenwerken met Hulp in Praktijk (HIP). Dat is een slimme hulporganisatie die er voor zorgt, dat mensen anderen willen helpen met een klusje. HIP heeft een netwerk van ontzettend veel mensen. Als iemand niet meer uit z’n administratie komt, weet HIP iemand verderop in de straat die handig is in het op orde brengen van de stapel post. Of iemand is bijvoorbeeld slecht-


IJsselmonde heeft net als Rotterdam een Sociale Index-score van 5,8. De deelgemeente scoort voor capaciteiten hoger en op participatie lager dan Rotterdam. Dit komt waarschijnlijk omdat er relatief veel ouderen in IJsselmonde wonen. Er zijn ook veel bewoners met een minder goede gezondheid. Met leefomgeving en sociale binding scoort IJsselmonde gemiddeld. Maar de hoogte van de laatste score wordt bepaald door het feit, dat er weinig verhuisd wordt in de deelgemeente. De sociale binding van de bewoners is minder groot. Er zijn in de deelgemeente ook nogal wat bewoners die zich gediscrimineerd voelen. Twee wijken in IJsselmonde scoren voldoende sterk (Oud IJsselmonde en Groot IJsselmonde-Noord), de overige drie zijn sociaal kwetsbaar.







g

cap

ac

n ite ite

vin ge

do

en

bi nd

werk en school

voldoende opleiding

ing

sociale index

e me

Uit de Sociale Index komt naar voren dat IJsselmonde op het gemiddelde ligt van Rotterdam. Dat idee heb ik zelf ook. Ik had wel verwacht, dat de verschillen in scores tussen de wijken groter zouden zijn. Dat dit niet zo is, komt doordat mensen in bijna alle wijken positief zijn over de leefomgeving. De verschillen tussen de wijken zie je wel terug bij gezondheid, taalbeheersing en wel/geen werk. Ik ben blij, dat wij er in hebben geïnvesteerd om IJsselmonde-Noord en Zuid apart te enquêteren. De twee delen van de wijk scoren ook nogal verschillend. De scores van lombardijen vind ik verontrustend laag bij gezondheid, inkomen en betaald werk. Daar ga ik zeker wat aan doen.


leef

ziend en heeft af en toe iemand nodig om een klus te doen, zoals gordijnen ophangen of de heg te snoeien. Dan kan die handige mevrouw twee straten verderop ineens goud waard zijn. Hulp in Praktijk is maar één voorbeeld van onze “strategische allianties”, waarbij we gebruik maken van wat er al is en hieruit nieuwe netwerken vormen. Hiermee kunnen we mensen die zelf niet zoveel contacten hebben, laten helpen door iemand die verrassend dichtbij woont.

ale soci

ervaren binding


sociale inzet

mutaties

Oud-IJsselmonde scoort een 6,9 op de Sociale Index en heeft daarmee met afstand de hoogste score van alle wijken van IJsselmonde. Op alle aspecten scoort de wijk aanzienlijk beter dan de stad en de deelgemeente. De bewoners zijn heel tevreden over hun inkomen, beheersen het Nederlands goed en vinden de wijk schoon. Het enige waar mensen minder tevreden over zijn, zijn de voorzieningen in de wijk.

25

26

Oud-IJsselmonde

om sc

ing

leef

ing

bi nd

om sc

si

lombardijen

od

ph

vi

ca p ac

leef

bi nd

e me

do

ing

sociale index

w+s sc

gg n ite

v+o

vt

ite

om

av

g vin ge

ale soci

en

sca si

m

ale soci

en

sca

m

si

do

vo

eb

gg n ite

sca

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb

ale soci

en

v+o

e me

e me

sc

do

vo

vt

ite

w+s

av

g vin ge

ing

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

bi nd

vt

n ite

v+o

Groot IJsselmonde Zuid

ite

om

av

eb

m

si

leef

od

g vin ge

vo

ale soci

en

sca

Beverwaard

ph

do

ing

leef

bi nd

w+s

m

si

gg n ite

sca

vi

ca p ac

sociale index

eb

ale soci

en

v+o

e me

sc

do

vo

vt

ite

w+s

av

g vin ge

bi nd

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

n ite

v+o

vt

ite

om

av

g vin ge

Groot IJsselmonde Noord

leef

od

ph

e me

Groot IJsselmonde-Noord scoort sociaal voldoende (6,0). Dit komt door hogere scores bij leefomgeving en sociale binding. Ook de bewoners van deze wijk beheersen de Nederlandse taal goed. Wat meedoen betreft scoort de wijk wat minder positief. Dat komt vooral door de lage deelname aan werk en school. Beverwaard scoort met een 5,9 net iets boven het gemiddelde van stad en deelgemeente. Dit komt door de positievere score bij capaciteiten (met uitzondering van de gezondheid). Net als de eerder beschreven wijken hebben mensen geen moeite met de Nederlandse taal. Er wordt niet veel verhuisd, maar de bewoners hebben wel weinig sociale binding met de wijk. Groot IJsselmonde-Zuid heeft net als de deelgemeente een Sociale Index-score van 5,8. Ook de scores bij de verschillende aspecten zijn ongeveer gelijk. De sociale binding is wat hoger Lombardijen scoort een 5,5 op de Sociale Index, vooral door de lage scores voor capaciteiten en meedoen. Er wonen relatief veel ouderen in lombardijen (21% t.o.v. 15% in Rotterdam). De bewoners hebben weinig binding met hun buurt. Zij zijn wel tevreden met de leefomgeving.

m

vo

eb


27

Noord

De visie van Richard Scalzo Bruisend Noord, een uurtje rondwandelen en je ziet Rotterdam in het klein. Van Diergaarde Blijdorp, één van de grootste attracties in Nederland, door het Vroesenpark. Spelende kinderen en barbecuende families. Jong en oud door elkaar. Verder door de groene en statige wijk Blijdorp waar naast ouderen steeds meer jonge gezinnen komen wonen. Van Blijdorp naar Bergpolder met het geliefde Van Maanenbad, veel studenten en startende stellen. Onder de Hofpleinlijn door, binnenkort met

2 kilometer, hét langste gebouw van Rotterdam. Je komt in het liskwartier. Een rustige, mooie wijk met actieve en betrokken bewoners en ambachtelijke ondernemers. Doorlopend naar het Oude Noorden. Een unieke wijk, bruisend van energie. De veerkracht van deze grootste wijk van Noord is ongekend. Er is veel sociale problematiek en tegelijk een broedplaats voor vernieuwing. Het is een wijk vol creatieve mensen, niet alleen beroepshalve, maar ook in de levenskunst. Mensen op zoek naar kansen. Vaak is hier een weg omhoog op de sociaaleconomische ladder mogelijk.








g

cap

ac

n ite ite

vin ge

do

en

bi nd

werk en school

ale soci


sociale inzet

voldoende opleiding

ing

sociale index

e me

Blijdorp heeft een Sociale Index-score van 7,5 en daarmee verreweg de beste score van Noord. De wijk scoort goed op alle aspecten en uitzonderlijk goed op gezondheid, voldoende inkomen, passende huisvesting en het ontbreken van discriminatie. Ook zijn de bewoners sterk gebonden aan hun buurt. Liskwartier scoort een 6,4 op de Sociale Index en voldoende op alle vier de aspecten. De bewoners hebben veel sociale contacten met vrienden en familieleden en gaan veel op pad. Provenierswijk heeft een Sociale Index-score van 6,0. De bewoners zijn positief over hun leefomgeving en doen actief mee met sociale, sportieve en culturele activiteiten. Ook voelen de bewoners zich verbonden met hun buurt. Er wonen wel veel mensen met een laag inkomen en onvoldoende taalbeheersing. Bergpolder scoort net als Noord in totaal een 5,9

op de Sociale Index. De wijk scoort hoger bij capaciteiten en bij participatie, maar minder bij leefomgeving en sociale binding. De score van Agniesebuurt is een 5,5. De relatief lage score wordt grotendeels veroorzaakt door een lage score voor capaciteiten (een minder goede gezondheid, armoede en onvoldoende taalbeheersing. Oude Noorden heeft de laagste Sociale-Index score van Noord (5,1). De belangrijkste redenen hiervoor zijn opnieuw de minder goede gezondheid van de bewoners, armoede en onvoldoende taalbeheersing. Het Oude Noorden heeft bovendien een lage score voor deelname aan werk en school en een lage sociale binding.

om

Noord heeft een Sociale Index-score die net iets hoger ligt dan het gemiddelde voor Rotterdam (5,9). Dit komt door net iets betere scores voor persoonlijke capaciteiten en participatie. De thema’s die wat hoger scoren dan het Rotterdams gemiddelde zijn opleiding, gezondheid, sociale contacten en deelname aan sociale, sportieve en culturele activiteiten. Drie van de zes wijken zijn sociaal voldoende sterk (Blijdorp, liskwartier en de Provenierswijk). De overige wijken zijn sociaal kwetsbaar.

leef

28

mutaties

ervaren binding


Noord wordt leuker en beter. De status is kwetsbaar, maar we hebben het volle vertrouwen de opgaande lijn vast te houden. De resultaten van de Sociale Index herken ik. Wat er in staat over het Oude Noorden klopt met onze analyse in het Wijkactieprogramma Sociaal (WAPS). Je ziet het in de Sociale Index alleen veel scherper voor je. Bij de Provenierswijk zie ik nu beter, dat ik met deze wijk aan de slag moet en de wijze waarop.

sca si

om

av

ing m

v+o

ing

bi nd

vt

vi

ca p ac

leef

vo

g vin ge

sociale index

w+s eb sc

do

gg

ing

om om

gg

bi nd

ale soci

en

m

bi nd

ing

bi nd ing

bi nd

sc

do

od

ph

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb

eb

ale soci

en

n ite

m

v+o

vo

ite

si

vo

vt

gg

Oude Noorden

e me

sca

do

sca

n ite

ale soci

en

av

g vin ge

e me

e me

sc

sc

ite

w+s

do

gg n ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

ite

v+o

w+s

Agniesebuurt

vt

vi

ca p ac

si

leef

av

g vin ge

om

leef

od

ph

vt

sociale index

m

si

Bergpolder

v+o

eb

ale soci

en

sca

m

si

vo

g

n ite

sc

do

av

e me

sca

gg

vin ge

ite

w+s

od

ph

vi

ca p ac

sociale index

eb

ale soci

en

v+o

vt

n ite

vo

e me

sc

do

av

g

ite

w+s

vin ge

ing

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

bi nd

vt

n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

Provenierswijk

leef

od

ph

liskwartier

leef

Blijdorp

e me

Als deelgemeente zoeken we de samenwerking in de wijk. Met scholen, maatschappelijk werk, politie, jeugdzorg. Bijvoorbeeld rond wat we noemen “het Kloostergebied” in het Oude Noorden. Een gebied in het hart van het Oude Noorden met twee scholen, een groot plein, een complex met ouderenwoningen en een oud klooster, dat dienst doet als jonge-rencentrum. De kinderen staan centraal. Wat hebben zij nodig, op school, thuis en op straat om goed op te groeien tot zelfstandige mensen die voor zich zelf en andere kunnen zorgen.

een belangrijk deel van hun ideeën realiseren. Ruim 127 straten hebben in 2007 meegedaan met Opzoomeren. Dat is 70% meer dan 2006 en een teken, dat mensen meer betrokken raken met hun straat en buurt.

Het gaat de goede kant op in Noord vind ik. Daar waar jongeren en ouderen elkaar in de weg zaten, hebben we de overlast teruggedrongen door omwonenden en jongeren kennis met elkaar te laten maken. Door jongeren positief te benaderen en door heldere regels te stellen die iedereen op dezelfde wijze handhaaft. In de Erasmusbuurt in het Oude Noorden werken vele partijen enthousiast aan het kindvriendelijk maken van hun buurt. Nog dit jaar kunnen we

om

Dat is Noord, van West naar Oost een dwarsdoorsnede van Rotterdammers. Kenmerkend zijn de talloze initiatieven, de inzet en betrokkenheid van bewoners bij de wijk. Mensen hebben over het algemeen een groot sociaal netwerk, maar deze netwerken zijn sterk begrenst. Dat levert veel losse, sociale eilanden op. We moeten in Noord ook waken voor anonimiteit. Zeker in het Oude Noorden en de Agniesebuurt wonen veel mensen die zowel de capaciteit als de middelen niet hebben om zelfstandig en met overgave mee te komen in de maatschappij.

Via de kinderen zien we ook wat de ouders nodig hebben. Vanuit de coalitie van professionals in de wijk kan gericht hulp geboden worden waar nodig. Maar ook ingrijpen als dat noodzakelijk is. In dergelijke initiatieven willen we de samenwerking steeds beter en effectiever maken, zodat we ook op andere terreinen nog succesvoller kunnen zijn.

leef

Door naar de Agniesebuurt. Tot nu toe een kleine, anonieme wijk tussen het Oude Noorden en het Centrum in. Een eenzijdig aanbod van woningen en weinig groen. Tot slot de Provenierswijk. Gouden randen aan de singels en veel kleine woningen in het hart. Een dorps karakter achter een internationaal treinstation. Er spelen veel kinderen op een klein gebied. Bewoners van de Provenierswijk zijn betrokken en zeer actief. Bevlogen met de wijk.

ale soci

en

sca si

m

vo

eb

29

Kralingen-Crooswijk

De visie van Michel de Visser

bewoners. Sociale binding is met name in Crooswijk en KralingenWest wat minder sterk. De betrokkenheid van deze bewoners bij hun wijk is ook beperkt. Met name in Kralingen-Oost zijn de bewoners erg op zichzelf. Veel bewoners in de deelgemeente zijn wel op één of andere manier betrokken bij vrijwilligerswerk. Voor sportliefhebbers is Crooswijk de “place-to-be”, met Sportieve Vernieuwingsplek, Cruijff Court en Krajicek Playground naast elkaar. Ook ben ik blij met de invoering van het Vraagwijzerloket in het kader van de WMO. Daardoor is de dienstverlening aan bewoners op gebied van wonen, zorg en welzijn verbeterd. Verder ben ik tevreden over de verbeterde samenwerking tussen scholen, jongerenwerkers en andere professionals in het jongerenbeleid. Voor het komend jaar wil ik graag nog meer vrijwilligers actief zien, het jongerenbeleid verder uitbouwen en het ouderenbeleid verbeteren. Reactie op de resultaten Ik ben blij met de cijfers voor Kralingen-Oost en Struisenburg. In de resultaten is duidelijk terug te zien dat Nieuw Crooswijk een herstructureringswijk is, waar op dit moment grote ingrepen plaats-

m

sc

do

ale soci

en

sca si

om

av

m

v+o

g

vt

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb sc

do

gg

ing

vo

vin ge

bi nd

sociale index

w+s eb

gg

ing

ing

ing

bi nd

bi nd

si

om

om

sca

v+o

od

ph

vi

ca p ac

n ite

ale soci

en

vo

vt

ite

sc

do

av

g

e me

m

w+s eb

gg

vin ge

n ite

si

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Rubroek

ite

sca

v+o

vt

e me

ale soci

en

vo

e me

e me

sc

av

g

n ite

w+s

do

gg

vin ge

ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

n ite

v+o

vt

ite

om

av

g

De Esch

leef

od vin ge

Struisenburg

leef

Kralingen-Oost Kralingse Bos

bi nd

Binnen de deelgemeente is er veel betrokkenheid van de

ph

vinden. Ook is te zien, dat er met name in Oud-Crooswijk nog behoorlijk wat werk aan de winkel is. Toch is het goed dat de sociaal culturele activiteiten behoorlijk op peil zijn. Een belangrijk aandachtspunt is de lage score voor werk en scholing in Crooswijk. Die cijfers moeten echt omhoog. Eén van de mogelijkheden daartoe moet het buurtactiveringscentrum zijn en de upgrading van de Rotte, die wij beide in het kader van de Vogelaarplannen willen aanpakken. Deze speerpunten moeten een impuls geven aan de wijk en zorgen voor meer bedrijvigheid en perspectief voor schoolverlaters en werklozen in Crooswijk.

leef

De woonwijken in de deelgemeente Kralingen-Crooswijk zijn typisch Rotterdams met ieder hun eigen karakter. Crooswijk is vooral een volksbuurt met relatief veel gezinnen, maar ook kleine huishoudens zonder kinderen. Opleidings- en inkomensniveau zijn relatief laag ten opzichte van het Rotterdamse gemiddelde. Daarnaast zijn er relatief veel allochtone bewoners. Met de herstructurering van Nieuw-Crooswijk, zal er meer verschil komen in samenstelling van woningen en bewoners. Kralingen is zeer divers: Kralingen-West heeft een verschillende woningtypen, bewoners en prijscategorieën. Heel Kralingen biedt een rustige stedelijke woonomgeving, waarbij Kralingen-Oost een kwalitatief hoge leefomgeving heeft. Vooral gericht op bewoners met hoge inkomens. KralingenOost is ook een hele groene wijk. Verder wonen er in heel Kralingen veel studenten. De Esch heeft een wat meer “dorpse uitstraling” in een stedelijke omgeving. In deze wijk wonen relatief wat meer ouderen in een rustige, stedelijke omgeving.

leef

30

ale soci

en

sca si

m

vo

eb






ac

ervaren binding

ale soci

en


sociale inzet

mutaties

Resultaten van de Sociale Index Kralingen-Crooswijk heeft net als Rotterdam een Sociale Index-score van 5,8. De score van de deelgemeente is sociaal voldoende bij leefomgeving en participatie, maar wat lager bij capaciteiten en de sociale binding. De lage score van de herstructuringswijk Nieuw Crooswijk drukt de totale score. Deze wijk is deels gesloopt en de bestaande woningen worden tijdelijk verhuurd. Maar los hiervan weerspiegelen de resultaten van de Sociale Index het verschil in woonomgeving en de gevarieerde bevolking binnen de deelgemeente. KralingenCrooswijk kent een sociaal sterke wijk (KralingenOost), twee voldoende sterke wijken (Struisenburg en de Esch) en vier sociaal kwetsbare wijken (Rubroek, Kralingen-West, Oud-Crooswijk en NieuwCrooswijk). Opvallend is de lage gemiddelde score voor sociale binding. Alleen in Kralingen-Oost en in de Esch is de sociale binding gelijk of hoger dan in Rotterdam gemiddeld. Terwijl aan de andere kant de scores voor voldoende opleiding, sociale contacten en deelname aan sociale en culturele activiteiten in de deelgemeente juist relatief hoog zijn. Kralingen-Oost/Kralingse Bos scoort een 7,5 op de Sociale Index. Alle aspecten scoren hoog, maar vooral capaciteiten. De bewoners zijn verder heel tevreden over hun huisvesting en vinden hun wijk schoon. Daarnaast nemen ze vaak deel aan sociale en culturele activiteiten en tonen ze veel inzet. Het

ing

bi nd

om sc

do

ing

leef

m

w+s eb

gg

av

ale soci

en

sca si

m

vo

v+o

vin ge

g

vt

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb sc

do

gg n ite

si

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

ite

sca

v+o

vt

e me

ale soci

en

vo

g

e me

e me

sc

av

g

n ite

w+s

do

gg

in ev

ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Nieuw-Crooswijk

bi nd

vt

n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

leef

od

ph

Oud-Crooswijk

om

Kralingen-West

wekt dan ook geen verbazing, dat de bewoners heel gehecht zijn aan hun wijk. De relatief vele verhuizingen beïnvloeden de score voor sociale binding in negatieve zin. Struisenburg (6,8) scoort goed op capaciteiten, leefomgeving en participatie. De score op sociale binding wordt sterker nog dan bij Kralingen-Oost negatief beïnvloed door het hoge aantal verhuizingen (studentenwijk). De Esch (6,4) scoort goed op capaciteiten (een hoge score op opleiding en taalbeheersing), leefomgeving (weinig discriminatie) en participatie (veel deelname aan sociale en culturele activiteiten). Opvallend is de lage score voor inkomen. Rubroek (5,7) scoort iets lager dan het gemiddelde van deelgemeente en stad. Dat komt door lagere scores voor gezondheid, inkomen en voor de sociale binding van de bewoners met hun wijk. De lage score van Kralingen-West op de Sociale Index (5,6) wordt voornamelijk veroorzaakt door een ondergemiddelde score voor capaciteiten (vooral laag inkomen en onvoldoende taalbeheersing) en sociale binding. De oorzaak voor de lage binding van de bewoners met hun buurt kan liggen in de huisvestingssituatie. Daar zijn de bewoners ook niet zo tevreden mee. Oud-Crooswijk scoort laag op de Sociale Index (5,2). Zowel voor capaciteiten, leefomgeving als voor participatie. Bij het aspect sociale binding scoort de wijk gemiddeld. Dit komt echter niet door de sociale binding van de bewoners met hun wijk, maar doordat er weinig verhuisd wordt. Als het gaat om inkomen en taalbeheersing zijn de scores van Oud-Crooswijk zeer laag. Nieuw-Crooswijk (5,0) is een herstructureringswijk met veel tijdelijke bewoners. Velen van hen hebben een minder goede gezondheid, laag inkomen, slechte beheersing van de Nederlandse taal en/ of zijn werkloos. Maar de meesten nemen wel regelmatig deel aan sociale, sportieve en culturele activiteiten en hun sociale inzet is bovengemiddeld voor de deelgemeente. De sociale inzet ligt op het gemiddelde van de stad. Relatief veel bewoners voelen zich gediscrimineerd.

ing

bi nd

e me

do

ing


voldoende opleiding

leef

om

cap

leef


g

n ite ite

vin ge

bi nd


ale soci

en

sca si

m

vo

eb

31

32

Prins Alexander

De visie van Robert Krul Ongeveer een derde van de inwoners van Prins Alexander komt van buiten Rotterdam. Veel van de verhuizingen binnen de stad zelf, zijn verhuizingen bínnen de deelgemeente. De meeste verhuizingen gebeuren zelfs binnen de wijk. Het gros van de inwoners van Prins Alexander behoort wat inkomen betreft tot de middenklasse en de hogere middenklasse. Onze deelgemeente zorgt dus voor de binding van de middenklasse aan Rotterdam. Een deel van de inwoners van Prins Alexander, afkomstig uit de stadswijken, is een zogenoemde sociale stijger. Daaronder vinden we verhoudingsgewijs relatief veel (nietwesterse) allochtonen. Het aandeel niet-westerse allochtonen in de bevolking groeit geleidelijk. De grootste groepen zijn Surinamers en ‘overig nietwesters’. Marokkanen en Turken vormen een relatief kleine groep. De leeftijd van niet-westerse al-

lochtonen is een stuk lager dan die van autochtonen en allochtonen. Het grootste deel van de huishoudens is alleenstaand. Ruim een kwart van de huishoudens van Prins Alexander bestaat uit een stel zonder kinderen en een derde deel van de huishoudens heeft kinderen. Het beeld verschilt echter van wijk tot wijk: hoe ouder de wijk, hoe meer alleenstaanden. Wijken als ‘s-Gravenland en Nesselande hebben een relatief hoog aandeel gezinnen. Het grootste deel van de alleenstaanden is ouder dan 55 jaar. Een verhuizing naar of binnen Prins Alexander is over het geheel genomen een stijging op de woonladder: van huur naar koop, van klein naar groot in huur en koop, van meergezinswoning naar eengezinswoning met tuin en – bij ouderen – van groot naar klein (een stap naar een kleinere woning met zorgfaciliteiten). De woningen in Prins Alexander staan bovendien in leefbare en veilige leefomgevingen. De woningvoorraad is gevarieerd, de woonomgeving is groen, het voorzieningenniveau is goed en de verbindingen met de rest van de stad en daar omheen (relatief veel groen- en recreatiegebieden) is goed. De verschillen in sociaal-economische status, uitgedrukt in de verhouding lage, midden en hoge inkomens, zijn heel klein. ’s-Gravenland en Nesselande hebben een heel hoog aandeel hogere inkomens (een flink stuk hoger dan het landelijk gemiddelde). De sociaal-ruimtelijke verschillen hangen samen met de bouw-

periode, en dus de stedenbouwkundige inzichten en stromingen van de betreffende periode. Het vooroorlogse Kralingen heeft een dorps karakter (een bloeiend verenigingsleven, een ons-kent-onssfeer) en de (ervaren) binding en tevredenheid is er groot. De laatnaoorlogse wijken Het lage land en Ommoord hebben veel flats met ook laagbouw en groen. Deze wijken kennen een veranderende bevolkingssamenstelling (de inwoners van het eerste uur zijn de 70 en 80 gepasseerd en zullen in de nabije toekomst plaats maken voor nieuwe groepen). De (ervaren) binding en of je je thuis voelt zijn nu over het geheel genomen vrij sterk. De wijken Zevenkamp en Oosterflank staan voor uitdagingen die kenmerkend zijn voor de wijken, die in de jaren ’70 zijn gebouwd (veranderende reputatie of imago, afnemede contacten en vertrouwen in de buurt, afnemende [ervaren] binding; meer gevoelens van onveiligheid). De woongebieden die in de jaren ’90 zijn gebouwd, Nesselande, ’s-Gravenland en een deel van Prinsenland, kenmerken zich door goede sociale contacten, groot vertrouwen in de buurt en sterke (ervaren) binding. Volgens jongeren zijn Prins Alexander en de verschillende wijken ‘saai’ c.q. niet levendig. Volwassenen en (vooral) ouderen ervaren overlast van jongeren We zijn trots op de goede contacten die we hebben met verenigingen en de vrijwilligers daarvan door ons vrijwilligersbeleid.


Resultaten van de Sociale Index Prins Alexander scoort een 7 op de Sociale Index. Daarmee valt het bovenin in de categorie sociaal voldoende. Met 0,1 meer valt de deelgemeente in de categorie sociaal sterk. Voor sociale binding scoort de deelgemeente als sociaal sterk. Deze hoge score is het gevolg van weinig verhuizingen. De door de bewoners ervaren binding met de omgeving is voldoende sterk. Hoge scores haalt de deelgemeente in totaal ook voor inkomen, schoon, passende huisvesting en sociale inzet. De scores op participatie zijn wat lager dan de overige scores. Op het punt van sociale contacten scoort de deelgemeente als kwetsbaar.







g

cap

ac

n ite ite

vin ge

leef

e me

werk en school

do

en

voldoende opleiding

ing

sociale index

bi nd

Komend jaar gaan we aan de slag onder het motto ‘je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden’: deelname van bewoners aan beleidsvorming en –uitvoering, vrijwillige inzet van bewoners in de buurt en in organisaties en verenigingen, gebiedsgericht werken, bredeschoolontwikkeling, buurtschoolwerk (samenwerking sociaal-cultureel kinderwerk en basisonderwijs), voor- en vroegschoolse samenwerking en jongerenwerk.

al soci

e

ervaren binding


sociale inzet

mutaties

Nesselande heeft een 7,8 op de Sociale Index. De scores voor capaciteiten, leefomgeving en participatie zijn zelfs voor Prins Alexander hoog. De bewoners zijn tevreden over hun inkomen en de huisvesting en vinden hun wijk schoon. De deelname aan werk en school is heel hoog. Mensen hebben veel sociale contacten en voelen zich heel betrokken bij hun wijk. Ze zijn echter niet tevreden over het voorzieningenniveau. ’s-Gravenland scoort met een 7,7 iets lager op de Sociale Index dan Nesselande. De wijk scoort echter hoog op alle aspecten en bijna alle thema’s. Net als in Nesselande is de deelname aan werk en

33

34

si

m

sc

do

ale soci

en

sca si

m

od

om ph

vi

ing m

gg

om

av v+o

g

vt

vi

ca p ac

leef

vo

vin ge

sociale index

w+s eb sc

do

gg

ing

ca p ac

sociale index

w+s eb

bi nd

ing

bi nd

leef

om om

om

vt

leef

v+o

eb

Oosterflank

ing

ing

bi nd

ing

leef

sca

vo

vo

ale soci

en

si

bi nd

ing

bi nd

leef

leef

bi nd

av

g

gg

n ite

leef

gg

vin ge

vi

ca p ac

ite

ale soci

en

do

e me

sc

do

sc

sca

n ite

w+s eb

od

ph

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb

ite

m

vt

vt

sociale index

Zevenkamp

e me

si

v+o

g

v+o

m

si

n ite

sca

vo

g

e me

ale soci

en

av

in ev

vo

ale soci

en

sca

ite

om

gg n ite

e me

sc

do

od

ph

vi

ca p ac

av

g

n ite

vt

sociale index

w+s

sc

do

Het lage land

ite

v+o

g

gg

vin ge

ite

av

vin ge

w+s

od

ph

vi

ca p ac

sociale index

m

si

vt

e me

od

ph

v+o

eb

ale soci

en

sca

Prinsenland

vo

g

n ite

do

av

e me

sc

m

si

gg

vin ge

Ommoord

ite

w+s

od

ph

vi

ca p ac

n ite

sca

vt

sociale index

eb

ale soci

en

v+o

e me

e me

sc

do

vo

g

g

ite

w+s

av

in ev

ing

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

Kralingseveer

bi nd

vt

n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

om

od

ph

‘s-Gravenland

leef

Nesselande

Zevenkamp scoort op de Sociale Index (6,6) ook als een sociaal voldoende sterke wijk, die wat lager scoort dan de vorige door een lagere score van capaciteiten. Ook de thema’s passende huisvesting en tevredenheid met de voorzieningen scoren lager. Vergeleken met Rotterdam is echter geen enkele score van Zevenkamp laag te noemen. De meeste scores zijn zelfs (veel) hoger. De laagste score van Zevenkamp is die voor sociale contacten. Deze score ligt op het gemiddelde van Rotterdam. Oosterflank heeft een 6,4 op de Sociale Index en op alle aspecten aanzienlijk lagere scores dan Prins Alexander. Dat neemt niet weg dat de wijk op alle aspecten beter scoort dan Rotterdam. Oosterflank heeft een opvallend lage taalbeheersing.

bi nd

school heel hoog. De bewoners voelen zich ook heel betrokken bij hun wijk, maar zijn niet tevreden over het voorzieningenniveau. De bewoners van ’s-Gravenland hebben echter minder sociale contacten dan de bewoners van Nesselande. Daarom scoort het als wijk lager. Kralingseveer is met een Sociale Index-score van 7,5 ook een sociaal sterke wijk waarbij de bewoners zich sterk betrokken voelen. De scores op de meeste andere thema’s zijn vergelijkbaar met die van de vorige twee wijken. De enige uitzonderingen zijn opleiding en meedoen. Hierbij scoort het Kralingseveer een stuk lager. Ommoord lijkt als wijk op de deelgemeente als totaal. De wijkscore is iets hoger (7,1), door iets hogere scores voor capaciteiten (een betere taalbeheersing), leefomgeving (tevredener over de voorzieningen) en sociale binding (minder verhuizingen). Prinsenland (7,0) scoort heel goed op leefomgeving en sociale binding. Het thema “geen vervuiling en overlast” is een positieve uitschieter. Op het thema taalbeheersing scoort Prinsenland een punt lager dan de deelgemeente, maar nog altijd een punt hoger dan het gemiddelde van Rotterdam. Het Lage Land (6,8) is een sociaal voldoende wijk, maar met relatief lage scores voor gezondheid en sociale contacten. Voor dit laatste thema scoort de wijk ook lager dan Rotterdam.

ale soci

en

sca si

m

vo

eb

Hoogvliet

De binding met de wijk valt op. Zeker in relatie tot de binding met Rotterdam. Daar kijken velen wat huiverig naar. In tegenstelling tot de positieve binding, valt de deelname aan vrijwilligerswerk in negatieve zin op. Met name in sommige buurten. Het aantal mensen dat mantelzorg doet, valt in positieve zin op. Bewonerscommissies van corporaties zijn actief en voelen zich betrokken. Terwijl de kwetsbaarheid van deze vorm van meedoen, groot is. Het meest trots zijn we op de stijging van de Veiligheidsindex. Een succes is, dat we komend jaar kunnen starten met het uitvoeringsprogramma voor het vrijwilligersbeleid. Overgewicht in combinatie met leefstijl is een flink probleem. Maar ook

daar gaan we nu aan werken. Ook starten we met de gerichte aanpak van vroegtijdig schoolverlaten (in relatie tot de hoeveelheid startkwalificaties). Tot slot is de verbetering van de deelgemeentelijke sociale infrastructuur een succes te noemen.


goede gezondheid


cap

ac

leef


g

en

bi nd

do

ing


voldoende opleiding

n ite ite

vin ge

ervaren binding

ale soci


mutaties

sociale inzet

Hoogvliet-Zuid

bi nd

ale soci

en

sca si

m

vo

v+o

vt

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb sc

e me

e me

sc

av

g

do

gg

ing

leef

w+s

do

gg

vin ge

n ite

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

bi nd

vt

ite

v+o

g

n ite

om

av

vin ge

om

od

ph

Hoogvliet-Noord

ite

Hoogvliet-Zuid scoort een 6,8 op de Sociale Index, Hoogvliet-Noord een 6,5. De hogere score van Hoogvliet-Zuid komt vooral door betere scores voor capaciteiten en sociale contacten. Voor taalbeheersing scoort HoogvlietZuid sociaal zeer sterk. Hoewel Hoogvliet-Noord een lagere Sociale Index-score heeft, scoort de wijk op alle aspecten en bijna alle thema’s voldoende, en bovendien beter dan de stad. De uitzondering is de gezondheid. Die is in de wijk een probleem.


e me

Hoogvliet scoort met een 6,7 aanzienlijk hoger op de Sociale Index dan Rotterdam. Dit geldt ook voor de vier aspecten. Op verschillende thema’s, zoals voldoende taalbeheersing en verhuizingen scoort Hoogvliet sociaal sterk en daarmee veel hoger dan Rotterdam. Alleen de score voor sociale en culturele activiteiten is relatief laag. Hoogvliet komt hiermee verrassend sterk uit de bus. De verschillen tussen Hoogvliet-Noord en Hoogvliet-Zuid zijn ook minder groot dan verwacht.

ontbreken van discriminatie passende huisvesting

leef

Sinds de start van de herstructurering zet Hoogvliet in op diversiteit van de bewoners(groepen). Bij de nieuwbouw is dat het uitgangspunt. Daarnaast heeft Hoogvliet een groene uitstraling, die zij ondanks de nieuwbouw heeft weten vast te houden. Het “dorpse” karakter blijft in die zin behouden. De wijken zijn ruim van opzet. De bewoners hebben van oudsher een sterke binding met hun deelgemeente. Zij keren nu graag terug naar hun eigen wijk. Met name Hoogvliet-Zuid is een gebied waar veel in is geïnvesteerd. Ook op het gebied van voorzieningen. Het percentage ouderen valt in relatie tot

Rotterdam positief op.

ing

De visie van Yvonne Bekker


ale soci

en

sca si

m

vo

eb

35

36


37

Overschie

De visie van Kees van der Meer In de deelgemeente Overschie wonen circa 16.000 mensen, waarvan ongeveer 60% tussen de 20 en 65 jaar is. Er wonen hier relatief veel ouderen. Overschie heeft een rijke historie en bestaat uit wijken met een sterk eigen gezicht, zoals het oude dorp, Schiewijk, landzicht, Schieveen en Zestienhoven. De bevolkingssamenstelling is divers, met

name in Kleinpolder. Daar zijn de laatste jaren relatief meer Surinamers, Turken en Marokkanen komen wonen dan in de rest van Rotterdam. Naar verhouding blijven bewoners van Overschie lang in de wijk wonen. Er is dus sprake van een lage verhuisbereidheid. Met name voor de zogenoemde middeninkomens ontbreken nu nog woningen. Maar dat verandert de komende jaren door de bouw van de nieuwe wijk Park

Zestienhoven. Behalve de bebouwing langs en nabij de Rotterdamse Rijweg bestaat de wijk Kleinpolder vooral uit portiekflats uit de wederopbouwperiode. De kwaliteit van veel van deze woningen voldoet niet aan de eisen van deze tijd. Zo hebben deze een oppervlakte van slechts ca. 55 m2. Tijdens de stadsvernieuwing is een deel van de portiekwoningen gesloopt. Door de geluidsnormen en later de luchtkwaliteit rond

Resultaten van de Sociale Index Overschie scoort een halve punt hoger op de Sociale Index dan Rotterdam. De Sociale Indexscore van 6,2 is het gevolg van de hoge scores voor leefomgeving en sociale binding. Op enkele thema’s, zoals voldoende opleiding en sociale en culturele activiteiten, scoort Overschie lager dan Rotterdam gemiddeld.




goede gezondheid



g

cap

ac

n ite ite

vin ge

do

en

bi nd

werk en school

ale soci


sociale inzet

voldoende opleiding

ing

sociale index

e me

De wijk Overschie en de omliggende gebieden scoren aanzienlijk beter op de Sociale Index dan Kleinpolder. Overschie en omstreken heeft een Sociale Index-score van 6,7, Kleinpolder – net als Rotterdam – een score van 5,8. Vrijwel alle scores van de wijk Overschie (inclusief Noord Kethel, Schieveen, Zestienhoven en landzicht) zijn hoger dan die van de deelgemeente. In de wijk Overschie e.o. wordt weinig verhuisd (waardoor de wijk een heel goede score heeft voor sociale binding). Verder hebben de bewoners een goede taalbeheersing en tonen zij veel sociale inzet. De wijk is schoon en er is weinig discriminatie. Kleinpolder is een wijk met veel sociale problemen, vooral bij het aspect capaciteiten. De taalbeheersing en de gezondheid zijn problematisch. Mede als gevolg daarvan is er ook een probleem bij de deelname aan werk en school. Wat sociale binding en leefomgeving betreft scoort de wijk als sociaal voldoende (en hoger dan het Rotterdams gemiddelde).

leef

38

mutaties

ervaren binding


de A13 en A20 konden op een aantal locaties, zoals bijvoorbeeld Kleinpolder-Zuidwest, geen nieuwe woningen terugkomen. Dit zorgde voor braakliggende gronden en eenzijdige woningvoorraad met woningen in het lagere marktsegment. Op een aantal plekken zijn de portiekflats wel vervangen door woningen met een tuin. Ook vond er renovatie plaats, waarbij kleine woningen werden samengevoegd tot grotere woningen. Door deze eenzijdige woningvoorraad trekt vooral Kleinpolder mensen met laag gemiddeld inkomen, laag gemiddeld opleidingsniveau, hoge werkloosheid en weinig economisch perspectief. We willen graag de eenzijdige woningvoorraad aanpakken. Woningcorporatie Woonstad steunt ons hierin. Knelpunt is wel de weten regelgeving rond luchtkwaliteit en geluid.

Overschie

od

ph

vt

vi

ca p ac

gg

leef

n ite

w+s e me

sc

do

ing

sociale index

bi nd

v+o

g

ite

om

av

vin ge

vo

eb

ale soci

en

sca

m

si

Kleinpolder

od

ph

vt

vi

ca p ac

leef

bi nd

e me

do

ing

sociale index

w+s sc

gg n ite

v+o

g

ite

om

av

vin ge

ale soci

en

sca si

m

vo

eb

De binding in Overschie ligt iets boven het Rotterdams gemiddelde. De actieve inzet voor de eigen buurt is relatief hoog, behalve in Kleinpolder. Deze wijk kent een toestroom van behoorlijk wat nieuwe bewoners met weinig kansen. Kleinpolder kan deze sociale ontwikkeling echter het hoofd bieden door een aantal kenmerkende kwaliteiten. Zo combineert de wijk het karakter van een stedelijke wijk met portiekwoningen met de schaal en leefbaarheid van een meer dorpse gemeenschap. Er zijn relatief veel groen- en speelvoorzieningen en betaalbare woningen. De bevolkingssamenstelling is kleurrijk en er verhuizen weinig mensen. Deze kwaliteiten koesteren wij en zien wij als basis voor de verdere ontwikkeling van deze wijk.

We zijn heel trots op Paradie Overschie. Daar is een bonte verzameling Overschieënaren actief mee bezig. En tijdens de drie dagen van het festival komt heel Overschie elkaar tegen. Maar er zijn ook allerlei andere initiatieven waar we samen met bewoners aan de slag gaan, of het nou gaat om het inrichten van de straat of het aanleggen van een paddleveld. Ook zijn we trots op de korte lijnen tussen alles en iedereen. Als er iets is, weet iedereen elkaar heel snel te bereiken. Dat geldt ook voor bewoners. Via onze wijkgesprekken hebben we de afgelopen jaren 1500 mensen gesproken. Daar zitten veel mensen bij, die we niet zo snel bereiken met bewonersavonden en klankbordbijeenkomsten. Via die gesprekken weten we wat er leeft. Dat zien we iedere keer weer bevestigd door de cijfers. Zoals nu ook weer door deze Index. We weten wat er moet gebeuren en we werken er ook hard om dat te bereiken. En waar ik echt hartstikke trots op ben, is dat we ondanks alle beperkingen door de lucht- en lawaaiproblemen samen zoveel bereiken. En dat uit de gesprekken en cijfers steeds weer blijkt, dat iedereen heel tevreden woont in Overschie. Het komende jaar verwachten we vooral veel van de gratis lidmaatschappen van een sportvereniging. Nu maken al aardig wat kinderen in de basisschoolleeftijd daar gebruik van. Volgend jaar kan elke jongere tot 18 jaar in Overschie gratis bij een club gaan sporten.

39

40

Hillegersberg-Schiebroek

De visie van Anton Stapelkamp Hillegersberg en Schiebroek zijn twee heel diverse gebieden aan de rand van de stad. Ruim en groen opgezet met ook veel water en dus is de deelgemeente een populaire woonwijk. Tot 1941 waren het beide nog zelfstandige gemeenten. Tweederde van de deelgemeente bestond al voor de laatste wereldoorlog. In de jaren ’50 en ’60 werden Schiebroek en 110 Morgen gebouwd met

grote aantallen appartementen. De laatste jaren is er nieuwbouw bijgekomen in Terbregge, Hillegersberg-Noord en Schiebroek. Deels wordt de deelgemeente bewoond door mensen met een meer dan gemiddeld inkomen, waaronder veel gezinnen en mensen op leeftijd. We hebben

veel voorzieningen voor senioren. Maar in de goedkopere appartementen woont een toenemend aantal mensen, dat het niet makkelijk heeft en waar problemen zich soms opstapelen. De verschillen tussen de wijken zijn best groot: het verstedelijkte Hillegersberg-Zuid (ook wel Kleiwegkwartier genaamd), het oude half-agrarische buurtschap Terbregge, VINEx-wijk Nieuw Terbregge, de villabuurtjes in het Molenlaankwartier en dan nog de sociale woningbouw van 110 Morgen en Schiebroek-Zuid . De nabijheid van de stad en het grote aanbod aan voorzieningen op het gebied van onderwijs, sport en recreatie zijn ook sterke kanten. Al heeft bijvoorbeeld 110 Morgen (onderdeel van Hillegersberg-Noord) geen basisschool, heeft het Molenlaankwartier geen wijkgebouw en kennen Terbregge en Hillegersberg-Zuid geen voorzieningen voor senioren. Vooral in de zorg en het onderwijs is er veel werkgelegenheid en daarnaast is de detailhandel belangrijk. En er zijn twee bedrijventerreinen. Sterk van de deelgemeente is, dat we veel mondige, zelfredzame burgers hebben, maar het laatste decennium is daar ook een toenemende groep kwetsbare mensen bij gekomen. Mensen die met minder kansen in het leven staan dan gemiddeld. Bijvoorbeeld zo’n 900 huishoudens in Schiebroek (op 15.000 inwoners) leven van een bijstandsuitkering. Veel bewoners zijn ook actief in kerken, sportverenigingen, culturele organisaties en allerlei bewonersinitiatieven. Een bedreiging voor de deelgemeente is de druk om het gebied vol te bouwen. Grond is hier

tenslotte duur. Maar daarmee dreigt juist het bijzondere, groene karakter aangetast te worden. In herstructureringsgebieden als 110 Morgen en Schiebroek-Zuid staat de sociale samenhang onder druk door de vele verhuizingen. De komende jaren zullen nog honderden woningen worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Trots ben ik op de plannen voor de wijkaanpak in Schiebroek. Voor het eerst werken we daarbij, behalve met de woningbouwcorporaties, ook structureel samen met de zorgaanbieders laurens, De Stromen en Humanitas. Maar ook de samenwerking met de talloze andere organisaties en bewonersgroepen die actief zijn in de wijk hebben we weten te versterken. Daarvan plukken we al zeer geregeld de vruchten. Een ander punt waarover we tevreden zijn, is de kwaliteitsslag die we maken bij het jeugdbeleid en het jeugdwerk. De grote overlast van jeugd in Schiebroek is sterk gedaald en we weten steeds beter jongeren bij het jeugdwerk te betrekken. Belangrijk is ook, dat we op één na alle scholen voor Voortgezet en Basisonderwijs hebben weten te interesseren voor de BredeSchoolaanpak. Dat biedt enorme vooruitzichten voor ons jeugdbeleid. Tenslotte is het aantal Opzoomerende straten in 2007 flink toegenomen, van 138 naar 151. Waarbij ook het aantal activiteiten per straat toenam. Belangrijk signaal dat ook veel bewoners zich willen inzetten voor de sociale samenhang. Volgend jaar willen we van de Europese Jongeren Hoofdstad een






vin ge

cap

ac

leef


g

n ite ite

De Sociale Index is op zich een goed instrument om de voortgang te meten, maar het kent ook beperkingen. Het laat niet de grote verschillen binnen de wijken zien: Schiebroek-Zuid is een veel kwetsbaarder gebied dan Schiebroek-Noord, en dat vertekent dus fors de cijfers in de Veiligheidsindex en de Sociale Index. Bij Schiebroek-Zuid kan je er een punt af halen en bij Schiebroek-Noord er eentje optellen om een zuiver beeld van de situatie te krijgen. Dat geldt ook voor Hillegersberg-Noord, met het gedeeltelijk kwetsbare 110 Morgen en de sterke dorpskern van Hillegersberg. We gaan dus nog nadere analyses maken met behulp van de buurtsignalering.


do

en

bi nd

werk en school

soci

voldoende opleiding

ing

sociale index

e me

groot succes maken. We willen de enige nog niet-Brede School erbij trekken en het aantal straten met Mensen Maken de Stadafspraken verder laten toenemen. Verder willen we een opgeknapte sportaccommodatie van NIO en De Meeuwen aan de Abeelweg openen, het Wmo-Vraagwijzerloket en een Centrum voor Jeugd en Gezin. En we vertrouwen in de positieve resultaten van de wijkaanpak in Schiebroek en 110 Morgen, door bijvoorbeeld de activiteiten van de Vrouwenstudio voor allochtone vrouwen en de nieuwe welzijnsaccommodatie in 110 Morgen.

ale

ervaren binding


sociale inzet

mutaties

Resultaten van de Sociale Index Hillegersberg-Schiebroek scoort een 7,3 op de Sociale Index. Na Hoek van Holland de hoogst scorende deelgemeente van de stad. Vier van de vijf wijken scoren sociaal sterk, Schiebroek is voldoende sterk. De bewoners zijn gemiddeld tevreden over hun inkomen, voelen zich verbonden met hun omgeving en ervaren geen vervuiling of overlast. Hierbij moet opgemerkt worden, dat er behoorlijke verschillen zijn tussen de wijken, maar ook binnen de wijken, zoals de portefeuillehouder terecht opmerkt. Molenlaankwartier heeft de hoogste Sociale Indexscore (8) van de stad. De scores zijn zeer hoog op alle vier de aspecten. De laagste score is voor sociale contacten, maar ook die score ligt boven het gemiddelde van de deelgemeente en ver boven het gemiddelde van Rotterdam. Terbregge scoort ook heel hoog op de Sociale Index (7,8). Ook deze wijk heeft hoge scores op alle aspecten en een zeer hoge op sociale binding en geen vervuiling en overlast. Het laagst scoren de voorzieningen. De bewoners van de wijk zijn niet tevreden over de buurtvoorzieningen. De score is aanzienlijk lager dan gemiddeld in de deelgemeente en zelfs lager dan gemiddeld in de stad. Hillegersberg-Zuid (7,5) is sociaal sterk. Vooral op capaciteiten scoort het goed. Ook hier zijn de bewoners gehecht aan hun wijk.

41

42

Hillegersberg-Noord (7,2) is ook sociaal sterk. De bewoners van Hillegersberg-Noord ondernemen van alle wijken van de deelgemeente de meeste sociale en culturele activiteiten. Qua opleiding scoort Hillegersberg-Noord aanzienlijk lager dan bij de hierboven beschreven wijken, maar ruim boven het Rotterdamse gemiddelde. Schiebroek is voldoende sterk (6,8). Op capaciteiten en participatie scoort de wijk aanzienlijk lager dan de andere wijken van Hillegersberg-Schiebroek. Maar nog steeds aanzienlijk beter dan het Rotterdams gemiddelde. Dit geldt alleen niet voor gezondheid, Het aantal bewoners van Schiebroek, dat zich minder gezond voelt, is relatief hoog (gelijk aan het gemiddelde van de stad). Molenlaankwartier

om sc

ing

bi nd

sc

si

Schiebroek

od

ph

vi

ca p ac

leef

bi nd

e me

do

ing

sociale index

w+s sc

gg n ite

v+o

vt

ite

om

av

g vin ge

ale soci

en

sca si

m

ing

ale soci

en

sca

m

si

do

vo

eb

gg

bi nd

leef

sca

vi

ca p ac

sociale index

w+s eb

ale soci

en

v+o

vt

n ite

vo

e me

e me

sc

do

av

g vin ge

ite

sociale index

w+s

m

ing

ing

gg n ite

v+o

od

ph

vi

ca p ac

eb

Hillegersberg-Noord

ite

om

av

vt

vo

ale soci

en

si

om

od

g vin ge

do

sca

Hillegersberg-Zuid

ph

leef

leef

bi nd

w+s

m

si

gg n ite

sca

vi

ca p ac

sociale index

eb

ale soci

en

v+o

e me

e me

sc

do

vo

vt

ite

w+s

av

g vin ge

bi nd

gg

sociale index

od

ph

vi

ca p ac

n ite

v+o

vt

ite

om

av

g vin ge

leef

od

ph

Terbregge

m

vo

eb


43

Pernis

Ik ben het meeste trots op het succes van de buurtverenigingen die opgericht zijn of in oprichting

Het komend jaar wil ik het aantal buurtverenigingen nog verder uitbreiden. In het bijzonder wil ik mij inspannen om een soort huiskamer te krijgen voor circa 40 (hang)groepjongeren, die een vereniging willen oprichten. Met een soort huiskamer waar zij elkaar kunnen ontmoeten zonder toezicht van ouders en ander ongerief. Er is inmiddels een bestuur bestaande uit negen jongeren. Zij willen de volledige verantwoordelijkheid nemen voor het reilen en zeilen van hun vereniging. Omdat een eerste mogelijke locatie nogal heftig door omwonenden is afgewezen, willen de jongeren nu aan omwonenden van andere mogelijke locaties duidelijk maken, dat zij een goede buur zullen zijn.








g

cap

ac

n ite ite

vin ge


e me

Pernis scoort als sociaal sterke wijk met een score van 7,2 op de Sociale Index. Het wekt geen verwondering dat de sociale binding het hoogste scoort. De bewoners zijn sterk betrokken bij hun wijk en er zijn weinig verhuizingen. Verder zijn de bewoners tevreden met hun inkomen. En is de bereidheid groot om je in te zetten voor anderen in de vorm van vrijwilligerswerk en mantelzorg. De deelname aan werk en school is hoog en er is geen sprake van vervuiling en overlast. Alleen bij deelname aan sociale en culturele activiteiten scoort Pernis laag. Ook de score op gezondheid is wat lager. Zij het altijd nog ruim een punt hoger dan het gemiddelde van Rotterdam.

Het behoud van de voorzieningen en daarmee de leefbaarheid in Pernis, is de afgelopen 15 jaar het belangrijkste onderwerp geweest. Voldoende woningbouw om het aantal inwoners rond de ca. 5000 te houden, is daarbij het uitgangspunt. Ondanks de komst van de metro houdt Pernis zijn gesoleerde ligging. En maken de

do

en

soci

ale


sociale inzet

voldoende opleiding

ing

Pernis is een wijk. Iedereen kent elkaar en er is veel sociale cohesie. Bij de complexen die gesloopt worden om plaats te maken voor nieuwbouw is de binding minder. Door het stimuleren van buurtverenigingen zal dit toenemen. De goedlopende buurtverenigingen zijn een voorbeeld voor buurten waar de samenhang nog te wensen overlaat.

Dat de Sociale Index voor Pernis beduidend hoger uitvalt dan het Rotterdams gemiddelde is inderdaad geen verrassing. De hoge score (8,4) voor voldoende inkomen afgezet tegen de matige score (6,2) voor gezondheid en de redelijke score (6,7) voor voldoende opleiding geeft te denken. Speelt het milieu in Pernis een grotere rol dan tot nu toe werd aangenomen? De haven en industriële omgeving is financieel zo aantrekkelijk, dat jongeren liever gaan werken dan doorstuderen. Dit moet nader onderzocht worden. We zijn ook benieuwd naar de landelijke cijfers.

bi nd

De bewoners van Pernis wonen hier van oudsher en zijn verknocht aan het dorpsleven. Ze hebben er familiebanden en sociale contacten en doen mee aan het verenigingsleven. Pernis wordt door de bewoners een leuke plek gevonden om je kinderen op te laten groeien. Ze vinden er veiligheid en voldoende werk in de industriële omgeving.

zijn. Ik ben ook heel blij met de positieve reacties van de bewoners op de komst van een voorziening voor Maatschappelijke Opvang.

om

De visie van Brian Frowijn

leef

44

mutaties

ervaren binding


bewoners niet makkelijk gebruik van voorzieningen elders in de stad.

Dit heeft ook gevolgen voor de participatie en dan met name deelname aan sociale en culturele activiteiten (5,6). Hier scoort Pernis bijna een vol punt lager dan het Rotterdams gemiddelde. Waarschijnlijk spelen de geïsoleerde ligging en de beperkte voorzieningen een rol. Wij constateren dat onze bewoners (nog steeds) in staat zijn het verenigingsleven levend te houden. De bewoners zijn in staat allerlei zaken zelf te organiseren (spektakelstuk Pernis 2009 waaraan zo ongeveer het hele dorp mee gaat doen). Als je niet van voetballen of turnen houdt, is er niet veel keus meer. De verouderde gymzaal heeft een maximale bezetting en is te klein. Zodat nieuwe initiatieven voor binnensport voorlopig geen kans hebben. (Er zijn wel wat volwassenen die gebruik maken van sportvoorzieningen in Charlois en Hoogvliet). Muziekvereniging OBK is vitaal en zorgt via conservatoriumstudenten,

dat de (kandidaat-)leden lessen kunnen volgen. Toneelvereniging “De Schouwspelers” heeft sinds een paar jaar een florerende jeugdafdeling. Ondanks deze geweldige verenigingen blijft de keuze beperkt. Enige jaren geleden hebben wij uitgezocht, dat het stedelijke cultuurgeld niet of nauwelijks in Pernis terecht komt. Verenigingen moeten ondersteund worden om verder zo zelfstandig mogelijk te kunnen functioneren. Zo heeft Sportstimulering er voor gezorgd, dat er in Pernis een avondvierdaagse stichting en een Nordic Walking club zijn opgericht. Ook stichting Sportsupport doet goed werk voor de verenigingen. Voor onze culturele verenigingen zou zo’n ondersteuning er ook moeten komen. Binnenkort is er in Pernis een grote bijeenkomst met alle (sport)verenigingen om al deze zaken te bespreken. De hoge score voor sociale binding steekt af bij het slechte imago van Pernis.

45

46

Hoek van Holland

De visie van Hestia Reukema Hoek van Holland is een deelgemeente voor gezinnen en ouderen, maar ook onze jonge starters willen hier graag blijven wonen. De reden waarom mensen graag in Hoek van Holland wonen is, dat je hier heerlijk kunt genieten van de ruimte en de rust; het strand, de duinen, en de polder. En als je bedrijvigheid wilt zien, hebben we het zicht op de Maasvlakte en het telkens veranderde beeld op de Nieuwe Waterweg. Waar de wereld letterlijk aan je voorbij trekt. En dan te bedenken dat je gewoon op een half uur afstand van Rotterdam en Den Haag zit. De sterke kanten van Hoek van Holland zijn de sociale binding, het hechte verenigingsleven, de sociale binding met de wijk, het veiligheidsgevoel, de aanwezigheid van unieke musea en de kansen voor een verdere toeristisch-recreatieve ontwikkeling. Minder sterk is het voorzieningenniveau. Er zijn nogal wat sociale voorzieningen op afstand en vanwege het ontbreken van Voortgezet Onderwijs in de deelgemeente zijn onze jongeren dagelijks buiten onze deelgemeente. Het opleidingsniveau verdient aandacht. We hebben het afgelopen jaar veel successen geboekt. Ik ben er trots op, dat wij in nauwe samenwerking met de stad het strand toegankelijk hebben kunnen maken voor minder validen. Daarin zijn we uniek in Nederland. We hebben er veel mensen blij mee gemaakt. Ik heb mensen gesproken die met tranen in hun

ogen vertelden hoe blij ze waren, dat ze nu eindelijk, na zoveel jaren, weer een keer naar het strand kunnen. Ik ben blij dat twee basisscholen een wijkarrangement hebben waardoor leerlingen ontwikkelingskansen wordt geboden op het gebied van sport en cultuur. En we staan op het punt om Voor en Vroegschoolse Educatie (VVE) in te voeren. We hebben straatactiviteiten en wekelijkse evenementen in de zomer in het dorp. Een kleinere gemeenschap kent ook zijn keerzijde. We hebben het afgelopen jaar buitengewoon veel inzet gepleegd op verbetering van zorgstructuur, samenwerking en verwijzing binnen de zorgketen. We constateren dat individuele problematiek te vaak en te lang verscholen achter de voordeur blijft of onvoldoende gemeld wordt. Een vroegtijdige signalering en adequate aanpak is van groot belang. Het komend jaar willen wij bouwen aan een nieuw wijkgebouw De Hoekstee. Een krachtig zorgcentrum (inclusief huisvesting van huisartsen) en sporten cultuuraanbod. Door de vestiging van een CJG (Centrum Jeugd en Gezin) in de Hoekstee wordt het zorgaanbod laagdrempeliger. En kan de samenwerking tussen de partijen verder verbeteren. Verder willen we in Hoek van Holland nog meer aandacht beteden aan gezondheid, opleidingsniveau en onze grote groep senioren. Het beeld dat uit de Sociale Index komt is heel herkenbaar. Het geeft aan dat Hoek van Holland een aangenaam woon- en leefklimaat heeft. De Sociale Index laat

ook zien, dat we op die gebieden waar Hoek van Holland niet sterk scoort (gezondheid, opleiding en culturele activiteiten) nu al volop inzetten. We zijn blij met een mooi cijfer, maar dat betekent zeker niet dat we er al zijn! Het is een uitdaging om daar waar nodig te verbeteren. Waar we ook aan werken is, dat de groei van de deelgemeente ook op sociaal gebied nu al voorbereid wordt.


Resultaten van de Sociale Index ontbreken van discriminatie





cap

ac

leef


g

n ite ite

vin ge

do

en

bi nd

e me

werk en school

ing

sociale index

soci

voldoende opleiding

ale

ervaren binding


sociale inzet

mutaties

Hoek van Holland is met een score van 7.8 de best scorende deelgemeente van Rotterdam. In alle opzichten wordt Hoek van Holland door de bewoners een prettige deelgemeente gevonden. Op bijna alle gebieden scoort Hoek van Holland sociaal sterk, Sociaal voldoende scoort Hoek van Holland bij opleiding, gezondheid en deelname aan sociale en culturele activiteiten. Er zijn binnen Hoek van Holland geen aparte wijken onderscheiden.

47

48

5

PROGRAMMA SOCIAAl: RESUlTAAT IN 2010 EN DOORKIJK NAAR 2015

Projecten en programma’s Het Programma Sociaal bestaat uit projecten en activiteiten, die gemeente en deelgemeenten de komende jaren op sociaal terrein voor elkaar willen krijgen. Er zijn projecten en programma’s die gemeentelijke diensten opstelden ter uitwerking van het collegeprogramma. Daarnaast hebben deelgemeenten een aantal Wijk Actieprogramma’s in uitvoering. Het Programma Sociaal bevordert de verbinding van de stedelijke inzet met de inzet van partijen in de wijk. Doel is de sociale structuur van de Rotterdamse wijken te bevorderen. In 2008 en verder blijft de uitvoering van het Sociaal Programma een belangrijke opgave. Kijkend naar de toekomst is er echter meer nodig.

deringen in het welzijnsveld en de opbouw van wat we noemen de basisinfrastructuur. Het Programma Sociaal heeft de ambitie om de individuele Rotterdammers te bereiken. Als partijen meer en beter samenwerken, betaalt zich dat uiteindelijk terug. Denk aan individuele of gezinssituaties, waarbij we de dienstverlening beter op elkaar af stemmen. Met betere afstemming is ook de wederkerigheid in de dienstverlening een rode draad. Van Rotterdammers verwacht we, dat zij er alles aan doen om weer zelf de touwtjes in handen te kunnen nemen. Maar denk ook aan Rotterdammers die nu nog niet meedoen aan (sociale) activiteiten. Deze groep wordt betrokken bij wat er in de stad gebeurt en weet wat er mogelijk is.

Versnellen van de samenwerking en resultaatgerichte aanpak in een aantal gebieden De Sociale Index laat zien waar er urgentie is op behalen van resultaat op sociaal gebied. De nadruk ligt daarbij nu eerst op de deelgemeenten Charlois en feijenoord. Maar ook in een aantal buurten op de Noordoever is het zaak de goede plannen die er zijn uit te gaan voeren. Voorop staat dat deelgemeente en gemeente de opgave en doelstelling voor een gebied delen en met maatschappelijke partners afspraken maken over concrete uitvoering. De Sociale Index geeft richting aan deze doelstellingen.

Gebiedsgericht werken in de hele stad De wijk is een belangrijke plek om verandering te organiseren. In de wijken lopen nu verschillende programma’s, zoals Pact op Zuid, Krachtwijken en Veilig. Om de integraliteit te waarborgen, wil het college meer samenhang tussen deze programma’s krijgen. De organisatie en sturing van deze programma’s passen we daarop aan. Deze zomer geven we het startsein voor de gebiedsgerichte aanpak in de hele stad. De verandering van de gemeentelijke aanpak naar gebiedsgericht werken vraagt niet alleen om een goede afstemming in het sociale domein, maar ook om een effectieve samenwerking in een gebied tussen sectoren. Gebiedsgericht werken met daarin de deelgemeente als spelverdeler. De meeste gemeentelijke diensten werken op dit moment aan uitvoeringsprogramma’s waarin gebiedsgericht centraal staat. Het Programma Sociaal levert hieraan een belangrijke bijdrage vanuit de ervaringen die opgedaan zijn in opstelling en uitvoering van de Wijkactieprogramma’s Sociaal (WAPS).

Veilig & Sociaal De noodzaak om de domeinen Sociaal en Veilig steeds meer met elkaar te verbinden, is heel groot. De veiligheid kan op peil blijven door een goede sociale samenhang. Voor de opbouw van sterke sociale structuur in de buurt is veiligheid noodzakelijk. Directie Veiligheid behaalt goede resultaten met de persoonsgebonden aanpak en de groepsaanpak. De successen van deze aanpak moeten we nu vasthouden in de samenwerking tussen Veilig en Sociaal. De Veiligheidsindex en Sociale Index bieden hier een stevige inhoudelijke basis voor. In 2008 bouwen we deze samenwerking verder uit in verschillende gebieden. Dat moet er toe leiden, dat we de beproefde methoden in 2009 breed kunnen toepassen. Bewegingen in het sociale domein Ook in het sociale domein zelf zijn ontwikkelingen die tot andere rollen en inzichten leiden. Denk hierbij aan de veranderingen die zijn ingezet door de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de veran-

Sociale visie op Rotterdam in 2015 Er is behoefte om de Sociale Visie – de basis van het Sociale Programma - scherper uit te werken en neer te zetten. Neerzetten hoe Rotterdam er in sociaal opzicht in 2015 uit moet zien en met wie dat te realiseren. Het Sociaal Programma doet de voorzet om in 2008, met de belangrijke spelers in de stad, de doorkijk te presenteren en verder te werken aan realisering.


49

50

bijlage 1 Overzichtstabel Sociale Index 2008 DEELGEMEENTE

BUURT

SOCIALE INDEX

ASPECTEN Capaciteiten

Stadscentrum

leefomgeving

Participatie

Sociale Binding

Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt

sociaal voldoende

6,5

6,5

6,8

6,9

5,9

Stadsdriehoek/C.S. Kwartier

sociaal voldoende

6,5

7,5

6,5

6,6

5,5

Oude Westen

kwetsbaar

5,3

4,0

5,4

5,8

5,9

Zuiderpark/Zuidplein

sociaal voldoende

6,1

6,5

6,7

5,8

5,3

Heijplaat

sociaal voldoende

6,0

5,6

6,4

5,6

6,5

Wielewaal

kwetsbaar

5,8

4,8

6,5

4,9

6,9

Zuidwijk

kwetsbaar

5,5

4,7

6,3

5,3

5,9

Oud-Charlois

kwetsbaar

5,4

4,5

5,8

5,6

5,5

Carnisse

probleem

4,9

4,5

5,3

5,7

4,1

Pendrecht

probleem

4,6

3,9

5,3

4,5

4,7

Tarwewijk

probleem

4,5

3,8

4,9

4,8

4,4

Vreewijk

sociaal voldoende

6,3

5,6

6,7

5,6

7,2

Noordereiland

sociaal voldoende

6,2

5,4

6,7

6,0

6,9

Kop van Zuid-Entrepot

kwetsbaar

5,8

5,5

6,4

5,5

5,8

Katendrecht

kwetsbaar

5,2

4,3

5,8

5,6

5,3

feijenoord

probleem

4,9

3,5

5,4

4,9

5,9

Hillesluis

probleem

4,7

4,0

5,0

4,9

5,0

Afrikaanderwijk

probleem

4,7

3,6

4,9

4,5

5,7

Bloemhof

probleem

4,6

3,7

5,0

4,6

5,2

Middelland

kwetsbaar

5,7

5,2

5,6

6,6

5,3

Schiemond

kwetsbaar

5,5

4,4

6,2

5,1

6,3

Nieuwe Westen

kwetsbaar

5,4

4,7

5,5

6,0

5,4

Spangen

kwetsbaar

5,3

4,0

5,5

5,4

6,3

Delfshaven

kwetsbaar

5,3

4,7

5,5

5,8

5,2

Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp

kwetsbaar

5,3

5,1

6,1

5,3

4,6

Bospolder

kwetsbaar

5,2

3,9

5,2

5,7

5,8

Tussendijken

kwetsbaar

5,0

3,7

5,5

5,3

5,5

Oud IJsselmonde

sociaal voldoende

6,9

7,6

6,9

6,5

6,7

Groot IJsselmonde-Noord

sociaal voldoende

6,0

5,9

6,3

5,3

6,7

Beverwaard

kwetsbaar

5,9

6,2

5,8

5,8

5,8

Groot IJsselmonde-Zuid

kwetsbaar

5,8

5,4

6,2

5,4

6,3

lombardijen

kwetsbaar

5,5

4,7

6,4

5,1

5,7

Blijdorp

sociaal sterk

7,5

8,1

7,7

7,1

7,0

liskwartier

sociaal voldoende

6,4

6,4

6,5

6,8

6,1

Provenierswijk

sociaal voldoende

6,0

5,2

6,5

6,4

6,1

Bergpolder

kwetsbaar

5,9

6,4

5,9

6,2

5,0

Agniesebuurt

kwetsbaar

5,5

4,7

5,7

6,1

5,7

Oude Noorden

kwetsbaar

5,1

4,2

5,3

5,5

5,4

Kralingen Oost/Kralingse Bos

sociaal sterk

7,5

8,3

7,5

7,6

6,6

Struisenburg

sociaal voldoende

6,8

7,7

6,9

7,0

5,5

De Esch

sociaal voldoende

6,4

6,5

6,7

6,4

6,0

Rubroek

kwetsbaar

5,7

5,3

6,1

6,0

5,4

Kralingen West

kwetsbaar

5,6

5,3

5,9

5,9

5,3

Oud Crooswijk

kwetsbaar

5,2

4,0

5,5

5,2

5,9

Nieuw Crooswijk

kwetsbaar

5,0

4,2

5,2

5,7

4,8

Nesselande

sociaal sterk

7,8

8,8

7,4

7,8

7,2

‘s-Gravenland

sociaal sterk

7,7

8,3

7,5

7,4

7,7

Kralingseveer

sociaal sterk

7,5

7,5

7,2

6,9

8,5

Ommoord

sociaal sterk

7,1

7,3

7,2

6,4

7,4

Prinsenland

sociaal voldoende

7,0

6,7

7,1

7,0

7,4

Het lage land

sociaal voldoende

6,8

6,7

7,1

6,6

6,7

Zevenkamp

sociaal voldoende

6,6

6,3

6,7

6,4

7,1

Oosterflank

sociaal voldoende

6,4

5,8

6,6

6,3

6,8

Hoogvliet-Zuid

sociaal voldoende

6,8

6,7

6,9

6,5

7,1

Hoogvliet-Noord

sociaal voldoende

6,5

5,9

6,8

6,2

6,9

Overschie e.o.

sociaal voldoende

6,7

6,8

6,5

6,5

7,2

Kleinpolder

kwetsbaar

5,8

4,9

6,3

5,3

6,6

Molenlaankwartier

sociaal sterk

8,0

8,7

7,8

7,7

7,6

Terbregge

sociaal sterk

7,8

8,2

7,4

7,2

8,3

Hillegersberg-Zuid

sociaal sterk

7,5

8,2

7,5

7,2

7,0

Hillegersberg-Noord

sociaal sterk

7,2

7,4

7,4

7,1

7,0

Schiebroek

sociaal voldoende

6,8

6,4

7,2

6,2

7,4

Pernis

Pernis

sociaal sterk

7,2

7,2

6,9

6,8

7,9

Hoek van Holland

Hoek van Holland

sociaal sterk

7,8

7,5

8,2

7,3

8,2

Charlois

feijenoord

Delfshaven

IJsselmonde

Noord

Kralingen-Crooswijk

Prins Alexander

Hoogvliet Overschie Hillegersberg-Schiebroek

bijlage 2


Beschrijving van de begrippen

Aspect persoonlijke capaciteiten Dit is een voorwaardenscheppend aspect. Het gaat om de persoonlijke voorwaarden die nodig zijn om in de samenleving te kunnen participeren. Hieronder vallen de volgende thema’s: voldoende taalbeheersing, voldoende inkomen, een goede gezondheid en voldoende opleiding. Voldoende taalbeheersing (vt) Negatief: percentage personen dat moeite heeft met Nederlands lezen, schrijven en/of spreken. Voldoende inkomen (vi) Negatief: aandeel van huishoudens met een inkomen onder 110% van het sociaal minimum, aandeel ontvangers van een bijstandsuitkering en aandeel huishoudens dat aangeeft moeilijk tot zeer moeilijk rond te kunnen komen. Goede gezondheid (gg) Aandeel bewoners die hun gezondheid als goed ervaren, apart gemeten voor 15-35 jarigen, 35-65 jarigen, 65+. Weinig meldingen bij lokale zorgnetwerken en weinig meldingen huiselijk geweld. Voldoende opleiding (vo) Weinig voortijdig schoolverlaters, voldoende jongeren met een startkwalificatie, voldoende inwoners met een startkwalificatie of werk. Een startkwalificatie is een diploma van Havo/vwo of niveau 2 van het MBO.

Aspect Leefomgeving Dit is een voorwaardenscheppend aspect. Het gaat het om de vraag of de leefomgeving stimuleert tot meedoen of belemmerend werkt. Onder dit aspect vallen de volgende thema’s: ontbreken van discriminatie, passend zijn van de huisvesting, aanwezig zijn van adequate voorzieningen en het ontbreken van vervuiling en overlast. Ontbreken van discriminatie (od) Negatief: percentage mensen dat zich gediscrimineerd voelt. Het oordeel over het omgaan met elkaar van allochtonen en autochtonen. Passende huisvesting (pv) Geen sprake van overbewoning (cf. definitie buurtsignalering) en bewoners die tevreden zijn met hun woning. Adequate voorzieningen (av) Om te bepalen of de voorzieningen adequaat zijn is de bewoners gevraagd naar: A. Tevredenheid met fysieke voorzieningen Dit betrof de tevredenheid over speelplaatsen, peuterspeelzalen/kinderdagverblijven, basisscholen, voorzieningen voor jongeren, voorzieningen voor ouderen, algemeen groen, recreatief groen, voorzieningen voor binnensport, voorzieningen voor buitensport, winkels, buurthuizen en cafe’s. B. Bekendheid sociale voorzieningen Dit betrof de bekendheid met de volgende sociale voorzieningen: thuiszorg, steunpunt mantelzorg, ouderenadviseurs, maatschappelijk werk, opvoedingsondersteuning, schuldhulpverlening, en de vraagwijzer. Er is ook gevraagd naar het gebruik, maar deze antwoorden zijn niet gebruikt voor het bepalen van de Sociale Index. Ze kunnen wel gebruikt worden bij de nadere analyses van een wijk. Er is niet gevraagd naar de tevredenheid omdat er per wijk te weinig gebruikers zijn voor een score per wijk. Geen vervuiling of overlast (v+o) Negatief: rommel op straat, vuil naast de containers, vernieling straatmeubilair, gaten en verzakkingen,

51

52

overlast van hard rijdend verkeer, geluidshinder door verkeer, lawaai van omwonenden, overlast van drugs, overlast van groepen jongeren, Veiligheidsindex.

Aspect Participatie (Meedoen) Dit betreft de kern van de Sociale Index: het is belangrijk dat iedereen meedoet in de samenleving (gedragsaspect). Onder dit aspect vallen de volgende thema’s: werkzoekenden, schoolgaande jeugd, voldoende sociale contacten, deelname aan sociale en culturele activiteiten en sociaal maatschappelijke inzet. Werkzoekenden en Schoolgaande jeugd (w+s) A. Werkzoekenden Aandeel werkzoekenden van de totale beroepsbevolking (15-65 jaar). B. Schoolgaande jeugd Percentage jongeren van 16-22 jaar dat naar school gaat als percentage van het totale aantal jongeren zonder startkwalificatie. Voldoende sociale contacten (sc) Percentage bewoners dat minimaal wekelijks contact heeft met vrienden en familie. Het contact kan bestaan uit een ontmoeting, een telefoontje of een e-mail. Daarnaast wordt apart meegerekend het percentage volwassenen dat behoefte heeft aan meer contacten en het percentage 65+ dat behoefte heeft aan meer contacten. Deelname aan sociale en culturele activiteiten (sca) Percentage bewoners dat minstens 1 x per maand sport, uitgaat (café, disco of uit eten), naar een theatervoorstelling of concert gaat of minimaal 1 x per maand een creatieve hobby beoefent. Sociaal maatschappelijke inzet (si) Percentage bewoners dat iemand helpt die langere tijd ziek of hulpbehoevend is (mantelzorg). Percentage bewoners dat onbetaald actief is in één of meer organisaties (vrijwilligerswerk). Percentage bewoners dat de afgelopen 12 maanden een actieve bijdrage heeft geleverd aan de leefbaarheid van de buurt. Ook bekend is in welk type organisatie zij vrijwilligerswerk doen, maar dit is niet opgenomen in de Sociale Index.

Aspect sociale binding Bij dit aspect gaat het om het gevoel van de bewoners bij hun buurt. Hieronder vallen de volgende thema’s: voelen bewoners zich thuis in hun buurt (ervaren binding) en wonen ze lang in de buurt (mutaties). Mutaties (m) Percentage verhuizingen. Percentage bewoners dat korter dan 2 jaar in Nederland woont. Percentage bewoners dat langer dan tien jaar in dezelfde woning woont. (Bij nieuwbouwwoningen geldt het criterium 90% van de leeftijd van de woning). Ervaren binding (eb) Percentage bewoners dat zich thuis voelt in hun buurt en vindt dat buurtgenoten goed met elkaar omgaan (familiariteit). Percentage bewoners dat zich verantwoordelijk voelt voor de buurt en zich inzet voor de buurt. Percentage bewoners dat vertrouwen heeft in het (deel)gemeentebestuur.

Meer resultaten van de Sociale Index en een gebruikershandleiding zijn te vinden op www.cos.rotterdam.nl


53

54

bijlage 3

* Op deze kaart zijn behalve de 64 woonwijken ook de industriegebieden weergegeven.


*

55

56

COLOFON ONTWIKKELING SOCIALE INDEX Kees Leijdelmeijer en Johan van Iersel (RIGO Research en Advies BV, Amsterdam) MANAGER SOCIAAL PROGRAMMA Elsebee Slob PROJECTLEIDER SOCIALE INDEX Corrine Oudijk

UITVOERING 1E METING Marco Bik, Pieter Koppelaar en Martijn Epskamp (COS, gemeente Rotterdam) TEKSTEN Elsebee Slob, Corrine Oudijk en de deelgemeenten VORMGEVING NXIX, Fred Sophie FOTOGRAFIE David Adams, www.davidadams.nl Dit is een uitgave van de Programmastaf Sociaal Gemeente Rotterdam Postbus 70012 3000 KP Rotterdam Telefoon: (010) 4173858 www.rotterdam.nl Juni 2008

Dit is een uitgave van Programmastaf Sociaal Gemeente Rotterdam

Rotterdam. 1e meting door de Sociale Index sociaal gemeten

Recommend Documents