Rituximab (Mab Thera®) bij reumatische aandoeningen
Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel rituximab te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u daarmee altijd bij uw reumatoloog/verpleegkundig reumaconsulent terecht.
Hoe werkt rituximab?
Rituximab behoort tot de nieuwe - zogenaamde biologische - antireumatica (biologicals). Hoewel de precieze oorzaak van reumatoïde artritis (RA) niet bekend is, wordt bij patiënten met RA een verhoogde hoeveelheid van een aantal ontstekingseiwitten gevonden. B-lymfocyten zijn specifieke witte bloedcellen die een rol spelen bij de toename van deze ontstekingseiwitten. Rituximab is een eiwit waarmee de activiteit van B-lymfocyten wordt onderdrukt. Daardoor worden de gewrichtsontstekingen geremd en nemen de zwelling, pijn en stijfheid af. Ten gevolge van vermindering van gewrichtsontstekingen neemt de kans op beschadiging aan de gewrichten af. Ook voelen veel patiënten zich minder moe en kunnen zij beter functioneren in het dagelijks leven. Het effect van rituximab treedt langzaam op in de loop van twee tot drie maanden. Rituximab wordt ook toegepast in de behandeling van andere reumatische autoimmuun ziekten, zoals bijvoorbeeld systemische lupus erythematodes (SLE), polymyositis/dermato-myositis en verschillende vormen van vasculitis (ontsteking van de bloedvatwand).
Hoe wordt rituximab gebruikt?
Rituximab wordt toegediend via een infuus. De behandeling bestaat uit één of twee infusen. Het tweede infuus volgt ongeveer twee weken na het eerste infuus. Indien de RA weer actiever wordt (meestal na negen tot vijftien maanden) kunnen, indien de behandeling aanslaat, de infusen zo nodig herhaald worden. Rituximab wordt soms als enig antireuma middel gebruikt, maar bijvoorkeur gecombineerd met methotrexaat of andere antireuma middelen omdat de combinatie effectiever is. De infusen worden toegediend op de dagbehandeling. Het eerste infuus neemt ongeveer zes uur in beslag, het tweede infuus ongeveer vijf uur. Vlak voor ieder
1
rituximab-infuus krijgt u paracetamol en, per infuus, eenmalig prednison en een anti-allergisch middel. Deze medicijnen zijn bedoeld om koorts en allergische reacties tijdens het infuus tegen te gaan. De verpleegkundige controleert vooraf, tussentijds en na afloop uw bloeddruk, pols en temperatuur. In het geval van bijwerkingen kan de inloopsnelheid van het infuus aangepast worden. Rituximab mag niet worden toegediend op het moment dat u een ernstige infectie heeft. Voor de start van het infuus worden u vragen gesteld over uw gezondheid. Belangrijk hierbij is dat u aangeeft of u de periode voorafgaand aan het infuus ziek bent geweest of antibiotica heeft gehad. Verder wordt u gevraagd naar mogelijke bijwerkingen van eerdere rituximab infusen. Indien nodig wordt u door een arts gezien om te beoordelen of er redenen zijn het infuus niet te geven of de dosering aan te passen.
Welke bijwerkingen kunnen optreden tijdens behandeling met rituximab? Meest voorkomend (meer dan 10%) Milde infecties van de bovenste luchtwegen zoals verkoudheid en bronchitis.
•
Zelden (minder dan 1%) Tijdens de behandeling zijn zelden ernstige infecties beschreven. Als u klachten of symptomen heeft die kunnen passen bij een ernstige infectie zoals onder andere hoge koorts, ernstige kortademigheid of hoesten, overleg dan met uw (huis)arts/verpleegkundig reumaconsulent. In zeldzame gevallen kan het zijn dat u tijdens of direct na toediening een zogenaamde infusie (= allergische reactie) ontwikkelt. Als u last krijgt van kortademigheid, ernstige duizeligheid, licht gevoel in het hoofd, koude rillingen, zwelling van de lippen, huiduitslag of jeuk moet u dit onmiddellijk laten weten aan de verpleegkundige, zodat hij/zij meteen de arts kan waarschuwen. Zo nodig wordt de toediening van rituximab vertraagd of onderbroken of een anti-allergie middel toegediend. Extreem zelden is het optreden van progressieve multifocale leukencefalopathie (PML) beschreven. Dit is een aandoening van het centraal zenuwstelsel.
• •
•
2
Wat u verder nog moet weten
•
•
In het verleden is bij een klein aantal patiënten tijdens behandeling met andere biologische middelen tuberculose ontstaan. Dit betrof vrijwel altijd het opnieuw opvlammen van een oude tuberculose. Daarom wordt bij alle patiënten die beginnen met behandeling met rituximab gekeken of er een vroegere besmetting met tuberculose heeft plaatsgevonden. Dit wordt gedaan door middel van een huidtest (Mantoux reactie) en een röntgenfoto van de longen. Rituximab mag niet worden toegediend op het moment dat u een ernstige infectie heeft. Als u klachten of symptomen heeft die kunnen passen bij een infectie zoals onder andere hoge koorts, ernstige kortademigheid of hoesten, overleg dan met uw arts. Bij ernstige infecties kan de arts adviseren het infuus uit te stellen.
Operaties en andere (tandheelkundige ingrepen)
Er bestaat bij het gebruik van rituximab mogelijk een verhoogd risico op infecties na een operatie. Bespreek het met uw arts als u een operatie of tandheelkundige ingreep moet ondergaan. Informeer diegene die de ingreep uitvoert dat u wordt behandeld met rituximab.
Andere geneesmiddelen
Rituximab kan, voor zover bekend, veilig worden gebruikt naast andere geneesmiddelen. Alleen de combinatie met andere biologicals moet worden vermeden vanwege de vergrote kans op (ernstige) infecties. Overleg bij twijfel met uw arts.
Zwangerschap en borstvoeding
Omdat de veiligheid van rituximab tijdens zwangerschap en borstvoeding niet onderzocht is, wordt het gebruik daarvan ontraden in deze situaties. Overleg met uw arts voordat u zwanger wilt worden of als u onverwacht toch zwanger bent geworden.
3
Autorijden
Tijdens en na toediening van het infuus kan, als gevolg van het toegediende antiallergie middel, sufheid of slaperigheid voorkomen. Autorijden op de dag van het infuus is daarom op eigen verantwoordelijkheid.
Vaccinaties
Wij raden het gebruik van een verzwakt levend vaccin af, zoals bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts, orale poliovaccin, orale tyfusvaccin of BCG. Wij adviseren om u jaarlijks tegen griep (influenza) te laten vaccineren door uw huisarts. Het advies is om vaccinaties minimaal vier weken voor de behandeling met rituximab te laten plaatsvinden, omdat het niet bekend is of vaccinaties die tijdens de behandeling worden gegeven effectief zijn.
Vragen
Voor vragen of bijzonderheden is uw reumatoloog of verpleegkundig reumaconsulent bereikbaar via het secretariaat reumatologie: maandag t/m vrijdag van 9.00 - 12.00 uur op telefoonnummer: 024 - 361 45 80. In noodgevallen is het secretariaat bereikbaar van 12.00 - 16.30 uur onder telefoonnummer: 024 - 361 76 87. De Radboud Apotheek is 24 uur per dag bereikbaar via telefoonnummer: 024 - 361 91 91.
• • •
Buiten kantooruren verloopt het contact in principe via de huisarts/huisartsenpost. Wilt u meer informatie over de afdeling Reumatische Ziekten? Kijkt u daarvoor op: www.radboudumc.nl/Zorg/Afdelingen/Reumatische Ziekten
4
08-2014-6229
Adres Reumatische Ziekten Geert Grooteplein-Zuid 8, route 433 6525 GA Nijmegen Postadres Radboudumc 470 Reumatische Ziekten Postbus 9101 6500 HB Nijmegen Contact Secretariaat Reumatische Ziekten 024 - 361 45 80, bereikbaar van 9.00 tot 12.00 uur
Radboud universitair medisch centrum
