RESOURCE. Sociale media versus wetenschap. p.18. Facebook en internetfora. Een op de vijf medewerkers geïntimideerd

Een op de vijf medewerkers ‘We should cut down on geïntimideerd environmental summits’

Krijgen we natuur weer op de agenda?

‘Het belangrijkste is dat we het bespreekbaar maken.’ | p.4 |

Het kabinet bezuinigt 40 procent: natuur is ‘uit’ in Den Haag. | p.22 |

That was Ingrid Visseren-Hamakers’ conclusion at Nagoya. | p.9 |

RESOURCE Voor studenten en medewerkers van Wageningen UR

nr. 6 – 4 november 2010 – 5e jaargang

Facebook en internetfora

Sociale media versus wetenschap p.18

2 >>

liefdewerk

>> WILLEM + SCHERVEN Willem Spekking, senior onderzoeksassistent Biobased Products

‘Opgraven is leuk, maar het moet ook gearchiveerd worden’ Scherven. Veel scherven. Van potten, schalen, vazen, glazen. Maar ook een heiligenbeeld, een boekomslag, sieraden. De beerput van de vroegere Latijnse school in Tiel geeft veel prijs. Maar dan begint pas het echte werk: determineren en beschrijven. ‘Anders had je het net zo goed in de grond kunnen laten zitten’, vindt Spekking. Doos na doos, met het engelengeduld van de ware liefhebber. RK / Foto: Guy Ackermans

‘WORKING ON A DIG IS FUN BUT THEN IT ALL NEEDS ARCHIVING’ Shards. Lots and lots of shards. Bits of broken pots, bowls, vases, glasses. And the odd statue of a saint, book cover, some jewelry… All unearthed from the septic tank at the ancient grammar school in Tiel. And that’s when the real work starts, to identify and describe all the finds. ‘Otherwise you might just as well leave it in the ground’, says Willem Spekking, senior research assistant at Biobased Products, who sifts through box after box with the patience of a saint.

RESOURCE — 4 november 2010

ILLUSTRATIE COVER: YVONNE KROESE

>>INHOUD nr. 6 – 5e jaargang

>> 12

>>

STEEDS COMMERCIËLER Portretten van vijf studentondernemers.

ACADEMISCHE JAARPRIJS Vliegkunstenaars winnen dankzij doorlopende theatervoorstelling.

2 Liefdewerk scherven EN VERDER 4 Nieuws & opinie 8 Wetenschap 11 Post 12 Een klein beetje commerciëler 16 Beeld KSV 18 Sociale media 21 Academische Jaarprijs 22 MI natuur 24 Student 29 Puzzel 30 Go/no go 31 Advertenties 32 Typical Dutch drop me in!

21

>>

25

HONDERD JAAR KSV De katholieke identiteit is verbleekt, maar de stropdas is weer terug.

HET BINO-EFFECT Laten we eens mijmeren over de uitslag van de medewerkers-enquête. Stel dat plezier in het werk, vertrouwen in het management en weinig werkstress gelijkstaan aan het goed functioneren van de organisatie. Dan is het Rikilt de instelling die hier het beste draait: het verbeteren van de voedselveiligheid geeft nauwelijks stress en een prima werksfeer. Onderaan ons fictieve lijstje Weldadige WUR-Divisies bungelt VHL. Dat zal niemand verbazen: de drie hogescholen fuseren met tegenzin en er gaan veertig arbeidsplaatsen weg. ESG en ASG draaien minder lekker dan in 2008. ESG-ers ervaren een hogere werkdruk: we vermoeden door toenemende concurrentie bij contractonderzoek. Bij ASG is het vertrouwen in de directie gedaald. Ongetwijfeld dankzij de impopulaire maatregelen in Lelystad: het melk- en pluimveeonderzoek verdwijnt en de huisvesting wordt niet verbeterd. De grootste stijger is AFSG. De waardering voor de directie steeg van ruim 30 naar bijna 60 procent. De nieuwe agrofood-directeur ligt er veel beter dan de oude. Zeg maar het Bino-effect. Gaby van Caulil

BINO EFFECT

The full story? resource.wur.nl/en

Gaby ponders the results of this year’s employee satisfaction survey. Rikilt staff seem the happiest: it seems improving our food is not stressful work. VHL staff are the

least happy – not surprising with 40 jobs going. At the ESG they’re getting more stressed out – competition for research contracts perhaps? And ASG staff have lost confidence

in management after some unpopular decisions. The most striking change is at AFSG, where confidence in the management has doubled. The Bino effect.

4 november 2010 — RESOURCE

4 >> nieuws

EEN OP DE VIJF MEDEWERKERS VOELT ZICH GEÏNTIMIDEERD Op verzoek van de ondernemingsraden is in de zogeheten medewerkermonitor van juni dit jaar een vraag opgenomen over ongewenst gedrag, zoals geweld, pesten of seksuele intimidatie. Deze week kwamen de resultaten van de enquête naar buiten. Bij de stelling ‘Ik heb het afgelopen jaar tijdens mijn werk te maken gehad met intimiderend gedrag’ vulde 2 procent ‘vaak’ in en 17 procent ‘soms’. Negentien procent ervaart dus intimidatie. Is dat veel? ‘We hebben geen referentiepunt, dit is de eerste keer,’ vertelt Cees van Dijk, voorzitter van de centrale ondernemingsraad. ‘Maar dit is een dusdanig hoog percentage dat we er aandacht aan moeten besteden.’

De Wageningse percentages zijn moeilijk te vergelijken met het landelijk gemiddelde. De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden van TNO (2009) maakt namelijk onderscheid tussen interne en externe intimidatie. Gemiddeld had 11,2 procent van de Nederlandse werknemers in het jaar ervoor te maken met ‘intimidatie door leidinggevende of collega’s’ en 19,4 procent met ‘intimidatie door klanten, leerlingen of passagiers’. Die twee percentages zijn overigens niet zomaar op te tellen – iemand kan intimidatie ervaren van zowel een collega als van een leerling. Bij hogeschool VHL is de ervaren intimidatie het hoogst, 31 procent. Tineke Tromp, directeur personeelszaken op bestuurscentrum, verklaart: ‘Het klinkt raar, maar het is wel herkenbaar. Toen de enquête werd afgenomen speelde bij VHL de discussie over de fusie. Dat was een hectische periode, waarbij men-

100 20 15 10 5 0% Verbaal geweld Fysiek (pesten, schelden) geweld

Ongewenste Intimiderend Discriminerend intimiteiten gedrag gedrag

0HGHZHUNHUVZRUGHQYDDNURRG VRPVJHHO RIQRRLWJURHQ JH±QWLPLGHHUG

sen wellicht ervaren hebben dat die fusie hen werd opgedrongen.’ Onduidelijk is wat eenieder verstaat onder intimidatie. Tromp wil daarom nagaan wat mensen precies bedoelen. ‘Intimidatie is een containerbegrip, we willen weten wat eronder ligt. Van Dijk: ‘Sommige mensen lachen om een opmerking, terwijl een ander zich bij dezelfde opmerking voelt aangevallen. Het is heel belangrijk dat mensen het bespreekbaar durven te GvC maken.’

HONDERDDUIZEND LITER *HVFKRUHQHQJHSRHWVWZRUGW%RQQLHWHUZLMOGHIRWRJUDIHQEXLWHQDO VWDDQWHSRSHOHQ5HGHQGHEHZRRQVWHUYDQRQGHU]RHNVFHQWUXPGH 2VVHNDPSHQKHHIW]RSDVKDDUKRQGHUGGXL]HQGVWHOLWHUPHONDIJHJHYHQ9RRUHHQRQGHU]RHNVNRHHHQ ELM]RQGHUHPLMOSDDOZDQW]HKHHIW GDDUQDDVWRRNWLHQNDOYHUHQJHNUHJHQHQPHWSURHYHQPHHJHGUDDLG %RYHQGLHQLV]HYROJHQVKDDUYHU]RUJHUVHHQèKHOHYLWDOHGDPHGLHKDDU SRVLWLHLQGHVWDOZHHWWHKRXGHQé +XOGH 5*IRWR%DUWGH*RXZ



ILLUSTRATIE: HANS WEGGEN

ð ,QWLPLGDWLHKHWKRRJVWELM9+/ ð 'DWEOLMNWXLWHHQWZHHMDDUOLMNVHPHGHZHUNHUVHQTX¬WH

STEEDS DEZELFDE UITKOMST De Medewerkermonitor van 2010 laat zien dat we ons werk uitdagend en plezierig vinden en positief zijn over de sfeer binnen het eigen team. We hebben weinig vertrouwen in de raad van bestuur en de helft van ons vindt de werkdruk te hoog. Dit hebben we vaker gehoord: het zijn dezelfde uitkomsten als in 2004, 2006 en 2008. Na iedere enquête volgen aanbevelingen en acties, zoals lunchbijeenkomsten, extra informatie op intranet of bespreken van de werkdruk in functioneringsgesprekken. Maar kennelijk helpt dat niet. Barbara Veltrop, medeverantwoordelijk voor de medewerkermonitor: ‘Ik denk dat er wel goede acties zijn ondernomen, maar dit soort processen gaat heel langzaam. Zaken als vertrouwen of de manier waarop mensen werkdruk beleven zijn lastig snel te veranderen.’

ONE IN FIVE STAFF SCARED

BONNIE BY NAME

ICT PROTEST AT VHL

Results of this year’s survey of employee satisfaction reveal that almost one in five Wageningen UR workers have at some point felt intimidated. Cause for concern, says the central employees’ council. Otherwise, job satisfaction has stayed pretty high.

And bonny by nature… at least once she’s been tarted up for her photo call. The occasion: High achiever Bonnie23 has produced 100,000 litres of milk. As well as 10 calves and a contribution to research at Ossekampen experimental farm.

ICT costs at VHL have gone up by 1.4m euros since 2008, when the institute was obliged to start buying ICT services from Wageningen UR. Too much, thinks the employees’ council, on top of the high costs of accommodation in the Forum. A stiff letter is on its way to the board.

nieuws << 5

9+/'885'(58,70(7è23*('521*(1',(167(1é ð 9+/EHWDDOWPLOMRHQPHHU voor ICT. ð 0HGH]HJJHQVFKDSVUDDG SURWHVWHHUW

De kosten voor ICT bij Van HallLarenstein (VHL) zijn jaarlijks met 1,4 miljoen euro gestegen sinds 2008. In dat jaar werd een omstreden reorganisatie in gang gezet.

Daarbij werden de interne ICT-afdelingen bij de hogeschool opgeheven en de diensten uitbesteed aan Wageningen UR. Dat zou evenveel kosten en tot een beter netwerk leiden volgens de VHL-directie. Maar uit de financiële overzichten blijkt dat VHL nu duurder uit is dan toen ze de ICT zelf in huis had. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad schrijft daarover deze week een brief aan de

NRUW

raad van bestuur. ‘Het is wrang dat de hogeschool zoveel meer moet betalen voor een opgedrongen dienst’, vindt voorzitter Hans Bezuijen. VHL is de minst kapitaalkrachtige van de drie onderdelen van Wageningen UR, beredeneert hij. ‘De rijksbekostiging per student is voor de universiteit veel hoger dan voor de hogeschool.’ Ook de hoge huisvestingskosten van de kleine Wageningse ho-

geschoolvestiging in Forum zijn de medezeggenschapsraad een doorn in het oog. Bezuijen: ‘Dat staat in geen verhouding tot het aantal studenten.’ In de brief zal de medezeggenschapsraad de raad van bestuur herinneren aan de afspraken die gemaakt zijn bij de VHL-fusiebesprekingen afgelopen zomer. ‘Een van de afspraken is dat we geen diensten meer krijgen opgedrongen.’ AB

>> NWO

$FKW9HQLVXEVLGLHV >>TOPSALARIS

$OZHHUQXPPHU De Wageningse bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen was in 2009 de best verdienende onderwijsbestuurder in Nederland, meldde onderwijsbond AOB afgelopen week. De bond baseert zich op cijfers uit het jaarverslag van Wageningen UR van een half jaar geleden. Het salaris van Dijkhuizen bedroeg vorig jaar 278.296 euro, plus bijna tachtigduizend aan pensioengeld. Een loonstijging van ruim zes procent ten opzichte van 2008. Dijkhuizen gaat overigens wel minder verdienen. Begin dit jaar is vastgesteld dat zijn prestatieloon omlaag gaat van 30 naar 10 procent van het salaris. AS

NWO heeft aan acht recent gepromoveerde Wageningers een Veni-subsidie toegekend. Ze krijgen ieder 250.000 euro, waarmee ze drie jaar onderzoek kunnen doen. Het gaat om Maria Forlenza van Celbiologie en immunologie, de entomoloog Erik Poelman, milieutechnoloog Jan Post, Tobias Seidl van Experimental Zoology, fytopatholoog Patrick Smit, meteoroloog Gert-Jan Steeneveld, chemicus Marleen Kamperman en Ryan Teuling van Environmental Sciences. In totaal kregen 161 jonge onderzoekers op Nederlandse universiteiten begin november een Veni-beurs. AS

>>GLASTUINBOUW

.DVJHHQQHWWRSURGXFHQWYDQHQHUJLH Hoewel de naam anders doet vermoeden, levert de energieproducerende kas minder energie dan hij kost. Drie demokassen bij Wageningen UR Glastuinbouw in Bleiswijk produceren minder energie dan verwacht bij de prijsvraag Kas als Energiebron. De zogeheten Zonwindkas voor de teelt van potplanten levert nu 82 procent van de benodigde energie. De andere twee demokassen produceren alleen meer energie dan ze verbruiken als ze hun warmteoverschot bij een ander bedrijf kunnen afzetAS ten.

NATURELOVER IN A RAGE Someone said the abuses in the Catholic church put all heaven in a rage. Joop pictured the angels gnashing their teeth and was briefly distracted from the facts. But when it comes to the new Dutch cabinet’s plan to slash the nature budget, no metaphors can distract him from his disappointment – and rage.

LQEULHI 'LMNKXL]HQ!! at top of the salary tree again. 9HQLJUDQWV!! for 8 Wageningen researchers. *UHHQKRXVHV!! use more energy than they can produce.

SCHAMINÉE << +HPHOWHUJHQG In een recent radio-interview hoorde ik iemand zeggen dat de misstanden in de katholieke kerk hemeltergend zijn. Ik heb zelf op een bisschoppelijk internaat gezeten en volg de berichtgeving over de slachtoffers van fysiek en geestelijk geweld met meer dan gemiddelde belangstelling. Hemeltergend. In gedachten zie ik engelen knarsetandend over de rand van hun wolk kijken en Petrus geërgerd met zijn sleutelbos rammelen. Ik zie Johannes zijn pen in gal dopen en een nieuwe Apocalyps schrijven. De beelden in mijn hoofd verdringen voor even de werkelijkheid. De regering heeft aangekondigd miljoenen te zullen bezuinigen op de subsidies voor agrarisch natuurbeheer en de verwezenlijking van de ecologische hoofdstructuur. De geplande groene verbindingszones zullen niet worden aangelegd. Twintig jaar lang is geïnvesteerd in deze vormen van natuurontwikkeling en natuurherstel, in gang gezet door het Natuurbeleidplan in 1990. Ik schrijf op dat deze plannen van het kabinet kaalslag zijn, dat met de botte bijl wordt gehakt, dat ze de natuur van binnen uithollen. Ik zie handwerkers bezig in het bos, maar de beelden zijn ontoereikend om mijn gedachten af te wenden. Staatssecretaris Henk Bleker verklaart dat iedereen zal moeten inleveren, helaas dus ook de natuur. Een laatste poging dan maar: ik concludeer dat de maatregelen schoorvoetend worden doorgevoerd, maar ook dit prachtige woord kan geen beelden oproepen die sterk genoeg zijn om mij weg te leiden van de realiteit. Daarvoor ben ik te zeer teleurgesteld, ben ik te boos. -RRS6FKDPLQ«H


6 >> nieuws NET ZOVEEL PROEFDIEREN

BIJNA EEN KWART MEER MASTERSTUDENTEN

ð 8QLYHUVLWHLWJHEUXLNWHYRRUDO YHHONLSSHQ

De Wageningse masteropleidingen groeien dit jaar flink. Méér nog dan de bacheloropleidingen, zo blijkt uit de definitieve instroomcijfers die in oktober bekend zijn gemaakt. Het aantal studenten dat in Wageningen een masteropleiding volgt, stijgt van 640 studenten vorig jaar, naar 794 studenten nu. De grootste masterstudies zijn Food Technology (69 nieuwe studenten), Environmental Sciences (67) en Animal Sciences (65). De kleinste is Biology (2). De aanwas komt vooral uit het buitenland en is deels verklaarbaar doordat er meer beurzen zijn verstrekt. Zo is het aantal beurzen dat de Netherlands Fellowship Programmes toekent aan studenten uit geselecteerde ontwikkelingslanden opnieuw opgelopen, vertelt Rien Bor, verantwoordelijk voor de werving van buitenlandse studenten buiten Europa. Ook het aantal studenten van over de grens dat geen beroep doet op Nederlands geld is gestegen. Bijvoorbeeld de studenten die op kosten van hun regering een opleiding volgen. Volgens Bor is Wageningen de laatste jaren vooral populair bij staatsstudiefondsen in onder meer Chili, Saoedi-Arabië, Thailand, Colombia en Kazachstan. Daarnaast zorgt een goed geolied internatio-

FOTO: ROB GOOEESEN

ð *URWHLQVWURRPXLWKHWEXLWHQODQGELMPDVWHUV ð %DFKHORUVWXGLHVELM9+/HQ:8 RRNJHJURHLG

+HWDDQWDO&KLQHVHVWXGHQWHQJURHLWZHHU

naal alumninetwerk van representatives voor een grotere instroom. Bor: ‘We hebben het netwerk de afgelopen paar jaar geïntensiveerd. Dat levert onmiddellijk resultaat op. Het aantal Chinese studenten liep een paar jaar terug, maar groeit weer sinds vorig jaar.’ OOK MEER BACHELORSTUDENTEN De instroom bij de bachelorstudies is met 9,5 procent gegroeid, van 1015 studenten vorig jaar naar 1111 nu. Dierwetenschappen heeft met maar liefst 133 eerstejaars Biologie (125) ingehaald als grootste Wageningse universitaire studie. Voeding en Gezondheid (120) sluit de top drie. De kleinste studie is Economie en Beleid (15).

STUDENT NUMBERS UP



Wageningen UR MSc student numbers are up by almost 20 percent, and BSc numbers by 10 percent. Many of the extra MSc students are international, some on Dutch government scholarships and many funded by their own governments. A strong alumni network helps too.

De instroom bij Van Hall Larenstein (VHL) groeit ook, met 8,5 procent. De Leeuwardse studie Diermanagement piekt met 259 eerstejaars (tegenover 224 vorig jaar). De opleiding Bos- en Natuurbeheer in Velp neemt echter het grootste deel van de groei voor rekening, die is met 175 eerstejaars (zowel voltijd als deeltijd) met bijna 45 procent gegroeid. Tuin- en landschapsinrichting (181) in Velp is ongeveer even groot. De locatie in Wageningen trekt in totaal 151 eerstejaars voor alle opleidingen. De kleinste studie daar is Tropische landbouw met 10 eerstejaars, hetzelfde aantal als Tuin- en akkerAB bouw in Leeuwarden.

At BSc level, Animal Sciences has overtaken Biology in popularity.

Wageningen Universiteit gebruikte vorig jaar 16.788 dieren voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs, vrijwel hetzelfde aantal als het jaar ervoor. Dat blijkt uit de jaarlijkse proefdierrapportage van de Voedsel- en Warenautoriteit van het ministerie van VWS. Wel is er een sterke verschuiving zichtbaar in het soort proefdieren. Opvallend is de stijging van het aantal kippen, van 3884 in 2008 naar 8649 in 2009. Die toename zit hem in onderzoek naar dierenwelzijn, zoals studies naar verenpikken, stofbaden, de invloed van daglichtlampen, het fokken op niet-pikkende hennen en het vaststellen van de dagelijkse behoefte aan energie en eiwit. Daarentegen werden in 2009 relatief weinig vissen gebruikt, zo’n vijfduizend in 2009 tegen tienduizend in 2008. In het onderwijs zijn 884 dieren gebruikt. Sinds 2000 schommelt het aantal Wageningse proefdieren tussen de negenduizend en negentienduizend. Deze aantallen gaan echter alleen over de universiteit. De hoeveelheid dierexperimenten bij DLO-instituten wordt niet bekend gemaakt. Landelijk vonden vorig jaar 592 duizend dierproeven plaats. Dat zijn er 14 duizend meer dan in 2008, toen dit aantal juist terugliep. Vooral het toxicologisch onderzoek met ratten nam toe. De Voedsel- en Warenautoriteit wijt de toename aan de strengere Europese regels voor chemische stoffen. Daarvan zijn vooral ratten het slachtoffer. GvC

wide, there was more testing on rats due to stricter European rules about the use of chemicals.

ANIMAL NUMBERS SAME Wageningen university used 16,788 animals in experiments last year, according to annual government figures. About the same number as the year before. Nation-

STUN ANIMALS FIRST Bert Lambooij has advised the Dutch government on animal slaughter methods. He found that animals are conscious longer if

nieuws << 7

‘VERDOOF DE DIEREN’

:LH"Bert Lambooij :DW"Internationale autoriteit op het gebied van diervriendelijk slachten, werkzaam bij Wageningen UR Livestock Research :DDURP"Schreef in een rapport voor het ministerie van LNV dat onverdoofd halal slachten pijnlijk is voor het dier

Is dat een verrassende of voor de hand liggende conclusie? ‘Voor de hand liggend, want er is eerder onderzoek naar gedaan in Nieuw-Zeeland. Ik heb vastgesteld: als de keel van het dier wordt doorgesneden, zijn ze nog zo’n 80 seconden bij bewustzijn, met een schietmasker maar 4 seconden. Uit het NieuwZeelandse onderzoek blijkt dat de dieren in die tijd pijn hebben. Mijn advies is dus: verdoof de dieren.’ Wordt dat advies opgevolgd? ‘Er zijn stromingen die bedwelmen niet accepteren. Sommige groepen gebruiken een schietmasker na de halssnede. Dat is diervriendelijker dan alleen een halssnede. Andere staan elektrisch bedwelmen voor de halssnede toe.’ Neemt de opdrachtgever uw conclusies over? ‘Het is afwachten of het ministerie het bedwelmen AS wettelijk wil verplichten.’

9,-)95$*(129(5'5,(&$2é6 ð 8QLYHUVLWHLWVPHGHZHUNHUVNULMJHQJHHQORRQV YHUKRJLQJPDDU'/2HUVHQ9+/HUVZHO ð $UEHLGVYRRUZDDUGHQYHUVFKLOOHQRSYHOHSXQWHQ

1. Hebben WU-medewerkers nu geen cao? Nee, bij het uitblijven van een nieuw cao-akkoord blijft de oude gelden. Die liep op 1 maart af, en is nu verlengd tot 1 maart 2011. Dat betekent dus geen collectieve loonsverhoging in 2010. 2. Wat gebeurt er nu? De universiteiten willen geen salarisverhoging geven omdat de overheid haar bijdrage aan de universiteiten ook niet verhoogt. De VSNU gaat daarom nu naar de minister van OCW om ruimte te krijgen. Dat zal lastig worden, want de ambtenaren krijgen ook niets extra. 3. DLO-ers en VHL-ers gaan er wel op vooruit. Dat is toch oneerlijk? Dat klopt, maar in andere jaren gingen DLO-ers en VHL-ers er weer minder op vooruit. De universiteiten hebben afgesproken samen op te trekken, om inkomensverschillen tussen universiteiten te voorkomen. Wel kunnen de instellingen schuiven met de secundaire arbeidsvoorwaarden. Het is onduidelijk of Wageningen UR dat zal gaan doen.

ILLUSTRATIE: KITO

4. Waarin verschillen de Wageningse cao’s? Globaal zijn ze vergelijkbaar, maar er zijn ook verschillen. Zo bestaat een fulltime werkweek voor DLO-ers in principe uit 36 uur, voor WU-ers uit 38 uur en VHL-ers kunnen kiezen uit 36, 38 of 40 uur. Een ander voorbeeld is Goede Vrijdag: DLO-ers werken dan door, de universiteit is die dag dicht gaat en VHL-ers kunnen zelf kiezen. Ook het rechtssysteem is anders. WU-ers hebben een ambtelijke aanstelling en vallen onder de Algemene Bestuurswet. DLO-ers hebben een arbeidsovereenkomst, voor hen geldt het Burgerlijke Wetboek. VHLers zitten daartussenin.

their throats are cut without stunning them first. And they feel pain in that time. It remains to be seen whether the Dutch government will make stunning compulsory.

one? And why are there differences? VHL staff got a raise, university staff didn’t. WU is closed on Good Friday, DLO soldiers on... Life ain’t fair. But apparently, it will all come out in the wash.

LABOUR AGREEMENTS UNDER FIRE Questions are being asked about this year’s labour agreements – or the lack of one, in the case of WU. Why wasn’t there

QUOTE: ‘I loathe applied science. I find all that searching for applications rather vulgar’ - Harry Mulisch

5. En de salarissen, die gaan nu toch afwijken? Klopt, maar veel scheelt het niet. Zo loopt schaal 9 bij VHL per 1 juli in 2010 van 2461 tot 3390, bij de universiteit van 2492 tot 3422 en bij DLO van 2473 tot 3530 euro. Het grootste verschil zit hem in de eindejaarsuitkering: bij DLO is die 3,0 procent en bij universiteit en hoge*DE\YDQ&DXOLO school 8,3 procent van het jaarsalaris.

GEZEGD ‘IK HEB EEN HEKEL AAN DE TOEGEPASTE WETENSCHAP. DAT ZOEKEN NAAR TOEPASSINGEN VIND IK ORDINAIR.’ Harry Mulisch tegen biotechnoloog Hans Tramper, Wb (voorganger Resource), 30 maart 2000


8 >> wetenschap

(7(18,7((1&+,3

Microcapsules zijn niet nieuw. Ze worden gebruikt voor de afgifte van voedingsstoffen in de dunne darm. Probiotica bijvoorbeeld, voedingssupplementen of anti-oxidanten. Verpakt in ‘pilletjes’ van enkele tientallen micrometers. Onzichtbaar voor het blote oog, onmerkbaar op de tong. De Wageningse levensmiddelentechnoloog Francisco RossierMiranda ontwikkelde een nieuwe manier om ze te maken . Hij bouwt de huls van de capsules, de verpakking, laag voor laag op uit makkelijk beschikbare voedingsmiddelen. In dit geval pectine en wey-eiwitten. Dat bouwen van zo’n huls doet de natuur zelf door adsorptie. Rossier-Miranda gebruikt elektrostatische aantrekking als drijvende

kracht achter de capsulebouw, door de druppel en de bouwstoffen beurtelings verschillende ladingen te geven. &+,3:(5.761(/(1()),&,17 De methode werkt, maar is traag. ‘Stap voor stap een huls van tien laagjes maken kost in het lab vijftien uur’, legt de promovendus uit. Daarom ontwierp hij een chip die het proces continu, efficiënt en snel uitvoert. De chip ziet eruit als een glasplaatje met daarin een patroon van nauwelijks zichtbare kanaaltjes. Over de hoofdroute stromen de oliedruppels, de inhoud van de campsule; de zijwegen voeren de bouwstoffen van de huls aan. Op elk kruispunt wordt een laagje van de huls gevormd. Door honderden van deze chips parallel te schakelen is het proces eenvoudig op te schalen. De chip is evenwel nog niet perfect, tempert Rossier-Miranda te groot optimisme. De kanaaltjes raken bijvoorbeeld nogal snel ver-

FOTO: FRANCISCO ROSSIER-MIRANDA

ð :DJHQLQJVHRQGHU]RHNHU RQWZLNNHOWHHQFKLSGLH YRHGLQJVWRŉHQYHUSDNWLQ PLFURFDSVXOHV

,QQRYDWLHYHFKLSERXZW]HOIVWDQGLJPLFURFDSVXOHVURQGYRHGLQJVVWRŉHQ

stopt. In een vervolgstudie bekleedt Rossier-Miranda daarom de wanden van de kanaaltje met speciale ‘borstels’. De techniek daarvoor leent hij van zijn Wageningse collega’s van organische chemie.

De eerste maaltijd uit de chip is volgens hem slechts een kwestie van tijd. Rossier-Miranda promoveert op 5 november op zijn onderzoek. 5.

+21*(59225*(%2257(/(,'7727',$%(7(6 ð %ORRWVWHOOLQJDDQKRQJHULQGH EDDUPRHGHUOHLGWRSODWHUH OHHIWLMGWRWHHQJURWHUHNDQVRS HHQKRJHEORHGVXLNHUVSLHJHO

Wanneer een zwangere vrouw honger lijdt, heeft het kind een grotere kans om op latere leeftijd een chronische aandoening te krijgen als diabetes of hart- en vaatziekten. Een team van Wageningse en Chinese onderzoekers stelde dat vast



tijdens een onderzoek onder Chinezen die werden geboren tijdens de voedselschaarste tussen 1951 en 1961 in dat land. Het onderzoek lijkt de ontbrekende schakel in een lopende wetenschappelijke discussie. Amsterdamse onderzoekers constateerden enkele jaren geleden al een relatie tussen zwangerschapshonger en chronische aandoeningen bij Nederlanders die geboren waren in de Hongerwinter. Russische wetenschappers konden een derge-

lijk verband echter niet bevestigen in een onderzoek naar honger in Leningrad gedurende de Tweede Wereldoorlog. 7:((0$$/=29((/.$1623',$%(7(6 De Wageningse en Chinese onderzoekers beoordeelden bijna achtduizend Chinezen die waren blootgesteld aan voedselschaarste in de periode 1951-1961. Zij keken hierbij naar een regio waarin deze voedselschaarste zeer ernstig was, en een regio waarin deze gematigd

&+,36:,7+(9(5<7+,1*

',$%(7(675$&('72:20%

Imagine being fed from a capsule created by a chip, which slowly releases nutrients into your guts. Francisco Rossier-Miranda received his PhD on Friday for pioneering work on a technique called microencapsulation: packing nutrients into a miniscule capsule.

Going hungry in the early years raises the risk of high blood sugar and diabetes in later life. This was known but Wageningen and Chinese researchers recently reported in Diabetes that it is specifically hunger in the womb that does the damage. Another predictive factor

was. Ook maakten ze onderscheid tussen blootstelling in de baarmoeder en in de kinderjaren. Mensen die zijn geboren in de regio met ernstige voedselschaarste en in de baarmoeder waren blootgesteld aan honger, hadden een ruim twee maal grotere kans op een hogere bloedsuikerspiegel en diabetes type 2 dan mensen die daaraan niet waren blootgesteld. AS

for diabetes observed in their research in China is adopting a western lifestyle.

683(562/( Wageningen researcher Robbert Blonk will get his PhD on 5 November for research on breeding bigger sole. Sole has all but dis-

wetenschap << 9

721**52(,761(//(5'2256(/(&7,( ð :DJHQLQJVHSURPRYHQGXVNDQGH 1RRUG]HHWRQJDDQPHUNHOLMNVQHOOHU ODWHQJURHLHQ

9,6,(ǉǉ 6WRS(ULVEHOHLGJHQRHJ 'HWRSLQ1DJR\DKHHIWQLHXZHZHUHOGZLMGH DIVSUDNHQRYHUELRGLYHUVLWHLWRSJHOHYHUG,QJULG 9LVVHUHQ+DPDNHUV%RVHQ1DWXXUEHOHLG ZDV DDQZH]LJQDPHQVGH1HGHUODQGVHZHWHQVFKDS :DWVWHOOHQGHQLHXZHDIVSUDNHQYRRU"

FOTO: ROBBERT BLONK

Solea BV is het enige bedrijf in de wereld dat Noordzeetong teelt. Het is opgericht rond een kweekfaciliteit die Wageningen Imares acht jaar geleden in IJmuiden opstartte, nadat bleek dat vrijwel alle tong was opgevist uit de Noordzee. Eenvoudig is dat niet – Solea ging onlangs failliet. Maar promovendus Robbert Blonk, die de afgelopen jaren selectieproeven uitvoerde bij Solea, ziet goede redenen voor een doorstart van het bedrijf: ‘Ik zou ook in Solea investeren.’ De teelt van tong is lastig. Kunstmatige inseminatie lukt niet, de tong moet zich natuurlijk voortplanten in groepen, met ouderdieren die in zee worden gevangen. Dan duurt het gemiddeld twee jaar voordat de tong het gewenste gewicht van tweehonderd gram heeft bereikt. Dat duurt veel te lang en is daarmee veel te duur. Blonk wil die groei versnellen door de snelst groeiende tong te selecteren, maar

ook daar stuitte hij op hindernissen. Een DNA-analyse wees uit dat meer dan de helft van de nakomelingen werden geproduceerd door slechts zes ouders. Inteelt ligt dus op de loer. Via DNA merkers selecteerde Blonk ouderdieren die genetisch verschillend waren. Ook selecteerde hij de snelst groeiende ouderdieren. Dat leidde tot tong met gemiddeld twintig procent meer lichaamsgewicht na twee jaar. Anders gezegd: door zijn selectiemethode is de tong na anderhalf jaar op zijn eindgewicht, in plaats van na twee jaar. Blonk ging ook na hoe erfelijk de groeisnelheid van de tong is. Daaruit bleek dat 25 procent van de groeisnelheid genetisch is vastgelegd. Daarnaast heeft de voeding een grote invloed op de groei, net als de houderij-omstandigheden. Zijn fokprogramma zal niet op korte termijn resultaten afwerpen. ‘We hebben de ouders twee jaar geleden geselecteerd met deze methode. Tong is pas na vier jaar geslachtsrijp. De eerste resultaten van het fokprogramma komen dus over twee jaar.’ Blonk’s onderzoek werd gefinancierd door NWO. Hij promoveert op 5 november en gaat daarna aan de slag bij Wageningen Imares. AS

appeared from the North Sea but has proved difficult to farm. Blonk used DNA analysis to select fast-growing fish for breeding and produced sole 20 percent larger. He is going to work at Imares.

(128*+32/,&< Ingrid Visseren-Hamakers is back from the environment summit in Nagoya. It went

better than Copenhagen: it produced a protocol and biodiversity goals for 2020. What more do you want? Action, says Ingrid. But she wonders: are we prepared to change our lifestyles? Where are the leaders when it comes to sustainability? And isn’t ten years too short to achieve it?

‘Op papier heeft het een hoop opgeleverd. Er is een protocol vastgesteld voor de toegang tot, en de eerlijke verdeling van de opbrengsten van het gebruik van genetische hulpbronnen. Er is een strategisch plan met biodiversiteitdoelen voor 2020. Als we dat allemaal uitvoeren, zijn we een flinke stap verder. Bovendien zijn er –maar hier wordt het al zachter – procesafspraken gemaakt hoe we de financiering van dit plan kunnen organiseren. En een belangrijke milieutop heeft een succesvolle uitkomst gehad. Na Kopenhagen hadden we dat wel nodig. Dat is op papier, maar halen we die doelen? Een deel is haalbaar zonder onze leefstijl aan te passen. Bijvoorbeeld als het over het vergroten van het areaal beschermd gebied gaat. Dat kan zonder over te schakelen op een duurzame economie. Maar voor het gros van die doelen geldt dat niet. En ik vraag me ten zeerste af of de wereld bereid is die omschakeling te maken. Daar ging de discussie in Nagoya ook over: moeten we realistische doelen vaststellen of niet? Vooral de Europese landen wilden graag naar huis met een ambitieuze doelstelling. Terwijl de ontwikkelingslanden zeiden: maar dan moeten jullie er ook voor betalen. De doelen voor 2020 moet je zien als een wensenlijstje: dit zouden we met elkaar moeten willen. Eigenlijk is zo’n periode van tien jaar ook te kort. Je zou nu moeten zeggen: over twintig jaar moet onze economie duurzaam zijn. Dan ga je met alle sectoren om tafel om te bespreken hoe we daar voor kunnen zorgen. Hoe worden we van een bad guy een good guy. Het probleem is: wie begint er? Wie staat er op en regelt dat? Dat vergt leiderschap en dat zie ik niet. Niet op het gebied van duurzaamheid. Zo’n internationale top is gemaakt om beleid te maken. Dat heb ik me in Nagoya sterk gerealiseerd. Als je beleidsmakers twee weken met elkaar in een hok stopt, komt er nieuw beleid. Maar eigenlijk is er beleid genoeg. Laten we eens ophouden met nieuw beleid maken, laten we eens beleid gaan uitvoeren. Dat vergt ook een andere organisatie op internationaal niveau, bijvoorbeeld minder top-conferen5. ties.’


10 >> wetenschap

0((5%,()678.8,7'(=(/)'(.2( ð è9HUPHHUGHUHQéYDQYOHHVHQ PHONDQWZRRUGRSYHUZDFKW WHNRUW ð 6DPHQZHUNLQJPHWXQLYHUVLWHLW XLW1LHXZ=HHODQG

In 2050 zal er een groot tekort zijn aan vlees en melk. Daarom gaan Wageningen UR en de Nieuw-Zeelandse Massey University vlees en melk ‘vermeerderen’. Echt vlees wordt daarbij vermengd met hoogwaardige plantaardige eiwitten. ‘Het ziet eruit als vlees, het smaakt als vlees, je kunt het bakken, en de textuur blijft hetzelfde’, aldus Wouter Hendriks, hoogleraar diervoeding en trekker van het project in Wageningen. ‘Eigenlijk produceer je twee keer zo veel vlees uit één stuk. Het idee is om goede plantaardige eiwitten in het vlees te verwerken zodat het net zo voedzaam blijft.’ Die

5(&(16,(

hoogwaardige eiwitten moeten onder andere uit soja komen. Nu wordt soja nog vooral als diervoeding gebruikt. ‘In feite schuif je hoogwaardige eiwitten door in de

keten richting menselijke consumptie.’ Ǆƿ0,/-2(1(8528,71,(8:ɺ=((/$1' Hetzelfde geldt voor melk. Hen-

driks: ‘Uit melk kun je waardevolle bio-actieve stoffen isoleren en vermengen met andere eiwitbronnen. Nu lijkt soja het meest geschikt, maar op den duur zijn algeneiwitten misschien geschikter. Je kan dan een nieuw soort melk maken, met dezelfde smaak, structuur en mondgevoel, als gewone melk.’ Op 21 oktober was de landbouwminister van Nieuw-Zeeland, David Carter, in Wageningen om het project, Proteos, te lanceren. ‘Massey University is sterk in eiwitmetabolisme en sensorieke eigenschappen van vlees en melk. Onze expertise ligt meer op het gebied van plantaardige eiwitten’, licht Hendriks toe. In Nieuw-Zeeland is er volgens hem al een toezegging voor 50 miljoen euro voor onderzoek naar melkeiwitten. ‘De komende maanden gaan we op zoek naar andere geïnteresseerde 10 partijen.’

:(7(16&+$33(56=,-11(70(16(1

9RRUQLHWLQJHZLMGHQ]LMQZHWHQ VFKDSSHUVYDDNPDDUUDUHVQXL WHUV:DWGULMIWKHQHLJHQOLMN" (HQUHHNVGRFXPHQWDLUHVRYHU WRSZHWHQVFKDSSHUVSUREHHUW GDDUHHQDQWZRRUGRSJHYHQ De Magie van Wetenschap, heet de reeks van zeven documentaires over wetenschappers die vanaf komende maand op de zondagavond wordt uitgezonden op Nederland 2. Het zevental werd in opdracht van de KNAW geportretteerd door evenzoveel min of meer gerenommeerde documentairemakers. Aan bod komen achtereenvolgens een



theologe (Ellen van Wolde), een wiskundige (Hendrik Lenstra), een hersenonderzoeker (Peter Hagoort), een archeoloog (Wil Roebroeks), een econoom (Arnoud Boot), een theoretisch fysisch chemicus (Theo Odijk) en een stamcelonderzoeker (Hans Clevers). Geen Wageningers helaas. Maar dat mag de pret niet drukken. De serie is een absolute aanrader. Niet vanwege de beloofde magie van het wetenschappelijk bedrijf. Daar wordt de buitenstaander ook na het zien van de serie niet veel wijzer van. Ook niet vanwege de verhelderende kijk op de

diverse takken van wetenschap die de revue passeren: de inhoud ging de filmers duidelijk ver boven de pet. Maar juist daarom richt de aandacht zich vooral op de mens achter de toponderzoeker. En dat levert genoeg stof der herkenning op. Zulke profs en collega’s kennen we immers allemaal. Onbedaarlijk grappig bijvoorbeeld is de wiskundige Lenstra. Een geboren nerd, maar wel eentje die groot respect afdwingt. Door zijn tedere zorgzaamheid voor zijn moeder, zijn bijna kinderlijke blik op de wereld om zich heen. Zijn droge humor.

Een topper is ook het portret van theologe Van Wolde, die ontdekte dat de eerste regel van het scheppingsverhaal altijd verkeerd is begrepen. Diezelfde verwondering, diezelfde ontwapenende onbevangenheid. Zelfs met een camera hinderlijk dicht op haar huid kan ze tot tranen toe ontroerd raken door de lichtval op de muur van een kerk. De Magie van de Wetenschap, kijken! Eerste aflevering zondag 7 november: Ellen van Wolde, In den beginne. 5.

6$0(&2:025(%(() Meat and milk may be in short supply by 2050. A team of scientists from Wageningen (led by Prof. Wouter Hendriks) and Massey University in New Zealand are going to the rescue with techniques for expanding these foods with soya protein. So instead of feeding soya

to cattle, humans will eat it themselves. The ambitious project was launched on 21 October by the New Zealand Minister of Agriculture.

seven Dutch television documentaries explores this question, starting Sunday 7 November, with fascinating portraits of the people behind the ideas. Recommended (if you can follow Dutch).

7+(0$*,&2)6&,(1&( To the uninitiated, academics may seem a strange breed. What makes them tick, actually? A series of

post << 11 SRVW

colofon

22.((10(1,1*"Mail je reactie naar [email protected].

5,-(19225'(:85ɺ6+23 Ik stoor mij aan het begin van elke nieuwe periode weer aan de immens lange rijen voor de WUR-shop. Het is een steeds weer terugkerend fenomeen dat de WUR-shop nu toch wel zou moeten kunnen anticiperen elke periode. Met het groeiende aantal studenten aan de WUR en VHL zal dit probleem alleen maar toenemen; een schrikbarend vooruitzicht. Het is niet alleen een probleem voor de arme studenten die in die rij moeten staan maar ook voor docenten en het lesniveau. In de eerste week hebben zij namelijk allemaal studenten in de collegebanken zitten die gewoon nog geen boeken hebben kunnen kopen en daarom van het begin af aan achter zullen lopen. En dat terwijl er redelijk simpel iets aan gedaan kan worden. Ik zal een paar suggesties geven. Ten eerste, zorg dat de boeken er al een paar weken voor het begin van de nieuwe periode zijn, laat dit weten aan de studenten en promoot deze vroege verkoop. Ik heb in de eerste paar jaren van mijn studie een paar keer tevergeefs geprobeerd boeken vóór het begin van de nieuwe periode te kopen en wacht sindsdien dus maar tot week twee van de nieuwe periode

als de rijen weer weggeëbd zijn en ik zeker weet dat de boeken voorradig zijn. Ten tweede, gebruik aan het begin van elke periode een tijdelijke, (eventueel mobiele) extra kassa. Op deze maner worden studenten twee keer zo snel geholpen en duurt het een stuk minder lang voordat iedereen zijn of haar boeken heeft. Op de lange termijn zal gekeken moeten worden naar een grotere ruimte voor deze WUR-shop. Mischien in het toekomstige Orion? *HHUW.RVWHUVWXGHQW

QUEUES Student Geert Koster asks for action at the WUR shop to cut queues at peak times and ensure students get books before their first lectures. &255(&7,21: Some readers thought Idealis sought to lock up the student with the bedbugs. It was the pest control services who asked her to stay put. )XOOOHWWHUV"UHVRXUFHZXUQOHQ

UHDFWLH

+(71,(8:(:(5.(1 We werken straks niet meer aan ons eigen bureau, omringd door eigen spulletjes met uitzicht op de vaste collega’s in onze eigen werkkamer. Het Nieuwe Werken komt eraan! Straks zitten we in zalen met concentratieruimtes, lounges om te overleggen met collega’s, vergaderruimtes voor grotere groepen en gezellige zitjes voor creatief brainstormen. Goed plan? Enkele reacties van de Resource site: &RULQH: ‘Ik vind het een goed idee, maar heb er zelf helaas slechte ervaringen mee in een ander bedrijf. Op sommige dagen (vooral maandag) werkte iedereen waardoor je haast moest vechten om een plekje. Sommige mensen begonnen daarom al om half acht. Het tweede nadeel was het lawaai. We werkten in een open ruimte waardoor je elk telefoontje of vakantiebabbeltje kon horen. De bedoeling was dat je dit soort dingen in een afgesloten stilteplek deed (hok met een bureau). Maar het omgekeerde gebeurde: mensen die rust wilden gingen daar werken en kwamen de hokjes niet meer uit. je werkte dus in een overbezette, lawaaiige ruimte, zonder plek om in alle rust te kunnen bellen.’ 5LHQYDQ/LHEXUJ: ‘Als er één organisatie is die tot nu toe laks is geweest met het invoeren van het Nieuwe

ILLUSTRATIE: ESTHER BROUWER

22.((10(1,1*"Ga naar resource.wur.nl. Werken dan is het Wageningen UR wel. Ik heb gedurende twee jaar hemel en aarde moeten bewegen en moeten smeken om één dag te kunnen telewerken en toen ging het nog niet van harte, omdat het directe management vond dat mijn output niet te meten was.’ %HUW5LMN: Tja, het nieuwe werken. Dat we steeds meer gaan naar flexibeler werkvormen is een ontwikkeling die je niet kunt tegenhouden. Bedenk echter dat prestaties onder druk kunnen komen te staan wanneer veel mensen in een open ruimte bij elkaar moeten werken en denken. Niet elk werk is hetzelfde en niet elk mens is hetzelfde. De één doet veel denkwerk waarbij uiterste concentratie heel belangrijk is. De ander hecht aan een vaste werkplek. Vergeet niet de mens centraal te stellen en de werkomgeving daarop af te stemmen en niet andersom.’

CORRECTIE Het artikel over de bedwantsen in Resource 5 wekt de indruk dat Idealis de getroffen studente vier dagen op haar kamer wilde laten blijven. Dit was echter een verzoek van de bestrijdingsdienst.

Resource is het magazine en de website voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. Resource magazine verschijnt tweewekelijks op donderdag. $ERQQHPHQW Een abonnement op het magazine kost €58 (buitenland €131,50) per academisch jaar. Opzeggen een maand voor het eind van de lopende abonnementsperiode (1 augustus). 5HGDFWLHDGUHV Akkermaalsbos 12, 6708 WB Wageningen. Postbus 409, 6700 AK Wageningen Gebouw 116 (bode 31). T 0317 484020. Website resource.wur.nl. ISSN 1389-7756 6HFUHWDULDDW Thea Kuijpers, [email protected] tel 0317 484020 5HGDFWLH ðGUV*DE\YDQ&DXOLOKRRIGUHGDFWHXU [email protected], 0317 482997 ð5RE*RRVVHQVHLQGUHGDFWHXU [email protected], 0317 485320 ðLU1LFROHWWH0HHUVWDGWZHEUHGDFWHXU [email protected], 0317 488190 ð$OH[DQGUD%UDQGHUKRUVWVWXGHQWHQ onderwijs, VHL) 0317 481725, [email protected] ðLU5RHORI.OHLVHFRORJLHVRFLDOHZHWHQ schappen, economie) [email protected], 0317 481723 ð$OEHUW6LNNHPDSODQWGLHURUJDQLVDWLH [email protected], 0317 481724 ðGULU+DQV:RONHUVYRHGLQJYLVVHULM [email protected], 0317 485251 9RUPJHYLQJ ð+DQV:HJJHQ [email protected], 0317 485272 )UHHODQFHDXWHXUV Karin Flapper, Stijn van Gils, Alice van Ginkel, ir. Yvonne de Hilster, Christoph Janzing, Karin de Mik, ir. Rik Nijland, Tom Rijntjes, ir. Astrid Smit, ir. Joris Tielens, Hoger Onderwijs Persbureau 9HUWDOLQJ Clare McGregor, Keen-Mun Poon, Clare Wilkinson )RWRéV Guy Ackermans, Bart de Gouw, Sjoerd Sijsma, ANP, Hoge Noorden, Nationale Beeldbank ,OOXVWUDWLHV Esther Brouwer, Sebastiaan Donders, Miesjel van Gerwen, Guido de Groot, Karel Hulsteijn, Yvonne Kroese, Annemarie Roos, Henk van Ruitenbeek %DVLVYRUPJHYLQJPDJD]LQH Nies & Partners bno Nijmegen 9RUPJHYLQJZHEVLWH www.onstuimig.nl $GYHUWHQWLHV Extern, Bureau van Vliet, T 023-5714745, [email protected] Intern (gereduceerd tarief), Hans Weggen, T 0317-485272, [email protected] 8LWJHYHU Viola Peulen, Corporate communicatie Wageningen UR Resource wordt gedrukt op papier uit verantwoord beheerde bossen.


12 >> achtergrond

Een klein beetje commerciëler Het gaat met kleine stapjes, maar studenten uit Wageningen worden steeds ondernemender. ‘Het is voor mij belangrijk om mijn eigen ding te doen. Zowel in mijn leven, als in mijn werk heb ik vrijheid nodig.’ tekst: Simone Herrewijn / foto’s: Guy Ackermans

‘ I

k zou onze studenten nog geen rasondernemers noemen, daarvoor is er nog een lange weg te gaan. Maar er zijn merkbare verbeteringen.’ Anneke Roes is als projectcoördinator verbonden aan Dafne, een Wagenings samenwerkingsverband tussen universiteit, bedrijven en onderzoeksinstellingen. Dafne zet zich sinds twee jaar in om de ondernemingsgeest van Wageningse studenten docenten en onderzoekers te stimuleren met onder meer opleidingstrajecten en workshops. In die twee jaar heeft het team van Dafne een goed beeld gekregen van wat veel studenten in de weg zit. ‘Veel studenten denken als een onderzoeker. Ze blijven vragen stellen en bewijzen zoeken voor hun stelling. Dat is hebben ze zo geleerd. Maar als ondernemer moet je op een zeker moment de knoop gewoon doorhakken. Niet afgaan op argumenten, maar op je gut feeling. Dat betekent dat je anders moet gaan denken en dat is misschien wel het moeilijkste wat er is.’

KENTERING Maar Roes constateert ook dat er een kentering gaande is. ‘De interesse voor het ondernemerschap groeit. Niet alleen onder studenten, maar ook bij leerstoelgroepen die ons steeds vaker uitnodigen om een workshop of een in-

27november augustus 2009 RESOURCE — 4 2010

formatiebijeenkomst voor hun studenten en phd-ers te organiseren.’ Volgens Roes is daarom de tijd rijp voor StartLife, een nieuwe organisatie van de WUR en haar maatschappelijke partners voor het begeleiden van start-ups. Dafne wordt daarin ondergebracht vanaf 2012. Als alles goed gaat kan de oprichting van StartLife nog deze maand wereldkundig worden gemaakt. De belangrijkste missie voor Roes blijft om studenten ervan te overtuigen dat ondernemen niet per definitie gaat om hoe dan ook geld verdienen. ‘Wat studenten zich niet

‘Ondernemers zijn niet per definitie oude mannen in donkerblauwe pakken’ altijd realiseren is dat je ook kunt ondernemen op het gebied van duurzaamheid of natuur. Je kunt dat met winstoogmerk doen, maar ook not-for-profit als dat beter in je straatje past. Ondernemen kan, kortom, in het verlengde liggen van je motivatie om hier te studeren.’ Resource vond een vijftal student-ondernemers die precies volgens die filosofie met een eigen bedrijf aan de slag gingen.

achtergrond << 13

‘HONDERD MENSEN HEBBEN JOUW IDEE OOK GEHAD’ Pepijn Meddens Studie: Bedrijfs- en consumentenwetenschappen Bedrijf: diversen ‘In de Verenigde Staten zouden ze me een serial entrepreneur noemen. Dat wil zeggen dat ik meerdere ondernemingen heb opgezet. Dus niet één idee, één bedrijf maar veel dingen achter elkaar. Ik zet iets op waar ik achter sta en dan kijk ik hoe het verder gaat. Als het niets wordt stop ik ermee en als het te groot wordt verkoop ik het. Ik denk namelijk dat ik een goed idee niet altijd goed kan blijven uitvoeren. In vier VWO ben ik begonnen met het verkopen van sokken. Ik bestelde via internet ongeveer 500 sokken en verkocht die aan vrienden.Van de winst kon ik mijn eigen sokken betalen. Daarna heb ik verschillende ondernemingen opgestart in de richting van de IT. Op dit moment heb ik verschillende websites, maar ben op zoek naar een nieuw bedrijfsconcept om uit te breiden. Afgelopen jaar was ik de winnaar van een ondernemerschapsbeurs van de Kaufmann Foundation. Daarmee kreeg ik zes maanden lang aan de beste universiteiten van de Verenigde Staten, Harvard, MIT en Stanford, les over wat het inhoudt om een eigen bedrijf op te zetten. Een geweldige ervaring die ik zeker kan gebruiken in de toekomst. Er zijn in Wageningen wel cursussen voor studenten die overwegen een onderneming op te zetten. Maar de

stap om verder te gaan ontbreekt bij velen. Dat is jammer. Ik zou het graag zien dat er een plek komt waar mensen die de stap gezet hebben, ervaringen uit kunnen wisselen. Je kunt daarmee ook de kloof tussen wetenschappers en ondernemers slechten door te praten over ideeën. In de VS wordt open gesproken over ideeën, maar Nederlanders zijn bang voor plagiaat. Terwijl je daarmee tot nieuwe inzichten kunt komen en de juiste mensen kunt vinden. Als ondernemer is het belangrijk dat je een goed team om je heen verzamelt, je kunt het niet alleen. Met een goed idee alleen red je het niet. Jouw idee hebben waarschijnlijk honderd andere mensen op de wereld ook bedacht. Het uitwerken en uitvoeren van je idee is belangrijker dan het idee zelf. ’

‘IK HEB VRIJHEID NODIG’ Sacha Bol (23) Bedrijf: voedingssupplementen verkopen via internet Studie: Gezondheid en maatschappij ‘Ik ben een zelfstandig ondernemer binnen een gestandaardiseerd concept. Via internet verkoop ik voedingssupplementen voor Wellness International Network (WIN). Daarnaast zoek ik mensen die onder mij ook zo’n eigen franchise op willen zetten. In twee jaar tijd heb ik een team van 25 mensen, elk dus met hun eigen franchise, verzameld uit zes verschillende landen. Die jongeren zijn niet bij mij in dienst, maar ik krijg wel inkomen via hen. Mijn doel in het leven is zorgen dat mensen een betere gezondheid krijgen. Lichamelijk, mentaal en financieel. Met dit bedrijf kan ik op al die vlakken helpen.’ ‘Het is voor mij belangrijk om altijd mijn eigen ding te doen. Zowel in mijn leven, als in mijn werk heb ik vrijheid nodig. Ik wil niet eerst vijf jaar moeten studeren en dan trouwen en kinderen krijgen. Na mijn bachelor, die ik dit jaar hoop te halen, stop ik met studeren en ga ik mij fulltime storten op mijn bedrijf. Ik leer er meer van dan van studeren, over mezelf, culturen, de mensheid en wat het inhoudt om een bedrijf te hebben.

Gelukkig krijg ik nu veel hulp van andere medewerkers, waaronder mijn ouders die ook fulltime met WIN bezig zijn. Ik heb hierdoor de vrijheid dit bedrijf sparetime naast mijn studie te doen. Want ik ben ook nog gewoon fulltime student. Al mis ik zo nu en dan wat colleges door trainingen die ik niet kan missen en zakenreizen.’ ‘Doordat ik altijd opzoek ben naar jongeren die, net als ik, hun eigen franchise willen opzetten in dit concept, heb ik Generation Next opgestart. Hiermee geven we presentaties en leren we jongeren hoe ze meteen een extra inkomen kunnen genereren met een eigen bedrijf. Mijn werk bestaat uit netwerken en daar ben ik 24 uur per dag mee bezig. In ieder gesprek denk ik: is dit een teamgenoot?’ 4 november 2010 — RESOURCE

14 >> achtergrond ‘MIJN IDEAAL: UITBREIDEN EN MENSEN AANNEMEN’ Kees van Bochove (19 jaar) Bedrijf: van Bochove Ecologisch Onderzoek Studie: Biologie ‘Met mijn bedrijf doe ik ecologisch onderzoek, vooral in opdracht van projectontwikkelaars. Wanneer je in Nederland iets verandert aan de omgeving, ben je verplicht om eerst naar de flora en fauna van dat gebied te kijken. Wil je bijvoorbeeld een sloot dichtgooien, dan moet je eerst weten welke vissoorten er voorkomen. En als er beschermde soorten zitten, moeten die soms worden gevangen om ze elders uit te zetten. Dat onderzoek en het overzetten doe ik. Er zijn veel planten diersoorten beschermd door de flora- en fauna wet. Om die te herkennen en te inventariseren is het nodig om veel ervaring te hebben in de natuur. In Gouda, waar ik ben opgegroeid, zit een natuureducatiecentrum. Ik heb daar veel tijd doorgebracht en ben met

‘IK HOU GENOEG TIJD OVER VOOR ANDERE DINGEN’ Sander Onsman(21) Bedrijf: Onszaden.nl Studie: Biologie ‘Via mijn website verkoop ik zaden. Vooral zaden van tropische planten of onbekende winterharde planten die het in Nederland goed doen in de tuin. Veel ervan kun je alleen bij mij kopen. Op de middelbare school zoch ik naar zaden om zelf te planten. Daarbij kwam ik op het idee om zaden in grote partijen in te kopen en door te verkopen. Inmiddels heb ik contact met kwekers over de hele wereld. Doordat ik bij deze mensen groot inkoop kan ik de kosten voor de klant drukken. Ik was net begonnen met de website toen de universiteit van Groningen een grote bestelling plaatste voor een digitale zadenatlas. Dat zette mij en mijn bedrijfje op de kaart en hierna ben ik alleen maar groter geworden. Nu ben ik bezig met het vertalen van de site, waardoor ik ook internationaal kan gaan werken. Daarnaast sta ik nu voor het eerst ook op grote markten. Een goede vriendin helpt mij om in dit wereldje terecht te komen. Helaas is de winter niet echt het seizoen om hiermee te starten, maar zo kan ik alvast oefenen voor de lente. Binnenkort sta ik op kerstmarkten en in de lente zul je me ook op tuinbeurzen vinden. De zaden staan bij mijn ouders thuis. Dat is handig want dat kan mijn vader helpen met het verpakken en verzenden als ik doordeweeks in Wageningen zit. Vanuit Wa-


geningen kan ik wel zelf het digitale deel van de winkel doen. Natuurlijk moet je tijd steken in zo’n bedrijf, maar ik houd genoeg tijd over voor andere dingen. Zo ben ik actief bij een studentenvereniging, organiseer ik de open dagen van de universiteit en werk ik nog gewoon aan mij studie biologie. Het leukste aan het hebben van een eigen bedrijf vind ik het contact met allerlei leuke mensen. Daarnaast krijg ik regelmatig mailtjes van klanten met foto’s en verhalen over hoe het gaat met hun planten. Het is super om te lezen dat mensen veel plezier hebben van de zaden die ze bij mij gekocht hebben. Ook op de markten krijg je veel leuke reacties. Op dat soort momenten realiseer ik me dat ik dit werk echt heel leuk vind en dat het geld wat ik ermee verdien een leuke bonus is.’

achtergrond << 15

STUDENT ENTREPRENEURS

veel excursies mee geweest. Het is geen grote wereld, dus je ontmoet snel experts en je leert heel veel. Toen ik uiteindelijk in loondienst ging werken voor een bedrijf dat ecologisch onderzoek doet, zag ik dat ik ook mijn eigen bedrijf kon beginnen. Mijn bedrijf liep goed en ik had hier na de middelbare school fulltime mee aan de slag kunnen gaan, maar ik heb er heel bewust voor gekozen om te gaan studeren. Ik vind het leuk om te leren en wil me ook in nieuwe dingen verdiepen. Daarom ben ik bang dat mijn bedrijf in de toekomst niet genoeg uitdaging biedt. Je doet toch vaak een soortgelijk onderzoek. Daarnaast vind ik het eigenlijk leuker om onderzoek te doen dat niet in opdracht is van een projectontwikkelaar. Zo heb ik bijvoorbeeld gekeken naar

‘Ik vind het eigenlijk leuker om onderzoek te doen dat niet in opdracht is van een projectontwikkelaar’

boktorren die indirect een schimmel verspreiden. Mijn ideaal is dat ik in de toekomst mijn huidige bedrijf kan uitbereiden en mensen kan aannemen die onderzoek doen in opdracht van projectontwikkelaars. Met het geld dat ik daarmee verdien, wil ik dan ander onderzoek financieren. Voorlopig moet ik echter nog ruim drie jaar studeren, dus we zien wel hoe het allemaal gaat lopen.’

‘EEN BLOEMETJE BIJ JE BIERTJE’ Loet Rammelsberg (21) Studie: Tropische Landbouw Bedrijfsidee: Indian Edible Flowers ‘Op van Hall Larenstein hebben we een verplicht semester over het ondernemerschap. Tijdens dit semester heb ik met drie vrienden een bedrijfsplan opgezet voor de verkoop van de Oost-Indische kers. Met dit idee ben ik afgelopen lente verder gegaan en heb ik de Kaufmann Scholarship gewonnen. De Oost-Indische Kers heeft eetbare bloemen en het is een leuke plant om te zien. Restauranteigenaren zouden de plant dus kunnen gebruiken om gerechten te garneren, maar ook om op tafels te zetten en de boel op te fleuren. Daarnaast zouden de bloemen als gezonde snack kunnen dienen in plaats van een bitterbal. De blaadjes van de plant zijn een beetje pittig en de bloem heeft ook iets scherps. Mijn doel is om de huidige tafelplantjes in restaurants en cafés te vervangen door eetbare plantjes. Op dit moment ben ik even niet zo bezig met de planten. De plant groeit eigenlijk alleen in de zomer en ik wil me even storten op mijn studie. Maar na de periode in Amerika ben ik wel van plan om dit idee verder uit te werken en een bedrijf op te zetten. Het semester ondernemerschap duurt een half jaar. In die tijd hebben we een pilot gedaan. Dat wil zeggen dat we naar de bank zijn geweest om financiering te regelen en dat we 3000 planten geproduceerd en verkocht. Ook hebben we op de markt in Wageningen mensen laten proeven

van de plantjes. Uit de pilot is gebleken dat mensen heel enthousiast waren over de planten doordat ze op zoveel verschillende manieren inzetbaar zijn. Uit de succesvolle pilot bleek dat er genoeg mogelijkheden zijn om verder te gaan met de Oost-Indische kers. Over een paar jaar eet iedereen een bloemetje bij zijn biertje.’

More and more Wageningen students are going into business alongside their studies. This is encouraged by Dafne, a WUR-wide initiative soon to be integrated into StartLife, which supports student business startups. Coordinator Anneke Roes aims to convince Wageningen students that filthy lucre is not the only motive for going into business. Resource talked to five student entrepreneurs. Pepijn Meddens describes himself as a serial entrepreneur. He started with selling socks at secondary school and went on to various IT-related ventures. Last year he won a grant from the Kaufman Foundation to follow entrepreneurship courses in the US. Sacha Bol’s motive is to help people improve their health and to this end she sells nutritional supplements online. She has launched Generation Next to urge young people to start their own franchises. Sander Ousman sells seeds, and loves the network it gives him and the pleasure his seeds bring. The money is a nice bonus. Kees van Bochove has an ecological research company that he aims to expand, ploughing some of the profits into further research. Loet Rammelsberg got started during a VHL course on entrepreneurship: he too won a Kaufman grant for his plans to get his edible nasturtiums onto many restaurant tables. Who need tapas? Have a flower with your beer. The full story? resource.wur.nl/en


16 >> beeld ONTGROENEN ANNO 1967 Een eeuw geleden, op 7 november 1910, werd KSV St. Franciscus opgericht in Wageningen. Deze foto werd genomen bij de ontgroening in 1967, toen de haardos van elke mannelijke nieuwkomer nog met een tondeuse werd verwijderd. Dat gebruik zou een jaar later worden afgeschaft. Let ook op de zweepjes. AB / foto Rein Heij Zie ook pag. 25


beeld << 17


18 >> achtergrond

27november augustus 2009 RESOURCE — 4 2010

achtergrond << 19

DEBAT

zonder experts Sociale media als internetfora, facebook en twitter ondermijnen de autoriteit van de deskundige. Moeten onderzoekers zich mengen in het online debat? tekst: Gaby van Caulil / illustratie: Yvonne Kroese

‘ T

is gif wat er in zit.’ ‘Er wordt gezegd dat je er onvruchtbaar van wordt.’ ‘Ik heb gehoord dat je er miskramen van kunt krijgen.’ In 2009 werden MSN en internetfora overspoeld door angstverhalen over het vaccin tegen baarmoederhalskanker. Volgens de experts van het RIVM waren het indianenverhalen. Maar dankzij die verhalen is de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker grotendeels mislukt. Slechts de helft van de meisjes kwam een prik halen. Doorgaans is de opkomst bij vaccinaties in Nederland veel hoger: gemiddeld negentig procent. De invloed van internet is onderschat, erkende het RIVM na afloop. Sociale media gaan over alles, dus ook over wetenschap. Anders dan bij traditionele media, is de wetenschapper vrijwel afwezig, waardoor waanbeelden zich gemakkelijk verspreiden. Op internetfora over voedsel wordt zonder tegenspraak verbreid dat kleur-, geur- en smaakstoffen leiden tot allergieën en kanker. Vorig jaar berichtte de site stopthevax.com dat het vaccin tegen de Mexicaanse griep een gif is waarmee de Wereldgezondheidsorganisatie de wereldbevolking wil decimeren. Het werd veelvuldig overgenomen in weblogs en online reacties.

MEECHATTEN De expert moet daarom meedoen in het online debat, vindt Cees van Woerkum, hoogleraar communicatiestrategieën. ‘Ik vind dat een wetenschapper verantwoordelijk

is voor de benutting van zijn resultaten. Daarvoor moet hij in contact kunnen treden met de mensen die het aangaat en dus moet hij weten hoe er in de wereld van die sociale media gepraat wordt.’ Volgens Van Woerkum moeten onderzoekers erkennen dat burgers een waarheid construeren die niet alleen op de ratio gebaseerd is. ‘Door de sociale media delen mensen informatie veel gemakkelijker met elkaar. Vervolgens praten ze door, waarbij ze ook eigen ervaringen en normatieve overwegingen meenemen. Anders dan wetenschappers maken ze geen strikte scheiding tussen wetenschappelijke kennis en de rest van de kennis die je kunt bedenken. Ze assembleren die kennis. En in die assemblage ontstaat voor hen een waarheid.’ Daarom moeten wetenschappers zich mengen in het digitale discours. ‘Ze moeten exploreren waarom mensen bepaalde uitspraken doen. Dat is de enige manier om die mensen te dwingen tot zelfreflectie en om ze te beïnvloeden.’

‘Wetenschappers moeten weten hoe er in de wereld van de sociale media gepraat wordt’

DIGITAAL CAFÉ Marcel Dicke is een deskundige die graag naar buiten treedt. Als hoogleraar entomologie in Wageningen initieerde hij een grootschalige manifestatie over insecten, organiseert de lezingencyclus Insect & Maatschappij en gaat regelmatig het land in om een verhaal te houden en in discussie te gaan. ‘Ik ben bewust niet actief op sociale media. Ik heb er geen tijd voor en wil er geen tijd voor maken. Als ik de reacties op websites zie, dan constateer ik dat er slecht


20 >> achtergrond

SCIENCE AND SCARE STORIES How should scientists deal with the way social media spread scare stories on anything from a government vaccination campaign to a weevil on the march in Dutch gardens? Enter the fray, says professor of Communication Strategies Cees van Woerkum. Academics must accept that public opinion is often irrational and stay in touch with how people see things, speaking up themselves to explain their knowledge. Professor of Entomology Marcel Dicke thinks otherwise after being subjected to heated attack on the Resource website recently for his dismissal of the weevil ‘plague’. He will happily enter into face-to-face discussions but thinks digital forums are the wrong place to discuss emotionally loaded issues. Don’t take it too seriously, says Erik den Hoedt of the Ministry of General Affairs. Social media are digital pubs where you don’t have to know what you’re talking about to solve the world’s problems. And science journalist Hans van Maanen reminds us that the media are new (and faster) but the kinds of message are not. There have always been scare stories, often based on bad science. Yet scientists must stop looking down on the general public, he warns: it gives science a bad name. The full story? resource.wur.nl/en


wordt gelezen en men kort van memorie is. Mensen schrijven daar primair van zich af. Ze komen iets tegen bij het surfen, denken “belachelijk” of “fantastisch” en geven instantaan reactie. Maar de volgende dag lijken ze het al weer vergeten. Het zegt iets over de beleving van mensen maar er ontstaat geen uitwisseling van informatie.’ Volgens Erik den Hoedt, directeur van de Dienst Publiek en Communicatie van het ministerie van Algemene Zaken, moeten experts als Marcel Dicke zulke reacties niet zo serieus nemen. De sociale media zijn een uitlaatklep, een plaats waar je lekker van je af kunt praten. Net als het dorpscafé. ‘De sociale media zijn de digitale stamtafels, het café. Daar zijn de wereldproblemen tussen twee glazen bier voor altijd opgelost. Denken mensen echt dat het zo eenvoudig is? Natuurlijk niet. De wereldproblemen hebben er een sociale functie. In het café gaat het om emotie, het gevoel dat je elkaar begrijpt.’ Den Hoedt vindt wel dat overheid en wetenschap zich online moeten laten horen. ‘Maar als je boodschap controversieel is, verbaas je dan niet over de heftigheid van de reacties. Gun mensen hun sociale behoefte aan verbinding en onderling begrip.’ De expert Dicke heeft slechte ervaringen met die emoties. Op de website van Resource maakten twintig tuineigenaren zich boos over Dicke, omdat hij een nieuwe uitbraak van schadelijke snuitkevers in twijfel trok. Volgens de tuineigenaren was Dicke ‘een blaaskaak’, ‘bezig met een hetze’, en ‘uit op eigen of zakelijk economisch belang.’ Dicke mengt zich niet meer in de online discussie over de snuitkevers. Hij gaat de discussie echter niet uit de weg. Áls hier straks twee tuineigenaren op de stoep staan, ga ik graag met ze in gesprek. Ik begrijp hoe vervelend het is als de bladeren van de planten in je tuin massaal worden opgegeten. Maar of het een plaag is in heel Nederland, zou ik eerst moeten uitzoeken. Face to face wil ik ze dat graag uitleggen.’ INDIANENVERHALEN NIETS NIEUWS Wetenschapsjournalist Hans van Maanen (ondermeer De Volkskrant) is het wel met Dicke eens. ‘Vroeger roddelde men ook, maar nu is het openbaar. De deskundige heeft daar niks te zoeken. Hij kan beter een journalist bellen met de opmerking dat het volgens hem heel anders zit, dan hoe het daar beweerd wordt. Dat is veel effectiever dan meebrullen in het apenbos.’ Van Maanen benadrukt dat indianenverhalen niet van vandaag of gisteren zijn. Hij wijst op het fluoridedebat in de jaren zestig en zeventig. ‘Een stel antroposofen uit ‘t Gooi begon toen acties tegen overheidsplannen om drinkwater te voorzien van fluoride. Ook toen waren alle middelen geoorloofd: er werd gezegd dat er in Duitsland al kankerdoden waren gevallen door fluoridering. Die discussie

duurde acht jaar, maar is in wezen niet anders dan nu.’ ‘Ook veertig jaar geleden waren mensen in staat zich te verenigen, daar hebben ze de sociale media niet voor nodig. Als mensen onrust voelen, dan weten ze elkaar wel te vinden. Met die sociale media gaat het misschien wat sneller, maar ik geloof niet dat het anders werkt dan vroeger. De burger reageert omdat de overheid duwt, want die wil hem fluoride laten drinken of een prik geven. De deskundige blijft vertrouwen op de overtuigingskracht van het wetenschappelijke bewijs. En ze komen niet tot elkaar.’ Volgens communicatiehoogleraar Van Woerkum kunnen wetenschap en publiek wel tot elkaar komen, maar dan moeten deskundigen eerst leren mensen serieus te nemen. ‘Rond voeding en gezondheid zijn er talloze thema’s waar de controverses voor het oprapen liggen. Wetenschappers moeten geoefend worden in het omgaan met vragen daarover. Je kunt moeilijk zeggen: dat zegt u wel, maar ik weet het beter.’ Maar dat doen deskundigen wel, waarschuwt de wetenschapsjournalist. Van Maanen: ‘Veel deskundigen zijn arrogant. Ze kijken stiekem een beetje neer op gewone mensen. Mensen voelen dat en ontwikkelen

‘Veel deskundigen zijn arrogant en kijken stiekum een beetje neer op gewone mensen’ een weerzin tegen autoriteiten. Als iemand drie keer een neerbuigende deskundige voor zich heeft gehad, begin jij als vierde het debat al met een enorme achterstand. Dan kun je eigenlijk al niet meer winnen.’ SLECHT MEDIUM BIJ EMOTIES Entomoloog Dicke vindt sociale media dan ook geen geschikt podium voor een debat. ‘Je moet een meningsverschil niet oplossen via sociale media. Het is het zelfde als wanneer je boos wordt: dan moet je nooit gaan mailen, want dat is een slecht medium bij emoties.’ Sociale media vindt hij vooral geschikt om te zenden. ‘Je kunt er wetenschap wel verkopen. Sociale media, zeker twitter, moeten het hebben van oneliners. Ik denk dat sociale media vooral gebruikt worden om reclame te maken. Want waarom zitten er zoveel politici op twitter? Die willen gewoon hun boodschap verkopen.’ Is het vooral eenrichtingsverkeer? Den Hoedt, van de overheidscommunicatie, ziet meer potentie in sociale media. Hij merkt dat de burger eindelijk terugpraat. ‘Als overheid verkeerden wij lang in de veronderstelling dat onze adviezen en instructies in dank werden aanvaard. We hoorden niet zoveel terug. Hoe anders is dit in het digitale tijdperk van sociale media, webfora en blogs. De burger spreekt terug, en iedereen luistert mee.’

achtergrond << 21

VLIEGKUNSTENAARS AAN DE TOP Van links naar rechts: Achter: Sander Gussekloo, David Lentink, Thijs Bosch en Eric Karruppunnan; midden: Patricia de Cocq en Jessica van der Wall; voor: Margot Sauter, Rutger Wilschut, Marielle Gerritsen, Pieter van Veelen en Ansa Fiaz.

Na de winter gaan honderden enthousiaste Nederlanders met high-speed camera’s filmpjes maken van vliegkunst. Met dat plan won het team van de Wageningse wetenschapper David Lentink vorige week de Academische Jaarprijs. Dat enthousiasme, dat is waar Sander Gussekloo nog het meest naar uitkijkt. Meer nog dan naar de aanschaf van de beste high-speed camera van de wereld en de wetenschappelijke mogelijkheden die dat oplevert. Gussekloo is, met teamleider David Lentink van de leerstoelgroep Experimentele zoölogie, de trekker van Vliegkunstenaars, dat vorige week in Leiden winnaar werd van de Academische Jaarprijs, een prijs voor het beste plan om wetenschap bekend te maken aan het grote publiek. Ja, hij had wel verwacht te winnen, zegt student Thijs Bosch zonder aarzelen. ‘Onze presentatie week heel sterk af. Wij hebben entertainment neergezet, geprobeerd mensen met toneel een kwartier lang te boeien. De andere presentaties waren standaardcolleges met powerpoint presentaties.’ Bosch is een van de zes studenten in het elfkoppige team rond Lentink. ‘Wij hebben op het toneel la-

De filmpjes van Vliegkunstenaars worden op diverse manieren de wereld in gestuurd. Zo komen alle films, en dat zullen er vele honderden zijn, op Youtube. Het tv-programma Vroege Vogels besteedt uitvoerig aandacht aan het project, net als de websites Natuurkalender en Natuurbericht. Ouwehands Dierenpark besteedt het hele seizoen 2011 aandacht aan vliegkunst en stelt getrainde vogels voor cursussen beschikbaar. In wetenschapsmuseum NEMO worden in de herfstvakantie van 2011 workshops over vliegkunst gegeven. Kunstenaars van Laarman Lab maken een tentoonstelling rondom de vliegfilms en hun makers. Als klap op de vuurpijl komt er in februari 2012 in Forum een filmfestival rondom de filmpjes.

ten zien dat we leuk en origineel wetenschap kunnen communiceren’, vult collega Margot Sauter aan. Met die presentatie heeft Wageningen ongetwijfeld een nieuwe standaard gezet. Jury-lid Piet Borst roemde daarnaast het Wageningse project om de manier waarop het publiek bij wetenschap wordt betrokken. ‘Jullie halen het publiek in het eigen onderzoek. Dat is een hele bijzondere en unieke manier van publieksparticipatie.’ 7500 BEELDEN PER SECONDE ‘Het publiek wordt onderzoeker, de onderzoeker publiek’, vat Patricia de Cocq die insteek samen. ‘Iedereen heeft de nieuwsgierigheid van een wetenschapper in zich. Wij willen dat mensen zelf mee gaan doen aan wetenschap.’ En dat gaat nu dus gebeuren. Ruim 700 kandidaten hebben zich tot nu toe al gemeld om vliegkunst te filmen. Om dat mogelijk te maken worden 21 zogeheten high speed camera’s gekocht: twintig apparaten die maximaal 600 beelden in kleur per seconde kunnen schieten en een supercamera die er met gemak 7500 per seconde vastlegt in HD-formaat (ter illustratie: een gewone camera werkt met 30 beelden per seconde). De supercamera kost liefst 70 duizend euro. De Jaarprijs van een ton wordt daaraan besteed. Voor de aanschaf van ondersteunende apparatuur draagt het College van Bestuur van Wageningen UR een ton bij. Van volgend voorjaar tot aan de herfst wordt er gefilmd, als de lucht vol zit met vliegers, zwevers en fladderaars. Alle aspirant-filmers gaan eerst op cursus. Thijs Bosch, vleermuisfanaat, kan niet wachten om zelf ook de camera ter hand te nemen. ‘Er zijn bij mijn weten helemaal geen high-speed filmpjes van vleermuizen in de vrije natuur. Dit project levert heel veel nieuw beeldmateriaal op. En al die beelden komen voor iedereen beschikbaar. Het gaat zeker hele leuke dingen opleveren. Al was het alRoelof Kleis leen maar de fascinatie voor het vliegen.’

Filmpjes van de consumentencamera, zie www.youtube.com /user/vliegkunstenaars. Voor beelden van de supercamera, zie vimeo.com/15155804

LENTINK IN TOP FLIGHT Next spring hundreds of Dutch flight enthusiasts get to spread their wings as filmmakers, using highspeed cameras to record all sorts of creatures and organisms in flight. The cameras will be bought with the 100,000 euros awarded to David Lentink’s highflying Wageningen team, who won this year’s Annual Academic Prize. All the films will go on Youtube and the project will involve a TV programme, nature websites, a zoo and a museum, and ends in February 2012 with a film festival in the Forum. The Wageningen team was praised to the skies for the presentation that won them the prize. The jury felt it raised the standard of competition to new heights. The full story? resource.wur.nl/en


22 >> M.I.

Hoe krijgen we

NATUUR

weer op de agenda?

Het nieuwe kabinet bezuinigt 40 procent op het budget voor natuur en stopt met het leggen van verbindingen tussen natuurgebieden in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Hoe krijgt Wageningen UR de natuur weer op de agenda in Den Haag? Moeten onderzoekers het belang van natuur beter uitleggen? Of moet iedereen in de samenleving natuurvriend worden? tekst: Joris Tielens / foto: Henk van Ruitenbeek

Wim Timmermans Lector Groene leefomgeving van steden bij VHL ‘Je had het kunnen zien aankomen, want natuurbeheer is in het hokje ‘oude politiek’ terechtgekomen. Wat nu moet gebeuren? In elk geval niet nóg meer betogen van wetenschappers in dagbladen over het belang van biodiversiteit en gezonde natuur, want dat is bekend en weggewimpeld. Kom nou eens met wat anders. Ik ben er van overtuigd dat ook PVV- en VVD-stemmers natuur belangrijk vinden. Alleen heeft natuur nu een te technisch imago. Het gaat steeds over abstracte zaken als biodiversiteit, klimaatverandering of EHS, en niet over de natuur dichtbij de mensen. Ook al die brave onderzoekers hebben bijgedragen aan dat elitaire imago. Henk en Ingrid, maar ook Mohammed en Fatima, zijn geen lid van Natuurmonumenten. Ga eens werkelijk onderzoeken wat die groepen in de samenleving nu eigenlijk willen op het gebied van natuur. Onderzoek eens of natuur met nieuwe social media voor jongeren interessanter kan worden. Het draagvlak voor natuur vlakt al heel lang af, er is echt iets serieus aan de hand.’

Jan Jaap de Graeff Directeur Natuurmonumenten en Wageningse alumnus ‘Er moet bezuinigd worden, daar ontsnappen ook wij niet aan. Maar de huidige bezuiniging is onevenredig. Natuurbeleid kan zich bij CDA en VVD niet in populariteit ver-


heugen. Rondom de uitvoering van Natura 2000 (een Europese natuur regeling, red) is het beeld ontstaan dat Nederland op slot gaat. Dat beeld klopt niet, maar het heeft wel het hele natuurbeleid gekleurd. Vooral in agrarische kring is er veel verzet tegen Natura 2000, en dus bij CDA en VVD. Nu moeten we laten zien wat de gevolgen zijn voor Nederland als deze plannen doorgaan. Natuurmonumenten is een petitie gestart, we hebben advertenties geplaatst en zijn in het nieuws geweest. Maar ik wil ook de hand in eigen boezem steken. Het geringe draagvlak voor natuur onder de Nederlanders die er niet professioneel bij betrokken zijn, is een zorgpunt. De taal die we gebruiken en de regels die we opstellen zijn te ingewikkeld. Onder elkaar mogen we jargon gebruiken, maar naar buiten toe moeten we een verhaal vertellen met de passie van Jac. P. Thijsse. Meer boswachters voor de camera, en minder meneer de Graeff.’

Hans van Rooyen Programmadirecteur Bos- en natuurbeheer Van Hall Larenstein ‘We hebben op de site van onze opleiding een oproep gedaan om de petitie van Natuurmonumenten te steunen. Natuur is de basis van onze gezondheid en de groene omgeving. Ik sta voor natuur en ik constateer nu afbraak. Of

M.I. << 23

NATURE IS VITAL

ik daarmee een politieke kleur kies? Ik kies geen partij, maar ik vind wel dat je een standpunt moet hebben. Onderwijs geven is ook politiek. Je leidt mensen op en die moeten een standpunt ontwikkelen.’

Kris van Koppen Universitair hoofddocent Milieubeleid ‘Deze bezuiniging is natuurlijk een slechte zaak en tekenend voor dit kabinet. Van de PVV viel dit te verwachten, zij ontkennen zelfs het broeikaseffect. Maar ook bij VVD en CDA heeft natuur blijkbaar een lage prioriteit. Natuurorganisaties hadden jarenlang de wind in de rug, omdat de regering natuurbeheer steunde. We gaan nu terug naar de jaren zeventig. Natuurorganisaties moeten weer ondubbelzinnig aan draagvlak gaan werken. Lange tijd was dat niet nodig en zijn middelen vooral besteed om hectares te kopen, in plaats van het belang van natuur uit te leggen. De slag om de natuur wordt niet gewonnen in Den Haag maar in de maatschappij. Door mensen in contact te brengen met natuur en uit te leggen hoe de natuur werkt. Aantallen hectares en weidevogels zijn makkelijker te meten dan de ervaring van mensen met natuur. Maar op de langere termijn is het cruciaal dat Nederlanders de natuur ervaren. We moeten afstappen van de technocratische termen waarmee we over natuur praten, woorden als biodi-

versiteit en EHS. Het gaat er om dat mensen ervaren dat de natuur mooi is en dat je er van kan genieten en erin ontspannen. Dat kan door natuureducatie, maar ook door burgers te betrekken bij de inrichting van natuur. Uit onderzoek blijkt dat maar twintig tot dertig procent van de mensen echt moeilijk te bereiken is als het om natuur gaat. De grote meerderheid vindt natuur belangrijk. Daar zitten ook PVV-ers bij.’

Agnes van den Berg Onderzoeker bij Alterra op het gebied van natuur en gezondheid ‘Natuur en groen in de leefomgeving hebben aantoonbare gunstige effecten op de gezondheid en het welzijn van alle mensen, ook mensen die zogenaamd niks met natuur hebben. Dat zijn feiten waar de regering in Den Haag op gewezen moet worden. Natuur en groen leiden tot een betere gezondheid, denk aan vermindering van stress, preventie van ziekte, meer beweging en een goede ontwikkeling van kinderen. Het leidt ook tot meer welzijn, bijvoorbeeld meer kwaliteit van leven en sociale cohesie in wijken. Het heeft een gunstig effect, ongeacht of iemand nu wel of niet een natuurliefhebber is. Natuur is dus geen linkse hobby, maar net als bijvoorbeeld gezonde voeding een basiselement van het leven.’

The new Dutch government is slashing spending on nature and dumping key ecological projects. What can be done? What should be done? Resource asked the experts. What we don’t need is any more highfalutin articles, says VHL environmentalist Wim Timmermans. Use plain language to reach ordinary people, and use social media to reach the young. Jan Jaap de Graeff, director of Natuurmonumenten, agrees: cut the jargon. His organization has launched a petition, which is supported by Hans van Rooyen, director of Forest and Nature Management at VHL. Environmental Policy prof Kris van Koppen says the battle for nature won’t be won in The Hague but in society: get out there, nature organizations, and let the Dutch public experience the joys of nature. Alterra expert on nature and health Agnes van den Berg says we have to get the government to grasp how much nature contributes to health and wellbeing. It’s not just a lefty hobby, she says. It’s vital. The full story? resource.wur.nl/en


24 >> student Resource volgt een jaar lang de belevenissen van Wietske en Marit, eerstejaars voeding & gezondheid. Deze aflevering: tentamens.

Wietske en Marit… MOETEN KEIHARD STUDEREN Tentamens beheersten ook de week van Wietske en Marit. ‘Soms hoor ik ineens een oerschreeuw, dan is er iets onduidelijk.’

MARIT NAVIS Moeilijkste tentamen: ‘Fysische chemie, denk ik.’ Volgende keer: ‘Mijn leerwerk tijdens

Krap een uur voor de start van haar eerste tentamen arriveert Marit in het Forum. Ze oogt ontspannen. ‘Ik heb vorige week mijn rijbewijs gehaald’, vertelt ze trots. Lachend: ‘Oh, de les ervoor ging zo slecht. Als ik links af moest slaan ging ik ineens rechts, dat soort dingen. Ik had er helemaal geen vertrouwen meer in en mijn examen zelf ging ook niet goed. Toen de examinator startte met nabespreken, wist ik zeker dat ik was gezakt. Hij zei me dat ik af en toe meer gas had mogen geven, maar dat was blijkbaar geen reden om me te laten zakken. Oh geweldig, mijn tentamenweek kan nu al niet meer stuk’, vertelt ze ruim voordat ze ook maar één toets heeft gemaakt. HORRORFILM Speciaal voor haar rijexamen was Marit tijdens de voorbereidingsweek vooral thuis. Ook Wietske besloot haar kamer tijdens de voorbereidingsweek te verlaten. ‘Ik zie


de gewone studieweken beter bijhouden.’

WIETSKE VAN HAALEN Moeilijkste tentamen: ‘Vond ik fysische chemie (general chemistry for the life sciences). Hierover heb ik mijn grootste twijfels of ik het wel gehaald heb.’ Volgende keer: ‘Toch ook mijn leerwerk tijdens de gewone studieweken beter bijhouden.’

mijn vriendinnen al zo weinig.’ Erg soepel ging dat thuisthuisstuderen trouwens niet. ‘Mijn ouders waren op vakantie. Ik was helemaal alleen en verveelde me dood. Dan keek ik in al die saaie boeken en besloot ik maar een vriendin op te bellen.’ En zo ruilde Wietske dan ineens haar dikke studieboeken en oefententamens in voor een rauwe horrorfilm. ‘Na het kijken waren we echt keibang. Ik woon namelijk nogal afgelegen. Ineens kregen al-

le geluiden die ik hoorde een andere betekenis. Uiteindelijk hebben we ons teruggetrokken op de slaapkamer. Ik heb zelfs de deur op slot gedaan.’ Achteraf gezien had Wietske misschien liever wat meer tijd aan het studeren zelf besteed. ‘Maar ja, alleen maar in je studieboeken kijken werkt ook niet. Ik heb toch een beetje gezelligheid nodig. Misschien dat ik de volgende keer toch in Wageningen blijf. Op maandag wilde ik daarom heel vroeg naar mijn kamer, maar toen mijn inmiddels thuisgekomen zus thuis bleef studeren ben ik dat ook maar gaan doen. Het kan dus wel, thuisthuis leren.’ ‘ZE VERGETEN DAT IK EEN MEISJE BEN’ Marit ging in het weekend wel naar haar studentenkamer. ‘Ik miste Wietske wel hoor, als ik alleen ben vergeten die jongens dat ik een meisje ben.’ Voorbeelden van schunnige grappen is ze allemaal vergeten. ‘Maar het was niet zo erg hoor’, zegt ze vlug, ‘eigenlijk vond ik het ook best grappig’. Bovendien beviel het studieklimaat aan de binnenhaven haar wel. ‘Je kunt niet de hele tijd geconcentreerd

studeren. Hier wordt tenminste af en toe een grapje gemaakt. Soms hoor ik ineens een oerschreeuw uit één van de kamers komen. Dan is bij de jongens één of andere formule onduidelijk.’ Of ze voldoende gestudeerd heeft weet ze niet. ‘Vooral de structuur van koolstofverbindingen vind ik heel lastig. Dan heb je zulke streepjes met C’tjes die er op papier hetzelfde uitzien, maar toch heel anders zijn. Ik heb dat nog niet helemaal voor me. ’ ‘IK KOOP WEL EEN TAART’ Als de tentamens zijn afgelopen heeft Marit een feestje in Duitsland. ‘Mijn laatste tentamen is pas rond vijf uur afgelopen, dus waarschijnlijk kan ik niet met mijn vrienden meerijden. Ik mag dan meteen een heel stuk autorijden. Mijn moeder gaat wel mee, want de auto moet ook weer terug naar huis.’ Wietske viert haar verjaardag in het weekend nadat de tentamens zijn afgelopen. Thuisthuis, dat wel. ‘Nee geen feestje in mijn studentenhuis, allemaal gedoe en extra kosten. Ik koop wel een taart.’ Stijn van Gils

student << 25

Stropdassen, kroegmores en kerkbezoek KSV St. Franciscus bestaat een eeuw. Honderd jaar waarin de vrouwen hun plek veroverden, de katholieke identiteit verbleekte en de stropdas verdween en weer verscheen. De vereniging in vogelvlucht.

LID IN... 1959: OPEN LUIKEN Huub Spiertz: ‘Tijdens het tiende lustrum in 1960 hield Kardinaal Alfrink een toespraak in de oude kroeg aan de Heerenstraat. Hij betoogde dat de wereld snel veranderde en dat ook bij de traditionele studentenverenigingen de luiken open moesten. Midden jaren zestig discussieerden we over de toekomst in het kader van de nieuwbouw van de Cantil. We dachten dat de nadruk op culturele activiteiten en de disputen zou komen te liggen en dat de traditionele kroegavonden zouden verdwijnen.’ Spruiten Het Brabants Studenten Gilde, ’t Naboarschop en de voorloper van het Wageningse Erasmus Student Network ontsproten aan KSV. Evenals Agromisa, dat sinds 1934 boeren in ontwikkelingslanden ondersteunt. En KSV’s Batavierendispuut liep in 1979 de try out van de eerste Veluweloop. LID IN... 1961: WELTERUSTEN DAMES Martine Jansen: ‘In mijn jaar zaten zeven meisjes en zo’n vijftig jongens. De meeste jongens gingen na het avondeten naar huis om te stu-

WIETSKE & MARIT HAVE EXAMS

CREDIT FOTOGRAAF

Drankbestrijding Naast de kroegcommissie kende KSV in de jaren twintig van de vorige eeuw een ‘studentendrankbestrijdingsclub’. Inmiddels is dat wel anders. In Wageningen heet het dat ballen bij Ceres terecht kunnen, alto’s bij Unitas en bij KSV iedereen die van zuipen houdt. Onzin, vindt bestuurslid Kester Smits. ‘Met dat stigma willen we onszelf en de andere verenigingen niet identificeren.’

KSV-leden vieren het vijfde 5e lustrum, in 1935.

deren en kwamen rond elf uur ‘s avonds terug om nog wat te drinken. Maar de vrouwen werden om elf uur de kroeg uitgezongen met de regels: “Welterusten dames, het is tijd om te gaan slapen”. Ik vond het absolute onzin, maar dat was de mores in die tijd.’ WO II Bij de Duitse inval in mei 1940 werd Wageningen geëvacueerd. Tijdens de gevechten troffen granaten de kroegzaal van de oude sociëteit aan de Heerenstraat. In 1943 sloot de vereniging, nadat de Duitsers razzia’s onder studenten hielden voor de ‘Arbeitseinsatz’. Bij zijn tewerkstelling in Duitsland kwam een KSV-lid om. LID IN,,, 1972: LANGHARIG TUIG Marc Roosjen: ‘Onder het motto “1000 piek betaal ze niet” demonstreerden we tegen de invoering van collegegeld en bezetten het hoofdgebouw. Actievoeren had toen nog zin. In Wageningen was weinig te doen, er was één kroeg, dus het was normaal om als eerstejaars lid te worden van een vereniging. We waren allemaal langharig tuig met T-shirts aan. Bij KSV was er nog één persoon die een stropdas droeg, dat was een soort monument.’

K van Katholiek Het vroegere katholieke karakter kleurt nog vele gebruiken. Zo gaan de leden twee keer per jaar samen naar de kerk. LID IN... 1994: BOXERSHORT MET LOGO Joost Brouwer: ‘In de jaren tachtig kwam het jasje-dasjeverhaal terug en ontstonden er veel disputen. In mijn tijd had ieder clubje bretels met het eigen logo. Sommigen hadden zelfs boxershorts. Onderling was er veel gekloot en een hoop lol tussen die clubjes. Ook met Ceres was er een gezonde rivaliteit. Een keer hadden KSV-ers de inboedel van Ceres op straat gezet met een bordje “opheffingsuitverkoop” erbij.’ Liefde Door de jaren heen zijn er veel KSV-huwelijken gesloten. Ook nu bloeit de liefde regelmatig op, bevestigt Smits. ‘Zeker als je hier veel avonden doorbrengt en wat pilsjes op hebt.’ Alexandra Branderhorst

Meer weten? Lees het Eeuwboek, dat tijdens de lustrumfestiviteiten op 6 en 7 november wordt gepresenteerd. Zie www.100jaarfranciscus.nl.

The two first years whose fortunes Resource is following are facing their first exam week. They both took their books home, with mixed success. Wietske was too bored to study so she watched a horror film. Then she was too scared. As for Marit, she is too thrilled to have passed her driving test to care. She found the atmosphere in the student residence more conducive to study – you need some distraction and the shrieks of fellow revisers certainly provide that. And after exams? A party in Germany for Marit. And a birthday party at home for Wietske.

KSV CENTENARY KSV, the Catholic student society in Wageningen is 100 years old. It has seen a few changes: women came in, Catholicism went out, jackets and ties went out … and then back in. Alexandra Branderhorst talked to KSV members about memories of 1959, 1961, 1972 and 1994. Stories about a Cardinal’s visit, girls being sent off to bed at 11 pm, a protest occupation and rivalry with Ceres... The full story? resource.wur.nl/en


26 >> student MAATJE MEER

MULISCH

Het Amerikaanse biotech bedrijfje Cytori Therapeutics laat borsten groeien uit eigen vet. Het wonder zit ‘m in een apparaatje dat stamcellen uit vet kan maken. Eigen vet. Injecteren in de borst en groeien maar. Hoe heet dat ook al weer: vetzak bloeszak?

Welke prijs won Mulisch niet? Antwoord: de Slechte Seks Prijs. In Mijn getijdenboek beschrijft Mulisch metaforisch zijn uit de gulp springende piemel: ‘sidderend als een springplank die zojuist door de olympisch kampioen schoonspringen is verlaten’. De passage werd in 2008 genomineerd. Jammer, net niet slecht genoeg. Lulu Wang won.

CAMPUS CULINAIR

door Arianne van Leeuwen

Lekker, maar wat kleurloos

STIJN << Lekker toetje ‘En wat heb je daar dan aan?’, vraagt een hardwerkende eindvijftiger met lage indringende stem. ‘Nou je kunt elkaar berichten sturen’, leg ik uit. ‘Beste jongeman, dat kan met e-mail ook’, antwoordt hij resoluut. Ik blijf stil. Ik weet even geen voordelen meer van sociale media te noemen. Want laat ik eerlijk zijn, ik kan niet echt zeggen dat Facebook mijn leven heeft verrijkt. Integendeel. Eigenlijk is het Facebooken is een soort zelfopgelegde fobie waar ik werkelijk aan lijd. Uit angst om iets belangrijks te missen, check ik meer dan dagelijks het on-Wagenings commerciële medium om mijzelf te verrijken met de grootst mogelijke nutteloosheid die de wereld rijk is. Een paar voorbeelden: - Word ik gelukkiger nu ik weet dat iemand driedubbel van de fiets gevallen is? - Heeft mijn leven meer zin in de wetenschap dat een oud-klasgenoot ‘s nachts tegen een lantaarnpaal gepist heeft? - Moet ik echt weten wanneer welke vogelaar een buffelkopeend heeft gezien? En als dat nu alles was, maar nee. Dramatischer nog dan lezen dat een verre vriendin haar eerste boerenkool vóór de nachtvorst heeft gegeten, is het aanzien van zestien reacties op deze nonsens. Of wat moet ik met zogenaamd humoristische posts na een mededeling als: ‘heerlijk toetje met laagjes koek, kwark en huisgemaakte jam’? Misschien moet ik gewoon serieuzere vrienden zoeken, maar professional pages als Linkedin maken me mogelijk nog treuriger over mijn toekomst. Als ik inlog op die site word ik overspoeld met hopeloze werkeloze afgestudeerden die heel graag een baan willen hebben. Dus zoekt u nog een ambitieuze ecoloog? Ik heb zo zeven kandidaten, en dat is nog exclusief mezelf over twee jaar. Het is een buitengewoon destructieve verslaving die sociale media. Ik lees het allemaal, uitgerekend op momenten dat ik het druk heb met zaken die echt belangrijk zijn. Een tijd terug hoorde ik op de radio dat actieve Facebookers door hun geneuzel een heel punt lager scoren bij tentamens. Dat kan ik me heel goed voorstellen. Ik stop ermee, ik ga mijn leven echte inhoud geven. Straks. Eerst nog even inloggen op mijn Facebook. Wie weet wat ik allemaal heb gemist. Stijn van Gils


Ik ben: in het bestuursgebouw aan de Costerweg. Altijd al benieuwd hoe de hoge piefen van de uni hun lunch gebruiken? Het blijken ook gewoon mensen te zijn die bamischijven en broodjes kaas eten. Met mes en vork, dat wel. En volgens de principes van goed bestuur is het transparantie troef, iedereen is welkom in de kantine. Ik eet: Indiase kerriesoep met kip, focaccia met gerookte zalm en een salade van rucola, tomaat, maïs, selderij en knisperige broodkruimeltjes. Ik proef: een pittige, gebonden soep met malse stukjes kip en knapperige groenten, verrassend goed. Aan de frisse, gezonde salade en het broodje gerookte zalm valt op het eerste gezicht weinig te verprutsen. Maar toch, een hap vol

rucola geeft bepaald geen prettig mondgevoel, en bij mijn broodje zalm mis ik citroen, mayonaise, dille voor mijn part. Kantines, samen met vliegtuigen en ziekenhuizen, lijken te lijden aan een algeheel gebrek aan gevoel voor wat echt lekker is. En het bestuursgebouw is hierop geen uitzondering. Ik vind: het bestuursgebouw een grote gelijkenis vertonen met een ziekenhuis, een open ruimte met veel planten, veel grijs en geel en een hoge akoestiek. Als het als doel heeft bezoekers een gevoel van licht, rust en ruimte te bieden dan werkt dat bij mij wel. Maar niet bij iedereen lijkt me zo. En het eten? Dat past mooi binnen het ziekenhuisconcept, lekker maar wel een beetje kleurloos. Cijfer: een 7+

student << 27 BIER Eindelijk is het er dan: een mannendieet. Bedacht door Dikke Willem. Zie: www.bierdieet.nl. De basis is solide: minder calorieën innemen dan gebruiken = afvallen. Maar dus wel met bier, volgens Willem de enige motivator van de man. Een krat per drie weken. Proost.

FACEBOOK ADDICT

Nieuwe autoboer in Wageningen Nieuw in Wageningen: StudentCar, een autoverhuurder speciaal voor studenten. Fantastisch natuurlijk, maar zijn ze ook het goedkoopst? ‘Soms is het openbaar vervoer toereikend’, schrijft StudentCar in haar persbericht, ‘maar meestal gaat er kostbare studietijd verloren en zoek je meer flexibiliteit’. Wat is er dan gemakkelijker dan even snel een bij je studentencomplex geparkeerde auto te reserveren? De deur openen doe je met een speciaal pasje en de sleutel zit al in de auto, dat is het. Bovendien is zo autorijden volgens deze ondernemers ook nog goed voor het milieu. Want, hier komt ie, studenten die al jong een auto huren, zijn later minder geneigd om er een te kopen. RONDRIJDEN MET LOGO Vanaf 15 november kun je ook in Wageningen terecht. Auto’s komen te staan bij Bornsesteeg en Haarweg. Zowel WU als VHL studenten mogen de auto’s gebruiken. ‘Iedereen die het niet erg vindt om met het logo van StudentCar rond te rijden is welkom’, aldus Sjoerd Geurts. VHL’ers buiten Wageningen moeten wel wat extra geduld hebben. Leeuwarden staat voor 2011 op de planning en Velp/ Arnhem blijft voorlopig onontgonnen gebied. Grote vraag blijft echter, is het ook financieel aantrekkelijk om een StudentCar te huren? Uit alle abonnementen en acties – wordt in elk geval Facebook-vriend – is het moeilijk om daar een eenduidig antwoord op te vinden. Resource rekende vast een paar scenario’s uit. SvG

500 StudentCar - pay as you drive StudentCar - Maand Greenwheels - op proef (Peugeot 407) RujoRent (kleine personenauto) Vallei Auto Groep

450 400 350 300 250 200 150 100 50 €0

Eén weekendje Groningen

Wekelijks naar Winterswijk (per week)

Een weekendje Groningen

Plotseling besluit naar het gezellige Groningen af te reizen. In totaal leg je ongeveer 380 kilometer af. Zo’n auto bevalt je prima, toch komt het er de rest van het jaar niet meer van om nog een keer een auto te huren. Winnaar: Rujo Auto’s, door het eenmalige inschrijfgeld van 25 euro is StudentCar niet erg aantrekkelijk. Wekelijks naar je oma in Winterswijk

Je oma is altijd belangrijk voor je geweest. Nu ze zelf haar huis niet meer uit kan, besluit je haar elke week even op te zoeken. Uurtje rijden, theedrinken en weer een uurtje terug. Toegegeven, een duur kopje thee. Maar ja, het is toch je oma. Winnaar: het maandabonnement van StudentCar.

Maandelijks een dagje toeren (per toer)

Eén avontuurlijk nachtje

je als toekomstig forens de snelweg niet meer op. Je besluit elke maand een dagje te toeren. Per keer leg je 100 kilometer af. Winnaar: Rujo Auto’s, maar het is een hele prestatie om na een dag toeren slechts honderd kilometer afgelegd te hebben. Bij een kortere reistijd is StudentCar aantrekkelijker. Eén avontuurlijk nachtje

Na lang aandringen ben jij de bob bij een zogenaamd gezellig feestavondje. Het valt je vies tegen als enige nuchtere. Tot overmaat van ramp zie je bij het inparkeren een paaltje over het hoofd. Daar gaat je eigen risico. Uit frustratie besluit je nooit meer een auto te huren. Winnaar: Greenwheels met het laagste eigen risico. Helaas staan er van deze organisatie geen auto’s in Wageningen.

What’s the point of Facebook, Stijn was asked. Good question really: what does he gain from knowing what a friend had for dessert, let alone from reading 16 oh-sowitty responses from his other friends. Waste of time. And apparently, avid Facebookers get lower exam results. Stijn’s stopping. But he must just log on first. You never know what you might be missing.

FOOD AT THE TOP Arianne went to find out what the top dogs eat at the head office on the Costerweg. Turned out to be nothing to write home about. She went for curried chicken soup, a smoked salmon roll and a mixed salad. The green & grey décor reminded her of a hospital, and so did the food really: tasty but colourless. Grade: 7+

STUDENT CAR HIRE There’s a new car hire service in Wageningen: StudentCar. From 15 November it will be possible to pick up a car at the Bornsesteeg. The company claims to be doing the environment a good turn as people who start renting cars young are less inclined to buy one later, apparently. They also say it will save students time. But whether it will save them money looks doubtful from Resource’s comparisons with other companies.

Maandelijks een dagje toeren

Sinds je in het bezit bent van je rijbewijs heb je geen stuur meer aangeraakt. Dat wordt wat. Straks durf

Disclaimer: ondanks de zorgvuldige berekening is het mogelijk dat de feitelijke prijzen iets afwijken.



28 >> student LOOPNEUS Sporten is gezond. Joh. Maar er is echt nieuws! Sporten helpt namelijk ook echt tegen verkoudheid. Dat staat op Noorderlog. Overigens helpt het ook om man te zijn en boven de 60, maar dat terzijde. Onder sporten wordt in het onderzoek verstaan: minstens vijf keer per week twintig minuten matig intensief bewegen. Fietsen bijvoorbeeld, of traplopen. Of brassen. Of brommers kieken.

>> HET ECHTE WERK

HOPES AND FEARS IN HAITI

HOOP EN PUINHOOP IN HAÏTI Wie? Nicolien Overbeek, studente internationale ontwikkelingsstudies Wat? stage bij World Concern Waar? Haïti Waarom? Om de praktische kant van haar studie te zien ‘In mei, een paar maanden na de aardbeving, ben ik naar Haïti gegaan. Ik heb twee Haïtiaanse pleegbroertjes en ik was nieuwsgierig naar de toestand in hun geboortestreek. Aan de slechte wegen in de hoofdstad zie je al dat het land arm is en nu komt daar nog bij dat je overal puin en ingestorte huizen ziet. Maar de aardschok heeft meer aangericht. Angst. Terwijl ik in Haïti kon genieten van het interieur van een kerk, wezen lokale bewoners op de scheuren in de muur. Niet veilig voor een aardbeving, zeiden ze. Nog steeds gaan er kinderen niet naar school en durven mensen hun huizen niet in omdat ze bang zijn voor naschokken of een nieuwe aardbeving. Je kunt het puin en de tentenkampen wel bezoeken, maar dan voel je nog niet hoe het echt was.


Eén van mijn opdrachten was om gps-coördinaten van gerepareerde huizen en plaatsen waar puin was geruimd op te nemen. Een keer nam ik de coördinaten op van een plaats waar het puinruimen even werd stilgelegd. De opzichter vertelde dat er een lijk was gevonden en voor ik het wist, wees hij me een been aan dat zomaar uit het puin stak. Toen realiseerde ik me weer dat er niet alleen puin wordt geruimd, maar dat er ook echt mensen dood zijn gegaan. De mensen zelf zeggen: ‘Wij snappen niet waarom het is gebeurd, maar we vertrouwen erop dat God het beste met ons voor heeft.’ En pakken de draad weer op. Op een dag was ik te gast bij een gezin waar de tafel vol stond met lekkernijen zoals gebakken banaan en geitenvlees. Ik had al zo veel gegeten dat ik me een beetje asociaal voelde en toch schepte de man nog een keer mijn bord vol, om zeker te zijn dat ik genoeg had. Zelf at hij niets en keek alleen toe. Toen ik weg ging toonde hij zich enorm dankbaar dat ik geweest was. Dat vond ik heel bijzonder want ik had voor mijn gevoel het weinige dat ze hadden opgegeten.’ TdG

Nicolien Overbeek, student of International Development Studies, recently completed an internship in Haiti, where she aimed to see the practical side of development as well as to visit the birthplace of her adopted brothers. Once, when carrying out her task of taking GPS coordinates at rubble clearance sites, she witnessed the unearthing of a body. This brought home to her what the earthquake had meant. She was shocked by the extent of the damage – not just to the infrastructure but also to people, many of whom suffer acute anxiety about the possibility of another earthquake. She was also touched by the generous hospitality she was offered by poor Haitians. The full story? resource.wur.nl/en

service << 29

Wageningen UR zoekt: 3 PhD positions (self-assembled double polymer network hydrogels) Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-PCC-0002

PhD position (bio-inspired block-copolymer based adhesives) Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: AFSG-PCC-0003

Parttime analist Central Veterinary Institute, Lelystad; vacaturenummer: ASG-CVI-ONDZ-0015

Medewerker practicumondersteuning Wageningen UR, Wageningen; vacaturenummer: FB-0001-5

Operationeel technicus Elektrotechniek Wageningen UR, Wageningen; vacaturenummer: FB-0001-6

Receptionist/administratief medewerker Praktijkonderzoek Plant en Omgeving; vacaturenummer: PSG-BBF-0003

Assistant Professor in the field of Environmental Economics and Natural Resources

Hokjesdenken ‘Jakkes BEDWANTSEN’, schrijven Renée & Susan van der Salm. ‘Gelukkig wonen wij niet op Dijkgraaf.’ De puzzel was wat moeilijk, maar alle inzenders hadden de juiste oplossing: Sexy Chickies, Renée & Susan van der Salm, Willem Menkveld, Peter van Beveren, Ditje van der Vossen, Gert-Jan Steeneveld, Marianne van der Gaag, Koosje is knap, Cees Niemeijer, Willem de Visser, leerstoelgroep Nematologie, Joeri Versteegen, Hanneke en Gosse, Ellen Slegers en Paul Veenstra.

Wageningen University, Wageningen; vacaturenummer: SSG-ENR-0005

Bedrijfsgericht Sociaalwetenschappelijk onderzoeker LEI, Den Haag; vacaturenummer: SSG-LEI-NH-0002

3 Early Stage Reseachers PUREFOOD (vacancy research project 2.4, 4.1 resp. 4.4) Wageningen UR, Wageningen; vacaturenummer: SSG-RSO-0002, 3 resp. 4

PhD In Knowledge brokerage to promote sustainable food consumption and production: linking research and policy Wageningen UR, Wageningen; vacaturenummer: SSG-RSO-0005

Horizontaal 1 Willen WUR en Massey universiteit ‘vermeerderen’ 8 Hij vreet veel, en hij heeft al gedronken 13 Het is zaak die weer op de (Haagse) agenda te krijgen 14 Blad voor vrouwen 15 Windrichting van Lennon 16 Moet menigeen leren zeggen 17 Opvangmogelijkheid 19 Zeilboot 21 Japanse strips 24 Wordt kraagloos gebruikt 30 Heeft een spiegel van achteren 31 Geliefde van Zeus 32 Mat en andersom 33 Betuttelende aanspreekvorm 34 Breekt een opsomming af 36 Coach van de Italiaanse schaatsploeg 39 Heeft een ritueel geslacht dier tachtig seconden 40 ‘t Kan verkeren’ was zijn lijfspreuk 42 Psychische stoornis 45 ‘__ Witness’, KRO 46 Hebben steeds meer studenten zelf

Verticaal 1 Onvolwassenenomroep 2 Balk 3 Staat op Egyptische auto’s 4 Puur voor de __ 5 ‘Peggy __’, Buddy Holly 6 Puntjes 7 Massavernietigingswapen 8 Zetten sommige varkens graag de tanden in 9 Verbinding die zijn ogen gebruikte 10 Buidelbeer 11 Is volgens Rutte de software van de samenleving 12 Schreef ‘The Raven’ 18 Philipp __, Duitse international en verdediger bij Bayern 19 Universitair niveau 20 Over hem maakten twintig tuineigenaren zich boos 22 Zin om mee te doen 23 Tweede persoon 25 Grauw 26 Mans of Carré 27 Worden, met de spray van Bas Rodenburg, minder gepikt 28 Capitale de la Wallonie 29 Betalen met kronen 35 Oplossing voor vetproblemen 37 Krijgen mensen die onregelmatig werken 38 Geen __ mallemoer 39 Plooi waarop je iets kunt kopen 41 Niet zomaar een 43 Ingekorte uitgave 44 Wachtvorm Mail de groene hokjes uiterlijk woensdag naar [email protected]. Op donderdag staat de oplossing op resource.wur.nl.

On 10 November 2010, 19.30 – 22.15 SC, WSO and OWI organize the

Programme Committee Training for all (future) student and staff members of Programme Committees, OWI Board and other committees in the VIP room of the Forum Building Subscribe: [email protected]

8e

editie!

vrijdag 12 en zaterdag 13 november Amsterdam RAI Ontdek jouw mogelijkheden bij de Overheid

www. proefschriften.nl Voor meer informatie en gratis entree ga je naar

www.phd-thesis.nl

www.carrierebeursoverheid.nl


30 >> service Teacher of the Year Election presented by Wageningen University Fund Who is YOUR most excellent teacher at Wageningen University? Log on at ssc.wur.nl, choose ‘Elections – 2010 Teacher of the year’, and cast your vote. You might even win a €100 voucher! All 2nd-year students and up can vote until Friday, November 12. The nominees are: Lydia Afman Bas Arts Irena Ateljevic Jaap Bakker Lammert Bastiaans P.J. Beers John Beijer Paul Berentsen Ronald van den Berg Aldo Bergsma Rijkelt Beumer Raoul Beunen Harm Biemans Piter Bijma Prem Bindraban Bert Blans Bettina Bock Rutgerd Boelens Fred de Boer Imke de Boer Harm Boesveld Alex Bolding Remko Boom Jan Willem Borst Henry van den Brand Claudia Brauer Gerard Breeman Dine Brinkman Sytze de Bruin Harry Bruning Lijbert Brussaard Erwin Bulte Simon Bush Carja Butijn Frits Claassen Geerte Cotteleer Todd Crane Fons Debets Marcel Dicke Roel Dijksma Jan Dijkstra Ep Eding Grer Emvalomatis Ylvie Fros Koos Gardebroek Walter Gerrits Ken Giller Lisette Graat Jan Willem van Groenigen Jeroen Groot Aarti Gupta Sander Gussekloo Adriaan van Haaften

Ivonne Rietjens Ljiljana RodicWiersma Paul Roncken Walter Rossing Ute Sass-Klaassen Huub Savelkoul André Schaffers Johannes Scholberg Jeroen Schoorl Arjen Schots Gosse Schraa Johan Schrama Karin Schroën Saskia Schwinghammer Manuel Seeger Nand Sibbing Maja Slingerland Marthijn Sonneveld Jos Hageman Thom Kuyper Marc Sosef Gerardo van Halsema René Kwakkel Leo Stroosnijder Rob Hamer André van Lammeren John Stuiver Ralf Hartemink Edith Lammerts van Karle Sykora Erik Heijmans Bueren Nico Taverne Marcus Hemminga Cor Langeveld Arie Terlouw Onno van Herwaarden Frank van Langevelde Paul Torfs Gert Jan Hofstede Ramona Laurentzen Remko Uijlenhoet Pim van Hooft Roel Lemmens Lenneke Vaandrager Marcel Hoosbeek Robert Lensink Wobke van der Werf Bert van Hove Jan van Lent Jan van Kan Frans Huibers Joop van Loon Aad van Tilburg Michiel Hupkes Holger Meinke Eef Velthorst Ronald Hutjes Mees Muller Marian Vermue Ekko van Ierland Tinka Murk Gerard Verschoor Sonja Isken Leo Nagelkerke Jan Verver Maarten Jacobs David Niemeijer Jordi Vila Wilma Jans Harm Nijveen Jan Paul Vincken Henk Jochemsen Oene Oenema Leontine Visser Lotte Joosten Carla Oonk Bas van Vliet Ellen Kampman Simon Oosting Jack van der Vorst Sander Kersten Jan den Ouden Dick Vreugdenhill Aad Kessler Annemarie van Pieter de Vries Fred Kistenkas Paassen Gerrit van Vuren Ariette van Knegsel Gert Peek Arjen Wals Jan Knuiman Edwin Peeters Don Weenink Niek Koning Joost Pennings Flip Wester Kris van Koppen Wouter Peters Harry Wichers Sander Kranenbarg Groben Pijlman Jan Wieringa Carolien Kroeze Lourens Poorter Renger Witkamp Maarten Krol Nynke Post Uiterweer Pim Zabel Sander van der Krol Lisa Price Michael Zimmermann Leo Kroon Jos Raaijmakers Margreet Zwarteveen Bart Kruijt Edwin Rap Marcel Zwietering

Dé carrièrebeurs in het najaar voor student, starter en professional!

vrijdag12 & zaterdag13 november Amsterdam RAI Voor meer informatie en gratis entree ga je naar

De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van


www.carrieredagen.nl onderdeel van de

>> GO

11 november

DUURZAME BUREN

Het meest duurzame gebouw is zo goed als af. En staat naast de Wageningse campus. De belangstelling is zo groot dat ecologie-instituut NIOO donderdag al open huis heeft. En dat terwijl de ecologen er pas begin 2011 naar toe verhuizen. Het pand is gebouwd met pure, herbruikbare materialen; er is een diepe warmteopslag in de bodem; de water- en nutriëntenkringlopen zijn gesloten en de biodiversiteit groeit op het dak. Het toiletafval dient als energiebron: wie er gaat poepen, verwarmt dus het gebouw. 11.00 TOT 19.00 UUR, DROEVENDAALSESTEEG 10, WWW.NIEUWBOUWNIOO.NL

BOOKS NAL NOTE PROFESSIO RICES SPECIAL P

E X C L U S I V E LY EMPLOYEES

FOR OF

STUDENTS

WAGENINGEN

AND UR

service << 31 Nobelpark, Mörfelden-Walldorfplein

of ble as Availa 1 ry 201 Janua

Haagsteeg, de Elstar

I

iately mmed

b availa

le

Working at Wageningen University, living in Nobelpark and Haagsteeg

After a hard day’s work, it is nice to come home to Haagsteeg or Nobelpark, Crutzen building, two exceptional residential complexes only ten minutes away from the university. - Both Nobelpark and Haagsteeg have 28 spacious three and four-room apartments with luxuriously equipped kitchens and complete bathrooms - Wide choice of accommodation types and layouts - All apartments have their own patio or balcony - The buildings have their own underground garage and/or underground parking lot If you work at Wageningen UR and would like to learn more about Nobelpark or Haagsteeg, you can now make an appointment to visit the show home by calling (026) 355 04 00. For additional information, visit www.hureninhaagsteeg.nl or www.hureninnobelpark.nl.


ILLUSTRATIE: HENK VAN RUITENBEEK

>>TYPICAL DUTCH

Drop me in! What is the sweetest thing that you would give your beloved children as a reward? My answer is candies, but not drop, a not-for-kids exotic Dutch sweet.

Drop is special to me, perhaps because there is no sweet like it in my country, Vietnam. I would expect candies to be sweet, more colourful and definitely not salty. That is what people perceive as sweets in Vietnam. We are used to candies with fruity, chocolate or coffee tastes, and drop doesn’t fit the description. I was offered drop during my first period, of course by a nice Dutch friend. The guy did warn me a bit before I tried, but I was more of a sweet lover than a cautious foreigner. I came to regret this. The sweets were lovely black coins, with a faint honey-like smell, nothing different from all the sweets I have tried in the last 23 years. Except for the taste: a mixture of sweet, salty and the strong liquorice taste really triggered a feeling that I was being poisoned. And besides, drop is as hard as if you were chewing a silver bullet. That was my first experience with drop: I totally dropped out. Things changed gradually when I read a book named ‘The Dutch, I presume?’ in which the author Martijn de Rooi described drop as a controversial sweet: the Dutch would steal bikes for their drop addiction, while foreigners would rather die than try it. I then bought a packet of drop and tried it during tea breaks. And the good thing is: now I have the joy of watching movies with my little packet of drop in hand. Drop is really a Dutch thing you should try, to see how much you like it - or hate it, like every other foreigner does on their first try. My advice for you this weekend: Go get a pack of drop and drop yourself further into Dutch culture. Long Hoang Phi, MSc Environmental Sciences: Integrated Water Management Do you have a nice anecdote about your experience of going Dutch? Send it in! Describe an encounter with Dutch culture in detail and comment on it briefly. 300 words max. Send it to [email protected] and earn fifty euro and Dutch candy.

DROP ‘Een snoepje hoort zoet, kleurrijk en zeker niet zout te zijn. Het moet smaken naar chocola, koffie of iets fruitigs. Mijn eerste dropje was vreselijk. Het rook naar honing, maar het was een combinatie van zoet, zout en zoethout. Alsof ik door een harde, vergiftigde appel heen moest bijten. Toen ik las dat Nederlanders een fiets zouden jatten om hun dropverslaving te onderhouden, heb ik dropjes een tweede kans gegeven. Nu kijk ik geen film meer zonder.’

RESOURCE. Sociale media versus wetenschap. p.18. Facebook en internetfora. Een op de vijf medewerkers geïntimideerd

Recommend Documents