Reserves en voorzieningen
14-4-2015
Focus op de creditzijde van de balans Capita selecta
Verschil comm. en fiscaal: Onzakelijke lening ◦ Welke rente is belast/aftrekbaar?
Risicovrij? Meerdere in kapitaalsfeer/deeln.vr.st.?
◦ Hoe bijgeschreven rente waarderen?
HR 15-3-2013, BNB 2013/149, r.o. 3.5.2: direct op w.e.v.
◦ Wanneer wordt de waardedaling infokap?
HR 28-2-2014, BNB 2014/98: pas als definitief vaststaat dat debiteur niet meer aan zijn aflossingsverplichtingen kan voldoen “zoals bij kwijtschelding of liquidatie” Rentedragendheid vervalt ook pas dan: tot dan blijft het immers ook fiscaal een lening!
De creditzijde van de balans
13-4-2015
2
Onzakelijke lening van moeder aan dochter €500.000, rente 5 % Risicovrije rente zou zijn: 2 %, rente met borgstelling concernvennootschap (BNB 2012/37) 3 % In jaar 1 lijkt de rente volledig inbaar, in jaar 2 volledig oninbaar. Rente wordt in beide jaren geheel bijgeschreven In jaar 3 volledige kwijtschelding van de lening (oninbaar) De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
3
1
Reserves en voorzieningen
14-4-2015
jaar 1: rente ◦ voor crediteur: 3 % belast, 2 % infokap ◦ voor debiteur: 3 % aftrekbaar, 2 % infokap
jaar 2: rente ◦ Voor crediteur: 0 % belast (2013/149: w.e.v.), 2 % infokap, niet alsnog voorziening voor rente jaar 1 ◦ Voor debiteur: 3 % aftrekbaar, 2 % infokap
Jaar 3: kwijtschelding ad € 500.000 ◦ Voor crediteur: €530.000 infokap (verrijking dochter = 530.000) ◦ Voor debiteur: € 530.000 infokap De creditzijde van de balans
13-4-2015
4
Aandelen + gekochte putopties (debetpost) Aandelen + geschreven callopties (creditpost) Neiging (gkg): toename waarde aandelen niet nemen, toename verplichting uhv derivaat wel Fiscale vuistregel: los van elkaar waarderen, maar als onderlinge samenhang en daardoor prijs-/waarderisico beperkt, dan hedgen => alleen verlies nemen als per saldo verlies ◦ Probleem: wanneer is er voldoende samenhang?
De creditzijde van de balans
13-4-2015
5
Aankoop 1 aandeel + schrijven 1 call-optie Prijs aandeel: 100 Optieprijs: 10 Optieuitoefenprijs: 100
_____________Balans_bij aankoop__________ Aandeel 100 Optie 10 Bank 10
De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
6
2
Reserves en voorzieningen
14-4-2015
Aandeel daalt in waarde tot € 90. Stel optieverplichting daalt tot € 5. Gkg: aandeel wordt afgewaardeerd tot 90. optieverplichting blijft op kostprijs van € 10 staan. __________________Balans______________________ Aandeel 90 Optie 10 Bank 10 (opbrengst schrijven optie) Resultaat: (100-90) – (10-10) = 10 Verlies Reëel zou zijn: 5 Verlies, want naast 10 verlies ook 5 voordeel op optie
De creditzijde van de balans
13-4-2015
7
Aandeel wordt verkocht. Waarde is nog steeds 90. ________________Balans____________________ Aandeel 0 Optie 10 Bank 100 Verlies zou zijn (90-90) – (10-10) = 0 Verlies NB: op de optie (nog) geen winst genomen
De creditzijde van de balans
13-4-2015
8
Alleen optie verkocht. Prijs: € 5 _______________Balans__________________ Aandeel 90 Optie -/Bank 5 (10 minus betaling ad 5)
Resultaat: (10-5) = 5 winst
De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
9
3
Reserves en voorzieningen
14-4-2015
Cacaobonen-arrest (HR 10-4-2009): hedging als effecten correleren binnen een bandbreedte van 80-125 %
Marketmaker-arrest (HR 21-3-2014): idem, maar sowieso
◦ Betrof: technische voorraad, voorinkopen, voorverkopen
hedgen bij een vast ‘mandje’
◦ Betrof: aandelen, longposities (debet), shortposities (credit) ◦ HR: verlies bij verkoop aandelen alleen nemen als niet weer aandelen worden gekocht Want ook winst op de gekochte put/geschreven call
◦ Als geen vast mandje toch beperkte verliesneming?
Bij 80-125% correlatie? Ja, cacaobonen-arrest Als geen 80-125 % correlatie: Neen, bewijslast inspecteur!
HR 16-11-2007, BNB 2008/26: beursaandelen + daarop geschreven calls => directe samenhang => hedging verplicht
De creditzijde van de balans
13-4-2015
10
BNB 2008/26-situatie! Per saldo is het reële verlies van het geheel € 5. Dat is dus het verlies dat op het aandeel kan worden genomen: ________________Balans____________________ Aandeel 95 Optie 10 Bank 10 Fiscaal resultaat: (100-95) – (10-10) = 5 Verlies Geldt zowel als mandje als wanneer correlatie
De creditzijde van de balans
13-4-2015
11
Aandeel wordt verkocht. Waarde is nog steeds 90. __________________Balans______________________ Aandeel 0 Optie 10 Bank 100 Verlies bij zelfst. waardering nog eens € 5: (95-90) – (10-10) = 5. Als alleen correlatie: verlies nemen (of optie op reële waarde)? Als mandje: geen verlies, want op optie niet 5 winst genomen => Verlies ad 5 activeren en aftrekken van nieuwe aankoop r.o. 3.5.3. van Marketmakerarrest: kstpr. aandeel – optie was 100-10 = 90; marktwaarde nu = 90-5 = 85 => maar 5 verlies ◦
en dat verlies was al genomen in voorgaande sheet
De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
12
4
Reserves en voorzieningen
14-4-2015
Aandeel wordt behouden. ‘Prijs’ optie: € 5 _______________Balans__________________ Aandeel 90 Optie -/Bank 5
Resultaat: (90-95) - (10-5) = 0 Verlies Winst op optie was al eerder in mindering op verlies op aandeel gekomen
De creditzijde van de balans
13-4-2015
13
Valuta: vordering en schuld in zelfde valuta op gelijke wijze waarderen (23-1-2004, BNB 2004/214, valuta-hedge-arrest) ◦ Ook al verschillen looptijden, rentes etc!
Rente: interest-rate swap of interest cap ◦ cap is verzekering, swap is ruil variabele/vaste rente Variabel => vast (meestal bij schuld): wegnemen risico renteschommeling (cash-flowreden) Vast => variabel (meestal bij uitstaande lening): geen waardemutatie uitstaande lening (fair-value-hedge)
De creditzijde van de balans
13-4-2015
Betaling premie: afschrijven over looptijd
Waardestijging cap: niet opwaarderen (gkg)
14
◦ 3.30 IB: niet, want geactiveerde onkosten ◦ Realisatie via lagere rente
Waardedaling cap: direct nemen (terzijde) IB: premie voor cap geen rente of kosten van eigenwoninglening ◦ Besluit van 29 oktober 2009, 2009/2148M, § 4.8 ◦ Opbrengst cap dan ook onbelast?
De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
15
5
Reserves en voorzieningen
14-4-2015
SWAP is net zo’n harde verplichting als de lening => geen voorziening => niet baksteenarrest! ◦ Interest rate swap vaak los van lening gesloten => bij aflossing lening blijft swap bestaan en omgekeerd Als te weinig correlatie, m.i. sowieso apart waarderen
◦ Als hedging verplicht => geen verlies op swap bij daling rente. Maar wat dan als koppeling verbroken: Tussentijdse afkoop swap: afkoopsom afschrijven over looptijd lening? WFR 2015/16: ja, MvdH: nee, geen mandje Tussentijdse aflossing lening? Dan wel ineens aftrekbare passivering mogelijk van swap? M.i.: ja, want reëel verlies Mogelijk bij wijziging lening of extra aflossing ook al
De creditzijde van de balans
13-4-2015
Jaar 1: lening € 1.000.000 gesloten bij bank
Week later: SWAP overeengekomen
16
◦ Rente variabel. Lineaire aflossing in 10 jaar. ◦ ‘hoofdsom’ € 1.000.000, ruil variabele rente voor vaste te betalen rente ad 4 %, 5 jaar
Na 2 jaar: rente 3 jaar vast is 3,5 %. Negatieve waarde SWAP: € 15.000 ◦ Verlies ineens in jaar 2 door passiveren SWAP? Ja
Begin jaar 3: SWAP afgekocht, lening blijft ◦ Verlies op SWAP direct nemen? Ja
De creditzijde van de balans
13-4-2015
17
Baksteenarrest (HR 26-8-1998, BNB 1998/409) ◦ Invulling van gkg: redelijke mate van zekerheid (behoorlijke kans), oorsprong, toerekening ◦ Bestaande rechtsverhouding niet meer nodig
Redelijke mate van zekerheid: ◦ Besluit 6-8-2010, DGB2010/3706M, § 2.3: > 50 % ◦ Kans op verplichting van belang voor toetsing mate van zekerheid, niet voor berekening voorziening
De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
18
6
Reserves en voorzieningen
14-4-2015
Verwachte advieskosten ivm bezwaar/beroep:
◦ Voorziening in jaar aanslag ◦ NB: naheffingsaanslag LB: voorziening mag in jaar loon Evt. toepassen foutenleer Heithuis/V.d. Hurk WFR 2011/862: voor zover geen kansrijk bezwaar => dan geen verwachte betaling ondanks aanslag => dan geen voorziening
Loondoorbetaling van op non-actief gestelde werknemer:
◦ Oorsprong is arbeidsovk => voorziening kan ◦ Nog wel werkzaam => matching => geen voorziening
Huur van leegstaand pand na reorganisatie: ◦ Hoofdregel: matching, soms toch voorziening
De creditzijde van de balans
13-4-2015
19
23-5-2014, 13/01647 (cf. 13/02154): aansch.kn bedrijfsm. activeren mag zodra verplichtingen aangegaan ◦ niet pas zodra ec. en jur. eigendom over ◦ Activering in arrest al bij totstandkoming koopovereenkomsten Ook van belang als 3-jaarstermijn knelt!
23-5-2014, 13/01702: als HIR kan, kan niet worden gekozen voor toepassing ruilarresten ◦ 13/02325: bij voorraad dus wel ruilarresten en dus ook niet art. 12a Wet Vpb ‘69!
De creditzijde van de balans
13-4-2015
20
KER: faciliteit, geen voorziening ◦ Belangrijkste voordeel: geen voorziening in jaarrekening (2:374,1 BW: “verplichting”) ◦ Mogelijk voordeel: vorming minder gebonden aan gkg Criteria baksteenarrest gelden op zich niet “redelijke mate van zekerheid => stellig voornemen “toerekenbaarheid” => opgeroepen door bedrijfsvoering Uitvoering wel conform gkg => reële inschatting kosten + voor wiens rekening (vergoeding huurder => geen KER) Wel: verbod op willekeur
◦ Nadeel: wel precies aan eisen voldoen, o.a. piek-eis ◦ Geen KER voor investeringen => alleen voor onderhoud binnen afschrijvingstermijn => maak afschr.term. lang! De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
21
7
Reserves en voorzieningen
14-4-2015
Verschil onderhoudsvoorziening/KER vervaagd Nog geen juridische verplichting is op zich geen sta-in-de-weg voor voorziening ◦ B.v. SvF m.b.t. technisch noodzakelijk onderhoud Besl. 11-11-2004, CPP2004/814M, § 3
◦ Maar kan wel botsen met toerekeningseis (‘zacht pensioen’-arrest, HR 27-2-2015, nr. 13/02282)
3.26 IB (verbod rekening houden met indexatie) geldt voor voorziening én KER (3.53,2 IB)
NB: zelfs al staat hogere prijs al in offerte/contract! NB: wel berekening tegen contante waarde?
De creditzijde van de balans
13-4-2015
22
Vorming kan tot aanslag definitief vaststaat Inhaal over eigen “vergeten” periode: in principe niet, tenzij specifiek begunstigend beleid ◦ Wat als eerder stellig voornemen pas later aangetoond?
Bodemplatenarrest: zeker geen vorming wegens slijtage uit periode vorige eigenaar NB: ook bij stellig voornemen tot vorming pensioen KER mogelijk (o.a. HR 30-11-2001) ◦ Mogelijk voordeel: lineaire opbouw ◦ NB: RJ 271.303: als concreet uitgewerkt plan => in jaarrekening opnemen als verplichting
De creditzijde van de balans
13-4-2015
23
Voorziening: bij constatering onjuist gehanteerd stelsel kan correctie:
◦ ofwel o.b.v. Baksteenarrest (“oorsprong in periode voorafgaande aan balansdatum”) ◦ ofwel o.b.v. foutenleer (balanspost aanwezig) ◦ of o.b.v. Besluit 6-8-2010, § 4 (geen beleidsmatige belemmering inhaal)
KER: foutenleer is gkg en dus n.v.t. op vorming (maar wel op uitwerking?) ◦ Eventueel dan alsnog voorziening claimen
inhaal van eerder ‘vergeten’ KER dan zeker mogelijk (Besl. 11-11-2004, CPP2004/814M, § 3)
De creditzijde van de balans
Mr drs R.J.M.M. van den Hurk
13-4-2015
24
8
